22:14 / 02-05-2025
Yaş senzi mintinqinin iştirakçısı olan 8-12 yaşlı uşaqlar kim idi?
22:09 / 02-05-2025
HƏMAS Qəzza ilə bağlı sövdələşməyə hazır olduğunu bildirib
22:05 / 02-05-2025
"Axios": Stiven Miller Trampın milli təhlükəsizlik müşaviri ola bilər
22:00 / 02-05-2025
Şahzadə Harri məhkəmədə uduzub
21:28 / 02-05-2025
Dzyuba Mahaçqala "Dinamo"su ilə görüşdə qol rekordunu yeniləyib
21:15 / 02-05-2025
Konqo Demokratik Respublikasında daşqınlar nəticəsində 6 nəfər ölüb
21:06 / 02-05-2025
Başqırdıstanda rafting zamanı 5 turist kayakla çevrilib
20:05 / 02-05-2025
ABŞ-da yük maşınından 800 min dollar dəyərində sikkələr tökülüb
19:33 / 02-05-2025
"Bloomberg": Trampın yaxın ətrafı ona Rusiya iqtisadiyyatına təzyiq etmək variantlarını təklif edib
19:29 / 02-05-2025
Tramp Administrasiyası Pentaqonun xərclərini 163 milyard dollar azaltmağı təklif edir
19:27 / 02-05-2025
Tramp ABŞ-ın ÜST, YUNESKO və BMT-yə verdiyi töhfələrin əksəriyyətini dayandırmağı təklif edir
19:24 / 02-05-2025
Oyuncaq tapança ilə mağazanı qarət edən şəxs saxlanılıb
19:10 / 02-05-2025
İki evi yandıran təqaüdçü dəymiş ziyanı ödəyəcək
19:04 / 02-05-2025
Zaxarova Trampın İkinci Dünya Müharibəsi ilə bağlı açıqlamalarından sonra Ruzveltin sözlərini xatırladıb
19:00 / 02-05-2025
BMT Komitəsi Ukraynada Rusiya məhbuslarına işgəncə verilməsi ilə bağlı hesabatlardan narahatdır
11:22 / 02-05-2025
Polşanın baş naziri "qələbə üçün super güclü ordu" yaratmaq niyyətində olduğunu söylədi
11:19 / 02-05-2025
Latviya bank proqramlarında rus dilindən istifadəni qadağan etmək istəyir
11:16 / 02-05-2025
Dağıstanda FSB və polis tərəfindən təhlükəsizlik qüvvələrinə qarşı terror aktının qarşısı alınıb
11:13 / 02-05-2025
İtkin düşən yanğınsöndürənlər ölü tapılıb
11:09 / 02-05-2025
Rus məktəblərində zəng əvəzinə Böyük Vətən Müharibəsindən mahnılar səsləndiriləcək
10:58 / 02-05-2025
ŞAHLAR GÖYTÜRKÜN ALİM – ŞAİR– VƏTƏNDAŞ MİSSİYASI-Vüqar Əhməd
22:52 / 01-05-2025
Dağıstanda turist qayadan yıxılaraq ölüb
22:47 / 01-05-2025
Polşa prezidentliyinə namizədin köməkçisi Biala Podlaska meriyasından Ukrayna bayrağını götürüb
22:43 / 01-05-2025
Qızıl Meydanda atəş açan fəal saxlanılıb
22:07 / 01-05-2025
İt dişləyən uşaq kompensasiya alacaq
22:00 / 01-05-2025
Məşqçi Rodionenko: "Melnikovanın neytral statusundan məhrum edilməsi üçün heç bir əsas yoxdur"
21:54 / 01-05-2025
RT-nin jurnalisti Çey Bose Buxarestə gələrkən saxlanılıb
21:43 / 01-05-2025
"Fox News": Trampın milli təhlükəsizlik üzrə müşaviri Vals işdən çıxarılıb
21:37 / 01-05-2025
İki yaşlı qız altıncı mərtəbədəki mənzilin pəncərəsindən yıxılıb
21:32 / 01-05-2025
ABŞ vitse-prezidenti ruslarla ukraynalıların istəkləri arasında uçurum olduğunu bildirib
21:26 / 01-05-2025
Bill Qeytsin qızı atasının Asperger sindromu olduğunu deyir
21:21 / 01-05-2025
Kamran Əliyev yenidən baş prokuror təyin olundu
21:16 / 01-05-2025
Prezidentin Mətbuat Xidmətinin sektor müdiri işdən çıxarıldı
21:11 / 01-05-2025
Elxan Cəfərova vəzifə verildi
20:58 / 01-05-2025
”Ər-Riyad 2025"ə hazırlıq davam edir-VİDEO
20:47 / 01-05-2025
Bakıda “Porsche”ni sərxoş vəziyyətdə sürən qadın həbs edildi - Video
16:27 / 01-05-2025
Yeniyetmə video çəkiliş apararkən ticarət mərkəzinin pəncərəsindən yıxılıb
Millətin ən böyük sərvəti-Fəxriyyə CƏFƏROVA
Tarix: 19-02-2021 12:01 | Bölmə: Sosial
Fevralın 21-i bütün dünyada Beynəlxalq Ana Dili Günü kimi qeyd olunur. Çünki 1999-cu ilin noyabrında Banqladeş səfirinin təşəbbüsü ilə UNESCO tərəfindən fevralın 21-i Beynəlxalq Ana Dili Günü elan edilib. Bu günün qeyd edilməsində başlıca məqsəd dilimizi qoruyub saxlamaqdır.
Belə ki, 1952-ci il 21-22 fevral tarixlərində Pakistanda benqal dilinin qadağan edilməsinə etiraz olaraq keçirilən aksiyada polis və silahlı qüvvələrin müdaxiləsi nəticəsində 4 tələbə şəhid olur. Banqladeş nümayəndələri fevralın 21-ni məhz həmin şəhidlərin xatirəsinə ehtiram əlaməti kimi Ana Dili Günü adlandırılması haqqında müraciət edirlər. Beləliklə, YUNESKO-nun Baş Konfransında 21 fevral Beynəlxalq Ana Dili Günü elan olunur.
Hər il keçirilən Beynəlxalq Ana dili günü hər kəsə öz doğma dilinin varlığını hiss etmək, onunla qürur duymaq, onu yad təsirlərdən qorumaq, inkişaf etdirmək hüququ olduğunu bir daha yada salır. Çünki hər bir millətin maddi və mənəvi irsini qoruyan və inkişaf etdirən ən mühüm və ən güclü vasitə dildir. Hər bir insan öz ana dilini yaxşı bilməli və onu qorumalıdır.
