23:36 / 26-04-2024
Gəmi Yəmən sahillərində raket hücumu nəticəsində zədələnib
23:27 / 26-04-2024
Çarlz III gələn həftə dövlət işlərinə qayıdacaq
21:56 / 26-04-2024
Ostin: "ABŞ Amerika şirkətlərindən Ukrayna üçün 6 milyard dollar dəyərində yeni silahlar sifariş edəcək"
21:52 / 26-04-2024
Müdafiə naziri Bleyer: "Kanada Ukraynada PUA istehsalı üçün Kiyevə 2 milyon dollardan çox vəsait ayıracaq"
21:45 / 26-04-2024
Şmıqal: "Ukraynanın enerji sektorundakı zərər hələ də aradan qaldırılmayıb"
21:39 / 26-04-2024
Bayden Trampla debatlarda iştirak etməyə hazır olduğunu açıqlayıb
21:17 / 26-04-2024
Belçika 2024-cü ilin sonuna qədər "F-16"-ları və hava hücumundan müdafiə sistemlərini Ukraynaya təhvil verəcək
21:12 / 26-04-2024
Beş Britaniya sakini Rusiya kəşfiyyatına kömək etməkdə ittiham olunur
21:04 / 26-04-2024
Olimpiya məşəli 2024-cü ildə Parisdə keçiriləcək Oyunların təşkilatçılarına təhvil verilib
21:01 / 26-04-2024
Tacikistan Xarici İşlər Nazirliyi həmvətənlərinin Rusiya Federasiyasına girişi ilə bağlı problemlərdən narahatdır
20:56 / 26-04-2024
Belçika Maliyyə Nazirliyi: Aİ Putinin aktivlərin mübadiləsi ilə bağlı fərmanının qüvvəsini tanımır
20:46 / 26-04-2024
Ağ Ev: ABŞ "Patriot" hava hücumundan müdafiə sistemini dünyadakı bazalarından Ukraynaya köçürə bilər
20:41 / 26-04-2024
İsrailin milli təhlükəsizlik naziri Təl-Əviv yaxınlığında qəzaya düşüb
20:32 / 26-04-2024
Zelenski Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin yeni briqadalarının yaradıldığını açıqlayıb
20:26 / 26-04-2024
Ərdoğan mayın 9-da ABŞ-a planlaşdırılan səfərini təxirə salıb
12:14 / 26-04-2024
Patriarx Kirill Dmitri Kiselevi "Radonej Sergius" ordeni ilə təltif etdi
11:58 / 26-04-2024
Elektrikli skuter vuran məktəbli reanimasiyaya yerləşdirilib
11:53 / 26-04-2024
Rusiya və Qırğızıstan hərbi əməkdaşlıq haqqında iki saziş imzalayıb
11:47 / 26-04-2024
AMEA NİZAMİ GƏNCƏVİ ADINA İNSTİTUTUN 90 İLLİYİ
11:19 / 26-04-2024
Polis intihar etməyi planlaşdıran şəxsi güllələyib
11:15 / 26-04-2024
ABŞ mediası Rusiyada işləmək üçün döyüş təcrübəsi olan operatorlar axtarır
11:11 / 26-04-2024
Onunla mübahisə edən dostunu başından 11 güllə ilə vurub
05:20 / 26-04-2024
COP29-ın Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə müsbət imicinin formalaşmasında rolu-Səyavuş Qasımov
03:20 / 26-04-2024
Sumqayıtın 75 illiyi ilə bağlı 44 günlük Vətən müharibəsinin şəhidlərinə həsr olunmuş xatirə gecəsi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
23:33 / 25-04-2024
NYT: ABŞ Kiyevin Krımı ATACMS ilə vura biləcəyini etiraf etdi
23:28 / 25-04-2024
ABŞ Rusiya Federasiyasına hərbi tədarükün asanlaşdırılmasına görə Çin banklarına qarşı sanksiyalar tətbiq etməyə hazırdır
22:41 / 25-04-2024
Peskov: "Rusiya Federasiyasının hökuməti və biznesi arasında dialoq davam edəcək, may-iyun üçün iş planları var"
22:35 / 25-04-2024
Kreml: Putin aprelin 26-da Sankt-Peterburqda Qanunvericilər Şurasında çıxış edəcək
22:27 / 25-04-2024
Stoltenberq: "ABŞ və Aİ Ukraynaya lazımi dəstəyi vermədi"
22:24 / 25-04-2024
Şoyqu Astanaya ŞƏT-ə üzv ölkələrin Müdafiə Nazirliyi rəhbərlərinin görüşü üçün gəlib
22:05 / 25-04-2024
"Soçi" futbolçuları "Axmat"la oyundan əvvəl zəhərlənib
21:56 / 25-04-2024
Kirbi: "Ukrayna üçün bəzi silahlar bir neçə günə Polşadan gətiriləcək"
21:45 / 25-04-2024
Polşa prokurorluğu: ekspertizalar Kaçinskinin təyyarəsində partlayış faktını təsdiqləməyib
21:37 / 25-04-2024
Yamayka Britaniya hökmranlığından ayrılmağı planlaşdırır
21:30 / 25-04-2024
WADA çinli üzgüçülərin işində iştirak etmək üçün müstəqil prokurora müraciət edib
21:09 / 25-04-2024
VDNKh-da “Rusiya” sərgi-forumunu 11 milyondan çox insan ziyarət edib
21:03 / 25-04-2024
"BI": Britaniya "Paveway" idarə olunan bombalarını Ukraynaya təhvil verəcək
20:39 / 25-04-2024
Rusiya diplomatlarının "Mauthauzen" həbs düşərgəsində anım mərasimində iştirakdan imtina edilib
20:33 / 25-04-2024
Putin may ayında Çinə səfər etməyi planlaşdırdığını bildirib
“Bu, Şuşanın bir daha heç vaxt təhdid edilməyəcəyinin nümayişidir”
Tarix: 17-06-2021 11:31 | Bölmə: Manşet
İyunun 15-i bütün dünya Azərbaycan tarixində baş verən çox mühüm və əlamətdar bir günə şahidlik etdi. Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın NATO Zirvəsi və ikitərəfli görüşlərin ardından Azərbaycana və 28 illik işğaldan sonra azad edilmiş Şuşa şəhərinə səfər etməsi mühüm tarixi əhəmiyyətə malikdir. Bu səfərlə bir millət, iki dövlət olan Türkiyə-Azərbaycan münasibətləri öz yeni mərhələsinə qədəm qoydu.
