23:05 / 23-11-2024
İsrail Hərbi Hava Qüvvələri Suriya ilə Livan sərhədindəki nəzarət-buraxılış məntəqəsini vurub
22:44 / 23-11-2024
COP29-da İtki və Zərər Fondunun tam fəaliyyətə başlamasını təmin edən qərar qəbul olunub
22:39 / 23-11-2024
Leyla Əliyevanın iştirakı ilə Bakıda növbəti ağacəkmə aksiyası keçirilib
21:57 / 23-11-2024
"Bloomberg": Mask yenə planetin ən zəngin adamıdır
21:36 / 23-11-2024
Milli Məclisin Qərbi Azərbaycana Qayıdış üzrə Təşəbbüs Qrupu bəyanat yayıb
21:30 / 23-11-2024
Xumar Qədimovanın yeni “Ay”ı... - Video
21:26 / 23-11-2024
Litvada 2,5 mindən çox NATO əsgəri yerləşdirilib
21:17 / 23-11-2024
Karine Jean-Pierre G20 sammitində rusiyalı jurnalistlərin suallarını cavablandırmaqdan imtina edib
20:59 / 23-11-2024
"Yle": Finnair pilotların tətili səbəbindən təxminən 300 uçuşu ləğv etdi
20:54 / 23-11-2024
Zalujnı hesab edir ki, Rusiya Silahlı Qüvvələri 2027-ci ildə cəbhəni yarıb keçəcək
20:46 / 23-11-2024
Qaz partlayışı nəticəsində bir nəfər xəsarət alıb
20:43 / 23-11-2024
Putin miqrantların sənədlərinin saxtalaşdırılmasına görə 60 milyon rubla qədər cərimələr haqqında qanun imzalayıb
20:34 / 23-11-2024
Fransanın xarici işlər naziri Borro: "Ukraynanın Rusiya Federasiyasına SCALP raketləri atmaq hüququ var"
20:28 / 23-11-2024
HƏMAS bildirir ki, Qəzzanın şimalında israilli girov ölüb
20:23 / 23-11-2024
Zaxarova: "Paris Kiyevi dəstəkləmir, amma bitirir"
20:20 / 23-11-2024
Bir nəfər yaşıl metro xəttinin üzərinə yıxılıb
20:17 / 23-11-2024
Zelenski: Ukraynada 300-dən çox liman infrastrukturu obyekti zədələnib
20:11 / 23-11-2024
Bir qrup şəxs təltif olundu - Siyahı
20:07 / 23-11-2024
Prezidentdən elektrik enerjisi və su təchizatı ilə bağlı - Fərman
19:59 / 23-11-2024
Yüksək vəzifəyə təyin edilən Xəyyam Məmmədov kimdir?
14:26 / 23-11-2024
Şeyx Portuqaliyaya gedir
14:20 / 23-11-2024
Rusiyanın Qırğızıstandakı səfiri əmək miqrasiyası məsələsini kəskin, lakin çox vacib adlandırıb
14:16 / 23-11-2024
Abxaziya İttifaq dövlətinin vahid valyutasının sınaqdan keçirilməsini təklif edib
14:13 / 23-11-2024
"Yabloko" Şlosberqin saxlanmasının səbəbini açıqlayıb
14:08 / 23-11-2024
Peskov: "Qərbdə söz azadlığı yoxdur, son illərin hadisələri bunu göstərir"
14:03 / 23-11-2024
Ovçu silahını boşaldarkən ovçuya atəş açıb
13:57 / 23-11-2024
Həkimlər bir yeniyetmənin sidik kisəsindən 46 maqnit top çıxarıblar
13:52 / 23-11-2024
"Qazprombank" UnionPay kartlarının Türkiyədə qəbulu dayandırılıb
13:46 / 23-11-2024
Bastrıkin qızın döyülməsindən sonra cinayət işinin açılmasını əmr edib
13:40 / 23-11-2024
Qırğızıstan-Rusiya Slavyan Universiteti 15 min nəfərlik kampus tikəcək
13:37 / 23-11-2024
"Bloomberg": Avropa növbəti enerji böhranı ilə üz-üzədir, qazın qiyməti 45% artıb
13:02 / 23-11-2024
70 kq qızılla tutulan diplomat bu səfirlikdə işləyir - Bakıya gətirildi
12:58 / 23-11-2024
Azərbaycanda zəlzələ oldu
22:33 / 22-11-2024
Prezidentdən nazirlə bağlı - Sərəncam
22:20 / 22-11-2024
İsrailli nazir Bakıda Aqarunovun məzarını ziyarət etdi - Fotolar
21:58 / 22-11-2024
Laosda 6 turist metanoldan zəhərlənib
21:26 / 22-11-2024
Putin: "Oreşnik zərbəsinin təsiri strateji silahla müqayisə oluna bilər"
21:01 / 22-11-2024
Zaxarova amerikalı senatorun Hollandiyanı işğal etmək çağırışına cavab verib
20:44 / 22-11-2024
Livanın cənubundakı UNIFIL bazasına raket zərbələri endirilib, nəticədə dörd italyan sülhməramlısı yaralanıb
XANƏLİ KƏRİMLİNİN “TANRI MÜJDƏSİ”
Tarix: 17-06-2021 01:44 | Bölmə: Ədəbiyyat
Dost hədiyyəsi şirin olar. Özü də Odlar Yurdu Azərbaycanımızın ən qədim və əbədi güşəsi olan, Şərqin Qapısı sayılan Naxçıvan ellərindən gələn hədiyyə.
