18:45 / 06-07-2025
Zaxarova Braziliyada keçirilən BRİKS sammitində Lavrovun kortejinin nömrələrini göstərib
18:41 / 06-07-2025
Deputat Morozov: "Rusiya ABŞ-la mövcud barışıqdan maksimum yararlanmalıdır"
18:37 / 06-07-2025
Lisenziyası olmayan sərxoş qadın ölümlə nəticələnən qəza törədib
18:33 / 06-07-2025
Mask “Amerika” partiyasını ABŞ Seçki Komissiyasına qeydiyyatdan keçirmək üçün sənədlər təqdim edib
18:30 / 06-07-2025
"Bavariya" Musialanın fibulasının sınığını təsdiqləyib
18:28 / 06-07-2025
İlan Şor Zelenskinin imzaladığı sanksiya siyahısına daxil edilib
17:47 / 06-07-2025
“Lokomotiv” və ÇSKA gənclər komandaları arasında keçirilən oyun kütləvi dava ilə yekunlaşıb
17:39 / 06-07-2025
Tapançadan atəş açan yeniyetmə saxlanılıb
17:35 / 06-07-2025
Zelenski Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar paketini imzalayıb
17:32 / 06-07-2025
Putin: "İstismardan çıxarılan maşınlar komandirlərin tələbi ilə cəbhəyə göndərilib"
11:25 / 06-07-2025
Yaşlı kişi yanğın zamanı ölüb
11:23 / 06-07-2025
İşsiz yapon barda iki qızı bıçaqlayıb
09:06 / 06-07-2025
Klublararası dünya çempionatının 1/4 finalında "Real Madrid" "Borussiya"nı məğlub edib
09:03 / 06-07-2025
"AN-2" təyyarəsinin sərt enişi nəticəsində xəsarət alanların sayı 10 nəfərə çatıb
09:00 / 06-07-2025
Çoxlu filmlərə baxaraq yol polisi ilə təqib təşkil edib
08:56 / 06-07-2025
ABŞ son bir il yarımdan sonra ilk dəfə Rusiyadan sirkonium alıb
08:54 / 06-07-2025
"Havasosyalmedya": Sudanlı Kişi 41 gündür İstanbul Hava Limanında yaşayır
08:51 / 06-07-2025
"Əl-Cəzirə": İsrailin Qəzzaya endirdiyi zərbələr nəticəsində 78 fələstinli həlak olub
08:47 / 06-07-2025
Qadın məhkəmə yolu ilə pişiyini keçmiş həyat yoldaşından geri alıb
08:44 / 06-07-2025
Daşqın nəticəsində ölənlərin sayı 50 nəfəri ötüb
23:35 / 05-07-2025
Yüngül təyyarə magistral yola enib
23:30 / 05-07-2025
PSJ "Bavariya"nı məğlub edərək Klublararası Dünya Çempionatının yarımfinalına yüksəlib
23:25 / 05-07-2025
Netanyahu girov müqaviləsini müzakirə etmək üçün dar kabinetin iclasını keçirəcək
23:22 / 05-07-2025
"Reuters": Aİ Ukraynadan taxıl və şəkər idxalını 70-80% azaldacaq
23:18 / 05-07-2025
Balkonun qadının üzərinə uçması ilə bağlı cinayət işi açılıb
23:14 / 05-07-2025
"Kommersant": "Yujuralzoloto" prezidenti Rusiyanı tərk etmək istəyərkən saxlanılıb
23:09 / 05-07-2025
6 yaşlı qız çayda boğulub
23:06 / 05-07-2025
Ronaldo mediada qalmaqal yaratmaq istəmədiyi üçün Jotanın dəfnini buraxıb
22:13 / 05-07-2025
Rusiya Federasiyası Kommunist Partiyası Züqanovu yenidən Mərkəzi Komitənin sədri seçdi
22:09 / 05-07-2025
Fələstin tərəfdarları Londonda keçirilən gey paradını pozmağa cəhd ediblər
22:05 / 05-07-2025
"Bavariya"nın futbolçusu Musiala Klublararası Dünya Çempionatı çərçivəsində PSJ ilə matçda dəhşətli zədə alıb
22:02 / 05-07-2025
Çəkiliş qrupuna hücumdan sonra cinayət işi açıb
21:56 / 05-07-2025
Soçi hava limanında 25 reys təxirə salınıb
21:54 / 05-07-2025
"Sport Baza": Smolov "Kofemaniya"nın qurbanlarına bir milyon ödədi
21:30 / 05-07-2025
