00:14 / 31-12-2025
Vüqar Rəhimzadə: "Həmrəylik Günü xalqımızın birliyini, soydaşlarımızın həmrəyliyini əks etdirir"
23:22 / 30-12-2025
İsmayıl Vəliyev azadlığa buraxıldı
23:09 / 30-12-2025
Zelenski iddia edir ki, ABŞ qoşunlarının Ukraynada yerləşdirilməsi məsələsini Trampla müzakirə edib
23:02 / 30-12-2025
SDU-nun rektor əvəzi professorluqdan məhrum edildi
23:01 / 30-12-2025
Zelenski ABŞ-a səfər etdikdən sonra xəstələndi
19:36 / 30-12-2025
500 milyon rubldan çox pul oğurlayan iş adamlarına hökm oxunub
19:34 / 30-12-2025
Sobyanin: "Hava hücumundan müdafiə qüvvələri Moskvaya doğru uçan pilotsuz təyyarəni vurub"
19:10 / 30-12-2025
Partlayışdan sonra böyük yanğın baş verib
19:08 / 30-12-2025
Pezeşkyan Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Putinin iqamətgahına dron hücumunu pislədi
19:05 / 30-12-2025
Məktəbdə terror aktı planlaşdırmaqda şübhəli bilinən şəxs həbs edilib
19:03 / 30-12-2025
Fərdi evdə baş verən yanğında iki böyük və bir uşaq ölüb
19:00 / 30-12-2025
Tusk: "Ukraynada sülh yolu ilə həll yolu çox yaxındır"
18:58 / 30-12-2025
Pilot Barkov: "Bütün "QMi-34M1" sistemləri sınaq zamanı əla işlədi"
18:55 / 30-12-2025
Politoloq Bujinski: "Prezident iqamətgahına hücumun iki məqsədi var idi"
18:52 / 30-12-2025
Gürcüstan doğum yerlərinə görə rusların girişinə qadağa qoymağa başlayıb
00:38 / 30-12-2025
Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin nəqliyyat vasitələrinə hücumları nəticəsində beş nəfər yaralanıb
00:34 / 30-12-2025
Məktəbə hücum zamanı uşaqları xilas edən müəllimə medal verilib
00:30 / 30-12-2025
Putin şahmatçı Qoryaçkinanı Dünya Çempionatında qələbəsi münasibətilə təbrik etdi
00:22 / 30-12-2025
Latviya Rusiya ilə sərhəd hasarının tikintisini başa çatdırdı
00:19 / 30-12-2025
Ukraynanın korrupsiyaya qarşı mübarizə orqanları Ali Radanın beş üzvünü ittiham edib
00:09 / 30-12-2025
Fərdi evdə baş verən yanğında bir qadın ölüb
00:07 / 30-12-2025
Medvedev: "Zelenski ömrünün sonuna qədər gizlənməli olacaq"
23:55 / 29-12-2025
“Sosial məsələlərin həllinə kömək" İB “ Cəmiyyət və sosial inteqrasiya “ lahiyəsini təqdim edib
23:48 / 29-12-2025
“İrəvan və İrəvanlılar” mövzusunda dəyirmi masa təşkil olundu
21:17 / 29-12-2025
Uşakov: "Putin və Tramp dialoqu davam etdirmək barədə dostcasına razılığa gəliblər"
21:13 / 29-12-2025
Uşakov: "Kiyev Putinin iqamətgahına hücum etmək üçün uzaqmənzilli dronlardan istifadə edib"
21:09 / 29-12-2025
Üç nəfərlik ailə dəm qazından zəhərlənərək ölüb
19:13 / 29-12-2025
QIZIL ALMA
18:55 / 29-12-2025
Vüqar Əhməd yubiley medalı ilə təltif edildi
18:37 / 29-12-2025
Cənubi Koreya Prezidenti Rusiya ilə münasibətlərin tezliklə yaxşılaşa biləcəyini bildirib
18:31 / 29-12-2025
Miqrantlara taksi və iaşə xidmətində işləmək qadağan ediləcək
18:16 / 29-12-2025
Zaxarova: "Rusofobiya haqqında "Qara Kitab" Finlandiya səfirliyinə təhvil veriləcək"
18:12 / 29-12-2025
Sankt-Peterburqdakı universitetlərdən Ukrayna tərəfdarı olan bir təriqətin iki kuratoru işdən çıxarılıb
18:08 / 29-12-2025
2025-ci ildə İspaniyaya çatmağa çalışarkən 3000-dən çox miqrant həlak olub
14:04 / 29-12-2025
Türkiyə Daxili İşlər Nazirliyi İŞİD yaraqlıları ilə atışmadan sonra üç polis məmurunun ölümü barədə məlumat verib
SƏCDƏGAHIM, QİBLƏGAHIM - BAYRAĞIM!-Ramiz QASIMOV-İkinci yazı
Tarix: 07-11-2020 01:34 | Bölmə: Siyasət
İkinci yazı
Naxçıvan ədəbi mühitində bayraq mövzusuna müraciət ardıcıllıq və davamlılıq təşkil etmişdir. Milli mücadilə epoxasından doğan 90-cı illərdən sonrakı Naxçıvan ədəbi mühiti milli dəyərlərə, müstəqillik ideyalarına və dövlətçilik atributlarına həmişə bağlı olmuşdur. Dövlət müstəqilliyinin bərpa olunmasından doğan sevinc, xüsusilə Naxçıvanda qaldırılan müstəqillik rəmzi olan üçrəngli Azərbaycan bayrağına olan məhəbbət və ondan doğan qürur dolu hislərin bədii əksi bu mərhələdə yaranan ədəbi prosesdə mövzu-motiv olmaq etibarilə başlıcalıq təşkil etmiş, şairlərimiz tərəfindən davamlı müraciət olunaraq qiymətli nümunələr yaradılmışdır.