Bu hədiyyə bizə dağlar qoynunda yerləşən Şahbuz rayonundakı məşhur “Toğluqayanın Məmməd Araza məktubu”nu, şəhid anasın “Saxla qəlbini buz tək” təsəllisini, “Zamanıma, nakam dostlarıma və özümə elegiya”sını, şanlı ordumuza “Vur, əsgərim, haqq sənin, həqiqət də sənindir” cağrışını, “Bir kərə yüksələn bayraq bir daha enməz” inamı ilə söylənən “Bayrağını uca qaldır, ana vətən” sədasını çatdırdı.
Qələm dostumuz, şair Xanəli Kərimlinin “Qanun” nəşriyyatında işıq üzü görən, anadan olunmasının 70 illik yubileyinə həsr olunmuş “Tanrı müjdəsi” şeirlər və poemalar kitabı bizlərdə bu rəngarəng fikirləri yaratdı.
70 illik yubleyiniqeyd etdiyimiz, “Tanrı müjdəsi” ilə qəlbimizə sevinc gətirən Xanəli Kərimlini geniş oxucu kütləsinə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının vitse-prezidenti, akademik İsa Həbibbəylinin “Nuhçıxandan Naxçıvana” adlı kitabındakı “Xanəli Kərimli şeirinin imkanları ” məqaləsindən gətirdiyimiz fikirlə təqdim edirik: “Azərbaycan ədəbiyyatının tanınmış nümayəndəsi Xanəli Kərimli çoxcəhətli yaradıcılıq fəaliyyətinə malikdir. O, ədəbiyyatşünaslıq işi ilə də, bədii yaradıcılıqla da məşğul olur. Bununla belə Xanəli Kərimli şeir yaradıcılığında həssaslıq və vətəndaşlıq mövqeyi ön sırada dayanır. Həyata insanlara həssas münasibətlər Xanəli Kərimlinin şeirlərinə dərin lirizm gətirir. Belə məqamlarda Xanəlinin şeirlərində təbiət dil açıb danışır, ürək nəğmə oxuyur. Xanəli Kərimli həssas, nəcib, ülvi duyğuları şeirin dili ilə havalandırmağı bacarır. Şeirlərindən baxanda şairin özü də mənəvi saflığı, halallığı, pak duyğuları ilə əsərlərində istifadə etdiyi həssas düşüncələrinin məcmusu vəhdəti kimi görünür. Bütün məqamlarda Xanəli Kərimlinin şeirləri ilə şəxsiyyəti, daha çox da zəngin mənəvi ailəmi biri-birini tamamlayır”.
1998-ci ildə “Ay işığında” adlı kitabını nəşr etdirən Xanəli Kərimli ötən illər ərzində oxucularına müxtəlif janrlarda onlarla kitab bəxş etmişdir. Hər kitabın da, öz ətri, öz nəfəsi, öz təravəti olmuşdur və bu kitablar, oxucular tərəfindən yüksək səviyyədə qarşılanmışdır. “Tanrı müjdəsi” şairin zərgər dəqiqliyi ilə yazdığı, gözəl tərtibatçı kitablarındandır. Kitab “Taleyin öz yolu, öz ünvanı var” (Seçmə şeirlər), “Türkə ağı demək olmaz” (Türkiyə eskizləri), “Sən elə yaşa ki...” (İkiliklər və dördlüklər) və “Daha yollar bağlanıbdı, taleyimin qapısı tək” (Son illərin şeirləri) lirik poemalar bölmələrindən ibarətdir.
“Tanrı müjdəsi” kitabındakı ilk şeir “Toğrulqayanın Məmməd Araza məktubu” adlanır. Xalq şairinin çox səmimi və kövrək təsir bağışlayan:
Gecikmisən, Məmməd Araz,
Yəqin dağlar küsüb məndən,-
şah misralarına cavab olaraq şairin doğ
ulduğu Şahbuz rayonundakı məşhur Toğrulqayanın dili ilə elin-obanın məbbətini təcəssüm etdirir:
İndi mənim səbrim yaman daralıb.
Gözüm kökü həsrətindən saralıb.
Yollarımı boran alıb, qar alıb,
Qalmayibdı nə şənliyim, nə nazım,
Gəl görüşək, mənim Məmməd Arazım.
İllər boyu yollarına baxmışam,
Xısın-xısın ürəyimi yaxmışam,
Gah da olub şimşək kimi çaxmışam,
Bundan belə nə düşünüm, nə yazım...