Taker Karlson İran prezidentindən müsahibə aldığını deyir
21:24 / 05-07-2025
Rutte: "Si Cinpin" Tayvana hücum halında Putindən kömək istəyəcək"
BAYRAĞINI UCA QALDIR, ANA VƏTƏN!..-RAMİZ QASIMOV
Tarix: 19-06-2021 15:58 | Bölmə: Ədəbiyyat
II yazı
Naxçıvan ədəbi mühitinin istedadlı nümayəndələrindən biri Xanəli Kərimlidir. Onun yaradıclığının əsas, başlıca səciyyəsi, ideyası Azərbaycanın bütövlük idealına böyük inamdır. Bu mənada istedadlı şair və ədəbiyyatşünas kimi tanınan Xanəli Kərimlinin yaradıcılığı vətən üzərinə yazılmış ən qiymətli əsərlər sırasındadır. Kiçik lirik şeirlərdən savay yazdığı bir neçə poeması da şairin ədəbi mühitdə tanınması və geniş şöhrət qazanmasına stimul olub. Bu poemaların da əsas məğzi, məsələsi Vətənin bütövlüyü, dərdi-səri, qayğılarından ibarətdir. Vətənin bütövlük idealına inam onun yaradıcılığının başlıca məğzi, əsas motivi, qüvvətli ideyasıdır.
Ömrünü Vətən topaqlarının bütövlüyü arzusuna həsr edən istedadlı şair kiçik şeirlərindən tutmuş iri poemalarına qədər yazdığı əsərlərdə Vətənin bütövlüyü ideyasına inam bəsləmişdir. Bu mənada şairin “Bütövlük” poeması da digər poemalarındakı mövzuları izləyərək daha konkret şəkildə Azərbaycanın bütövlüyü məsələsini ideyasına çevirir. Yenə də Şəhidlər xiyabanından milli-mənəvi məsələlərə boylanaraq baxan şair Azərbaycanın bütövlüyü ideyası işığında daha vacib məsələ olan milli-mənəvi bütövlük məsələsinə diqqəti ayırır. Lirik poema olan əsərdə əvvəlki əsərinin davamı olaraq çağırış ruhu güclüdür. Hər bir vətənpərvər insanı milli birlik naminə həmrəyliyə, millət, vətən naminə əməli vahidliyə dəvət edir. Şəhid məzarlarından səslənən şair özünü fəda edənlərin yarımçıq qalmış əməllərini bütövlüyə çağıran haqq carçısı təsiri bağışlayaraq elin, vətənin və onun gələcəyinin səsini çatdırır. Bu səsi diqqətə çatdıran şair onun bütün Azərbaycanın səsi olduğuna inandırır:
...Arazımın, Kürümün
Nərəsidir, cəngidir.
Dərdi özündən böyük
Azərbaycan xalqının
Azadlıq çələngidir.
1997-ci ildə yazılan poema 20-21 yanvar tarixlərində Şəhidlər xiyabanında şəhidlərin məzarını ziyarət edərkən şairin qəlbindən keçən duğular kimi baş qaldıraraq poetik ifadəyə çevrilib.
Vətən topaqlarının azadlığı və bütöyülüyünə inam hissi istedadlı şairimizin arzularını çin çıxarmaqla ona taleyin böyük bəxşişi kimi oldu. 2020-ci ilin sentyabr ayından noyabrın 10-na qədər davam edən 44 günlük Vətən müharibəsi Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin sərkərdəliyi və yenilməz Milli Ordumuzun rəşadətli, qəhrəmanlıqla döyüşləri böyük zəfərlə tamamlandı. Xanəli Kərimlinin ideya-mənəvi gücünə görə böyük əhəmiyyət daşıyan poemalarından digəri son dövrlərdə - 2020-ci ilin oktyabrında (25-29) ölkəmizin işğal edilmiş ərazilərinin azad olunması çağırışı ilə yazdığı “Bayrağını uca qaldır, Ana Vətən” lirik poemasıdır. Çox az-az istifadə edilən 20-lik heca sistemindən istifadə edən şair fikirlərinin ifadəsinə ağırlıq və ciddiyyət çökdürə bilib. Poema Qarabağa müraciət formasında yazılıb və bunun üzərində qurulub.
