TANINMIŞ ALİMİN “HEYDƏR ƏLİYEV SİYASƏTİ: TARİX VƏ MÜASİRLİK” MONOQRAFİYASI NƏŞR EDİLİB-Ramiz Qasımov

Xəbər lenti

17:40 / 14-01-2025

Tusk: "NATO Baltik dənizindəki gəmilərə öz sularından kənarda nəzarət etmək yollarını axtaracaq"

17:36 / 14-01-2025

Patruşev: "ABŞ-ın dərin dövləti Trampı döndərməyə qoymaya bilər"

17:32 / 14-01-2025

Şakro Molodoyun qardaşı oğlu Moskva vilayətində saxlanılıb

17:30 / 14-01-2025

Ombudsman məktəbli qızların uşağa sataşması işini öz üzərinə götürəcək

17:26 / 14-01-2025

Macarıstan naziri Boka: "Polşanın Aİ-yə sədrliyi "mikrodalğalı soba" olmalıdır"

17:17 / 14-01-2025

Lavrov: "ABŞ-ın mərkəzi bölgələrindən kənarda yoxsulluq hər addımdadır

17:07 / 14-01-2025

Çijov: "Tramp Qrenlandiyanı təbii sərvətlərinə görə almaq istəyir"

17:03 / 14-01-2025

Kazan metrosunda sərnişin relslərin üzərinə düşüb

17:00 / 14-01-2025

Sergey Koçkurov “Lukoyl”un yeni prezidenti təyin edilib

16:57 / 14-01-2025

Lavrov NATO haqqında danışarkən mikrofona qələm çırpıb

12:37 / 14-01-2025

Arzu gerçəkləşdi: Çitalı Stanislav Myasnikov 70 il atasını axtardı və qardaşlarını tapdı

12:19 / 14-01-2025

Vladivostok məmuru Tayland mehmanxanasına daxil olduqdan bir saat sonra dünyasını dəyişib

12:14 / 14-01-2025

"Bloomberg": Tramp Ukrayna münaqişəsini ABŞ üçün strateji əhəmiyyətli hesab etmir

12:11 / 14-01-2025

"Bloomberg": Los-Anceles sakinləri yerli su və elektrik təşkilatı LADWP-ni məhkəməyə veriblər

12:01 / 14-01-2025

Rusiya şahmatçısı Şoqdjiyev ən gənc beynəlxalq usta oldu

11:55 / 14-01-2025

Kosaçev: "Baydenin rəhbərlik etdiyi ABŞ dünyanı nüvə fəlakətinə yaxınlaşdırdı"

11:14 / 14-01-2025

Tramp Ukraynadakı vəziyyəti həll etmək üçün çox yaxında Putinlə görüşəcəyini bildirib

11:09 / 14-01-2025

Slovakiya parlamentinin vitse-spikeri Danko: "Sanksiyalar Rusiyaya bir çox cəhətdən kömək edib"

11:05 / 14-01-2025

Slovakiya Rusiyadan “Türk axını” ilə mümkün qaz tədarükünü açıqlayıb

11:01 / 14-01-2025

Oğlunu 1,5 milyon rubla satmağa çalışıb

10:58 / 14-01-2025

Ermənistan XİN: Yerevan və Vaşinqton strateji tərəfdaşlıq sazişi imzalayacaqlar

00:40 / 14-01-2025

Əbu-Dabidə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidenti ilə görüşü olub

23:39 / 13-01-2025

Husilər Təl-Əviv hədəfinə hipersonik raket zərbəsi endirdiyini iddia edirlər

23:35 / 13-01-2025

Özünü sehrbaz kimi göstərən qadına qarşı qabaqlayıcı tədbir seçilib

23:31 / 13-01-2025

Ekstremistlər Avropa və Latın Amerikasındakı Venesuela konsulluğuna hücum ediblər

19:33 / 13-01-2025

Polşa fevralın 14-də Daxili Ordunun əsgərlərinin anım gününü qeyd edəcək

19:30 / 13-01-2025

Belqorod vilayətində pilotsuz təyyarənin hücumu nəticəsində iki qadın və bir uşaq yaralanıb

