01:03 / 26-01-2022
İraqda parlament sədrinin iqamətgahına raket atıldı
00:54 / 26-01-2022
“Gömrük sistemində islahatlar: nəticələr, perspektivlər” mövzusunda təlim yekunlaşıb
00:43 / 26-01-2022
Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva Fatma Səttarovanı 100 illik yubileyi münasibətilə təbrik edib
00:19 / 26-01-2022
Könül Nurullayeva AŞPA-nın plenar sessiyasında təkliflər irəli sürüb
00:09 / 26-01-2022
Şahin İsmayılov: “Bu dəyərlərin yetişən gənc nəsil arasında təbliği olduqca vacibdir”
23:48 / 25-01-2022
İlham Əliyev Zelenskiyə zəng etdi
23:45 / 25-01-2022
Kiyev Xorvatiya prezidentinin Ukrayna əleyhinə bəyanatlarına görə üzr istəməsini tələb edib
23:42 / 25-01-2022
Naxçıvan Muxtar Respublikası Güləş Federasiyasının yekun iclası keçirilib
23:37 / 25-01-2022
Bruney sultanının qızının bir həftə davam edən toyu başa çatıb
23:33 / 25-01-2022
Ağ Ev: Baydenin Ukraynaya qoşun göndərməyə nə marağı, nə də arzusu var
23:26 / 25-01-2022
Görkəmli şair Nazim Hikmətin anadan olmasının 120 illiyi qeyd edilib
23:16 / 25-01-2022
Əməkdar məşqçi koronavirusdan vəfat etdi - Foto
23:11 / 25-01-2022
Ölmüş kimi qeydiyyata alıb pensiyasını kəsdilər - Video
23:04 / 25-01-2022
Türkiyədə polis əməliyyat keçirdi - Üç azərbaycanlı qadın saxlanıldı
21:16 / 25-01-2022
Peterburqda Üzeyir Hacıbəylinin heykəli ucaldılacaq
21:15 / 25-01-2022
“Qarabağ” Antalyada heç-heçə etdi
21:12 / 25-01-2022
“Heç bir NATO üzvü Ukraynaya qoşun göndərməyə hazır deyil” - Conson
21:03 / 25-01-2022
QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Agentliyinin rəhbərliyinin Türkiyəyə rəsmi səfəri başlayıb
20:55 / 25-01-2022
Zakir Həsənov Baqeri ilə görüşdü - Fotolar
20:52 / 25-01-2022
Şəhriyar Məmmədyarov uduzdu
20:49 / 25-01-2022
Gömrük Sərnişin Məlumat Mərkəzinin açılışı oldu - Fotolar
20:43 / 25-01-2022
Prezidentlə Fatma Səttarovanın səmimi söhbəti - Video
20:40 / 25-01-2022
“Yoluxma sayı artır” - Əhaliyə çağırış
20:35 / 25-01-2022
Prezidentin Təhlükəsizlik Xidmətinin idarə rəisi vəfat etdi - Foto
20:31 / 25-01-2022
Masallı rayon Mərkəzi Xəstəxanasının həkim kollektivi Masallının qaziləri ilə görüş keçirib
00:48 / 25-01-2022
“Daşaltı əməliyyatı”ndan 30 il ötür
00:45 / 25-01-2022
“Vəziyyət nəzarət altındadır” - Zelenski
00:42 / 25-01-2022
“Sarkisyan istefadan 3 saat əvvəl mənə zəng etdi” - Paşinyan
00:30 / 25-01-2022
Gömrükdə yük maşınları belə yoxlanılacaq - Səfər Mehdiyev açıqladı
00:20 / 25-01-2022
Yazıçı Əbülfət Misiroğlunun izahat naməsi - Akif Əli yazır
Naxçıvanda tərcümə sənəti və ədəbi proses-Fidan Nizaməddin qızı Abdurahmanova
Tarix: 19-08-2021 00:52 | Bölmə: Ədəbiyyat
Bədii tərcümə yüksək yaradıcılıq və elmi-nəzəri qabiliyyət tələb edən olduqca vacib bir sənətdir. Hər bir orijinal əsərin taleyi onun tərcüməçisinin dünyagörüşü və geniş mütaliəsindən asılıdır. Bütün xalqların ədəbiyyatının inkişaf etməsi üçün tərcümə vacib şərtlərdəndir və burada ağırlıq tərcüməçinin üzərinə düşür. Böyük rus şairi A.S.Puşkinin qənaəti də bu fikri təsdiq edir: tərcüməçilər ədəbiyyatın poçt atlarıdır. Təsadüfi deyil ki, elmlərarası mübadilə, dövlətlərarası yaxınlaşma tərcümə nəzəriyyəsi və tərcümə sənətinin inkişafı sayəsində təkmilləşmişdir. Mütaliə etdiyimiz hər bir bədii əsər isə oxucuda həmin xalqların mədəni irsi və tarixi haqqında müfəssəl fikir yaradır. Burada Balzakın yazı masasının üzərindəki Napoleonun balaca heykəlciyinin altına yazdığı fikri xatırlamaq yerinə düşər: “Sənin qılıncla ala bilmədiyin yerləri mən qələmlə alacağam”.