Ulu öndər Heydər Əliyevin müstəqil Azərbaycan Respublikası gənclərinin birinci forumunda söylədiyi “Hər bir gənc Azərbaycanın müstəqil gələcəyini təmin etmək üçün vətəni sevməlidir, ölkəni sevməlidir, torpağı sevməlidir, xalqımızı sevməlidir, millətimizi sevməlidir, dilimizi sevməlidir, milli ənənələrimizi sevməlidir” – sözlərində dilimizə verilən yüksək qiymət öz parlaq ifadəsini tapmışdır.
Dilimizin saflığını və müqəddəsliyini qorumaq, yad təsirlərdən qurtarmaq bizim borcumuzdur. Bu mənada, Azərbaycanın böyük şairi Süleyman Rüstəmin bu misralarını xatırlamamaq mümkün deyil:
Mən sənin dilinə dəymirəm, cəllad,
Gəl sən də bu ana dilimə dəymə,
Sənin də bağın var, gülün var, çəkin,
Bağıma əkdiyim gülümə dəymə!
Bu misralar böyük şairin vətəndaş etirazı idi.
Bu gün bu dildə nə qədər gözəl əsərlər yaranmış, nə qədər hikmətli fikirlər söyləmişdir. Azərbaycan dili haqqında yazıçı Mirzə İbrahimovun fikrini xatırlamaq yerinə düşər. O yazırdı: “Azərbaycan dili qanadlı xəyalları, coşqun ehtirasları, dərin fikirləri ifadə edə bilir. Eyni zamanda, bu dil gözəldir, cazibədardır, şerlə, ahənglə, musiqi ilə doludur”. Doğrudanda, Azərbaycan dili gözəl dildir, musiqili dildir, ən incə fikirlərin ifadəsinə xidmət edən dildir. Elə buna görədir ki, çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatımızın aparıcı simalarından olan Zəlimxan Yaqub da ruhumuza işləyən, qanımıza hopan dilimizi vəsf edərək yazırdı:
Füzuli zirvəli, Vaqif arxalı,
Mənim qoşqar dilim, Ələsgər dilim.
Ömrümün naxışı, bəxtimin xalı,
Dadda, şirinlikdə bal, şəkər dilim.
Deməli,milləti tanıdan,yaşadan onun dilidir. Bu gün millətin dilinin dövlət dili statusuna yüksəlməsi tarixi hadisə, milli dövlətçilik tarixinin qızıl səhifəsidir. Dil millətin millət olaraq təsdiqidir. Dilin dövlət dili statusuna yüksəlməsi millətin öz taleyinə sahibliyinin, dövlət qurmaq və qorumaq qüdrətinin, eyni zamanda, dilinin zənginliyinin sübutudur. Bu mənada dilin dövlət dili statusu qazanması həqiqətən qürur gətirən bir tarixi hadisədir. Azərbaycan dili də məhz bu tarixi hadisəni yaşayıb və öz hüquqlarını bərpa edə bilib.
Danılmaz faktdır ki, bu gun Azərbaycan dilinin hərtərəfli inkişafı, dövlət dili səviyyəsinə qalxması, diplomatiya aləminə yol açması, dünyanın ən mötəbər tribunalarından eşidilməsi ümummilli liderimiz Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulan dil siyasəti ilə bağlıdır. Bu siyasətin əsası isə ən cətin bir vaxtda-“vahid dil” siyasətinin daha geniş şəkildə təbliğ edildiyi, milli dillərin sıxışdırıldığı bir vaxtda qoyuldu. Halbuki belə çətin bir vaxtda ana dili məsələsi ilə məşğul olmaq olduqca qorxulu idi. Ona görə qorxulu idi ki, dil məsələsini qabardanlar, bu barədə fikir söyləyənlər ağır cəza ilə cəzalandırılırdı. Bu cür təzyiq və təqiblərə baxmayaraq, Heydər Əliyev dil məsələsində öz mövqeyini çox cəsarətlə ifadə edə bildi. Hətta ulu öndərin bu cəsarətli addımı nəticəsində 1978-ci il konstitusiyasında ilk dəfə Azərbaycan dili dövlət dili kimi qəbul edildi.1978-ci il martın 14-də Azərbaycan Konstitusiyasını hazırlayan komissiyanın iclası keçirildi. Bu iclasın sədri Heydər Əliyev idi. Amma bu konstitusiya layihəsində Azərbaycan dilinin hansı status daşıması məsələsi yer almamışdı. Lakin ümumxalq müzakirəsinə verilən Azərbaycan Konstitusiyası layihəsinin 73-cü maddəsində yazılmışdı: “SSRİ qanunları Azərbaycan SSR ərazisində məcburidir”. Bu məsələ o dövrün dövlət rəhbərlərini narahat etməsə də, milli ruhlu ziyalıları narahat etməyə başladı. Xüsusilə, Heydər Əliyev bu məsələdən narahat olaraq sovet rəhbərləri ilə danışıqlar apardı. Nəticədə, ulu öndər ana dili məsələsini həll etməklə bərabər, eyni zamanda, layihədəki 73-cü maddənin ləğv edilməsinə də nail oldu.
1978-ci il aprelin ikisində IX çağırış Azərbaycan SSR ALİ Sovetinin Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası Konstitusiyasının layihəsi və onun ümumxalq müzakirəsinin yekunlarına həsr edilmiş VII sessiyasında məruzə ilə çıxış edən Heydər Əliyevin təklifi ilə 73-cü maddəni aşağıdakı redaksiyaya vermək təklif olunmuşdu: “Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının dili Azərbaycan dilidir”. Əlbəttə, o dövrdə belə cəsarətli addımı Heydər Əliyev kimi dahi bir insan ata bilərdi. Bu, ulu öndərin öz xalqı qarşısında ən böyük tarixi xidmətlərindən biri idi.