"Qafqazinfo" xəbər verir ki, Şuşada Prezident İlham Əliyevin Ərdoğanla ortaq mətbuat konfransında səsləndirdiyi çıxışların hər cümləsini bir tarix hesab etmək olar. Mədəniyyət paytaxtımız olan Şuşada müttəfiqlik barədə Bəyannamənin imzalanması və orada əksini tapan detallar isə hər iki ölkə üçün strateji əhəmiyyətə malikdir.
Prezident İlham Əliyev də çıxışında Şuşa bəyannaməsinə toxunaraq imzalanmış Birgə Bəyannamənin əlaqələri ən yüksək zirvəyə qaldırdığını bildirib:
“Bəyannamənin adı Müttəfiqlik haqqında Bəyannamədir və bu ad özü-özlüyündə hər şeyi göstərir, hər şeyi deyir. Biz bu gün keyfiyyətcə yeni əlaqələr qurmuşuq və bu Bəyannamədə göstərilən bütün müddəalar bizim gələcək iş birliyimizin təminatçısıdır. İmzalanmış Bəyannamə tarixə əsaslanır. Bəyannamədə xalqlarımızın böyük liderləri, öndərləri Mustafa Kamal Atatürkün və Heydər Əliyevin kəlamları öz əksini tapıb. XX əsrin əvvəllərində Mustafa Kamal Atatürk demişdir: “Azərbaycanın sevinci sevincimiz, kədəri kədərimizdir”. XX əsrin sonlarında Heydər Əliyev demişdir: “Türkiyə və Azərbaycan bir millət, iki dövlətdir”. Bu tarixi sözlər, kəlamlar bizim fəaliyyətimiz üçün əsas amildir. Biz bu vəsiyyətə sadiqik və XXI əsrdə azad edilmiş Şuşada Müttəfiqlik Bəyannaməsini imzalayarkən əcdadlarımıza sadiqliyimizi nümayiş etdiririk və gələcək nəsillərə yol göstəririk”.
Məlum olduğu kimi, Bəyannamədə təhlükəsizlik məsələlərinə xüsusi yer verilib. Gələcəkdə Azərbaycanın BMT səviyyəsində tanınan ərazi bütövlüyünə qarşı hər hansı təhdid olduğu təqdirdə Türkiyənin prosesə hərbi yolla müdaxilə ediləcəyi bəyan edilib.
Şuşada Türkiyənin Baş Konsulluğunun açılması isə buranın təhlükəsizliyinin daha bir zəmanətidir. Bu, erməni separatizminə və onun havadarlarına ciddi xəbərdarlıq mahiyyəti daşıyan əsas məqamlardan biridir.
Elə bu məqsədlə də Ərdoğan Şuşadakı çıxışında Ermənistana etdiyi əvvəlki çağırışlara bir daha diqqət çəkib. O bildirib ki, atəşkəs anlaşmasından sonra bütün tərəflər arasında yeni əməkdaşlıq imkanları yaranıb: “Ermənistan ona uzadılan bu xoş niyyət və həmrəylik əlini tutmalı, ortaq gələcəyi birlikdə qurmaq fürsətindən yaxşı istifadə etməlidir”.
Prezident Ərdoğan əvvəl də təklif etdiyi “3+3” əməkdaşlıq platformasını xatırladaraq qeyd edib ki, bu platformada Rusiya, Türkiyə, Azərbaycan, Ermənistan, Gürcüstan və İranın iştirakı nəzərdə tutulur: “Bu platforma ilə birlikdə bölgənin sülh içərisində yaşamasını istəyirik. Bu addımı atmaq üçün biz qardaşımla birlikdə hər cür fədakarlığa hazırıq”.