Qürurvericidir ki, Naxçıvanda da tərcümə sənətinə maraq getdikcə artmaqdadır. Bir qədər əvvələ qayıdaraq qeyd edək ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Yazıçılar Birliyinin fəaliyyətinə həsr etdiyi 2012-ci il 19 oktyabr tarixli konfransında Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbovun bədii tərcümə ilə bağlı məsələlərə toxunaraq: “Muxtar respublikada xarici dillərin birbaşa tərcümə ilə məşğul olan yazıçı və şairlərin olmasını əsas götürərək Yazıçılar Birliyinin nəzdində Bədii Tərcümə Mərkəzi yaratmaq mümkündür” tövsiyəsini diqqətə çatdırıb. Bu tövsiyə əsas götürülməklə qısa bir zaman kəsiyində tərcümə ilə məşğul olan, Naxçıvanda yaşayıb-yaradan şair və yazıçılar dəvət edilərək Naxçıvan Muxtar Respublikası Yazıçılar Birliyində Şirməmməd Qüdrətoğlunun rəhbərliyi ilə Bədii Tərcümə Mərkəzi yaradılıb. Burada son illərin ədəbi hadisəsi kimi bir neçə tərcüməni diqqətə çatdırmaq istərdim.
AMEA-nın müxbir üzvü Əbülfəz Amanoğlunun Türk dünyasının korifeyi Cəlaləddin Ruminin “Məsnəvi”sini ilk dəfə olaraq dilimizə tərcüməsi, həmçinin bu əsərin altı kitab şəklində Konyada nəşri, “Dünyaya pəncərə” adlı üçhissəli almanaxın, yetmiş yeddi şairin şeirindən ibarət “Nakşi-cihan Nahçıvan” kitabının türk dilində Ankarada nəşri və alman, ingilis, rus dillərindən xeyli sayda əsərin tərcüməsi mərkəzin öz işinə məsuliyyət hissi ilə yanaşmasının ifadəsidir.
Mərkəz tərəfindən hazırlanmış Şamil Zamanın Qustav Floberin “Salambo” romanı 2020-ci ilin ilk sanballı tərcümə əsəridir.
Tərcümələrdən biri Naxçıvan Muxtar Respublikasının 90 illik yubileyinə həsr olunub. Belə ki, Naxçıvanda yaşayan şairlərin əksəriyyətinin yaradıcılığını əhatə edən “Naxçıvan şeir çələngi” kitabı oxuculara təqdim edilib. Kitaba ön söz yazmış akademik İsa Həbibbəylinin bu nəşrdəki şeirləri Azərbaycan dilindən fransız dilinə tərcümə edən Şamil Zaman haqqında qənaəti maraqlıdır: “Geniş elmi-ədəbi ictimaiyyət arasında Şamil Zaman bir ədəbiyyatşünas, istedadlı şair və nasir, bacarıqlı bir tərcüməçi kimi tanınır. Artıq onun yarım əsrə yaxın davam edən və ayrı-ayrı istiqamətlərə aid olan əsərlərindən irihəcmli biblioqrafiya yaratmaq mümkündür”.
