10:04 / 28-11-2024
Smirnov: "Kursk vilayətində İHA hücumu təhlükəsi elan edilib"
10:01 / 28-11-2024
Ukraynalı hakerlər Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin baş komandanı Sirskinin məxfi sənədini oğurlayıblar
09:58 / 28-11-2024
Xakasiyada keçmiş məmurlar həmkarları üçün hava təcili yardım xidmətlərindən əsassız istifadə ediblər
09:42 / 28-11-2024
Ryabkov: "Qərb Putini eşitsə, Ukrayna münaqişəsi danışıqlarla yekunlaşacaq"
23:51 / 27-11-2024
Bir işçini yarımstansiyada elektrik cərəyanı vurduqdan sonra reanimasiyaya yerləşdirilib
23:47 / 27-11-2024
Tamaşaçılar konsert zamanı eyvandan yıxılan Diana Arbeninanı xilas edə bilib
23:39 / 27-11-2024
Yakutiyanın rəhbəri Yukagir dilçisinin ölümünü açıqlayıb
23:34 / 27-11-2024
ABŞ Ukraynanı səfərbərlik yaşını 18 yaşa endirməyə çağırır
23:24 / 27-11-2024
Baş verən yanğında uşaqlar ölüb, anası xəstəxanadadır
23:20 / 27-11-2024
Polisin reydi zamanı miqrant dördüncü mərtəbədən yıxılıb
23:15 / 27-11-2024
Mask etiraf etdi ki, Dostoyevskinin romanları psixologiyaya aid bəzi kitablardan daha yaxşıdır
23:10 / 27-11-2024
Moskvanın mərkəzində atışma anı videoya düşüb
23:04 / 27-11-2024
Əsir Britaniya muzdlu bütpərəst runes ilə döymə göstərdi
22:58 / 27-11-2024
10 yaşlı oğluna işgəncə verən qadın mühakimə olunacaq
22:39 / 27-11-2024
Kafenin yaxınlığında baş verən atışma ilə bağlı cinayət işi açılıb
22:34 / 27-11-2024
Tramp: "Keith Kellogg Ukrayna münaqişəsi üzrə xüsusi elçi təyin olunacaq"
16:22 / 27-11-2024
UEFA Çempionlar Liqasında günün ən yaxşı anları sırasına Safonovun "Bavariya" ilə matçda seyvini daxil edib
16:18 / 27-11-2024
Krasnoyarsk deputatı Novak birgə yaşadığına işgəncə verməkdə ittiham olunub
16:12 / 27-11-2024
It yaşlı qadını parçalayaraq öldürüb
16:08 / 27-11-2024
Kalininqrad polisi 3 milyon rubl dələduzluqda ittiham olunur
09:50 / 27-11-2024
COP29-un qlobal əməkdaşlığın gücləndirilməsində rolu-Səyavuş Qasımov
09:47 / 27-11-2024
Uşaq bağçasının işçiləri 80 milyon rublu mənimsəməkdə şübhəli bilinirdi
09:44 / 27-11-2024
Mask Baydenin Ukraynaya 24 milyard dollar yardım üçün gizli müraciətini anormal adlandırır
09:39 / 27-11-2024
Taksi sürücüsünü qətlə yetirdiyinə görə 11,5 il həbs cəzası alıb
09:34 / 27-11-2024
Kamçatkada keçmiş məhkəmə icraçısının kürü qaçaqmalçılığına görə cəzası ağırlaşdırılıb
09:30 / 27-11-2024
Trampın müşaviri Epşteyn keçid qrupunun bir neçə iclasından kənarlaşdırılıb
09:22 / 27-11-2024
NASA mütəxəssisləri Qrenlandiyada buzların altında gizli şəhər aşkar ediblər
09:18 / 27-11-2024
Krım hakimiyyəti ən böyük su anbarının bərpasını 50 milyard rubl dəyərində qiymətləndirib
09:13 / 27-11-2024
Lavrov: "Ukraynadakı münaqişə hələ də həll olunmaqdan çox uzaqdır"
23:54 / 26-11-2024
Bar mühafizəçisi siqaret yandırmaq istəyən müştərini vurub
22:01 / 26-11-2024
Nənəsini taxta ilə öldürən 8 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib
21:53 / 26-11-2024
Üç yaşlı şokolad yedikdən sonra ölüb
21:48 / 26-11-2024
Daxili İşlər Nazirliyi Odintsovoda insanları vuran avtobloqerin saxlanılmasını təsdiqləyib
21:40 / 26-11-2024
Kusturitsa Rusiya vətəndaşlığını almağı planlaşdırır
21:36 / 26-11-2024
Moldova baş nazirinin müavini Serebryan: "Rusiya Federasiyasından qaz nəqlinin ləğvi fəlakət olacaq"
21:32 / 26-11-2024
Heyvandarlıq fermasında baş vermiş yanğını söndürüblər
21:24 / 26-11-2024
Misir sahillərində batan yaxtada 16 sərnişin itkin düşüb
20:29 / 26-11-2024
Xudatda şəhid Fəxrəddin Fərəcovun ildönümü keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
“Son hadisələr Azərbaycan və Aİ arasında yeni əməkdaşlıq sazişini tezləşdirə bilər”
Tarix: 20-02-2022 15:09 | Bölmə: Siyasət
Bu gün qlobal dünyada istənilən dövlət üçün xarici siyasət davranışının düzgün qurulması onun gələcək təhlükəsizliyi və inkişafında əsas amillərdən biridir. Ələlxüsus, əgər söhbət Avrasiyanın orta xəttindən gedirsə.
