ABAD CƏBRAYILDA GÖRÜŞƏK-TARİYEL ABBASLI

Xəbər lenti

20:49 / 12-07-2025

İranda böyük fiber optik nasazlığı səbəbindən internet kəsilib

20:45 / 12-07-2025

Şərqşünas İbrahimov Fidanın PKK-nın özünü dağıtması ilə necə əlaqəli ola biləcəyini izah etdi

20:41 / 12-07-2025

CNN: Məxfi Xidmət rəhbərləri Trampın Butlerdə sui-qəsd cəhdindən sonra cəzalandırılmayıb

20:37 / 12-07-2025

"Associated Press": Arizona sətəlcəm vəbasından ölüm qeydə alıb

20:34 / 12-07-2025

Tramp İrlandiyaya gedən teleaparıcının vətəndaşlığından məhrum etmək istədiyini bildirib

20:26 / 12-07-2025

“Mədəni İrs Beynəlxalq Ustad Məktəbinin yaradılması və kursların keçirilməsi” layihəsi çərçivəsində görüş keçirilib

20:05 / 12-07-2025

Vüqar Rəhimzadə: “Gəmiqaya və Göygöl Tarixi-Mədəni və Təbii Kompleksi” Azərbaycanın bəşəriyyətə bəxş etdiyi irs nümunəsidir

20:02 / 12-07-2025

TWZ "An-124" təyyarəsinin Kiyev üzərində uçuşunun mənasını izah edib

19:58 / 12-07-2025

Merkuris: "Tramp Rusiyanın tarif layihəsinə dəstək elan edə bilər"

19:55 / 12-07-2025

Hindistan polisi iki uşaqlı rus qadını cəngəllikdən xilas edib

19:50 / 12-07-2025

Özlərini qəbul işçisi kimi təqdim edən fırıldaqçılar abituriyentləri aldadırlar

19:42 / 12-07-2025

AFP: Fransanın ən böyük Buddist məbədi yanğında qismən dağılıb

19:37 / 12-07-2025

Qadın avar çəkərkən barjanın altında qalaraq xəsarət alıb.

19:33 / 12-07-2025

NYT: Tramp sədaqətli olmaq üçün səriştəsiz bir komanda topladı

19:28 / 12-07-2025

Meksika ABŞ-ın 30% tariflərini ədalətsiz adlandırır

10:29 / 12-07-2025

Lavrov: "Putin və Kim Çen In bir-biri ilə müntəzəm əlaqə saxlayırlar"

10:25 / 12-07-2025

Moskalkova: "Ukraynalı məhbuslar xaç və İncil gətirməyi xahiş ediblər"

10:20 / 12-07-2025

Qaraçılar yük maşını sürücüsünü aldadaraq 20 ton saqqız oğurlayıblar

10:17 / 12-07-2025

Lavrov: "Rusiya KXDR-in niyə nüvə proqramını həyata keçirdiyini başa düşür"

10:13 / 12-07-2025

Lavrov: "Xüsusi əməliyyat üzrə Rusiya ilə əməkdaşlıq formalarını KXDR özü müəyyən edir"

10:10 / 12-07-2025

Sahibsiz itlər bir neçə uşağa hücum edib

10:06 / 12-07-2025

FT: Tramp Zelenskini sülhə maneə kimi görür

23:11 / 11-07-2025

Belqorodlu rəssam onun fraqment üzərindəki rəsminin Putinə hədiyyə ediləcəyini gözləmirdi

22:42 / 11-07-2025

NYT: Putin Trampın təzyiqinə məhəl qoymamaq niyyətindədir

22:40 / 11-07-2025

Ekspert Taloraya: "BRİKS sammitinin əsas sensasiyası Trampın reaksiyasıdır"

22:37 / 11-07-2025

16 yaşlı qızı TikTok hesabını silməkdən imtina etdiyi üçün güllələyib

22:32 / 11-07-2025

"Steyqan": ABŞ Kiyevə yalnız Patriot sistemləri olmayan raketlər göndərəcək

22:28 / 11-07-2025

ABŞ Senatının Silahlı Qüvvələr Komitəsi Ukraynaya 500 milyon dollarlıq hərbi yardımı təsdiqləyib

19:53 / 11-07-2025

Orenburq RPL-ə qayıtdıqdan sonra azarkeşlərə müraciət etdi

19:49 / 11-07-2025

Çekunkov: "NATO ölkələri Arktikaya qarşı aqressiv tondan istifadə edirlər"

19:45 / 11-07-2025

Lavrov Şimali Koreyaya səfər edəcək

19:25 / 11-07-2025

Peskov Avropa liderlərinin israrını və Trampın Rusiya ilə bağlı açıqlamasını dəyərləndirib