Azərbaycan bir üzüksə, o üzüyün qaşı sənsən, Qarabağım,
Azərbaycan bir bədənsə, o bədənin başı sənsən, Qarabağım,
Azadlığın, enməzliyin əfsanəvi yaşı sənsən, Qarabağım.
Həm kədərli, həm sevincli gözümün də yaşı sənsən, Qarabağım.
Sənsiz mənim ürəyim də para idi, yara idi, Qarabağım,
Sənin belə quru adın dərdlərimə çarə idi, Qarabağım.
İllərdir ki, şeytanlığın, iblisliyin beşiyində dustaq idin,
Sinəmizə çalın-çarpaz çəkdirilən bir dağ idin, Qarabağım.
Əsərdə şair öz dəsti-xəttinə uyğun olaraq yenə də Qarabağın timsalında Azərbaycanın vətən torpaqlarının parçalanması səbəblərinə nəzər salır, içəridəki milli problemləri dilə gətirir, qayğıları ifadə edir. Millətin ucalığını, onun humanizmini, mənəvi zənginliyini sui-istifadə edən düşmən xislətli millətlərin əməlləri də göz önünə sərirlərək ikrah etdirilir. Sonunda Azərbaycan xalqının milli oyanışı, birliyi və qeyrəti qarşısında “cılız, aciz” qalan xəstə millətin aqibətini də göstərir. Poemada Qarabağ probleminin poetik tarixnaməsini müşahidə edirik. Şair Xanəli Kərimli sanki yeni bir “Qarabağnamə” yazır poetik dillə. Şair Qarabağa olan vətəndaş məhəbbətini bütün mahiyyəti və dolğunluğu ilə ifadə edə bilir:
Qarabağım!! Qarabağım!! İftixarım, şərafətim, baş tacımsan!!
Azadlığım, ucalığım, enməzliyim, əbədilik amacımsan, əlacımsan.
Səndən ötrü qan tökmüşük tarix boyu nəsil-nəsil, fəsil-fəsil,
Səndən ötrü qan tökürük bu gün də biz şəhid-şəhid, əsil-əsil.
Poemanın sonu uğurlu bir çağırışla bitir, əvvəlki əsərlərində olan kimi xalqını, millətini milli birlik və həmrəyliklə azadlıq və bütövlük amalına səsləyir, işğal edilmiş torpaqlarını azad etməyə səsləyir. Bunu əvvəllər yazdığı misralarla birləşdirərək ideya tamlığı, birliyi kontekstində zamanın çağırışı kimi ümumiləşdirərək ifadə edir:
Bayrağını uca qaldır, ana Vətən, indi meydan, söz sənindir,
Sən Tanrıdan yaranmısan, Tanrı köklü bütün Turan Vətənindir!!..
Bütün tarix sədlərini əbədilik qırmaq üçün, enmək üşün,
“ Vətəninin sərhədinə, son həddinə, son səddinə dönmək üçün,
Zaman döyür qapımızı,
yaman döyür qapımızı,
yaman döyür qapımızı!!!”
RAMİZ QASIMOV,
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin şöbə müdiri
Baxış sayı: 638
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 19-06-2021 15:58 | Bölmə: Ədəbiyyat
II yazı
Naxçıvan ədəbi mühitinin istedadlı nümayəndələrindən biri Xanəli Kərimlidir. Onun yaradıclığının əsas, başlıca səciyyəsi, ideyası Azərbaycanın bütövlük idealına böyük inamdır. Bu mənada istedadlı şair və ədəbiyyatşünas kimi tanınan Xanəli Kərimlinin yaradıcılığı vətən üzərinə yazılmış ən qiymətli əsərlər sırasındadır. Kiçik lirik şeirlərdən savay yazdığı bir neçə poeması da şairin ədəbi mühitdə tanınması və geniş şöhrət qazanmasına stimul olub. Bu poemaların da əsas məğzi, məsələsi Vətənin bütövlüyü, dərdi-səri, qayğılarından ibarətdir. Vətənin bütövlük idealına inam onun yaradıcılığının başlıca məğzi, əsas motivi, qüvvətli ideyasıdır.