1978-ci ildə qəbul edilmiş Konstitusiya haqqında danışarkən ulu öndər o günləri belə xatırlayırdı: “Xatirimdədir, o vaxt başqa respublikaların rəhbərləri ilə kəskin danışıqlarımız oldu. Ukraynanın rəhbəri Şerbitski ilə mənim kəskin danışıqlarım xatirimdədir. O, buna çox etiraz edirdi, belə əsaslandırırdı ki, siz belə yazdığınız halda, gərək biz də yazaq ki, Ukraynanın dövlət dili Ukrayna dilidir. Mən ona dedim ki, heç kəs sizə mane olmur. Siz bizdən də böyük respublikasınız və Sovetlər İttifaqında sizin xüsusi çəkiniz bizimkindən qat-qat artıqdır. Siz istəsəniz, bunu yaza bilərsininz. Ancaq siz nə üçün bizə mane olursunuz...Ancaq biz buna nail olduq. Hesab edirəm ki, bu, o dövrdə, o zamanın şəraitində respublikamızda, ümumiyyətlə, ölkəmizin tarixində böyük hadisə oldu”.
Heydər Əliyev bilirdi ki, dil də, tarix də, mədəniyyət də millətsiz mövcud ola bilməz və hər hansı bir milləti yer üzündən izsiz olaraq silmək üçün onun dilini, mədəniyyətini, tarixini əlindən almaq kifayətdir.
XXI əsr Azərbaycan dilinin inkişafında əlamətdar hadisələrlə zəngindir. Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi, ana dilimizin inkişafı, təsir dairələrinin genişlənməsi ilə bağlı ulu öndərimizin verdiyi fərmanları, sərəncamları, qanunlar dilimizin daha da inkişafı üçün əlverişli şərait yaratdı. 1995-ci il noyabrın 12-də referendum yolu ilə qəbul olunmuş Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında (21-ci maddə) Azərbaycan dili dövlət dili kimi təsbit olundu. Bütün bunların həyata keçirilməsində Böyük öndərimiz Heydər Əliyevin apardığı dil siyasətinin çox mühüm önəmi, əhəmiyyəti vardır. Mədəniyyətimizə, incəsənətimizə, dilimizə qayğı hər bir vətəndaşdan milli təəssübkeşlik mövqeyini nümayiş etdirməyi tələb edir. Dil məsələlərinə gəldikdə isə onu demək lazımdır ki, dilçiliyimizin Azərbaycan dilinin dəyərini, rolunu, zənginliklərini, incəliklərini və s. məsələləri üzə çıxarması üşün olduqca əlverişli şərait yaranmışdır.
Konstitusiya komissiyasının noyabrın sonlarında keçirilən iclasında Heydər Əliyev bu məsələyə öz münasibətini bildirərək deyirdi: “Biz ən doğru, düzgün və ən əsaslı bir qərar qəbul etdik ki, Azərbaycanın dövlət dili Azərbaycan dilidir. Bu, Azərbaycan xalqı üçün, onun mənəviyyatı, dilinin inkişafı üçün çox əhəmiyyətli qərardır. Bu, Azərbaycanda bütün Azərbaycan xalqının tərkibini təşkil edən xalqların hamısının özlərinə bu dili qəbul etməsi üçün çox əsaslı bir qərardır və hesab edirəm ki, həm keçmişimizə böyük hörmət, həm də gələcək nəsillər üçün böyük bir sənətdir”.
Müstəqillik illərində Heydər Əliyevin qayğısı nəticəsində ana dilimizə qarşı edilmiş haqsızlıq aradan qaldırıldı, onun hüquqları qorundu, cəmiyyətdəki mövqeləri tam bərpa edildi. Bu gün dilimizin özünəməxsus kamil qrammatik quruluşu, zəngin fondu, geniş ifadə imkanları, mükəmməl əlifbası, yüksək səviyyəli yazı normaları vardır.
“Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında” böyük öndər Heydər Əliyevin 18 iyun 2001-ci il tarixli fərmanında deyilir: “Azərbaycan Respublikasının dövlət dili Azərbaycan dilidir. Müstəqil dövlətimizin rəsmi dili statusunu almış Azərbaycan dilinin geniş tətbiq edilməsi və sərbəst inkişafı üçün münbit zəmin yaranmışdır. Tarixin müxtəlif mərhələlərində dilimizə qarşı edilmiş haqsızlıqların, təzyiq və təhriflərin nəticələrinin aradan qaldırılması üçün hazırda ölkəmizdə çox əlverişli şərait mövcuddur. Dil öz daxili qanunları əsasında inkişaf edirsə də, onun tədqiq və tətbiq edilməsi üçün yaradılmış geniş imkanlar bu inkişafın daha sürətli və dolğun olmasına təkan verir”.
2003-cü il yanvarın 2-də isə ulu öndərin fərmanı ilə “Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu qüvvəyə mindi. Öz doğma ana dilini sevən lider deyirdi: “Biz indi müstəqil dövlət kimi, azad xalq kimi öz dilimizlə, Azərbaycan dili ilə fəxr edirik. Hər bir xalq öz dili ilə yaranır. Ancaq xalqının dilini yaşatmaq, inkişaf etdirmək və dünya mədəniyyəti səviyyəsinə qaldırmaq xalqın qabaqcıl adamlarının, elm, bilik xadimlərinin fəaliyyəti nəticəsində mümkün olur”.
Ulu öndər Heydər Əliyev dövlət dilimiz olan ana dilimizə böyük üstünlük verir və tövsiyə edirdi ki, hər bir azərbaycanlı başqa dilləri də mükəmməl öyrənsin, onlardan yeri gəldikcə istifadə etsin. Lakin heç kəs öz doğma Azərbaycan dilinə diqqət, hörmət və məhəbbəti azaltmamalıdır.
