23:05 / 23-11-2024
İsrail Hərbi Hava Qüvvələri Suriya ilə Livan sərhədindəki nəzarət-buraxılış məntəqəsini vurub
22:44 / 23-11-2024
COP29-da İtki və Zərər Fondunun tam fəaliyyətə başlamasını təmin edən qərar qəbul olunub
22:39 / 23-11-2024
Leyla Əliyevanın iştirakı ilə Bakıda növbəti ağacəkmə aksiyası keçirilib
21:57 / 23-11-2024
"Bloomberg": Mask yenə planetin ən zəngin adamıdır
21:36 / 23-11-2024
Milli Məclisin Qərbi Azərbaycana Qayıdış üzrə Təşəbbüs Qrupu bəyanat yayıb
21:30 / 23-11-2024
Xumar Qədimovanın yeni “Ay”ı... - Video
21:26 / 23-11-2024
Litvada 2,5 mindən çox NATO əsgəri yerləşdirilib
21:17 / 23-11-2024
Karine Jean-Pierre G20 sammitində rusiyalı jurnalistlərin suallarını cavablandırmaqdan imtina edib
20:59 / 23-11-2024
"Yle": Finnair pilotların tətili səbəbindən təxminən 300 uçuşu ləğv etdi
20:54 / 23-11-2024
Zalujnı hesab edir ki, Rusiya Silahlı Qüvvələri 2027-ci ildə cəbhəni yarıb keçəcək
20:46 / 23-11-2024
Qaz partlayışı nəticəsində bir nəfər xəsarət alıb
20:43 / 23-11-2024
Putin miqrantların sənədlərinin saxtalaşdırılmasına görə 60 milyon rubla qədər cərimələr haqqında qanun imzalayıb
20:34 / 23-11-2024
Fransanın xarici işlər naziri Borro: "Ukraynanın Rusiya Federasiyasına SCALP raketləri atmaq hüququ var"
20:28 / 23-11-2024
HƏMAS bildirir ki, Qəzzanın şimalında israilli girov ölüb
20:23 / 23-11-2024
Zaxarova: "Paris Kiyevi dəstəkləmir, amma bitirir"
20:20 / 23-11-2024
Bir nəfər yaşıl metro xəttinin üzərinə yıxılıb
20:17 / 23-11-2024
Zelenski: Ukraynada 300-dən çox liman infrastrukturu obyekti zədələnib
20:11 / 23-11-2024
Bir qrup şəxs təltif olundu - Siyahı
20:07 / 23-11-2024
Prezidentdən elektrik enerjisi və su təchizatı ilə bağlı - Fərman
19:59 / 23-11-2024
Yüksək vəzifəyə təyin edilən Xəyyam Məmmədov kimdir?
14:26 / 23-11-2024
Şeyx Portuqaliyaya gedir
14:20 / 23-11-2024
Rusiyanın Qırğızıstandakı səfiri əmək miqrasiyası məsələsini kəskin, lakin çox vacib adlandırıb
14:16 / 23-11-2024
Abxaziya İttifaq dövlətinin vahid valyutasının sınaqdan keçirilməsini təklif edib
14:13 / 23-11-2024
"Yabloko" Şlosberqin saxlanmasının səbəbini açıqlayıb
14:08 / 23-11-2024
Peskov: "Qərbdə söz azadlığı yoxdur, son illərin hadisələri bunu göstərir"
14:03 / 23-11-2024
Ovçu silahını boşaldarkən ovçuya atəş açıb
13:57 / 23-11-2024
Həkimlər bir yeniyetmənin sidik kisəsindən 46 maqnit top çıxarıblar
13:52 / 23-11-2024
"Qazprombank" UnionPay kartlarının Türkiyədə qəbulu dayandırılıb
13:46 / 23-11-2024
Bastrıkin qızın döyülməsindən sonra cinayət işinin açılmasını əmr edib
13:40 / 23-11-2024
Qırğızıstan-Rusiya Slavyan Universiteti 15 min nəfərlik kampus tikəcək
13:37 / 23-11-2024
"Bloomberg": Avropa növbəti enerji böhranı ilə üz-üzədir, qazın qiyməti 45% artıb
13:02 / 23-11-2024
70 kq qızılla tutulan diplomat bu səfirlikdə işləyir - Bakıya gətirildi
12:58 / 23-11-2024
Azərbaycanda zəlzələ oldu
22:33 / 22-11-2024
Prezidentdən nazirlə bağlı - Sərəncam
22:20 / 22-11-2024
İsrailli nazir Bakıda Aqarunovun məzarını ziyarət etdi - Fotolar
21:58 / 22-11-2024
Laosda 6 turist metanoldan zəhərlənib
21:26 / 22-11-2024
Putin: "Oreşnik zərbəsinin təsiri strateji silahla müqayisə oluna bilər"
21:01 / 22-11-2024
Zaxarova amerikalı senatorun Hollandiyanı işğal etmək çağırışına cavab verib
20:44 / 22-11-2024
Livanın cənubundakı UNIFIL bazasına raket zərbələri endirilib, nəticədə dörd italyan sülhməramlısı yaralanıb
Qisas qiyamətə qalmadı-Ələsgər Talıboğlu
Tarix: 30-01-2021 02:16 | Bölmə: Ədəbiyyat
(Qorxmaz Abdulla yaradıcılığına bir nəzəri baxış)
Kimdir Qarxmaz Abdulla?..Hər şeydən öncə istedadlı yazıçı-publisist,sevilən söz adamı,gözəl qələm sahibi,sözü ilə könüllərə yol açan,imzası ilə imzalar içində seçilən bir yazar.İkincisi isə ömrünün səksənində dimdik duran işıqlı bir ziyalımız,sözü ilə əməli bir olan nurani ağsaqqal.Bu düzümü bir az da uzada bilərəm.Nə gərək...