Ömrünü Vətən topaqlarının bütövlüyü arzusuna həsr edən istedadlı şair kiçik şeirlərindən tutmuş iri poemalarına qədər yazdığı əsərlərdə Vətənin bütövlüyü ideyasına inam bəsləmişdir. Bu mənada şairin “Bütövlük” poeması da digər poemalarındakı mövzuları izləyərək daha konkret şəkildə Azərbaycanın bütövlüyü məsələsini ideyasına çevirir. Yenə də Şəhidlər xiyabanından milli-mənəvi məsələlərə boylanaraq baxan şair Azərbaycanın bütövlüyü ideyası işığında daha vacib məsələ olan milli-mənəvi bütövlük məsələsinə diqqəti ayırır. Lirik poema olan əsərdə əvvəlki əsərinin davamı olaraq çağırış ruhu güclüdür. Hər bir vətənpərvər insanı milli birlik naminə həmrəyliyə, millət, vətən naminə əməli vahidliyə dəvət edir. Şəhid məzarlarından səslənən şair özünü fəda edənlərin yarımçıq qalmış əməllərini bütövlüyə çağıran haqq carçısı təsiri bağışlayaraq elin, vətənin və onun gələcəyinin səsini çatdırır. Bu səsi diqqətə çatdıran şair onun bütün Azərbaycanın səsi olduğuna inandırır:
...Arazımın, Kürümün
Nərəsidir, cəngidir.
Dərdi özündən böyük
Azərbaycan xalqının
Azadlıq çələngidir.
1997-ci ildə yazılan poema 20-21 yanvar tarixlərində Şəhidlər xiyabanında şəhidlərin məzarını ziyarət edərkən şairin qəlbindən keçən duğular kimi baş qaldıraraq poetik ifadəyə çevrilib.
Vətən topaqlarının azadlığı və bütöyülüyünə inam hissi istedadlı şairimizin arzularını çin çıxarmaqla ona taleyin böyük bəxşişi kimi oldu. 2020-ci ilin sentyabr ayından noyabrın 10-na qədər davam edən 44 günlük Vətən müharibəsi Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin sərkərdəliyi və yenilməz Milli Ordumuzun rəşadətli, qəhrəmanlıqla döyüşləri böyük zəfərlə tamamlandı. Xanəli Kərimlinin ideya-mənəvi gücünə görə böyük əhəmiyyət daşıyan poemalarından digəri son dövrlərdə - 2020-ci ilin oktyabrında (25-29) ölkəmizin işğal edilmiş ərazilərinin azad olunması çağırışı ilə yazdığı “Bayrağını uca qaldır, Ana Vətən” lirik poemasıdır. Çox az-az istifadə edilən 20-lik heca sistemindən istifadə edən şair fikirlərinin ifadəsinə ağırlıq və ciddiyyət çökdürə bilib. Poema Qarabağa müraciət formasında yazılıb və bunun üzərində qurulub.
Azərbaycan bir üzüksə, o üzüyün qaşı sənsən, Qarabağım,
Azərbaycan bir bədənsə, o bədənin başı sənsən, Qarabağım,
Azadlığın, enməzliyin əfsanəvi yaşı sənsən, Qarabağım.
Həm kədərli, həm sevincli gözümün də yaşı sənsən, Qarabağım.
Sənsiz mənim ürəyim də para idi, yara idi, Qarabağım,
Sənin belə quru adın dərdlərimə çarə idi, Qarabağım.
İllərdir ki, şeytanlığın, iblisliyin beşiyində dustaq idin,
Sinəmizə çalın-çarpaz çəkdirilən bir dağ idin, Qarabağım.
