TANINMIŞ ALİMİN “HEYDƏR ƏLİYEV SİYASƏTİ: TARİX VƏ MÜASİRLİK” MONOQRAFİYASI NƏŞR EDİLİB-Ramiz Qasımov

Xəbər lenti

21:45 / 08-07-2025

Müharibə müxbiri Razin: Kursk vilayətində düşmənin körpübaşı yoxdur

21:42 / 08-07-2025

Dağıstanlı idman şərhçisi qanunsuz silah alverinə görə şərti cəza alıb

21:39 / 08-07-2025

Moskva vilayətində güclü yağış və tennis topu boyda dolu yağıb

21:36 / 08-07-2025

Ermənistan prezidenti elektrik şəbəkələrinin milliləşdirilməsinə icazə verən qanunu imzalayıb

21:26 / 08-07-2025

Məhkəmə futbolçu Promesin həbs müddətini uzadıb

21:21 / 08-07-2025

Ulduz vizajist və stilist Dmitri Vişnevski vəfat edib

21:18 / 08-07-2025

Rusiya Silahlı Qüvvələrinin əsgəri Oper: Ukrayna Silahlı Qüvvələri KXDR-in Boqatır şəhərində ağ bayraqlı qaçqınlara atəş açıb.

21:11 / 08-07-2025

“Zoloto Ynykchana” şirkətinə məxsus An-2 təyyarəsinin sərt eniş anından görüntülər yayılıb.

21:06 / 08-07-2025

Qazaxıstan ABŞ-ın 25% ticarət tariflərinə cavab verəcəyini vəd edir

21:03 / 08-07-2025

Qırmızı dənizdə Yunanıstan yük gəmisinə hücumda Rusiya yaralanıb

20:57 / 08-07-2025

IDF Livanın Tripolisində HƏMAS-ın əsas üzvünə qarşı hücumdan xəbər verib

20:52 / 08-07-2025

Rusiyada alkoqol istehsalı 2025-ci ilin birinci yarısında 16,1% azalıb

20:47 / 08-07-2025

Krım sakini Krım körpüsünü dağıtmaq çağırışlarına görə mühakimə olunacaq

20:38 / 08-07-2025

Tramp ticarət tərəfdaşlarına yeni tariflərlə bağlı məktublar göndərməyə davam edəcək

20:33 / 08-07-2025

Viktor Tsoyun yaşadığı Sankt-Peterburqdakı ev regional abidə kimi tanınıb

20:27 / 08-07-2025

Səudiyyə Ərəbistanı öz resurslarını bütün investorlar üçün əlçatan etməyə hazırdır

20:21 / 08-07-2025

Slutski nəqliyyat naziri Nikitini sistemli adam adlandırıb

20:15 / 08-07-2025

Hər gün nömrələrin dəyişdirilməsi ilə 1,2 milyon zəng aşkarlayır

20:08 / 08-07-2025

Məhkəmə futbolçu Promesin həbsini uzadıb

20:02 / 08-07-2025

Lukaşenko gecələr tarlaları yuxuda gördüyünü paylaşıb

17:03 / 07-07-2025

Miqrantlar qızın müdafiəsinə qalxan oğlanı döyüblər

17:00 / 07-07-2025

Lavrov: "Ukraynanın demilitarizasiyası və denazifikasiyası sülh müqaviləsinə daxil edilməlidir"

16:58 / 07-07-2025

Bundestaqın keçmiş üzvü Ukraynanı silah təchizatında qara dəlik adlandırıb

16:54 / 07-07-2025

İran prezidenti İsrailin ona sui-qəsd cəhdi olduğunu deyib

14:47 / 07-07-2025

Sərnişinləri ödənişli siqaret otağına qarşı qaldırıblar

14:43 / 07-07-2025

Peskov: "Kreml əmindir ki, Rusiya və Azərbaycan müttəfiq olaraq qalmalıdır"

14:38 / 07-07-2025

Şeremet: "Tramp güclü Rusiya ilə məşğul olduğu fikrindən əsəbiləşdi"

14:35 / 07-07-2025

Xarici vətəndaş Şeremetyevodan 29 milyon rubl dəyərində silah nişanları götürməyə çalışıb