19:29 / 13-01-2025

Stavropol Dövlət Yol Hərəkəti Təhlükəsizliyi Müfəttişliyinin sabiq rəisi Safonovun həbs müddəti uzadılıb

19:26 / 13-01-2025

Rus qülləsi kimi stilize edilmiş kafe yanır

19:24 / 13-01-2025

Fico Zelenskini qaz tranzitinin dayandırılması ilə bağlı danışıqlara dəvət edib

19:21 / 13-01-2025

Pistorius yeni RCH 155 özüyeriyən silahları Kiyevə təhvil verib, lakin onlar hələlik Almaniyada qalacaqlar

19:18 / 13-01-2025

İstintaq Komitəsi bir nəfərin insanlara hücumunun motivlərini araşdırır

19:08 / 13-01-2025

Minna-Liina Lindin Rusiyaya girişi qadağan edilib

19:04 / 13-01-2025

62 yaşlı iş adamı ehtiyatsızlıqdan oğlunu güllələyib

19:00 / 13-01-2025

Boksçu Tayson Fyuri karyerasını başa vurduğunu açıqlayıb

13:43 / 13-01-2025

Kişi arvadını və uşağını öldürüb

13:40 / 13-01-2025

Quşçuluq fermasında baş verən yanğın nəticəsində 30 mindən çox quş ölüb

13:33 / 13-01-2025

Sərxoş şəxs bıçaqla mağaza işçilərinə və müştərilərinə hücum edib

13:28 / 13-01-2025

100-dən çox mənzil pilotsuz təyyarələrin hücumu nəticəsində zədələnib

13:23 / 13-01-2025

Yaşayış binası yanıb, 20 nəfər təxliyə edilib

Bütün xəbərlər

Ən çox oxunanlar

Tryuda Trampın Kanada haqqında danışmasını insanları tariflərdən yayındırmaq cəhdi adlandırır

Qazaxıstanda 30 metapnevmovirus infeksiyasına yoluxma halı müəyyən edilib

Kanadanın baş naziri Castin Tryudo istefa verib

İlham Əliyev yerli televiziya kanallarına müsahibə verib-VİDEO

Yeni informasiya sistemi yaradıldı - REİS

Messi Ağ Evə Baydendən medal almaq üçün gəlməyib

Şair Vüqar Əhmədin oğlu bu dairədən bələdiyyə seçkilərinə namizəd oldu

Şolts Moskvaya səfəri ilə bağlı şayiələri “dərin nalayiq” adlandırıb

Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin hücumu fonunda Kursk atom elektrik stansiyası normal işləyir

“Xaricdəydim, Ətağanın cəddini çağırdım, yollar açıldı...” - Akif Əlizadə

Samir Şərifovdan ilk - Açıqlama

Zimbabvedə yeddi yaşlı uşaq şirlər arasında beş gün sağ qalıb

TANINMIŞ ALİMİN “HEYDƏR ƏLİYEV SİYASƏTİ: TARİX VƏ MÜASİRLİK” MONOQRAFİYASI NƏŞR EDİLİB-Ramiz Qasımov
Tarix: 22-06-2023 22:44 | Bölmə: Ədəbiyyat

