21:29 / 22-12-2025
Yunan fermerləri tunelləri və yolları bağlayır
21:07 / 22-12-2025
Venesuela xarici işlər naziri: "Rusiya ABŞ-ın blokadasına qarşı mübarizədə kömək təklif etdi"
20:51 / 22-12-2025
"Bloomberg": ABŞ-da Teslanın elektrik qapıları səbəbindən 15 nəfər ölüb
20:45 / 22-12-2025
İki oğlan evdə hazırlanmış fişəng partlaması nəticəsində xəsarət alıb
20:42 / 22-12-2025
ABŞ Daxili Təhlükəsizlik Katibi Maduronu prezident vəzifəsindən istefa verməyə çağırdı
20:40 / 22-12-2025
WP: Tramp dünyanın müxtəlif yerlərindəki diplomatik nümayəndəliklərdən 48 ABŞ səfirini geri çağırır
20:37 / 22-12-2025
Rusiya və Venesuela xarici işlər nazirləri ABŞ-ın Karib dənizindəki hərəkətlərindən narahat olduqlarını bildiriblər
19:51 / 22-12-2025
80-dən çox miqrant basqından sonra polis bölmələrinə göndərilib
19:48 / 22-12-2025
Paşinyan ABŞ ilə "Tramp Marşrutu" ilə bağlı konstruktiv danışıqlar apardığını açıqladı
19:46 / 22-12-2025
NBC, Rubio və Vitkoff arasında Ukrayna ilə bağlı "uzun müddətdir davam edən ixtilaf" barədə məlumat verib
19:43 / 22-12-2025
Keçmiş sevgilisini balta ilə döyən keçmiş nazirə bir il şərti cəza verildi
19:40 / 22-12-2025
Britaniyalı müğənni Kris Ria vəfat edib
18:40 / 22-12-2025
Göldə boğulan təxminən 800 qoyunun cəsədi ətraf mühit üçün heç bir təhlükə yaratmır
18:37 / 22-12-2025
Sasiska üzündən az qala öləcək olan qadına kömək etdilər
18:27 / 22-12-2025
Putin Tacikistan Prezidenti ilə ikitərəfli görüş keçirib
18:24 / 22-12-2025
Futbol məşqçisi və Dövlət Dumasının keçmiş deputatı Qazzayev Dinamo Moskvaya qayıda bilər
18:10 / 22-12-2025
Putin: "Rusiya və Qazaxıstan arasında mübahisəli məsələ yoxdur"
18:03 / 22-12-2025
Putin və Piotrovski Paşinyana Aleksandr Sütununun xüsusiyyətləri barədə məlumat veriblər
18:00 / 22-12-2025
Putin və Tokayev Sankt-Peterburqda ikitərəfli görüş keçiriblər
17:58 / 22-12-2025
Sankt-Peterburq qarnizonunun hərbi prokurorunun müavini Moskvada həbs edilib
17:46 / 22-12-2025
TASS: Tanınmış brendlərin jeleli ətində Staphylococcus aureus və E. coli aşkar edilib
17:37 / 22-12-2025
Lukaşenko: "Belarusda on iki "Oreşnik" raket sistemi olacaq"
00:12 / 22-12-2025
Leyla Əliyeva Nüsrət Kəsəmənlinin şeirini səsləndirdi - Video
00:04 / 22-12-2025
Sabahdan Amnistiya aktının icrası başlanılır
23:59 / 21-12-2025
Misir klinikasında saxlanılan Çelyabinskdən olan turist Yekaterinburqa gəlib
23:53 / 21-12-2025
“Qardaşlığımız əbədidir” sərgisi: İki qardaş ölkənin mədəniyyətinə sənətkar baxışı
23:36 / 21-12-2025
Almaniya kansleri Merz Maqdeburq terror aktının baş verdiyi yerə səfəri zamanı fitə basılıb
23:24 / 21-12-2025
Zelenski Bir neçə Regional Administrasiya rəhbərinin işdən çıxarıldığını elan etdi
22:12 / 21-12-2025
Belarus ilin sonuna qədər bir dəstə "Su-30SM2" təyyarəsi almağı planlaşdırır
22:08 / 21-12-2025
Avtomobil yanıb
20:49 / 21-12-2025
Tokayev: "AİB-ə qarşılıqlı birbaşa investisiyalar 20 milyard dolları keçib"
20:45 / 21-12-2025
Yeniyetmələr 13 yaşlı xəstəyə hücum ediblər
20:40 / 21-12-2025
Putin: "AİB üzvlüyü üzvlərinə əhəmiyyətli dividendlər gətirir"
20:32 / 21-12-2025
Peskov: "Rusiya və ABŞ arasındakı münasibətlər Ukraynadakı nizamlama ilə əlaqələndirilməməlidir"
20:29 / 21-12-2025
Eysmont: "Lukaşenko Putinə hədiyyə olaraq rəsm gətirib"
20:26 / 21-12-2025
Paşinyan Ermənistana yük tranzitinin qarşısını aldığına görə İlham Əliyevə təşəkkür etdi
20:18 / 21-12-2025
Göldən 780 boğulan qoyun çıxarılıb
Millətin ən böyük sərvəti-Fəxriyyə CƏFƏROVA
Tarix: 19-02-2021 12:01 | Bölmə: Sosial
Fevralın 21-i bütün dünyada Beynəlxalq Ana Dili Günü kimi qeyd olunur. Çünki 1999-cu ilin noyabrında Banqladeş səfirinin təşəbbüsü ilə UNESCO tərəfindən fevralın 21-i Beynəlxalq Ana Dili Günü elan edilib. Bu günün qeyd edilməsində başlıca məqsəd dilimizi qoruyub saxlamaqdır.
Belə ki, 1952-ci il 21-22 fevral tarixlərində Pakistanda benqal dilinin qadağan edilməsinə etiraz olaraq keçirilən aksiyada polis və silahlı qüvvələrin müdaxiləsi nəticəsində 4 tələbə şəhid olur. Banqladeş nümayəndələri fevralın 21-ni məhz həmin şəhidlərin xatirəsinə ehtiram əlaməti kimi Ana Dili Günü adlandırılması haqqında müraciət edirlər. Beləliklə, YUNESKO-nun Baş Konfransında 21 fevral Beynəlxalq Ana Dili Günü elan olunur.