Gəl görüşək, mənim Məmməd Arazım…
Ömrünü saf və müqəddəs müəllimlik peşəsinə həsr edən, orta məktəb şagirdlərinə və ali təhsil müəssisələrinin tələbələrinə həyat dərsi keçən, qəlbindən süzülüb gələn hisslərini sözə, şeirə çevirən, elinin-obasının müdrik adamı sayılan Xanəli Kərimlinin hər şeirində özünəməxsus mənalar var. Bu şeirlər oxucularının gözləri önündə canlı tablolara dönür, onları düşüdürür, düzlüyə, insanlığa hörmətə, el-obaya, ana torpağa məhəbbət hissləri aşılayır.
“Səadət hər kəsin öz əlindədir” –
Deyən qələmdaşım, bəlkə də, haqdır.
Ancaq qismətində yoxsa səadət,
Dağa-daşa düşmək, vallah, nahaqdır.
Cismani ömür şərəfli və şərəfsiz olur, ölüm də beləcə. Şəhidlik-taleyi az-az adama qıydığı dəyərli ölüm zirvəsidir. Şəhid məzarları yurdun qeyrət rəmzi, xalqın baş ucalığıdır. Şair Xanəli Kərimli öz yaradıcılığında bu müdrik fikirləri əsas tutaraq Şəhidlik mövzusunda milli ordunun kapitanı şəhid Ceyhun Orucəliyevin əziz xatirəsinə həsr etdiyi “Şəhidlik nəğməsi”, şəhid anasına yazdığı “Saxla qəlbini buz tək” şeirləri 20 Yanvar şəhidlərinə ünvanladığı “Ağrı” lirik poeması “Tanrı müjdəsi” kitabında yer alıbdır.
Sən, ey bu Vətənin şəhid övladı!
Qanınla yoğrulub Vətən torpağı.
Ölümü öldürən ölməzliyinə
Nəğmələr oxuyur Vətən bayrağı.
...O Vətən uğrunda şəhid oldun ki,
Sənə can vermişdi doğma canından.
Sən, ey bu Vətənin şəhid övladı,
Qanın mayalanıb şəhid qanından.
(“Şəhidlik nəğməsi”)
“24 mart 2000-ci il Türk xalqları tarixinin qızıl səhifələrindən biri kimi xatırlanacaq. Çünki həmin gün qardaş Türkiyənin Samsun şəhərində 8-ci türk dövlət və toplumlarının ənənəvi dostluq, qardaşlıq və iş birliyi qurultayı öz işinə başladı. Qurultaya Azərbaycandan dəvət olunmuş nümayəndə heyətinin tərkibində mən də vardım.” Bu fikirlərini Xanəli Kərimli “Tanrı müjdəsi” kitabının “Türkə ağı demək olmaz” bölməsindəki “Nə mutluluğ” şeirinin əvvəllərində qeyd etmişdir.
Türkün qədim eli, Atatürkün güvənc yeri olan Samsunda İsveçrədən, Belçikadan, Kosovadan, Çeçenistandan gələn soydaşlarla, qazax, özbək, qırğız, türkmən bir yerdədirlər. Ən qururverici an isə :
“Azərbaycan!” deyiləndə salon coşur ümman kimi,
Alqış, alqış sədasıyla vəsf edilir bir şan kimi.
Uç yüz otuz miliyonluq bir sırada mən də varam,
Onunçün də bu günümdə dünənimdən bəxtiyaram.
Bu birliyin hərarəti sığışmayır Yerə, Göyə,
Qürur ilə hayqırırıq:
“Nə mutluyuq türkəm deyə”!..
“Nə mutluyuq türkəm deyə”!..
Kitabdakı “Mərmərə dənizi”, “İstanbulda düşüncələr”, “Ağrıdağı”, “Van gölü”, “Qara dəniz” kimi şeirlərdə böyük, məğrur Türkiyəyə məhəbbət, sevgi tərənnüm olunmuşdur.
Xanəli Kərimlinin yaradıcılığına və qələminə xas olan ikiliklər və dördlüklər “Sən elə yaşa ki...” bölməsində toplanmışdır. Az sözlə böyük fikirlər ifadə etmək və fikirlərin aforizmə çevrilməsi bütün qələm sahibərinə nəsib olmur. Yaxşı haldır ki, şeirin bu formasından Xanəli Kərimli çox məharətlə istifadə edir. Onun ikiliklərində hər ikilik özü ayrılıqda müstəqil bir şeir rolunu oynayır, konkret fikrin, mətləbin ifadəsinə xidmət edir. Haqlı olaraq, Xanəli Kərimli yaradıcılığında diqqət cəlb edən, onun yaradıcılığında yenilik kimi qiymətləndirilən “İkiliklər” bu gün oxucu rəğbətini qazanmışdır.
Elmə yamaq olar nadan həmişə,
Çətinliyə düşcək düşər təşvişə.
Hər gecə özün çək öz hesabını,
Bir kimsə döyməsin səhər qapını.
Xoşbəxt o adamdır, ona vətəndə
Qəbir qismət olur, həm də kəfən də.
Haqdan gələn söz mənəm,
Haqqı görən göz mənəm,
Nartək dənələnsəm də,
Haqq əyilsə, dözmənəm.