Ötəngünkü səfər və orada verilən mesajlar Türkiyə mediasının da gündəm mövzularındandır. Bu haqda çıxış edən ekspertlər də səfərin əhəmiyyətinə toxunublar.
TÜRKSAM rəhbəri Sinan Oğan NATO kimi önəmli bir görüşdən sonra Prezident Ərdoğanın Şuşaya getməsi və orada müttəfiqlik bəyannaməsinin imzalanmasını önəmli bir hadisə kimi dəyərləndirib:
“Bu növbəti tarixi günlərdən biri idi. Türkiyə ilə Azərbaycan arasında yaşanan tarixi günlərin sayı çoxdur. Bu görüş də onlardan ən önəmlilərindən biridir.
Bəyannamə ilə Türkiyə ilə Azərbaycan sadəcə iki qardaş deyil, ürəkdən bir-birinə bağlı iki müttəfiq qardaş olduğunu dostlara, düşmənlərə də göstərmiş oldular. Eyni zamanda Milli Qurtuluş Günündə Şuşada Qars anlaşmasına bənzər müqavilə imzalandı. Qars anlaşması o dövrdə erməni problemini bitirmişdi. Müqavilənin üstündən 100 ildən artıq vaxt keçdiyi bir dövrdə Şuşada Azərbaycan Ordusunun Vətən müharibəsində bağladığı səhifənin üstünə iki ölkənin lideri möhürünü vurdu. Artıq bu torpaqların bir daha işğal edilməyəcəyi, türk-Azərbaycan torpağı olduğu bu Bəyannamə ilə təsdiq edildi.
Şuşa Türk dünyasının qəlbi, Azərbaycanın şah damarıdır. Belə bir önəmli bir bölgə çox təəssüf ki, 28 il işğal altında qalıb. Tarixi saxtakarlığı çox yaxşı bacaran ermənilər də bütün dünyanı buranın onların torpağı olduğuna inandırmağa çalışırdılar. Ancaq Azərbaycan ordusu dastanlara düşəcək bir şəkildə Şuşanı işğaldan azad etdi.
Türkiyənin Şuşada Baş Konsulluğunun açılması həm də BMT tərəfindən sərhədləri tanınan Azərbaycanın və Şuşa bölgəsinin zəmanət altına alınmış olduğunu göstərdi. Türkiyənin Şuşada diplomatik missiyasının olması isə Türkiyənin Şuşaya verdiyi önəmdən irəli gəlir. Bu həm də Şuşanın üçüncü ölkələr tərəfindən bir daha heç vaxt təhdid edilməyəcəyinin bir nümayişidir”.
S. Oğan qeyd edib ki, sözügedən Bəyannaməylə Türkiyəylə Azərbaycan arasında ilk dəfə ortaq milli təhlükəsizliklə bağlı iclaslar keçiriləcəyi də bəyan olundu:
“Bu, Türkiyənin xarici siyasi əlaqələrində bir ilk olacaq. Eyni zamanda, bu, hər iki ölkənin milli təhlükəsizliyinin ortaqlaşdığı anlamına gəlir. Yəni Azərbaycanın milli təhlükəsizliyi Türkiyənin milli təhlükəsizliyi anlamına gəlir. Çünki ortaq milli təhlükəsizlik toplantılarında hər iki ölkəni də təhdid edəcək ünsürlər və hərbi sahədə həyata keçiriləcək əməkdaşlıq mövzuları müzakirə ediləcək”.
Təhlükəsizlik məsələləri üzrə ekspert Abdullah Ağar Türkiyə Prezidenti Ərdoğanın Şuşaya Zəfər yoluyla getməsinə diqqət çəkib. O qeyd edib ki, bu yolun təməli müharibədən sonra qoyulub:
“Prezidentlər Sığnaq kəndindən Daşaltıya və Şuşaya baxdılar. Əliyev Ərdoğana buralarda müharibənin necə getdiyi barədə məlumat verirdi. İki liderin həmin yerdə müharibənin necə getdiyi barədə müzakirələr aparması son dərəcə önəmli bir hadisədir. Bilirik ki, bu müharibə iki liderin ortaya qoymuş olduğu qərarlar nəticəsində baş verdi. Bu zəfər üçün Azərbaycanın 2904 nəfər əsgəri şəhid oldu. Bunu dildə səsləndirmək çox asan gələ bilər. Bu, yaxın tarixin ən sürətli gedən və ən qırıcı müharibəsidir. İki liderin iradəsi nəticəsində Qarabağ zəfəri baş tutdu. Bu savaş Azərbaycanın qurtuluş zəfəridir”.
Jurnalist, ekspert Güngör Yavuzaslan da çıxışında Bəyannamədə diqqətçəkən əsas məqamlara toxunub.