Hər il keçirilən Beynəlxalq Ana dili günü hər kəsə öz doğma dilinin varlığını hiss etmək, onunla qürur duymaq, onu yad təsirlərdən qorumaq, inkişaf etdirmək hüququ olduğunu bir daha yada salır. Çünki hər bir millətin maddi və mənəvi irsini qoruyan və inkişaf etdirən ən mühüm və ən güclü vasitə dildir. Hər bir insan öz ana dilini yaxşı bilməli və onu qorumalıdır.
Ulu öndər Heydər Əliyevin müstəqil Azərbaycan Respublikası gənclərinin birinci forumunda söylədiyi “Hər bir gənc Azərbaycanın müstəqil gələcəyini təmin etmək üçün vətəni sevməlidir, ölkəni sevməlidir, torpağı sevməlidir, xalqımızı sevməlidir, millətimizi sevməlidir, dilimizi sevməlidir, milli ənənələrimizi sevməlidir” – sözlərində dilimizə verilən yüksək qiymət öz parlaq ifadəsini tapmışdır.
Dilimizin saflığını və müqəddəsliyini qorumaq, yad təsirlərdən qurtarmaq bizim borcumuzdur. Bu mənada, Azərbaycanın böyük şairi Süleyman Rüstəmin bu misralarını xatırlamamaq mümkün deyil:
Mən sənin dilinə dəymirəm, cəllad,
Gəl sən də bu ana dilimə dəymə,
Sənin də bağın var, gülün var, çəkin,
Bağıma əkdiyim gülümə dəymə!
Bu misralar böyük şairin vətəndaş etirazı idi.
Bu gün bu dildə nə qədər gözəl əsərlər yaranmış, nə qədər hikmətli fikirlər söyləmişdir. Azərbaycan dili haqqında yazıçı Mirzə İbrahimovun fikrini xatırlamaq yerinə düşər. O yazırdı: “Azərbaycan dili qanadlı xəyalları, coşqun ehtirasları, dərin fikirləri ifadə edə bilir. Eyni zamanda, bu dil gözəldir, cazibədardır, şerlə, ahənglə, musiqi ilə doludur”. Doğrudanda, Azərbaycan dili gözəl dildir, musiqili dildir, ən incə fikirlərin ifadəsinə xidmət edən dildir. Elə buna görədir ki, çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatımızın aparıcı simalarından olan Zəlimxan Yaqub da ruhumuza işləyən, qanımıza hopan dilimizi vəsf edərək yazırdı:
Füzuli zirvəli, Vaqif arxalı,
Mənim qoşqar dilim, Ələsgər dilim.
Ömrümün naxışı, bəxtimin xalı,
Dadda, şirinlikdə bal, şəkər dilim.
Deməli,milləti tanıdan,yaşadan onun dilidir. Bu gün millətin dilinin dövlət dili statusuna yüksəlməsi tarixi hadisə, milli dövlətçilik tarixinin qızıl səhifəsidir. Dil millətin millət olaraq təsdiqidir. Dilin dövlət dili statusuna yüksəlməsi millətin öz taleyinə sahibliyinin, dövlət qurmaq və qorumaq qüdrətinin, eyni zamanda, dilinin zənginliyinin sübutudur. Bu mənada dilin dövlət dili statusu qazanması həqiqətən qürur gətirən bir tarixi hadisədir. Azərbaycan dili də məhz bu tarixi hadisəni yaşayıb və öz hüquqlarını bərpa edə bilib.
Danılmaz faktdır ki, bu gun Azərbaycan dilinin hərtərəfli inkişafı, dövlət dili səviyyəsinə qalxması, diplomatiya aləminə yol açması, dünyanın ən mötəbər tribunalarından eşidilməsi ümummilli liderimiz Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulan dil siyasəti ilə bağlıdır. Bu siyasətin əsası isə ən cətin bir vaxtda-“vahid dil” siyasətinin daha geniş şəkildə təbliğ edildiyi, milli dillərin sıxışdırıldığı bir vaxtda qoyuldu. Halbuki belə çətin bir vaxtda ana dili məsələsi ilə məşğul olmaq olduqca qorxulu idi. Ona görə qorxulu idi ki, dil məsələsini qabardanlar, bu barədə fikir söyləyənlər ağır cəza ilə cəzalandırılırdı. Bu cür təzyiq və təqiblərə baxmayaraq, Heydər Əliyev dil məsələsində öz mövqeyini çox cəsarətlə ifadə edə bildi. Hətta ulu öndərin bu cəsarətli addımı nəticəsində 1978-ci il konstitusiyasında ilk dəfə Azərbaycan dili dövlət dili kimi qəbul edildi.1978-ci il martın 14-də Azərbaycan Konstitusiyasını hazırlayan komissiyanın iclası keçirildi. Bu iclasın sədri Heydər Əliyev idi. Amma bu konstitusiya layihəsində Azərbaycan dilinin hansı status daşıması məsələsi yer almamışdı. Lakin ümumxalq müzakirəsinə verilən Azərbaycan Konstitusiyası layihəsinin 73-cü maddəsində yazılmışdı: “SSRİ qanunları Azərbaycan SSR ərazisində məcburidir”. Bu məsələ o dövrün dövlət rəhbərlərini narahat etməsə də, milli ruhlu ziyalıları narahat etməyə başladı. Xüsusilə, Heydər Əliyev bu məsələdən narahat olaraq sovet rəhbərləri ilə danışıqlar apardı. Nəticədə, ulu öndər ana dili məsələsini həll etməklə bərabər, eyni zamanda, layihədəki 73-cü maddənin ləğv edilməsinə də nail oldu.
1978-ci il aprelin ikisində IX çağırış Azərbaycan SSR ALİ Sovetinin Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası Konstitusiyasının layihəsi və onun ümumxalq müzakirəsinin yekunlarına həsr edilmiş VII sessiyasında məruzə ilə çıxış edən Heydər Əliyevin təklifi ilə 73-cü maddəni aşağıdakı redaksiyaya vermək təklif olunmuşdu: “Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının dili Azərbaycan dilidir”. Əlbəttə, o dövrdə belə cəsarətli addımı Heydər Əliyev kimi dahi bir insan ata bilərdi. Bu, ulu öndərin öz xalqı qarşısında ən böyük tarixi xidmətlərindən biri idi.