Hazırda II Dünya müharibəsindən sonra formalaşan regionlararası təhlükəsizlik sistemləri ciddi sınaq qarşısında olmaqla yanaşı, bir sıra çağırışlarla üz-üzə qalmaqdadır. Bu gün biz dünyanın siyasi və iqtisadi xəritəsinə nəzər saldıqda, bir neçə geosiyasi mərkəzin planetin ayrı-ayrı bölgələrindəki siyasi proseslərdə fəal iştirak etdiyinin, dövlətlərin həmin oxlarla münasibətlərinin isə xalqların gələcəyində bu və ya digər forma almasında vacib rol oynadığını sezə bilərik.
Bu illər ərzində Azərbaycan xarici siyasət konsepsiyasında soyuqqanlı və onillikləri hədəfləyən baxış bucağı ortaya qoyaraq Rusiya, Anqlosaks, Avropa İttifaqı kimi vacib və bir-birinə rəqib olan geosiyasi mərkəzlərlə balanslı və maraqların qarşılıqlı şəkildə nəzərə alınmasını ehtiva edən münasibətlər qurmağı bacardı. Əlbəttə ki, həmin geosiyasi oxlardan biri də, Avropa İttifaqıdır (Aİ), hansı ki, artıq 70 ildən çoxdur, Avrasiyada baş verən hadisələrdə özünəməxsus yerini qoruyub saxlaya bilib.
Arxada qoyduğumuz 30 il ərzində Azərbaycan Respublikası Avropa İttifaqı və onun ətrafında olan Qərb institutları ilə əməkdaşlıqda daima maraqlı olub, rəsmi Bakı özünün ən vacib siyasi-iqtisadi tərəfdaşı kimi Qoca Qitə ilə bir sıra vacib layihələr həyata keçirib və keçirməkdədir. Aİ ilə TACIS, “Avropa-Qafqaz-Asiya Nəqliyyat Dəhlizi” (TRACECA), “Avropaya neft və qazın nəql edilməsi üzrə dövlətlərarası proqram” (INOGATE), “Humanitar yardım” (ECHO) və s. kimi proqramlar icra olunub. 1996-cı ildə imzalanmış Tərəfdaşlıq və Əməkdaşlıq Sazişi (1999-cu ildə qüvvəyə minib) siyasi dialoq, ticarət, sərmayə, qanunvericilik, elm və mədəniyyət sahəsində əməkdaşlığı əhatə edib. 1998-ci ildə Aİ Azərbaycana xüsusi elçisini təyin edib. 2000-ci ildə Azərbaycanın Aİ yanında Nümayəndəliyi təsis olunub. 2003-cü ilin iyul ayında Aİ Cənubi Qafqaz üzrə xüsusi nümayəndəsini təyin edib. 2004-cü ildə Azərbaycan Avropa Qonşuluq Siyasətinə, 2009-cu ildə isə onun Şərq istiqaməti üzrə çoxtərəfli əməkdaşlıq formatı olan Şərq Tərəfdaşlığı proqramına daxil olub.
Əlbəttə ki, tərəflər arasında münasibətlərdə rəsmi Bakı həmişə maraqların qarşılıqlı şəkildə icrası tələblərini irəli sürüb və nəticə etibarilə məqsədlərinə çatıb. Ölkəmiz digər Şərq Tərəfdaşlığı dövlətlərindən fərqli olaraq Aİ ilə münasibətlərində müəyyən məsafəni güdməklə praqmatik siyasət aparıb, nəticədə siyasi risklər minimallaşıb, əvəzində isə bölgədəki geosiyasi aktorlar arasında balansın qorunulmasına nail olunub.
Misal üçün, bəzi dövlətlərdən fərqli olaraq, rəsmi Bakı gələcəkdə baş verə biləcək hadisələri qabaqlayaraq Şərq Tərəfdaşlığının praktiki baxımdan ölkəmizə hansı töhfələri verəcəyini, hansı töhfələri verə bilməyəcəyini düzgün hesablayaraq ikitərəfli münasibətlərdəki hazırkı mənzərəni ortaya qoyub.
Nəticə etibarilə, hazırda Azərbaycan-Aİ münasibətləri Birliyə daxil olmayan, lakin qoca qitənin qapısında duran bir çox dövlətlərdən daha məhsuldardır.
Aİ üçün Azərbaycan regionda, eləcə də “Avropa Qonşuluq Siyasəti” və “Şərq Tərəfdaşlığı” proqramları çərçivəsində strateji cəhətdən mühüm əhəmiyyətə malikdir. Bunun bir neçə səbəbi var. Birincisi, Azərbaycan Aİ və üzv ölkələrin enerji şirkətləri ilə genişmiqyaslı enerji və nəqliyyat layihələri həyata keçirir. İkincisi, Azərbaycan tranzit mövqeyinə görə Aİ-nin Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizi konsepsiyasının əsas ölkələrindən biridir. Üçüncüsü isə, müstəqil və suveren siyasət aparan Azərbaycan strateji cəhətdən əhəmiyyətli mövqedə yerləşir.
Son həftələr Ukrayna ətrafında baş verənlər bir daha ölkəmizin Brüssel üçün necə vacib tərəfdaş olduğunun bariz göstəricisi oldu. İttifaqın vacib dövlətlərinin liderlərinin Azərbaycanla son dialoqları, edilən səfərlər Bakının bölgədəki geosiyasi çəkisini daha da artırdı.
Hazırda Avropanın əsas istəklərindən biri Azərbaycandan alınan qazın həcminin bir qədər də artırılmasıdır ki, bu da ölkəmizin qitənin enerji təhlükəsizliyindəki roluna xüsusi qiymətin nəticəsidir.
