14:24 / 01-07-2025
Daxili İşlər Nazirliyinin Miqrasiya Xidmətinin rəisi saxlanılıb
14:20 / 01-07-2025
Pikap sənətçisi Leslinin davamçısı xırda xuliqanlıqda günahlandırıldı
11:16 / 01-07-2025
“Mançester Siti” “Əl-Hilal”a məğlub olaraq klublararası dünya çempionatını tərk edib
11:13 / 01-07-2025
Məsciddə terror aktı hazırlayan yeniyetmə saxlanılıb
11:10 / 01-07-2025
Şəhər ətrafında gəzən ayı zərərsizləşdirilib
11:07 / 01-07-2025
Ağacın aşması nəticəsində xəsarət alıb
11:04 / 01-07-2025
Su İdmanı Federasiyasının suya tullanma üzrə Avropa çempionatında hakimliklə bağlı sualları var
11:01 / 01-07-2025
Kameralar və satıcılar qarşısında utanmadan zərgərlik mağazasını qarət edib
10:57 / 01-07-2025
Kollec direktoru 1,3 milyon rubldan çox rüşvətə görə mühakimə olunacaq
10:54 / 01-07-2025
FSB: Ukrayna Silahlı Qüvvələri BMT Konvensiyasının qadağan etdiyi kimyəvi silahlardan istifadə edir
10:51 / 01-07-2025
Azərbaycan səfiri Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinə gəlib
10:03 / 01-07-2025
Uzaq dağlıq ərazilərdə meşə yanğınları ilə mübarizə aparırlar
10:00 / 01-07-2025
Tramp Maska “dükanı bağlamağı və Cənubi Afrikaya evə getməyi” tövsiyə edib
09:55 / 01-07-2025
Bir nəfər tarlada qumbara tapıb
23:45 / 30-06-2025
Ağ Ev: Tramp Suriyaya qarşı sanksiyaları ləğv edən sərəncam imzalayacaq
22:04 / 30-06-2025
PTX-nin rəisi təyin olunan Fərid Əsgərov kimdir? - Dosye
22:00 / 30-06-2025
Bəylər Eyyubov PTX-nin rəisi vəfizəsindən çıxarıldı - Bu posta gətirildi
21:53 / 30-06-2025
Orban: "NATO üzvlərinin əksəriyyəti Rusiya ilə münaqişə etmək istəmir"
21:48 / 30-06-2025
Mişustin Aleksey Lavrovu Rusiya Federasiyası maliyyə nazirinin müavini vəzifəsindən azad edib
21:43 / 30-06-2025
Ərdoğan: "NATO-nun 2026-cı il sammiti iyulda Ankarada keçiriləcək"
20:31 / 30-06-2025
Vüqar Rəhimzadə: "Rusiyada digər millətlərə qarşı şovinizm, diskriminasiya siyasəti sistemli hal alıb"
20:30 / 30-06-2025
Tramp "Forbes" redaktorlarını “iyrənc insanlar” adlandırdı
20:25 / 30-06-2025
"Soyuz-2.1a" raketində "Apollon-Soyuz" simvolu ROSKOSMOS daşıyır
20:21 / 30-06-2025
Rostov AES-in 4-cü bloku təmirdən sonra qrafikdən əvvəl şəbəkəyə qoşulub
20:04 / 30-06-2025
BMT 170 məhbusun işgəncəyə məruz qaldığını qeyd edib
19:55 / 30-06-2025
Uşağı öldürən taksi sürücüsü ev dustaqlığına buraxılıb
19:52 / 30-06-2025
Rusiyanın sərbəst güləş üzrə yığmasının keçmiş məşqçisi SVO zonasında dünyasını dəyişib
15:37 / 30-06-2025
Qılınkarov: "Rusiya və Ukrayna münaqişənin payıza qədər dayandırılması ilə bağlı razılığa gələ bilməyəcəklər"
15:34 / 30-06-2025
Tramp uşaqlara gender terapiyası verən xəstəxanaları maliyyələşdirməyi dayandıra bilər
14:57 / 30-06-2025
Keçmiş universitet rektoru vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə etdiyinə görə 4,5 il şərti azadlıqdan məhrum edilib
14:54 / 30-06-2025
Alman siyasətçisi Şmidt: "Almaniya hakimiyyəti artıq açıq şəkildə Rusiya ilə müharibəyə hazırlaşmaqdan danışır"
14:50 / 30-06-2025
Peskov: "Serbiyaya misli görünməmiş təzyiqlər edilir
14:43 / 30-06-2025
Kreml Azərbaycanın Yekaterinburq hadisələrindən sonra verdiyi qərarlardan təəssüflənir
14:40 / 30-06-2025
Peskov: "Moskva Bakıya azərbaycanlıların Rusiyada saxlanmasının səbəblərini izah edəcək"
14:35 / 30-06-2025
Moskalkova Rusiya Federasiyasının Baş Prokurorluğundan Yekaterinburqda saxlanmaların yoxlanılmasını istəyib
XATİRƏLƏR TÜSTÜLƏNƏN OCAQMIŞ...- İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
Tarix: 22-04-2022 23:08 | Bölmə: Ədəbiyyat
LENİN CƏBRAYILDA NECƏ “DƏFN” ETDİK...