Ona görə də Heydər Əliyev hər bir çıxışında qətiyyətlə dil məsələsinə toxunur, dilə belə qiymət verirdi: “Bütün xalqlarda olduğu kimi, Azərbaycan xalqının da dili onun milli varlığını müəyyən edən başlıca amillərdəndir. Dilimiz xalqın keçdiyi bütün tarixi mərhələlərdə onunla birgə olmuş, onun taleyini yaşamış, üzləşdiyi problemlərlə qarşılaşmışdır. O, xalqın ən ağır günlərində belə onun milli mənliyini, xoşbəxt gələcəyə olan inamını qoruyub möhkəmləndirmişdir. Inkişaf etmiş zəngin dil mədəniyyətinə sahib olan xalq əyilməzdir, ölməzdir, böyük gələcəyə malikdir. Ona görə də xalqımıza ulu babalarımızdan miras qalan bu ən qiymətli milli sərvəti hər bir Azərbaycan övladı göz bəbəyi kimi qorumalı, daim qayğı ilə əhatə etməlidir. Bu, onun vətəndaşlıq borcudur”.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev ulu öndərin dil siyasətini uğurla davam etdirir. Azərbaycan dövlətinin Prezidenti İlham Əliyevin ana dilinin dövlət dili kimi geniş, maneəsiz işləkliyi üçün göstərdiyi siyasi, milli iradə, gördüyü məqsədyönlü işlər də Azərbaycan dilinin nüfuzunun yüksəlməsinə və türk dilləri arasında mötəbər mövqe qazanmasına xidmət edir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 2004-cü il yanvarın 12-də imzaladığı "Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında", 2004-cü il yanvarın 14-də "Azərbaycan Milli Ensiklopediyasının nəşri haqqında", eləcə də 2007-ci il 30 dekabrda "Dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin Azərbaycan dilində nəşri nəzərdə tutulan əsərlərinin siyahısının təsdiq edilməsi haqqında" sərəncamları ana dilinin həyatımızın bütün sahələrində tam və müfəssəl tətbiqini gerçəkləşdirmişdir.
Azərbaycanda elmin, təhsilin elə bir sahəsi yoxdur ki, dövlət dilinin işlənməsi və fəaliyyəti konkret maddələr əsasında öz əksini tapmamış olsun. Müasir dövrdə Azərbaycan dili elə bir inkişaf mərhələsinə çatmışdır ki, elmi-texniki inkişaf nəticəsində yaranmış müxtəlif fikirləri, sözləri, anlayışları, xüsusi elmi və texniki terminləri çox asanlıqla ifadə etmək olar. Bu onu göstərir ki, Azərbaycan dili ictimai, siyasi, mədəni inkişafla bağlı olaraq tərəqqi edir, onun publisist, bədii, elmi və siyasi üslubları daha da inkişaf edir və zənginləşir.
Ölkə başçısının 2013-cü il 9 aprel tarixli "Azərbaycan dilinin qloballaşma şəraitində zamanın tələblərinə uyğun istifadəsinə və ölkədə dilçiliyin inkişafına dair Dövlət Proqramının təsdiq edilməsi haqqında" Sərəncamı Azərbaycan dilinə göstərilən qayğının ifadəsi olmaqla yanaşı, həm də ana dilimizin saflığının və zənginliyinin qorunması yolunda mühüm tarixi hadisədir.
Prezident İlham Əliyev milli xüsusiyyətlərimizin saxlanmasında ana dili və ədəbiyyatımızın başlıca amillərdən olduğunu dəfələrlə diqqətə çəkərək demişdir: “Bizi millət kimi qoruyub saxlayan məhz dilimiz, ədəbiyyatımız, tariximiz, ənənələrimizdir”. Ölkə rəhbəri müxtəlif çıxışlarında, insanlarla söhbətlərində, bölgələrdə keçirdiyi görüşlərdə həmişə dövlət atributlarına, xüsusilə də Azərbaycan dilinə, əlifbasına, mədəniyyətinə, incəsənətinə, milli adət-ənənələrinə xüsusi ehtiramla yanaşaraq onun fəzilətlərindən söz açmışdır.
Ana dilinin dövlət dili statusuna yüksəlməsi, haqlı olaraq, tarixi hadisə, milli dövlətçiliyimizin tarixinin önəmli səhifəsi sayılır. Bu, milli yetkinliyin təsdiqi, xalqın öz taleyinə sahibliyinin, dövlət qurmaq və qorumaq qüdrətinin parlaq ifadəsidir. Bu gün Azərbaycan dili, sözün həqiqi mənasında, müstəqil bir dövlətin dilidir. İndi Azərbaycan dili dünyanın müxtəlif dilləri ilə birbaşa əlaqəyə girmək imkanı qazanıb. Əgər bir vaxtlar dünya dilləri ilə Azərbaycan dili yalnız rus dili vasitəsilə əlaqəyə girirdisə, indi birbaşa əlaqə imkanları var. Bu mənada Azərbaycan dilinin inkişafı göz qabağındadır.
Prezident İlham Əliyev 2015-ci ilin noyabrında Milli Elmlər Akademiyasının 70 illiyi ilə bağlı keçirilən toplantıdakı nitqində də dövlət dilinin kənar təsirlərdən qorunması və saflığının təmin olunmasının vacibliyini qeyd etmiş, lüzumsuz yerə dilimizdə yad kəlmələrin işlədilməsinin əleyhinə olduğunu bildirmişdir. Azərbaycan Prezidenti dövlət dilinin tətbiq dairəsinin genişləndirilməsi üçün ardıcıl tədbirlər həyata keçirir.
2018-ci il iyulun 18-də isə Prezident İlham Əliyev Azərbaycan dilinin elektron məkanda daha geniş istifadəsinin təmin edilməsi ilə bağlı bir sıra tədbirlər haqqında sərəncam imzalayır.
Prezident İlham Əliyevin "Azərbaycan dilinin saflığının qorunması və dövlət dilindən istifadənin daha da təkmilləşdirilməsi ilə bağlı tədbirlər haqqında" 2018-ci il 1 noyabr tarixli Fərmanı əsası Ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş dil siyasətinin və bu gün dilimizin saflığının qorunması və inkişafı ilə bağlı dövlətimizin başçısının həyata keçirdiyi səmərəli və geniş miqyaslı işlərin məntiqi davamıdır.
Bir sözlə, dilin qoruyucusu və daşıyıcısı xalqdır, buna görə də dilin keşiyində durmaq, onun hərtərəfli inkişafına nail olmaq hər kəsin vətəndaşlıq borcu olmalıdır.
Mənim ana dilim-ürəyim,odum,
Ey tarım, kamanım, qopuzum, udum,
Vaqifim, Füzulim, Dədə Qorqudum,
“Şur”umun, “Cəngi”min mayası dilim!.
Mənim ana dilim-keçmişim, ulum,
Sonsuz gələcəyə uzanan yolum,
Sən adlı Vətənin qurbanı olum,
Ana Vətənimin anası dilim!
Fəxriyyə CƏFƏROVA,
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent,
Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunun müəllimi
Baxış sayı: 978
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 19-02-2021 12:01 | Bölmə: Sosial
Fevralın 21-i bütün dünyada Beynəlxalq Ana Dili Günü kimi qeyd olunur. Çünki 1999-cu ilin noyabrında Banqladeş səfirinin təşəbbüsü ilə UNESCO tərəfindən fevralın 21-i Beynəlxalq Ana Dili Günü elan edilib. Bu günün qeyd edilməsində başlıca məqsəd dilimizi qoruyub saxlamaqdır.