14:28 / 07-07-2025

Dörd yaşlı uşaq stomatoloqda anesteziyaya məruz qalaraq komaya düşüb

14:24 / 07-07-2025

Peskov: "BRİKS-in fəaliyyəti heç vaxt üçüncü ölkələrə qarşı yönəlməyəcək"

14:19 / 07-07-2025

Lavrov: "Rusiya Avropa ölkələrinə hücum və ya işğal etməyi planlaşdırmır"

14:13 / 07-07-2025

SHOT:Ər arvadının qollarını rəfdə qandallayıb vəhşicəsinə öldürüb

13:59 / 07-07-2025

İtkin düşən növbə işçisinin meyiti meşədə tapılıb

13:57 / 07-07-2025

SHOT: Manyak 15 il həbsdən sonra Udmurt koloniyasından azad edilib

13:37 / 07-07-2025

İri zavodun şöbə müdiri rüşvətə görə həbs edilib

13:33 / 07-07-2025

12 nəfər hazır yeməkdən salmonellyoz xəstəliyinə tutulub

13:29 / 07-07-2025

Ermənistanda həbs olunan yepiskopun müdafiəsi Paşinyanın işə qarışacağını elan edib

12:57 / 07-07-2025

Şor etiraf edib ki, ona qarşı artıq 144 sanksiya tətbiq edilib

12:54 / 07-07-2025

Naməlum şəxslər stomatoloji mərkəzə tüstü bombası atıblar

12:52 / 07-07-2025

Futbolçu iş adamının çənəsini sındırıb

Bütün xəbərlər

Ən çox oxunanlar

PTX-nin rəisi təyin olunan Fərid Əsgərov kimdir? - Dosye

Azərbaycanda ilk dəfə tətbiq etdiyimiz təmizləyici dron texnologiyası sayəsində hündür və çətin ərazilərin təmizliyi daha təhlükəsiz, sürətli və effektiv şəkildə həyata keçirilir.

Bəylər Eyyubov PTX-nin rəisi vəfizəsindən çıxarıldı - Bu posta gətirildi

Vüqar Rəhimzadə: "Rusiyada digər millətlərə qarşı şovinizm, diskriminasiya siyasəti sistemli hal alıb"

Azərbaycanda “Plastik Tullantıların İdarəedilməsi Forumu” keçirilib

Malik Atakişiyev: "Yaxın günlərdə sakinlər öz evlərinə köçə bilərlər"-VİDEO+FOTOLAR

“Dənizkənarı Bulvar İdarəsi” PHŞ-nin vəzifəli şəxslərinin qanunsuz əməlləri ilə bağlı cinayət işi məhkəməyə göndərilib

Azərbaycan, Özbəkistan və Qırğızıstan prezidentləri Ağdamda Şahbulaq qalasında olublar

Azərbaycan və Özbəkistan prezidentləri “Sea Breeze” istirahət mərkəzində olublar

Vüqar Rəhimzadə: "Azərbaycan-Özbəkistan münasibətləri qarşılıqlı etimada, əsrlər boyu davam edən dostluğa və qardaşlığa söykənir"

Azərbaycan və Özbəkistan arasında strateji müttəfiqlik münasibətləri- Aybəniz Rüstəmova

Vüqar Rəhimzadə: "Xankəndi Zirvə görüşü Azərbaycanın ECO timsalında təşəbbüskar mövqeyə malik olduğunu bir daha təsdiqlədi"

TANINMIŞ ALİMİN “HEYDƏR ƏLİYEV SİYASƏTİ: TARİX VƏ MÜASİRLİK” MONOQRAFİYASI NƏŞR EDİLİB-Ramiz Qasımov
Tarix: 22-06-2023 22:44 | Bölmə: Ədəbiyyat