O qeyd edib ki, burada əsas məqamlardan biri Qars anlaşmasına sadiq qalmaqla bağlı ifadələrin dilə gətirilməsidir: “Bu müttəfiqlik bəyannaməsinin ən strateji hissəsidir. 1921- ci ildə bağlanan Qars müqaviləsi Atatürk zamanında bağlanmış sənəddir. Naxçıvanın təhlükəsizliyinə Türkiyə cavabdeh oldu. Bundan əlavə, təhlükəsizlik, neft-qaz məsələləri, SİHA-ların Azərbaycanda istehsal edilməsinə dair önəmli strateji məqamlar da Bəyannamədə əks olunub”.
Onun sözlərinə görə, Şuşadakı bu görüntülər Nuru Paşanın, Mustafa Kamal Atatürkün, Türk dünyasının müstəqilliyi üçün canından keçən minlərcə şəhidin arzuları idi: “Diplomatiya olaraq bu sənəd Rusiya, Ermənistana və Amerikaya verilən mesajlar idi. Biz iki dövlət, bir millət ifadəsini işlədirdik. İndi isə tək dövlət kimi hərəkət etmək imkanına sahib olduğumuz bəyan edildi. Bəyannamədə də göstərildiyi kimi, Azərbaycana ediləcək hücum Türkiyəyə ediləcək hücum kimi dəyərləndiriləcək.
Eyni zamanda Türkiyəyə edilən hücum Azərbaycana edilən hücum kimi dəyərləndiriləcək. Qarşılıqlı olaraq terrorizmə, narkomaniyaya qarşı mübarizədə birgə addımlar atılacaq.
Xatırladım ki, 2009-cu ildə Naxçıvanda Türk Birliyinin təməli atılmışdı. Bu Şuşa bəyannaməsi ilə də Türk dünyasına fərqli strateji mesajlar verildi. Əliyev və Ərdoğan ötən gün Türk dünyasının birliyi üçün böyük bir mesaj verdilər”.
Təhlükəsizlik məsələləri üzrə ekspert İlham İsmayıl da “Qafqazinfo”ya açıqlamasında qeyd edib ki, məhz Türkiyə ilə belə bir müqavilənin imzalanması müstəqillik qazanandan bəri Azərbaycanın çox arzuladığı məsələ idi:
“Belə ki, təhlükəsizlik, ərazi bütövlüyümüzün təmin olunması baxımından artıq sadəcə olaraq dostluq, qardaşlıq, əməkdaşlıq məsələsi yox, qarşılıqlı hərbi yardım haqqında müqavilə olsun. Ərazi bütövlüyünün təmin olunması məqsədilə hər iki dövlət bir-biri üçün zəmanət rolunu oynasın.
Türkiyə böyük dövlət olduğu üçün burada onun rolu daha böyükdür. Şuşa bəyannaməsinin də ən böyük əhəmiyyəti odur ki, iki dövlət arasında mümkün ola biləcək bütün əməkdaşlıqlar nəzərə alınıb. Ancaq bütün bunların başında təbii ki, təhlükəsizliklə bağlı məsələlər dayanır. O da qarşılıqlı hərbi yardım, müdafiə sənayesini möhkəmləndirmək, yeni ordunun yaradılmasından ibarətdir.
Bu, o deməkdir ki, artıq Türkiyənin burada hərbi bazası da yarana bilər. Üstəgəl, Şuşa kimi bir yerdə Baş Konsulluğun açılması, ən əsası isə BMT-nin tanıdığı ərazi bütövlüyünün hər hansı təhlükə yaranarsa, mütləq müdaxilə ediləcəyi və onun ərazi bütövlüyünün təmin olunması məsələlərinin qeyd olunması Azərbaycana zəmanət verən bir müqavilədir”.
İ. İsmayıl vurğulayıb ki, bu, bizim indiyə qədər müstəqillik dövrü müddətində bağladığımız ən böyük müqavilədir:
“Məhz bunun da tarixə Şuşa Bəyannaməsi kimi düşməsi ikiqat tarixi əhəmiyyətini artırır. Vaxtilə Mustafa Kamal Atatürk dediyi “Azərbaycanın sevinci bizim sevincimiz, kədəri bizim kədərimizdir” məsələsi sözün həqiqi mənasında real şəkildə həyata keçirildi.
Milli təhlükəsizliklə bağlı ortaq toplantıların keçiriləcəyi o deməkdir ki, həm daxilə, həm də xaricə yönəlik koordinasiyalı, uzlaşmış bir siyasət yönəltməliyik. Xarici siyasətdə də birgə fəaliyyət göstəririk, daxili məsələlərdə də... Hər hansı təhlükəsizlik məsələsi olarsa, iki dövlət uzlaşmış siyasət aparacaq. Bunun detalları gələcəkdə müzakirə olunacaq.
Şuşa Bəyannaməsi gələcəkdə müqavilə şəklinə də salına bilər. Bilirik ki, bəyannamələrin ratifikasiyaya ehtiyacı olmur. İlk məsələni həll edirsən, bundan irəli gələrək gələcəkdə ayrı-ayrı müqavilələr imzalamaq olar”.
