20:44 / 15-07-2025
"Times": Trampın həyat yoldaşı onun Ukrayna Silahlı Qüvvələrini silahla təmin etmək qərarına təsir göstərə bilərdi
20:38 / 15-07-2025
"Reuters": Putin Trampın ultimatumuna baxmayaraq, Ukraynada SVO-nu davam etdirəcək
20:27 / 15-07-2025
"Zenit"in baş məşqçisi Semak küçədə epilepsiya xəstəsi olan şəxsi xilas etməyə kömək edib
20:24 / 15-07-2025
Söküntü zamanı dayanacaq divarı avtoservis mərkəzinin üzərinə uçub
20:21 / 15-07-2025
Hindistanın ən yaşlı qaçışçısı 114 yaşında yol qəzasında ölüb
20:13 / 15-07-2025
Kallas: "Aİ Xarici İşlər Nazirləri avqustda Rusiyanın dondurulmuş aktivlərinin istifadəsini müzakirə edəcəklər"
20:10 / 15-07-2025
Jurnalist Bous Trampın 50 günlük ultimatumunu ələ salaraq, onun 24 saatını xatırlayır
20:01 / 15-07-2025
Kallas: "Aİ XİN rəhbərləri Slovakiyaya görə Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalarla bağlı razılığa gələ bilmədilər"
16:03 / 15-07-2025
Politoloq Bobrov: "Tramp tarif ultimatumunu Putinin Çinə səfəri ilə eyni vaxta təyin edib"
15:59 / 15-07-2025
Ağac aşdığı üçün qatarların hərəkəti yoxdur
15:57 / 15-07-2025
"Financial Times": Tramp Zelenskini Moskvanı vurmağa çağırıb
15:54 / 15-07-2025
Ziyafətdə zəhərlənən məzunların sayı 21-ə çatıb
15:51 / 15-07-2025
Korotçenko: "Ukrayna yalnız NATO-nu "ifşa etsə" öz hava hücumundan müdafiə imkanlarını sürətlə artıra bilər"
15:13 / 15-07-2025
Peskov: "Rusiya Ukrayna ilə danışıqların üçüncü raunduna hazırdır"
15:10 / 15-07-2025
Ryabkov: "Rusiya ultimatum vermək cəhdlərini qəbul etmir"
15:08 / 15-07-2025
Ali Rada Ukraynada hərbi vəziyyətin müddətini noyabrın 5-dək uzadıb
14:01 / 15-07-2025
TWZ: Rusiyanın "Kh-101" qanadlı raketinin istifadəsi qorxuncdur
13:59 / 15-07-2025
Məzunların zəhərlənməsindən sonra banket zalı möhürlənib
13:56 / 15-07-2025
Qadını zorlayan və bıçaqlamağa cəhd edən şəxs tutulub
11:29 / 15-07-2025
Sumqayıtda şəhid ailələri ilə görüş keçirildi-VİDEO+FOTOLAR
23:11 / 14-07-2025
Vüqar Rəhimzadə: "Ümummilli Liderin 1969-cu ildə birinci dəfə hakimiyyətə gəlişi Azərbaycanın qurtuluş tarixinin başlanğıcıdır"
23:08 / 14-07-2025
Tbilisinin mərkəzində beşmərtəbəli bina uçub
23:05 / 14-07-2025
BMT-nin baş katibi ABŞ-ın Rusiyaya qarşı sanksiyaları haqqında: "Atəşin dayandırılmasına kömək edən hər şey vacibdir"
23:01 / 14-07-2025
16 yaşlı qızı zorlamağa cəhd edən miqrant saxlanılıb
22:59 / 14-07-2025
Pentaqon Ukraynaya 17 "Patriot" sistemlərinin çatdırılması ilə bağlı şərh verməkdən imtina edib
22:57 / 14-07-2025
Dağıstanda sudan zəhərlənənlərin sayı 450 nəfərə çatıb
22:54 / 14-07-2025
Vilayətin girişində alman turistlərin tıxacları
22:51 / 14-07-2025
Gürcüstan NATO-nun çoxmillətli təlimlərinə ev sahibliyi edəcək
17:20 / 14-07-2025
"Mi-8" helikopteri planlaşdırılmamış eniş edib
17:16 / 14-07-2025
Tələbə 12,5 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib
17:10 / 14-07-2025
Zelenski Yuliya Svırıdenkonu Ukrayna hökumətinə rəhbərlik etməyə dəvət edib
17:06 / 14-07-2025
Yanğın zamanı iki nəfərin ölümü ilə bağlı iş üzrə yerli sakin saxlanılıb
17:02 / 14-07-2025
İldırım vurması nəticəsində həlak olanlardan biri Moskva sakinidir
16:59 / 14-07-2025
Zelenski Kelloq ilə görüşdə Rusiyaya qarşı sanksiyalarla sülhü yaxınlaşdırmağı təklif edib
12:23 / 14-07-2025
Teleaparıcı təcili olaraq xəstəxanaya yerləşdirilib
12:20 / 14-07-2025
Bundestaqın üzvü Şmidt: "Almaniya Rusiya ilə gələcək qarşıdurmaya hazırdır"
XANƏLİ KƏRİMLİNİN “TANRI MÜJDƏSİ”
Tarix: 17-06-2021 01:44 | Bölmə: Ədəbiyyat
Dost hədiyyəsi şirin olar. Özü də Odlar Yurdu Azərbaycanımızın ən qədim və əbədi güşəsi olan, Şərqin Qapısı sayılan Naxçıvan ellərindən gələn hədiyyə.
