19:08 / 25-11-2024
COP29-da əldə olunan razılaşmalar maliyyə əlçatanlığını təmin edəcək-Könül Nurullayeva
02:45 / 25-11-2024
Çiolaku və Georgesku Rumıniyada keçirilən prezident seçkilərinin ikinci turuna yüksəliblər
02:40 / 25-11-2024
Fiko: "Ukraynada münaqişənin uzanması onun zəifləməsinə gətirib çıxarır"
01:33 / 25-11-2024
Aktyor Vladimir Samoylov 80 yaşında vəfat edib
01:24 / 25-11-2024
Paytaxtın ticarət mərkəzindəki yeməkxanada kütləvi dava olub
01:20 / 25-11-2024
"Azimut": Sukhoi Superjet 100 küləyin kəsilməsi səbəbindən Antalyaya kobud eniş etdi
01:16 / 25-11-2024
"Economist": Ukrayna kəşfiyyatı Rusiya Silahlı Qüvvələrinin Zaporojyeyə hücumunu gözləyir
01:10 / 25-11-2024
Müstəntiqlər Antalyada "Azimut" təyyarəsinin yanması ilə bağlı araşdırmalara başlayıb
01:07 / 25-11-2024
Zelenski: "Ukrayna və Qərb mütəxəssisləri "Oreşnik"in qalıqlarını öyrənirlər
00:49 / 25-11-2024
Amerikanın "Möcüzələr sahəsi"nin ilk aparıcısı dünyasını dəyişib
00:42 / 25-11-2024
Uolts: "Tramp xarici siyasətdə ABŞ-ın enerji resurslarından istifadə edəcək"
00:34 / 25-11-2024
Avtobusda qəbuledicinin partlaması nəticəsində sərnişin xəsarət alıb
00:29 / 25-11-2024
Tbilisi polisi müxalifətin karvanını şəhər mərkəzinə buraxmayıb
00:25 / 25-11-2024
Melnik: "Trampın andiçmə mərasimindən əvvəlki dövr Ukrayna tarixində ən çətin dövr olacaq"
22:30 / 24-11-2024
Soçi sakinləri şəhər yaxınlığında zəlzələnin baş verdiyini bildiriblər
22:26 / 24-11-2024
Bu da xatirə - Fotosu
22:17 / 24-11-2024
İlham Əliyevdən COP29-un yekunları ilə bağlı - Paylaşım
22:13 / 24-11-2024
Leyla Əliyeva Altıağacda - Fotolar
22:06 / 24-11-2024
“Sumqayıt”dan əzmkar qələbə
21:52 / 24-11-2024
Ərdoğan Putinə deyib ki, Türkiyə Rusiya ilə ticarəti artırmağı hədəfləyir
21:46 / 24-11-2024
Litva silah və elektrik generatorlarını Kiyevə köçürüb
21:28 / 24-11-2024
İranın ali dini liderinin müşaviri: "Kiyevə yardım azalacaq və Rusiya qalib gələcək"
21:24 / 24-11-2024
Bir qadın Analar Günündə metro stansiyasında uşaq dünyaya gətirib
21:19 / 24-11-2024
Bir gündə 84 nəfər İsrailin Livana endirdiyi zərbələrin qurbanı olub
21:14 / 24-11-2024
"Hizbullah" İsrailin Hayfadakı hərbi dəniz bazasına zərbələr endirib
14:32 / 24-11-2024
Bakı aeroportu COP29-da - Video
14:25 / 24-11-2024
48 ton surroqat spirti müsadirə edilib
14:22 / 24-11-2024
Peskov: "ABŞ Putinin siqnallarına məhəl qoymadı və qəti addımlar atmaq lazım idi"
13:38 / 24-11-2024
Hikmət Hacıyev Berbokun ittihamlarına cavab verdi
13:24 / 24-11-2024
"Sky News": ABŞ-ın Böyük Britaniyadakı hava bazaları üzərində naməlum İHA-lar aşkarlanıb
13:20 / 24-11-2024
Primorski sakini ilə zəngə cavab verməyə gələn polis arasında baş verən dava videoya çəkilib
13:16 / 24-11-2024
Yanar materialların olduğu anbar yanır
13:13 / 24-11-2024
Rep konsertindən sonra üç yeniyetmə reanimasiyaya yerləşdirilib
13:11 / 24-11-2024
Kşilərin səfərbər olması səbəbindən minə yaxın ev istiliksiz qalıb
13:04 / 24-11-2024
"Bloomberg": Malidəki silahlılar "Wagner PMC"nin altı üzvünü öldürdülər
11:21 / 24-11-2024
Bir xəstənin reanimasiyası zamanı mənzildə yanğın başlayıb
11:18 / 24-11-2024
Rudenko: "Qərb Seulu Ukraynada şərik etmək və Pxenyana təzyiq etmək istəyir"
SƏCDƏGAHIM, QİBLƏGAHIM - BAYRAĞIM!-Ramiz QASIMOV-İkinci yazı
Tarix: 07-11-2020 01:34 | Bölmə: Siyasət
İkinci yazı
Naxçıvan ədəbi mühitində bayraq mövzusuna müraciət ardıcıllıq və davamlılıq təşkil etmişdir. Milli mücadilə epoxasından doğan 90-cı illərdən sonrakı Naxçıvan ədəbi mühiti milli dəyərlərə, müstəqillik ideyalarına və dövlətçilik atributlarına həmişə bağlı olmuşdur. Dövlət müstəqilliyinin bərpa olunmasından doğan sevinc, xüsusilə Naxçıvanda qaldırılan müstəqillik rəmzi olan üçrəngli Azərbaycan bayrağına olan məhəbbət və ondan doğan qürur dolu hislərin bədii əksi bu mərhələdə yaranan ədəbi prosesdə mövzu-motiv olmaq etibarilə başlıcalıq təşkil etmiş, şairlərimiz tərəfindən davamlı müraciət olunaraq qiymətli nümunələr yaradılmışdır.
