TANINMIŞ ALİMİN “HEYDƏR ƏLİYEV SİYASƏTİ: TARİX VƏ MÜASİRLİK” MONOQRAFİYASI NƏŞR EDİLİB-Ramiz Qasımov

Xəbər lenti

21:47 / 16-09-2025

"Reuters": Tramp Kiyevə Avropa tərəfindən ödənilən ilk hərbi yardım paketini təsdiqləyib

18:38 / 16-09-2025

Tramp Ukrayna sammitində iştirakına icazə verib

18:34 / 16-09-2025

Müxbir Bilibov: "Qəzza zolağının sakinləri qapalı vəziyyətdədir, onlar üçün təhlükəsiz yer yoxdur"

18:31 / 16-09-2025

Məhkəmə keşişi aldatdığına görə tələbəni 6 il müddətinə azadlıqdan məhrum edib

18:01 / 16-09-2025

"Əl Məsirə": İsrail Yəmənin Hodeydə limanını vurdu

17:58 / 16-09-2025

Qanuni oğru “Vasya Bandit” 8 il müddətinə xüsusi rejimli cəzaçəkmə müəssisəsində cəza çəkəcək

17:52 / 16-09-2025

Miqrantlardan qanunsuz yolla çıxarılmış 17 kq qızıl götürüblər

17:49 / 16-09-2025

Taylandda 100-dən çox meymun uşaq bağçasından qaçıb

17:40 / 16-09-2025

"Rzeczpospolita": Polşada yaşayış binasını vuran pilotsuz uçan aparat deyil, "F-16" qırıcısının raketi olub

17:35 / 16-09-2025

İkiqat "Oskar" mükafatçısı Robert Redford vəfat edib

17:30 / 16-09-2025

Ruslar avtomobildə seks üçün dəmir barmaqlıqlar arxasına düşə bilər

17:26 / 16-09-2025

Ukrayna ordusunda 10 mindən çox məhkum xidmət edir

17:24 / 16-09-2025

19 yaşlı qızın əməliyyatdan sonra ölümü ilə bağlı cinayət işi açılıb

17:21 / 16-09-2025

RİA Novosti: Rusiyanın Bolqarıstandakı səfirliyində Qreçuşkinin saxlanması ilə bağlı məlumat yoxdur

17:18 / 16-09-2025

Ukrayna Silahlı Qüvvələri Zaporojye AES-in sənaye zonasını atəşə tutub

17:13 / 16-09-2025

"Politico": Navrocki səfər zamanı Almaniyadan təzminat tələb edəcək

17:02 / 16-09-2025

Vüqar Rəhimzadə: "2023-cü ilin sentyabrında Azərbaycan dövlət suverenliyini bütün ərazilərində tam bərpa etdi"

16:57 / 16-09-2025

Dövlət Suverenliyi Günü – Azərbaycanın müstəqilliyinin rəmzi zəfəri- Zenfira Nurullayeva

16:52 / 16-09-2025

Könül Nurullayeva vətəndaşlarla görüşüb

10:25 / 16-09-2025

Rusiya səfiri Kelin: "London Polşadakı dron insidentləri ilə bağlı sübut təqdim etməyib"

10:22 / 16-09-2025

"Baijiahao": Putin Çinə səxavətli texnoloji yardım təklif etdi

10:20 / 16-09-2025

Psixoloq Doze tennisçi Medvedevin ifadəliliyini internetdəki təzyiqlə izah edib

10:16 / 16-09-2025

Vladiqafqaz sakini ukraynalı kuratorun göstərişi ilə hücrə qülləsini yandırıb

10:13 / 16-09-2025

Qızıl medal qazanan gimnast Melnikova Fransada tribunaların dəstəyini təəccübləndirdi

10:10 / 16-09-2025

RİA Novosti: Aİ Rusiyaya qarşı 19-cu sanksiyalar paketinin müzakirəsini gündəmdən çıxarıb

21:23 / 15-09-2025

Sahibə Qafarova Çin Xalq Siyasi Məşvərət Şurasının Ümumçin Komitəsinin sədr müavini ilə görüşüb - Fotolar

21:10 / 15-09-2025

Vüqar Rəhimzadə: "Qarabağ və Şərqi Zəngəzur dünyanın ən gözəl bölgələrindən birinə çevrilir"