Təsadüfi deyil ki, fevralın 4-də Bakıda, "Gülüstan" sarayında Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin VIII toplantısı çərçivəsində Prezident İlham Əliyevin iştirakı ilə aparılmış Azərbaycanın Avropaya qaz təchizatının artırılması imkanları müzakirə edilib.
Tədbirdən sonra Avropa İttifaqının genişlənmə və qonşuluq üzrə komissarı Oliver Varhelyi iqtisadi sərmayə planı çərçivəsində Azərbaycana 2 milyard avroluq maliyyə paketinin ayrılması barədə bəyanatla çıxış etdi. Hərçənd, 44 günlük müharibənin bitməsindən sonra Azərbaycana və Ermənistana ayrılması nəzərdə tutulan maliyyə kəskin fərqlənirdi. Həmin vaxt bu ayrı-seçkiliyi şərh edən Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev Cənubi Qafqaza səfər edən Aİ Şurasının Prezidenti Şarl Mişellə görüşündə bu ədalətsiz yanaşmanın aradan qaldırılmasının vacibliyini qeyd etmişdi. Nəhayət, ədalətsiz yanaşma aradan qaldırıldı, eyni zamanda Brüssel Cənubi Qafqaza baxış bucağı ilə bağlı ölkəmiz üçün vacib addımlar atmış oldu.
Avropa İttifaqının qonşuluq və genişlənmə üzrə komissarı Oliver Varhelyi Azərbaycanın xarici işlər naziri Ceyhun Bayramovla keçirdiyi mətbuat konfransında bildirdi ki, Aİ ərazilərin minalardan təmizlənməsi məsələsinə, həmçinin, Ermənistanla Azərbaycan arasında delimitasiya və demarkasiya prosesinə texniki yardım göstərə bilər.
Sözsüz ki, son hadisələr Azərbaycan və Aİ arasında hazırda müzakirə predmeti olan yeni əməkdaşlıq sazişini bir qədər də tezləşdirə bilər. Məlum məsələdir ki, iki tərəf arasında münasibətlərin hüquqi bazasını təşkil edən, 1999-cu ildə qüvvəyə minmiş Tərəfdaşlıq və Əməkdaşlıq Sazişi artıq köhnədir və hazırda redaktə olunan və hazırlanan yeni saziş tərəflər arasında əməkdaşlıqda yeni səhifənin əsasını qoyacaq.
Əlbəttə ki, Aİ və Azərbaycan arasında münasibətlərdə vacib istiqamətlərdən biri də geosiyasi məsələlərlə bağlıdır. Bakı üçün bütün digər xarici tərəfdaşlarla olduğu kimi, Brüssellə münasibətlərdə də onların Qarabağla bağlı mövqeyi xüsusi həssaslıq təşkil edir.
Qeyd edilməlidir ki, Aİ dəfələrlə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə dəstəyini ifadə edib, müharibəyə qədər 2017-ci ilin noyabrında Şərq Tərəfdaşlığı Sammitində qəbul edilmiş Birgə Bəyannamədə Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və suverenliyi bir daha dəstəklənib.
Müharibədən sonra erməni diasporunun Avropanın bəzi ölkələrinin parlamentlərində anti-Azərbaycan bəyanatlarına nail olmasına baxmayaraq, bir qədər sonra ermənilərin maliyyəsi ilə ədalətsiz mövqe tutan deputatlar reallıq qarşısında gücsüz qalmış, icraedici hakimiyyətlər tərəfindən məkrli erməni planlarından imtina edilmişdi.
Belə ki, artıq 2021-ci ilin yay aylarından başlayaraq Aİ tərəfindən Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa edilməsi tanınaraq Bakının tezisləri qəbul edildi. Bu reallıq isə Aİ rəsmilərinin regiona səfərləri çərçivəsində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə baş tutan görüşlərdən sonra baş verdi.
Misal üçün, ötən il iyunun 25-də Avropa İttifaqının xarici siyasət və təhlükəsizlik məsələləri üzrə Ali nümayəndəsi Cozef Borelin mandatı əsasında Azərbaycana səfər edən Rumıniyanın xarici işlər naziri Boqdan Auresku, Avstriyanın xarici işlər naziri Aleksandr Şallenberqi, Litvanın xarici işlər naziri Qabrielius Landsbergisi və Avropa İttifaqının nümayəndə heyətini qəbul edərkən Prezident İlham Əliyev çıxışında Avropa İttifaqının regionla bağlı yeni baxış bucağının formalaşması üçün vacib fikirlər səsləndirmişdi.
Dövlət başçısı Ermənistanla hazırkı vəziyyətə toxunaraq qeyd etmişdir ki, “hazırda biz münaqişədən sonrakı inkişaf vəziyyətindəyik. Dağlıq Qarabağ münaqişəsi həll olunub. Bununla bağlı danışıqlar aparası heç nə yoxdur”.
Təsadüfi deyil ki, Prezidentin bu çıxışından sonra avropalı nümayəndələr Bakıdan sonra digər region dövlətlərinə səfərləri zamanı “Qarabağ problemi”, “danışıqlar” kimi ifadələrdən istifadə etməyərək, erməni və ermənipərəst qrupları pərişan etdilər.