Naxçıvan ədəbi mühitinin istedadlı nümayəndələrindən olan şair Xanəli Kərimli milli düşüncə və heysiyyət ehtiva edən yaradıcılığında bayrağın vəsfi, tərənnümü və təlqini olan xüsusi təsir gücünə malik şeirilə ədəbi prosesə yeni bir zənginlik qatmışdır. Şair Azərbaycan bayrağının vəsfi istiqamətində olduqca böyük istedad və məharət göstərərək yüksək poetik təsirə malik qüvvətli bir əsər ortaya qoymuşdur. Şair bayrağın milli qeyrət, hünər, varlıq, alilik, müqəddəslik, dəyər rəmzi olduğunu poetik ustalıqla təqdim edərək yazırdı:
Mənim başımın üstdə,
İki səcdəgahım var.
Biri uca Allahım,
Biri enməz bayrağım!
Şair dövlət bayrağımızın rənglərinin təbiətin özündən, gözlərə görünən reallıqlardan, dünya və aləmdən yarandığını deyir. Onun məğzi və mənasını, işarələrində gizlənən mahiyyət və məzmununu xalqımızın humanizm, insaniyyət və bəşəriyyətsevərliyi ilə səciyyələndirir.
Bayrağımın rəngində
Yerin-göyün rəngi var.
Yurdumun azadlığı,
Pozulmaz ahəngi var! –
deyən şair Azərbaycan bayrağını bəzəyən mavi, qırmızı və yaşıl rənglərin təbiətin ən gözəl, sevilən rənglər olduğunu ifadə etməklə bərabər, mavi ilə göyü, səmanı, qırmızı ilə gözəlliyi, sevgini, azadlığı, yaşıl rənglə təbiətin, dünyanın çiçəklənməsini əlaqələndirmiş, semantik olaraq bağlamışdır. Əlbəttə, göy ucalıqdır, alilikdir, Allaha, imana, sevgiyə yaxınlıqdır, Göylərə, tək olan uca Tanrıya iman gətirən milli mənsubiyyətə nişanədir. Qırmızı dünyanın bəzəyi olmaqla bərabər, sevgidir, azadlıq rəmzidir, azadlıq yolunda tökülən qanlara, istiqlal coşqusuna, hürriyyət təşnəliyinə bir işarədir. Yaşıl rəng daim çiçəklənmək, göyərmək, inkişaf etməkdir, müasirləşməkdir, eyni zamanda dinimizin rəmzi, islamın bayrağına işarədir. Şair bayrağın üzərindəki rənglərin mahiyyəti, simvolikasına həm ayrı-ayrılıqda nəzər yetirməyə sövq etdiyi kimi, həm də bu rənglərə bir ansambl, rəmzi məna konseptuallığı çərçivəsində yanaşmanı təlqin edərək onların məntiqi bağlılığı və əlaqələnməsində rənglər silsiləsinin ideoloji mahiyyətini əks etdirir. Şair poetik məharətlə bu xoşbəxtlik duyğuları və hislərini öz misralarında poetik ifadəyə bükərək təqdim və təlqin edir. Azərbaycan bayrağının rənglər və işarələr simvolikasında öz mənasını tapan ay-ulduzlu bir xoşbəxtlik və sədaət dünyasını misralarında dilə gətirir. Həm də bayrağımızdakı bu rənglər ansamblını düyanın al-əlvanlığı, gözəlliyi, varlığı kimi səciyyələndirir. Bayrağın azadlıq, istiqlaliyyət rəmzi olmasını qabardan şair onu “azadlıq, istiqlaliyyət istəyilə köləliliyi dəf edən döyüşkən bir millət kimi alıb ucaltdığını” yazır:
Mən onu qoparmışam
Köləlik zəncirindən.