Baxış sayı: 182
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-06-2021 11:31 | Bölmə: Manşet
İyunun 15-i bütün dünya Azərbaycan tarixində baş verən çox mühüm və əlamətdar bir günə şahidlik etdi. Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın NATO Zirvəsi və ikitərəfli görüşlərin ardından Azərbaycana və 28 illik işğaldan sonra azad edilmiş Şuşa şəhərinə səfər etməsi mühüm tarixi əhəmiyyətə malikdir. Bu səfərlə bir millət, iki dövlət olan Türkiyə-Azərbaycan münasibətləri öz yeni mərhələsinə qədəm qoydu.
"Qafqazinfo" xəbər verir ki, Şuşada Prezident İlham Əliyevin Ərdoğanla ortaq mətbuat konfransında səsləndirdiyi çıxışların hər cümləsini bir tarix hesab etmək olar. Mədəniyyət paytaxtımız olan Şuşada müttəfiqlik barədə Bəyannamənin imzalanması və orada əksini tapan detallar isə hər iki ölkə üçün strateji əhəmiyyətə malikdir.
Prezident İlham Əliyev də çıxışında Şuşa bəyannaməsinə toxunaraq imzalanmış Birgə Bəyannamənin əlaqələri ən yüksək zirvəyə qaldırdığını bildirib:
“Bəyannamənin adı Müttəfiqlik haqqında Bəyannamədir və bu ad özü-özlüyündə hər şeyi göstərir, hər şeyi deyir. Biz bu gün keyfiyyətcə yeni əlaqələr qurmuşuq və bu Bəyannamədə göstərilən bütün müddəalar bizim gələcək iş birliyimizin təminatçısıdır. İmzalanmış Bəyannamə tarixə əsaslanır. Bəyannamədə xalqlarımızın böyük liderləri, öndərləri Mustafa Kamal Atatürkün və Heydər Əliyevin kəlamları öz əksini tapıb. XX əsrin əvvəllərində Mustafa Kamal Atatürk demişdir: “Azərbaycanın sevinci sevincimiz, kədəri kədərimizdir”. XX əsrin sonlarında Heydər Əliyev demişdir: “Türkiyə və Azərbaycan bir millət, iki dövlətdir”. Bu tarixi sözlər, kəlamlar bizim fəaliyyətimiz üçün əsas amildir. Biz bu vəsiyyətə sadiqik və XXI əsrdə azad edilmiş Şuşada Müttəfiqlik Bəyannaməsini imzalayarkən əcdadlarımıza sadiqliyimizi nümayiş etdiririk və gələcək nəsillərə yol göstəririk”.
Məlum olduğu kimi, Bəyannamədə təhlükəsizlik məsələlərinə xüsusi yer verilib. Gələcəkdə Azərbaycanın BMT səviyyəsində tanınan ərazi bütövlüyünə qarşı hər hansı təhdid olduğu təqdirdə Türkiyənin prosesə hərbi yolla müdaxilə ediləcəyi bəyan edilib.
Şuşada Türkiyənin Baş Konsulluğunun açılması isə buranın təhlükəsizliyinin daha bir zəmanətidir. Bu, erməni separatizminə və onun havadarlarına ciddi xəbərdarlıq mahiyyəti daşıyan əsas məqamlardan biridir.
Elə bu məqsədlə də Ərdoğan Şuşadakı çıxışında Ermənistana etdiyi əvvəlki çağırışlara bir daha diqqət çəkib. O bildirib ki, atəşkəs anlaşmasından sonra bütün tərəflər arasında yeni əməkdaşlıq imkanları yaranıb: “Ermənistan ona uzadılan bu xoş niyyət və həmrəylik əlini tutmalı, ortaq gələcəyi birlikdə qurmaq fürsətindən yaxşı istifadə etməlidir”.
Prezident Ərdoğan əvvəl də təklif etdiyi “3+3” əməkdaşlıq platformasını xatırladaraq qeyd edib ki, bu platformada Rusiya, Türkiyə, Azərbaycan, Ermənistan, Gürcüstan və İranın iştirakı nəzərdə tutulur: “Bu platforma ilə birlikdə bölgənin sülh içərisində yaşamasını istəyirik. Bu addımı atmaq üçün biz qardaşımla birlikdə hər cür fədakarlığa hazırıq”.
Ötəngünkü səfər və orada verilən mesajlar Türkiyə mediasının da gündəm mövzularındandır. Bu haqda çıxış edən ekspertlər də səfərin əhəmiyyətinə toxunublar.
TÜRKSAM rəhbəri Sinan Oğan NATO kimi önəmli bir görüşdən sonra Prezident Ərdoğanın Şuşaya getməsi və orada müttəfiqlik bəyannaməsinin imzalanmasını önəmli bir hadisə kimi dəyərləndirib:
“Bu növbəti tarixi günlərdən biri idi. Türkiyə ilə Azərbaycan arasında yaşanan tarixi günlərin sayı çoxdur. Bu görüş də onlardan ən önəmlilərindən biridir.