Bu hədiyyə bizə dağlar qoynunda yerləşən Şahbuz rayonundakı məşhur “Toğluqayanın Məmməd Araza məktubu”nu, şəhid anasın “Saxla qəlbini buz tək” təsəllisini, “Zamanıma, nakam dostlarıma və özümə elegiya”sını, şanlı ordumuza “Vur, əsgərim, haqq sənin, həqiqət də sənindir” cağrışını, “Bir kərə yüksələn bayraq bir daha enməz” inamı ilə söylənən “Bayrağını uca qaldır, ana vətən” sədasını çatdırdı.
Qələm dostumuz, şair Xanəli Kərimlinin “Qanun” nəşriyyatında işıq üzü görən, anadan olunmasının 70 illik yubileyinə həsr olunmuş “Tanrı müjdəsi” şeirlər və poemalar kitabı bizlərdə bu rəngarəng fikirləri yaratdı.
70 illik yubleyiniqeyd etdiyimiz, “Tanrı müjdəsi” ilə qəlbimizə sevinc gətirən Xanəli Kərimlini geniş oxucu kütləsinə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının vitse-prezidenti, akademik İsa Həbibbəylinin “Nuhçıxandan Naxçıvana” adlı kitabındakı “Xanəli Kərimli şeirinin imkanları ” məqaləsindən gətirdiyimiz fikirlə təqdim edirik: “Azərbaycan ədəbiyyatının tanınmış nümayəndəsi Xanəli Kərimli çoxcəhətli yaradıcılıq fəaliyyətinə malikdir. O, ədəbiyyatşünaslıq işi ilə də, bədii yaradıcılıqla da məşğul olur. Bununla belə Xanəli Kərimli şeir yaradıcılığında həssaslıq və vətəndaşlıq mövqeyi ön sırada dayanır. Həyata insanlara həssas münasibətlər Xanəli Kərimlinin şeirlərinə dərin lirizm gətirir. Belə məqamlarda Xanəlinin şeirlərində təbiət dil açıb danışır, ürək nəğmə oxuyur. Xanəli Kərimli həssas, nəcib, ülvi duyğuları şeirin dili ilə havalandırmağı bacarır. Şeirlərindən baxanda şairin özü də mənəvi saflığı, halallığı, pak duyğuları ilə əsərlərində istifadə etdiyi həssas düşüncələrinin məcmusu vəhdəti kimi görünür. Bütün məqamlarda Xanəli Kərimlinin şeirləri ilə şəxsiyyəti, daha çox da zəngin mənəvi ailəmi biri-birini tamamlayır”.
1998-ci ildə “Ay işığında” adlı kitabını nəşr etdirən Xanəli Kərimli ötən illər ərzində oxucularına müxtəlif janrlarda onlarla kitab bəxş etmişdir. Hər kitabın da, öz ətri, öz nəfəsi, öz təravəti olmuşdur və bu kitablar, oxucular tərəfindən yüksək səviyyədə qarşılanmışdır. “Tanrı müjdəsi” şairin zərgər dəqiqliyi ilə yazdığı, gözəl tərtibatçı kitablarındandır. Kitab “Taleyin öz yolu, öz ünvanı var” (Seçmə şeirlər), “Türkə ağı demək olmaz” (Türkiyə eskizləri), “Sən elə yaşa ki...” (İkiliklər və dördlüklər) və “Daha yollar bağlanıbdı, taleyimin qapısı tək” (Son illərin şeirləri) lirik poemalar bölmələrindən ibarətdir.
“Tanrı müjdəsi” kitabındakı ilk şeir “Toğrulqayanın Məmməd Araza məktubu” adlanır. Xalq şairinin çox səmimi və kövrək təsir bağışlayan:
Gecikmisən, Məmməd Araz,
Yəqin dağlar küsüb məndən,-
şah misralarına cavab olaraq şairin doğ
ulduğu Şahbuz rayonundakı məşhur Toğrulqayanın dili ilə elin-obanın məbbətini təcəssüm etdirir:
İndi mənim səbrim yaman daralıb.
Gözüm kökü həsrətindən saralıb.
Yollarımı boran alıb, qar alıb,
Qalmayibdı nə şənliyim, nə nazım,
Gəl görüşək, mənim Məmməd Arazım.
İllər boyu yollarına baxmışam,
Xısın-xısın ürəyimi yaxmışam,
Gah da olub şimşək kimi çaxmışam,
Bundan belə nə düşünüm, nə yazım...