Belə ki, 1952-ci il 21-22 fevral tarixlərində Pakistanda benqal dilinin qadağan edilməsinə etiraz olaraq keçirilən aksiyada polis və silahlı qüvvələrin müdaxiləsi nəticəsində 4 tələbə şəhid olur. Banqladeş nümayəndələri fevralın 21-ni məhz həmin şəhidlərin xatirəsinə ehtiram əlaməti kimi Ana Dili Günü adlandırılması haqqında müraciət edirlər. Beləliklə, YUNESKO-nun Baş Konfransında 21 fevral Beynəlxalq Ana Dili Günü elan olunur.
Hər il keçirilən Beynəlxalq Ana dili günü hər kəsə öz doğma dilinin varlığını hiss etmək, onunla qürur duymaq, onu yad təsirlərdən qorumaq, inkişaf etdirmək hüququ olduğunu bir daha yada salır. Çünki hər bir millətin maddi və mənəvi irsini qoruyan və inkişaf etdirən ən mühüm və ən güclü vasitə dildir. Hər bir insan öz ana dilini yaxşı bilməli və onu qorumalıdır.
Ulu öndər Heydər Əliyevin müstəqil Azərbaycan Respublikası gənclərinin birinci forumunda söylədiyi “Hər bir gənc Azərbaycanın müstəqil gələcəyini təmin etmək üçün vətəni sevməlidir, ölkəni sevməlidir, torpağı sevməlidir, xalqımızı sevməlidir, millətimizi sevməlidir, dilimizi sevməlidir, milli ənənələrimizi sevməlidir” – sözlərində dilimizə verilən yüksək qiymət öz parlaq ifadəsini tapmışdır.
Dilimizin saflığını və müqəddəsliyini qorumaq, yad təsirlərdən qurtarmaq bizim borcumuzdur. Bu mənada, Azərbaycanın böyük şairi Süleyman Rüstəmin bu misralarını xatırlamamaq mümkün deyil:
Mən sənin dilinə dəymirəm, cəllad,
Gəl sən də bu ana dilimə dəymə,
Sənin də bağın var, gülün var, çəkin,
Bağıma əkdiyim gülümə dəymə!
Bu misralar böyük şairin vətəndaş etirazı idi.
Bu gün bu dildə nə qədər gözəl əsərlər yaranmış, nə qədər hikmətli fikirlər söyləmişdir. Azərbaycan dili haqqında yazıçı Mirzə İbrahimovun fikrini xatırlamaq yerinə düşər. O yazırdı: “Azərbaycan dili qanadlı xəyalları, coşqun ehtirasları, dərin fikirləri ifadə edə bilir. Eyni zamanda, bu dil gözəldir, cazibədardır, şerlə, ahənglə, musiqi ilə doludur”. Doğrudanda, Azərbaycan dili gözəl dildir, musiqili dildir, ən incə fikirlərin ifadəsinə xidmət edən dildir. Elə buna görədir ki, çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatımızın aparıcı simalarından olan Zəlimxan Yaqub da ruhumuza işləyən, qanımıza hopan dilimizi vəsf edərək yazırdı:
Füzuli zirvəli, Vaqif arxalı,
Mənim qoşqar dilim, Ələsgər dilim.
Ömrümün naxışı, bəxtimin xalı,
Dadda, şirinlikdə bal, şəkər dilim.
Deməli,milləti tanıdan,yaşadan onun dilidir. Bu gün millətin dilinin dövlət dili statusuna yüksəlməsi tarixi hadisə, milli dövlətçilik tarixinin qızıl səhifəsidir. Dil millətin millət olaraq təsdiqidir. Dilin dövlət dili statusuna yüksəlməsi millətin öz taleyinə sahibliyinin, dövlət qurmaq və qorumaq qüdrətinin, eyni zamanda, dilinin zənginliyinin sübutudur. Bu mənada dilin dövlət dili statusu qazanması həqiqətən qürur gətirən bir tarixi hadisədir. Azərbaycan dili də məhz bu tarixi hadisəni yaşayıb və öz hüquqlarını bərpa edə bilib.
Danılmaz faktdır ki, bu gun Azərbaycan dilinin hərtərəfli inkişafı, dövlət dili səviyyəsinə qalxması, diplomatiya aləminə yol açması, dünyanın ən mötəbər tribunalarından eşidilməsi ümummilli liderimiz Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulan dil siyasəti ilə bağlıdır. Bu siyasətin əsası isə ən cətin bir vaxtda-“vahid dil” siyasətinin daha geniş şəkildə təbliğ edildiyi, milli dillərin sıxışdırıldığı bir vaxtda qoyuldu. Halbuki belə çətin bir vaxtda ana dili məsələsi ilə məşğul olmaq olduqca qorxulu idi. Ona görə qorxulu idi ki, dil məsələsini qabardanlar, bu barədə fikir söyləyənlər ağır cəza ilə cəzalandırılırdı. Bu cür təzyiq və təqiblərə baxmayaraq, Heydər Əliyev dil məsələsində öz mövqeyini çox cəsarətlə ifadə edə bildi. Hətta ulu öndərin bu cəsarətli addımı nəticəsində 1978-ci il konstitusiyasında ilk dəfə Azərbaycan dili dövlət dili kimi qəbul edildi.1978-ci il martın 14-də Azərbaycan Konstitusiyasını hazırlayan komissiyanın iclası keçirildi. Bu iclasın sədri Heydər Əliyev idi. Amma bu konstitusiya layihəsində Azərbaycan dilinin hansı status daşıması məsələsi yer almamışdı. Lakin ümumxalq müzakirəsinə verilən Azərbaycan Konstitusiyası layihəsinin 73-cü maddəsində yazılmışdı: “SSRİ qanunları Azərbaycan SSR ərazisində məcburidir”. Bu məsələ o dövrün dövlət rəhbərlərini narahat etməsə də, milli ruhlu ziyalıları narahat etməyə başladı. Xüsusilə, Heydər Əliyev bu məsələdən narahat olaraq sovet rəhbərləri ilə danışıqlar apardı. Nəticədə, ulu öndər ana dili məsələsini həll etməklə bərabər, eyni zamanda, layihədəki 73-cü maddənin ləğv edilməsinə də nail oldu.