14:10 / 15-09-2025

Çin Rusiya ilə ticarətdə NATO-nun rüsumlarına qarşı cavab tədbirləri ilə hədələyib

14:07 / 15-09-2025

Tramp hakimiyyət orqanlarının miqrasiya ilə bağlı əməkdaşlıqdan imtinasına görə fövqəladə vəziyyət tətbiq etməklə hədələyib

14:04 / 15-09-2025

Elbrus teleferik ölüm hadisəsində şübhəlilər nəzarətə alındı

14:02 / 15-09-2025

İstintaq Komitəsi general Panovdan 21 milyon rubl müsadirə edib və onun üzərində 40 daşınmaz əmlak tapıb

13:59 / 15-09-2025

Aİ Deripaskanın əmisi oğlu və keçmiş LPR nazirinə qarşı sanksiyaları ləğv edib

12:12 / 15-09-2025

İlham Əliyev Xocalının Badara, Daşbulaq, Seyidbəyli və Şuşakənd kəndlərinin sakinləri ilə görüşüb

12:08 / 15-09-2025

İlham Əliyev Xocalı rayonunun Seyidbəyli kəndində olub

12:05 / 15-09-2025

Rusiyadan olan səkkiz yaşlı uşaq “Sülhməramlı” ekstremist məlumat bazasına daxil edilib

11:59 / 15-09-2025

Ekspert Vonq: "Çin Rusiyadan gələn turistləri və investorları məmnuniyyətlə qarşılayır"

11:56 / 15-09-2025

Professor Mearsheimer: "Tramp Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaları gecikdirməklə Aİ-ni alçaltmaq istəyir"

11:45 / 15-09-2025

İki qız dərmandan zəhərlənərək reanimasiyaya aparılıb

10:04 / 15-09-2025

Rusiya Federasiyasının 16 regionunda keçirilən qubernator seçkilərinin qalibləri məlum olub

10:02 / 15-09-2025

Avtobus körpüdən aşıb, 2 nəfər ölüb, 6 nəfər yaralanıb

Bütün xəbərlər

Ən çox oxunanlar

Zaxarova Kallası rus texnologiyaları haqqında dediyi sözlərə görə savadsız adlandırıb

Lavrov "Labubu"nu Putinin Çin iqamətgahında tapmayıb

Zarubin Kim Çen Inın təhlükəsizlik xidmətinin Putinlə görüşə necə hazırlaşdığını göstərib

NHK: Yaponiyanın Baş naziri LDP-nin parçalanmasının qarşısını almaq üçün istefa vermək niyyətindədir

NYT: Rusiya, Çin və Şimali Koreya NATO-nun hərbi sənayesini təhdid edir

Şor axtarışları Moldova hakimiyyətinin “ovunun” bir hissəsi adlandırıb

Zarubin Ərdoğanın ŞƏT sammitində Peskovla dialoqunun görüntülərini dərc edib

Volodin: "Rus dilini bilməyən miqrantın taksi sürücüsü olması qəbuledilməzdir"

Zaxarova Rusiya səfirliyinə hücumla bağlı: "İsveç təhlükəsizlik üzərində nəzarəti itirib"

Lyubimova: “Qırmızı İpək” filmi Çində 5 min kinoteatrda nümayiş olunacaq"

Kiyevdə Ukrayna hökumət binasında 1 min kvadratmetr sahədə yanğını 400 nəfər söndürür

DE: Putinin Ukraynadakı Aİ qoşunları ilə bağlı mövqeyi Qərb üçün sərt siqnal oldu

TANINMIŞ ALİMİN “HEYDƏR ƏLİYEV SİYASƏTİ: TARİX VƏ MÜASİRLİK” MONOQRAFİYASI NƏŞR EDİLİB-Ramiz Qasımov
Tarix: 22-06-2023 22:44 | Bölmə: Ədəbiyyat