Gəl görüşək, mənim Məmməd Arazım…
Ömrünü saf və müqəddəs müəllimlik peşəsinə həsr edən, orta məktəb şagirdlərinə və ali təhsil müəssisələrinin tələbələrinə həyat dərsi keçən, qəlbindən süzülüb gələn hisslərini sözə, şeirə çevirən, elinin-obasının müdrik adamı sayılan Xanəli Kərimlinin hər şeirində özünəməxsus mənalar var. Bu şeirlər oxucularının gözləri önündə canlı tablolara dönür, onları düşüdürür, düzlüyə, insanlığa hörmətə, el-obaya, ana torpağa məhəbbət hissləri aşılayır.
“Səadət hər kəsin öz əlindədir” –
Deyən qələmdaşım, bəlkə də, haqdır.
Ancaq qismətində yoxsa səadət,
Dağa-daşa düşmək, vallah, nahaqdır.
Cismani ömür şərəfli və şərəfsiz olur, ölüm də beləcə. Şəhidlik-taleyi az-az adama qıydığı dəyərli ölüm zirvəsidir. Şəhid məzarları yurdun qeyrət rəmzi, xalqın baş ucalığıdır. Şair Xanəli Kərimli öz yaradıcılığında bu müdrik fikirləri əsas tutaraq Şəhidlik mövzusunda milli ordunun kapitanı şəhid Ceyhun Orucəliyevin əziz xatirəsinə həsr etdiyi “Şəhidlik nəğməsi”, şəhid anasına yazdığı “Saxla qəlbini buz tək” şeirləri 20 Yanvar şəhidlərinə ünvanladığı “Ağrı” lirik poeması “Tanrı müjdəsi” kitabında yer alıbdır.
Sən, ey bu Vətənin şəhid övladı!
Qanınla yoğrulub Vətən torpağı.
Ölümü öldürən ölməzliyinə
Nəğmələr oxuyur Vətən bayrağı.
...O Vətən uğrunda şəhid oldun ki,
Sənə can vermişdi doğma canından.
Sən, ey bu Vətənin şəhid övladı,
Qanın mayalanıb şəhid qanından.
(“Şəhidlik nəğməsi”)
“24 mart 2000-ci il Türk xalqları tarixinin qızıl səhifələrindən biri kimi xatırlanacaq. Çünki həmin gün qardaş Türkiyənin Samsun şəhərində 8-ci türk dövlət və toplumlarının ənənəvi dostluq, qardaşlıq və iş birliyi qurultayı öz işinə başladı. Qurultaya Azərbaycandan dəvət olunmuş nümayəndə heyətinin tərkibində mən də vardım.” Bu fikirlərini Xanəli Kərimli “Tanrı müjdəsi” kitabının “Türkə ağı demək olmaz” bölməsindəki “Nə mutluluğ” şeirinin əvvəllərində qeyd etmişdir.
Türkün qədim eli, Atatürkün güvənc yeri olan Samsunda İsveçrədən, Belçikadan, Kosovadan, Çeçenistandan gələn soydaşlarla, qazax, özbək, qırğız, türkmən bir yerdədirlər. Ən qururverici an isə :
“Azərbaycan!” deyiləndə salon coşur ümman kimi,
Alqış, alqış sədasıyla vəsf edilir bir şan kimi.
Uç yüz otuz miliyonluq bir sırada mən də varam,
Onunçün də bu günümdə dünənimdən bəxtiyaram.
Bu birliyin hərarəti sığışmayır Yerə, Göyə,
Qürur ilə hayqırırıq:
“Nə mutluyuq türkəm deyə”!..
“Nə mutluyuq türkəm deyə”!..
Kitabdakı “Mərmərə dənizi”, “İstanbulda düşüncələr”, “Ağrıdağı”, “Van gölü”, “Qara dəniz” kimi şeirlərdə böyük, məğrur Türkiyəyə məhəbbət, sevgi tərənnüm olunmuşdur.
Xanəli Kərimlinin yaradıcılığına və qələminə xas olan ikiliklər və dördlüklər “Sən elə yaşa ki...” bölməsində toplanmışdır. Az sözlə böyük fikirlər ifadə etmək və fikirlərin aforizmə çevrilməsi bütün qələm sahibərinə nəsib olmur. Yaxşı haldır ki, şeirin bu formasından Xanəli Kərimli çox məharətlə istifadə edir. Onun ikiliklərində hər ikilik özü ayrılıqda müstəqil bir şeir rolunu oynayır, konkret fikrin, mətləbin ifadəsinə xidmət edir. Haqlı olaraq, Xanəli Kərimli yaradıcılığında diqqət cəlb edən, onun yaradıcılığında yenilik kimi qiymətləndirilən “İkiliklər” bu gün oxucu rəğbətini qazanmışdır.
Elmə yamaq olar nadan həmişə,
Çətinliyə düşcək düşər təşvişə.
Hər gecə özün çək öz hesabını,
Bir kimsə döyməsin səhər qapını.
Xoşbəxt o adamdır, ona vətəndə
Qəbir qismət olur, həm də kəfən də.
Haqdan gələn söz mənəm,
Haqqı görən göz mənəm,
Nartək dənələnsəm də,
Haqq əyilsə, dözmənəm.