Naxçıvan ədəbi mühitinin istedadlı nümayəndələrindən olan şair Xanəli Kərimli milli düşüncə və heysiyyət ehtiva edən yaradıcılığında bayrağın vəsfi, tərənnümü və təlqini olan xüsusi təsir gücünə malik şeirilə ədəbi prosesə yeni bir zənginlik qatmışdır. Şair Azərbaycan bayrağının vəsfi istiqamətində olduqca böyük istedad və məharət göstərərək yüksək poetik təsirə malik qüvvətli bir əsər ortaya qoymuşdur. Şair bayrağın milli qeyrət, hünər, varlıq, alilik, müqəddəslik, dəyər rəmzi olduğunu poetik ustalıqla təqdim edərək yazırdı:
Mənim başımın üstdə,
İki səcdəgahım var.
Biri uca Allahım,
Biri enməz bayrağım!
Şair dövlət bayrağımızın rənglərinin təbiətin özündən, gözlərə görünən reallıqlardan, dünya və aləmdən yarandığını deyir. Onun məğzi və mənasını, işarələrində gizlənən mahiyyət və məzmununu xalqımızın humanizm, insaniyyət və bəşəriyyətsevərliyi ilə səciyyələndirir.
Bayrağımın rəngində
Yerin-göyün rəngi var.
Yurdumun azadlığı,
Pozulmaz ahəngi var! –
deyən şair Azərbaycan bayrağını bəzəyən mavi, qırmızı və yaşıl rənglərin təbiətin ən gözəl, sevilən rənglər olduğunu ifadə etməklə bərabər, mavi ilə göyü, səmanı, qırmızı ilə gözəlliyi, sevgini, azadlığı, yaşıl rənglə təbiətin, dünyanın çiçəklənməsini əlaqələndirmiş, semantik olaraq bağlamışdır. Əlbəttə, göy ucalıqdır, alilikdir, Allaha, imana, sevgiyə yaxınlıqdır, Göylərə, tək olan uca Tanrıya iman gətirən milli mənsubiyyətə nişanədir. Qırmızı dünyanın bəzəyi olmaqla bərabər, sevgidir, azadlıq rəmzidir, azadlıq yolunda tökülən qanlara, istiqlal coşqusuna, hürriyyət təşnəliyinə bir işarədir. Yaşıl rəng daim çiçəklənmək, göyərmək, inkişaf etməkdir, müasirləşməkdir, eyni zamanda dinimizin rəmzi, islamın bayrağına işarədir. Şair bayrağın üzərindəki rənglərin mahiyyəti, simvolikasına həm ayrı-ayrılıqda nəzər yetirməyə sövq etdiyi kimi, həm də bu rənglərə bir ansambl, rəmzi məna konseptuallığı çərçivəsində yanaşmanı təlqin edərək onların məntiqi bağlılığı və əlaqələnməsində rənglər silsiləsinin ideoloji mahiyyətini əks etdirir. Şair poetik məharətlə bu xoşbəxtlik duyğuları və hislərini öz misralarında poetik ifadəyə bükərək təqdim və təlqin edir. Azərbaycan bayrağının rənglər və işarələr simvolikasında öz mənasını tapan ay-ulduzlu bir xoşbəxtlik və sədaət dünyasını misralarında dilə gətirir. Həm də bayrağımızdakı bu rənglər ansamblını düyanın al-əlvanlığı, gözəlliyi, varlığı kimi səciyyələndirir. Bayrağın azadlıq, istiqlaliyyət rəmzi olmasını qabardan şair onu “azadlıq, istiqlaliyyət istəyilə köləliliyi dəf edən döyüşkən bir millət kimi alıb ucaltdığını” yazır:
Mən onu qoparmışam
Köləlik zəncirindən.
Ona səcdə edirlər
Dünyanın hər yerində.