“Tanrı müjdəsi” kitabının “Daha yollar bağlanıbdı taleyinin qapısı tək” bölməsində şairin son illərində yazdığı şeirlər toplanıbdır. Bu şeirlər şairin etiraf etdiyi kimi:
Quş öz balasını yemləyən kimi,
Mən də yemləyirəm şeirlərimi, -
deməsindən aydın olur ki, şair sözlərinə həmişə diqqət yetirir, təzətər çiçəklər kimi ətir saçmalarına çalışır. Elə ona görə də son illərin şeirləri öz mövzu dairələri, axıcılıqları, poetik səslənmələri ilə diqqəti cəlb edirlər. “Əvvəli də sirdir, sonu da sirdir”, “İşiğa can atıb ürəyim hər an”, “Qəribə adamlar, qərib adamlar”, “Bir də çətin gələ ələ bu dünya”, “Sən gözəl üz gördün, gözəl ürək yox” kimi şeirlərin adından da göründüyü kimi çox poetik, düşündürücü və əsl poezya nümunələridir. Bu şeirlərdə düzlük, təmizlik, üz gözəlliyi yox, ürək gözəlliyi, əxlaqı mənliyi, saflıq oxucuya aşılanır :
Duyar gözəlliyin gözəlliyini,
Könlü gözəlliyə dustaq olanlar.
Öpüb gözəlliyi qoyar göz üstə
Təmiz ürəklilər, təmiz qanlılar.
Üzü gözəllərdən uzaq ol, uzaq,
Qəlbi gözəllərin dur səcdəsinə.
Aldanma qəmzəli göz yaşlarına,
Vurul təmiz eşqim möcüzəsinə.
“Tanrı müjdəsi” kitabıdakı eyni adlı şeir şairin dünyasını vaxtsız dəyişən dostlarıın xatirəsinə həsr olunmuşdur.
...Dostlar durna qatarı tək
verib qanad-qanada
üzləri suluykən
köçdülər bu dünyadan.
Bu qəfil köç karvanıyla
mat qoydu bəndəsini
əzəmətli yaradan.
Ruhuyla yaddaşlara köçən əvəzsiz ana, istedadlı və ləyaqətli alim Fərqanə xanım Kazımovanın əziz xatirəsinə “Təsəlli”, qələmdaş dostu, şair Vaqif Məmmədovun ruhuna “Sən demə”, yazıçı, filoloq alim Rafiq Babayev üçün “Ruhu şad olsun”, milli ordunun kapitanı şəhid Ceyhun Orucəliyevə ithaf etdiyi “Hələ inanmırlar...”, məslək dostu, fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru Sabir Bəşirovun unudulmaz xatirəsinə “Dağ çayı”, dünyasını vaxtsız dəyişmiş görkəmli dilçi, AMEA-nın müxbir üzvü Adil Bağırov haqqında “Əmanət” şeirləri oxucuda bir doğmalıq və bu doğmalıqdan doğan kövrəklik doğurur.
“Vur əsgərim, haqq sənin, həqiqət də sənindir” şeiri şanlı ordumuzun 28 illik əsarətə son qoymasını 44 gün ərzində düşmənə sarsıdıcı zərbələr vurmasını, qələbə çalmasını tərənnüm edir :
1. Otuz ildir millətin səbri belə sovrulur.
2. Indi zaman dəmidir, indi günəş doğulur
3. Vur,çatlasın,əsgərim,düşmənin qan yaddaşı!
4. Ucalsın enməzliyə Vətənin məğrur başı!
“Tanrı müjdəsi” kitabında Xanəli Kərimlinin “Ağrı”, “Bütövlük”, “İnam”, “Təbil”, “Bayrağını uca qaldır, Ana Vətən” adlı lirik poemaları yer almışdır. Bu poemalarda “20 Yanvar” dərdi: Bakının şəhidlər xiyabanında bir məşəlin harayı, 28May-istiqlal günü yurdumuzun toy-busat dəmi. Bir kərə yüksələn bayrağın bir daha enməzliyi şair qəlbi şair qələmiylə ilhamla tərənnüm olmuşdur.
Biz inanırıq ki, ömrünün müdrikləşən 70-ci baharında “Tanrı müjdəsi” kitabı ilə oxucularının görüşünə gəlmiş qələm dostumuz Xanəli Kərimlinin bu nəğməli söz buketi də oxucular tərəfindən rəğbətlə qarşılanacaqdır.
Akif İmanlı,
filologiya elmlər doktoru, professor,
Naxçıvan MR-nın əməkdar müəllimi
İbrahim Yusifoğlu,
Şair-publisist, Prezident mükafatçısı,
Azərbaycan Respublikasının qabaqcıl təhsil işçisi
Baxış sayı: 555
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-06-2021 01:44 | Bölmə: Ədəbiyyat
Dost hədiyyəsi şirin olar. Özü də Odlar Yurdu Azərbaycanımızın ən qədim və əbədi güşəsi olan, Şərqin Qapısı sayılan Naxçıvan ellərindən gələn hədiyyə.