Bəs hardan tanıyaram bu qələm adamını?..2015-ci ildə “Dirili Qurbanı”məclisinə ayaq açdığım gündən,o məclisin layiqli üzvlərindən olan yazıçı dostum Nazir Çərkəzoğlunun sayəsində yaxından tanıdım. Və tanıdıqca da aramızda səmimi münasibət yarandı ki,o münasibət bu gün də daha sıx şəkildə davam etməkdədir.Eyni zamanda yaradıcılıq müstəvisində də...
Bu ixtiyar yazıçımızın ,Qorxmaz Abdullanın bu günə qədər on altı publisist və bədii kitabı işıq üzü görmüşdür ki,mən də bu kitablardan sonuncusu olan “Qisas qiyamətə qalmasın”ın işığında onun yaradıcılıq dünyasına güzgü tutmuş olacam.Onun bir neçə kitabını sevə-sevə oxumuşam.Bu kitablardakı publisist məqalələrinin və hekayələrinin coşqulu axarı,bulaq duruluğu və dərin düşüncəsi adamı istər-istəməz öz önünə qatıb aparır,aydınlığa,sabaha doğru...böyük bir ümüd hissi ilə, onun özünün yazdığı kimi...”Yadda saxla,ümüd inama,gümana və güvənə açılan geniş pəncərədir”.
Yeri gəlmişkən, onu da qeyd edim ki Qorxmaz Abdulla erməni işğalçıları tərəfindən işğal olunan Cəbrayıl rayonundan olduğu üçün həm məcburi köçkün,həm də birinci Qarabağ savaşının veteranıdır.O günlərin canlı şahidi kimi, son kitabındakı publisistik xatirə -povestində olduğu tək, əksər məqalələrində-publisistik yazılarında 27 illik məcburi köçkünlük həyatının ağrı-acısını, qəmini, qüssəsini yandırıcı bir dillə,yana-yana ifadə edir.Başlarına gələn faciənin,torpaqlarımızın yağıların əlinə keçməsində günahı özlərində axtarır:“Nə bilim,bəlkə də acgözlüyümüzün,naşükürlüyümüzün cəzası idi sonralar başımıza gələnlər..didərgin düşdük...Keçidlərimiz aşırımlarımız,yollarımız,cığırlarımız...ayağımızın hənirinə tamarzı qaldı”.
Yazıçının burada işlətdiyi “quşlar nəğməsini əsirgədi”,ayağımızın hənirinə tamarzı qaldı”kimi poetik ifadələrin publisistik bir dillə ifadəsi onun qələminin gücündən soraq verir.
Bu 27 ildə köçgün damğasını daşımağın,bu damğanın ağırlığı altında əzilməyin,inləməyin nə olduğunu yazar qardaşım digər məcburi köçkünlər kimi dolğunluğu ilə bildiyi üçün də varlığı ilə hayqırır:
“Dəfələrlə demişəm,yenə təkrarlayıram:kim kimə qarğısa, desin,səni görüm evindən-eşiyindən olasan.Yurdundan-yuvandan üzüləsən.Viranə qalmış od-ocaqda bayquşlar ulasın,qara qarğalar qarıldaşsın”.
“Dərdim var dağlar kimi”deyən yazar Füzulidən,Kəlbəcərdən,
Laçından,Zəngilandan olan məcburi köçkünlərlə birgə bu acı ömrü yaşamaqlarını,aralarındakı səmimi münasibətləri obrazlı şəkildə belə ifadə edir:
“...dərdimizi dağıtmaq üçün hər gün bir yerə yığışır,keçmiş bəxtəvər günlərimizi xatırlayır,yaşanmış maraqlı nostalji hislərlə yada salır,yüz dərənin suyunu bir dərədən axıdırdıq”.