Bəyannamə ilə Türkiyə ilə Azərbaycan sadəcə iki qardaş deyil, ürəkdən bir-birinə bağlı iki müttəfiq qardaş olduğunu dostlara, düşmənlərə də göstərmiş oldular. Eyni zamanda Milli Qurtuluş Günündə Şuşada Qars anlaşmasına bənzər müqavilə imzalandı. Qars anlaşması o dövrdə erməni problemini bitirmişdi. Müqavilənin üstündən 100 ildən artıq vaxt keçdiyi bir dövrdə Şuşada Azərbaycan Ordusunun Vətən müharibəsində bağladığı səhifənin üstünə iki ölkənin lideri möhürünü vurdu. Artıq bu torpaqların bir daha işğal edilməyəcəyi, türk-Azərbaycan torpağı olduğu bu Bəyannamə ilə təsdiq edildi.
Şuşa Türk dünyasının qəlbi, Azərbaycanın şah damarıdır. Belə bir önəmli bir bölgə çox təəssüf ki, 28 il işğal altında qalıb. Tarixi saxtakarlığı çox yaxşı bacaran ermənilər də bütün dünyanı buranın onların torpağı olduğuna inandırmağa çalışırdılar. Ancaq Azərbaycan ordusu dastanlara düşəcək bir şəkildə Şuşanı işğaldan azad etdi.
Türkiyənin Şuşada Baş Konsulluğunun açılması həm də BMT tərəfindən sərhədləri tanınan Azərbaycanın və Şuşa bölgəsinin zəmanət altına alınmış olduğunu göstərdi. Türkiyənin Şuşada diplomatik missiyasının olması isə Türkiyənin Şuşaya verdiyi önəmdən irəli gəlir. Bu həm də Şuşanın üçüncü ölkələr tərəfindən bir daha heç vaxt təhdid edilməyəcəyinin bir nümayişidir”.
S. Oğan qeyd edib ki, sözügedən Bəyannaməylə Türkiyəylə Azərbaycan arasında ilk dəfə ortaq milli təhlükəsizliklə bağlı iclaslar keçiriləcəyi də bəyan olundu:
“Bu, Türkiyənin xarici siyasi əlaqələrində bir ilk olacaq. Eyni zamanda, bu, hər iki ölkənin milli təhlükəsizliyinin ortaqlaşdığı anlamına gəlir. Yəni Azərbaycanın milli təhlükəsizliyi Türkiyənin milli təhlükəsizliyi anlamına gəlir. Çünki ortaq milli təhlükəsizlik toplantılarında hər iki ölkəni də təhdid edəcək ünsürlər və hərbi sahədə həyata keçiriləcək əməkdaşlıq mövzuları müzakirə ediləcək”.
Təhlükəsizlik məsələləri üzrə ekspert Abdullah Ağar Türkiyə Prezidenti Ərdoğanın Şuşaya Zəfər yoluyla getməsinə diqqət çəkib. O qeyd edib ki, bu yolun təməli müharibədən sonra qoyulub:
“Prezidentlər Sığnaq kəndindən Daşaltıya və Şuşaya baxdılar. Əliyev Ərdoğana buralarda müharibənin necə getdiyi barədə məlumat verirdi. İki liderin həmin yerdə müharibənin necə getdiyi barədə müzakirələr aparması son dərəcə önəmli bir hadisədir. Bilirik ki, bu müharibə iki liderin ortaya qoymuş olduğu qərarlar nəticəsində baş verdi. Bu zəfər üçün Azərbaycanın 2904 nəfər əsgəri şəhid oldu. Bunu dildə səsləndirmək çox asan gələ bilər. Bu, yaxın tarixin ən sürətli gedən və ən qırıcı müharibəsidir. İki liderin iradəsi nəticəsində Qarabağ zəfəri baş tutdu. Bu savaş Azərbaycanın qurtuluş zəfəridir”.
Jurnalist, ekspert Güngör Yavuzaslan da çıxışında Bəyannamədə diqqətçəkən əsas məqamlara toxunub.
O qeyd edib ki, burada əsas məqamlardan biri Qars anlaşmasına sadiq qalmaqla bağlı ifadələrin dilə gətirilməsidir: “Bu müttəfiqlik bəyannaməsinin ən strateji hissəsidir. 1921- ci ildə bağlanan Qars müqaviləsi Atatürk zamanında bağlanmış sənəddir. Naxçıvanın təhlükəsizliyinə Türkiyə cavabdeh oldu. Bundan əlavə, təhlükəsizlik, neft-qaz məsələləri, SİHA-ların Azərbaycanda istehsal edilməsinə dair önəmli strateji məqamlar da Bəyannamədə əks olunub”.
Onun sözlərinə görə, Şuşadakı bu görüntülər Nuru Paşanın, Mustafa Kamal Atatürkün, Türk dünyasının müstəqilliyi üçün canından keçən minlərcə şəhidin arzuları idi: “Diplomatiya olaraq bu sənəd Rusiya, Ermənistana və Amerikaya verilən mesajlar idi. Biz iki dövlət, bir millət ifadəsini işlədirdik. İndi isə tək dövlət kimi hərəkət etmək imkanına sahib olduğumuz bəyan edildi. Bəyannamədə də göstərildiyi kimi, Azərbaycana ediləcək hücum Türkiyəyə ediləcək hücum kimi dəyərləndiriləcək.