Ona səcdə edirlər
Dünyanın hər yerində.
Şair buna da diqqət çəkir ki. bu bayraq həm də milli istiqlaliyyətimizin uca, ali rəmzi kimi bütün dünya ölkələrində hörmət və ehtiramla dalğalandırılır. O həm də xalqlar, millətlər, dövlətlər arasında dövlətimizin və millətimizin imzası, mövcudluğu kimi çıxış edir: bayraq milli heysiyyətimiz, qürurumuz, varlığımız, nişanəmizdir:
O qalxıb ucalanda
Bayraqların içində.
Ucalır millətim də
Millətlərin içində.
Söz yox, şair Xanəli Kərimlinin “Ucalır millətim də Millətlərin içində” misraları ilə görkəmli romantik sənətkarımız, hürriyyət sevdalı millətpərvər şairimiz, ustad Məhəmməd Hadinin:
Ey Vətən! Ey pəriyi-vicdanım!
...Səni sevmək deyilmi imanım?
…İmzasını qoymuş miləl övraqi-həyatə,
Yox millətimin xətti bu imzalar içində -
kimi məşhur misralarına müraciət etdiyini, onu müasirliklə əlaqələndirib doğmalıq nümayiş etdirdiyini də aydın müşahidə edə bilirik. Əgər XX əsrin əvvəllərində böyük istiqlal şairilərimizdən Məhəmməd Hadi öz misralarında millətimizin millətlər arasında xəttinin, mövcudluğunun olmamasından dərin narahatlıq keçirir, onu ifadə edirdisə, Xanəli Kərimli kimi müasir şairlərimiz bu misraya müraciət edərək artıq əsrin sonlarına doğru millətin imzasının imzalar içində olmasından aşıb-daşan fəxarət hislərini ifadə edir, yazıb-yaradırdılar. Bu mənada bəhs olunan misralarda milli nikişaf, istiqlaliyyət və azadlıq uğrunda mübarizə, dövlətçilik əzminin mənalandırıldığını da qətiyyətlə deyə bilərik.
Xanəli Kərimlinin bayraq mövzulu şeirində həm də bayraqdan, ümumiyyətlə, milli konsepsiyadan, düşüncə və heysiyyətdən yaranmış baxış müstəvisi, dəyərlər kompleksi də öz təzahürünü tapır. Şairin təbirincə, bayraq millətin ləyaqət, vüqar rəmzi, vətəndaş qeyrətinin əksi, azadlıqda mövcud olan milli varlığın mənalanmış, rəmzləşmiş ifadəsidir. Buna görə də Bayraq - millətdir, dövlətdir, milli kimlikdir, ləyaqətdir, birləşdirici dəyərdir, həmrəylik vasitəsidir. Bu mənada bayrağa məhəbbət bəsləyənlər dost, ona əks gedənlər düşməndir:
O mənim yad ellərdə
Danışan saf dilimdi.
Vüqarım, ləyaqətim,
Vətənimdi, elimdi.
Onu sevən ölkələr
Doğmalaşır gözümdə.
Onu sevməyənlərin
Tökəcəyəm gözün də.
Çünki döyüşdən doğub
Millətimin xoş çağı.
Bayraqlar bayraqdarı,
Azərbaycan bayrağı!
Sonuncu misradakı “bayraqlar bayraqdarı Azərbaycan bayrağı” misrası ilə şairin bir neçə məsələni ehtiva etdiyini düşünmək olar. Belə ki, “bayraqlar bayraqdarı” fikrilə şairin öz dövlət bayrağına olan sevgisi və məhəbbətini daha da fərqləndirmək və xüsusiləşdirmək mənasında işlətdiyini düşünmək olar. Hər halda hər bir vətəndaş öz dövlətinin bayrağını bütün sevgilərin zirvəsində olan hislə sevdiyinə görə münaliğəli bir şəkildə müqayisə, öygü etdiyinə işarə etmək də olar. Digər bir mənada isə, bütün bayraqlar sırasında Azərbaycan bayrağı öz vətənində, öz sərhədləri, evi daxilində bütün bayraqlardan başda – soldan birinci olmaqla özünə yer tutur ki, digər ölkə bayraqları da ondan sonra gələrək düzülür və bu mənada “bayraqlar bayraqdarı” təsirini bağışlayır və şair tərəfindən bu ifadə ilə mənalandırılır.