1978-ci ildə qəbul edilmiş Konstitusiya haqqında danışarkən ulu öndər o günləri belə xatırlayırdı: “Xatirimdədir, o vaxt başqa respublikaların rəhbərləri ilə kəskin danışıqlarımız oldu. Ukraynanın rəhbəri Şerbitski ilə mənim kəskin danışıqlarım xatirimdədir. O, buna çox etiraz edirdi, belə əsaslandırırdı ki, siz belə yazdığınız halda, gərək biz də yazaq ki, Ukraynanın dövlət dili Ukrayna dilidir. Mən ona dedim ki, heç kəs sizə mane olmur. Siz bizdən də böyük respublikasınız və Sovetlər İttifaqında sizin xüsusi çəkiniz bizimkindən qat-qat artıqdır. Siz istəsəniz, bunu yaza bilərsininz. Ancaq siz nə üçün bizə mane olursunuz...Ancaq biz buna nail olduq. Hesab edirəm ki, bu, o dövrdə, o zamanın şəraitində respublikamızda, ümumiyyətlə, ölkəmizin tarixində böyük hadisə oldu”.
Heydər Əliyev bilirdi ki, dil də, tarix də, mədəniyyət də millətsiz mövcud ola bilməz və hər hansı bir milləti yer üzündən izsiz olaraq silmək üçün onun dilini, mədəniyyətini, tarixini əlindən almaq kifayətdir.
XXI əsr Azərbaycan dilinin inkişafında əlamətdar hadisələrlə zəngindir. Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi, ana dilimizin inkişafı, təsir dairələrinin genişlənməsi ilə bağlı ulu öndərimizin verdiyi fərmanları, sərəncamları, qanunlar dilimizin daha da inkişafı üçün əlverişli şərait yaratdı. 1995-ci il noyabrın 12-də referendum yolu ilə qəbul olunmuş Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında (21-ci maddə) Azərbaycan dili dövlət dili kimi təsbit olundu. Bütün bunların həyata keçirilməsində Böyük öndərimiz Heydər Əliyevin apardığı dil siyasətinin çox mühüm önəmi, əhəmiyyəti vardır. Mədəniyyətimizə, incəsənətimizə, dilimizə qayğı hər bir vətəndaşdan milli təəssübkeşlik mövqeyini nümayiş etdirməyi tələb edir. Dil məsələlərinə gəldikdə isə onu demək lazımdır ki, dilçiliyimizin Azərbaycan dilinin dəyərini, rolunu, zənginliklərini, incəliklərini və s. məsələləri üzə çıxarması üşün olduqca əlverişli şərait yaranmışdır.
Konstitusiya komissiyasının noyabrın sonlarında keçirilən iclasında Heydər Əliyev bu məsələyə öz münasibətini bildirərək deyirdi: “Biz ən doğru, düzgün və ən əsaslı bir qərar qəbul etdik ki, Azərbaycanın dövlət dili Azərbaycan dilidir. Bu, Azərbaycan xalqı üçün, onun mənəviyyatı, dilinin inkişafı üçün çox əhəmiyyətli qərardır. Bu, Azərbaycanda bütün Azərbaycan xalqının tərkibini təşkil edən xalqların hamısının özlərinə bu dili qəbul etməsi üçün çox əsaslı bir qərardır və hesab edirəm ki, həm keçmişimizə böyük hörmət, həm də gələcək nəsillər üçün böyük bir sənətdir”.
Müstəqillik illərində Heydər Əliyevin qayğısı nəticəsində ana dilimizə qarşı edilmiş haqsızlıq aradan qaldırıldı, onun hüquqları qorundu, cəmiyyətdəki mövqeləri tam bərpa edildi. Bu gün dilimizin özünəməxsus kamil qrammatik quruluşu, zəngin fondu, geniş ifadə imkanları, mükəmməl əlifbası, yüksək səviyyəli yazı normaları vardır.
“Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında” böyük öndər Heydər Əliyevin 18 iyun 2001-ci il tarixli fərmanında deyilir: “Azərbaycan Respublikasının dövlət dili Azərbaycan dilidir. Müstəqil dövlətimizin rəsmi dili statusunu almış Azərbaycan dilinin geniş tətbiq edilməsi və sərbəst inkişafı üçün münbit zəmin yaranmışdır. Tarixin müxtəlif mərhələlərində dilimizə qarşı edilmiş haqsızlıqların, təzyiq və təhriflərin nəticələrinin aradan qaldırılması üçün hazırda ölkəmizdə çox əlverişli şərait mövcuddur. Dil öz daxili qanunları əsasında inkişaf edirsə də, onun tədqiq və tətbiq edilməsi üçün yaradılmış geniş imkanlar bu inkişafın daha sürətli və dolğun olmasına təkan verir”.
2003-cü il yanvarın 2-də isə ulu öndərin fərmanı ilə “Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu qüvvəyə mindi. Öz doğma ana dilini sevən lider deyirdi: “Biz indi müstəqil dövlət kimi, azad xalq kimi öz dilimizlə, Azərbaycan dili ilə fəxr edirik. Hər bir xalq öz dili ilə yaranır. Ancaq xalqının dilini yaşatmaq, inkişaf etdirmək və dünya mədəniyyəti səviyyəsinə qaldırmaq xalqın qabaqcıl adamlarının, elm, bilik xadimlərinin fəaliyyəti nəticəsində mümkün olur”.
Ulu öndər Heydər Əliyev dövlət dilimiz olan ana dilimizə böyük üstünlük verir və tövsiyə edirdi ki, hər bir azərbaycanlı başqa dilləri də mükəmməl öyrənsin, onlardan yeri gəldikcə istifadə etsin. Lakin heç kəs öz doğma Azərbaycan dilinə diqqət, hörmət və məhəbbəti azaltmamalıdır.