1978-ci il aprelin ikisində IX çağırış Azərbaycan SSR ALİ Sovetinin Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası Konstitusiyasının layihəsi və onun ümumxalq müzakirəsinin yekunlarına həsr edilmiş VII sessiyasında məruzə ilə çıxış edən Heydər Əliyevin təklifi ilə 73-cü maddəni aşağıdakı redaksiyaya vermək təklif olunmuşdu: “Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının dili Azərbaycan dilidir”. Əlbəttə, o dövrdə belə cəsarətli addımı Heydər Əliyev kimi dahi bir insan ata bilərdi. Bu, ulu öndərin öz xalqı qarşısında ən böyük tarixi xidmətlərindən biri idi.
1978-ci ildə qəbul edilmiş Konstitusiya haqqında danışarkən ulu öndər o günləri belə xatırlayırdı: “Xatirimdədir, o vaxt başqa respublikaların rəhbərləri ilə kəskin danışıqlarımız oldu. Ukraynanın rəhbəri Şerbitski ilə mənim kəskin danışıqlarım xatirimdədir. O, buna çox etiraz edirdi, belə əsaslandırırdı ki, siz belə yazdığınız halda, gərək biz də yazaq ki, Ukraynanın dövlət dili Ukrayna dilidir. Mən ona dedim ki, heç kəs sizə mane olmur. Siz bizdən də böyük respublikasınız və Sovetlər İttifaqında sizin xüsusi çəkiniz bizimkindən qat-qat artıqdır. Siz istəsəniz, bunu yaza bilərsininz. Ancaq siz nə üçün bizə mane olursunuz...Ancaq biz buna nail olduq. Hesab edirəm ki, bu, o dövrdə, o zamanın şəraitində respublikamızda, ümumiyyətlə, ölkəmizin tarixində böyük hadisə oldu”.
Heydər Əliyev bilirdi ki, dil də, tarix də, mədəniyyət də millətsiz mövcud ola bilməz və hər hansı bir milləti yer üzündən izsiz olaraq silmək üçün onun dilini, mədəniyyətini, tarixini əlindən almaq kifayətdir.
XXI əsr Azərbaycan dilinin inkişafında əlamətdar hadisələrlə zəngindir. Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi, ana dilimizin inkişafı, təsir dairələrinin genişlənməsi ilə bağlı ulu öndərimizin verdiyi fərmanları, sərəncamları, qanunlar dilimizin daha da inkişafı üçün əlverişli şərait yaratdı. 1995-ci il noyabrın 12-də referendum yolu ilə qəbul olunmuş Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında (21-ci maddə) Azərbaycan dili dövlət dili kimi təsbit olundu. Bütün bunların həyata keçirilməsində Böyük öndərimiz Heydər Əliyevin apardığı dil siyasətinin çox mühüm önəmi, əhəmiyyəti vardır. Mədəniyyətimizə, incəsənətimizə, dilimizə qayğı hər bir vətəndaşdan milli təəssübkeşlik mövqeyini nümayiş etdirməyi tələb edir. Dil məsələlərinə gəldikdə isə onu demək lazımdır ki, dilçiliyimizin Azərbaycan dilinin dəyərini, rolunu, zənginliklərini, incəliklərini və s. məsələləri üzə çıxarması üşün olduqca əlverişli şərait yaranmışdır.
Konstitusiya komissiyasının noyabrın sonlarında keçirilən iclasında Heydər Əliyev bu məsələyə öz münasibətini bildirərək deyirdi: “Biz ən doğru, düzgün və ən əsaslı bir qərar qəbul etdik ki, Azərbaycanın dövlət dili Azərbaycan dilidir. Bu, Azərbaycan xalqı üçün, onun mənəviyyatı, dilinin inkişafı üçün çox əhəmiyyətli qərardır. Bu, Azərbaycanda bütün Azərbaycan xalqının tərkibini təşkil edən xalqların hamısının özlərinə bu dili qəbul etməsi üçün çox əsaslı bir qərardır və hesab edirəm ki, həm keçmişimizə böyük hörmət, həm də gələcək nəsillər üçün böyük bir sənətdir”.
Müstəqillik illərində Heydər Əliyevin qayğısı nəticəsində ana dilimizə qarşı edilmiş haqsızlıq aradan qaldırıldı, onun hüquqları qorundu, cəmiyyətdəki mövqeləri tam bərpa edildi. Bu gün dilimizin özünəməxsus kamil qrammatik quruluşu, zəngin fondu, geniş ifadə imkanları, mükəmməl əlifbası, yüksək səviyyəli yazı normaları vardır.
“Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında” böyük öndər Heydər Əliyevin 18 iyun 2001-ci il tarixli fərmanında deyilir: “Azərbaycan Respublikasının dövlət dili Azərbaycan dilidir. Müstəqil dövlətimizin rəsmi dili statusunu almış Azərbaycan dilinin geniş tətbiq edilməsi və sərbəst inkişafı üçün münbit zəmin yaranmışdır. Tarixin müxtəlif mərhələlərində dilimizə qarşı edilmiş haqsızlıqların, təzyiq və təhriflərin nəticələrinin aradan qaldırılması üçün hazırda ölkəmizdə çox əlverişli şərait mövcuddur. Dil öz daxili qanunları əsasında inkişaf edirsə də, onun tədqiq və tətbiq edilməsi üçün yaradılmış geniş imkanlar bu inkişafın daha sürətli və dolğun olmasına təkan verir”.
2003-cü il yanvarın 2-də isə ulu öndərin fərmanı ilə “Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu qüvvəyə mindi. Öz doğma ana dilini sevən lider deyirdi: “Biz indi müstəqil dövlət kimi, azad xalq kimi öz dilimizlə, Azərbaycan dili ilə fəxr edirik. Hər bir xalq öz dili ilə yaranır. Ancaq xalqının dilini yaşatmaq, inkişaf etdirmək və dünya mədəniyyəti səviyyəsinə qaldırmaq xalqın qabaqcıl adamlarının, elm, bilik xadimlərinin fəaliyyəti nəticəsində mümkün olur”.
Ulu öndər Heydər Əliyev dövlət dilimiz olan ana dilimizə böyük üstünlük verir və tövsiyə edirdi ki, hər bir azərbaycanlı başqa dilləri də mükəmməl öyrənsin, onlardan yeri gəldikcə istifadə etsin. Lakin heç kəs öz doğma Azərbaycan dilinə diqqət, hörmət və məhəbbəti azaltmamalıdır.