Şair buna da diqqət çəkir ki. bu bayraq həm də milli istiqlaliyyətimizin uca, ali rəmzi kimi bütün dünya ölkələrində hörmət və ehtiramla dalğalandırılır. O həm də xalqlar, millətlər, dövlətlər arasında dövlətimizin və millətimizin imzası, mövcudluğu kimi çıxış edir: bayraq milli heysiyyətimiz, qürurumuz, varlığımız, nişanəmizdir:
O qalxıb ucalanda
Bayraqların içində.
Ucalır millətim də
Millətlərin içində.
Söz yox, şair Xanəli Kərimlinin “Ucalır millətim də Millətlərin içində” misraları ilə görkəmli romantik sənətkarımız, hürriyyət sevdalı millətpərvər şairimiz, ustad Məhəmməd Hadinin:
Ey Vətən! Ey pəriyi-vicdanım!
...Səni sevmək deyilmi imanım?
…İmzasını qoymuş miləl övraqi-həyatə,
Yox millətimin xətti bu imzalar içində -
kimi məşhur misralarına müraciət etdiyini, onu müasirliklə əlaqələndirib doğmalıq nümayiş etdirdiyini də aydın müşahidə edə bilirik. Əgər XX əsrin əvvəllərində böyük istiqlal şairilərimizdən Məhəmməd Hadi öz misralarında millətimizin millətlər arasında xəttinin, mövcudluğunun olmamasından dərin narahatlıq keçirir, onu ifadə edirdisə, Xanəli Kərimli kimi müasir şairlərimiz bu misraya müraciət edərək artıq əsrin sonlarına doğru millətin imzasının imzalar içində olmasından aşıb-daşan fəxarət hislərini ifadə edir, yazıb-yaradırdılar. Bu mənada bəhs olunan misralarda milli nikişaf, istiqlaliyyət və azadlıq uğrunda mübarizə, dövlətçilik əzminin mənalandırıldığını da qətiyyətlə deyə bilərik.
Xanəli Kərimlinin bayraq mövzulu şeirində həm də bayraqdan, ümumiyyətlə, milli konsepsiyadan, düşüncə və heysiyyətdən yaranmış baxış müstəvisi, dəyərlər kompleksi də öz təzahürünü tapır. Şairin təbirincə, bayraq millətin ləyaqət, vüqar rəmzi, vətəndaş qeyrətinin əksi, azadlıqda mövcud olan milli varlığın mənalanmış, rəmzləşmiş ifadəsidir. Buna görə də Bayraq - millətdir, dövlətdir, milli kimlikdir, ləyaqətdir, birləşdirici dəyərdir, həmrəylik vasitəsidir. Bu mənada bayrağa məhəbbət bəsləyənlər dost, ona əks gedənlər düşməndir:
O mənim yad ellərdə
Danışan saf dilimdi.
Vüqarım, ləyaqətim,
Vətənimdi, elimdi.
Onu sevən ölkələr
Doğmalaşır gözümdə.
Onu sevməyənlərin
Tökəcəyəm gözün də.
Çünki döyüşdən doğub
Millətimin xoş çağı.
Bayraqlar bayraqdarı,
Azərbaycan bayrağı!
Sonuncu misradakı “bayraqlar bayraqdarı Azərbaycan bayrağı” misrası ilə şairin bir neçə məsələni ehtiva etdiyini düşünmək olar. Belə ki, “bayraqlar bayraqdarı” fikrilə şairin öz dövlət bayrağına olan sevgisi və məhəbbətini daha da fərqləndirmək və xüsusiləşdirmək mənasında işlətdiyini düşünmək olar. Hər halda hər bir vətəndaş öz dövlətinin bayrağını bütün sevgilərin zirvəsində olan hislə sevdiyinə görə münaliğəli bir şəkildə müqayisə, öygü etdiyinə işarə etmək də olar. Digər bir mənada isə, bütün bayraqlar sırasında Azərbaycan bayrağı öz vətənində, öz sərhədləri, evi daxilində bütün bayraqlardan başda – soldan birinci olmaqla özünə yer tutur ki, digər ölkə bayraqları da ondan sonra gələrək düzülür və bu mənada “bayraqlar bayraqdarı” təsirini bağışlayır və şair tərəfindən bu ifadə ilə mənalandırılır.
Ədəbi mühitin layiqli nümayəndələrindən olan və Naxçıvanda Dövlət Bayrağı Meydanı istifadəyə veriləndə orda söylənilən Rövşən Hüseynovun “Üçrəngli bayrağım” şeiri də çox təqdirəlayiqdir. Dörd bənddən ibarət olub, beşlik şəklində cəngi notları üzərində yazılan bu şeirdə döyüş, qələbə, zəfər təntənəsi aydın şəkildə öz təsirini buraxır. Qələbə təntənəsi şeirin ümumi ruhunu müşaiyət edir. Şeirin ilk bəndində bu ruh daha qabarıqdır və Azərbaycan bayrağının rənglərinin təbiətin öz rəngindən gəldiyinə diqqəti çəkir:
Göylərdən almısan mavi rəngini,
Təbiət bəxş edib öz çələngini.