Ədəbi mühitin layiqli nümayəndələrindən olan və Naxçıvanda Dövlət Bayrağı Meydanı istifadəyə veriləndə orda söylənilən Rövşən Hüseynovun “Üçrəngli bayrağım” şeiri də çox təqdirəlayiqdir. Dörd bənddən ibarət olub, beşlik şəklində cəngi notları üzərində yazılan bu şeirdə döyüş, qələbə, zəfər təntənəsi aydın şəkildə öz təsirini buraxır. Qələbə təntənəsi şeirin ümumi ruhunu müşaiyət edir. Şeirin ilk bəndində bu ruh daha qabarıqdır və Azərbaycan bayrağının rənglərinin təbiətin öz rəngindən gəldiyinə diqqəti çəkir:
Göylərdən almısan mavi rəngini,
Təbiət bəxş edib öz çələngini.
Döyüşdə çalmısan zəfər cəngini
Qalxıb ucalmısan Vətənlə qoşa,
Üçrəngli bayrağım, yaşa, min yaşa!
Şeirdə bayrğımızın üç rənginin – mavi, qırmızı və yaşıl rənglərin bir ansambl olaraq mənalı və məntiqi əlaqəsi öz əksini tapıb. Mavi səma ilə onun altında boyhaboy uzanan al qırmızı və yaşıl çöllərin bir-birini tamamlayan ahəngindən yaranan təəssüratın sanki Azərbaycan bayrağında özünə yer aldığı, təcəssüm tapdığına şair diqqəti cəlb edir və onu mənalandırmağa, ifadə etməyə çalışır. Bu bayraq sanki öz rənglər gözəlliyi və ansamblı ilə gözəlliklər yurdu, odlar diyarı Azərbaycanı simvollaşdırır, onun tərənnümçüsünə çevirir.
Şair bayrağın xalqın sevgisindən, məhəbbətindən – azadlııq, istiqlaliyyət, milli varoluş idealından doğduğunu poetik formada dilə gətirir. Onun ucalıqda tapan varlığını xalqın milli iftixarı, vüqarı, əzəmətli duruşu kimi təcəssüm etdirir. Bu şanlı tarixin, böyük idealların, şanlı mücadilələrin nəticəsi olan üçrəngli bayrağımızın yenidən dövlət bayrağı olaraq bərpa edilməsi və qaldırılmasında Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin misilsiz tarixi xidmətlərini, uzaqgörən, müdrik qərarları və fəaliyyətini xatırladır, milli tarixin şan-şövkət təcəssümü olduğunu diqqətə çəkir:
Xalqımın sevgisi, məhəbbətisən,
Yurdumun vüqarı, əzəmətisən.
Sən ulu Heydərin əmanətisən!
Qalxıb ucalmısan Vətənlə qoşa,
Üçrəngli bayrağım, yaşa, min yaşa!
Parlayır sinəndə ayın, ulduzun,
Səninlə fəxr edir hər oğlun, qızın.
Köksündə boy atıb ən böyük arzun.
Qalxıb ucalmısan Vətənlə qoşa,
Üçrəngli bayrağım, yaşa, min yaşa!
Göründüyü kimi, şair bayrağın həm də ümummilli idealların, arzuların təcəssümü olduğuna da işarə edir. Çünki bayrağımızın köksündə, onun üzərində al-əlvan üç rəng – mavi, yaşıl və qırmızı rənglər silsiləsi və ansamblında xalqımızın milli mənsubiyyəti olan türk millətinə mənsubluğunun daimiliyini, müstəqillik, azadlıq ideyalarını və dini dəyərlərini qorumaqla müasirləşməyini öz simvolikasında ifadə edib. Ay və ulduz birliyi əbədi xoşbəxtlik və sədaət içində var olmaq arzusunu ümumiləşdirir.
Rövşən Hüseynovun “Üçrəngli bayrağım” şeiri tərənnüm və vəsflə bərabər düşündürücü, məzmunlu, təhlil xarakterli bir bədii əsər nümunəsidir. Xalqın, millətin və dövlətin ümumi ideallarının simvolikası olan bir müqəddəs varlıq kimi bayrağın tərənnümündən, gözəlliyini vəsfindən başqa burada həm də işarələrin kəsb etdiyi məna-məzmun xüsusiyyətləri də izahlanır, oxuculara ideya oluraq sevdirilərək aşılanır.
Azərbaycanın dövlət bayrağına bəslənilən məhəbbət, onun doğurduğu milli qürur və heysiyyət, rənglər silsiləsinə verilən mənalar və mənalandırmalar Naxçıvan ədəbi mühiti nümayəndələrinin yaradıcılığında özünə xüsusi yer almaqla geniş təhlil predmetinə çevrilir. Bu nümunələrdə dövlət müstəqilliyinə sevgi, milli mənsubiyyətlə öygü, mücadilə əzmilə fəxarət və s. başlıca yer almaqla poeziyanın xüsusi çalarını, poetik rəngini təşkil edir.