AMEA Naxçıvan Bölməsinin sədri, akademik İsmayıl Hacıyevin yeni elmi əsəri çapdan çıxmışdır. Alimin “Heydər Əliyev siyasəti: tarix və müasirlik” adlanan monoqrafiyası dahi lider Heydər Əliyevin uzaqgörən siyasi fəlaiyyətinə nəzər salan qiymətli elmi mənbələrdən biridir. Monoqrafiyanın elmi redaktoru AMEA-nın prezidenti, akademik İsa Həbibbəyli, rəyçisi AMEA A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun “Əliyevşünaslıq” şöbəsinin müdiri, tarix elmləri doktoru Ədalət Qasımovdur. Monoqrafiya 2023-cü ildə “Elm” nəşriyyatında yüksək poliqrafik keyfiyyətlə, nəfis şəkildə çap edilmişdir.
Monoqrafiyanın əvvəlində epiqraf olaraq seçilən Ulu Öndər Heydər Əliyevin fikri əsərin başlıca məqsədi, məzmunu və ideyasına işıq tutur. Əsər Ulu Öndər Heydər Əliyevin bu müdrik fikri ilə başlayır: “Biz nadir bir irsin varisləriyik. Hər bir Azərbaycan vətəndaşı bu irsə layiq olmağa çalışaraq böyük bir tarixi keçmişi, zəngin mədəniyyəti, yüksək mənəviyyatı olan ölkəmizin həm dünəninə, həm bu gününə, həm də gələcəyinə dərin bir məsuliyyət hissi ilə yanaşmalıdır”.
Əsərin yazılma məqsədini ön səhifələrdən birində təqdim edilmiş Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin 2023-cü ilin ölkəmizdə “Heydər Əliyev ili” elan olunması haqqındakı sərəncam da aydınladır. Sərəncamda Ulu Öndərin ümummilli statusu barədə deyilir: “Heydər Əliyev öz xalqını zamanın mürəkkəb tarixi-siyasi sınaqlarından uğurla çıxarmış və ardıcıl mübarizə apararaq onu müstəqilliyə qovuşdurmuş qüdrətli şəxsiyyətdir. Azərbaycan xalqı yeni əsrə və yeni minilliyə məhz Heydər Əliyev zəkasının işığında qədəm qoymuşdur. Davamlı yüksəliş yolunda inamla irəliləyən müasir Azərbaycan Heydər Əliyevin həyat amalının təntənəsidir”.
Monoqrafiya haqqında müfəssəl məlumata əsərin müəllifi tərəfindən yazılan “Ön söz”ündə rast gəlinir. Ulu Öndər Heydər Əliyevin şəxsiyyəti və misilsiz tarixi xidmətləri fonunda münasibət ifadə edilərək deyilir: “Xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyevin Azərbaycan tarixində, ölkəmizin hərtərəfli inkişafında, müstəqil Azərbaycan Respublikasının dünya birliyində layiqli yerini tutmasında müstəsna xidmətləri olmuşdur. Müasir Azərbaycan tarixinin otuz ildən artıq bir dövrü dahi şəxsiyyətin – Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır” və s.
Əsər “Ön söz”dən başlayaraq altı fəsil, nəticə və ədəbiyyat siyahısından ibarətdir. Monoqrafiyanın ümumi məzmunu və qoyulan elmi problemlər əsərdəki “Heydər Əliyev şəxsiyyəti və siyasəti” (I), “Ümummilli lider Heydər Əliyevin Azərbaycana qayıdışı. Naxçıvanın milli azadlıq hərəkatının mərkəzinə çevrilməsi. Müstəqilliyə doğru böyük dönüş” (II), “Heydər Əliyevin dövlətçilik təlimi” (III), “Heydər Əliyev: tarix və tarixi günlər” (IV), “Heydər Əliyev və Naxçıvanın inkişaf strategiyası” (V), “Heydər Əliyev ideyaları Azərbaycanın uğurlarının əsasıdır” (VI) kimi fəsillər daxilində araşdırılaraq nəticələndirilmiş, özünəməxsus, sanballı təhlillər yer almış, elmi fikir və qənaətlər əks etdirilmişdir.
“Heydər Əliyev ili” çərçivəsində nəşr olunan monoqrafiya özünəməxsus keyfiyyətlərə malikdir. Tam qətiyyətlə demək olar ki, monoqrafiyanın hər bir fəsli ayrılıqda bitkin, konseptual bir əsər təsiri bağışlayır. Əsər mövzu genişliyi, tədqiqat dərinliyi və məqsəd konkretliyinə malikdir. Monoqrafiyanın ən böyük əhəmiyyət və məziyyətlərindən biri budur ki, əsərdə Heydər Əliyevin yürütdüyü siyasət, tarixi xidmətləri və qərarları konkret faktoloji baxımdan təqdim və təhlil olunduğu kimi, xüsusilə tarixi inkişaf qanunauyğunluqları, konkret nəticələri və müasir Azərbaycanın nailiyyətləri kontekstində dəyərləndirilərək daha geniş diapazonda təhlil edilmişdir.
Monoqrafiyanın ən maraqlı fəsillərindən biri əsərin “Heydər Əliyev şəxsiyyəti və siyasəti” adlanan birinci fəslidir. Burada ən müxtəlif xalq və ölkələrin görkəmli siyasi xadimlərinin fikirləri də nəzər diqqətə çatdırılaraq görkəmli dövlət xadimi və siyasət adamı kimi Ulu Öndərin şəxsiyyəti və siyasətinə nəzər yetirilmiş, oxucuların diqqətinə çatdırılmış, habelə “Heydər Əliyev öyrənilməmiş dünyadır” tezisinə konkret faktlar işığında haqq qazandırılmışdır. Belə ki, əsərdə müəllif müxtəlif görkəmli dövlət və siyasi xadimlərin Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyev haqqındakı fikirləri təqdim edilmişdir:

“Son yüzillikdə Heydər Əliyev gücündə ağıllı dövlət başçısı Azərbaycanda olmamışdır (Y.Hovari)”;
“...Heydər Əliyev ...iti ağlı, güclü məntiqi, fenomen yaddaşı olan qüvvətli bir şəxsiyyət, sözün həqiqi mənasında, kompyuter insandır” (R.Reyqan);
O “nəinki Azərbaycanı və Amerikanı, bütün dünyanı idarə edə bilən dövlət xadimidir” (B.Klinton);
“Azərbaycanı idarə edən ...yeganə mükəmməl siyasi xadim” (Z.Bjezinski) və b.

Müəllif müxtəlif fikirlərə istinad edə və ümumiləşdirərək Heydər Əliyev haqqında yazır ki, “bir sıra hallarda Heydər Əliyevi “siyasət nəhəngi”, “siyasət qrossmeyesteri”, “siyasət patriarxı” kimi xarakterizə edirlər”. Müəllif yazır: “Xalqımız qarşıya çıxan hər hansı bir çətin problemin həllini, xilaskarlıq missiyasını Heydər Əliyevdə görürdü”, “Qüdrətli dövlət xadimi siyasət aləminin müəllimi idi” və b.
Bu kimi tədqiqatlar fonunda müəllif Heydər Əliyevin türk dünyası birliyi işığında siyasi missiyasını da təqdim etmiş, əvəzedilməz şəxsiyyətin hakimiyyəti dönəmində “Kremldə ucalan türk bayrağı” olmasına konkret faktlarla aydınlıq gətirmiş, özünəməxsus şərh, faktlar və elmi qənaətlər vermişdir. Müəllif bugünkü ictimai, siyasi və mədəni münasibətləri fonunda Azərbaycan-Türkiyə qardaşlığı və eləcə də, ümumən, türk dünyasının birliyi inkişafı fonunda da bu inkişafın və siyasi ideyanın praktiki zəmininin məhz Ulu Öndər Heydər Əliyev tərəfindən atıldığı və möhkəm təməllər üzərində ucaldıldığı qənaətlərini ifadə etmiş, dahi liderin “Bir millət, iki dövlət” tezisindən doğan siyasi-mədəni nailiyyətin təzahürü kimi meydana gəldiyi əsaslandırlmışdır.
Əsərdə Ulu Öndər Heydər Əliyevin doğma vətəni olan Naxçıvanla bağlılığı da məxsusi olaraq yer almışdır. Əsərin iki fəsli dahi liderin həyatı və siyasi fəaliyyətində Naxçıvanın yeri və roluna həsr olunmuşdur. Əlbəttə, yaxşı məlumdur ki, blokadanın yaratdığı problemlər məngənəsində məhv olmaq təhlükəsilə üzbəüz qalan Naxçıvana Ulu Öndərin dönüşü və xidmətləri Azərbaycan və ümumən türk dünyası üçün böyük starateji əhəmiyyət daşıyan Naxçıvanın taleyində mühüm nailiyyətlərlə yadda qalmışdır. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev ümummilli lider Heydər Əliyevin 100 illik yubileyi münasibətilə Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı olan Şuşadan Azərbaycan xalqına müraciət edərkən qeyd etdiyi kimi: “Heydər Əliyevin gələcək fəaliyyəti üçün Naxçıvan dövrünün böyük əhəmiyyəti var. Xalq məhz onu özünə rəhbər seçdi, bu, demokratiyanın əsl təntənəsi idi. ...Naxçıvan, demək olar ki, blokadada