Ona görə də Heydər Əliyev hər bir çıxışında qətiyyətlə dil məsələsinə toxunur, dilə belə qiymət verirdi: “Bütün xalqlarda olduğu kimi, Azərbaycan xalqının da dili onun milli varlığını müəyyən edən başlıca amillərdəndir. Dilimiz xalqın keçdiyi bütün tarixi mərhələlərdə onunla birgə olmuş, onun taleyini yaşamış, üzləşdiyi problemlərlə qarşılaşmışdır. O, xalqın ən ağır günlərində belə onun milli mənliyini, xoşbəxt gələcəyə olan inamını qoruyub möhkəmləndirmişdir. Inkişaf etmiş zəngin dil mədəniyyətinə sahib olan xalq əyilməzdir, ölməzdir, böyük gələcəyə malikdir. Ona görə də xalqımıza ulu babalarımızdan miras qalan bu ən qiymətli milli sərvəti hər bir Azərbaycan övladı göz bəbəyi kimi qorumalı, daim qayğı ilə əhatə etməlidir. Bu, onun vətəndaşlıq borcudur”.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev ulu öndərin dil siyasətini uğurla davam etdirir. Azərbaycan dövlətinin Prezidenti İlham Əliyevin ana dilinin dövlət dili kimi geniş, maneəsiz işləkliyi üçün göstərdiyi siyasi, milli iradə, gördüyü məqsədyönlü işlər də Azərbaycan dilinin nüfuzunun yüksəlməsinə və türk dilləri arasında mötəbər mövqe qazanmasına xidmət edir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 2004-cü il yanvarın 12-də imzaladığı "Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında", 2004-cü il yanvarın 14-də "Azərbaycan Milli Ensiklopediyasının nəşri haqqında", eləcə də 2007-ci il 30 dekabrda "Dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin Azərbaycan dilində nəşri nəzərdə tutulan əsərlərinin siyahısının təsdiq edilməsi haqqında" sərəncamları ana dilinin həyatımızın bütün sahələrində tam və müfəssəl tətbiqini gerçəkləşdirmişdir.
Azərbaycanda elmin, təhsilin elə bir sahəsi yoxdur ki, dövlət dilinin işlənməsi və fəaliyyəti konkret maddələr əsasında öz əksini tapmamış olsun. Müasir dövrdə Azərbaycan dili elə bir inkişaf mərhələsinə çatmışdır ki, elmi-texniki inkişaf nəticəsində yaranmış müxtəlif fikirləri, sözləri, anlayışları, xüsusi elmi və texniki terminləri çox asanlıqla ifadə etmək olar. Bu onu göstərir ki, Azərbaycan dili ictimai, siyasi, mədəni inkişafla bağlı olaraq tərəqqi edir, onun publisist, bədii, elmi və siyasi üslubları daha da inkişaf edir və zənginləşir.
Ölkə başçısının 2013-cü il 9 aprel tarixli "Azərbaycan dilinin qloballaşma şəraitində zamanın tələblərinə uyğun istifadəsinə və ölkədə dilçiliyin inkişafına dair Dövlət Proqramının təsdiq edilməsi haqqında" Sərəncamı Azərbaycan dilinə göstərilən qayğının ifadəsi olmaqla yanaşı, həm də ana dilimizin saflığının və zənginliyinin qorunması yolunda mühüm tarixi hadisədir.
Prezident İlham Əliyev milli xüsusiyyətlərimizin saxlanmasında ana dili və ədəbiyyatımızın başlıca amillərdən olduğunu dəfələrlə diqqətə çəkərək demişdir: “Bizi millət kimi qoruyub saxlayan məhz dilimiz, ədəbiyyatımız, tariximiz, ənənələrimizdir”. Ölkə rəhbəri müxtəlif çıxışlarında, insanlarla söhbətlərində, bölgələrdə keçirdiyi görüşlərdə həmişə dövlət atributlarına, xüsusilə də Azərbaycan dilinə, əlifbasına, mədəniyyətinə, incəsənətinə, milli adət-ənənələrinə xüsusi ehtiramla yanaşaraq onun fəzilətlərindən söz açmışdır.
Ana dilinin dövlət dili statusuna yüksəlməsi, haqlı olaraq, tarixi hadisə, milli dövlətçiliyimizin tarixinin önəmli səhifəsi sayılır. Bu, milli yetkinliyin təsdiqi, xalqın öz taleyinə sahibliyinin, dövlət qurmaq və qorumaq qüdrətinin parlaq ifadəsidir. Bu gün Azərbaycan dili, sözün həqiqi mənasında, müstəqil bir dövlətin dilidir. İndi Azərbaycan dili dünyanın müxtəlif dilləri ilə birbaşa əlaqəyə girmək imkanı qazanıb. Əgər bir vaxtlar dünya dilləri ilə Azərbaycan dili yalnız rus dili vasitəsilə əlaqəyə girirdisə, indi birbaşa əlaqə imkanları var. Bu mənada Azərbaycan dilinin inkişafı göz qabağındadır.
Prezident İlham Əliyev 2015-ci ilin noyabrında Milli Elmlər Akademiyasının 70 illiyi ilə bağlı keçirilən toplantıdakı nitqində də dövlət dilinin kənar təsirlərdən qorunması və saflığının təmin olunmasının vacibliyini qeyd etmiş, lüzumsuz yerə dilimizdə yad kəlmələrin işlədilməsinin əleyhinə olduğunu bildirmişdir. Azərbaycan Prezidenti dövlət dilinin tətbiq dairəsinin genişləndirilməsi üçün ardıcıl tədbirlər həyata keçirir.
2018-ci il iyulun 18-də isə Prezident İlham Əliyev Azərbaycan dilinin elektron məkanda daha geniş istifadəsinin təmin edilməsi ilə bağlı bir sıra tədbirlər haqqında sərəncam imzalayır.
Prezident İlham Əliyevin "Azərbaycan dilinin saflığının qorunması və dövlət dilindən istifadənin daha da təkmilləşdirilməsi ilə bağlı tədbirlər haqqında" 2018-ci il 1 noyabr tarixli Fərmanı əsası Ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş dil siyasətinin və bu gün dilimizin saflığının qorunması və inkişafı ilə bağlı dövlətimizin başçısının həyata keçirdiyi səmərəli və geniş miqyaslı işlərin məntiqi davamıdır.