Ramiz QASIMOV,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin əməkdaşı,
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Baxış sayı: 398
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 07-11-2020 01:34 | Bölmə: Siyasət
İkinci yazı
Naxçıvan ədəbi mühitində bayraq mövzusuna müraciət ardıcıllıq və davamlılıq təşkil etmişdir. Milli mücadilə epoxasından doğan 90-cı illərdən sonrakı Naxçıvan ədəbi mühiti milli dəyərlərə, müstəqillik ideyalarına və dövlətçilik atributlarına həmişə bağlı olmuşdur. Dövlət müstəqilliyinin bərpa olunmasından doğan sevinc, xüsusilə Naxçıvanda qaldırılan müstəqillik rəmzi olan üçrəngli Azərbaycan bayrağına olan məhəbbət və ondan doğan qürur dolu hislərin bədii əksi bu mərhələdə yaranan ədəbi prosesdə mövzu-motiv olmaq etibarilə başlıcalıq təşkil etmiş, şairlərimiz tərəfindən davamlı müraciət olunaraq qiymətli nümunələr yaradılmışdır.
Naxçıvan ədəbi mühitinin istedadlı nümayəndələrindən olan şair Xanəli Kərimli milli düşüncə və heysiyyət ehtiva edən yaradıcılığında bayrağın vəsfi, tərənnümü və təlqini olan xüsusi təsir gücünə malik şeirilə ədəbi prosesə yeni bir zənginlik qatmışdır. Şair Azərbaycan bayrağının vəsfi istiqamətində olduqca böyük istedad və məharət göstərərək yüksək poetik təsirə malik qüvvətli bir əsər ortaya qoymuşdur. Şair bayrağın milli qeyrət, hünər, varlıq, alilik, müqəddəslik, dəyər rəmzi olduğunu poetik ustalıqla təqdim edərək yazırdı:
Mənim başımın üstdə,
İki səcdəgahım var.
Biri uca Allahım,
Biri enməz bayrağım!
Şair dövlət bayrağımızın rənglərinin təbiətin özündən, gözlərə görünən reallıqlardan, dünya və aləmdən yarandığını deyir. Onun məğzi və mənasını, işarələrində gizlənən mahiyyət və məzmununu xalqımızın humanizm, insaniyyət və bəşəriyyətsevərliyi ilə səciyyələndirir.
Bayrağımın rəngində
Yerin-göyün rəngi var.
Yurdumun azadlığı,
Pozulmaz ahəngi var! –
deyən şair Azərbaycan bayrağını bəzəyən mavi, qırmızı və yaşıl rənglərin təbiətin ən gözəl, sevilən rənglər olduğunu ifadə etməklə bərabər, mavi ilə göyü, səmanı, qırmızı ilə gözəlliyi, sevgini, azadlığı, yaşıl rənglə təbiətin, dünyanın çiçəklənməsini əlaqələndirmiş, semantik olaraq bağlamışdır. Əlbəttə, göy ucalıqdır, alilikdir, Allaha, imana, sevgiyə yaxınlıqdır, Göylərə, tək olan uca Tanrıya iman gətirən milli mənsubiyyətə nişanədir. Qırmızı dünyanın bəzəyi olmaqla bərabər, sevgidir, azadlıq rəmzidir, azadlıq yolunda tökülən qanlara, istiqlal coşqusuna, hürriyyət təşnəliyinə bir işarədir. Yaşıl rəng daim çiçəklənmək, göyərmək, inkişaf etməkdir, müasirləşməkdir, eyni zamanda dinimizin rəmzi, islamın bayrağına işarədir. Şair bayrağın üzərindəki rənglərin mahiyyəti, simvolikasına həm ayrı-ayrılıqda nəzər yetirməyə sövq etdiyi kimi, həm də bu rənglərə bir ansambl, rəmzi məna konseptuallığı çərçivəsində yanaşmanı təlqin edərək onların məntiqi bağlılığı və əlaqələnməsində rənglər silsiləsinin ideoloji mahiyyətini əks etdirir. Şair poetik məharətlə bu xoşbəxtlik duyğuları və hislərini öz misralarında poetik ifadəyə bükərək təqdim və təlqin edir. Azərbaycan bayrağının rənglər və işarələr simvolikasında öz mənasını tapan ay-ulduzlu bir xoşbəxtlik və sədaət dünyasını misralarında dilə gətirir. Həm də bayrağımızdakı bu rənglər ansamblını düyanın al-əlvanlığı, gözəlliyi, varlığı kimi səciyyələndirir. Bayrağın azadlıq, istiqlaliyyət rəmzi olmasını qabardan şair onu “azadlıq, istiqlaliyyət istəyilə köləliliyi dəf edən döyüşkən bir millət kimi alıb ucaltdığını” yazır:
Mən onu qoparmışam
Köləlik zəncirindən.