İxtisasca jurnalist olan bir qələm dostunu-Azər Ədiloğlunu şirin duyğularla xatırlayaraq onun qələminin gücünü bu cür obrazlaşdırır:”yazılarından od püsgürürdü,alov dilimlənirdi”.Bu məcazlı ifadələri eyni ilə Qorxmaz müəlimin özünə də şamil etmək olar.Çünki Qorxmaz Abdulla da publisistik yazılarında jurnalist dostu kimi həyat həqiqətlərini kəskin bir dillə ifadə edir.
Xocalı faciəsindən-soyqırımından söz açan yazıçı “biz məcbiri köçkünlər ağır kürk kimi çıynimizdə gəzdirdiyimiz Xocalı dərdinin,möhnətinin yükü altında əzilərdik”- deyə bu qətliamı qəlb ağrısı ilə qələmə alır.
Qorxmaz Abdulla “Türk qanına susayan canavar xislətli daşnaklar həmişə din-məzhəb qardaşları olan sarı qulaqların ocaq eşələyən maşası olublar”-deyərək qarı düşmənimizin iç üzünü açıb göstərməklə ona olan nifrətini obrazlı şəkildə qara boyalarla bu cür çalarlandırır.
“Azmışam gündüzün qaranlığında”-deyən yazar qardaşım o qaranlıqlardan çıxmağın aydınlıq yolunu belə göstərir:
“Ərazilərimizin erməni-daşnaq faşistlərdən azad olunması,qaçqın və məcburi köçkünlərin doğma yurda qayıdışı mənəvi,fiziki,əməli birlikdən keçir.Məqsədə çatmaqdan yana vahid yumruq halında birləşməyimiz gərəkdir!”
Nə xoş ki,Qorxmaz qardaşımın üç il bundan öncə yazdığı”Qisas qiyamətə qalmasın”xatirə -povesitindəki murazı gözündə qalmadı, dövlətimizin,xalqımızın və yenilməz ordumuzun polad birliyi sayəsində işğal altında olan torpaqlarımız işğaldan azad edildi.Nə xoş ki,yazıçı dostum ,əzizim,ağsaqqalım Qorxmaz Abdullaya göz aydınlığı verənlərdən, birincilərdən biri də mən oldum,sevincimdən ağlaya-ağlaya...sevinc yaşları axıda-axıda...
Bu sevimli yazıçı-publisistin xatirələrini dilə gətirdiyi ayrı-ayrı məqalələr toplusuna nəzər yetirdikcə görürsən ki,usta yazar cəmiyətimizdəki ictimai-siyasi eybəcərlikləri kəskin bir dillə qamçılamaqdan yan keçmir və bizləri keçmişin acı səhvlərindən ibrətamiz dərs almağa çağırır.Çünki “Xudafərin qəzetinin redaktoru, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru,gözəl qələm sahibi Şakir Əlifoğlunun dediyi kimi “keçmiş özü də hardasa insanın dönüb özünə baxması üçün bir həyat güzgüsüdür”.Bu güzgünün aydınlığında isə Qorxmaz müəllimin düşüncələrinin tamlığı,bütövlüyü qələminin kəsəri ilə parlaq şəkildə görünməkdədir.Onun ayrı-ayrı görkəmli incəsənət adamları haqqında yazdığı məqalələri ,xatirələri fikrimin isbatı üçün daha bariz nümunədir.
Qorxmaz Abdulla təkcə publisistikası ilə deyil,eyni zamanda nəşri ilə də könülləri fəth etmək gücünə qadirdir.O qələminin məhsulu olan povestləri,hekayələri,əfsanələri,rəvayətləri ,təmsilləri ilə də bir nasir kimi oxucularının rəğbətini qazanmışdır.Bu ustad yazıçı hər şeydən öncə isə kiçik həcmli hekayələri ilə diqqətimizi cəlb edir.Bu kiçik, yığcam ,bir içimlik hekayələrində biri-birindən fərqli,biri-birindən dolğun o qədər gözəl dolğun insan obrazları,insan xarakteri yaradır ki,bu hekayələri oxuduqca müəllifin ustalığına, qələminin cilasına heyrət etməyə bilmirsən.Təkcə tədqiqat obyektinə çevirdiym”Qisas qiyamətə qalmasın”kitabında deyil,eyni zamanda öncədən oxuduğum “Ömürdən o üzə uzanan yollar”və”Ötən günlərimin yadda qalan məqamları”kitablarındakı hekayələrində də eyni şeyin şahidi olursan.