İyulun 8-də isə Avropa İttifaqının Qonşuluq və Genişlənmə üzrə Komissarı Oliver Varhelyi Azərbaycana səfərinin yekunları ilə bağlı fikirlərini bölüşdü. Avropa Komissiyasının rəsmi saytında yerləşdirilən bu fikirlərdə komissar səfərinin Azərbaycanla Aİ arasında tərəfdaşlıq əlaqələrinə yeni təkan verdiyini qeyd etmişdi. Xüsusilə Qarabağ mövzusunda geniş fikir mübadiləsi aparıldığını deyən Oliver Varhelyi Aİ olaraq müharibənin nəticələrini aradan qaldırmaq və bölgədə uzunmüddətli sülh naminə birgə çalışmaq üçün Qarabağ münaqişəsinin post-konflikt dövrü ilə bağlı plan və fikirlər barədə rəsmi Bakı ilə müzakirə aparıldığını bildirmişdi.
Daha sonra 2021-ci ilin dekabrında Azərbaycan, Ermənistan və Aİ liderlərinin Brüssel görüşü zamanı Birlik tərəfindən azərbaycanlı itkin düşmüşlərin müqəddəratının Ermənistan qarşısında qaldırılması, Minsk qrupu və Dağlıq Qarabağ ifadələrindən istifadə edilməməsi, Aİ və Fransanın rəsmi Bakının ortaya qoyduğu şərtləri qəbul etməsi sözsüz Bakı və Qoca Qitə arasında imzalanması planlaşdırılan ikitərəfli Sazişə yeni çalarlar qatmış oldu.
Ümumilikdə, məlumdur ki, Azərbaycan Avropa və Asiyanı birləşdirən əlverişli geosiyasi və geoiqtisadi mövqeyə, Xəzər dənizi vasitəsilə Rusiyaya, Mərkəzi Asiyaya, Qazaxıstana və İrana, avtomobil-dəmir yolu vasitəsilə Gürcüstana, Qara dəniz bölgəsinə, İrana, Türkiyəyə (Naxçıvan vasitəsilə), Rusiyaya, Ermənistana çıxışı olan nəqliyyat-kommunikasiya xətlərinə malikdir. Aİ-nin Azərbaycandakı maraqlarının başlıca iqtisadi faktorları onun transregional kommunikasiya imkanları ilə əlaqədardır. Qərb üçün Xəzər dənizi və Mərkəzi Asiyanın zəngin enerji resurslarına uzunmüddətli maneəsiz çıxış Azərbaycansız mümkün deyil. Cənubi Qafqazda bir sıra xarici qüvvələrin və ölkələrin maraqlarının toqquşmasına və bu regionda münaqişələrin mövcud olmasına baxmayaraq, Azərbaycan müstəqil xarici siyasət kursunu saxlamağa müvəffəq olub. Bu isə Azərbaycana Aİ ölkələri ilə münasibətləri ölkənin milli maraqları əsasında qurmağa imkan yaradır.
Hazırda razılaşdırılma mərhələsində olan Yeni Saziş Avropa İttifaqının Şərq Tərəfdaşı olan digər dövlətlərlə ikitərəfli sənədlərindən tamamilə fərqlənən və mühüm məsələlərin nəzərə alındığı, ölkəmizin prinsipial olaraq üzərində dayandığı sahələrin həkk ediləcəyi sənəd olacaq.
Fevralın 4-də Avropa İttifaqının energetika məsələləri üzrə komissarı Kadri Simson ilə görüşən Azərbaycan Prezidenti Aİ ilə Azərbaycan arasında əməkdaşlığın yeni mərhələyə qədəm qoyduğunu, Bakı və Brüssel arasında yeni saziş üzrə danışıqların uğurla aparıldığını bilmirmiş, bu danışıqların da tezliklə başa çatdırılacağına ümidvar olduğunu ifadə etmişdi.
Eyni zamanda, qeyd edilməlidir ki, Aİ və Dünya Bankı Azərbaycanla münasibətlərdə daha bir yeniliyə imza atıb. Tərəflər Çevik Texniki Yardım Aləti (AZTAF) üzrə saziş proqramını təsdiqləyib. Həm Aİ, həm də DB-nın ötən illərdə Azərbaycan hökuməti ilə birgə gerçəkləşdirdiyi institusional islahatlar və biznesə təşəbbüslər layihələrinə əsasən, infrastrukturların və kommunikasiyaların bərpası, logistika və bazar infrastrukturunun idarə olunması, ekologiya, yol, nəqliyyat, eləcə də dövlət idarəetmə sistemlərində yeni texnologiyaların tətbiqi və biznesə dəstək istiqamətləri üzrə birgə əməkdaşlıq edib və əhəmiyyətli nəticələr əldə edilib. İndiki saziş isə əsas etibarilə yeni rəqəmsal iqtisadiyyat quruculuğuna töhfə verməyə fokuslanıb. Saziş proqramının hədəf çərçivəsi kifayət qədər genişdir, sosial-iqtisadi həyatın təkamül yollarını müəyyənləşdirməklə post-neft iqtisadiyyatına əsaslanan biznes cəmiyyətinin quruculuğunun prioritetlərini elan edir. Belə ki, dövlət müəssisələrinin idarəçiliyinin sağlamlaşdırılması, dövlət satınalmalarının təkmilləşdirilməsi, rəqəmsal inkişaf, inklüzivlik kimi geniş spektrli prioritetləri birbaşa Azərbaycan hökumətinin hədəf seçdiyi şəffaflıq və hesabatlılıq prinsipləri ilə üst-üstə düşür.
Beləliklə, Prezident İlham Əliyev növbəti qlobal platforma və dünyanın ən böyük siyasi-iqtisadi güc mərkəzlərindən olan Aİ ilə münasibətlərdə ölkəmizin maraqlarının maksimum şəkildə nəzərə alınmasına nail olaraq gələcək aylar və illər ərzində Cənubi Qafqazdakı prinsipial məsələlərdə bir çox qütbün Bakının ortaya qoyduğu reallıq üzrə hərəkət edəcəyi konturları cızmış oldu.