Ona səcdə edirlər
Dünyanın hər yerində.
Şair buna da diqqət çəkir ki. bu bayraq həm də milli istiqlaliyyətimizin uca, ali rəmzi kimi bütün dünya ölkələrində hörmət və ehtiramla dalğalandırılır. O həm də xalqlar, millətlər, dövlətlər arasında dövlətimizin və millətimizin imzası, mövcudluğu kimi çıxış edir: bayraq milli heysiyyətimiz, qürurumuz, varlığımız, nişanəmizdir:
O qalxıb ucalanda
Bayraqların içində.
Ucalır millətim də
Millətlərin içində.
Söz yox, şair Xanəli Kərimlinin “Ucalır millətim də Millətlərin içində” misraları ilə görkəmli romantik sənətkarımız, hürriyyət sevdalı millətpərvər şairimiz, ustad Məhəmməd Hadinin:
Ey Vətən! Ey pəriyi-vicdanım!
...Səni sevmək deyilmi imanım?
…İmzasını qoymuş miləl övraqi-həyatə,
Yox millətimin xətti bu imzalar içində -
kimi məşhur misralarına müraciət etdiyini, onu müasirliklə əlaqələndirib doğmalıq nümayiş etdirdiyini də aydın müşahidə edə bilirik. Əgər XX əsrin əvvəllərində böyük istiqlal şairilərimizdən Məhəmməd Hadi öz misralarında millətimizin millətlər arasında xəttinin, mövcudluğunun olmamasından dərin narahatlıq keçirir, onu ifadə edirdisə, Xanəli Kərimli kimi müasir şairlərimiz bu misraya müraciət edərək artıq əsrin sonlarına doğru millətin imzasının imzalar içində olmasından aşıb-daşan fəxarət hislərini ifadə edir, yazıb-yaradırdılar. Bu mənada bəhs olunan misralarda milli nikişaf, istiqlaliyyət və azadlıq uğrunda mübarizə, dövlətçilik əzminin mənalandırıldığını da qətiyyətlə deyə bilərik.
Xanəli Kərimlinin bayraq mövzulu şeirində həm də bayraqdan, ümumiyyətlə, milli konsepsiyadan, düşüncə və heysiyyətdən yaranmış baxış müstəvisi, dəyərlər kompleksi də öz təzahürünü tapır. Şairin təbirincə, bayraq millətin ləyaqət, vüqar rəmzi, vətəndaş qeyrətinin əksi, azadlıqda mövcud olan milli varlığın mənalanmış, rəmzləşmiş ifadəsidir. Buna görə də Bayraq - millətdir, dövlətdir, milli kimlikdir, ləyaqətdir, birləşdirici dəyərdir, həmrəylik vasitəsidir. Bu mənada bayrağa məhəbbət bəsləyənlər dost, ona əks gedənlər düşməndir:
O mənim yad ellərdə
Danışan saf dilimdi.
Vüqarım, ləyaqətim,
Vətənimdi, elimdi.
Onu sevən ölkələr
Doğmalaşır gözümdə.
Onu sevməyənlərin
Tökəcəyəm gözün də.
Çünki döyüşdən doğub
Millətimin xoş çağı.
Bayraqlar bayraqdarı,
Azərbaycan bayrağı!
Sonuncu misradakı “bayraqlar bayraqdarı Azərbaycan bayrağı” misrası ilə şairin bir neçə məsələni ehtiva etdiyini düşünmək olar. Belə ki, “bayraqlar bayraqdarı” fikrilə şairin öz dövlət bayrağına olan sevgisi və məhəbbətini daha da fərqləndirmək və xüsusiləşdirmək mənasında işlətdiyini düşünmək olar. Hər halda hər bir vətəndaş öz dövlətinin bayrağını bütün sevgilərin zirvəsində olan hislə sevdiyinə görə münaliğəli bir şəkildə müqayisə, öygü etdiyinə işarə etmək də olar. Digər bir mənada isə, bütün bayraqlar sırasında Azərbaycan bayrağı öz vətənində, öz sərhədləri, evi daxilində bütün bayraqlardan başda – soldan birinci olmaqla özünə yer tutur ki, digər ölkə bayraqları da ondan sonra gələrək düzülür və bu mənada “bayraqlar bayraqdarı” təsirini bağışlayır və şair tərəfindən bu ifadə ilə mənalandırılır.