Yazıçının bu hekayələrindəki canlı xalq dilindən yerli-yerində bəhrələnmə üslubu,dilinin şirinliyi oxucunu özünə sıx tellərlə bağlaya bilir,hansı hekayəsinə göz uzadan kimi,istəmirsən ki,bitirmədən ondan ayrılasan.
Onun hekayələrində işlətdiyi”söz körüyünün əyləcini basdı”,”aramsız axtarışlardan maya tutur”,”yandır qəmin atasını”,”sınıq-salxaq su dəyirmanı təki aramla,şaqqa-şaqla üyüdüb tökürdü”,”qarşımdakı xeyirbanlamazın uzun-uzadı bəd nitqinin,darıxdırıcı vəzəriyatının “dozanı”artırmağa kökləndiyinə şübhə yerim qalmadı”,”əsəblərim daima ayaq üstədi”poetik ifadələri yazıçının obrazlı fikir tutumunu ortaya qoyur,bu isə olduqca sevindiricidir.
Qorxmaz Abdulla kiçik həcmli hekayələrində yaratdığı dolğun obrazlarında tipik cizgilər vasitəsi ilə tipik də xarakterlər yarada bilir. Bu onun ən gərəkli məharətlərindən biridir.Hekayətlərinin əksəriyyətinin gözlənilməz sonluqla, novellasayağı bitməsi isə onun uğuruna daha da uğur qatır.
İstedadlı yazıçının yazdığı”Ən istəkli əmimin ölümü”,”Endirim”,”Məktub yetişmədi”,”Qeyri adi yarım gün”,”Starik,oranı qatla”,”Qaynar xətt”və bu kimi sayını artırmağa lüzum bilmədiyim çoxlu hekayələrini nümunə göstərmək olar.
“ -Vətəndaş,nə istəyirsən,hara zəng etmisən?
-Bağışlayın,bura qaynar xətt deyil?
-A kişi,nə”qaynar xətt”?Dolamısan bizi?
Burda qaynayan ayrı şeydi.Saunaya düşmüsən.Nömrəni düz yığa bilmirsən?
Heyrətdən telefonumuzun dəstəyi əlimqarışıq havada dondu.
“Starik oranı qatla”...hekayəsi isə belə bir sonluqla bitir:
“Boş vaxtlarımda oxuduqlarımdan yoldaşlara maraqlı epizodlar...danışırdım.Şirinağa yay-qış təri qurumayan burnunu silə-silə deyirdi:”Starik,mən ölüm,o dediyin yerləri qatla,sizə gələndə oxuyacam.
Ancaq Şirinağa nə bizə gəlir,nə də qatladığım səhifələri oxuyurdu.
Qız ovuna çıxmaqdan başı avazıyırdı ki”...
Bir sözlə nasir hər bir hekayəsindəki obrazların daxili aləmini ustalıqla açır bu kiçik adamların dünyasını əlvan boyalarla göstərə bilir.
Q.Abdullanın qələmə aldığı”Bənövşə nişan aldı”əfsanəsi də olduqca maraq doğurur.
Xalq arasında dolaşan bənövşə çiçəyi haqqındakı əfsanəni geniş və dolğun çalarlarla təsvir etməklə yetinmir.Baharla Bənövşənin sevgisinin mücəssəməsinə çevrilən bu boynu bükük çiçəklə öz taleyini,çarxı tərsə dönmüş həyatını müqayisə edir.Bu isə acı olsa da son dərəcə həyacanlıdır.
“Ay boynu bükük ...bağrı sökük bənövşəm!Qəm yükünün ağırlığından mənim də boynum əyilib ,çiynimdə bitib.Yadıma düşəndə vətənim, elim, sinəmin odunda qovrular dilim ,həsrətin çəkməkdən bükülüb belim...
Son olaraq ömrünün səksəninin dizini yerə vurmuş bu gözəl yazar qardaşıma onu demək istəyirəm ki,sən artıq köçkün deyilsən.Qoy ilhamın daha gur çağlasın,qələminin cilası isə pozulmasın!
9-12 dekabr 2020-ci il
Ələsgər Talıboğlu,
Şair-publisist,AYB-nin üzvü,
Məmməd Araz mükafatı laureatı
Baxış sayı: 685
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 30-01-2021 02:16 | Bölmə: Ədəbiyyat
(Qorxmaz Abdulla yaradıcılığına bir nəzəri baxış)
Kimdir Qarxmaz Abdulla?..Hər şeydən öncə istedadlı yazıçı-publisist,sevilən söz adamı,gözəl qələm sahibi,sözü ilə könüllərə yol açan,imzası ilə imzalar içində seçilən bir yazar.İkincisi isə ömrünün səksənində dimdik duran işıqlı bir ziyalımız,sözü ilə əməli bir olan nurani ağsaqqal.Bu düzümü bir az da uzada bilərəm.Nə gərək...