Əsərdə şair öz dəsti-xəttinə uyğun olaraq yenə də Qarabağın timsalında Azərbaycanın vətən torpaqlarının parçalanması səbəblərinə nəzər salır, içəridəki milli problemləri dilə gətirir, qayğıları ifadə edir. Millətin ucalığını, onun humanizmini, mənəvi zənginliyini sui-istifadə edən düşmən xislətli millətlərin əməlləri də göz önünə sərirlərək ikrah etdirilir. Sonunda Azərbaycan xalqının milli oyanışı, birliyi və qeyrəti qarşısında “cılız, aciz” qalan xəstə millətin aqibətini də göstərir. Poemada Qarabağ probleminin poetik tarixnaməsini müşahidə edirik. Şair Xanəli Kərimli sanki yeni bir “Qarabağnamə” yazır poetik dillə. Şair Qarabağa olan vətəndaş məhəbbətini bütün mahiyyəti və dolğunluğu ilə ifadə edə bilir:
Qarabağım!! Qarabağım!! İftixarım, şərafətim, baş tacımsan!!
Azadlığım, ucalığım, enməzliyim, əbədilik amacımsan, əlacımsan.
Səndən ötrü qan tökmüşük tarix boyu nəsil-nəsil, fəsil-fəsil,
Səndən ötrü qan tökürük bu gün də biz şəhid-şəhid, əsil-əsil.
Poemanın sonu uğurlu bir çağırışla bitir, əvvəlki əsərlərində olan kimi xalqını, millətini milli birlik və həmrəyliklə azadlıq və bütövlük amalına səsləyir, işğal edilmiş torpaqlarını azad etməyə səsləyir. Bunu əvvəllər yazdığı misralarla birləşdirərək ideya tamlığı, birliyi kontekstində zamanın çağırışı kimi ümumiləşdirərək ifadə edir:
Bayrağını uca qaldır, ana Vətən, indi meydan, söz sənindir,
Sən Tanrıdan yaranmısan, Tanrı köklü bütün Turan Vətənindir!!..
Bütün tarix sədlərini əbədilik qırmaq üçün, enmək üşün,
“ Vətəninin sərhədinə, son həddinə, son səddinə dönmək üçün,
Zaman döyür qapımızı,
yaman döyür qapımızı,
yaman döyür qapımızı!!!”
RAMİZ QASIMOV,
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin şöbə müdiri
Baxış sayı: 638
Bölməyə aid digər xəbərlər
15-06-2025, 20:02
Sumqayıtda şairə-jurnalist İlhamə Məhəmmədqızının 55 illik yubileyi qeyd olundu-VİDEO+FOTOLAR
11-06-2025, 11:03
38 yaşlı şairə vəfat edib
3-06-2025, 07:39
DƏYƏRLİ ŞAİRİN YENİ SÖZ SOVQATI- TARİYEL ABBASLI
31-05-2025, 16:06
Sumqayıtda şair Rafiq Yusifoğlunun 75 illik yubileyinə həsr olunmuş ədəbi bədii gecə keçirildi-VİDEO+FOTOLAR
31-05-2025, 15:15
Ukraynada ABŞ yazıçısının 30 min kitabı rus mafiyasını “romantikləşdirdiyinə” görə məhv edilib
17-05-2025, 18:21
Türkiyə Ədəbiyyat Vəqfi Sumqayıtda-Kitab təqdimatı və mükafatlandırma-VİDEO+FOTOLAR
9-05-2025, 10:00
Azərbaycan Hərb Tarixi Muzeyində “Böyük Qələbənin varisləri” kitabının təqdimatı keçirilib
8-05-2025, 23:12
"Azərbaycan" jurnalının kollektivi oxucularla görüşüb-VİDEO+FOTOLAR
7-05-2025, 10:44
Sumqayıt şəhərində Güləmail Muradın "Beş Ulduz" adlı kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
2-05-2025, 10:58
ŞAHLAR GÖYTÜRKÜN ALİM – ŞAİR– VƏTƏNDAŞ MİSSİYASI-Vüqar Əhməd
18-04-2025, 00:01
Miraslan Rasimi də itirdik-Namiq MƏMMƏDLİ
16-04-2025, 23:50
Ədalət Əroğlunun doğum gününü təbrik edirəm!