Baxış sayı: 272
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 20-02-2022 15:09 | Bölmə: Siyasət
Bu gün qlobal dünyada istənilən dövlət üçün xarici siyasət davranışının düzgün qurulması onun gələcək təhlükəsizliyi və inkişafında əsas amillərdən biridir. Ələlxüsus, əgər söhbət Avrasiyanın orta xəttindən gedirsə.
Hazırda II Dünya müharibəsindən sonra formalaşan regionlararası təhlükəsizlik sistemləri ciddi sınaq qarşısında olmaqla yanaşı, bir sıra çağırışlarla üz-üzə qalmaqdadır. Bu gün biz dünyanın siyasi və iqtisadi xəritəsinə nəzər saldıqda, bir neçə geosiyasi mərkəzin planetin ayrı-ayrı bölgələrindəki siyasi proseslərdə fəal iştirak etdiyinin, dövlətlərin həmin oxlarla münasibətlərinin isə xalqların gələcəyində bu və ya digər forma almasında vacib rol oynadığını sezə bilərik.
Bu illər ərzində Azərbaycan xarici siyasət konsepsiyasında soyuqqanlı və onillikləri hədəfləyən baxış bucağı ortaya qoyaraq Rusiya, Anqlosaks, Avropa İttifaqı kimi vacib və bir-birinə rəqib olan geosiyasi mərkəzlərlə balanslı və maraqların qarşılıqlı şəkildə nəzərə alınmasını ehtiva edən münasibətlər qurmağı bacardı. Əlbəttə ki, həmin geosiyasi oxlardan biri də, Avropa İttifaqıdır (Aİ), hansı ki, artıq 70 ildən çoxdur, Avrasiyada baş verən hadisələrdə özünəməxsus yerini qoruyub saxlaya bilib.
Arxada qoyduğumuz 30 il ərzində Azərbaycan Respublikası Avropa İttifaqı və onun ətrafında olan Qərb institutları ilə əməkdaşlıqda daima maraqlı olub, rəsmi Bakı özünün ən vacib siyasi-iqtisadi tərəfdaşı kimi Qoca Qitə ilə bir sıra vacib layihələr həyata keçirib və keçirməkdədir. Aİ ilə TACIS, “Avropa-Qafqaz-Asiya Nəqliyyat Dəhlizi” (TRACECA), “Avropaya neft və qazın nəql edilməsi üzrə dövlətlərarası proqram” (INOGATE), “Humanitar yardım” (ECHO) və s. kimi proqramlar icra olunub. 1996-cı ildə imzalanmış Tərəfdaşlıq və Əməkdaşlıq Sazişi (1999-cu ildə qüvvəyə minib) siyasi dialoq, ticarət, sərmayə, qanunvericilik, elm və mədəniyyət sahəsində əməkdaşlığı əhatə edib. 1998-ci ildə Aİ Azərbaycana xüsusi elçisini təyin edib. 2000-ci ildə Azərbaycanın Aİ yanında Nümayəndəliyi təsis olunub. 2003-cü ilin iyul ayında Aİ Cənubi Qafqaz üzrə xüsusi nümayəndəsini təyin edib. 2004-cü ildə Azərbaycan Avropa Qonşuluq Siyasətinə, 2009-cu ildə isə onun Şərq istiqaməti üzrə çoxtərəfli əməkdaşlıq formatı olan Şərq Tərəfdaşlığı proqramına daxil olub.
Əlbəttə ki, tərəflər arasında münasibətlərdə rəsmi Bakı həmişə maraqların qarşılıqlı şəkildə icrası tələblərini irəli sürüb və nəticə etibarilə məqsədlərinə çatıb. Ölkəmiz digər Şərq Tərəfdaşlığı dövlətlərindən fərqli olaraq Aİ ilə münasibətlərində müəyyən məsafəni güdməklə praqmatik siyasət aparıb, nəticədə siyasi risklər minimallaşıb, əvəzində isə bölgədəki geosiyasi aktorlar arasında balansın qorunulmasına nail olunub.
Misal üçün, bəzi dövlətlərdən fərqli olaraq, rəsmi Bakı gələcəkdə baş verə biləcək hadisələri qabaqlayaraq Şərq Tərəfdaşlığının praktiki baxımdan ölkəmizə hansı töhfələri verəcəyini, hansı töhfələri verə bilməyəcəyini düzgün hesablayaraq ikitərəfli münasibətlərdəki hazırkı mənzərəni ortaya qoyub.
Nəticə etibarilə, hazırda Azərbaycan-Aİ münasibətləri Birliyə daxil olmayan, lakin qoca qitənin qapısında duran bir çox dövlətlərdən daha məhsuldardır.
Aİ üçün Azərbaycan regionda, eləcə də “Avropa Qonşuluq Siyasəti” və “Şərq Tərəfdaşlığı” proqramları çərçivəsində strateji cəhətdən mühüm əhəmiyyətə malikdir. Bunun bir neçə səbəbi var. Birincisi, Azərbaycan Aİ və üzv ölkələrin enerji şirkətləri ilə genişmiqyaslı enerji və nəqliyyat layihələri həyata keçirir. İkincisi, Azərbaycan tranzit mövqeyinə görə Aİ-nin Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizi konsepsiyasının əsas ölkələrindən biridir. Üçüncüsü isə, müstəqil və suveren siyasət aparan Azərbaycan strateji cəhətdən əhəmiyyətli mövqedə yerləşir.