Döyüşdə çalmısan zəfər cəngini
Qalxıb ucalmısan Vətənlə qoşa,
Üçrəngli bayrağım, yaşa, min yaşa!
Şeirdə bayrğımızın üç rənginin – mavi, qırmızı və yaşıl rənglərin bir ansambl olaraq mənalı və məntiqi əlaqəsi öz əksini tapıb. Mavi səma ilə onun altında boyhaboy uzanan al qırmızı və yaşıl çöllərin bir-birini tamamlayan ahəngindən yaranan təəssüratın sanki Azərbaycan bayrağında özünə yer aldığı, təcəssüm tapdığına şair diqqəti cəlb edir və onu mənalandırmağa, ifadə etməyə çalışır. Bu bayraq sanki öz rənglər gözəlliyi və ansamblı ilə gözəlliklər yurdu, odlar diyarı Azərbaycanı simvollaşdırır, onun tərənnümçüsünə çevirir.
Şair bayrağın xalqın sevgisindən, məhəbbətindən – azadlııq, istiqlaliyyət, milli varoluş idealından doğduğunu poetik formada dilə gətirir. Onun ucalıqda tapan varlığını xalqın milli iftixarı, vüqarı, əzəmətli duruşu kimi təcəssüm etdirir. Bu şanlı tarixin, böyük idealların, şanlı mücadilələrin nəticəsi olan üçrəngli bayrağımızın yenidən dövlət bayrağı olaraq bərpa edilməsi və qaldırılmasında Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin misilsiz tarixi xidmətlərini, uzaqgörən, müdrik qərarları və fəaliyyətini xatırladır, milli tarixin şan-şövkət təcəssümü olduğunu diqqətə çəkir:
Xalqımın sevgisi, məhəbbətisən,
Yurdumun vüqarı, əzəmətisən.
Sən ulu Heydərin əmanətisən!
Qalxıb ucalmısan Vətənlə qoşa,
Üçrəngli bayrağım, yaşa, min yaşa!
Parlayır sinəndə ayın, ulduzun,
Səninlə fəxr edir hər oğlun, qızın.
Köksündə boy atıb ən böyük arzun.
Qalxıb ucalmısan Vətənlə qoşa,
Üçrəngli bayrağım, yaşa, min yaşa!
Göründüyü kimi, şair bayrağın həm də ümummilli idealların, arzuların təcəssümü olduğuna da işarə edir. Çünki bayrağımızın köksündə, onun üzərində al-əlvan üç rəng – mavi, yaşıl və qırmızı rənglər silsiləsi və ansamblında xalqımızın milli mənsubiyyəti olan türk millətinə mənsubluğunun daimiliyini, müstəqillik, azadlıq ideyalarını və dini dəyərlərini qorumaqla müasirləşməyini öz simvolikasında ifadə edib. Ay və ulduz birliyi əbədi xoşbəxtlik və sədaət içində var olmaq arzusunu ümumiləşdirir.
Rövşən Hüseynovun “Üçrəngli bayrağım” şeiri tərənnüm və vəsflə bərabər düşündürücü, məzmunlu, təhlil xarakterli bir bədii əsər nümunəsidir. Xalqın, millətin və dövlətin ümumi ideallarının simvolikası olan bir müqəddəs varlıq kimi bayrağın tərənnümündən, gözəlliyini vəsfindən başqa burada həm də işarələrin kəsb etdiyi məna-məzmun xüsusiyyətləri də izahlanır, oxuculara ideya oluraq sevdirilərək aşılanır.
Azərbaycanın dövlət bayrağına bəslənilən məhəbbət, onun doğurduğu milli qürur və heysiyyət, rənglər silsiləsinə verilən mənalar və mənalandırmalar Naxçıvan ədəbi mühiti nümayəndələrinin yaradıcılığında özünə xüsusi yer almaqla geniş təhlil predmetinə çevrilir. Bu nümunələrdə dövlət müstəqilliyinə sevgi, milli mənsubiyyətlə öygü, mücadilə əzmilə fəxarət və s. başlıca yer almaqla poeziyanın xüsusi çalarını, poetik rəngini təşkil edir.