Ədəbiyyat aləmindən hamının “Madam Bovari”nin müəllifi kimi tanıdığı Qustav Floberin ikinci romanı “Salambo”nun (1862) hazırda xarabalıqları YUNESKO tərəfindən tarixin nişanələri kimi qorunan Karfagenin (eramızdan əvvəl III əsr) tarixindən götürülmüşdür. Flober dünya ədəbiyyatında ən məşhur üslubçu sayılır. Həm yazıçının, həm də tərcüməçinin bədii üslub baxımından harmoniyası və sənətkarlığı özünü göstərməkdədir: “...çəmənlikdə adda-budda yerlərdə zanbaq gülləri yırğalanırdı; cığırlara mərcan tozu ilə qarışdırılmış qara qum tökmüşdülər və ortada isə həyətin bu başından o biri başına qədər ətrafına hər iki tərəfdən sərv ağacı salınmış xiyaban yaşıl tikili daş abidə kimi uzanıb gedirdi”. Burada Floberin üslubu Azərbaycan dilinin çalarları ilə aydın duyulmaqdadır.
Bədii Tərcümə Mərkəzi tərəfindən hazırlanaraq oxuculara təqdim olunmuş “Dünyaya pəncərə” adlı üçhissəli – hekayələr, dram əsərləri və şeirlərin tərcümələrindən ibarət almanax 2014-cü ildən nəşr edilməkdədir. Şirməmməd
Qüdrətoğlunun, Hüseyn Razinin, Şamil Zamanın, Kəmalə Ağayevanın, Vaqif Məmmədovun və Elxan Yurdoğlunun dünya ədəbiyyatı lirikasından ana dilimizə tərcümələri almanaxda özünə yer alıb. “Dünyaya pəncərə” almanaxının ikinci kitabına toplanmış Vaqif Məmmədov, Hüseyn Əsgərov, Ələddin Abbasov, Bağır Qədimov, Şirməmməd Qüdrətoğlu tərəfindən dünya ədəbiyyatından qısa hekayələrin tərcümələri də oxucular tərəfindən maraqla qarşılanıb.
Almanaxın üçüncü kitabı isə Həmid Arzulunun tərcümələri əsasında Efraim Lessinqin və Bertold Brextin dram əsərlərindən ibarətdir. Filologiya elmləri doktoru, yazıçı-tərcüməçi Həmid Arzulu Stefan Svayqın poetik dili və özünün qüdrətli yazıçı təxəyyülünün vəhdəti ilə yazıçının novellalarını orijinaldan – alman dilindən tərcümə etmişdir.
Tənqidi realizmin nümayəndələrindən olan, Vyana şəhərində doğulan və kiçik yaşlarından ədəbiyyata maraqgöstərən qadın qəlbinin ən gözəl bilicisi hesab edilən XX əsrin Avstriya yazıçısı Stefan Svayqın əsərlərində dərin humanizm, həyata sonsuz məhəbbət xüsusilə güclüdür.
“Bir qadının həyatından 24 saat” novellasındakı dil axıcılığı, qadın psixologiyasına, onun mənəvi aləminə nüfuz edərək təlatümlü sarsıntılarına müsbət təsir etmək yazıçının və tərcüməçinin sənətkarlığıdır: “Mənə elə gəldi ki, başıma, sanki ağır dəmir dəbilqə keçiriblər, bu dəbilqə mənim alnımı sıxır, ağırlığı altında isə bədənim tab gətirməyərək aşağı əyilir”. M.Qorkinin Stefan Svayqın yaradıcılığı haqqında dediyi “Qadın haqqında belə məhəbbətlə, belə ehtiramla yazan başqa sənətkar tanımıram” fikrini tamamilə Həmid Arzulunun tərcüməsinə də aid etmək olar.
Əvvəldə qeyd etdiyimiz kimi yetmiş yeddi şairin şeirlərindən ibarət “Nakşi-cihan Nahçıvan” kitabının türk dilində Ankara nəşrində ulu diyarımız Naxçıvan torpağının yetişdirdiyi şairlərimizin şeirləri toplanıb. Xalq şairi Məmməd Arazın, İslam Səfərlinin şeirlərindən başlayaraq gənc şairlərimizin, xüsusilə bu kitabın tərcüməsində böyük zəhməti olmuş şair Elxan Yurdoğlunun Naxçıvana həsr edilmiş şeirləri bu kitabda yer almışdır.