“Tanrı müjdəsi” kitabının “Daha yollar bağlanıbdı taleyinin qapısı tək” bölməsində şairin son illərində yazdığı şeirlər toplanıbdır. Bu şeirlər şairin etiraf etdiyi kimi:
Quş öz balasını yemləyən kimi,
Mən də yemləyirəm şeirlərimi, -
deməsindən aydın olur ki, şair sözlərinə həmişə diqqət yetirir, təzətər çiçəklər kimi ətir saçmalarına çalışır. Elə ona görə də son illərin şeirləri öz mövzu dairələri, axıcılıqları, poetik səslənmələri ilə diqqəti cəlb edirlər. “Əvvəli də sirdir, sonu da sirdir”, “İşiğa can atıb ürəyim hər an”, “Qəribə adamlar, qərib adamlar”, “Bir də çətin gələ ələ bu dünya”, “Sən gözəl üz gördün, gözəl ürək yox” kimi şeirlərin adından da göründüyü kimi çox poetik, düşündürücü və əsl poezya nümunələridir. Bu şeirlərdə düzlük, təmizlik, üz gözəlliyi yox, ürək gözəlliyi, əxlaqı mənliyi, saflıq oxucuya aşılanır :
Duyar gözəlliyin gözəlliyini,
Könlü gözəlliyə dustaq olanlar.
Öpüb gözəlliyi qoyar göz üstə
Təmiz ürəklilər, təmiz qanlılar.
Üzü gözəllərdən uzaq ol, uzaq,
Qəlbi gözəllərin dur səcdəsinə.
Aldanma qəmzəli göz yaşlarına,
Vurul təmiz eşqim möcüzəsinə.
“Tanrı müjdəsi” kitabıdakı eyni adlı şeir şairin dünyasını vaxtsız dəyişən dostlarıın xatirəsinə həsr olunmuşdur.
...Dostlar durna qatarı tək
verib qanad-qanada
üzləri suluykən
köçdülər bu dünyadan.
Bu qəfil köç karvanıyla
mat qoydu bəndəsini
əzəmətli yaradan.
Ruhuyla yaddaşlara köçən əvəzsiz ana, istedadlı və ləyaqətli alim Fərqanə xanım Kazımovanın əziz xatirəsinə “Təsəlli”, qələmdaş dostu, şair Vaqif Məmmədovun ruhuna “Sən demə”, yazıçı, filoloq alim Rafiq Babayev üçün “Ruhu şad olsun”, milli ordunun kapitanı şəhid Ceyhun Orucəliyevə ithaf etdiyi “Hələ inanmırlar...”, məslək dostu, fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru Sabir Bəşirovun unudulmaz xatirəsinə “Dağ çayı”, dünyasını vaxtsız dəyişmiş görkəmli dilçi, AMEA-nın müxbir üzvü Adil Bağırov haqqında “Əmanət” şeirləri oxucuda bir doğmalıq və bu doğmalıqdan doğan kövrəklik doğurur.
“Vur əsgərim, haqq sənin, həqiqət də sənindir” şeiri şanlı ordumuzun 28 illik əsarətə son qoymasını 44 gün ərzində düşmənə sarsıdıcı zərbələr vurmasını, qələbə çalmasını tərənnüm edir :
1. Otuz ildir millətin səbri belə sovrulur.
2. Indi zaman dəmidir, indi günəş doğulur
3. Vur,çatlasın,əsgərim,düşmənin qan yaddaşı!
4. Ucalsın enməzliyə Vətənin məğrur başı!
“Tanrı müjdəsi” kitabında Xanəli Kərimlinin “Ağrı”, “Bütövlük”, “İnam”, “Təbil”, “Bayrağını uca qaldır, Ana Vətən” adlı lirik poemaları yer almışdır. Bu poemalarda “20 Yanvar” dərdi: Bakının şəhidlər xiyabanında bir məşəlin harayı, 28May-istiqlal günü yurdumuzun toy-busat dəmi. Bir kərə yüksələn bayrağın bir daha enməzliyi şair qəlbi şair qələmiylə ilhamla tərənnüm olmuşdur.
Biz inanırıq ki, ömrünün müdrikləşən 70-ci baharında “Tanrı müjdəsi” kitabı ilə oxucularının görüşünə gəlmiş qələm dostumuz Xanəli Kərimlinin bu nəğməli söz buketi də oxucular tərəfindən rəğbətlə qarşılanacaqdır.
Akif İmanlı,
filologiya elmlər doktoru, professor,
Naxçıvan MR-nın əməkdar müəllimi
İbrahim Yusifoğlu,
Şair-publisist, Prezident mükafatçısı,
Azərbaycan Respublikasının qabaqcıl təhsil işçisi
Baxış sayı: 701
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-06-2021 01:44 | Bölmə: Ədəbiyyat
Dost hədiyyəsi şirin olar. Özü də Odlar Yurdu Azərbaycanımızın ən qədim və əbədi güşəsi olan, Şərqin Qapısı sayılan Naxçıvan ellərindən gələn hədiyyə.