Ədəbi mühitin layiqli nümayəndələrindən olan və Naxçıvanda Dövlət Bayrağı Meydanı istifadəyə veriləndə orda söylənilən Rövşən Hüseynovun “Üçrəngli bayrağım” şeiri də çox təqdirəlayiqdir. Dörd bənddən ibarət olub, beşlik şəklində cəngi notları üzərində yazılan bu şeirdə döyüş, qələbə, zəfər təntənəsi aydın şəkildə öz təsirini buraxır. Qələbə təntənəsi şeirin ümumi ruhunu müşaiyət edir. Şeirin ilk bəndində bu ruh daha qabarıqdır və Azərbaycan bayrağının rənglərinin təbiətin öz rəngindən gəldiyinə diqqəti çəkir:
Göylərdən almısan mavi rəngini,
Təbiət bəxş edib öz çələngini.
Döyüşdə çalmısan zəfər cəngini
Qalxıb ucalmısan Vətənlə qoşa,
Üçrəngli bayrağım, yaşa, min yaşa!
Şeirdə bayrğımızın üç rənginin – mavi, qırmızı və yaşıl rənglərin bir ansambl olaraq mənalı və məntiqi əlaqəsi öz əksini tapıb. Mavi səma ilə onun altında boyhaboy uzanan al qırmızı və yaşıl çöllərin bir-birini tamamlayan ahəngindən yaranan təəssüratın sanki Azərbaycan bayrağında özünə yer aldığı, təcəssüm tapdığına şair diqqəti cəlb edir və onu mənalandırmağa, ifadə etməyə çalışır. Bu bayraq sanki öz rənglər gözəlliyi və ansamblı ilə gözəlliklər yurdu, odlar diyarı Azərbaycanı simvollaşdırır, onun tərənnümçüsünə çevirir.
Şair bayrağın xalqın sevgisindən, məhəbbətindən – azadlııq, istiqlaliyyət, milli varoluş idealından doğduğunu poetik formada dilə gətirir. Onun ucalıqda tapan varlığını xalqın milli iftixarı, vüqarı, əzəmətli duruşu kimi təcəssüm etdirir. Bu şanlı tarixin, böyük idealların, şanlı mücadilələrin nəticəsi olan üçrəngli bayrağımızın yenidən dövlət bayrağı olaraq bərpa edilməsi və qaldırılmasında Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin misilsiz tarixi xidmətlərini, uzaqgörən, müdrik qərarları və fəaliyyətini xatırladır, milli tarixin şan-şövkət təcəssümü olduğunu diqqətə çəkir:
Xalqımın sevgisi, məhəbbətisən,
Yurdumun vüqarı, əzəmətisən.
Sən ulu Heydərin əmanətisən!
Qalxıb ucalmısan Vətənlə qoşa,
Üçrəngli bayrağım, yaşa, min yaşa!
Parlayır sinəndə ayın, ulduzun,
Səninlə fəxr edir hər oğlun, qızın.
Köksündə boy atıb ən böyük arzun.
Qalxıb ucalmısan Vətənlə qoşa,
Üçrəngli bayrağım, yaşa, min yaşa!
Göründüyü kimi, şair bayrağın həm də ümummilli idealların, arzuların təcəssümü olduğuna da işarə edir. Çünki bayrağımızın köksündə, onun üzərində al-əlvan üç rəng – mavi, yaşıl və qırmızı rənglər silsiləsi və ansamblında xalqımızın milli mənsubiyyəti olan türk millətinə mənsubluğunun daimiliyini, müstəqillik, azadlıq ideyalarını və dini dəyərlərini qorumaqla müasirləşməyini öz simvolikasında ifadə edib. Ay və ulduz birliyi əbədi xoşbəxtlik və sədaət içində var olmaq arzusunu ümumiləşdirir.
Rövşən Hüseynovun “Üçrəngli bayrağım” şeiri tərənnüm və vəsflə bərabər düşündürücü, məzmunlu, təhlil xarakterli bir bədii əsər nümunəsidir. Xalqın, millətin və dövlətin ümumi ideallarının simvolikası olan bir müqəddəs varlıq kimi bayrağın tərənnümündən, gözəlliyini vəsfindən başqa burada həm də işarələrin kəsb etdiyi məna-məzmun xüsusiyyətləri də izahlanır, oxuculara ideya oluraq sevdirilərək aşılanır.
Azərbaycanın dövlət bayrağına bəslənilən məhəbbət, onun doğurduğu milli qürur və heysiyyət, rənglər silsiləsinə verilən mənalar və mənalandırmalar Naxçıvan ədəbi mühiti nümayəndələrinin yaradıcılığında özünə xüsusi yer almaqla geniş təhlil predmetinə çevrilir. Bu nümunələrdə dövlət müstəqilliyinə sevgi, milli mənsubiyyətlə öygü, mücadilə əzmilə fəxarət və s. başlıca yer almaqla poeziyanın xüsusi çalarını, poetik rəngini təşkil edir.