Ramiz QASIMOV,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin əməkdaşı,
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Baxış sayı: 515
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 07-11-2020 01:34 | Bölmə: Siyasət
İkinci yazı
Naxçıvan ədəbi mühitində bayraq mövzusuna müraciət ardıcıllıq və davamlılıq təşkil etmişdir. Milli mücadilə epoxasından doğan 90-cı illərdən sonrakı Naxçıvan ədəbi mühiti milli dəyərlərə, müstəqillik ideyalarına və dövlətçilik atributlarına həmişə bağlı olmuşdur. Dövlət müstəqilliyinin bərpa olunmasından doğan sevinc, xüsusilə Naxçıvanda qaldırılan müstəqillik rəmzi olan üçrəngli Azərbaycan bayrağına olan məhəbbət və ondan doğan qürur dolu hislərin bədii əksi bu mərhələdə yaranan ədəbi prosesdə mövzu-motiv olmaq etibarilə başlıcalıq təşkil etmiş, şairlərimiz tərəfindən davamlı müraciət olunaraq qiymətli nümunələr yaradılmışdır.
Naxçıvan ədəbi mühitinin istedadlı nümayəndələrindən olan şair Xanəli Kərimli milli düşüncə və heysiyyət ehtiva edən yaradıcılığında bayrağın vəsfi, tərənnümü və təlqini olan xüsusi təsir gücünə malik şeirilə ədəbi prosesə yeni bir zənginlik qatmışdır. Şair Azərbaycan bayrağının vəsfi istiqamətində olduqca böyük istedad və məharət göstərərək yüksək poetik təsirə malik qüvvətli bir əsər ortaya qoymuşdur. Şair bayrağın milli qeyrət, hünər, varlıq, alilik, müqəddəslik, dəyər rəmzi olduğunu poetik ustalıqla təqdim edərək yazırdı:
Mənim başımın üstdə,
İki səcdəgahım var.
Biri uca Allahım,
Biri enməz bayrağım!
Şair dövlət bayrağımızın rənglərinin təbiətin özündən, gözlərə görünən reallıqlardan, dünya və aləmdən yarandığını deyir. Onun məğzi və mənasını, işarələrində gizlənən mahiyyət və məzmununu xalqımızın humanizm, insaniyyət və bəşəriyyətsevərliyi ilə səciyyələndirir.
Bayrağımın rəngində
Yerin-göyün rəngi var.
Yurdumun azadlığı,
Pozulmaz ahəngi var! –
deyən şair Azərbaycan bayrağını bəzəyən mavi, qırmızı və yaşıl rənglərin təbiətin ən gözəl, sevilən rənglər olduğunu ifadə etməklə bərabər, mavi ilə göyü, səmanı, qırmızı ilə gözəlliyi, sevgini, azadlığı, yaşıl rənglə təbiətin, dünyanın çiçəklənməsini əlaqələndirmiş, semantik olaraq bağlamışdır. Əlbəttə, göy ucalıqdır, alilikdir, Allaha, imana, sevgiyə yaxınlıqdır, Göylərə, tək olan uca Tanrıya iman gətirən milli mənsubiyyətə nişanədir. Qırmızı dünyanın bəzəyi olmaqla bərabər, sevgidir, azadlıq rəmzidir, azadlıq yolunda tökülən qanlara, istiqlal coşqusuna, hürriyyət təşnəliyinə bir işarədir. Yaşıl rəng daim çiçəklənmək, göyərmək, inkişaf etməkdir, müasirləşməkdir, eyni zamanda dinimizin rəmzi, islamın bayrağına işarədir. Şair bayrağın üzərindəki rənglərin mahiyyəti, simvolikasına həm ayrı-ayrılıqda nəzər yetirməyə sövq etdiyi kimi, həm də bu rənglərə bir ansambl, rəmzi məna konseptuallığı çərçivəsində yanaşmanı təlqin edərək onların məntiqi bağlılığı və əlaqələnməsində rənglər silsiləsinin ideoloji mahiyyətini əks etdirir. Şair poetik məharətlə bu xoşbəxtlik duyğuları və hislərini öz misralarında poetik ifadəyə bükərək təqdim və təlqin edir. Azərbaycan bayrağının rənglər və işarələr simvolikasında öz mənasını tapan ay-ulduzlu bir xoşbəxtlik və sədaət dünyasını misralarında dilə gətirir. Həm də bayrağımızdakı bu rənglər ansamblını düyanın al-əlvanlığı, gözəlliyi, varlığı kimi səciyyələndirir. Bayrağın azadlıq, istiqlaliyyət rəmzi olmasını qabardan şair onu “azadlıq, istiqlaliyyət istəyilə köləliliyi dəf edən döyüşkən bir millət kimi alıb ucaltdığını” yazır:
Mən onu qoparmışam
Köləlik zəncirindən.
Ona səcdə edirlər
Dünyanın hər yerində.
Şair buna da diqqət çəkir ki. bu bayraq həm də milli istiqlaliyyətimizin uca, ali rəmzi kimi bütün dünya ölkələrində hörmət və ehtiramla dalğalandırılır. O həm də xalqlar, millətlər, dövlətlər arasında dövlətimizin və millətimizin imzası, mövcudluğu kimi çıxış edir: bayraq milli heysiyyətimiz, qürurumuz, varlığımız, nişanəmizdir:
O qalxıb ucalanda
Bayraqların içində.