Bu hədiyyə bizə dağlar qoynunda yerləşən Şahbuz rayonundakı məşhur “Toğluqayanın Məmməd Araza məktubu”nu, şəhid anasın “Saxla qəlbini buz tək” təsəllisini, “Zamanıma, nakam dostlarıma və özümə elegiya”sını, şanlı ordumuza “Vur, əsgərim, haqq sənin, həqiqət də sənindir” cağrışını, “Bir kərə yüksələn bayraq bir daha enməz” inamı ilə söylənən “Bayrağını uca qaldır, ana vətən” sədasını çatdırdı.
Qələm dostumuz, şair Xanəli Kərimlinin “Qanun” nəşriyyatında işıq üzü görən, anadan olunmasının 70 illik yubileyinə həsr olunmuş “Tanrı müjdəsi” şeirlər və poemalar kitabı bizlərdə bu rəngarəng fikirləri yaratdı.
70 illik yubleyiniqeyd etdiyimiz, “Tanrı müjdəsi” ilə qəlbimizə sevinc gətirən Xanəli Kərimlini geniş oxucu kütləsinə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının vitse-prezidenti, akademik İsa Həbibbəylinin “Nuhçıxandan Naxçıvana” adlı kitabındakı “Xanəli Kərimli şeirinin imkanları ” məqaləsindən gətirdiyimiz fikirlə təqdim edirik: “Azərbaycan ədəbiyyatının tanınmış nümayəndəsi Xanəli Kərimli çoxcəhətli yaradıcılıq fəaliyyətinə malikdir. O, ədəbiyyatşünaslıq işi ilə də, bədii yaradıcılıqla da məşğul olur. Bununla belə Xanəli Kərimli şeir yaradıcılığında həssaslıq və vətəndaşlıq mövqeyi ön sırada dayanır. Həyata insanlara həssas münasibətlər Xanəli Kərimlinin şeirlərinə dərin lirizm gətirir. Belə məqamlarda Xanəlinin şeirlərində təbiət dil açıb danışır, ürək nəğmə oxuyur. Xanəli Kərimli həssas, nəcib, ülvi duyğuları şeirin dili ilə havalandırmağı bacarır. Şeirlərindən baxanda şairin özü də mənəvi saflığı, halallığı, pak duyğuları ilə əsərlərində istifadə etdiyi həssas düşüncələrinin məcmusu vəhdəti kimi görünür. Bütün məqamlarda Xanəli Kərimlinin şeirləri ilə şəxsiyyəti, daha çox da zəngin mənəvi ailəmi biri-birini tamamlayır”.
1998-ci ildə “Ay işığında” adlı kitabını nəşr etdirən Xanəli Kərimli ötən illər ərzində oxucularına müxtəlif janrlarda onlarla kitab bəxş etmişdir. Hər kitabın da, öz ətri, öz nəfəsi, öz təravəti olmuşdur və bu kitablar, oxucular tərəfindən yüksək səviyyədə qarşılanmışdır. “Tanrı müjdəsi” şairin zərgər dəqiqliyi ilə yazdığı, gözəl tərtibatçı kitablarındandır. Kitab “Taleyin öz yolu, öz ünvanı var” (Seçmə şeirlər), “Türkə ağı demək olmaz” (Türkiyə eskizləri), “Sən elə yaşa ki...” (İkiliklər və dördlüklər) və “Daha yollar bağlanıbdı, taleyimin qapısı tək” (Son illərin şeirləri) lirik poemalar bölmələrindən ibarətdir.
“Tanrı müjdəsi” kitabındakı ilk şeir “Toğrulqayanın Məmməd Araza məktubu” adlanır. Xalq şairinin çox səmimi və kövrək təsir bağışlayan:
Gecikmisən, Məmməd Araz,
Yəqin dağlar küsüb məndən,-
şah misralarına cavab olaraq şairin doğ
ulduğu Şahbuz rayonundakı məşhur Toğrulqayanın dili ilə elin-obanın məbbətini təcəssüm etdirir:
İndi mənim səbrim yaman daralıb.
Gözüm kökü həsrətindən saralıb.
Yollarımı boran alıb, qar alıb,
Qalmayibdı nə şənliyim, nə nazım,
Gəl görüşək, mənim Məmməd Arazım.
İllər boyu yollarına baxmışam,
Xısın-xısın ürəyimi yaxmışam,
Gah da olub şimşək kimi çaxmışam,
Bundan belə nə düşünüm, nə yazım...
Gəl görüşək, mənim Məmməd Arazım…
Ömrünü saf və müqəddəs müəllimlik peşəsinə həsr edən, orta məktəb şagirdlərinə və ali təhsil müəssisələrinin tələbələrinə həyat dərsi keçən, qəlbindən süzülüb gələn hisslərini sözə, şeirə çevirən, elinin-obasının müdrik adamı sayılan Xanəli Kərimlinin hər şeirində özünəməxsus mənalar var. Bu şeirlər oxucularının gözləri önündə canlı tablolara dönür, onları düşüdürür, düzlüyə, insanlığa hörmətə, el-obaya, ana torpağa məhəbbət hissləri aşılayır.