Yəqin ki, bizim Cəbrayıl rayonundan olan orta və yaşlı nəslin nümayəndələrinin əksəriyyəti mənim bölgədə Azadlıq hərakatının öncüllərindən olduğumu xatırlayırlar.Və onu da unutmayıblar ki, 1988-ci-1989-cu illərdə həm rayon mərkəzində, həm də Xudafərin körpüsünün qarşı tərəfində düzənlənən mitinqlərin-(1990-cı ilin 20 Yanvar hadisələrinə etiraz əlaməti olaraq keçirilən ümumrayon toplantısı istina olmaqla)-demək olar ki, hamısının aparıcısı mən olmuşam.
Ədalət naminə deyim ki, Bakının Azadlıq meydanında keçirilən ilk mitinqinin ertəsi günü rayon mərkəzində keçmiş əqidə dostum Hüriyyət Məmmədovun rəhbərliyi ilə küçə yürüşü keçirilib. Sonrakı vaxtlarda isə “ispalkom”un qarşısında düzənlənən mitinqlərdə bir qayda olaraq unudulmaz el ağsaqqalı, ünlü ziyalı dostumuz Şəhriyar Quliyev, sonrakı vaxtlarda isə Fuad Şəhriyaroğlu, Vaqif Əlisoy, Məhəmməd Qurbanov, Oktay Vəliyev, Xanış Mehdiyev, Eldar Əliyev, Asif, Məhəmmədəli... bizimlə yanaşı dayanıblar. İndi o hadisələrin üstündən 34 ilə yaxın zaman kəsimi keçdiyindən, kimin öz vicdanın təhriki, kimin reklam xatirinə, kiminsə kor-koranə hərakata qoşulduğunu bildirmək niyyətində olmadığımdan, bir müdhiş olayın çoxlarına, o cümlədən bizim keçmiş “azadlıq aşiqlərinə” məlum olmayan sirrindən söz açacağam...
1989-cu il noyabr ayının əvvəlləri idi. “İspalkomun” yeni binasının birinci mərtəbəsindəki qərargahda növbətçi idim. O vaxtlar hər axşam saat 9-dan səhər saat 9-aqədər idarə heyətinin bir üzvü, bir və yaxud iki fəal hərakat üzvü ilə birlikdə növbətçilik edir, mərkəzdən gələn tapşırıqları qeyd eləyib, telefon zənglərinə cavab verirdi...
Gecə saat birə yaxın küçələrdən əl-ayaq yığışandan sonra qərargahdakı cavan oğlana,- “istəsən burada stulları yan-yana düzüb, yata bilərsən, mən aşağıda maşınımda olacağam, bir şey olsa aşağı düşüb, məni çağırarsan”-deyib otaqdan çıxdım. Binanın qarşısında saxladığım minik maşınımın qapısını açıb oturacağı arxaya qatlayaraq mürgüləməyə çalışdım. Hava bir qədər soyuq olduğundan, o vaxtlar dəbdə olan “finski” plaşıma bürünüb yatdım. Aradan iki-üç saat keçmişdi deyəsən. Kiminsə maşının üstününyavaşcadantaqqıldatdığını eşidən kimi, yerimdən qalxıb, bayıra çıxdım.İki milis nəfərini görəndə təəccüblə soruşdum: “Noolub, xeirdimi?! Onlardan biri həyəcanla bildirdi ki, “müəllim, kişini sizin uşaqlar yaman günə qoyublar!” Mən sualı-sal dalınca verdim, “hansı kişini, hansı uşaqlar döyüblər?!” Bu dəfə leytenant rütbəli milis üzümə baxmadan,-“döyməyiblər eee, şil-küt ediblər!”-deyərək, əlini “aqropromun” binasından o tərəfə uzatdı. Bir şey anlamadığımdan, səsimin tonunu bir az artırıb,-“yekə kişilərsiniz, bir deyin görüm kimi yaman günə qoyublar, axı?!” Bu dəfə o biri milis işçisi,-“qadan alım, müəllim, Lenin yoldaşı deyirik, kimlərsə onun heykəlini tanınmaz hala salıb, vallah sabah bizi sistemdən iti qovan kimi qovacaqlar, bizə rəhminzi gəlsin!”-deyərək, hüzn dolu bir səslə yavaşca dilləndi. Məsələnin mahiyyəti mənə aydın olan kimi onlarla qoşulub Xan Çinarın 20-30 addımlığında, yay kini teatrının alt tərəfindəki balaca bir guşədə illərdən bəri bir əlini qabağa uzadıb, “işıqlı sabahların yolunu” kütləyə göstərən heykəlin yanına gəldim. Milislərin dediyi kimi, “dahi rəhbərin” əhədini kəsmişdilər. Kimlərsə qvaltla vurub onun sağ qolunu yerə salmış, o biri qolunu dirsəkdən aşağı qoparmış, başını, sir-sifətini, ayaqlarını əzik-əzik etmişdilər. Ani olaraq düşünüb onlara dedim ki, səs-küy salmadan dalımca gəlin. Onları binanın aşağısında qoyub, qərərgahın qapısını açıb içəri girən kimi növbətçi oğlanı silkələyib oyatdım və dedim ki, mən burdayam, get evinizdə yat, sabah saat onda gələrsən...