AMEA Naxçıvan Bölməsinin sədri, akademik İsmayıl Hacıyevin yeni elmi əsəri çapdan çıxmışdır. Alimin “Heydər Əliyev siyasəti: tarix və müasirlik” adlanan monoqrafiyası dahi lider Heydər Əliyevin uzaqgörən siyasi fəlaiyyətinə nəzər salan qiymətli elmi mənbələrdən biridir. Monoqrafiyanın elmi redaktoru AMEA-nın prezidenti, akademik İsa Həbibbəyli, rəyçisi AMEA A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun “Əliyevşünaslıq” şöbəsinin müdiri, tarix elmləri doktoru Ədalət Qasımovdur. Monoqrafiya 2023-cü ildə “Elm” nəşriyyatında yüksək poliqrafik keyfiyyətlə, nəfis şəkildə çap edilmişdir.
Monoqrafiyanın əvvəlində epiqraf olaraq seçilən Ulu Öndər Heydər Əliyevin fikri əsərin başlıca məqsədi, məzmunu və ideyasına işıq tutur. Əsər Ulu Öndər Heydər Əliyevin bu müdrik fikri ilə başlayır: “Biz nadir bir irsin varisləriyik. Hər bir Azərbaycan vətəndaşı bu irsə layiq olmağa çalışaraq böyük bir tarixi keçmişi, zəngin mədəniyyəti, yüksək mənəviyyatı olan ölkəmizin həm dünəninə, həm bu gününə, həm də gələcəyinə dərin bir məsuliyyət hissi ilə yanaşmalıdır”.
Əsərin yazılma məqsədini ön səhifələrdən birində təqdim edilmiş Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin 2023-cü ilin ölkəmizdə “Heydər Əliyev ili” elan olunması haqqındakı sərəncam da aydınladır. Sərəncamda Ulu Öndərin ümummilli statusu barədə deyilir: “Heydər Əliyev öz xalqını zamanın mürəkkəb tarixi-siyasi sınaqlarından uğurla çıxarmış və ardıcıl mübarizə apararaq onu müstəqilliyə qovuşdurmuş qüdrətli şəxsiyyətdir. Azərbaycan xalqı yeni əsrə və yeni minilliyə məhz Heydər Əliyev zəkasının işığında qədəm qoymuşdur. Davamlı yüksəliş yolunda inamla irəliləyən müasir Azərbaycan Heydər Əliyevin həyat amalının təntənəsidir”.
Monoqrafiya haqqında müfəssəl məlumata əsərin müəllifi tərəfindən yazılan “Ön söz”ündə rast gəlinir. Ulu Öndər Heydər Əliyevin şəxsiyyəti və misilsiz tarixi xidmətləri fonunda münasibət ifadə edilərək deyilir: “Xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyevin Azərbaycan tarixində, ölkəmizin hərtərəfli inkişafında, müstəqil Azərbaycan Respublikasının dünya birliyində layiqli yerini tutmasında müstəsna xidmətləri olmuşdur. Müasir Azərbaycan tarixinin otuz ildən artıq bir dövrü dahi şəxsiyyətin – Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır” və s.
Əsər “Ön söz”dən başlayaraq altı fəsil, nəticə və ədəbiyyat siyahısından ibarətdir. Monoqrafiyanın ümumi məzmunu və qoyulan elmi problemlər əsərdəki “Heydər Əliyev şəxsiyyəti və siyasəti” (I), “Ümummilli lider Heydər Əliyevin Azərbaycana qayıdışı. Naxçıvanın milli azadlıq hərəkatının mərkəzinə çevrilməsi. Müstəqilliyə doğru böyük dönüş” (II), “Heydər Əliyevin dövlətçilik təlimi” (III), “Heydər Əliyev: tarix və tarixi günlər” (IV), “Heydər Əliyev və Naxçıvanın inkişaf strategiyası” (V), “Heydər Əliyev ideyaları Azərbaycanın uğurlarının əsasıdır” (VI) kimi fəsillər daxilində araşdırılaraq nəticələndirilmiş, özünəməxsus, sanballı təhlillər yer almış, elmi fikir və qənaətlər əks etdirilmişdir.
“Heydər Əliyev ili” çərçivəsində nəşr olunan monoqrafiya özünəməxsus keyfiyyətlərə malikdir. Tam qətiyyətlə demək olar ki, monoqrafiyanın hər bir fəsli ayrılıqda bitkin, konseptual bir əsər təsiri bağışlayır. Əsər mövzu genişliyi, tədqiqat dərinliyi və məqsəd konkretliyinə malikdir. Monoqrafiyanın ən böyük əhəmiyyət və məziyyətlərindən biri budur ki, əsərdə Heydər Əliyevin yürütdüyü siyasət, tarixi xidmətləri və qərarları konkret faktoloji baxımdan təqdim və təhlil olunduğu kimi, xüsusilə tarixi inkişaf qanunauyğunluqları, konkret nəticələri və müasir Azərbaycanın nailiyyətləri kontekstində dəyərləndirilərək daha geniş diapazonda təhlil edilmişdir.
Monoqrafiyanın ən maraqlı fəsillərindən biri əsərin “Heydər Əliyev şəxsiyyəti və siyasəti” adlanan birinci fəslidir. Burada ən müxtəlif xalq və ölkələrin görkəmli siyasi xadimlərinin fikirləri də nəzər diqqətə çatdırılaraq görkəmli dövlət xadimi və siyasət adamı kimi Ulu Öndərin şəxsiyyəti və siyasətinə nəzər yetirilmiş, oxucuların diqqətinə çatdırılmış, habelə “Heydər Əliyev öyrənilməmiş dünyadır” tezisinə konkret faktlar işığında haqq qazandırılmışdır. Belə ki, əsərdə müəllif müxtəlif görkəmli dövlət və siyasi xadimlərin Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyev haqqındakı fikirləri təqdim edilmişdir:

“Son yüzillikdə Heydər Əliyev gücündə ağıllı dövlət başçısı Azərbaycanda olmamışdır (Y.Hovari)”;
“...Heydər Əliyev ...iti ağlı, güclü məntiqi, fenomen yaddaşı olan qüvvətli bir şəxsiyyət, sözün həqiqi mənasında, kompyuter insandır” (R.Reyqan);
O “nəinki Azərbaycanı və Amerikanı, bütün dünyanı idarə edə bilən dövlət xadimidir” (B.Klinton);
“Azərbaycanı idarə edən ...yeganə mükəmməl siyasi xadim” (Z.Bjezinski) və b.

Müəllif müxtəlif fikirlərə istinad edə və ümumiləşdirərək Heydər Əliyev haqqında yazır ki, “bir sıra hallarda Heydər Əliyevi “siyasət nəhəngi”, “siyasət qrossmeyesteri”, “siyasət patriarxı” kimi xarakterizə edirlər”. Müəllif yazır: “Xalqımız qarşıya çıxan hər hansı bir çətin problemin həllini, xilaskarlıq missiyasını Heydər Əliyevdə görürdü”, “Qüdrətli dövlət xadimi siyasət aləminin müəllimi idi” və b.
Bu kimi tədqiqatlar fonunda müəllif Heydər Əliyevin türk dünyası birliyi işığında siyasi missiyasını da təqdim etmiş, əvəzedilməz şəxsiyyətin hakimiyyəti dönəmində “Kremldə ucalan türk bayrağı” olmasına konkret faktlarla aydınlıq gətirmiş, özünəməxsus şərh, faktlar və elmi qənaətlər vermişdir. Müəllif bugünkü ictimai, siyasi və mədəni münasibətləri fonunda Azərbaycan-Türkiyə qardaşlığı və eləcə də, ümumən, türk dünyasının birliyi inkişafı fonunda da bu inkişafın və siyasi ideyanın praktiki zəmininin məhz Ulu Öndər Heydər Əliyev tərəfindən atıldığı və möhkəm təməllər üzərində ucaldıldığı qənaətlərini ifadə etmiş, dahi liderin “Bir millət, iki dövlət” tezisindən doğan siyasi-mədəni nailiyyətin təzahürü kimi meydana gəldiyi əsaslandırlmışdır.
Əsərdə Ulu Öndər Heydər Əliyevin doğma vətəni olan Naxçıvanla bağlılığı da məxsusi olaraq yer almışdır. Əsərin iki fəsli dahi liderin həyatı və siyasi fəaliyyətində Naxçıvanın yeri və roluna həsr olunmuşdur. Əlbəttə, yaxşı məlumdur ki, blokadanın yaratdığı problemlər məngənəsində məhv olmaq təhlükəsilə üzbəüz qalan Naxçıvana Ulu Öndərin dönüşü və xidmətləri Azərbaycan və ümumən türk dünyası üçün böyük starateji əhəmiyyət daşıyan Naxçıvanın taleyində mühüm nailiyyətlərlə yadda qalmışdır. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev ümummilli lider Heydər Əliyevin 100 illik yubileyi münasibətilə Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı olan Şuşadan Azərbaycan xalqına müraciət edərkən qeyd etdiyi kimi: “Heydər Əliyevin gələcək fəaliyyəti üçün Naxçıvan dövrünün böyük əhəmiyyəti var. Xalq məhz onu özünə rəhbər seçdi, bu, demokratiyanın əsl təntənəsi idi. ...Naxçıvan, demək olar ki, blokadada