“Səadət hər kəsin öz əlindədir” –
Deyən qələmdaşım, bəlkə də, haqdır.
Ancaq qismətində yoxsa səadət,
Dağa-daşa düşmək, vallah, nahaqdır.
Cismani ömür şərəfli və şərəfsiz olur, ölüm də beləcə. Şəhidlik-taleyi az-az adama qıydığı dəyərli ölüm zirvəsidir. Şəhid məzarları yurdun qeyrət rəmzi, xalqın baş ucalığıdır. Şair Xanəli Kərimli öz yaradıcılığında bu müdrik fikirləri əsas tutaraq Şəhidlik mövzusunda milli ordunun kapitanı şəhid Ceyhun Orucəliyevin əziz xatirəsinə həsr etdiyi “Şəhidlik nəğməsi”, şəhid anasına yazdığı “Saxla qəlbini buz tək” şeirləri 20 Yanvar şəhidlərinə ünvanladığı “Ağrı” lirik poeması “Tanrı müjdəsi” kitabında yer alıbdır.
Sən, ey bu Vətənin şəhid övladı!
Qanınla yoğrulub Vətən torpağı.
Ölümü öldürən ölməzliyinə
Nəğmələr oxuyur Vətən bayrağı.
...O Vətən uğrunda şəhid oldun ki,
Sənə can vermişdi doğma canından.
Sən, ey bu Vətənin şəhid övladı,
Qanın mayalanıb şəhid qanından.
(“Şəhidlik nəğməsi”)
“24 mart 2000-ci il Türk xalqları tarixinin qızıl səhifələrindən biri kimi xatırlanacaq. Çünki həmin gün qardaş Türkiyənin Samsun şəhərində 8-ci türk dövlət və toplumlarının ənənəvi dostluq, qardaşlıq və iş birliyi qurultayı öz işinə başladı. Qurultaya Azərbaycandan dəvət olunmuş nümayəndə heyətinin tərkibində mən də vardım.” Bu fikirlərini Xanəli Kərimli “Tanrı müjdəsi” kitabının “Türkə ağı demək olmaz” bölməsindəki “Nə mutluluğ” şeirinin əvvəllərində qeyd etmişdir.
Türkün qədim eli, Atatürkün güvənc yeri olan Samsunda İsveçrədən, Belçikadan, Kosovadan, Çeçenistandan gələn soydaşlarla, qazax, özbək, qırğız, türkmən bir yerdədirlər. Ən qururverici an isə :
“Azərbaycan!” deyiləndə salon coşur ümman kimi,
Alqış, alqış sədasıyla vəsf edilir bir şan kimi.
Uç yüz otuz miliyonluq bir sırada mən də varam,
Onunçün də bu günümdə dünənimdən bəxtiyaram.
Bu birliyin hərarəti sığışmayır Yerə, Göyə,
Qürur ilə hayqırırıq:
“Nə mutluyuq türkəm deyə”!..
“Nə mutluyuq türkəm deyə”!..
Kitabdakı “Mərmərə dənizi”, “İstanbulda düşüncələr”, “Ağrıdağı”, “Van gölü”, “Qara dəniz” kimi şeirlərdə böyük, məğrur Türkiyəyə məhəbbət, sevgi tərənnüm olunmuşdur.
Xanəli Kərimlinin yaradıcılığına və qələminə xas olan ikiliklər və dördlüklər “Sən elə yaşa ki...” bölməsində toplanmışdır. Az sözlə böyük fikirlər ifadə etmək və fikirlərin aforizmə çevrilməsi bütün qələm sahibərinə nəsib olmur. Yaxşı haldır ki, şeirin bu formasından Xanəli Kərimli çox məharətlə istifadə edir. Onun ikiliklərində hər ikilik özü ayrılıqda müstəqil bir şeir rolunu oynayır, konkret fikrin, mətləbin ifadəsinə xidmət edir. Haqlı olaraq, Xanəli Kərimli yaradıcılığında diqqət cəlb edən, onun yaradıcılığında yenilik kimi qiymətləndirilən “İkiliklər” bu gün oxucu rəğbətini qazanmışdır.
Elmə yamaq olar nadan həmişə,
Çətinliyə düşcək düşər təşvişə.
Hər gecə özün çək öz hesabını,
Bir kimsə döyməsin səhər qapını.
Xoşbəxt o adamdır, ona vətəndə
Qəbir qismət olur, həm də kəfən də.
Haqdan gələn söz mənəm,
Haqqı görən göz mənəm,
Nartək dənələnsəm də,
Haqq əyilsə, dözmənəm.