Ona görə də Heydər Əliyev hər bir çıxışında qətiyyətlə dil məsələsinə toxunur, dilə belə qiymət verirdi: “Bütün xalqlarda olduğu kimi, Azərbaycan xalqının da dili onun milli varlığını müəyyən edən başlıca amillərdəndir. Dilimiz xalqın keçdiyi bütün tarixi mərhələlərdə onunla birgə olmuş, onun taleyini yaşamış, üzləşdiyi problemlərlə qarşılaşmışdır. O, xalqın ən ağır günlərində belə onun milli mənliyini, xoşbəxt gələcəyə olan inamını qoruyub möhkəmləndirmişdir. Inkişaf etmiş zəngin dil mədəniyyətinə sahib olan xalq əyilməzdir, ölməzdir, böyük gələcəyə malikdir. Ona görə də xalqımıza ulu babalarımızdan miras qalan bu ən qiymətli milli sərvəti hər bir Azərbaycan övladı göz bəbəyi kimi qorumalı, daim qayğı ilə əhatə etməlidir. Bu, onun vətəndaşlıq borcudur”.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev ulu öndərin dil siyasətini uğurla davam etdirir. Azərbaycan dövlətinin Prezidenti İlham Əliyevin ana dilinin dövlət dili kimi geniş, maneəsiz işləkliyi üçün göstərdiyi siyasi, milli iradə, gördüyü məqsədyönlü işlər də Azərbaycan dilinin nüfuzunun yüksəlməsinə və türk dilləri arasında mötəbər mövqe qazanmasına xidmət edir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 2004-cü il yanvarın 12-də imzaladığı "Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında", 2004-cü il yanvarın 14-də "Azərbaycan Milli Ensiklopediyasının nəşri haqqında", eləcə də 2007-ci il 30 dekabrda "Dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin Azərbaycan dilində nəşri nəzərdə tutulan əsərlərinin siyahısının təsdiq edilməsi haqqında" sərəncamları ana dilinin həyatımızın bütün sahələrində tam və müfəssəl tətbiqini gerçəkləşdirmişdir.
Azərbaycanda elmin, təhsilin elə bir sahəsi yoxdur ki, dövlət dilinin işlənməsi və fəaliyyəti konkret maddələr əsasında öz əksini tapmamış olsun. Müasir dövrdə Azərbaycan dili elə bir inkişaf mərhələsinə çatmışdır ki, elmi-texniki inkişaf nəticəsində yaranmış müxtəlif fikirləri, sözləri, anlayışları, xüsusi elmi və texniki terminləri çox asanlıqla ifadə etmək olar. Bu onu göstərir ki, Azərbaycan dili ictimai, siyasi, mədəni inkişafla bağlı olaraq tərəqqi edir, onun publisist, bədii, elmi və siyasi üslubları daha da inkişaf edir və zənginləşir.
Ölkə başçısının 2013-cü il 9 aprel tarixli "Azərbaycan dilinin qloballaşma şəraitində zamanın tələblərinə uyğun istifadəsinə və ölkədə dilçiliyin inkişafına dair Dövlət Proqramının təsdiq edilməsi haqqında" Sərəncamı Azərbaycan dilinə göstərilən qayğının ifadəsi olmaqla yanaşı, həm də ana dilimizin saflığının və zənginliyinin qorunması yolunda mühüm tarixi hadisədir.
Prezident İlham Əliyev milli xüsusiyyətlərimizin saxlanmasında ana dili və ədəbiyyatımızın başlıca amillərdən olduğunu dəfələrlə diqqətə çəkərək demişdir: “Bizi millət kimi qoruyub saxlayan məhz dilimiz, ədəbiyyatımız, tariximiz, ənənələrimizdir”. Ölkə rəhbəri müxtəlif çıxışlarında, insanlarla söhbətlərində, bölgələrdə keçirdiyi görüşlərdə həmişə dövlət atributlarına, xüsusilə də Azərbaycan dilinə, əlifbasına, mədəniyyətinə, incəsənətinə, milli adət-ənənələrinə xüsusi ehtiramla yanaşaraq onun fəzilətlərindən söz açmışdır.
Ana dilinin dövlət dili statusuna yüksəlməsi, haqlı olaraq, tarixi hadisə, milli dövlətçiliyimizin tarixinin önəmli səhifəsi sayılır. Bu, milli yetkinliyin təsdiqi, xalqın öz taleyinə sahibliyinin, dövlət qurmaq və qorumaq qüdrətinin parlaq ifadəsidir. Bu gün Azərbaycan dili, sözün həqiqi mənasında, müstəqil bir dövlətin dilidir. İndi Azərbaycan dili dünyanın müxtəlif dilləri ilə birbaşa əlaqəyə girmək imkanı qazanıb. Əgər bir vaxtlar dünya dilləri ilə Azərbaycan dili yalnız rus dili vasitəsilə əlaqəyə girirdisə, indi birbaşa əlaqə imkanları var. Bu mənada Azərbaycan dilinin inkişafı göz qabağındadır.
Prezident İlham Əliyev 2015-ci ilin noyabrında Milli Elmlər Akademiyasının 70 illiyi ilə bağlı keçirilən toplantıdakı nitqində də dövlət dilinin kənar təsirlərdən qorunması və saflığının təmin olunmasının vacibliyini qeyd etmiş, lüzumsuz yerə dilimizdə yad kəlmələrin işlədilməsinin əleyhinə olduğunu bildirmişdir. Azərbaycan Prezidenti dövlət dilinin tətbiq dairəsinin genişləndirilməsi üçün ardıcıl tədbirlər həyata keçirir.
2018-ci il iyulun 18-də isə Prezident İlham Əliyev Azərbaycan dilinin elektron məkanda daha geniş istifadəsinin təmin edilməsi ilə bağlı bir sıra tədbirlər haqqında sərəncam imzalayır.
Prezident İlham Əliyevin "Azərbaycan dilinin saflığının qorunması və dövlət dilindən istifadənin daha da təkmilləşdirilməsi ilə bağlı tədbirlər haqqında" 2018-ci il 1 noyabr tarixli Fərmanı əsası Ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş dil siyasətinin və bu gün dilimizin saflığının qorunması və inkişafı ilə bağlı dövlətimizin başçısının həyata keçirdiyi səmərəli və geniş miqyaslı işlərin məntiqi davamıdır.
Bir sözlə, dilin qoruyucusu və daşıyıcısı xalqdır, buna görə də dilin keşiyində durmaq, onun hərtərəfli inkişafına nail olmaq hər kəsin vətəndaşlıq borcu olmalıdır.
Mənim ana dilim-ürəyim,odum,
Ey tarım, kamanım, qopuzum, udum,
Vaqifim, Füzulim, Dədə Qorqudum,
“Şur”umun, “Cəngi”min mayası dilim!.
Mənim ana dilim-keçmişim, ulum,
Sonsuz gələcəyə uzanan yolum,
Sən adlı Vətənin qurbanı olum,
Ana Vətənimin anası dilim!