boğulurdu, onlar isə Naxçıvana qarşı təxribatlar törədirdilər, desant göndərirdilər, çevrilişə cəhd edirdilər. Sanki istəyirdilər ki, Naxçıvan da işğal altına düşsün. Ancaq xalq buna imkan vermədi, öz lideri ətrafında sıx birləşmişdir və bir daha demək istəyirəm, məhz Heydər Əliyevin qətiyyəti, fəaliyyəti nəticəsində Naxçıvan torpaqları erməni işğalına məruz qalmadı”. Məlum olduğu kimi, Moskvadan Azərbaycana dönən Heydər Əliyevi o zamankı hakimiyyət Bakıya düşməyə icazə vermədiyindən dahi lider doğma vətəni olan Naxçıvana üz tutmuşdu. Naxçıvanlılar Heydər Əliyevi dərin məhəbbətlə bağrına basıb, qoruyaraq hifz etdikləri kimi, Heydər Əliyev də müdrik qərarları və uzaqgörən siyasi fəaliyyətilə Naxçıvanın müdafiə olunması və blokadanın çətinliklərini aşmasında misilsiz rol oynamışdır. Ulu Öndərin Naxçıvandakı tarixi siyasi fəaliyyəti Azərbaycan tarixinə milli dirçəliş hadisələri olaraq daxil olmuş və dövlət müstəqilliyinin zəminini hazırlamışdır.
Beləliklə, aksademik İsmayıl Hacıyevin 2023-cü ildə ortaya qoyduğu “Heydər Əliyev siyasəti: tarix və müasirlik” monoqrafiyası özünəməxsus elmi sanbala malik olmaqla dahi lider Heydər Əliyevin siyasi fəaliyyətinə məxsusi nəzər yetirən yaddaqalan bir elmi mənbədir. Müəllif monoqrafiyada Ulu Öndərin Azərbaycanın ictimai-siyasi həyatında oynadığı mislisiz və uzaqgörən fəaliyyətini maraqlı tarixi faktlar, ciddi elmi təhlillər və konkret qənaətlərlə işıqlandırmış, xüsusi əhəmiyyət kəsb edən bir əsəri elmi dövriyyəyə buraxmışdır. Əsərdə də gəlinən nəticədə ifadə edildiyi kimi, “XX əsr Azərbaycan tarixinin ən parlaq siması olan Heydər Əliyevin siyasi obrazı Azərbaycan xalqının dövlətçilik şüurunun, tarixin sınağından şərəflə çıxmış bütöv bir idarəçilik məktəbinin, müasir ictimai-siyasi fikrin ən davamlı keyfiyyətlərinin canlı mənzərəsidir. ...Ulu Öndər Azərbaycana rəhbərlik etdiyi illərdə ölkəmizi bir dövlət kimi zamanın ağır və sərt sınaqlarından çıxara bilmiş, gələcək inkişaf strategiyasını müəyyən etmiş və onun həyata keçirilməsi üçün mühüm addımlar atmışdır”. Bu vəsilə ilə də müasir Azərbaycanın ümummilli tale, inkişaf və taleyüklü məsələlərinin həlli istiqamətində Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında əldə etdiyi nailiyyətlər də məhz müdrik və dahi liderin uzaqgörən siyasi konsepsiyası və ideyalarının uğurla davam və inkişaf etdirilməsi sayəsində mümkün olmuşdur.
Ramiz Qasımov,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin əməkdaşı,
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent

Baxış sayı: 1 589