Bu hədiyyə bizə dağlar qoynunda yerləşən Şahbuz rayonundakı məşhur “Toğluqayanın Məmməd Araza məktubu”nu, şəhid anasın “Saxla qəlbini buz tək” təsəllisini, “Zamanıma, nakam dostlarıma və özümə elegiya”sını, şanlı ordumuza “Vur, əsgərim, haqq sənin, həqiqət də sənindir” cağrışını, “Bir kərə yüksələn bayraq bir daha enməz” inamı ilə söylənən “Bayrağını uca qaldır, ana vətən” sədasını çatdırdı.
Qələm dostumuz, şair Xanəli Kərimlinin “Qanun” nəşriyyatında işıq üzü görən, anadan olunmasının 70 illik yubileyinə həsr olunmuş “Tanrı müjdəsi” şeirlər və poemalar kitabı bizlərdə bu rəngarəng fikirləri yaratdı.
70 illik yubleyiniqeyd etdiyimiz, “Tanrı müjdəsi” ilə qəlbimizə sevinc gətirən Xanəli Kərimlini geniş oxucu kütləsinə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının vitse-prezidenti, akademik İsa Həbibbəylinin “Nuhçıxandan Naxçıvana” adlı kitabındakı “Xanəli Kərimli şeirinin imkanları ” məqaləsindən gətirdiyimiz fikirlə təqdim edirik: “Azərbaycan ədəbiyyatının tanınmış nümayəndəsi Xanəli Kərimli çoxcəhətli yaradıcılıq fəaliyyətinə malikdir. O, ədəbiyyatşünaslıq işi ilə də, bədii yaradıcılıqla da məşğul olur. Bununla belə Xanəli Kərimli şeir yaradıcılığında həssaslıq və vətəndaşlıq mövqeyi ön sırada dayanır. Həyata insanlara həssas münasibətlər Xanəli Kərimlinin şeirlərinə dərin lirizm gətirir. Belə məqamlarda Xanəlinin şeirlərində təbiət dil açıb danışır, ürək nəğmə oxuyur. Xanəli Kərimli həssas, nəcib, ülvi duyğuları şeirin dili ilə havalandırmağı bacarır. Şeirlərindən baxanda şairin özü də mənəvi saflığı, halallığı, pak duyğuları ilə əsərlərində istifadə etdiyi həssas düşüncələrinin məcmusu vəhdəti kimi görünür. Bütün məqamlarda Xanəli Kərimlinin şeirləri ilə şəxsiyyəti, daha çox da zəngin mənəvi ailəmi biri-birini tamamlayır”.
1998-ci ildə “Ay işığında” adlı kitabını nəşr etdirən Xanəli Kərimli ötən illər ərzində oxucularına müxtəlif janrlarda onlarla kitab bəxş etmişdir. Hər kitabın da, öz ətri, öz nəfəsi, öz təravəti olmuşdur və bu kitablar, oxucular tərəfindən yüksək səviyyədə qarşılanmışdır. “Tanrı müjdəsi” şairin zərgər dəqiqliyi ilə yazdığı, gözəl tərtibatçı kitablarındandır. Kitab “Taleyin öz yolu, öz ünvanı var” (Seçmə şeirlər), “Türkə ağı demək olmaz” (Türkiyə eskizləri), “Sən elə yaşa ki...” (İkiliklər və dördlüklər) və “Daha yollar bağlanıbdı, taleyimin qapısı tək” (Son illərin şeirləri) lirik poemalar bölmələrindən ibarətdir.
“Tanrı müjdəsi” kitabındakı ilk şeir “Toğrulqayanın Məmməd Araza məktubu” adlanır. Xalq şairinin çox səmimi və kövrək təsir bağışlayan:
Gecikmisən, Məmməd Araz,
Yəqin dağlar küsüb məndən,-
şah misralarına cavab olaraq şairin doğ
ulduğu Şahbuz rayonundakı məşhur Toğrulqayanın dili ilə elin-obanın məbbətini təcəssüm etdirir:
İndi mənim səbrim yaman daralıb.
Gözüm kökü həsrətindən saralıb.
Yollarımı boran alıb, qar alıb,
Qalmayibdı nə şənliyim, nə nazım,
Gəl görüşək, mənim Məmməd Arazım.
İllər boyu yollarına baxmışam,
Xısın-xısın ürəyimi yaxmışam,
Gah da olub şimşək kimi çaxmışam,
Bundan belə nə düşünüm, nə yazım...
Gəl görüşək, mənim Məmməd Arazım…
Ömrünü saf və müqəddəs müəllimlik peşəsinə həsr edən, orta məktəb şagirdlərinə və ali təhsil müəssisələrinin tələbələrinə həyat dərsi keçən, qəlbindən süzülüb gələn hisslərini sözə, şeirə çevirən, elinin-obasının müdrik adamı sayılan Xanəli Kərimlinin hər şeirində özünəməxsus mənalar var. Bu şeirlər oxucularının gözləri önündə canlı tablolara dönür, onları düşüdürür, düzlüyə, insanlığa hörmətə, el-obaya, ana torpağa məhəbbət hissləri aşılayır.