Ucalır millətim də
Millətlərin içində.
Söz yox, şair Xanəli Kərimlinin “Ucalır millətim də Millətlərin içində” misraları ilə görkəmli romantik sənətkarımız, hürriyyət sevdalı millətpərvər şairimiz, ustad Məhəmməd Hadinin:
Ey Vətən! Ey pəriyi-vicdanım!
...Səni sevmək deyilmi imanım?
…İmzasını qoymuş miləl övraqi-həyatə,
Yox millətimin xətti bu imzalar içində -
kimi məşhur misralarına müraciət etdiyini, onu müasirliklə əlaqələndirib doğmalıq nümayiş etdirdiyini də aydın müşahidə edə bilirik. Əgər XX əsrin əvvəllərində böyük istiqlal şairilərimizdən Məhəmməd Hadi öz misralarında millətimizin millətlər arasında xəttinin, mövcudluğunun olmamasından dərin narahatlıq keçirir, onu ifadə edirdisə, Xanəli Kərimli kimi müasir şairlərimiz bu misraya müraciət edərək artıq əsrin sonlarına doğru millətin imzasının imzalar içində olmasından aşıb-daşan fəxarət hislərini ifadə edir, yazıb-yaradırdılar. Bu mənada bəhs olunan misralarda milli nikişaf, istiqlaliyyət və azadlıq uğrunda mübarizə, dövlətçilik əzminin mənalandırıldığını da qətiyyətlə deyə bilərik.
Xanəli Kərimlinin bayraq mövzulu şeirində həm də bayraqdan, ümumiyyətlə, milli konsepsiyadan, düşüncə və heysiyyətdən yaranmış baxış müstəvisi, dəyərlər kompleksi də öz təzahürünü tapır. Şairin təbirincə, bayraq millətin ləyaqət, vüqar rəmzi, vətəndaş qeyrətinin əksi, azadlıqda mövcud olan milli varlığın mənalanmış, rəmzləşmiş ifadəsidir. Buna görə də Bayraq - millətdir, dövlətdir, milli kimlikdir, ləyaqətdir, birləşdirici dəyərdir, həmrəylik vasitəsidir. Bu mənada bayrağa məhəbbət bəsləyənlər dost, ona əks gedənlər düşməndir:
O mənim yad ellərdə
Danışan saf dilimdi.
Vüqarım, ləyaqətim,
Vətənimdi, elimdi.
Onu sevən ölkələr
Doğmalaşır gözümdə.
Onu sevməyənlərin
Tökəcəyəm gözün də.
Çünki döyüşdən doğub
Millətimin xoş çağı.
Bayraqlar bayraqdarı,
Azərbaycan bayrağı!
Sonuncu misradakı “bayraqlar bayraqdarı Azərbaycan bayrağı” misrası ilə şairin bir neçə məsələni ehtiva etdiyini düşünmək olar. Belə ki, “bayraqlar bayraqdarı” fikrilə şairin öz dövlət bayrağına olan sevgisi və məhəbbətini daha da fərqləndirmək və xüsusiləşdirmək mənasında işlətdiyini düşünmək olar. Hər halda hər bir vətəndaş öz dövlətinin bayrağını bütün sevgilərin zirvəsində olan hislə sevdiyinə görə münaliğəli bir şəkildə müqayisə, öygü etdiyinə işarə etmək də olar. Digər bir mənada isə, bütün bayraqlar sırasında Azərbaycan bayrağı öz vətənində, öz sərhədləri, evi daxilində bütün bayraqlardan başda – soldan birinci olmaqla özünə yer tutur ki, digər ölkə bayraqları da ondan sonra gələrək düzülür və bu mənada “bayraqlar bayraqdarı” təsirini bağışlayır və şair tərəfindən bu ifadə ilə mənalandırılır.
Ədəbi mühitin layiqli nümayəndələrindən olan və Naxçıvanda Dövlət Bayrağı Meydanı istifadəyə veriləndə orda söylənilən Rövşən Hüseynovun “Üçrəngli bayrağım” şeiri də çox təqdirəlayiqdir. Dörd bənddən ibarət olub, beşlik şəklində cəngi notları üzərində yazılan bu şeirdə döyüş, qələbə, zəfər təntənəsi aydın şəkildə öz təsirini buraxır. Qələbə təntənəsi şeirin ümumi ruhunu müşaiyət edir. Şeirin ilk bəndində bu ruh daha qabarıqdır və Azərbaycan bayrağının rənglərinin təbiətin öz rəngindən gəldiyinə diqqəti çəkir:
Göylərdən almısan mavi rəngini,
Təbiət bəxş edib öz çələngini.