Bir sözlə, dilin qoruyucusu və daşıyıcısı xalqdır, buna görə də dilin keşiyində durmaq, onun hərtərəfli inkişafına nail olmaq hər kəsin vətəndaşlıq borcu olmalıdır.
Mənim ana dilim-ürəyim,odum,
Ey tarım, kamanım, qopuzum, udum,
Vaqifim, Füzulim, Dədə Qorqudum,
“Şur”umun, “Cəngi”min mayası dilim!.
Mənim ana dilim-keçmişim, ulum,
Sonsuz gələcəyə uzanan yolum,
Sən adlı Vətənin qurbanı olum,
Ana Vətənimin anası dilim!
Fəxriyyə CƏFƏROVA,
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent,
Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunun müəllimi
Baxış sayı: 978
Bölməyə aid digər xəbərlər
30-04-2025, 09:24
Hitlerin ziyafət gödəkçəsi ilk dəfə Moskvada nümayiş etdirilib
29-04-2025, 17:23
Vətəndaşlar polis rəislərinə birbaşa müraciət edəcəklər - Video
27-04-2025, 20:51
Ekoloji kampaniya çərçivəsində Baykal gölündən 10 ton zibil yığılıb
27-04-2025, 11:47
Bioloq ağcaqanadların mümkün hücumu barədə xəbərdarlıq edir
25-04-2025, 23:04
Beynəlxalq riyaziyyat olimpiadasının seçim turunda qızıl medal qazanıb-TƏBRİK EDİRİK!
25-04-2025, 22:56
59 rayonda sosial ödənişlərlə dələduzluq edən fırıldaqçılar saxlanılıb
25-04-2025, 21:54
Miqrant uşaqları bağçaya yazmaq üçün infeksiyanın olmaması haqqında arayış tələb olunacaq
24-04-2025, 08:17
Rusiyada “Dubay şokoladı” saxtakarlığı və təhlükəsizliyi üçün sınaqdan keçiriləcək
23-04-2025, 23:03
450 kvadratmetr sahədə yanğın söndürülüb
23-04-2025, 21:17
Tibb mərkəzində iki xəstə botoks iynəsindən sonra botulizmə yoluxub
23-04-2025, 10:49
Qarabağ veteranı Yadulla Cümşüdovun doğum günüdür-TƏBRİK EDİRİK!
22-04-2025, 21:07
Estoniya ukraynalı qaçqınlara kirayə müavinətləri ödəməyi dayandıracaq
21-04-2025, 20:54
Həkimlər stresdən bir neçə gün yuxuya gedən məktəbli qızı xilas ediblər
19-04-2025, 21:22
Vüqar Rəhimzadə: " Azərbaycan dilinə dövlət dili statusunun verilməsi Ümummilli Liderin xalq qarşısında ən böyük tarixi xidmətlərindən biridir"
19-04-2025, 09:47
Rusiya Daxili İşlər Nazirliyi: Fırıldaqçılar saxta foto çəkilişlər üçün reklamlardan istifadə edərək pul oğurlayırlar
18-04-2025, 20:44
İstintaq Komitəsi: Moskvada 100 milyon rubl dəyərində keyfiyyətsiz dərmanlar müsadirə edilib
18-04-2025, 20:35
Lisey şagirdi müəllimənin əlindən dişləyib, ona tibbi yardım lazım olub
17-04-2025, 22:09
Uşaq bağçasında kütləvi bağırsaq infeksiyasından sonra iş açılıb
17-04-2025, 14:56
İcarəyə verilən elektrik skuterlərinin sürəti bütün Rusiyada 20 km/saatla məhdudlaşdırılıb
17-04-2025, 13:13
Şəhid Əkrəm Şadmanovun oğlu dünya birincisi oldu - FOTO
17-04-2025, 12:51
Qəbul imtahanlarının vaxtı açıqlandı
15-04-2025, 21:51
Ukraynada şahzadə Harriyə rus Pasxa tortu hədiyyə edilib
15-04-2025, 21:48
Miqrant uşaqlar Sankt-Peterburqdakı məktəblərə qəbul olunmazdan əvvəl dil imtahanından keçməlidirlər
14-04-2025, 23:17
Yeni doğulan qızını yarım milyona satıb
14-04-2025, 14:02
Mari Eldə hamilə tələbələr 100 min rubl birdəfəlik ödəniş alacaqlar
13-04-2025, 19:43
Yaş yarımlıq uşaq kimyəvi maddədən zəhərlənib
12-04-2025, 22:36
Polis reyd keçirib
12-04-2025, 09:48
Kravtsov: "Miqrant uşaqlar üçün test proseduru ilə bağlı heç bir problem müəyyən edilməyib"
12-04-2025, 09:37
Məktəbə atəş açmağı planlaşdıran tümenli yeniyetmə müalicəyə göndərilib
11-04-2025, 10:37
İki stansiyanı birləşdirəcək yeni tunel - Tikinti 11 ay çəkəcək
9-04-2025, 23:42
Leyla Əliyeva Əminəni belə təbrik etdi - Fotolar
9-04-2025, 19:58
Kəmaləddin Heydərov BƏƏ-də sammitdə iştirak etdi - Video - Fotolar
9-04-2025, 19:41
Nazir onu direktor təyin etdi
9-04-2025, 09:27
“Əlil Qadınlar Cəmiyyəti” İctimai Birliyi uğurlu layihəsinin dəstəyi ilə növbəti seminarını Bakıda təşkil etdi
9-04-2025, 08:50
Millət vəkili Könül Nurullayeva vətəndaşlarla görüş keçirib
8-04-2025, 20:51
Qadın və uşaq asma körpüdən yıxılıb
8-04-2025, 20:41
Universitetinin rektoru 10 milyon rublu mənimsəməkdə şübhəli bilinir
8-04-2025, 20:34
"Mash": Federal Vergi Xidməti Həbib Nurməhəmmədovun bank hesabını yenidən bloklayıb
8-04-2025, 19:57
Dərman vasitələrini qaçaqmalçılıq yolu ilə ölkəyə gətirməkdə və onlardan rüşvət almaqla himayədarlıq etməkdə təqsirləndirilən şəxslər ifşa edilib
8-04-2025, 19:07
Türkiyə limon ixracının dayandırılmasını mayın 15-nə qədər təxirə salmağa qərar verdi