Fəxriyyə CƏFƏROVA,
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent,
Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunun müəllimi
Baxış sayı: 1 089
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 19-02-2021 12:01 | Bölmə: Sosial
Fevralın 21-i bütün dünyada Beynəlxalq Ana Dili Günü kimi qeyd olunur. Çünki 1999-cu ilin noyabrında Banqladeş səfirinin təşəbbüsü ilə UNESCO tərəfindən fevralın 21-i Beynəlxalq Ana Dili Günü elan edilib. Bu günün qeyd edilməsində başlıca məqsəd dilimizi qoruyub saxlamaqdır.
Belə ki, 1952-ci il 21-22 fevral tarixlərində Pakistanda benqal dilinin qadağan edilməsinə etiraz olaraq keçirilən aksiyada polis və silahlı qüvvələrin müdaxiləsi nəticəsində 4 tələbə şəhid olur. Banqladeş nümayəndələri fevralın 21-ni məhz həmin şəhidlərin xatirəsinə ehtiram əlaməti kimi Ana Dili Günü adlandırılması haqqında müraciət edirlər. Beləliklə, YUNESKO-nun Baş Konfransında 21 fevral Beynəlxalq Ana Dili Günü elan olunur.
Hər il keçirilən Beynəlxalq Ana dili günü hər kəsə öz doğma dilinin varlığını hiss etmək, onunla qürur duymaq, onu yad təsirlərdən qorumaq, inkişaf etdirmək hüququ olduğunu bir daha yada salır. Çünki hər bir millətin maddi və mənəvi irsini qoruyan və inkişaf etdirən ən mühüm və ən güclü vasitə dildir. Hər bir insan öz ana dilini yaxşı bilməli və onu qorumalıdır.
Ulu öndər Heydər Əliyevin müstəqil Azərbaycan Respublikası gənclərinin birinci forumunda söylədiyi “Hər bir gənc Azərbaycanın müstəqil gələcəyini təmin etmək üçün vətəni sevməlidir, ölkəni sevməlidir, torpağı sevməlidir, xalqımızı sevməlidir, millətimizi sevməlidir, dilimizi sevməlidir, milli ənənələrimizi sevməlidir” – sözlərində dilimizə verilən yüksək qiymət öz parlaq ifadəsini tapmışdır.
Dilimizin saflığını və müqəddəsliyini qorumaq, yad təsirlərdən qurtarmaq bizim borcumuzdur. Bu mənada, Azərbaycanın böyük şairi Süleyman Rüstəmin bu misralarını xatırlamamaq mümkün deyil:
Mən sənin dilinə dəymirəm, cəllad,
Gəl sən də bu ana dilimə dəymə,
Sənin də bağın var, gülün var, çəkin,
Bağıma əkdiyim gülümə dəymə!
Bu misralar böyük şairin vətəndaş etirazı idi.
Bu gün bu dildə nə qədər gözəl əsərlər yaranmış, nə qədər hikmətli fikirlər söyləmişdir. Azərbaycan dili haqqında yazıçı Mirzə İbrahimovun fikrini xatırlamaq yerinə düşər. O yazırdı: “Azərbaycan dili qanadlı xəyalları, coşqun ehtirasları, dərin fikirləri ifadə edə bilir. Eyni zamanda, bu dil gözəldir, cazibədardır, şerlə, ahənglə, musiqi ilə doludur”. Doğrudanda, Azərbaycan dili gözəl dildir, musiqili dildir, ən incə fikirlərin ifadəsinə xidmət edən dildir. Elə buna görədir ki, çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatımızın aparıcı simalarından olan Zəlimxan Yaqub da ruhumuza işləyən, qanımıza hopan dilimizi vəsf edərək yazırdı:
Füzuli zirvəli, Vaqif arxalı,
Mənim qoşqar dilim, Ələsgər dilim.
Ömrümün naxışı, bəxtimin xalı,
Dadda, şirinlikdə bal, şəkər dilim.
Deməli,milləti tanıdan,yaşadan onun dilidir. Bu gün millətin dilinin dövlət dili statusuna yüksəlməsi tarixi hadisə, milli dövlətçilik tarixinin qızıl səhifəsidir. Dil millətin millət olaraq təsdiqidir. Dilin dövlət dili statusuna yüksəlməsi millətin öz taleyinə sahibliyinin, dövlət qurmaq və qorumaq qüdrətinin, eyni zamanda, dilinin zənginliyinin sübutudur. Bu mənada dilin dövlət dili statusu qazanması həqiqətən qürur gətirən bir tarixi hadisədir. Azərbaycan dili də məhz bu tarixi hadisəni yaşayıb və öz hüquqlarını bərpa edə bilib.
Danılmaz faktdır ki, bu gun Azərbaycan dilinin hərtərəfli inkişafı, dövlət dili səviyyəsinə qalxması, diplomatiya aləminə yol açması, dünyanın ən mötəbər tribunalarından eşidilməsi ümummilli liderimiz Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulan dil siyasəti ilə bağlıdır. Bu siyasətin əsası isə ən cətin bir vaxtda-“vahid dil” siyasətinin daha geniş şəkildə təbliğ edildiyi, milli dillərin sıxışdırıldığı bir vaxtda qoyuldu. Halbuki belə çətin bir vaxtda ana dili məsələsi ilə məşğul olmaq olduqca qorxulu idi. Ona görə qorxulu idi ki, dil məsələsini qabardanlar, bu barədə fikir söyləyənlər ağır cəza ilə cəzalandırılırdı. Bu cür təzyiq və təqiblərə baxmayaraq, Heydər Əliyev dil məsələsində öz mövqeyini çox cəsarətlə ifadə edə bildi. Hətta ulu öndərin bu cəsarətli addımı nəticəsində 1978-ci il konstitusiyasında ilk dəfə Azərbaycan dili dövlət dili kimi qəbul edildi.1978-ci il martın 14-də Azərbaycan Konstitusiyasını hazırlayan komissiyanın iclası keçirildi. Bu iclasın sədri Heydər Əliyev idi. Amma bu konstitusiya layihəsində Azərbaycan dilinin hansı status daşıması məsələsi yer almamışdı. Lakin ümumxalq müzakirəsinə verilən Azərbaycan Konstitusiyası layihəsinin 73-cü maddəsində yazılmışdı: “SSRİ qanunları Azərbaycan SSR ərazisində məcburidir”. Bu məsələ o dövrün dövlət rəhbərlərini narahat etməsə də, milli ruhlu ziyalıları narahat etməyə başladı. Xüsusilə, Heydər Əliyev bu məsələdən narahat olaraq sovet rəhbərləri ilə danışıqlar apardı. Nəticədə, ulu öndər ana dili məsələsini həll etməklə bərabər, eyni zamanda, layihədəki 73-cü maddənin ləğv edilməsinə də nail oldu.