Bəs hardan tanıyaram bu qələm adamını?..2015-ci ildə “Dirili Qurbanı”məclisinə ayaq açdığım gündən,o məclisin layiqli üzvlərindən olan yazıçı dostum Nazir Çərkəzoğlunun sayəsində yaxından tanıdım. Və tanıdıqca da aramızda səmimi münasibət yarandı ki,o münasibət bu gün də daha sıx şəkildə davam etməkdədir.Eyni zamanda yaradıcılıq müstəvisində də...
Bu ixtiyar yazıçımızın ,Qorxmaz Abdullanın bu günə qədər on altı publisist və bədii kitabı işıq üzü görmüşdür ki,mən də bu kitablardan sonuncusu olan “Qisas qiyamətə qalmasın”ın işığında onun yaradıcılıq dünyasına güzgü tutmuş olacam.Onun bir neçə kitabını sevə-sevə oxumuşam.Bu kitablardakı publisist məqalələrinin və hekayələrinin coşqulu axarı,bulaq duruluğu və dərin düşüncəsi adamı istər-istəməz öz önünə qatıb aparır,aydınlığa,sabaha doğru...böyük bir ümüd hissi ilə, onun özünün yazdığı kimi...”Yadda saxla,ümüd inama,gümana və güvənə açılan geniş pəncərədir”.
Yeri gəlmişkən, onu da qeyd edim ki Qorxmaz Abdulla erməni işğalçıları tərəfindən işğal olunan Cəbrayıl rayonundan olduğu üçün həm məcburi köçkün,həm də birinci Qarabağ savaşının veteranıdır.O günlərin canlı şahidi kimi, son kitabındakı publisistik xatirə -povestində olduğu tək, əksər məqalələrində-publisistik yazılarında 27 illik məcburi köçkünlük həyatının ağrı-acısını, qəmini, qüssəsini yandırıcı bir dillə,yana-yana ifadə edir.Başlarına gələn faciənin,torpaqlarımızın yağıların əlinə keçməsində günahı özlərində axtarır:“Nə bilim,bəlkə də acgözlüyümüzün,naşükürlüyümüzün cəzası idi sonralar başımıza gələnlər..didərgin düşdük...Keçidlərimiz aşırımlarımız,yollarımız,cığırlarımız...ayağımızın hənirinə tamarzı qaldı”.
Yazıçının burada işlətdiyi “quşlar nəğməsini əsirgədi”,ayağımızın hənirinə tamarzı qaldı”kimi poetik ifadələrin publisistik bir dillə ifadəsi onun qələminin gücündən soraq verir.
Bu 27 ildə köçgün damğasını daşımağın,bu damğanın ağırlığı altında əzilməyin,inləməyin nə olduğunu yazar qardaşım digər məcburi köçkünlər kimi dolğunluğu ilə bildiyi üçün də varlığı ilə hayqırır:
“Dəfələrlə demişəm,yenə təkrarlayıram:kim kimə qarğısa, desin,səni görüm evindən-eşiyindən olasan.Yurdundan-yuvandan üzüləsən.Viranə qalmış od-ocaqda bayquşlar ulasın,qara qarğalar qarıldaşsın”.
“Dərdim var dağlar kimi”deyən yazar Füzulidən,Kəlbəcərdən,
Laçından,Zəngilandan olan məcburi köçkünlərlə birgə bu acı ömrü yaşamaqlarını,aralarındakı səmimi münasibətləri obrazlı şəkildə belə ifadə edir:
“...dərdimizi dağıtmaq üçün hər gün bir yerə yığışır,keçmiş bəxtəvər günlərimizi xatırlayır,yaşanmış maraqlı nostalji hislərlə yada salır,yüz dərənin suyunu bir dərədən axıdırdıq”.
İxtisasca jurnalist olan bir qələm dostunu-Azər Ədiloğlunu şirin duyğularla xatırlayaraq onun qələminin gücünü bu cür obrazlaşdırır:”yazılarından od püsgürürdü,alov dilimlənirdi”.Bu məcazlı ifadələri eyni ilə Qorxmaz müəlimin özünə də şamil etmək olar.Çünki Qorxmaz Abdulla da publisistik yazılarında jurnalist dostu kimi həyat həqiqətlərini kəskin bir dillə ifadə edir.