19:20 / 11-07-2025

Tatarıstanda bir nəfər boğulan yeniyetməyə kömək etməyə tələsdi, hər ikisi öldü

19:17 / 11-07-2025

Moldova prokurorları deputat Marina Tauberə 13 il həbs cəzası istəyib

19:07 / 11-07-2025

Mahaçqala administrasiyasında səhlənkarlıq işi üzrə axtarışlar aparılıb

19:04 / 11-07-2025

Kommunal xidmətin rəhbəri kütləvi zəhərlənmədən sonra həbs edilib

11:26 / 11-07-2025

Vüqar Rəhimzadə: "Azərbaycan konstruktiv və lider mövqeyi ilə sülh gündəliyini irəli aparır"

11:22 / 11-07-2025

Alaudinov: "Tramp Rusiyanın dostu deyil, o, ABŞ-ın xeyrinə olan hər şeyi edir"

11:17 / 11-07-2025

Lavrov: "Birləşmiş Fələstin Əmirliklərinin yaradılması ideyaları getdikcə daha çox səslənir"

11:13 / 11-07-2025

Lavrov: "Berlin, Paris və London Avropanı Rusiya ilə müharibəyə qızışdırmağa çalışır"

Bütün xəbərlər

Ən çox oxunanlar

Azərbaycanda ilk dəfə tətbiq etdiyimiz təmizləyici dron texnologiyası sayəsində hündür və çətin ərazilərin təmizliyi daha təhlükəsiz, sürətli və effektiv şəkildə həyata keçirilir.

Malik Atakişiyev: "Yaxın günlərdə sakinlər öz evlərinə köçə bilərlər"-VİDEO+FOTOLAR

Azərbaycan, Özbəkistan və Qırğızıstan prezidentləri Ağdamda Şahbulaq qalasında olublar

Vüqar Rəhimzadə: "Azərbaycan-Özbəkistan münasibətləri qarşılıqlı etimada, əsrlər boyu davam edən dostluğa və qardaşlığa söykənir"

Azərbaycan və Özbəkistan arasında strateji müttəfiqlik münasibətləri- Aybəniz Rüstəmova

Vüqar Rəhimzadə: "Xankəndi Zirvə görüşü Azərbaycanın ECO timsalında təşəbbüskar mövqeyə malik olduğunu bir daha təsdiqlədi"

İlham Əliyev Xankəndidə Zəfər parkında görülən tikinti işləri ilə tanış olub

Keçmişdən bu günə: Azərbaycan-Özbəkistan dostluğu-Elxan QULİYEV

Sumqayıt şəhərində şəhid leytenant Ulvü Məhərrəmovun mövludu-VİDEO+FOTOLAR

Azərbaycan və Özbəkistan prezidentləri Xankəndidəki “Businesstex JV” tikiş fabrikinin fəaliyyəti ilə tanış olublar

Xızıda “Qərbi Azərbaycana Qayıdışın ideoloji əsaslarının möhkəmləndirilməsi” mövzusunda tədbir keçirilib

Emin Ağalarovun konserti təxirə salınıb

ABAD CƏBRAYILDA GÖRÜŞƏK-TARİYEL ABBASLI
Tarix: 08-07-2022 02:15 | Bölmə: Ədəbiyyat

02 iyul 2022-ci il Cəbrayıla gedirik. Təxminən 3 həftəyə yaxındır ki, bu səfəri gözləyirik. ATV kanalı Bakı-Media ilə Cəbrayıl haqqında sənədli film çəkəcək. Saat 5 radələrində Bakıdan çıxırıq. Mənim maşınımda rayonumuzun ağsaqqal ziyalılarından biri Yaqub Məmmədov, uzun müddət C.Əhmədov adına məktəbdə riyaziyyat müəllimi işləmiş Qətibə Nəcəfova və Cəbrayıl Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinin direktoru Aytən Fətullayeva. Ölçüyəgəlməz bir sevinc içərisindəyik. Artıq Horadizi və Cocuq Mərcanlını keçmişik. Birdən yadıma görkəmli şairimiz İsmayıl İmanzadənin "Tamaşa" şeirinin misraları düşdü:

Bu torpağı qəribsəsən çıx yola,
Cəbrayılda çınarlarım qol-qola,
Tumas ata yaranışdan bir qala,
Diridağım, Qala dağım tamaşa.