Son həftələr Ukrayna ətrafında baş verənlər bir daha ölkəmizin Brüssel üçün necə vacib tərəfdaş olduğunun bariz göstəricisi oldu. İttifaqın vacib dövlətlərinin liderlərinin Azərbaycanla son dialoqları, edilən səfərlər Bakının bölgədəki geosiyasi çəkisini daha da artırdı.
Hazırda Avropanın əsas istəklərindən biri Azərbaycandan alınan qazın həcminin bir qədər də artırılmasıdır ki, bu da ölkəmizin qitənin enerji təhlükəsizliyindəki roluna xüsusi qiymətin nəticəsidir.
Təsadüfi deyil ki, fevralın 4-də Bakıda, "Gülüstan" sarayında Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin VIII toplantısı çərçivəsində Prezident İlham Əliyevin iştirakı ilə aparılmış Azərbaycanın Avropaya qaz təchizatının artırılması imkanları müzakirə edilib.
Tədbirdən sonra Avropa İttifaqının genişlənmə və qonşuluq üzrə komissarı Oliver Varhelyi iqtisadi sərmayə planı çərçivəsində Azərbaycana 2 milyard avroluq maliyyə paketinin ayrılması barədə bəyanatla çıxış etdi. Hərçənd, 44 günlük müharibənin bitməsindən sonra Azərbaycana və Ermənistana ayrılması nəzərdə tutulan maliyyə kəskin fərqlənirdi. Həmin vaxt bu ayrı-seçkiliyi şərh edən Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev Cənubi Qafqaza səfər edən Aİ Şurasının Prezidenti Şarl Mişellə görüşündə bu ədalətsiz yanaşmanın aradan qaldırılmasının vacibliyini qeyd etmişdi. Nəhayət, ədalətsiz yanaşma aradan qaldırıldı, eyni zamanda Brüssel Cənubi Qafqaza baxış bucağı ilə bağlı ölkəmiz üçün vacib addımlar atmış oldu.
Avropa İttifaqının qonşuluq və genişlənmə üzrə komissarı Oliver Varhelyi Azərbaycanın xarici işlər naziri Ceyhun Bayramovla keçirdiyi mətbuat konfransında bildirdi ki, Aİ ərazilərin minalardan təmizlənməsi məsələsinə, həmçinin, Ermənistanla Azərbaycan arasında delimitasiya və demarkasiya prosesinə texniki yardım göstərə bilər.
Sözsüz ki, son hadisələr Azərbaycan və Aİ arasında hazırda müzakirə predmeti olan yeni əməkdaşlıq sazişini bir qədər də tezləşdirə bilər. Məlum məsələdir ki, iki tərəf arasında münasibətlərin hüquqi bazasını təşkil edən, 1999-cu ildə qüvvəyə minmiş Tərəfdaşlıq və Əməkdaşlıq Sazişi artıq köhnədir və hazırda redaktə olunan və hazırlanan yeni saziş tərəflər arasında əməkdaşlıqda yeni səhifənin əsasını qoyacaq.
Əlbəttə ki, Aİ və Azərbaycan arasında münasibətlərdə vacib istiqamətlərdən biri də geosiyasi məsələlərlə bağlıdır. Bakı üçün bütün digər xarici tərəfdaşlarla olduğu kimi, Brüssellə münasibətlərdə də onların Qarabağla bağlı mövqeyi xüsusi həssaslıq təşkil edir.
Qeyd edilməlidir ki, Aİ dəfələrlə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə dəstəyini ifadə edib, müharibəyə qədər 2017-ci ilin noyabrında Şərq Tərəfdaşlığı Sammitində qəbul edilmiş Birgə Bəyannamədə Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və suverenliyi bir daha dəstəklənib.
Müharibədən sonra erməni diasporunun Avropanın bəzi ölkələrinin parlamentlərində anti-Azərbaycan bəyanatlarına nail olmasına baxmayaraq, bir qədər sonra ermənilərin maliyyəsi ilə ədalətsiz mövqe tutan deputatlar reallıq qarşısında gücsüz qalmış, icraedici hakimiyyətlər tərəfindən məkrli erməni planlarından imtina edilmişdi.
Belə ki, artıq 2021-ci ilin yay aylarından başlayaraq Aİ tərəfindən Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa edilməsi tanınaraq Bakının tezisləri qəbul edildi. Bu reallıq isə Aİ rəsmilərinin regiona səfərləri çərçivəsində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə baş tutan görüşlərdən sonra baş verdi.
Misal üçün, ötən il iyunun 25-də Avropa İttifaqının xarici siyasət və təhlükəsizlik məsələləri üzrə Ali nümayəndəsi Cozef Borelin mandatı əsasında Azərbaycana səfər edən Rumıniyanın xarici işlər naziri Boqdan Auresku, Avstriyanın xarici işlər naziri Aleksandr Şallenberqi, Litvanın xarici işlər naziri Qabrielius Landsbergisi və Avropa İttifaqının nümayəndə heyətini qəbul edərkən Prezident İlham Əliyev çıxışında Avropa İttifaqının regionla bağlı yeni baxış bucağının formalaşması üçün vacib fikirlər səsləndirmişdi.
Dövlət başçısı Ermənistanla hazırkı vəziyyətə toxunaraq qeyd etmişdir ki, “hazırda biz münaqişədən sonrakı inkişaf vəziyyətindəyik. Dağlıq Qarabağ münaqişəsi həll olunub. Bununla bağlı danışıqlar aparası heç nə yoxdur”.
Təsadüfi deyil ki, Prezidentin bu çıxışından sonra avropalı nümayəndələr Bakıdan sonra digər region dövlətlərinə səfərləri zamanı “Qarabağ problemi”, “danışıqlar” kimi ifadələrdən istifadə etməyərək, erməni və ermənipərəst qrupları pərişan etdilər.