“Səadət hər kəsin öz əlindədir” –
Deyən qələmdaşım, bəlkə də, haqdır.
Ancaq qismətində yoxsa səadət,
Dağa-daşa düşmək, vallah, nahaqdır.
Cismani ömür şərəfli və şərəfsiz olur, ölüm də beləcə. Şəhidlik-taleyi az-az adama qıydığı dəyərli ölüm zirvəsidir. Şəhid məzarları yurdun qeyrət rəmzi, xalqın baş ucalığıdır. Şair Xanəli Kərimli öz yaradıcılığında bu müdrik fikirləri əsas tutaraq Şəhidlik mövzusunda milli ordunun kapitanı şəhid Ceyhun Orucəliyevin əziz xatirəsinə həsr etdiyi “Şəhidlik nəğməsi”, şəhid anasına yazdığı “Saxla qəlbini buz tək” şeirləri 20 Yanvar şəhidlərinə ünvanladığı “Ağrı” lirik poeması “Tanrı müjdəsi” kitabında yer alıbdır.
Sən, ey bu Vətənin şəhid övladı!
Qanınla yoğrulub Vətən torpağı.
Ölümü öldürən ölməzliyinə
Nəğmələr oxuyur Vətən bayrağı.
...O Vətən uğrunda şəhid oldun ki,
Sənə can vermişdi doğma canından.
Sən, ey bu Vətənin şəhid övladı,
Qanın mayalanıb şəhid qanından.
(“Şəhidlik nəğməsi”)
“24 mart 2000-ci il Türk xalqları tarixinin qızıl səhifələrindən biri kimi xatırlanacaq. Çünki həmin gün qardaş Türkiyənin Samsun şəhərində 8-ci türk dövlət və toplumlarının ənənəvi dostluq, qardaşlıq və iş birliyi qurultayı öz işinə başladı. Qurultaya Azərbaycandan dəvət olunmuş nümayəndə heyətinin tərkibində mən də vardım.” Bu fikirlərini Xanəli Kərimli “Tanrı müjdəsi” kitabının “Türkə ağı demək olmaz” bölməsindəki “Nə mutluluğ” şeirinin əvvəllərində qeyd etmişdir.
Türkün qədim eli, Atatürkün güvənc yeri olan Samsunda İsveçrədən, Belçikadan, Kosovadan, Çeçenistandan gələn soydaşlarla, qazax, özbək, qırğız, türkmən bir yerdədirlər. Ən qururverici an isə :
“Azərbaycan!” deyiləndə salon coşur ümman kimi,
Alqış, alqış sədasıyla vəsf edilir bir şan kimi.
Uç yüz otuz miliyonluq bir sırada mən də varam,
Onunçün də bu günümdə dünənimdən bəxtiyaram.
Bu birliyin hərarəti sığışmayır Yerə, Göyə,
Qürur ilə hayqırırıq:
“Nə mutluyuq türkəm deyə”!..
“Nə mutluyuq türkəm deyə”!..
Kitabdakı “Mərmərə dənizi”, “İstanbulda düşüncələr”, “Ağrıdağı”, “Van gölü”, “Qara dəniz” kimi şeirlərdə böyük, məğrur Türkiyəyə məhəbbət, sevgi tərənnüm olunmuşdur.
Xanəli Kərimlinin yaradıcılığına və qələminə xas olan ikiliklər və dördlüklər “Sən elə yaşa ki...” bölməsində toplanmışdır. Az sözlə böyük fikirlər ifadə etmək və fikirlərin aforizmə çevrilməsi bütün qələm sahibərinə nəsib olmur. Yaxşı haldır ki, şeirin bu formasından Xanəli Kərimli çox məharətlə istifadə edir. Onun ikiliklərində hər ikilik özü ayrılıqda müstəqil bir şeir rolunu oynayır, konkret fikrin, mətləbin ifadəsinə xidmət edir. Haqlı olaraq, Xanəli Kərimli yaradıcılığında diqqət cəlb edən, onun yaradıcılığında yenilik kimi qiymətləndirilən “İkiliklər” bu gün oxucu rəğbətini qazanmışdır.
Elmə yamaq olar nadan həmişə,
Çətinliyə düşcək düşər təşvişə.
Hər gecə özün çək öz hesabını,
Bir kimsə döyməsin səhər qapını.
Xoşbəxt o adamdır, ona vətəndə
Qəbir qismət olur, həm də kəfən də.
Haqdan gələn söz mənəm,
Haqqı görən göz mənəm,
Nartək dənələnsəm də,
Haqq əyilsə, dözmənəm.