Sonra telefona yaxınlaşıb “raykomun” üçüncü katibi Heyran Kalbalıyevaya zəng vurdum. Bildiyimə görə həmin gün rayonun birinci və ikinci katibləri hansısa iclasa görə Bakıda idilər. Uzun-uzadı zənglərimdən sonra xanım katib, yuxudan oyanıb, -“kimdir, gecənin bu vaxtı niyə məni narahat edirsiniz?”-deyə əsəbi halda qeyzləndi. “Mənəm Heyran xanım, İsmayıl müəllimdir!”-deyəib, onun növbəti suallar verməsini gözləmədən, tez buraya-yay kino-teatrının qarşısına gəlin, burda sizi gözləyirəm!-deyərək hadisənin baş verdiyi yerə qayıtdım. Heyran xanımın raykomun binasından bir az aşağıdakı kommunal evin birinci mərtəbəsindəki bir otaqlı evdə yaşadığını bilirdim və oradan heykəlin yanına cəmisi 150-200 addım olardı. Mən milislərlə birlikdə heykəlin qarşısına çatar-çatmaz Heyran xanım da oraya gəlib çıxdı. Heykəlin “müsibətini” görəndə əlləri ilə dizlərini döyəcləyib:
-Allah, bu nə işdi, başımıza gəldi, bunun altından necə çıxacağıq?-deyəndən sonra bir azca kənarda boyunlarını büküb məlul-məlul dayanan milislərin üstünəşığıdı. Əvvəlcə onlardan birinin boğazından yapışdı, sonra da obirisinin yaxasına əl atıb:
- Allah sizi yandırsın, şəhərə beləmi keşik çəkirsiniz, gözləriniz kor idi, yoxsa hardasa yeyib-içib zəhərlənirdiniz!
Mən onları Heyran xanımın “pəncəsindən” güclə qurtarıb yavaşca pıçıltadım:
-İndi belə sözlərə ehtiyac yoxdur, düşünüb bir nicat yolu, tapmaq lazımdır. Sonra o, iki məzluma toxdaqlıq üçün,-“qorxmayın və heç kəsi də buraya yaxın buraxmayın!”-deyib üzümü Heyran xanıma tutdum,- “gəl qərargaha gedək, orada sizə bir təklif edəcəyəm, ağlınıza batsa elə o cür də hərəkət edərik!..”
-Bəlkə raykoma gedək!?
-Yox, qərargah daha yaxındadır!
Yolda Heyran xanıma bildirdim ki, heykəlin yerli-dibli izlərini itirməkdən savayı ayrı əlacımız yoxdur. Dediyim ağlınıza batırsa, səhərə az qalıb, hərəkət eləmək lazımdır! O, qərargahdakı telefonla əvvəlcə “PMK”-nın rəisi Mərkəz Paşayevə, sonra da şəhər sovetinin sədri Qərib Əsədova zəng etdi və tapşırdı ki, 15-20 dəqiqəyə “ispalkomun” alt tərəfinə gəlin, özünüzlə də “Belorus” traktoru və bir də “Zil” samosvalt tapıb gətirin. Aradan heç iyirmi dəqiqə keçməmiş hər iki şəxs, maşın və traktor gəlib çıxdı. Beş-altı dəqiqəlik “müşavirə”dən sonra traktorçu çalavla heykəli silkələyib, aşırdı, səs çıxmasın deyə köməkləşib “cəsədi” qaldıraraq maşınanın yük yernə qoyduq. Sonra da kubiklə hörülüb, aqlay daşla üzlənən arşınyarımlıq postamentinyerə dağılan daşlarını ehtiyatla maşına yığdıq. Heyran xanın daş qırıntılarını canfəşanlıqla yerdən toplayan milislərə çevrilib: -Boyunuzu yerə soxum, sizin ucbatınızdan gecənin bu vaxtı ürəyimizi tuta-tuta qalmışıq! Allah sonrakı xatasından saxlasın!-deyərək yenidən onların üstünə çımxırdı...
Xoşbəxtlikdən heykəlin olduğu səmtdə inzibati binalar yerləşdiyindən və gecə zıl qaranlıq olduğundan hadisə yerinə kimsə gəlib çıxmadı. Traktorçu heykəlin yerini hamarlayandan sonra bir su maşını yanımıza gəlib çıxdı. Qərib həkim təlaş keçirdiyimiz hiss eləyən kimi astadan dilləndi:
-Narahat olmayın, mən çağırmışam, kommunal idarəsinin maşınıdır. Sonra da sürücüyə tərəf üzünü tutub, biz buranı tərk eləyəndən sonra, Abdulla kişinin restoranından “qara daşa” kimi küçəni sulayarsan və buranı da yaxşı-yaxşı islatmaq yadından çıxmasın haa! Heç kimə gördüyünüz barədə bir kəlmə də deməyin, tapşırıq hamımıza aiddir!..
Mərkəz müəllim, Qərib həkim və Heyran xanım məndən beş-altı addım kənara çəkilib, nə barədəsə məsləhətləşəndən sonra Mərkəz Paşayev sürücünü və traktorçunu qırağa çəkib,onlara son tapşırığını verdi:
-Yolda yubanmayın ha, səhər açılmamış, işinizi görüb qurtarın, bir azdan oraya gəlib özüm də baxacağam...