Qeyd etdiyimiz kimi, bədii ədəbiyyatın dünya ədəbiyyatı ilə qarşılıqlı əlaqəsi, zənginləşməsi və öyrənilməsi üçün ədəbi tərcümə böyük vasitədir. Çünki dünyada biliyin zənginləşdirilməsi və qarşılıqlı öyrənilməsinin əsas vasitələrindən olan tərcümənin nüfuz etmədiyi sahə yoxdur. Bədii tərcümə ilə yanaşı, elmi əsərlərin, xüsusilə elmi məqalələr və məruzələrin tərcümələri elmi-ədəbi əlaqələri əks etdirir. Tərcümə elmi əsərlərdə dilin düzgün işlədilməsini və elmin beynəlxalq müstəvidə ədəbi-mədəni mübadilələrini həyata keçirən prosesdir. Müxtəlif xalqların ədəbi prosesinin tərcüməsinin keyfiyyətli nəticəsi üçün orijinalın müəllifi ilə tərcüməçi eyni elmi istedad səviyyəsində olmalıdır. Polşada, Rusiyada və Azərbaycanda bir sıra elmi məqalələrin müəllifi, Naxçıvan torpağının yetirməsi, sosiologiya üzrə fəlsəfə doktoru Samir Səttarov Azərbaycan Respublikasının Polşadakı səfirliyinin təşəbbüsü və təşkilatçılığı ilə Azərbaycan-Polşa diplomatik əlaqələrinin qurulmasının və bərpasının 20 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materiallarını polyak dilinə tərcümə etmişdir. Həmin materiallar arasında akademik İsa Həbibbəylinin “Azərbaycan-Polşa əlaqələrində Naxçıvan”, Fəxrəddin Veysəllinin “Azərbaycan dilçiliyinin inkişafı Polşa-Azərbaycan əlaqələri kontekstində”, Afaq Ramazanovanın “Yüzyıl Azerbaycan halk edebiyatı araştırmaları tarihinde polonya bilim adamları”, Əbülfəz Quliyevin “Nizami”nin “Xosrov və Şirin”inin türkcəyə ilk tərcüməsi (XIV əsr) və əsərin bəzi dil xüsusiyyətləri” məqalələrinin tərcümələri xüsusi yer tutur.
Samir Səttarov Polşada polyaklar və azərbaycanlılar arasında elmi-mədəni və diplomatik əlaqələrin tarixini təsdiq edən yagellon sikkələrinin tapılması, Azərbaycanda qarşılıqlı yardım formaları və xalqımızın qonaqpərvərliyindən bəhs edən, Azərbaycan etnoqrafiyasına, tarixinə, ədəbiyyatına dair bir sıra kitabları polyak dilinə tərcümə etmişdir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Yazıçılar Birliyinin Bədii Tərcümə Mərkəzi tərəfindən hazırlanmış bu tərcümələrin əsas üstünlüyü ondadır ki, onlar ənənəvi olaraq ikinci dildən, yəni rus dilindən deyil, birbaşa orijinaldan tərcümə olunmuşdur. Barəsində danışdığımız tərcümələr Bədii Tərcümə Mərkəzinin uğurlu fəaliyyətinin bəhrəsi hesab oluna bilər.
Fidan Nizaməddin qızı Abdurahmanova,
AMEA-nın Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun
Ədəbi tənqid şöbəsinin aparıcı elmi işçisi, dosent
Baxış sayı: 222
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 19-08-2021 00:52 | Bölmə: Ədəbiyyat
Bədii tərcümə yüksək yaradıcılıq və elmi-nəzəri qabiliyyət tələb edən olduqca vacib bir sənətdir. Hər bir orijinal əsərin taleyi onun tərcüməçisinin dünyagörüşü və geniş mütaliəsindən asılıdır. Bütün xalqların ədəbiyyatının inkişaf etməsi üçün tərcümə vacib şərtlərdəndir və burada ağırlıq tərcüməçinin üzərinə düşür. Böyük rus şairi A.S.Puşkinin qənaəti də bu fikri təsdiq edir: tərcüməçilər ədəbiyyatın poçt atlarıdır. Təsadüfi deyil ki, elmlərarası mübadilə, dövlətlərarası yaxınlaşma tərcümə nəzəriyyəsi və tərcümə sənətinin inkişafı sayəsində təkmilləşmişdir. Mütaliə etdiyimiz hər bir bədii əsər isə oxucuda həmin xalqların mədəni irsi və tarixi haqqında müfəssəl fikir yaradır. Burada Balzakın yazı masasının üzərindəki Napoleonun balaca heykəlciyinin altına yazdığı fikri xatırlamaq yerinə düşər: “Sənin qılıncla ala bilmədiyin yerləri mən qələmlə alacağam”.