Xocalı faciəsindən-soyqırımından söz açan yazıçı “biz məcbiri köçkünlər ağır kürk kimi çıynimizdə gəzdirdiyimiz Xocalı dərdinin,möhnətinin yükü altında əzilərdik”- deyə bu qətliamı qəlb ağrısı ilə qələmə alır.
Qorxmaz Abdulla “Türk qanına susayan canavar xislətli daşnaklar həmişə din-məzhəb qardaşları olan sarı qulaqların ocaq eşələyən maşası olublar”-deyərək qarı düşmənimizin iç üzünü açıb göstərməklə ona olan nifrətini obrazlı şəkildə qara boyalarla bu cür çalarlandırır.
“Azmışam gündüzün qaranlığında”-deyən yazar qardaşım o qaranlıqlardan çıxmağın aydınlıq yolunu belə göstərir:
“Ərazilərimizin erməni-daşnaq faşistlərdən azad olunması,qaçqın və məcburi köçkünlərin doğma yurda qayıdışı mənəvi,fiziki,əməli birlikdən keçir.Məqsədə çatmaqdan yana vahid yumruq halında birləşməyimiz gərəkdir!”
Nə xoş ki,Qorxmaz qardaşımın üç il bundan öncə yazdığı”Qisas qiyamətə qalmasın”xatirə -povesitindəki murazı gözündə qalmadı, dövlətimizin,xalqımızın və yenilməz ordumuzun polad birliyi sayəsində işğal altında olan torpaqlarımız işğaldan azad edildi.Nə xoş ki,yazıçı dostum ,əzizim,ağsaqqalım Qorxmaz Abdullaya göz aydınlığı verənlərdən, birincilərdən biri də mən oldum,sevincimdən ağlaya-ağlaya...sevinc yaşları axıda-axıda...
Bu sevimli yazıçı-publisistin xatirələrini dilə gətirdiyi ayrı-ayrı məqalələr toplusuna nəzər yetirdikcə görürsən ki,usta yazar cəmiyətimizdəki ictimai-siyasi eybəcərlikləri kəskin bir dillə qamçılamaqdan yan keçmir və bizləri keçmişin acı səhvlərindən ibrətamiz dərs almağa çağırır.Çünki “Xudafərin qəzetinin redaktoru, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru,gözəl qələm sahibi Şakir Əlifoğlunun dediyi kimi “keçmiş özü də hardasa insanın dönüb özünə baxması üçün bir həyat güzgüsüdür”.Bu güzgünün aydınlığında isə Qorxmaz müəllimin düşüncələrinin tamlığı,bütövlüyü qələminin kəsəri ilə parlaq şəkildə görünməkdədir.Onun ayrı-ayrı görkəmli incəsənət adamları haqqında yazdığı məqalələri ,xatirələri fikrimin isbatı üçün daha bariz nümunədir.
Qorxmaz Abdulla təkcə publisistikası ilə deyil,eyni zamanda nəşri ilə də könülləri fəth etmək gücünə qadirdir.O qələminin məhsulu olan povestləri,hekayələri,əfsanələri,rəvayətləri ,təmsilləri ilə də bir nasir kimi oxucularının rəğbətini qazanmışdır.Bu ustad yazıçı hər şeydən öncə isə kiçik həcmli hekayələri ilə diqqətimizi cəlb edir.Bu kiçik, yığcam ,bir içimlik hekayələrində biri-birindən fərqli,biri-birindən dolğun o qədər gözəl dolğun insan obrazları,insan xarakteri yaradır ki,bu hekayələri oxuduqca müəllifin ustalığına, qələminin cilasına heyrət etməyə bilmirsən.Təkcə tədqiqat obyektinə çevirdiym”Qisas qiyamətə qalmasın”kitabında deyil,eyni zamanda öncədən oxuduğum “Ömürdən o üzə uzanan yollar”və”Ötən günlərimin yadda qalan məqamları”kitablarındakı hekayələrində də eyni şeyin şahidi olursan.
Yazıçının bu hekayələrindəki canlı xalq dilindən yerli-yerində bəhrələnmə üslubu,dilinin şirinliyi oxucunu özünə sıx tellərlə bağlaya bilir,hansı hekayəsinə göz uzadan kimi,istəmirsən ki,bitirmədən ondan ayrılasan.
Onun hekayələrində işlətdiyi”söz körüyünün əyləcini basdı”,”aramsız axtarışlardan maya tutur”,”yandır qəmin atasını”,”sınıq-salxaq su dəyirmanı təki aramla,şaqqa-şaqla üyüdüb tökürdü”,”qarşımdakı xeyirbanlamazın uzun-uzadı bəd nitqinin,darıxdırıcı vəzəriyatının “dozanı”artırmağa kökləndiyinə şübhə yerim qalmadı”,”əsəblərim daima ayaq üstədi”poetik ifadələri yazıçının obrazlı fikir tutumunu ortaya qoyur,bu isə olduqca sevindiricidir.