İyulun 8-də isə Avropa İttifaqının Qonşuluq və Genişlənmə üzrə Komissarı Oliver Varhelyi Azərbaycana səfərinin yekunları ilə bağlı fikirlərini bölüşdü. Avropa Komissiyasının rəsmi saytında yerləşdirilən bu fikirlərdə komissar səfərinin Azərbaycanla Aİ arasında tərəfdaşlıq əlaqələrinə yeni təkan verdiyini qeyd etmişdi. Xüsusilə Qarabağ mövzusunda geniş fikir mübadiləsi aparıldığını deyən Oliver Varhelyi Aİ olaraq müharibənin nəticələrini aradan qaldırmaq və bölgədə uzunmüddətli sülh naminə birgə çalışmaq üçün Qarabağ münaqişəsinin post-konflikt dövrü ilə bağlı plan və fikirlər barədə rəsmi Bakı ilə müzakirə aparıldığını bildirmişdi.
Daha sonra 2021-ci ilin dekabrında Azərbaycan, Ermənistan və Aİ liderlərinin Brüssel görüşü zamanı Birlik tərəfindən azərbaycanlı itkin düşmüşlərin müqəddəratının Ermənistan qarşısında qaldırılması, Minsk qrupu və Dağlıq Qarabağ ifadələrindən istifadə edilməməsi, Aİ və Fransanın rəsmi Bakının ortaya qoyduğu şərtləri qəbul etməsi sözsüz Bakı və Qoca Qitə arasında imzalanması planlaşdırılan ikitərəfli Sazişə yeni çalarlar qatmış oldu.
Ümumilikdə, məlumdur ki, Azərbaycan Avropa və Asiyanı birləşdirən əlverişli geosiyasi və geoiqtisadi mövqeyə, Xəzər dənizi vasitəsilə Rusiyaya, Mərkəzi Asiyaya, Qazaxıstana və İrana, avtomobil-dəmir yolu vasitəsilə Gürcüstana, Qara dəniz bölgəsinə, İrana, Türkiyəyə (Naxçıvan vasitəsilə), Rusiyaya, Ermənistana çıxışı olan nəqliyyat-kommunikasiya xətlərinə malikdir. Aİ-nin Azərbaycandakı maraqlarının başlıca iqtisadi faktorları onun transregional kommunikasiya imkanları ilə əlaqədardır. Qərb üçün Xəzər dənizi və Mərkəzi Asiyanın zəngin enerji resurslarına uzunmüddətli maneəsiz çıxış Azərbaycansız mümkün deyil. Cənubi Qafqazda bir sıra xarici qüvvələrin və ölkələrin maraqlarının toqquşmasına və bu regionda münaqişələrin mövcud olmasına baxmayaraq, Azərbaycan müstəqil xarici siyasət kursunu saxlamağa müvəffəq olub. Bu isə Azərbaycana Aİ ölkələri ilə münasibətləri ölkənin milli maraqları əsasında qurmağa imkan yaradır.
Hazırda razılaşdırılma mərhələsində olan Yeni Saziş Avropa İttifaqının Şərq Tərəfdaşı olan digər dövlətlərlə ikitərəfli sənədlərindən tamamilə fərqlənən və mühüm məsələlərin nəzərə alındığı, ölkəmizin prinsipial olaraq üzərində dayandığı sahələrin həkk ediləcəyi sənəd olacaq.
Fevralın 4-də Avropa İttifaqının energetika məsələləri üzrə komissarı Kadri Simson ilə görüşən Azərbaycan Prezidenti Aİ ilə Azərbaycan arasında əməkdaşlığın yeni mərhələyə qədəm qoyduğunu, Bakı və Brüssel arasında yeni saziş üzrə danışıqların uğurla aparıldığını bilmirmiş, bu danışıqların da tezliklə başa çatdırılacağına ümidvar olduğunu ifadə etmişdi.
Eyni zamanda, qeyd edilməlidir ki, Aİ və Dünya Bankı Azərbaycanla münasibətlərdə daha bir yeniliyə imza atıb. Tərəflər Çevik Texniki Yardım Aləti (AZTAF) üzrə saziş proqramını təsdiqləyib. Həm Aİ, həm də DB-nın ötən illərdə Azərbaycan hökuməti ilə birgə gerçəkləşdirdiyi institusional islahatlar və biznesə təşəbbüslər layihələrinə əsasən, infrastrukturların və kommunikasiyaların bərpası, logistika və bazar infrastrukturunun idarə olunması, ekologiya, yol, nəqliyyat, eləcə də dövlət idarəetmə sistemlərində yeni texnologiyaların tətbiqi və biznesə dəstək istiqamətləri üzrə birgə əməkdaşlıq edib və əhəmiyyətli nəticələr əldə edilib. İndiki saziş isə əsas etibarilə yeni rəqəmsal iqtisadiyyat quruculuğuna töhfə verməyə fokuslanıb. Saziş proqramının hədəf çərçivəsi kifayət qədər genişdir, sosial-iqtisadi həyatın təkamül yollarını müəyyənləşdirməklə post-neft iqtisadiyyatına əsaslanan biznes cəmiyyətinin quruculuğunun prioritetlərini elan edir. Belə ki, dövlət müəssisələrinin idarəçiliyinin sağlamlaşdırılması, dövlət satınalmalarının təkmilləşdirilməsi, rəqəmsal inkişaf, inklüzivlik kimi geniş spektrli prioritetləri birbaşa Azərbaycan hökumətinin hədəf seçdiyi şəffaflıq və hesabatlılıq prinsipləri ilə üst-üstə düşür.