boğulurdu, onlar isə Naxçıvana qarşı təxribatlar törədirdilər, desant göndərirdilər, çevrilişə cəhd edirdilər. Sanki istəyirdilər ki, Naxçıvan da işğal altına düşsün. Ancaq xalq buna imkan vermədi, öz lideri ətrafında sıx birləşmişdir və bir daha demək istəyirəm, məhz Heydər Əliyevin qətiyyəti, fəaliyyəti nəticəsində Naxçıvan torpaqları erməni işğalına məruz qalmadı”. Məlum olduğu kimi, Moskvadan Azərbaycana dönən Heydər Əliyevi o zamankı hakimiyyət Bakıya düşməyə icazə vermədiyindən dahi lider doğma vətəni olan Naxçıvana üz tutmuşdu. Naxçıvanlılar Heydər Əliyevi dərin məhəbbətlə bağrına basıb, qoruyaraq hifz etdikləri kimi, Heydər Əliyev də müdrik qərarları və uzaqgörən siyasi fəaliyyətilə Naxçıvanın müdafiə olunması və blokadanın çətinliklərini aşmasında misilsiz rol oynamışdır. Ulu Öndərin Naxçıvandakı tarixi siyasi fəaliyyəti Azərbaycan tarixinə milli dirçəliş hadisələri olaraq daxil olmuş və dövlət müstəqilliyinin zəminini hazırlamışdır.
Beləliklə, aksademik İsmayıl Hacıyevin 2023-cü ildə ortaya qoyduğu “Heydər Əliyev siyasəti: tarix və müasirlik” monoqrafiyası özünəməxsus elmi sanbala malik olmaqla dahi lider Heydər Əliyevin siyasi fəaliyyətinə məxsusi nəzər yetirən yaddaqalan bir elmi mənbədir. Müəllif monoqrafiyada Ulu Öndərin Azərbaycanın ictimai-siyasi həyatında oynadığı mislisiz və uzaqgörən fəaliyyətini maraqlı tarixi faktlar, ciddi elmi təhlillər və konkret qənaətlərlə işıqlandırmış, xüsusi əhəmiyyət kəsb edən bir əsəri elmi dövriyyəyə buraxmışdır. Əsərdə də gəlinən nəticədə ifadə edildiyi kimi, “XX əsr Azərbaycan tarixinin ən parlaq siması olan Heydər Əliyevin siyasi obrazı Azərbaycan xalqının dövlətçilik şüurunun, tarixin sınağından şərəflə çıxmış bütöv bir idarəçilik məktəbinin, müasir ictimai-siyasi fikrin ən davamlı keyfiyyətlərinin canlı mənzərəsidir. ...Ulu Öndər Azərbaycana rəhbərlik etdiyi illərdə ölkəmizi bir dövlət kimi zamanın ağır və sərt sınaqlarından çıxara bilmiş, gələcək inkişaf strategiyasını müəyyən etmiş və onun həyata keçirilməsi üçün mühüm addımlar atmışdır”. Bu vəsilə ilə də müasir Azərbaycanın ümummilli tale, inkişaf və taleyüklü məsələlərinin həlli istiqamətində Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında əldə etdiyi nailiyyətlər də məhz müdrik və dahi liderin uzaqgörən siyasi konsepsiyası və ideyalarının uğurla davam və inkişaf etdirilməsi sayəsində mümkün olmuşdur.
Ramiz Qasımov,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin əməkdaşı,
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent

Baxış sayı: 1 329