“Tanrı müjdəsi” kitabının “Daha yollar bağlanıbdı taleyinin qapısı tək” bölməsində şairin son illərində yazdığı şeirlər toplanıbdır. Bu şeirlər şairin etiraf etdiyi kimi:
Quş öz balasını yemləyən kimi,
Mən də yemləyirəm şeirlərimi, -
deməsindən aydın olur ki, şair sözlərinə həmişə diqqət yetirir, təzətər çiçəklər kimi ətir saçmalarına çalışır. Elə ona görə də son illərin şeirləri öz mövzu dairələri, axıcılıqları, poetik səslənmələri ilə diqqəti cəlb edirlər. “Əvvəli də sirdir, sonu da sirdir”, “İşiğa can atıb ürəyim hər an”, “Qəribə adamlar, qərib adamlar”, “Bir də çətin gələ ələ bu dünya”, “Sən gözəl üz gördün, gözəl ürək yox” kimi şeirlərin adından da göründüyü kimi çox poetik, düşündürücü və əsl poezya nümunələridir. Bu şeirlərdə düzlük, təmizlik, üz gözəlliyi yox, ürək gözəlliyi, əxlaqı mənliyi, saflıq oxucuya aşılanır :
Duyar gözəlliyin gözəlliyini,
Könlü gözəlliyə dustaq olanlar.
Öpüb gözəlliyi qoyar göz üstə
Təmiz ürəklilər, təmiz qanlılar.
Üzü gözəllərdən uzaq ol, uzaq,
Qəlbi gözəllərin dur səcdəsinə.
Aldanma qəmzəli göz yaşlarına,
Vurul təmiz eşqim möcüzəsinə.
“Tanrı müjdəsi” kitabıdakı eyni adlı şeir şairin dünyasını vaxtsız dəyişən dostlarıın xatirəsinə həsr olunmuşdur.
...Dostlar durna qatarı tək
verib qanad-qanada
üzləri suluykən
köçdülər bu dünyadan.
Bu qəfil köç karvanıyla
mat qoydu bəndəsini
əzəmətli yaradan.
Ruhuyla yaddaşlara köçən əvəzsiz ana, istedadlı və ləyaqətli alim Fərqanə xanım Kazımovanın əziz xatirəsinə “Təsəlli”, qələmdaş dostu, şair Vaqif Məmmədovun ruhuna “Sən demə”, yazıçı, filoloq alim Rafiq Babayev üçün “Ruhu şad olsun”, milli ordunun kapitanı şəhid Ceyhun Orucəliyevə ithaf etdiyi “Hələ inanmırlar...”, məslək dostu, fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru Sabir Bəşirovun unudulmaz xatirəsinə “Dağ çayı”, dünyasını vaxtsız dəyişmiş görkəmli dilçi, AMEA-nın müxbir üzvü Adil Bağırov haqqında “Əmanət” şeirləri oxucuda bir doğmalıq və bu doğmalıqdan doğan kövrəklik doğurur.
“Vur əsgərim, haqq sənin, həqiqət də sənindir” şeiri şanlı ordumuzun 28 illik əsarətə son qoymasını 44 gün ərzində düşmənə sarsıdıcı zərbələr vurmasını, qələbə çalmasını tərənnüm edir :
1. Otuz ildir millətin səbri belə sovrulur.
2. Indi zaman dəmidir, indi günəş doğulur
3. Vur,çatlasın,əsgərim,düşmənin qan yaddaşı!
4. Ucalsın enməzliyə Vətənin məğrur başı!
“Tanrı müjdəsi” kitabında Xanəli Kərimlinin “Ağrı”, “Bütövlük”, “İnam”, “Təbil”, “Bayrağını uca qaldır, Ana Vətən” adlı lirik poemaları yer almışdır. Bu poemalarda “20 Yanvar” dərdi: Bakının şəhidlər xiyabanında bir məşəlin harayı, 28May-istiqlal günü yurdumuzun toy-busat dəmi. Bir kərə yüksələn bayrağın bir daha enməzliyi şair qəlbi şair qələmiylə ilhamla tərənnüm olmuşdur.
Biz inanırıq ki, ömrünün müdrikləşən 70-ci baharında “Tanrı müjdəsi” kitabı ilə oxucularının görüşünə gəlmiş qələm dostumuz Xanəli Kərimlinin bu nəğməli söz buketi də oxucular tərəfindən rəğbətlə qarşılanacaqdır.