“Tanrı müjdəsi” kitabının “Daha yollar bağlanıbdı taleyinin qapısı tək” bölməsində şairin son illərində yazdığı şeirlər toplanıbdır. Bu şeirlər şairin etiraf etdiyi kimi:
Quş öz balasını yemləyən kimi,
Mən də yemləyirəm şeirlərimi, -
deməsindən aydın olur ki, şair sözlərinə həmişə diqqət yetirir, təzətər çiçəklər kimi ətir saçmalarına çalışır. Elə ona görə də son illərin şeirləri öz mövzu dairələri, axıcılıqları, poetik səslənmələri ilə diqqəti cəlb edirlər. “Əvvəli də sirdir, sonu da sirdir”, “İşiğa can atıb ürəyim hər an”, “Qəribə adamlar, qərib adamlar”, “Bir də çətin gələ ələ bu dünya”, “Sən gözəl üz gördün, gözəl ürək yox” kimi şeirlərin adından da göründüyü kimi çox poetik, düşündürücü və əsl poezya nümunələridir. Bu şeirlərdə düzlük, təmizlik, üz gözəlliyi yox, ürək gözəlliyi, əxlaqı mənliyi, saflıq oxucuya aşılanır :
Duyar gözəlliyin gözəlliyini,
Könlü gözəlliyə dustaq olanlar.
Öpüb gözəlliyi qoyar göz üstə
Təmiz ürəklilər, təmiz qanlılar.
Üzü gözəllərdən uzaq ol, uzaq,
Qəlbi gözəllərin dur səcdəsinə.
Aldanma qəmzəli göz yaşlarına,
Vurul təmiz eşqim möcüzəsinə.
“Tanrı müjdəsi” kitabıdakı eyni adlı şeir şairin dünyasını vaxtsız dəyişən dostlarıın xatirəsinə həsr olunmuşdur.
...Dostlar durna qatarı tək
verib qanad-qanada
üzləri suluykən
köçdülər bu dünyadan.
Bu qəfil köç karvanıyla
mat qoydu bəndəsini
əzəmətli yaradan.
Ruhuyla yaddaşlara köçən əvəzsiz ana, istedadlı və ləyaqətli alim Fərqanə xanım Kazımovanın əziz xatirəsinə “Təsəlli”, qələmdaş dostu, şair Vaqif Məmmədovun ruhuna “Sən demə”, yazıçı, filoloq alim Rafiq Babayev üçün “Ruhu şad olsun”, milli ordunun kapitanı şəhid Ceyhun Orucəliyevə ithaf etdiyi “Hələ inanmırlar...”, məslək dostu, fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru Sabir Bəşirovun unudulmaz xatirəsinə “Dağ çayı”, dünyasını vaxtsız dəyişmiş görkəmli dilçi, AMEA-nın müxbir üzvü Adil Bağırov haqqında “Əmanət” şeirləri oxucuda bir doğmalıq və bu doğmalıqdan doğan kövrəklik doğurur.
“Vur əsgərim, haqq sənin, həqiqət də sənindir” şeiri şanlı ordumuzun 28 illik əsarətə son qoymasını 44 gün ərzində düşmənə sarsıdıcı zərbələr vurmasını, qələbə çalmasını tərənnüm edir :
1. Otuz ildir millətin səbri belə sovrulur.
2. Indi zaman dəmidir, indi günəş doğulur
3. Vur,çatlasın,əsgərim,düşmənin qan yaddaşı!
4. Ucalsın enməzliyə Vətənin məğrur başı!
“Tanrı müjdəsi” kitabında Xanəli Kərimlinin “Ağrı”, “Bütövlük”, “İnam”, “Təbil”, “Bayrağını uca qaldır, Ana Vətən” adlı lirik poemaları yer almışdır. Bu poemalarda “20 Yanvar” dərdi: Bakının şəhidlər xiyabanında bir məşəlin harayı, 28May-istiqlal günü yurdumuzun toy-busat dəmi. Bir kərə yüksələn bayrağın bir daha enməzliyi şair qəlbi şair qələmiylə ilhamla tərənnüm olmuşdur.
Biz inanırıq ki, ömrünün müdrikləşən 70-ci baharında “Tanrı müjdəsi” kitabı ilə oxucularının görüşünə gəlmiş qələm dostumuz Xanəli Kərimlinin bu nəğməli söz buketi də oxucular tərəfindən rəğbətlə qarşılanacaqdır.