Qorxmaz Abdulla kiçik həcmli hekayələrində yaratdığı dolğun obrazlarında tipik cizgilər vasitəsi ilə tipik də xarakterlər yarada bilir. Bu onun ən gərəkli məharətlərindən biridir.Hekayətlərinin əksəriyyətinin gözlənilməz sonluqla, novellasayağı bitməsi isə onun uğuruna daha da uğur qatır.
İstedadlı yazıçının yazdığı”Ən istəkli əmimin ölümü”,”Endirim”,”Məktub yetişmədi”,”Qeyri adi yarım gün”,”Starik,oranı qatla”,”Qaynar xətt”və bu kimi sayını artırmağa lüzum bilmədiyim çoxlu hekayələrini nümunə göstərmək olar.
“ -Vətəndaş,nə istəyirsən,hara zəng etmisən?
-Bağışlayın,bura qaynar xətt deyil?
-A kişi,nə”qaynar xətt”?Dolamısan bizi?
Burda qaynayan ayrı şeydi.Saunaya düşmüsən.Nömrəni düz yığa bilmirsən?
Heyrətdən telefonumuzun dəstəyi əlimqarışıq havada dondu.
“Starik oranı qatla”...hekayəsi isə belə bir sonluqla bitir:
“Boş vaxtlarımda oxuduqlarımdan yoldaşlara maraqlı epizodlar...danışırdım.Şirinağa yay-qış təri qurumayan burnunu silə-silə deyirdi:”Starik,mən ölüm,o dediyin yerləri qatla,sizə gələndə oxuyacam.
Ancaq Şirinağa nə bizə gəlir,nə də qatladığım səhifələri oxuyurdu.
Qız ovuna çıxmaqdan başı avazıyırdı ki”...
Bir sözlə nasir hər bir hekayəsindəki obrazların daxili aləmini ustalıqla açır bu kiçik adamların dünyasını əlvan boyalarla göstərə bilir.
Q.Abdullanın qələmə aldığı”Bənövşə nişan aldı”əfsanəsi də olduqca maraq doğurur.
Xalq arasında dolaşan bənövşə çiçəyi haqqındakı əfsanəni geniş və dolğun çalarlarla təsvir etməklə yetinmir.Baharla Bənövşənin sevgisinin mücəssəməsinə çevrilən bu boynu bükük çiçəklə öz taleyini,çarxı tərsə dönmüş həyatını müqayisə edir.Bu isə acı olsa da son dərəcə həyacanlıdır.
“Ay boynu bükük ...bağrı sökük bənövşəm!Qəm yükünün ağırlığından mənim də boynum əyilib ,çiynimdə bitib.Yadıma düşəndə vətənim, elim, sinəmin odunda qovrular dilim ,həsrətin çəkməkdən bükülüb belim...
Son olaraq ömrünün səksəninin dizini yerə vurmuş bu gözəl yazar qardaşıma onu demək istəyirəm ki,sən artıq köçkün deyilsən.Qoy ilhamın daha gur çağlasın,qələminin cilası isə pozulmasın!
9-12 dekabr 2020-ci il
Ələsgər Talıboğlu,
Şair-publisist,AYB-nin üzvü,
Məmməd Araz mükafatı laureatı
Baxış sayı: 685
Bölməyə aid digər xəbərlər
13-11-2024, 23:46
Görkəmli Türk Ədibi Sərhəd Kabaklı-Vüqar Əhməd
1-11-2024, 13:16
Sumqayıt şəhərinin 75 illiyinə həsr olunmuş ədəbi-bədii gecə keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-10-2024, 21:46
Rusiyanın əməkdar artisti Kazbek Suanov dünyasını dəyişib
26-10-2024, 18:55
Tanzaniyada Puşkinin abidəsinin açılışı olub, nağılları isə suahili dilində nəşr olunub
16-10-2024, 10:02
Naxçıvan ədəbi mühitinin seçilən nümayəndəsi Hüseyn Razinin 100 illiyinə layiqli töhfə
12-10-2024, 20:45
Naxçıvanda xarici tədqiqatçıların iştirakı ilə arxeoloji kəşfiyyat işləri aparılır
12-10-2024, 19:55
Azərbaycan Universitetində Mirzə Ələkbər Sabir irsi və ədəbi dilə həsr olunmuş tədbir keçirilib
12-10-2024, 10:47
Ədəbiyyat müəllimi erotik fotolara görə töhmət alıb