Deyəsən təhlükə bir az sovuşmuşdu, hamımızın çöhrəsindən hiss olunan gərginlik hissi səngiməkdə idi. Üzümü Mərkəz müəllimə tutub:
-Qardaş, bilmək olarmı “kişini” hansı dərədə “dəfn edəcəksiniz?-deyəndə Heyran xanım bir az təbəssümlə dilləndi:
-Şair, inciməyin, həmin yeri sizə deyə bilmərik, qorxuram ki, mitinqdə qızışıb sirriizi açıb hamıya bildirəsiniz!
Mən bir az incik halda:
-Heyran xanım, mən nəyin harda və nə vaxt deyiləcəyini yaxşı bilirəm. Sizin sözlərinizdən belə çıxır ki, mən “65”əm!
O pərt olduğumu hiss eləyib könlümü almağa çalışdı:
-Yox, vallah biz hamımız sizin xətrinizi çox istəyirik. Allah canınızı sağ eləsin, bu məsələdə qətiyyət göstərməsəydiniz Allah bilir neçə adam, içi biz qarışıq ağır cəzaya düçar olacaq, bu milislər də ən azından işdən qovulacaqdılar...
Artıqsəhərə uzaqbaşı yarım saat qalmış olardı. Heyran xanımla xudafizləşib qərargaha getmək istəyəndə, qolumdan yapışıb dedi:
-Şair, sizi hələ heç yana buraxan deyiləm, gedək raykoma, hər ehtimala qarşı sonuncu işimizi də tamamlamaq lazımdır...
“Raykomun” binasının ikinci mərtəbəsinə qalxanda, Heyran xanım kabinetinin qapısını açdı, içəri keçən kimi: “Sən burda otur beşçə dəqiqəyə qayıdıram!”-deyib getdi və qonşu otaqların birindən yazı makinasını gətirib qarşıma qoydu:
-Deyirlər “makina”da işləməkdə pərgarsan. Gəl, belə edək, büronun keçən aydakı iclasının sonuna bir məsələni əlavə edək və Azərbaycan Memarlar İttifaqına rayon rəhbərinin adından yığcam bir məktub yazaq və görək canımızı bu lənətə gəlmiş gecənin əzablarından qurtara biləcəyikmi?
O vaxtlar makinada yazmağı yaxşı bacardığımdan çətinlik çəkmədən hər iki sənədi cəmisi on beş dəqiqənin içərisində yazıb tamamladım. Mərkəzə göndəriləcək məktubda memarlar ittifaqından xahiş olunurdu ki, Leninin 40 il qabaq rayun mərkəzində qoyulmuş heykəli, “yenidənqurmanın” tələblərinə uyğun gəlmədiyindən onun yeni, daha möhtəşəm nümunəsinin qısa müddət ərzində hazırlanıb rayona köndərilməsinə kömək etsinlər. Sənədlər hazırlanandan sonra ikimiz də rahat nəfəs aldıq. Saata gözucu baxanda 7-nin yarısı olduğunu gördüm...
Bəlkə də bizim, o iki nəfər milisin və hamından gizli şəkildə bu müdhiş hadisəni törədənlərin bəxtindənbu hadisə çoxları üçün gizli qaldı və xəbəri olanlar da həm canlarının, həm də vəzifələrinin qorxusundan məsələni açıb ağartmadılar...
Allaha şükürlər olsun ki, bu gün Heyran xanım, Mərkəz Paşayev, Qərib Əsədov və mən hələ həyatdayıq. O birilərindən-traktorçu və “Zil” və su maşınlarının sürücüsündən isə xəbərim yoxdur.Yaşayırlarsa, Allah canlarını sağ eləsin, ölüblərsə ruhları şad olsun!
Aradan on yeddi il keçəndən sonra təsadüfən metrunun “Elmlər akademiyası”nın çıxış qapısında həmin milislərdən biri ilə rastlaşdım, boynumu qucaqlayıb:
-Müəllim, Allah canınızı sağ eləsin,-dedi- o gecə siz bizi elə bil ölümdən xilas etdiniz, yaxınlarda polis sistemindən təqaüdə çıxmışam, mən ölüm vaxtın varsa gedək sizə bir qonaqlıq verim!
Sağollaşıb ayrıldım, qismət olsa bu dəfə Heyran xanımla, ya da Mərkəz Paşayevlə hardasa rastlaşsam deyəcəyəm:
-Vladimir İliçin Cəbrayılın fansı dərəsində dəfn olduğunu ikinizdə başqa bilən yoxdu, görən o kişi perik düşdüyümüzün fərqinə varıb, lənətə gəlmiş Qorbaçovu və nankor qonşularımızın cəhənnəm oduna yanacaqlarını bilirmi?
P.S. O gecə “raykom”da” yazdığım məktub ünvanına çatandan sonra bu məqsədlə paytaxt Bakıda yerləşən bir idarəyə vəsait köçürülsə də, sonrakı hadisələr Vladimir İliçin Cəbrayıla “qayıdaraq” qəddini təzədən dikəltmsini əngəllədi...
20.04.2022
İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
Baxış sayı: 821
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 22-04-2022 23:08 | Bölmə: Ədəbiyyat
LENİN CƏBRAYILDA NECƏ “DƏFN” ETDİK...