Eyni zamanda Türkiyəyə edilən hücum Azərbaycana edilən hücum kimi dəyərləndiriləcək. Qarşılıqlı olaraq terrorizmə, narkomaniyaya qarşı mübarizədə birgə addımlar atılacaq.
Xatırladım ki, 2009-cu ildə Naxçıvanda Türk Birliyinin təməli atılmışdı. Bu Şuşa bəyannaməsi ilə də Türk dünyasına fərqli strateji mesajlar verildi. Əliyev və Ərdoğan ötən gün Türk dünyasının birliyi üçün böyük bir mesaj verdilər”.
Təhlükəsizlik məsələləri üzrə ekspert İlham İsmayıl da “Qafqazinfo”ya açıqlamasında qeyd edib ki, məhz Türkiyə ilə belə bir müqavilənin imzalanması müstəqillik qazanandan bəri Azərbaycanın çox arzuladığı məsələ idi:
“Belə ki, təhlükəsizlik, ərazi bütövlüyümüzün təmin olunması baxımından artıq sadəcə olaraq dostluq, qardaşlıq, əməkdaşlıq məsələsi yox, qarşılıqlı hərbi yardım haqqında müqavilə olsun. Ərazi bütövlüyünün təmin olunması məqsədilə hər iki dövlət bir-biri üçün zəmanət rolunu oynasın.
Türkiyə böyük dövlət olduğu üçün burada onun rolu daha böyükdür. Şuşa bəyannaməsinin də ən böyük əhəmiyyəti odur ki, iki dövlət arasında mümkün ola biləcək bütün əməkdaşlıqlar nəzərə alınıb. Ancaq bütün bunların başında təbii ki, təhlükəsizliklə bağlı məsələlər dayanır. O da qarşılıqlı hərbi yardım, müdafiə sənayesini möhkəmləndirmək, yeni ordunun yaradılmasından ibarətdir.
Bu, o deməkdir ki, artıq Türkiyənin burada hərbi bazası da yarana bilər. Üstəgəl, Şuşa kimi bir yerdə Baş Konsulluğun açılması, ən əsası isə BMT-nin tanıdığı ərazi bütövlüyünün hər hansı təhlükə yaranarsa, mütləq müdaxilə ediləcəyi və onun ərazi bütövlüyünün təmin olunması məsələlərinin qeyd olunması Azərbaycana zəmanət verən bir müqavilədir”.
İ. İsmayıl vurğulayıb ki, bu, bizim indiyə qədər müstəqillik dövrü müddətində bağladığımız ən böyük müqavilədir:
“Məhz bunun da tarixə Şuşa Bəyannaməsi kimi düşməsi ikiqat tarixi əhəmiyyətini artırır. Vaxtilə Mustafa Kamal Atatürk dediyi “Azərbaycanın sevinci bizim sevincimiz, kədəri bizim kədərimizdir” məsələsi sözün həqiqi mənasında real şəkildə həyata keçirildi.
Milli təhlükəsizliklə bağlı ortaq toplantıların keçiriləcəyi o deməkdir ki, həm daxilə, həm də xaricə yönəlik koordinasiyalı, uzlaşmış bir siyasət yönəltməliyik. Xarici siyasətdə də birgə fəaliyyət göstəririk, daxili məsələlərdə də... Hər hansı təhlükəsizlik məsələsi olarsa, iki dövlət uzlaşmış siyasət aparacaq. Bunun detalları gələcəkdə müzakirə olunacaq.
Şuşa Bəyannaməsi gələcəkdə müqavilə şəklinə də salına bilər. Bilirik ki, bəyannamələrin ratifikasiyaya ehtiyacı olmur. İlk məsələni həll edirsən, bundan irəli gələrək gələcəkdə ayrı-ayrı müqavilələr imzalamaq olar”.