Akif İmanlı,
filologiya elmlər doktoru, professor,
Naxçıvan MR-nın əməkdar müəllimi
İbrahim Yusifoğlu,
Şair-publisist, Prezident mükafatçısı,
Azərbaycan Respublikasının qabaqcıl təhsil işçisi
Baxış sayı: 555
Bölməyə aid digər xəbərlər
13-11-2024, 23:46
Görkəmli Türk Ədibi Sərhəd Kabaklı-Vüqar Əhməd
1-11-2024, 13:16
Sumqayıt şəhərinin 75 illiyinə həsr olunmuş ədəbi-bədii gecə keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-10-2024, 21:46
Rusiyanın əməkdar artisti Kazbek Suanov dünyasını dəyişib
26-10-2024, 18:55
Tanzaniyada Puşkinin abidəsinin açılışı olub, nağılları isə suahili dilində nəşr olunub
16-10-2024, 10:02
Naxçıvan ədəbi mühitinin seçilən nümayəndəsi Hüseyn Razinin 100 illiyinə layiqli töhfə
12-10-2024, 20:45
Naxçıvanda xarici tədqiqatçıların iştirakı ilə arxeoloji kəşfiyyat işləri aparılır
12-10-2024, 19:55
Azərbaycan Universitetində Mirzə Ələkbər Sabir irsi və ədəbi dilə həsr olunmuş tədbir keçirilib
12-10-2024, 10:47
Ədəbiyyat müəllimi erotik fotolara görə töhmət alıb
28-09-2024, 21:57
Onu "Türk dünyasının sevilən qızı" adlandırırdılar
28-09-2024, 21:51
Vüqar Əhməd: "Allahımızın üzü dönüb"
2-08-2024, 14:53
Mirzə Ələkbər Sabir Fondu yeni layihənin icrasına başlayıb
1-08-2024, 13:22
“Cəfər Cabbarlı - ədəbiyyatımızın böyük sənət fədaisi” adlı layihənin icrasına başlanılıb
12-06-2024, 23:33
Professor Mahirə Hüseynova Turan Elmlər Akademiyasının akademiki seçilib
9-06-2024, 15:53
"Zəfəri yaşadanlar” kitabının təqdimat mərasimindən-VİDEO+FOTOLAR
6-06-2024, 14:52
Sumqayıtda Mikayıl Müşfiqin anım mərasimi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
1-05-2024, 21:08
Rusiya yazıçılarının kitablarının 170-dən çox nadir nəşri Avropa kitabxanalarından yoxa çıxıb
27-04-2024, 00:42
ƏZƏL-AXIR SÖZ QALACAQ DÜNYADA
26-04-2024, 11:47
AMEA NİZAMİ GƏNCƏVİ ADINA İNSTİTUTUN 90 İLLİYİ
19-04-2024, 12:41
"SUMQAYIT! ƏBƏDİ YAŞA" LAYİHƏSİ mərhum şair Sabir Sarvana həsr olunmuşdu
17-04-2024, 21:58
ADPU-nun Beynəlxalq əlaqələr üzrə prorektoru Mahirə Hüseynova Dünya Söz Akademiyasının fəxri akademik üzvü seçilib
28-03-2024, 23:35
ZİYALI ÖMRÜNÜN AKKORDLARI...
26-03-2024, 14:48
Şeirlər-İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
7-03-2024, 23:27
VÜQAR,ƏHMƏD TÜRKSOY- UN QIZIL MEDALI İLƏ TƏLTİF OLUNUB
7-03-2024, 23:12
Kostomarov "Qanqster Peterburq" serialından mahnı oxudu
11-02-2024, 00:49
Sumqayıtda şair Sabir Yusifoğlunun xatirə gecəsi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-01-2024, 14:54
Dramaturq Aleksandr Gelmanı avtomobil vurub
26-12-2023, 20:56
Jurnalist və yazıçı Valeri Şamşurin vəfat edib
21-12-2023, 23:29
BACI İTİRMİŞƏM-VÜQAR ƏHMƏD
19-12-2023, 15:51
“Ərəb mənbələrində azərbaycanlı alim və ədiblər (VII-XVII əsrlər)” adlı kitab nəşr olunub
19-12-2023, 15:05
Təhlükəsizlik qüvvələri Akuninin kitablarını nəşr edən nəşriyyata gəlib
30-11-2023, 23:25
BİR ŞAİR YAŞAYIR MİNGƏÇEVİRDƏ...
28-11-2023, 16:41
Ankarada Sadiq Qurbanovun kitabının təqdimatı olub – FOTO
27-11-2023, 10:45
İrlandiyalı Pol Linç 2023-cü il üçün "Man Booke"r mükafatını qazandı
1-11-2023, 11:19
Buninin qardaşı qızı 100 yaşında dünyasını dəyişib
18-10-2023, 21:25
ŞAİRİN OXUCULAR QARŞISINDA POETİK HESABATI
16-10-2023, 14:46
Əlyazma kolleksiyaları oxuculara virtual təqdim olunur
15-10-2023, 22:09
Şair və rəssam Qavriil Lubnin vəfat edib
4-10-2023, 20:34
“Heydər Əliyev: tariximizdə və taleyimizdə” kitabının təqdimatı olub
24-09-2023, 20:54
AMEA Naxçıvan Bölməsində Məhəmmədhüseyn Şəhriyara həsr olunmuş konfrans
22-09-2023, 21:09
Qərbi Azərbaycan haqqında kitabın və sosioloji-tədqiqatın nəticələri ilə bağlı hesabatın təqdimatı keçirilib
13-09-2023, 15:11
Seyfəddin Dağlının “Gəcil qapısı” pomanının təqdimatı Keçirilib
10-09-2023, 00:17
“Heydər Əliyev ideyaları və müasir dövr” respublika elmi konfransının materialları çapdan çıxıb
3-09-2023, 22:18
YAZARLAR MƏDƏNİYYƏT İŞÇİLƏRİNİ MƏFTUN ETDİLƏR
15-08-2023, 00:28
ƏBÜLFƏT HƏSƏNOĞLU-ŞEİRLƏR
8-08-2023, 18:16
Vəfat etmiş tərcüməçi və yazıçı Leonid Volodarski