Qürurvericidir ki, Naxçıvanda da tərcümə sənətinə maraq getdikcə artmaqdadır. Bir qədər əvvələ qayıdaraq qeyd edək ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Yazıçılar Birliyinin fəaliyyətinə həsr etdiyi 2012-ci il 19 oktyabr tarixli konfransında Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbovun bədii tərcümə ilə bağlı məsələlərə toxunaraq: “Muxtar respublikada xarici dillərin birbaşa tərcümə ilə məşğul olan yazıçı və şairlərin olmasını əsas götürərək Yazıçılar Birliyinin nəzdində Bədii Tərcümə Mərkəzi yaratmaq mümkündür” tövsiyəsini diqqətə çatdırıb. Bu tövsiyə əsas götürülməklə qısa bir zaman kəsiyində tərcümə ilə məşğul olan, Naxçıvanda yaşayıb-yaradan şair və yazıçılar dəvət edilərək Naxçıvan Muxtar Respublikası Yazıçılar Birliyində Şirməmməd Qüdrətoğlunun rəhbərliyi ilə Bədii Tərcümə Mərkəzi yaradılıb. Burada son illərin ədəbi hadisəsi kimi bir neçə tərcüməni diqqətə çatdırmaq istərdim.
AMEA-nın müxbir üzvü Əbülfəz Amanoğlunun Türk dünyasının korifeyi Cəlaləddin Ruminin “Məsnəvi”sini ilk dəfə olaraq dilimizə tərcüməsi, həmçinin bu əsərin altı kitab şəklində Konyada nəşri, “Dünyaya pəncərə” adlı üçhissəli almanaxın, yetmiş yeddi şairin şeirindən ibarət “Nakşi-cihan Nahçıvan” kitabının türk dilində Ankarada nəşri və alman, ingilis, rus dillərindən xeyli sayda əsərin tərcüməsi mərkəzin öz işinə məsuliyyət hissi ilə yanaşmasının ifadəsidir.
Mərkəz tərəfindən hazırlanmış Şamil Zamanın Qustav Floberin “Salambo” romanı 2020-ci ilin ilk sanballı tərcümə əsəridir.
Tərcümələrdən biri Naxçıvan Muxtar Respublikasının 90 illik yubileyinə həsr olunub. Belə ki, Naxçıvanda yaşayan şairlərin əksəriyyətinin yaradıcılığını əhatə edən “Naxçıvan şeir çələngi” kitabı oxuculara təqdim edilib. Kitaba ön söz yazmış akademik İsa Həbibbəylinin bu nəşrdəki şeirləri Azərbaycan dilindən fransız dilinə tərcümə edən Şamil Zaman haqqında qənaəti maraqlıdır: “Geniş elmi-ədəbi ictimaiyyət arasında Şamil Zaman bir ədəbiyyatşünas, istedadlı şair və nasir, bacarıqlı bir tərcüməçi kimi tanınır. Artıq onun yarım əsrə yaxın davam edən və ayrı-ayrı istiqamətlərə aid olan əsərlərindən irihəcmli biblioqrafiya yaratmaq mümkündür”.
Ədəbiyyat aləmindən hamının “Madam Bovari”nin müəllifi kimi tanıdığı Qustav Floberin ikinci romanı “Salambo”nun (1862) hazırda xarabalıqları YUNESKO tərəfindən tarixin nişanələri kimi qorunan Karfagenin (eramızdan əvvəl III əsr) tarixindən götürülmüşdür. Flober dünya ədəbiyyatında ən məşhur üslubçu sayılır. Həm yazıçının, həm də tərcüməçinin bədii üslub baxımından harmoniyası və sənətkarlığı özünü göstərməkdədir: “...çəmənlikdə adda-budda yerlərdə zanbaq gülləri yırğalanırdı; cığırlara mərcan tozu ilə qarışdırılmış qara qum tökmüşdülər və ortada isə həyətin bu başından o biri başına qədər ətrafına hər iki tərəfdən sərv ağacı salınmış xiyaban yaşıl tikili daş abidə kimi uzanıb gedirdi”. Burada Floberin üslubu Azərbaycan dilinin çalarları ilə aydın duyulmaqdadır.