Beləliklə, Prezident İlham Əliyev növbəti qlobal platforma və dünyanın ən böyük siyasi-iqtisadi güc mərkəzlərindən olan Aİ ilə münasibətlərdə ölkəmizin maraqlarının maksimum şəkildə nəzərə alınmasına nail olaraq gələcək aylar və illər ərzində Cənubi Qafqazdakı prinsipial məsələlərdə bir çox qütbün Bakının ortaya qoyduğu reallıq üzrə hərəkət edəcəyi konturları cızmış oldu.
Baxış sayı: 272
Bölməyə aid digər xəbərlər
26-11-2024, 19:38
NATO Parlament Assambleyası Ukrayna Silahlı Qüvvələrinə orta mənzilli raketlərin göndərilməsini dəstəkləyib
26-11-2024, 14:26
Kreml Bayden komandasının eskalasiya əhval-ruhiyyəsindən narahatdır
26-11-2024, 14:01
Karasin: "Rusiyanın münaqişələrə cəlb olunmasının qarşısını almaq üçün yeni nüvə doktrinasına ehtiyac var"
26-11-2024, 13:03
35 şirkətin rəhbəri həbs edildi - Bu vəzifəlilərlə əlbir imiş
26-11-2024, 12:51
Sabiq rəis həbs edilib
25-11-2024, 19:12
Sülh quruculuğu təşəbbüslərinə dair Beynəlxalq Gənclər Forumu keçirildi
25-11-2024, 02:45
Çiolaku və Georgesku Rumıniyada keçirilən prezident seçkilərinin ikinci turuna yüksəliblər
25-11-2024, 00:29
Tbilisi polisi müxalifətin karvanını şəhər mərkəzinə buraxmayıb
24-11-2024, 22:17
İlham Əliyevdən COP29-un yekunları ilə bağlı - Paylaşım
24-11-2024, 21:28
İranın ali dini liderinin müşaviri: "Kiyevə yardım azalacaq və Rusiya qalib gələcək"
24-11-2024, 13:38
Hikmət Hacıyev Berbokun ittihamlarına cavab verdi
24-11-2024, 13:24
"Sky News": ABŞ-ın Böyük Britaniyadakı hava bazaları üzərində naməlum İHA-lar aşkarlanıb
23-11-2024, 20:54
Zalujnı hesab edir ki, Rusiya Silahlı Qüvvələri 2027-ci ildə cəbhəni yarıb keçəcək
23-11-2024, 20:43
Putin miqrantların sənədlərinin saxtalaşdırılmasına görə 60 milyon rubla qədər cərimələr haqqında qanun imzalayıb
23-11-2024, 20:34
Fransanın xarici işlər naziri Borro: "Ukraynanın Rusiya Federasiyasına SCALP raketləri atmaq hüququ var"
23-11-2024, 20:11
Bir qrup şəxs təltif olundu - Siyahı
23-11-2024, 19:59
Yüksək vəzifəyə təyin edilən Xəyyam Məmmədov kimdir?
23-11-2024, 14:13
"Yabloko" Şlosberqin saxlanmasının səbəbini açıqlayıb
23-11-2024, 13:02
70 kq qızılla tutulan diplomat bu səfirlikdə işləyir - Bakıya gətirildi
22-11-2024, 17:36
Merkel Putinlə təmasların zəruri olduğunu bildirib
22-11-2024, 12:16
Qazaxıstanın baş naziri Ukraynadakı vəziyyətlə əlaqədar təhlükəsizliklə bağlı iclas keçirib
22-11-2024, 09:59
Kəlbəcərin yeni dirçəliş dövrü-Aybəniz Rüstəmova
22-11-2024, 09:32
“Üzr istəməsini tələb edirik!” - Hikmət Hacıyev
21-11-2024, 19:28
Sırski: "Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin desant-hücum qoşunları Kursk vilayətinə ilk daxil olub"
20-11-2024, 11:10
Ağdamın tarixi və mədəni irisi-Nəbi Ağayev
19-11-2024, 23:41
Milli Məclis Sədrinin müavininin köməkçisi hakim oldu
19-11-2024, 21:38
Prezident hakimləri təyin etdi-Sərəncam
19-11-2024, 21:04
Polşa iriçaplı sursat istehsalına 750 milyon dollar ayıracaq
19-11-2024, 20:06
"Bloomberg": ABŞ nüvə qüvvələrinin vəziyyətinə düzəliş etməyəcək
19-11-2024, 19:53
Badra Gunba Abxaziya prezidenti vəzifəsini icra edir
19-11-2024, 16:04
Abxaziya parlamenti prezident Bjaniyanın istefasını qəbul edib
19-11-2024, 13:31
Peskov: "Kreml ABŞ-ın Rusiya Federasiyası ərazisində ATACMS-dən istifadə ilə bağlı bəyanatlarını izləyir"
18-11-2024, 21:12
Gürcüstan prezidenti ölkədə yeni parlament seçkiləri keçirmək istəyir
18-11-2024, 13:45
Peskov: "Putin və Makron arasında danışıqlarla bağlı hələlik Parisdən heç bir təşəbbüs olmayıb"
17-11-2024, 22:26
Türkiyə İsrail prezidentinin təyyarəsini hava məkanına buraxmayıb
17-11-2024, 14:05
Peskov: "Trampın Rusiya agenti olması ilə bağlı ittihamları absurddur"
16-11-2024, 22:25
Fransa COP29-a niyə qatılmadı? - Hikmət Hacıyev açıqladı