AMEA Naxçıvan Bölməsinin sədri, akademik İsmayıl Hacıyevin yeni elmi əsəri çapdan çıxmışdır. Alimin “Heydər Əliyev siyasəti: tarix və müasirlik” adlanan monoqrafiyası dahi lider Heydər Əliyevin uzaqgörən siyasi fəlaiyyətinə nəzər salan qiymətli elmi mənbələrdən biridir. Monoqrafiyanın elmi redaktoru AMEA-nın prezidenti, akademik İsa Həbibbəyli, rəyçisi AMEA A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun “Əliyevşünaslıq” şöbəsinin müdiri, tarix elmləri doktoru Ədalət Qasımovdur. Monoqrafiya 2023-cü ildə “Elm” nəşriyyatında yüksək poliqrafik keyfiyyətlə, nəfis şəkildə çap edilmişdir.
Monoqrafiyanın əvvəlində epiqraf olaraq seçilən Ulu Öndər Heydər Əliyevin fikri əsərin başlıca məqsədi, məzmunu və ideyasına işıq tutur. Əsər Ulu Öndər Heydər Əliyevin bu müdrik fikri ilə başlayır: “Biz nadir bir irsin varisləriyik. Hər bir Azərbaycan vətəndaşı bu irsə layiq olmağa çalışaraq böyük bir tarixi keçmişi, zəngin mədəniyyəti, yüksək mənəviyyatı olan ölkəmizin həm dünəninə, həm bu gününə, həm də gələcəyinə dərin bir məsuliyyət hissi ilə yanaşmalıdır”.
Əsərin yazılma məqsədini ön səhifələrdən birində təqdim edilmiş Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin 2023-cü ilin ölkəmizdə “Heydər Əliyev ili” elan olunması haqqındakı sərəncam da aydınladır. Sərəncamda Ulu Öndərin ümummilli statusu barədə deyilir: “Heydər Əliyev öz xalqını zamanın mürəkkəb tarixi-siyasi sınaqlarından uğurla çıxarmış və ardıcıl mübarizə apararaq onu müstəqilliyə qovuşdurmuş qüdrətli şəxsiyyətdir. Azərbaycan xalqı yeni əsrə və yeni minilliyə məhz Heydər Əliyev zəkasının işığında qədəm qoymuşdur. Davamlı yüksəliş yolunda inamla irəliləyən müasir Azərbaycan Heydər Əliyevin həyat amalının təntənəsidir”.
Monoqrafiya haqqında müfəssəl məlumata əsərin müəllifi tərəfindən yazılan “Ön söz”ündə rast gəlinir. Ulu Öndər Heydər Əliyevin şəxsiyyəti və misilsiz tarixi xidmətləri fonunda münasibət ifadə edilərək deyilir: “Xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyevin Azərbaycan tarixində, ölkəmizin hərtərəfli inkişafında, müstəqil Azərbaycan Respublikasının dünya birliyində layiqli yerini tutmasında müstəsna xidmətləri olmuşdur. Müasir Azərbaycan tarixinin otuz ildən artıq bir dövrü dahi şəxsiyyətin – Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır” və s.
Əsər “Ön söz”dən başlayaraq altı fəsil, nəticə və ədəbiyyat siyahısından ibarətdir. Monoqrafiyanın ümumi məzmunu və qoyulan elmi problemlər əsərdəki “Heydər Əliyev şəxsiyyəti və siyasəti” (I), “Ümummilli lider Heydər Əliyevin Azərbaycana qayıdışı. Naxçıvanın milli azadlıq hərəkatının mərkəzinə çevrilməsi. Müstəqilliyə doğru böyük dönüş” (II), “Heydər Əliyevin dövlətçilik təlimi” (III), “Heydər Əliyev: tarix və tarixi günlər” (IV), “Heydər Əliyev və Naxçıvanın inkişaf strategiyası” (V), “Heydər Əliyev ideyaları Azərbaycanın uğurlarının əsasıdır” (VI) kimi fəsillər daxilində araşdırılaraq nəticələndirilmiş, özünəməxsus, sanballı təhlillər yer almış, elmi fikir və qənaətlər əks etdirilmişdir.
“Heydər Əliyev ili” çərçivəsində nəşr olunan monoqrafiya özünəməxsus keyfiyyətlərə malikdir. Tam qətiyyətlə demək olar ki, monoqrafiyanın hər bir fəsli ayrılıqda bitkin, konseptual bir əsər təsiri bağışlayır. Əsər mövzu genişliyi, tədqiqat dərinliyi və məqsəd konkretliyinə malikdir. Monoqrafiyanın ən böyük əhəmiyyət və məziyyətlərindən biri budur ki, əsərdə Heydər Əliyevin yürütdüyü siyasət, tarixi xidmətləri və qərarları konkret faktoloji baxımdan təqdim və təhlil olunduğu kimi, xüsusilə tarixi inkişaf qanunauyğunluqları, konkret nəticələri və müasir Azərbaycanın nailiyyətləri kontekstində dəyərləndirilərək daha geniş diapazonda təhlil edilmişdir.
Monoqrafiyanın ən maraqlı fəsillərindən biri əsərin “Heydər Əliyev şəxsiyyəti və siyasəti” adlanan birinci fəslidir. Burada ən müxtəlif xalq və ölkələrin görkəmli siyasi xadimlərinin fikirləri də nəzər diqqətə çatdırılaraq görkəmli dövlət xadimi və siyasət adamı kimi Ulu Öndərin şəxsiyyəti və siyasətinə nəzər yetirilmiş, oxucuların diqqətinə çatdırılmış, habelə “Heydər Əliyev öyrənilməmiş dünyadır” tezisinə konkret faktlar işığında haqq qazandırılmışdır. Belə ki, əsərdə müəllif müxtəlif görkəmli dövlət və siyasi xadimlərin Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyev haqqındakı fikirləri təqdim edilmişdir:

“Son yüzillikdə Heydər Əliyev gücündə ağıllı dövlət başçısı Azərbaycanda olmamışdır (Y.Hovari)”;
“...Heydər Əliyev ...iti ağlı, güclü məntiqi, fenomen yaddaşı olan qüvvətli bir şəxsiyyət, sözün həqiqi mənasında, kompyuter insandır” (R.Reyqan);
O “nəinki Azərbaycanı və Amerikanı, bütün dünyanı idarə edə bilən dövlət xadimidir” (B.Klinton);
“Azərbaycanı idarə edən ...yeganə mükəmməl siyasi xadim” (Z.Bjezinski) və b.

Müəllif müxtəlif fikirlərə istinad edə və ümumiləşdirərək Heydər Əliyev haqqında yazır ki, “bir sıra hallarda Heydər Əliyevi “siyasət nəhəngi”, “siyasət qrossmeyesteri”, “siyasət patriarxı” kimi xarakterizə edirlər”. Müəllif yazır: “Xalqımız qarşıya çıxan hər hansı bir çətin problemin həllini, xilaskarlıq missiyasını Heydər Əliyevdə görürdü”, “Qüdrətli dövlət xadimi siyasət aləminin müəllimi idi” və b.
Bu kimi tədqiqatlar fonunda müəllif Heydər Əliyevin türk dünyası birliyi işığında siyasi missiyasını da təqdim etmiş, əvəzedilməz şəxsiyyətin hakimiyyəti dönəmində “Kremldə ucalan türk bayrağı” olmasına konkret faktlarla aydınlıq gətirmiş, özünəməxsus şərh, faktlar və elmi qənaətlər vermişdir. Müəllif bugünkü ictimai, siyasi və mədəni münasibətləri fonunda Azərbaycan-Türkiyə qardaşlığı və eləcə də, ümumən, türk dünyasının birliyi inkişafı fonunda da bu inkişafın və siyasi ideyanın praktiki zəmininin məhz Ulu Öndər Heydər Əliyev tərəfindən atıldığı və möhkəm təməllər üzərində ucaldıldığı qənaətlərini ifadə etmiş, dahi liderin “Bir millət, iki dövlət” tezisindən doğan siyasi-mədəni nailiyyətin təzahürü kimi meydana gəldiyi əsaslandırlmışdır.
Əsərdə Ulu Öndər Heydər Əliyevin doğma vətəni olan Naxçıvanla bağlılığı da məxsusi olaraq yer almışdır. Əsərin iki fəsli dahi liderin həyatı və siyasi fəaliyyətində Naxçıvanın yeri və roluna həsr olunmuşdur. Əlbəttə, yaxşı məlumdur ki, blokadanın yaratdığı problemlər məngənəsində məhv olmaq təhlükəsilə üzbəüz qalan Naxçıvana Ulu Öndərin dönüşü və xidmətləri Azərbaycan və ümumən türk dünyası üçün böyük starateji əhəmiyyət daşıyan Naxçıvanın taleyində mühüm nailiyyətlərlə yadda qalmışdır. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev ümummilli lider Heydər Əliyevin 100 illik yubileyi münasibətilə Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı olan Şuşadan Azərbaycan xalqına müraciət edərkən qeyd etdiyi kimi: “Heydər Əliyevin gələcək fəaliyyəti üçün Naxçıvan dövrünün böyük əhəmiyyəti var. Xalq məhz onu özünə rəhbər seçdi, bu, demokratiyanın əsl təntənəsi idi. ...Naxçıvan, demək olar ki, blokadada