Yəqin ki, bizim Cəbrayıl rayonundan olan orta və yaşlı nəslin nümayəndələrinin əksəriyyəti mənim bölgədə Azadlıq hərakatının öncüllərindən olduğumu xatırlayırlar.Və onu da unutmayıblar ki, 1988-ci-1989-cu illərdə həm rayon mərkəzində, həm də Xudafərin körpüsünün qarşı tərəfində düzənlənən mitinqlərin-(1990-cı ilin 20 Yanvar hadisələrinə etiraz əlaməti olaraq keçirilən ümumrayon toplantısı istina olmaqla)-demək olar ki, hamısının aparıcısı mən olmuşam.
Ədalət naminə deyim ki, Bakının Azadlıq meydanında keçirilən ilk mitinqinin ertəsi günü rayon mərkəzində keçmiş əqidə dostum Hüriyyət Məmmədovun rəhbərliyi ilə küçə yürüşü keçirilib. Sonrakı vaxtlarda isə “ispalkom”un qarşısında düzənlənən mitinqlərdə bir qayda olaraq unudulmaz el ağsaqqalı, ünlü ziyalı dostumuz Şəhriyar Quliyev, sonrakı vaxtlarda isə Fuad Şəhriyaroğlu, Vaqif Əlisoy, Məhəmməd Qurbanov, Oktay Vəliyev, Xanış Mehdiyev, Eldar Əliyev, Asif, Məhəmmədəli... bizimlə yanaşı dayanıblar. İndi o hadisələrin üstündən 34 ilə yaxın zaman kəsimi keçdiyindən, kimin öz vicdanın təhriki, kimin reklam xatirinə, kiminsə kor-koranə hərakata qoşulduğunu bildirmək niyyətində olmadığımdan, bir müdhiş olayın çoxlarına, o cümlədən bizim keçmiş “azadlıq aşiqlərinə” məlum olmayan sirrindən söz açacağam...
1989-cu il noyabr ayının əvvəlləri idi. “İspalkomun” yeni binasının birinci mərtəbəsindəki qərargahda növbətçi idim. O vaxtlar hər axşam saat 9-dan səhər saat 9-aqədər idarə heyətinin bir üzvü, bir və yaxud iki fəal hərakat üzvü ilə birlikdə növbətçilik edir, mərkəzdən gələn tapşırıqları qeyd eləyib, telefon zənglərinə cavab verirdi...
Gecə saat birə yaxın küçələrdən əl-ayaq yığışandan sonra qərargahdakı cavan oğlana,- “istəsən burada stulları yan-yana düzüb, yata bilərsən, mən aşağıda maşınımda olacağam, bir şey olsa aşağı düşüb, məni çağırarsan”-deyib otaqdan çıxdım. Binanın qarşısında saxladığım minik maşınımın qapısını açıb oturacağı arxaya qatlayaraq mürgüləməyə çalışdım. Hava bir qədər soyuq olduğundan, o vaxtlar dəbdə olan “finski” plaşıma bürünüb yatdım. Aradan iki-üç saat keçmişdi deyəsən. Kiminsə maşının üstününyavaşcadantaqqıldatdığını eşidən kimi, yerimdən qalxıb, bayıra çıxdım.İki milis nəfərini görəndə təəccüblə soruşdum: “Noolub, xeirdimi?! Onlardan biri həyəcanla bildirdi ki, “müəllim, kişini sizin uşaqlar yaman günə qoyublar!” Mən sualı-sal dalınca verdim, “hansı kişini, hansı uşaqlar döyüblər?!” Bu dəfə leytenant rütbəli milis üzümə baxmadan,-“döyməyiblər eee, şil-küt ediblər!”-deyərək, əlini “aqropromun” binasından o tərəfə uzatdı. Bir şey anlamadığımdan, səsimin tonunu bir az artırıb,-“yekə kişilərsiniz, bir deyin görüm kimi yaman günə qoyublar, axı?!” Bu dəfə o biri milis işçisi,-“qadan alım, müəllim, Lenin yoldaşı deyirik, kimlərsə onun heykəlini tanınmaz hala salıb, vallah sabah bizi sistemdən iti qovan kimi qovacaqlar, bizə rəhminzi gəlsin!”-deyərək, hüzn dolu bir səslə yavaşca dilləndi. Məsələnin mahiyyəti mənə aydın olan kimi onlarla qoşulub Xan Çinarın 20-30 addımlığında, yay kini teatrının alt tərəfindəki balaca bir guşədə illərdən bəri bir əlini qabağa uzadıb, “işıqlı sabahların yolunu” kütləyə göstərən heykəlin yanına gəldim. Milislərin dediyi kimi, “dahi rəhbərin” əhədini kəsmişdilər. Kimlərsə qvaltla vurub onun sağ qolunu yerə salmış, o biri qolunu dirsəkdən aşağı qoparmış, başını, sir-sifətini, ayaqlarını əzik-əzik etmişdilər. Ani olaraq düşünüb onlara dedim ki, səs-küy salmadan dalımca gəlin. Onları binanın aşağısında qoyub, qərərgahın qapısını açıb içəri girən kimi növbətçi oğlanı silkələyib oyatdım və dedim ki, mən burdayam, get evinizdə yat, sabah saat onda gələrsən...