Baxış sayı: 182
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 21:56
Ostin: "ABŞ Amerika şirkətlərindən Ukrayna üçün 6 milyard dollar dəyərində yeni silahlar sifariş edəcək"
Dünən, 22:41
Peskov: "Rusiya Federasiyasının hökuməti və biznesi arasında dialoq davam edəcək, may-iyun üçün iş planları var"
Dünən, 20:39
Rusiya diplomatlarının "Mauthauzen" həbs düşərgəsində anım mərasimində iştirakdan imtina edilib
24-04-2024, 22:20
Dudayev: "Kadırov həddindən artıq güc, sağlamlıq və enerji ilə xəstədir"
24-04-2024, 21:45
Lukaşenko bildirib ki, o, heç vaxt oğru olmayıb və övladlarına buna imkan verməyəcək
23-04-2024, 21:30
Baydenin helikopteri qazonda otların yanması səbəbindən ehtiyat vəziyyətinə gətirilib
23-04-2024, 21:07
Zelenskinin ofisi üçüncü dünya müharibəsinin başladığını elan etdi
22-04-2024, 23:55
Bayden Zelenski ilə yeni müdafiə yardım paketləri haqqında danışıb
22-04-2024, 16:44
De Yonq "Real Madrid"lə oyunda zədələnib və Avro-2024-ü buraxa bilər
22-04-2024, 08:28
"Real Madrid" "El Klasiko"da "Barselona"dan qələbə qazanıb
21-04-2024, 23:06
Ukrayna prezidentinin ofisi hesab edir ki, İlon Maskda məntiq yoxdur
21-04-2024, 22:40
Litvada NATO müttəfiqlərinin iştirakı ilə hərbi təlimlər başlayıb
21-04-2024, 18:09
Pentaqon: ABŞ bir neçə gün ərzində Ukrayna Silahlı Qüvvələrini Almaniyadan sursatla təmin edə biləcək
20-04-2024, 18:48
ABŞ Konqresi Ukraynaya və Rusiyanın aktivlərinə yardım üçün qanun layihələrini nəzərdən keçirməyə başlayıb
20-04-2024, 18:39
Serbiya Parlamenti: Srebrenitsa soyqırımı ilə bağlı qətnamə BMT səlahiyyətlərini təhdid edir
20-04-2024, 15:56
Qaribaşvili: "Gürcüstan Aİ-yə qəbul olunarsa, xarici agentlər haqqında qanuna yenidən baxılacaq"
19-04-2024, 23:05
WP: Ukrayna Silahlı Qüvvələri anlayır ki, səfərbərlik mərmi aclığı fonunda heç nəyi dəyişməyəcək
19-04-2024, 22:38
NATO-nun baş katibi Ukraynanın Rusiya Federasiyasındakı hərbi obyektlərə zərbələrini qanuni hesab edir
19-04-2024, 08:15
Robert Vud: "Fələstin BMT-nin tamhüquqlu üzvü ola bilməz"
18-04-2024, 22:52
Makron: "Ukrayna üçün İsraillə eyni hava hücumundan müdafiə sistemi qurmaq mümkün deyil"
18-04-2024, 15:29
Peskov: "Oçeretnının Fransadakı villasının həbsi qanunsuzdur"
16-04-2024, 23:27
Bayden Rusiya ilə əlaqəli gəmilərin ABŞ limanlarına girməsinə qoyulan qadağanı uzadıb
16-04-2024, 22:41
"Bloomberg": Makron Putini sürprizlə tutmağa çalışmaqdan əsəbiləşib
16-04-2024, 16:54
Olaf Şolts Si Cinpindən Rusiyaya təsir göstərməsini istəyib
16-04-2024, 16:30
FA: Ukrayna İstanbul razılaşmalarından əvvəl ABŞ-la məsləhətləşmədi
14-04-2024, 14:39
Rusiyanın "Qasırğası" Ukrayna Silahlı Qüvvələrini birbaşa zərbə ilə Amerika haubitsasından məhrum etdi
13-04-2024, 22:33
Deputat Şeremet: "Ukrayna ABŞ-ın icazəsi ilə Zaporojye atom elektrik stansiyasına hücum edir"
13-04-2024, 21:09
Lavrov Əmirabdullahianla söhbətində İsrailin İranın Suriyadakı konsulluğuna zərbəsini pisləyib
13-04-2024, 20:47
"The Hill": ABŞ Konqresi tezliklə Kiyevə yardım variantlarını nəzərdən keçirməyə başlaya bilər
13-04-2024, 20:27
Volk: "Moskva polisi qırğız diplomatın həyat yoldaşının şikayətindən sonra araşdırmaya başlayıb"
11-04-2024, 22:41
Putin: "Rusiya heç vaxt Ukrayna ilə mübahisələrin sülh yolu ilə həllindən imtina etməyib"
11-04-2024, 22:00
Ukraynanın Moskvadakı səfirliyinin ərazisində Rusiya Federasiyasının bayrağı və Qələbə bayrağı asılıb
11-04-2024, 20:54
Lukaşenko qadınların orduya səfərbər edilməsi haqqında: "Onlar kosmosa uçmalıdırlar"
11-04-2024, 20:37
İrina Rodnina: "BOK-da işləri qaydaya salmağın vaxtıdır"
11-04-2024, 20:26
Lukaşenko Putinlə iqtisadi məsələləri müzakirə edəcəyini bildirib
11-04-2024, 19:34
Qrossi: "Zaporojye atom elektrik stansiyasına hücumlar nüvə qəzası riskini artırdı"
11-04-2024, 19:08
Ryabkov: "Rusiya və ABŞ kosmosda silah məsələsində təmasdadır"
10-04-2024, 22:44
Uollander: "ABŞ yaxın aylarda Ukraynaya kömək etməsə, investisiyalar nəticə verməyəcək"
9-04-2024, 23:06
Qrossi: "Zaporojye AES-in təlim mərkəzinə hücum hücumları davam etdirməyə hazır olduğunu göstərir"