16-04-2025, 22:31
Şair və ədəbiyyatşünas Konstantin Kedrov vəfat edib
9-04-2025, 09:10
Qahirədə seminar: Azərbaycan alimləri ərəb dilinin inkişafına böyük töhfələr veriblər
17-03-2025, 11:15
MƏZARSIZ QƏHRƏMAN-Xaqani Abbasəli ÖZTÜRK
16-03-2025, 02:44
Sumqayıtda şair Məmməd İlqarın 75 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
12-03-2025, 22:08
Elmin təhsilə inteqrasiyası istiqamətində növbəti mühazirə oxunub
2-03-2025, 22:59
Sumqayıt şəhərində Natəvan Dəmirçioğlunun "Açar" romanının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
25-02-2025, 13:05
Sumqayıt şəhərində deputatın kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
19-02-2025, 22:17
Sumqayıtda şair Asif Asimanın 70 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOROLAR
19-02-2025, 09:01
Nəcibliyi, ziyalılığı ilə hər kəsin sevgisini qazanan işıqlı insan
9-02-2025, 21:49
Şeirlər- İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
1-02-2025, 23:22
Xalidə Nurayı TƏBRİK EDİRİK!
23-12-2024, 15:46
Səbuhi Zamanın “Adamın Dibi” adlı kitabı işıq üzü gördü
15-12-2024, 14:33
Yazıçı Samir İmanovun "Arzularımın rəqsi" adlı kitabının təqdimat mərasimi keçirilib
13-11-2024, 23:46
Görkəmli Türk Ədibi Sərhəd Kabaklı-Vüqar Əhməd
1-11-2024, 13:16
Sumqayıt şəhərinin 75 illiyinə həsr olunmuş ədəbi-bədii gecə keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-10-2024, 21:46
Rusiyanın əməkdar artisti Kazbek Suanov dünyasını dəyişib
26-10-2024, 18:55
Tanzaniyada Puşkinin abidəsinin açılışı olub, nağılları isə suahili dilində nəşr olunub
16-10-2024, 10:02
Naxçıvan ədəbi mühitinin seçilən nümayəndəsi Hüseyn Razinin 100 illiyinə layiqli töhfə
12-10-2024, 20:45
Naxçıvanda xarici tədqiqatçıların iştirakı ilə arxeoloji kəşfiyyat işləri aparılır
12-10-2024, 19:55
Azərbaycan Universitetində Mirzə Ələkbər Sabir irsi və ədəbi dilə həsr olunmuş tədbir keçirilib
12-10-2024, 10:47
Ədəbiyyat müəllimi erotik fotolara görə töhmət alıb
28-09-2024, 21:57
Onu "Türk dünyasının sevilən qızı" adlandırırdılar
28-09-2024, 21:51
Vüqar Əhməd: "Allahımızın üzü dönüb"
2-08-2024, 14:53
Mirzə Ələkbər Sabir Fondu yeni layihənin icrasına başlayıb
1-08-2024, 13:22
“Cəfər Cabbarlı - ədəbiyyatımızın böyük sənət fədaisi” adlı layihənin icrasına başlanılıb
12-06-2024, 23:33
Professor Mahirə Hüseynova Turan Elmlər Akademiyasının akademiki seçilib
9-06-2024, 15:53
"Zəfəri yaşadanlar” kitabının təqdimat mərasimindən-VİDEO+FOTOLAR
6-06-2024, 14:52
Sumqayıtda Mikayıl Müşfiqin anım mərasimi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
1-05-2024, 21:08
Rusiya yazıçılarının kitablarının 170-dən çox nadir nəşri Avropa kitabxanalarından yoxa çıxıb
27-04-2024, 00:42
ƏZƏL-AXIR SÖZ QALACAQ DÜNYADA
26-04-2024, 11:47
AMEA NİZAMİ GƏNCƏVİ ADINA İNSTİTUTUN 90 İLLİYİ