boğulurdu, onlar isə Naxçıvana qarşı təxribatlar törədirdilər, desant göndərirdilər, çevrilişə cəhd edirdilər. Sanki istəyirdilər ki, Naxçıvan da işğal altına düşsün. Ancaq xalq buna imkan vermədi, öz lideri ətrafında sıx birləşmişdir və bir daha demək istəyirəm, məhz Heydər Əliyevin qətiyyəti, fəaliyyəti nəticəsində Naxçıvan torpaqları erməni işğalına məruz qalmadı”. Məlum olduğu kimi, Moskvadan Azərbaycana dönən Heydər Əliyevi o zamankı hakimiyyət Bakıya düşməyə icazə vermədiyindən dahi lider doğma vətəni olan Naxçıvana üz tutmuşdu. Naxçıvanlılar Heydər Əliyevi dərin məhəbbətlə bağrına basıb, qoruyaraq hifz etdikləri kimi, Heydər Əliyev də müdrik qərarları və uzaqgörən siyasi fəaliyyətilə Naxçıvanın müdafiə olunması və blokadanın çətinliklərini aşmasında misilsiz rol oynamışdır. Ulu Öndərin Naxçıvandakı tarixi siyasi fəaliyyəti Azərbaycan tarixinə milli dirçəliş hadisələri olaraq daxil olmuş və dövlət müstəqilliyinin zəminini hazırlamışdır.
Beləliklə, aksademik İsmayıl Hacıyevin 2023-cü ildə ortaya qoyduğu “Heydər Əliyev siyasəti: tarix və müasirlik” monoqrafiyası özünəməxsus elmi sanbala malik olmaqla dahi lider Heydər Əliyevin siyasi fəaliyyətinə məxsusi nəzər yetirən yaddaqalan bir elmi mənbədir. Müəllif monoqrafiyada Ulu Öndərin Azərbaycanın ictimai-siyasi həyatında oynadığı mislisiz və uzaqgörən fəaliyyətini maraqlı tarixi faktlar, ciddi elmi təhlillər və konkret qənaətlərlə işıqlandırmış, xüsusi əhəmiyyət kəsb edən bir əsəri elmi dövriyyəyə buraxmışdır. Əsərdə də gəlinən nəticədə ifadə edildiyi kimi, “XX əsr Azərbaycan tarixinin ən parlaq siması olan Heydər Əliyevin siyasi obrazı Azərbaycan xalqının dövlətçilik şüurunun, tarixin sınağından şərəflə çıxmış bütöv bir idarəçilik məktəbinin, müasir ictimai-siyasi fikrin ən davamlı keyfiyyətlərinin canlı mənzərəsidir. ...Ulu Öndər Azərbaycana rəhbərlik etdiyi illərdə ölkəmizi bir dövlət kimi zamanın ağır və sərt sınaqlarından çıxara bilmiş, gələcək inkişaf strategiyasını müəyyən etmiş və onun həyata keçirilməsi üçün mühüm addımlar atmışdır”. Bu vəsilə ilə də müasir Azərbaycanın ümummilli tale, inkişaf və taleyüklü məsələlərinin həlli istiqamətində Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında əldə etdiyi nailiyyətlər də məhz müdrik və dahi liderin uzaqgörən siyasi konsepsiyası və ideyalarının uğurla davam və inkişaf etdirilməsi sayəsində mümkün olmuşdur.
Ramiz Qasımov,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin əməkdaşı,
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent

Baxış sayı: 1 248