Bədii Tərcümə Mərkəzi tərəfindən hazırlanaraq oxuculara təqdim olunmuş “Dünyaya pəncərə” adlı üçhissəli – hekayələr, dram əsərləri və şeirlərin tərcümələrindən ibarət almanax 2014-cü ildən nəşr edilməkdədir. Şirməmməd
Qüdrətoğlunun, Hüseyn Razinin, Şamil Zamanın, Kəmalə Ağayevanın, Vaqif Məmmədovun və Elxan Yurdoğlunun dünya ədəbiyyatı lirikasından ana dilimizə tərcümələri almanaxda özünə yer alıb. “Dünyaya pəncərə” almanaxının ikinci kitabına toplanmış Vaqif Məmmədov, Hüseyn Əsgərov, Ələddin Abbasov, Bağır Qədimov, Şirməmməd Qüdrətoğlu tərəfindən dünya ədəbiyyatından qısa hekayələrin tərcümələri də oxucular tərəfindən maraqla qarşılanıb.
Almanaxın üçüncü kitabı isə Həmid Arzulunun tərcümələri əsasında Efraim Lessinqin və Bertold Brextin dram əsərlərindən ibarətdir. Filologiya elmləri doktoru, yazıçı-tərcüməçi Həmid Arzulu Stefan Svayqın poetik dili və özünün qüdrətli yazıçı təxəyyülünün vəhdəti ilə yazıçının novellalarını orijinaldan – alman dilindən tərcümə etmişdir.
Tənqidi realizmin nümayəndələrindən olan, Vyana şəhərində doğulan və kiçik yaşlarından ədəbiyyata maraqgöstərən qadın qəlbinin ən gözəl bilicisi hesab edilən XX əsrin Avstriya yazıçısı Stefan Svayqın əsərlərində dərin humanizm, həyata sonsuz məhəbbət xüsusilə güclüdür.
“Bir qadının həyatından 24 saat” novellasındakı dil axıcılığı, qadın psixologiyasına, onun mənəvi aləminə nüfuz edərək təlatümlü sarsıntılarına müsbət təsir etmək yazıçının və tərcüməçinin sənətkarlığıdır: “Mənə elə gəldi ki, başıma, sanki ağır dəmir dəbilqə keçiriblər, bu dəbilqə mənim alnımı sıxır, ağırlığı altında isə bədənim tab gətirməyərək aşağı əyilir”. M.Qorkinin Stefan Svayqın yaradıcılığı haqqında dediyi “Qadın haqqında belə məhəbbətlə, belə ehtiramla yazan başqa sənətkar tanımıram” fikrini tamamilə Həmid Arzulunun tərcüməsinə də aid etmək olar.
Əvvəldə qeyd etdiyimiz kimi yetmiş yeddi şairin şeirlərindən ibarət “Nakşi-cihan Nahçıvan” kitabının türk dilində Ankara nəşrində ulu diyarımız Naxçıvan torpağının yetişdirdiyi şairlərimizin şeirləri toplanıb. Xalq şairi Məmməd Arazın, İslam Səfərlinin şeirlərindən başlayaraq gənc şairlərimizin, xüsusilə bu kitabın tərcüməsində böyük zəhməti olmuş şair Elxan Yurdoğlunun Naxçıvana həsr edilmiş şeirləri bu kitabda yer almışdır.