Sonra telefona yaxınlaşıb “raykomun” üçüncü katibi Heyran Kalbalıyevaya zəng vurdum. Bildiyimə görə həmin gün rayonun birinci və ikinci katibləri hansısa iclasa görə Bakıda idilər. Uzun-uzadı zənglərimdən sonra xanım katib, yuxudan oyanıb, -“kimdir, gecənin bu vaxtı niyə məni narahat edirsiniz?”-deyə əsəbi halda qeyzləndi. “Mənəm Heyran xanım, İsmayıl müəllimdir!”-deyəib, onun növbəti suallar verməsini gözləmədən, tez buraya-yay kino-teatrının qarşısına gəlin, burda sizi gözləyirəm!-deyərək hadisənin baş verdiyi yerə qayıtdım. Heyran xanımın raykomun binasından bir az aşağıdakı kommunal evin birinci mərtəbəsindəki bir otaqlı evdə yaşadığını bilirdim və oradan heykəlin yanına cəmisi 150-200 addım olardı. Mən milislərlə birlikdə heykəlin qarşısına çatar-çatmaz Heyran xanım da oraya gəlib çıxdı. Heykəlin “müsibətini” görəndə əlləri ilə dizlərini döyəcləyib:
-Allah, bu nə işdi, başımıza gəldi, bunun altından necə çıxacağıq?-deyəndən sonra bir azca kənarda boyunlarını büküb məlul-məlul dayanan milislərin üstünəşığıdı. Əvvəlcə onlardan birinin boğazından yapışdı, sonra da obirisinin yaxasına əl atıb:
- Allah sizi yandırsın, şəhərə beləmi keşik çəkirsiniz, gözləriniz kor idi, yoxsa hardasa yeyib-içib zəhərlənirdiniz!
Mən onları Heyran xanımın “pəncəsindən” güclə qurtarıb yavaşca pıçıltadım:
-İndi belə sözlərə ehtiyac yoxdur, düşünüb bir nicat yolu, tapmaq lazımdır. Sonra o, iki məzluma toxdaqlıq üçün,-“qorxmayın və heç kəsi də buraya yaxın buraxmayın!”-deyib üzümü Heyran xanıma tutdum,- “gəl qərargaha gedək, orada sizə bir təklif edəcəyəm, ağlınıza batsa elə o cür də hərəkət edərik!..”
-Bəlkə raykoma gedək!?
-Yox, qərargah daha yaxındadır!
Yolda Heyran xanıma bildirdim ki, heykəlin yerli-dibli izlərini itirməkdən savayı ayrı əlacımız yoxdur. Dediyim ağlınıza batırsa, səhərə az qalıb, hərəkət eləmək lazımdır! O, qərargahdakı telefonla əvvəlcə “PMK”-nın rəisi Mərkəz Paşayevə, sonra da şəhər sovetinin sədri Qərib Əsədova zəng etdi və tapşırdı ki, 15-20 dəqiqəyə “ispalkomun” alt tərəfinə gəlin, özünüzlə də “Belorus” traktoru və bir də “Zil” samosvalt tapıb gətirin. Aradan heç iyirmi dəqiqə keçməmiş hər iki şəxs, maşın və traktor gəlib çıxdı. Beş-altı dəqiqəlik “müşavirə”dən sonra traktorçu çalavla heykəli silkələyib, aşırdı, səs çıxmasın deyə köməkləşib “cəsədi” qaldıraraq maşınanın yük yernə qoyduq. Sonra da kubiklə hörülüb, aqlay daşla üzlənən arşınyarımlıq postamentinyerə dağılan daşlarını ehtiyatla maşına yığdıq. Heyran xanın daş qırıntılarını canfəşanlıqla yerdən toplayan milislərə çevrilib: -Boyunuzu yerə soxum, sizin ucbatınızdan gecənin bu vaxtı ürəyimizi tuta-tuta qalmışıq! Allah sonrakı xatasından saxlasın!-deyərək yenidən onların üstünə çımxırdı...
Xoşbəxtlikdən heykəlin olduğu səmtdə inzibati binalar yerləşdiyindən və gecə zıl qaranlıq olduğundan hadisə yerinə kimsə gəlib çıxmadı. Traktorçu heykəlin yerini hamarlayandan sonra bir su maşını yanımıza gəlib çıxdı. Qərib həkim təlaş keçirdiyimiz hiss eləyən kimi astadan dilləndi:
-Narahat olmayın, mən çağırmışam, kommunal idarəsinin maşınıdır. Sonra da sürücüyə tərəf üzünü tutub, biz buranı tərk eləyəndən sonra, Abdulla kişinin restoranından “qara daşa” kimi küçəni sulayarsan və buranı da yaxşı-yaxşı islatmaq yadından çıxmasın haa! Heç kimə gördüyünüz barədə bir kəlmə də deməyin, tapşırıq hamımıza aiddir!..
Mərkəz müəllim, Qərib həkim və Heyran xanım məndən beş-altı addım kənara çəkilib, nə barədəsə məsləhətləşəndən sonra Mərkəz Paşayev sürücünü və traktorçunu qırağa çəkib,onlara son tapşırığını verdi:
-Yolda yubanmayın ha, səhər açılmamış, işinizi görüb qurtarın, bir azdan oraya gəlib özüm də baxacağam...