1978-ci il aprelin ikisində IX çağırış Azərbaycan SSR ALİ Sovetinin Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası Konstitusiyasının layihəsi və onun ümumxalq müzakirəsinin yekunlarına həsr edilmiş VII sessiyasında məruzə ilə çıxış edən Heydər Əliyevin təklifi ilə 73-cü maddəni aşağıdakı redaksiyaya vermək təklif olunmuşdu: “Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının dili Azərbaycan dilidir”. Əlbəttə, o dövrdə belə cəsarətli addımı Heydər Əliyev kimi dahi bir insan ata bilərdi. Bu, ulu öndərin öz xalqı qarşısında ən böyük tarixi xidmətlərindən biri idi.
1978-ci ildə qəbul edilmiş Konstitusiya haqqında danışarkən ulu öndər o günləri belə xatırlayırdı: “Xatirimdədir, o vaxt başqa respublikaların rəhbərləri ilə kəskin danışıqlarımız oldu. Ukraynanın rəhbəri Şerbitski ilə mənim kəskin danışıqlarım xatirimdədir. O, buna çox etiraz edirdi, belə əsaslandırırdı ki, siz belə yazdığınız halda, gərək biz də yazaq ki, Ukraynanın dövlət dili Ukrayna dilidir. Mən ona dedim ki, heç kəs sizə mane olmur. Siz bizdən də böyük respublikasınız və Sovetlər İttifaqında sizin xüsusi çəkiniz bizimkindən qat-qat artıqdır. Siz istəsəniz, bunu yaza bilərsininz. Ancaq siz nə üçün bizə mane olursunuz...Ancaq biz buna nail olduq. Hesab edirəm ki, bu, o dövrdə, o zamanın şəraitində respublikamızda, ümumiyyətlə, ölkəmizin tarixində böyük hadisə oldu”.
Heydər Əliyev bilirdi ki, dil də, tarix də, mədəniyyət də millətsiz mövcud ola bilməz və hər hansı bir milləti yer üzündən izsiz olaraq silmək üçün onun dilini, mədəniyyətini, tarixini əlindən almaq kifayətdir.
XXI əsr Azərbaycan dilinin inkişafında əlamətdar hadisələrlə zəngindir. Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi, ana dilimizin inkişafı, təsir dairələrinin genişlənməsi ilə bağlı ulu öndərimizin verdiyi fərmanları, sərəncamları, qanunlar dilimizin daha da inkişafı üçün əlverişli şərait yaratdı. 1995-ci il noyabrın 12-də referendum yolu ilə qəbul olunmuş Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında (21-ci maddə) Azərbaycan dili dövlət dili kimi təsbit olundu. Bütün bunların həyata keçirilməsində Böyük öndərimiz Heydər Əliyevin apardığı dil siyasətinin çox mühüm önəmi, əhəmiyyəti vardır. Mədəniyyətimizə, incəsənətimizə, dilimizə qayğı hər bir vətəndaşdan milli təəssübkeşlik mövqeyini nümayiş etdirməyi tələb edir. Dil məsələlərinə gəldikdə isə onu demək lazımdır ki, dilçiliyimizin Azərbaycan dilinin dəyərini, rolunu, zənginliklərini, incəliklərini və s. məsələləri üzə çıxarması üşün olduqca əlverişli şərait yaranmışdır.
Konstitusiya komissiyasının noyabrın sonlarında keçirilən iclasında Heydər Əliyev bu məsələyə öz münasibətini bildirərək deyirdi: “Biz ən doğru, düzgün və ən əsaslı bir qərar qəbul etdik ki, Azərbaycanın dövlət dili Azərbaycan dilidir. Bu, Azərbaycan xalqı üçün, onun mənəviyyatı, dilinin inkişafı üçün çox əhəmiyyətli qərardır. Bu, Azərbaycanda bütün Azərbaycan xalqının tərkibini təşkil edən xalqların hamısının özlərinə bu dili qəbul etməsi üçün çox əsaslı bir qərardır və hesab edirəm ki, həm keçmişimizə böyük hörmət, həm də gələcək nəsillər üçün böyük bir sənətdir”.
Müstəqillik illərində Heydər Əliyevin qayğısı nəticəsində ana dilimizə qarşı edilmiş haqsızlıq aradan qaldırıldı, onun hüquqları qorundu, cəmiyyətdəki mövqeləri tam bərpa edildi. Bu gün dilimizin özünəməxsus kamil qrammatik quruluşu, zəngin fondu, geniş ifadə imkanları, mükəmməl əlifbası, yüksək səviyyəli yazı normaları vardır.
“Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında” böyük öndər Heydər Əliyevin 18 iyun 2001-ci il tarixli fərmanında deyilir: “Azərbaycan Respublikasının dövlət dili Azərbaycan dilidir. Müstəqil dövlətimizin rəsmi dili statusunu almış Azərbaycan dilinin geniş tətbiq edilməsi və sərbəst inkişafı üçün münbit zəmin yaranmışdır. Tarixin müxtəlif mərhələlərində dilimizə qarşı edilmiş haqsızlıqların, təzyiq və təhriflərin nəticələrinin aradan qaldırılması üçün hazırda ölkəmizdə çox əlverişli şərait mövcuddur. Dil öz daxili qanunları əsasında inkişaf edirsə də, onun tədqiq və tətbiq edilməsi üçün yaradılmış geniş imkanlar bu inkişafın daha sürətli və dolğun olmasına təkan verir”.
2003-cü il yanvarın 2-də isə ulu öndərin fərmanı ilə “Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu qüvvəyə mindi. Öz doğma ana dilini sevən lider deyirdi: “Biz indi müstəqil dövlət kimi, azad xalq kimi öz dilimizlə, Azərbaycan dili ilə fəxr edirik. Hər bir xalq öz dili ilə yaranır. Ancaq xalqının dilini yaşatmaq, inkişaf etdirmək və dünya mədəniyyəti səviyyəsinə qaldırmaq xalqın qabaqcıl adamlarının, elm, bilik xadimlərinin fəaliyyəti nəticəsində mümkün olur”.