Qeyd etdiyimiz kimi, bədii ədəbiyyatın dünya ədəbiyyatı ilə qarşılıqlı əlaqəsi, zənginləşməsi və öyrənilməsi üçün ədəbi tərcümə böyük vasitədir. Çünki dünyada biliyin zənginləşdirilməsi və qarşılıqlı öyrənilməsinin əsas vasitələrindən olan tərcümənin nüfuz etmədiyi sahə yoxdur. Bədii tərcümə ilə yanaşı, elmi əsərlərin, xüsusilə elmi məqalələr və məruzələrin tərcümələri elmi-ədəbi əlaqələri əks etdirir. Tərcümə elmi əsərlərdə dilin düzgün işlədilməsini və elmin beynəlxalq müstəvidə ədəbi-mədəni mübadilələrini həyata keçirən prosesdir. Müxtəlif xalqların ədəbi prosesinin tərcüməsinin keyfiyyətli nəticəsi üçün orijinalın müəllifi ilə tərcüməçi eyni elmi istedad səviyyəsində olmalıdır. Polşada, Rusiyada və Azərbaycanda bir sıra elmi məqalələrin müəllifi, Naxçıvan torpağının yetirməsi, sosiologiya üzrə fəlsəfə doktoru Samir Səttarov Azərbaycan Respublikasının Polşadakı səfirliyinin təşəbbüsü və təşkilatçılığı ilə Azərbaycan-Polşa diplomatik əlaqələrinin qurulmasının və bərpasının 20 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materiallarını polyak dilinə tərcümə etmişdir. Həmin materiallar arasında akademik İsa Həbibbəylinin “Azərbaycan-Polşa əlaqələrində Naxçıvan”, Fəxrəddin Veysəllinin “Azərbaycan dilçiliyinin inkişafı Polşa-Azərbaycan əlaqələri kontekstində”, Afaq Ramazanovanın “Yüzyıl Azerbaycan halk edebiyatı araştırmaları tarihinde polonya bilim adamları”, Əbülfəz Quliyevin “Nizami”nin “Xosrov və Şirin”inin türkcəyə ilk tərcüməsi (XIV əsr) və əsərin bəzi dil xüsusiyyətləri” məqalələrinin tərcümələri xüsusi yer tutur.
Samir Səttarov Polşada polyaklar və azərbaycanlılar arasında elmi-mədəni və diplomatik əlaqələrin tarixini təsdiq edən yagellon sikkələrinin tapılması, Azərbaycanda qarşılıqlı yardım formaları və xalqımızın qonaqpərvərliyindən bəhs edən, Azərbaycan etnoqrafiyasına, tarixinə, ədəbiyyatına dair bir sıra kitabları polyak dilinə tərcümə etmişdir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Yazıçılar Birliyinin Bədii Tərcümə Mərkəzi tərəfindən hazırlanmış bu tərcümələrin əsas üstünlüyü ondadır ki, onlar ənənəvi olaraq ikinci dildən, yəni rus dilindən deyil, birbaşa orijinaldan tərcümə olunmuşdur. Barəsində danışdığımız tərcümələr Bədii Tərcümə Mərkəzinin uğurlu fəaliyyətinin bəhrəsi hesab oluna bilər.
Fidan Nizaməddin qızı Abdurahmanova,
AMEA-nın Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun
Ədəbi tənqid şöbəsinin aparıcı elmi işçisi, dosent
Baxış sayı: 222
Bölməyə aid digər xəbərlər
21-01-2022, 20:43
Təbrizdə Qarabağı tərənnüm edən “Xarı bülbüllər” almanaxı çap olunub
14-01-2022, 13:22
“Elmi əsərlər” jurnalının yeni sayı nəşr olunub
13-01-2022, 23:43
İlahiyyat İnstitutunun kafedra müdirinin məqaləsi beynəlxalq indeksli jurnalda çap olunub
13-01-2022, 13:00
Bakı və Səmərqənd alimlərinin əməkdaşlığına dair kitab nəşr olundu
11-01-2022, 21:30
“İslam Sivilizasiyası Qafqazda” II Beynəlxalq Simpoziumunun materialları nəşr olunub
8-01-2022, 14:30
Vidadi Babanlıya “Şərəf” ordeni verildi
6-01-2022, 00:34
95 yaşlı Vidadi Babanlı onu kimlərin təbrik etməsini istədi?