Deyəsən təhlükə bir az sovuşmuşdu, hamımızın çöhrəsindən hiss olunan gərginlik hissi səngiməkdə idi. Üzümü Mərkəz müəllimə tutub:
-Qardaş, bilmək olarmı “kişini” hansı dərədə “dəfn edəcəksiniz?-deyəndə Heyran xanım bir az təbəssümlə dilləndi:
-Şair, inciməyin, həmin yeri sizə deyə bilmərik, qorxuram ki, mitinqdə qızışıb sirriizi açıb hamıya bildirəsiniz!
Mən bir az incik halda:
-Heyran xanım, mən nəyin harda və nə vaxt deyiləcəyini yaxşı bilirəm. Sizin sözlərinizdən belə çıxır ki, mən “65”əm!
O pərt olduğumu hiss eləyib könlümü almağa çalışdı:
-Yox, vallah biz hamımız sizin xətrinizi çox istəyirik. Allah canınızı sağ eləsin, bu məsələdə qətiyyət göstərməsəydiniz Allah bilir neçə adam, içi biz qarışıq ağır cəzaya düçar olacaq, bu milislər də ən azından işdən qovulacaqdılar...
Artıqsəhərə uzaqbaşı yarım saat qalmış olardı. Heyran xanımla xudafizləşib qərargaha getmək istəyəndə, qolumdan yapışıb dedi:
-Şair, sizi hələ heç yana buraxan deyiləm, gedək raykoma, hər ehtimala qarşı sonuncu işimizi də tamamlamaq lazımdır...
“Raykomun” binasının ikinci mərtəbəsinə qalxanda, Heyran xanım kabinetinin qapısını açdı, içəri keçən kimi: “Sən burda otur beşçə dəqiqəyə qayıdıram!”-deyib getdi və qonşu otaqların birindən yazı makinasını gətirib qarşıma qoydu:
-Deyirlər “makina”da işləməkdə pərgarsan. Gəl, belə edək, büronun keçən aydakı iclasının sonuna bir məsələni əlavə edək və Azərbaycan Memarlar İttifaqına rayon rəhbərinin adından yığcam bir məktub yazaq və görək canımızı bu lənətə gəlmiş gecənin əzablarından qurtara biləcəyikmi?
O vaxtlar makinada yazmağı yaxşı bacardığımdan çətinlik çəkmədən hər iki sənədi cəmisi on beş dəqiqənin içərisində yazıb tamamladım. Mərkəzə göndəriləcək məktubda memarlar ittifaqından xahiş olunurdu ki, Leninin 40 il qabaq rayun mərkəzində qoyulmuş heykəli, “yenidənqurmanın” tələblərinə uyğun gəlmədiyindən onun yeni, daha möhtəşəm nümunəsinin qısa müddət ərzində hazırlanıb rayona köndərilməsinə kömək etsinlər. Sənədlər hazırlanandan sonra ikimiz də rahat nəfəs aldıq. Saata gözucu baxanda 7-nin yarısı olduğunu gördüm...
Bəlkə də bizim, o iki nəfər milisin və hamından gizli şəkildə bu müdhiş hadisəni törədənlərin bəxtindənbu hadisə çoxları üçün gizli qaldı və xəbəri olanlar da həm canlarının, həm də vəzifələrinin qorxusundan məsələni açıb ağartmadılar...
Allaha şükürlər olsun ki, bu gün Heyran xanım, Mərkəz Paşayev, Qərib Əsədov və mən hələ həyatdayıq. O birilərindən-traktorçu və “Zil” və su maşınlarının sürücüsündən isə xəbərim yoxdur.Yaşayırlarsa, Allah canlarını sağ eləsin, ölüblərsə ruhları şad olsun!
Aradan on yeddi il keçəndən sonra təsadüfən metrunun “Elmlər akademiyası”nın çıxış qapısında həmin milislərdən biri ilə rastlaşdım, boynumu qucaqlayıb:
-Müəllim, Allah canınızı sağ eləsin,-dedi- o gecə siz bizi elə bil ölümdən xilas etdiniz, yaxınlarda polis sistemindən təqaüdə çıxmışam, mən ölüm vaxtın varsa gedək sizə bir qonaqlıq verim!
Sağollaşıb ayrıldım, qismət olsa bu dəfə Heyran xanımla, ya da Mərkəz Paşayevlə hardasa rastlaşsam deyəcəyəm:
-Vladimir İliçin Cəbrayılın fansı dərəsində dəfn olduğunu ikinizdə başqa bilən yoxdu, görən o kişi perik düşdüyümüzün fərqinə varıb, lənətə gəlmiş Qorbaçovu və nankor qonşularımızın cəhənnəm oduna yanacaqlarını bilirmi?
P.S. O gecə “raykom”da” yazdığım məktub ünvanına çatandan sonra bu məqsədlə paytaxt Bakıda yerləşən bir idarəyə vəsait köçürülsə də, sonrakı hadisələr Vladimir İliçin Cəbrayıla “qayıdaraq” qəddini təzədən dikəltmsini əngəllədi...