28-09-2024, 21:57
Onu "Türk dünyasının sevilən qızı" adlandırırdılar
28-09-2024, 21:51
Vüqar Əhməd: "Allahımızın üzü dönüb"
2-08-2024, 14:53
Mirzə Ələkbər Sabir Fondu yeni layihənin icrasına başlayıb
1-08-2024, 13:22
“Cəfər Cabbarlı - ədəbiyyatımızın böyük sənət fədaisi” adlı layihənin icrasına başlanılıb
12-06-2024, 23:33
Professor Mahirə Hüseynova Turan Elmlər Akademiyasının akademiki seçilib
9-06-2024, 15:53
"Zəfəri yaşadanlar” kitabının təqdimat mərasimindən-VİDEO+FOTOLAR
6-06-2024, 14:52
Sumqayıtda Mikayıl Müşfiqin anım mərasimi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
1-05-2024, 21:08
Rusiya yazıçılarının kitablarının 170-dən çox nadir nəşri Avropa kitabxanalarından yoxa çıxıb
27-04-2024, 00:42
ƏZƏL-AXIR SÖZ QALACAQ DÜNYADA
26-04-2024, 11:47
AMEA NİZAMİ GƏNCƏVİ ADINA İNSTİTUTUN 90 İLLİYİ
19-04-2024, 12:41
"SUMQAYIT! ƏBƏDİ YAŞA" LAYİHƏSİ mərhum şair Sabir Sarvana həsr olunmuşdu
17-04-2024, 21:58
ADPU-nun Beynəlxalq əlaqələr üzrə prorektoru Mahirə Hüseynova Dünya Söz Akademiyasının fəxri akademik üzvü seçilib
28-03-2024, 23:35
ZİYALI ÖMRÜNÜN AKKORDLARI...
26-03-2024, 14:48
Şeirlər-İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
7-03-2024, 23:27
VÜQAR,ƏHMƏD TÜRKSOY- UN QIZIL MEDALI İLƏ TƏLTİF OLUNUB
7-03-2024, 23:12
Kostomarov "Qanqster Peterburq" serialından mahnı oxudu
11-02-2024, 00:49
Sumqayıtda şair Sabir Yusifoğlunun xatirə gecəsi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-01-2024, 14:54
Dramaturq Aleksandr Gelmanı avtomobil vurub
26-12-2023, 20:56
Jurnalist və yazıçı Valeri Şamşurin vəfat edib
21-12-2023, 23:29
BACI İTİRMİŞƏM-VÜQAR ƏHMƏD
19-12-2023, 15:51
“Ərəb mənbələrində azərbaycanlı alim və ədiblər (VII-XVII əsrlər)” adlı kitab nəşr olunub
19-12-2023, 15:05
Təhlükəsizlik qüvvələri Akuninin kitablarını nəşr edən nəşriyyata gəlib
30-11-2023, 23:25
BİR ŞAİR YAŞAYIR MİNGƏÇEVİRDƏ...
28-11-2023, 16:41
Ankarada Sadiq Qurbanovun kitabının təqdimatı olub – FOTO
27-11-2023, 10:45
İrlandiyalı Pol Linç 2023-cü il üçün "Man Booke"r mükafatını qazandı
1-11-2023, 11:19
Buninin qardaşı qızı 100 yaşında dünyasını dəyişib
18-10-2023, 21:25
ŞAİRİN OXUCULAR QARŞISINDA POETİK HESABATI
16-10-2023, 14:46
Əlyazma kolleksiyaları oxuculara virtual təqdim olunur
15-10-2023, 22:09
Şair və rəssam Qavriil Lubnin vəfat edib
4-10-2023, 20:34
“Heydər Əliyev: tariximizdə və taleyimizdə” kitabının təqdimatı olub
24-09-2023, 20:54
AMEA Naxçıvan Bölməsində Məhəmmədhüseyn Şəhriyara həsr olunmuş konfrans
22-09-2023, 21:09
Qərbi Azərbaycan haqqında kitabın və sosioloji-tədqiqatın nəticələri ilə bağlı hesabatın təqdimatı keçirilib
13-09-2023, 15:11
Seyfəddin Dağlının “Gəcil qapısı” pomanının təqdimatı Keçirilib
10-09-2023, 00:17
“Heydər Əliyev ideyaları və müasir dövr” respublika elmi konfransının materialları çapdan çıxıb
3-09-2023, 22:18
YAZARLAR MƏDƏNİYYƏT İŞÇİLƏRİNİ MƏFTUN ETDİLƏR
15-08-2023, 00:28
ƏBÜLFƏT HƏSƏNOĞLU-ŞEİRLƏR
8-08-2023, 18:16
Vəfat etmiş tərcüməçi və yazıçı Leonid Volodarski