Ulu öndər Heydər Əliyev dövlət dilimiz olan ana dilimizə böyük üstünlük verir və tövsiyə edirdi ki, hər bir azərbaycanlı başqa dilləri də mükəmməl öyrənsin, onlardan yeri gəldikcə istifadə etsin. Lakin heç kəs öz doğma Azərbaycan dilinə diqqət, hörmət və məhəbbəti azaltmamalıdır.
Ona görə də Heydər Əliyev hər bir çıxışında qətiyyətlə dil məsələsinə toxunur, dilə belə qiymət verirdi: “Bütün xalqlarda olduğu kimi, Azərbaycan xalqının da dili onun milli varlığını müəyyən edən başlıca amillərdəndir. Dilimiz xalqın keçdiyi bütün tarixi mərhələlərdə onunla birgə olmuş, onun taleyini yaşamış, üzləşdiyi problemlərlə qarşılaşmışdır. O, xalqın ən ağır günlərində belə onun milli mənliyini, xoşbəxt gələcəyə olan inamını qoruyub möhkəmləndirmişdir. Inkişaf etmiş zəngin dil mədəniyyətinə sahib olan xalq əyilməzdir, ölməzdir, böyük gələcəyə malikdir. Ona görə də xalqımıza ulu babalarımızdan miras qalan bu ən qiymətli milli sərvəti hər bir Azərbaycan övladı göz bəbəyi kimi qorumalı, daim qayğı ilə əhatə etməlidir. Bu, onun vətəndaşlıq borcudur”.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev ulu öndərin dil siyasətini uğurla davam etdirir. Azərbaycan dövlətinin Prezidenti İlham Əliyevin ana dilinin dövlət dili kimi geniş, maneəsiz işləkliyi üçün göstərdiyi siyasi, milli iradə, gördüyü məqsədyönlü işlər də Azərbaycan dilinin nüfuzunun yüksəlməsinə və türk dilləri arasında mötəbər mövqe qazanmasına xidmət edir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 2004-cü il yanvarın 12-də imzaladığı "Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında", 2004-cü il yanvarın 14-də "Azərbaycan Milli Ensiklopediyasının nəşri haqqında", eləcə də 2007-ci il 30 dekabrda "Dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin Azərbaycan dilində nəşri nəzərdə tutulan əsərlərinin siyahısının təsdiq edilməsi haqqında" sərəncamları ana dilinin həyatımızın bütün sahələrində tam və müfəssəl tətbiqini gerçəkləşdirmişdir.
Azərbaycanda elmin, təhsilin elə bir sahəsi yoxdur ki, dövlət dilinin işlənməsi və fəaliyyəti konkret maddələr əsasında öz əksini tapmamış olsun. Müasir dövrdə Azərbaycan dili elə bir inkişaf mərhələsinə çatmışdır ki, elmi-texniki inkişaf nəticəsində yaranmış müxtəlif fikirləri, sözləri, anlayışları, xüsusi elmi və texniki terminləri çox asanlıqla ifadə etmək olar. Bu onu göstərir ki, Azərbaycan dili ictimai, siyasi, mədəni inkişafla bağlı olaraq tərəqqi edir, onun publisist, bədii, elmi və siyasi üslubları daha da inkişaf edir və zənginləşir.
Ölkə başçısının 2013-cü il 9 aprel tarixli "Azərbaycan dilinin qloballaşma şəraitində zamanın tələblərinə uyğun istifadəsinə və ölkədə dilçiliyin inkişafına dair Dövlət Proqramının təsdiq edilməsi haqqında" Sərəncamı Azərbaycan dilinə göstərilən qayğının ifadəsi olmaqla yanaşı, həm də ana dilimizin saflığının və zənginliyinin qorunması yolunda mühüm tarixi hadisədir.
Prezident İlham Əliyev milli xüsusiyyətlərimizin saxlanmasında ana dili və ədəbiyyatımızın başlıca amillərdən olduğunu dəfələrlə diqqətə çəkərək demişdir: “Bizi millət kimi qoruyub saxlayan məhz dilimiz, ədəbiyyatımız, tariximiz, ənənələrimizdir”. Ölkə rəhbəri müxtəlif çıxışlarında, insanlarla söhbətlərində, bölgələrdə keçirdiyi görüşlərdə həmişə dövlət atributlarına, xüsusilə də Azərbaycan dilinə, əlifbasına, mədəniyyətinə, incəsənətinə, milli adət-ənənələrinə xüsusi ehtiramla yanaşaraq onun fəzilətlərindən söz açmışdır.
Ana dilinin dövlət dili statusuna yüksəlməsi, haqlı olaraq, tarixi hadisə, milli dövlətçiliyimizin tarixinin önəmli səhifəsi sayılır. Bu, milli yetkinliyin təsdiqi, xalqın öz taleyinə sahibliyinin, dövlət qurmaq və qorumaq qüdrətinin parlaq ifadəsidir. Bu gün Azərbaycan dili, sözün həqiqi mənasında, müstəqil bir dövlətin dilidir. İndi Azərbaycan dili dünyanın müxtəlif dilləri ilə birbaşa əlaqəyə girmək imkanı qazanıb. Əgər bir vaxtlar dünya dilləri ilə Azərbaycan dili yalnız rus dili vasitəsilə əlaqəyə girirdisə, indi birbaşa əlaqə imkanları var. Bu mənada Azərbaycan dilinin inkişafı göz qabağındadır.
Prezident İlham Əliyev 2015-ci ilin noyabrında Milli Elmlər Akademiyasının 70 illiyi ilə bağlı keçirilən toplantıdakı nitqində də dövlət dilinin kənar təsirlərdən qorunması və saflığının təmin olunmasının vacibliyini qeyd etmiş, lüzumsuz yerə dilimizdə yad kəlmələrin işlədilməsinin əleyhinə olduğunu bildirmişdir. Azərbaycan Prezidenti dövlət dilinin tətbiq dairəsinin genişləndirilməsi üçün ardıcıl tədbirlər həyata keçirir.
2018-ci il iyulun 18-də isə Prezident İlham Əliyev Azərbaycan dilinin elektron məkanda daha geniş istifadəsinin təmin edilməsi ilə bağlı bir sıra tədbirlər haqqında sərəncam imzalayır.