Ramiz QASIMOV,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin əməkdaşı,
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Baxış sayı: 398
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 02:45
Çiolaku və Georgesku Rumıniyada keçirilən prezident seçkilərinin ikinci turuna yüksəliblər
Dünən, 13:38
Hikmət Hacıyev Berbokun ittihamlarına cavab verdi
Dünən, 13:24
"Sky News": ABŞ-ın Böyük Britaniyadakı hava bazaları üzərində naməlum İHA-lar aşkarlanıb
23-11-2024, 20:54
Zalujnı hesab edir ki, Rusiya Silahlı Qüvvələri 2027-ci ildə cəbhəni yarıb keçəcək
23-11-2024, 20:43
Putin miqrantların sənədlərinin saxtalaşdırılmasına görə 60 milyon rubla qədər cərimələr haqqında qanun imzalayıb
23-11-2024, 20:34
Fransanın xarici işlər naziri Borro: "Ukraynanın Rusiya Federasiyasına SCALP raketləri atmaq hüququ var"
23-11-2024, 20:11
Bir qrup şəxs təltif olundu - Siyahı
23-11-2024, 19:59
Yüksək vəzifəyə təyin edilən Xəyyam Məmmədov kimdir?
23-11-2024, 14:13
"Yabloko" Şlosberqin saxlanmasının səbəbini açıqlayıb
23-11-2024, 13:02
70 kq qızılla tutulan diplomat bu səfirlikdə işləyir - Bakıya gətirildi
22-11-2024, 17:36
Merkel Putinlə təmasların zəruri olduğunu bildirib
22-11-2024, 12:16
Qazaxıstanın baş naziri Ukraynadakı vəziyyətlə əlaqədar təhlükəsizliklə bağlı iclas keçirib
22-11-2024, 09:59
Kəlbəcərin yeni dirçəliş dövrü-Aybəniz Rüstəmova
22-11-2024, 09:32
“Üzr istəməsini tələb edirik!” - Hikmət Hacıyev
21-11-2024, 19:28
Sırski: "Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin desant-hücum qoşunları Kursk vilayətinə ilk daxil olub"
20-11-2024, 11:10
Ağdamın tarixi və mədəni irisi-Nəbi Ağayev
19-11-2024, 23:41
Milli Məclis Sədrinin müavininin köməkçisi hakim oldu
19-11-2024, 21:38
Prezident hakimləri təyin etdi-Sərəncam
19-11-2024, 21:04
Polşa iriçaplı sursat istehsalına 750 milyon dollar ayıracaq
19-11-2024, 20:06
"Bloomberg": ABŞ nüvə qüvvələrinin vəziyyətinə düzəliş etməyəcək
19-11-2024, 19:53
Badra Gunba Abxaziya prezidenti vəzifəsini icra edir
19-11-2024, 16:04
Abxaziya parlamenti prezident Bjaniyanın istefasını qəbul edib
19-11-2024, 13:31
Peskov: "Kreml ABŞ-ın Rusiya Federasiyası ərazisində ATACMS-dən istifadə ilə bağlı bəyanatlarını izləyir"
18-11-2024, 21:12
Gürcüstan prezidenti ölkədə yeni parlament seçkiləri keçirmək istəyir
18-11-2024, 13:45
Peskov: "Putin və Makron arasında danışıqlarla bağlı hələlik Parisdən heç bir təşəbbüs olmayıb"
17-11-2024, 22:26
Türkiyə İsrail prezidentinin təyyarəsini hava məkanına buraxmayıb
17-11-2024, 14:05
Peskov: "Trampın Rusiya agenti olması ilə bağlı ittihamları absurddur"
16-11-2024, 22:25
Fransa COP29-a niyə qatılmadı? - Hikmət Hacıyev açıqladı
16-11-2024, 12:06
Müxalifətçi görüş zamanı Gürcüstan Mərkəzi Seçki Komissiyasının sədrinin üzərinə boya töküb
15-11-2024, 18:09
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi: İndoneziya, Malayziya və Tailand BRİKS tərəfdaş ölkələri olub
15-11-2024, 17:51
Müxalifətçilər Abxaziya Prezident Administrasiyasının binasını nəzarətə götürüblər
15-11-2024, 11:18
İkili standart mövqedə olan Qərb dövlətlərinin COP29 məyusluğu-Zenfira Nurullayeva
14-11-2024, 20:21
Hikmət Hacıyev: “Bunu etməklə COP prosesini pozmağa çalışırdınız”
14-11-2024, 20:15
Orban ittihamlar arasında Le Peni dəstəkləyib və Trampı misal çəkib
14-11-2024, 01:14
Mehriban Əliyeva Liderlər Sammitindən bu fotoları paylaşdı
14-11-2024, 01:04
Prezidentin bu çıxışını bütün salon alqışladı - Video