Döyüşdə çalmısan zəfər cəngini
Qalxıb ucalmısan Vətənlə qoşa,
Üçrəngli bayrağım, yaşa, min yaşa!
Şeirdə bayrğımızın üç rənginin – mavi, qırmızı və yaşıl rənglərin bir ansambl olaraq mənalı və məntiqi əlaqəsi öz əksini tapıb. Mavi səma ilə onun altında boyhaboy uzanan al qırmızı və yaşıl çöllərin bir-birini tamamlayan ahəngindən yaranan təəssüratın sanki Azərbaycan bayrağında özünə yer aldığı, təcəssüm tapdığına şair diqqəti cəlb edir və onu mənalandırmağa, ifadə etməyə çalışır. Bu bayraq sanki öz rənglər gözəlliyi və ansamblı ilə gözəlliklər yurdu, odlar diyarı Azərbaycanı simvollaşdırır, onun tərənnümçüsünə çevirir.
Şair bayrağın xalqın sevgisindən, məhəbbətindən – azadlııq, istiqlaliyyət, milli varoluş idealından doğduğunu poetik formada dilə gətirir. Onun ucalıqda tapan varlığını xalqın milli iftixarı, vüqarı, əzəmətli duruşu kimi təcəssüm etdirir. Bu şanlı tarixin, böyük idealların, şanlı mücadilələrin nəticəsi olan üçrəngli bayrağımızın yenidən dövlət bayrağı olaraq bərpa edilməsi və qaldırılmasında Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin misilsiz tarixi xidmətlərini, uzaqgörən, müdrik qərarları və fəaliyyətini xatırladır, milli tarixin şan-şövkət təcəssümü olduğunu diqqətə çəkir:
Xalqımın sevgisi, məhəbbətisən,
Yurdumun vüqarı, əzəmətisən.
Sən ulu Heydərin əmanətisən!
Qalxıb ucalmısan Vətənlə qoşa,
Üçrəngli bayrağım, yaşa, min yaşa!
Parlayır sinəndə ayın, ulduzun,
Səninlə fəxr edir hər oğlun, qızın.
Köksündə boy atıb ən böyük arzun.
Qalxıb ucalmısan Vətənlə qoşa,
Üçrəngli bayrağım, yaşa, min yaşa!
Göründüyü kimi, şair bayrağın həm də ümummilli idealların, arzuların təcəssümü olduğuna da işarə edir. Çünki bayrağımızın köksündə, onun üzərində al-əlvan üç rəng – mavi, yaşıl və qırmızı rənglər silsiləsi və ansamblında xalqımızın milli mənsubiyyəti olan türk millətinə mənsubluğunun daimiliyini, müstəqillik, azadlıq ideyalarını və dini dəyərlərini qorumaqla müasirləşməyini öz simvolikasında ifadə edib. Ay və ulduz birliyi əbədi xoşbəxtlik və sədaət içində var olmaq arzusunu ümumiləşdirir.
Rövşən Hüseynovun “Üçrəngli bayrağım” şeiri tərənnüm və vəsflə bərabər düşündürücü, məzmunlu, təhlil xarakterli bir bədii əsər nümunəsidir. Xalqın, millətin və dövlətin ümumi ideallarının simvolikası olan bir müqəddəs varlıq kimi bayrağın tərənnümündən, gözəlliyini vəsfindən başqa burada həm də işarələrin kəsb etdiyi məna-məzmun xüsusiyyətləri də izahlanır, oxuculara ideya oluraq sevdirilərək aşılanır.
Azərbaycanın dövlət bayrağına bəslənilən məhəbbət, onun doğurduğu milli qürur və heysiyyət, rənglər silsiləsinə verilən mənalar və mənalandırmalar Naxçıvan ədəbi mühiti nümayəndələrinin yaradıcılığında özünə xüsusi yer almaqla geniş təhlil predmetinə çevrilir. Bu nümunələrdə dövlət müstəqilliyinə sevgi, milli mənsubiyyətlə öygü, mücadilə əzmilə fəxarət və s. başlıca yer almaqla poeziyanın xüsusi çalarını, poetik rəngini təşkil edir.