Akif İmanlı,
filologiya elmlər doktoru, professor,
Naxçıvan MR-nın əməkdar müəllimi
İbrahim Yusifoğlu,
Şair-publisist, Prezident mükafatçısı,
Azərbaycan Respublikasının qabaqcıl təhsil işçisi
Baxış sayı: 701
Bölməyə aid digər xəbərlər
15-06-2025, 20:02
Sumqayıtda şairə-jurnalist İlhamə Məhəmmədqızının 55 illik yubileyi qeyd olundu-VİDEO+FOTOLAR
11-06-2025, 11:03
38 yaşlı şairə vəfat edib
3-06-2025, 07:39
DƏYƏRLİ ŞAİRİN YENİ SÖZ SOVQATI- TARİYEL ABBASLI
31-05-2025, 16:06
Sumqayıtda şair Rafiq Yusifoğlunun 75 illik yubileyinə həsr olunmuş ədəbi bədii gecə keçirildi-VİDEO+FOTOLAR
31-05-2025, 15:15
Ukraynada ABŞ yazıçısının 30 min kitabı rus mafiyasını “romantikləşdirdiyinə” görə məhv edilib
17-05-2025, 18:21
Türkiyə Ədəbiyyat Vəqfi Sumqayıtda-Kitab təqdimatı və mükafatlandırma-VİDEO+FOTOLAR
9-05-2025, 10:00
Azərbaycan Hərb Tarixi Muzeyində “Böyük Qələbənin varisləri” kitabının təqdimatı keçirilib
8-05-2025, 23:12
"Azərbaycan" jurnalının kollektivi oxucularla görüşüb-VİDEO+FOTOLAR
7-05-2025, 10:44
Sumqayıt şəhərində Güləmail Muradın "Beş Ulduz" adlı kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
2-05-2025, 10:58
ŞAHLAR GÖYTÜRKÜN ALİM – ŞAİR– VƏTƏNDAŞ MİSSİYASI-Vüqar Əhməd
18-04-2025, 00:01
Miraslan Rasimi də itirdik-Namiq MƏMMƏDLİ
16-04-2025, 23:50
Ədalət Əroğlunun doğum gününü təbrik edirəm!
16-04-2025, 22:31
Şair və ədəbiyyatşünas Konstantin Kedrov vəfat edib
9-04-2025, 09:10
Qahirədə seminar: Azərbaycan alimləri ərəb dilinin inkişafına böyük töhfələr veriblər
17-03-2025, 11:15
MƏZARSIZ QƏHRƏMAN-Xaqani Abbasəli ÖZTÜRK
16-03-2025, 02:44
Sumqayıtda şair Məmməd İlqarın 75 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
12-03-2025, 22:08
Elmin təhsilə inteqrasiyası istiqamətində növbəti mühazirə oxunub
2-03-2025, 22:59
Sumqayıt şəhərində Natəvan Dəmirçioğlunun "Açar" romanının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
25-02-2025, 13:05
Sumqayıt şəhərində deputatın kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
19-02-2025, 22:17
Sumqayıtda şair Asif Asimanın 70 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOROLAR
19-02-2025, 09:01
Nəcibliyi, ziyalılığı ilə hər kəsin sevgisini qazanan işıqlı insan
9-02-2025, 21:49
Şeirlər- İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
1-02-2025, 23:22
Xalidə Nurayı TƏBRİK EDİRİK!
23-12-2024, 15:46
Səbuhi Zamanın “Adamın Dibi” adlı kitabı işıq üzü gördü
15-12-2024, 14:33
Yazıçı Samir İmanovun "Arzularımın rəqsi" adlı kitabının təqdimat mərasimi keçirilib
13-11-2024, 23:46
Görkəmli Türk Ədibi Sərhəd Kabaklı-Vüqar Əhməd
1-11-2024, 13:16
Sumqayıt şəhərinin 75 illiyinə həsr olunmuş ədəbi-bədii gecə keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-10-2024, 21:46
Rusiyanın əməkdar artisti Kazbek Suanov dünyasını dəyişib
26-10-2024, 18:55
Tanzaniyada Puşkinin abidəsinin açılışı olub, nağılları isə suahili dilində nəşr olunub
16-10-2024, 10:02
Naxçıvan ədəbi mühitinin seçilən nümayəndəsi Hüseyn Razinin 100 illiyinə layiqli töhfə
12-10-2024, 20:45
Naxçıvanda xarici tədqiqatçıların iştirakı ilə arxeoloji kəşfiyyat işləri aparılır
12-10-2024, 19:55
Azərbaycan Universitetində Mirzə Ələkbər Sabir irsi və ədəbi dilə həsr olunmuş tədbir keçirilib
12-10-2024, 10:47
Ədəbiyyat müəllimi erotik fotolara görə töhmət alıb
28-09-2024, 21:57
Onu "Türk dünyasının sevilən qızı" adlandırırdılar
28-09-2024, 21:51
Vüqar Əhməd: "Allahımızın üzü dönüb"
2-08-2024, 14:53
Mirzə Ələkbər Sabir Fondu yeni layihənin icrasına başlayıb
1-08-2024, 13:22
“Cəfər Cabbarlı - ədəbiyyatımızın böyük sənət fədaisi” adlı layihənin icrasına başlanılıb
12-06-2024, 23:33
Professor Mahirə Hüseynova Turan Elmlər Akademiyasının akademiki seçilib
9-06-2024, 15:53
"Zəfəri yaşadanlar” kitabının təqdimat mərasimindən-VİDEO+FOTOLAR
6-06-2024, 14:52
Sumqayıtda Mikayıl Müşfiqin anım mərasimi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
1-05-2024, 21:08
Rusiya yazıçılarının kitablarının 170-dən çox nadir nəşri Avropa kitabxanalarından yoxa çıxıb
27-04-2024, 00:42
ƏZƏL-AXIR SÖZ QALACAQ DÜNYADA
26-04-2024, 11:47
AMEA NİZAMİ GƏNCƏVİ ADINA İNSTİTUTUN 90 İLLİYİ