20.04.2022
İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
Baxış sayı: 821
Bölməyə aid digər xəbərlər
15-06-2025, 20:02
Sumqayıtda şairə-jurnalist İlhamə Məhəmmədqızının 55 illik yubileyi qeyd olundu-VİDEO+FOTOLAR
11-06-2025, 11:03
38 yaşlı şairə vəfat edib
3-06-2025, 07:39
DƏYƏRLİ ŞAİRİN YENİ SÖZ SOVQATI- TARİYEL ABBASLI
31-05-2025, 16:06
Sumqayıtda şair Rafiq Yusifoğlunun 75 illik yubileyinə həsr olunmuş ədəbi bədii gecə keçirildi-VİDEO+FOTOLAR
31-05-2025, 15:15
Ukraynada ABŞ yazıçısının 30 min kitabı rus mafiyasını “romantikləşdirdiyinə” görə məhv edilib
17-05-2025, 18:21
Türkiyə Ədəbiyyat Vəqfi Sumqayıtda-Kitab təqdimatı və mükafatlandırma-VİDEO+FOTOLAR
9-05-2025, 10:00
Azərbaycan Hərb Tarixi Muzeyində “Böyük Qələbənin varisləri” kitabının təqdimatı keçirilib
8-05-2025, 23:12
"Azərbaycan" jurnalının kollektivi oxucularla görüşüb-VİDEO+FOTOLAR
7-05-2025, 10:44
Sumqayıt şəhərində Güləmail Muradın "Beş Ulduz" adlı kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
2-05-2025, 10:58
ŞAHLAR GÖYTÜRKÜN ALİM – ŞAİR– VƏTƏNDAŞ MİSSİYASI-Vüqar Əhməd
18-04-2025, 00:01
Miraslan Rasimi də itirdik-Namiq MƏMMƏDLİ
16-04-2025, 23:50
Ədalət Əroğlunun doğum gününü təbrik edirəm!
16-04-2025, 22:31
Şair və ədəbiyyatşünas Konstantin Kedrov vəfat edib
9-04-2025, 09:10
Qahirədə seminar: Azərbaycan alimləri ərəb dilinin inkişafına böyük töhfələr veriblər
17-03-2025, 11:15
MƏZARSIZ QƏHRƏMAN-Xaqani Abbasəli ÖZTÜRK
16-03-2025, 02:44
Sumqayıtda şair Məmməd İlqarın 75 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
12-03-2025, 22:08
Elmin təhsilə inteqrasiyası istiqamətində növbəti mühazirə oxunub
2-03-2025, 22:59
Sumqayıt şəhərində Natəvan Dəmirçioğlunun "Açar" romanının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
25-02-2025, 13:05
Sumqayıt şəhərində deputatın kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
19-02-2025, 22:17
Sumqayıtda şair Asif Asimanın 70 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOROLAR
19-02-2025, 09:01
Nəcibliyi, ziyalılığı ilə hər kəsin sevgisini qazanan işıqlı insan
9-02-2025, 21:49
Şeirlər- İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
1-02-2025, 23:22
Xalidə Nurayı TƏBRİK EDİRİK!
23-12-2024, 15:46
Səbuhi Zamanın “Adamın Dibi” adlı kitabı işıq üzü gördü
15-12-2024, 14:33
Yazıçı Samir İmanovun "Arzularımın rəqsi" adlı kitabının təqdimat mərasimi keçirilib
13-11-2024, 23:46
Görkəmli Türk Ədibi Sərhəd Kabaklı-Vüqar Əhməd
1-11-2024, 13:16
Sumqayıt şəhərinin 75 illiyinə həsr olunmuş ədəbi-bədii gecə keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-10-2024, 21:46
Rusiyanın əməkdar artisti Kazbek Suanov dünyasını dəyişib
26-10-2024, 18:55
Tanzaniyada Puşkinin abidəsinin açılışı olub, nağılları isə suahili dilində nəşr olunub
16-10-2024, 10:02
Naxçıvan ədəbi mühitinin seçilən nümayəndəsi Hüseyn Razinin 100 illiyinə layiqli töhfə
12-10-2024, 20:45
Naxçıvanda xarici tədqiqatçıların iştirakı ilə arxeoloji kəşfiyyat işləri aparılır
12-10-2024, 19:55
Azərbaycan Universitetində Mirzə Ələkbər Sabir irsi və ədəbi dilə həsr olunmuş tədbir keçirilib
12-10-2024, 10:47
Ədəbiyyat müəllimi erotik fotolara görə töhmət alıb
28-09-2024, 21:57
Onu "Türk dünyasının sevilən qızı" adlandırırdılar
28-09-2024, 21:51
Vüqar Əhməd: "Allahımızın üzü dönüb"
2-08-2024, 14:53
Mirzə Ələkbər Sabir Fondu yeni layihənin icrasına başlayıb
1-08-2024, 13:22
“Cəfər Cabbarlı - ədəbiyyatımızın böyük sənət fədaisi” adlı layihənin icrasına başlanılıb
12-06-2024, 23:33
Professor Mahirə Hüseynova Turan Elmlər Akademiyasının akademiki seçilib
9-06-2024, 15:53
"Zəfəri yaşadanlar” kitabının təqdimat mərasimindən-VİDEO+FOTOLAR
6-06-2024, 14:52
Sumqayıtda Mikayıl Müşfiqin anım mərasimi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
1-05-2024, 21:08
Rusiya yazıçılarının kitablarının 170-dən çox nadir nəşri Avropa kitabxanalarından yoxa çıxıb
27-04-2024, 00:42
ƏZƏL-AXIR SÖZ QALACAQ DÜNYADA
26-04-2024, 11:47
AMEA NİZAMİ GƏNCƏVİ ADINA İNSTİTUTUN 90 İLLİYİ