26-12-2021, 22:23
Almas İldırımın oğlu ilk dəfə AzTV-yə danışdı – Şairlə bağlı gizli məqamlar (VİDEO)
23-12-2021, 01:13
Şair, dramaturq Müzəffər Nəsirlinin anadan olmasının 110 illiyinə həsr olunmuş elmi konfrans keçirilib
20-12-2021, 23:25
Aşıq Ələsgərin 200 illik yubileyi qeyd olunub - FOTO
17-12-2021, 23:32
Naxçıvan Muxtar Respublikasının torpaq mühitinin tədqiqinə həsr olunmuş yeni monoqrafiya nəşr olunub
16-12-2021, 23:25
Ərdoğan və Əliyevin dostluğu kitab oldu - Fotolar
13-12-2021, 20:34
NURLU ŞƏXSİYYƏT, ƏSL ZİYALI- MÖVSÜM ƏHMƏD-65-Dilbər Rzayeva
5-12-2021, 01:34
PAYIZ HAQQINDA ŞEİRLƏR -İBRAHİM YUSİFOĞLU
1-12-2021, 00:03
Arzu ömrü uzadır!-Əkbər QOŞALI
30-11-2021, 23:33
ƏYALƏTDƏN BAŞLAYAN SƏNƏT YOLU-İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
28-11-2021, 23:54
Aysel Kərim "Vətən fədaisi" mükafatına layiq görüldü-Təbrik edirik!
27-11-2021, 01:59
HƏSSAS, SƏMİMİ, VƏTƏNPƏRVƏR ŞAİR, DƏYƏRLİ ALİM-XANƏLİ KƏRİMLİ - 70
22-11-2021, 23:05
“Arı” və “Mirat” jurnalları yeni əlifbada” toplusu nəşr olunub
19-11-2021, 21:06
Baş redaktor Elçin Səlimlini təbrik etdi
19-11-2021, 20:17
Nadir Əhməd-Şeirlər
19-11-2021, 00:01
“Kəmalə Ağayeva – 85” mövzusunda elmi konfrans keçirilib
18-11-2021, 23:37
Qalib gəldi Azərbaycan-Elçin Səlimli-Şeirlər
18-11-2021, 02:33
“YAŞA AZƏRBAYCAN!”- VÜQAR ƏHMƏD
15-11-2021, 18:16
“Moskva və Qars beynəlxalq müqavilələri” kitabı nəşr olunub
12-11-2021, 21:15
Azərbaycan İlahiyyat İnstitutunun müəllimi beynəlxalq simpoziuma qatılıb
11-11-2021, 00:40
Bakı Bələdiyyə Teatrının 29 yaşı tamam oldu
6-11-2021, 02:47
ŞƏHİDLİYİN ZƏFƏR NƏĞMƏSİ-İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
5-11-2021, 02:24
Seymur Nəsirov “Vətən uzaqda deyil” proqramının “Blits şərh” rubrikasının qonağı olub
4-11-2021, 18:36
“Elmi əsərlər”in növbəti sayı maraqlı mövzuları əhatə edir
29-10-2021, 08:48
AMEA-da yeni direktorlar seçildi
25-10-2021, 09:48
Nizami Muradoğlu vəfat etdi
22-10-2021, 00:48
Təranə ARİFQIZI-ŞƏHİD ANASI-ŞEİRLƏR
14-10-2021, 21:47
QƏLƏM GƏLDİ ƏLİMƏ, ARAZ GƏLİR DİLİMƏ…-RAMİZ QASIMOV-14 oktyabr MƏMMƏD ARAZIN DOĞUM GÜNÜDÜR
11-10-2021, 22:53
Ədəbiyyatşünas alimə həsr olunan tədbir keçirilib-Abbas Zamanov – 110
10-10-2021, 21:19
Sadəlik və səmimiyyətin poeziyası-Zəkulla Bayramlı
2-10-2021, 00:32
“Əsrə bərabər illər” kitabının təqdimatı olub
28-09-2021, 17:55
İordaniya və İraq mətbuatı azərbaycanlı şərqşünasın məqaləsini yayıb
28-09-2021, 17:51
Beynəlxalq Tərcüməçilər Gününə həsr olunmuş vebinar keçirilib
27-09-2021, 22:53
Moskvada “Nizami Gəncəvi İli”nə həsr olunmuş tədbir keçirilib
21-09-2021, 08:13
Azərbaycan İlahiyyat İnstitutunun təşkilatçılığı ilə Respublika Elmi Konfransı keçiriləcək
18-09-2021, 15:15
ŞUŞA ETÜDLƏRİ-POEMA- İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
16-09-2021, 21:57
Naxçıvanın seysmikliyindən bəhs edən məqalə ABŞ-da nəşr olunub
16-09-2021, 21:40
HEYDƏRBABA ŞAİRİ-Ramiz QASIMOV