Ramiz QASIMOV,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin əməkdaşı,
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Baxış sayı: 515
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 00:14
Vüqar Rəhimzadə: "Həmrəylik Günü xalqımızın birliyini, soydaşlarımızın həmrəyliyini əks etdirir"
Dünən, 23:09
Zelenski iddia edir ki, ABŞ qoşunlarının Ukraynada yerləşdirilməsi məsələsini Trampla müzakirə edib
29-12-2025, 18:16
Zaxarova: "Rusofobiya haqqında "Qara Kitab" Finlandiya səfirliyinə təhvil veriləcək"
29-12-2025, 10:51
Milli birliyin və ideoloji vəhdətin təcəssümü
28-12-2025, 18:54
Vüqar Rəhimzadə: “Dünya İdman Paytaxtı”nı növbəti ildə daha möhtəşəm yarışlar gözləyir
27-12-2025, 18:59
Rusiyaya köçən bir alman Almaniyadan məyus olduğunu bildirib
27-12-2025, 10:31
Prezidentin idman ictimaiyyəti ilə görüşü uzunmüddətli strategiyaların reallaşmasını sürətləndirir-Könül Nurullayeva
26-12-2025, 18:59
"Axios": Trampın Zelenski ilə qarşıdan gələn görüşü danışıqlarda irəliləyişin göstəricisidir
26-12-2025, 18:49
Zelenski Ukraynada qoşunların yerləşdirilməsi üçün atəşkəsin zəruri olduğunu etiraf etdi
26-12-2025, 18:46
Zelenski Trampla Donbas və Zaporojye Atom Elektrik Stansiyası məsələlərini müzakirə etməyi planlaşdırır
26-12-2025, 16:01
Peskov Ukraynada seçkilərin maliyyələşdirilməsi ilə bağlı suala cavab verməkdə çətinlik çəkib
26-12-2025, 15:57
Kreml Dmitriyevin ABŞ-a səfərindən sonra onun məlumatlarını təhlil edib
26-12-2025, 15:10
Kosaçev: "Rusiya parlamentariləri yapon həmkarları ilə dialoqu bərpa etməyə hazırdırlar"
26-12-2025, 13:00
Zelenski Yeni ildən əvvəl Trampla görüşmək niyyətini təsdiqlədi
25-12-2025, 17:23
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Ordubadda seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib - FOTO
25-12-2025, 17:10
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi rusiyalıları Almaniyaya səyahət etməkdən çəkinməyə çağırır
23-12-2025, 23:23
Putin Buşa Ukraynanın NATO-ya qoşulacağı təqdirdə onun bölünməsi barədə xəbərdarlıq etmişdi
23-12-2025, 20:24
Medvedev Pistorius və Stubbun sülhməramlı açıqlamalarından təəccübləndi
23-12-2025, 19:13
Trampla telefon danışığında Tokayev Ukraynadakı münaqişə tərəflərini çevikliyə çağırdı
23-12-2025, 19:08
Qazaxıstan Prezidenti Tokayev Trampla uzun telefon danışığı apardı
23-12-2025, 14:23
Pentaqonun keçmiş rəsmisi Brayan: "Kiyevin ərazi məsələlərində mövqeyi Rusiya ilə ABŞ-ı daha da yaxınlaşdıracaq"
23-12-2025, 13:58
Lavrov UNESCO İcraiyyə Şurasının Rusiya əleyhinə qərarını ikili standart adlandırdı
22-12-2025, 20:37
Rusiya və Venesuela xarici işlər nazirləri ABŞ-ın Karib dənizindəki hərəkətlərindən narahat olduqlarını bildiriblər
22-12-2025, 19:48
Paşinyan ABŞ ilə "Tramp Marşrutu" ilə bağlı konstruktiv danışıqlar apardığını açıqladı
22-12-2025, 18:10
Putin: "Rusiya və Qazaxıstan arasında mübahisəli məsələ yoxdur"
22-12-2025, 18:03
Putin və Piotrovski Paşinyana Aleksandr Sütununun xüsusiyyətləri barədə məlumat veriblər
22-12-2025, 18:00
Putin və Tokayev Sankt-Peterburqda ikitərəfli görüş keçiriblər
21-12-2025, 23:24
Zelenski Bir neçə Regional Administrasiya rəhbərinin işdən çıxarıldığını elan etdi
21-12-2025, 20:32
Peskov: "Rusiya və ABŞ arasındakı münasibətlər Ukraynadakı nizamlama ilə əlaqələndirilməməlidir"
21-12-2025, 19:44
Dmitriyev Vitkoff və Kuşner ilə danışıqların ikinci gününə başladı
20-12-2025, 22:51
Dmitriyev, Moskvaya ilk səfərindən əvvəl Uitkoff üçün şərt qoyulması ilə bağlı WSJ məqaləsini təkzib etdi
20-12-2025, 22:38
ERR: Estoniya məhkəməsi Kallasdan sosial media yalanlarına görə üzr istəməsini tələb edib
20-12-2025, 19:03
WSJ: Vitkoffa Putinlə ilk görüşündən əvvəl xüsusi şərt qoyulub
19-12-2025, 18:12
Zelenski səhvən Polşa Prezidenti Navrotskini "Karl" adlandırdı
19-12-2025, 17:54
Putin: "Moskvanın Ukrayna prezident seçkilərinin Rusiyada təşkil olunmasını tələb etmək hüququ var"
19-12-2025, 12:08
Dmitriyev fon der Leyeni və Merzi istefaya çağırdı