Prezident İlham Əliyevin "Azərbaycan dilinin saflığının qorunması və dövlət dilindən istifadənin daha da təkmilləşdirilməsi ilə bağlı tədbirlər haqqında" 2018-ci il 1 noyabr tarixli Fərmanı əsası Ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş dil siyasətinin və bu gün dilimizin saflığının qorunması və inkişafı ilə bağlı dövlətimizin başçısının həyata keçirdiyi səmərəli və geniş miqyaslı işlərin məntiqi davamıdır.
Bir sözlə, dilin qoruyucusu və daşıyıcısı xalqdır, buna görə də dilin keşiyində durmaq, onun hərtərəfli inkişafına nail olmaq hər kəsin vətəndaşlıq borcu olmalıdır.
Mənim ana dilim-ürəyim,odum,
Ey tarım, kamanım, qopuzum, udum,
Vaqifim, Füzulim, Dədə Qorqudum,
“Şur”umun, “Cəngi”min mayası dilim!.
Mənim ana dilim-keçmişim, ulum,
Sonsuz gələcəyə uzanan yolum,
Sən adlı Vətənin qurbanı olum,
Ana Vətənimin anası dilim!
Fəxriyyə CƏFƏROVA,
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent,
Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunun müəllimi
Baxış sayı: 1 089
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 18:37
Sasiska üzündən az qala öləcək olan qadına kömək etdilər
Bu gün, 00:04
Sabahdan Amnistiya aktının icrası başlanılır
Dünən, 20:45
Yeniyetmələr 13 yaşlı xəstəyə hücum ediblər
Dünən, 20:18
Göldən 780 boğulan qoyun çıxarılıb
19-12-2025, 18:32
Putin Qafqaz xalqlarının erkən evlənmə ənənəsini təriflədi
19-12-2025, 18:21
Putinə edilən müraciətdən sonra çoxuşaqlı ailənin hüquqlarının pozulması ilə bağlı araşdırma aparılır
18-12-2025, 20:00
Göldən iki balıqçı cəsədi çıxarılıb
17-12-2025, 22:26
Slutski miqrant taksi sürücülərinin rəqəmsal reyestrinin yaradılmasını təklif etdi
17-12-2025, 22:01
Medianın İnkişafı Agentliyinin Müşahidə Şurasının ilin yekunlarına dair iclası keçirilib
17-12-2025, 19:23
Putindən motorlu əlil arabası istəyib
17-12-2025, 19:12
Finlandiyanın Baş naziri Ukraynaya Milli Büdcədən vəsait ayrılmasının qeyri-mümkün olduğunu elan etdi
16-12-2025, 20:22
IKI RAS: Yer kürəsində maqnit fırtınası proqnozlaşdırılandan daha tez başlaya bilər
16-12-2025, 20:18
İş adamı müştərilərindən 25 milyon rubl oğurlayıb
15-12-2025, 12:18
Dmitriyev: "Rusiya Aİ-dəki Rusiya aktivlərinin dondurulmasına məhkəmələr vasitəsilə etiraz edə biləcək"
14-12-2025, 12:59
Peskov: "Putin maşın sürür və bundan həzz alır"
13-12-2025, 19:43
Yük qatarının relsdən çıxması nəticəsində yaranan yanacaq mazutunun dağılması 750 kvadrat metr sahəni əhatə edir
13-12-2025, 19:15
Leyla Əliyeva Lənkərandan paylaşım etdi - Video
13-12-2025, 14:16
Yerli reperlərin iştirakı ilə yeniyetmələr üçün əyləncə məclislərinin təşkilatçıları araşdırılacaq
13-12-2025, 14:05
MAQATE Rusiyanın Zaporojye Atom Elektrik Stansiyasına gedən mütəxəssislərinin təhlükəsizliyini təmin etmək səylərini yüksək qiymətləndirir
12-12-2025, 19:06
Kipr səfirliyi 15 dekabrda Rusiya Federasiyasında viza mərkəzlərinin açılacağını elan etdi
12-12-2025, 17:30
Adil Nağıyevə 5 illik şərti cəza verildi
9-12-2025, 19:58
Klinika ayrı-seçkilik xarakterli iş elanı verdiyinə görə cərimələndi
9-12-2025, 19:34
Vladimir Putin Moskvada nadir hallarda gəzdiyini etiraf etdi
8-12-2025, 19:15
Məktəbli fırıldaqçılara 4 milyon rubl gətirdi
7-12-2025, 00:16
Elmar Qasımov 35 yaşında çempion oldu - Video
6-12-2025, 19:47
Bədən tərbiyəsi dərsi zamanı məktəbli ipdən yıxılıb
5-12-2025, 22:13
Fərid Əhmədov Bərdədə vətəndaşları qəbul edib - Fotolar
5-12-2025, 21:07
Labubuda aşkar edilən zəhərli maddə bədəndə toplanır
4-12-2025, 21:00
Leyla Əliyeva sərgidən paylaşım etdi - Video
3-12-2025, 23:04
Kotletlərdə tarakanlar olması ilə bağlı məlumatları araşdırır
1-12-2025, 17:19
Bir sıra soyğunçuluqların üstünü açdı
1-12-2025, 16:18
Rusiyanın ən yaşlı insanı 114 yaşında vəfat edib
30-11-2025, 16:01
Qırğızıstan xarici işlər naziri Kulubayev: "AB ölkə banklarına qarşı sanksiyaları haqlı çıxara bilməz"
30-11-2025, 15:02
Millət vəkili Könül Nurullayeva vətəndaşlarla növbəti görüşünü keçirib
29-11-2025, 20:10
IKI RAS: Merkurinin görünən geriləmə hərəkəti sona çatır
29-11-2025, 19:10
Türkiyə sahillərində Qara dənizdə tankerlərə endirilən zərbələrin görüntüləri dərc edilib
29-11-2025, 09:39
Tikinti şirkətinin baş mühəndisi saxlanılıb
28-11-2025, 19:30
Putin partlayıcı qurğunun partlaması nəticəsində barmaqlarını itirən oğlana zəng etdi
28-11-2025, 18:32
"Reuters": Quş qripi virusu koronavirusdan daha təhlükəli ola bilər
27-11-2025, 21:53
Leyla Əliyeva Xanbulandan paylaşım etdi - Video
26-11-2025, 23:59
ATV-yə bu kadrlara görə xəbərdarlıq edildi - Video
26-11-2025, 23:46
Məcnun Məmmədov Gürcüstanda rəsmi səfərdədir - Fotolar+Yenilənib