Şeirin misraları deyildiyi anlarda artıq biz Böyük Mərcanlı kəndinin bərabərində son vaxtlarda asfaltın sağ tərəfində salınmış və "Düzoba" adlanan ərazidən keçirdik. Necə illərdi belə mənzərəni şəkillərdə, videolarda çox görmüşük. Amma üzbəüz yaxından bu mənzərələri görmək dəhşət idi. Sökülmüş, dağıdılmış, uçuq çökük divarları qalmış tikililər sanki xəcalət çəkirmiş kimi başını aşağı salmışdı. Bir zamanlar elə bu aradakı asfalt yolun üzərində o tay bu taydan bir-birinə sarı əyilib çətir kimi birləşmiş ağaclar da yox idi. Hər şey quru, insafsız və cansıxıcı düzənliklər və boz-bulanıq yastı təpələr idi. Bir az getdikdən sonra yolun sağında Karxulu kəndinin qədim qəbiristanlığında 19 əsr Azərbaycan qadın aşıq sənətinin banisi Maralyanlı Aşıq Pərinin kiçik məqbərəsinin- belə demək olarsa- skeletini gördük. 1991-ci ildə bu məqbərəni o vaxt rayonda kiçik bir tikinti firması yaratmış Fikrət Quliyev tikdirmişdi. Və onu deyim ki, bu qəbirüstü abidənin hazırlanmasında mənim də az cox əməyim olmuşdu. Yolboyu elə kəndlərin yerləri var idi ki, onların nə vaxtsa mövcud olmağını tanımayan onları heç təsəvvürünə gətirə bilməzdi. Yolboyu nə vaxtsa mövcud olmuş kəndləri görərkən isə insanın sanki damarında qanı quruyurdu. Bəli 41 il qoynunda böyüdüyüm, 29 il həsrətini çəkdiyim Cəbrayıl şəhərinə ağır bir kədərlə daxil olurduq. Əvvəldə qeyd eləmişdim ki, Bakıdan çıxanda sevinc içərisindəydik...
Artıq Cəbrayıldayıq. Aşağı tərəfdən şəhərə daxil oluruq. İşə bax ki, doğma şəhərimizin içərisinə gedəcəyimiz yolu bizə "kino çəkənlər" göstərir.Kinoçəkənlər demişkən bu işin ağırlığını boynuna götürən 20 ildən cox mənimlə bir yerdə Aztv də çalışmış istedadlı jurnalist Aygün Diridağlı , istedadlı rejissor olduğunu eşitdiyim Fariz Əhmədov və bu kollektivə ümumi rəhbərlik edən Fəxri müəllim və operatorlarla görüşdük. Çəkilişə xeyli adam dəvət olunmuşdu. Bunlar hamısı buraya və çəkilişə gəlməyə haqqı olan insanlar idi. Cəbrayılın müdafiəsi zamanı oddan alovdan keçmiş polis rəisi ,polkovnik, rayon ağsaqqallar şurasının sədri Vaqif Məhərrəmov, Qarabağ qaziləri İxtiyar Hüseynov, Mais Səfərov,neçə illərdi fb səhifələrində Cəbrayıllı günlərin xatirələrini bölüşən Vidadi Hümmətov- bunların hər birinin deməyə sözü, danışmağa xatirəsi var idi. Əvvəlcədən planlaşdırıldığı kimi hərə bir məkanda çəkilirdi. Ancaq bu məkanları fərqləndirmək olurdumu? Əsla yox. Bütün məkanlar bir-birinə oxşayırdı, sarı tikanlıqlar, qanqallıqlar, qurumuş otlar kol-koslar bütün bu mənzərə vaxtilə bura gələn insanların "kiçik Soçi" adlandırdıqları Cəbrayıl şəhərinin mənzərəsi idi. Gələn adamlar elə yay kinoteatrının uçulub dağılmış həndəvərində bir az yaşıllıq olan kiçik ağacların ətrafında fırlanırdılar. Vaxtilə çinarlar şəhəri olan Cəbrayıldaki nə o məşhur çinarlar, nə hündür qovaq ağacları, nə də bütün həyət və bağlarda olan nəhəng qoz ağacları yox idi. Bunlara baxıb fikriləşdikcə insan dəli olmaq dərəcəsinə gəlir. Görəsən Allah bizi niyə belə namərd, qaniçən, rəzil və şərəfsiz insanlarla- ermənilərlə qonşu edib. Nə isə Allahın işinə qarışmayaq. Çünkü hələ 19-cu əsrdə böyük rus şairi Puşkin deyirdi ki, sən qorxaqsan, sən köləsən çünkü sən ermənisən. Karl Marks yazırdı: "Ermənilər sağ qalmaq üçün öz qadınlarını başqa xalqlara satan ilk millətdir". Erməni şairi Yegişe Çarens isə yazırdı ki, bizdə ikiüzlülük ananın bətnində yaranır". Nə isə mətləbdən uzaqlaşmayaq. "Kinoçəkənlər" başladı nə başladı. Mənim vəzifəm tarix-diyarşünaslıq muzeyinin son yerləşmə məkanınıtapmaq və orada çəkilişi qəbul eləmək. Buranı muzeyimizə 1992-ci ildə o vaxt rayon partiya komitəsinin birinci katiblərinin yaşadığı geniş hasarlı, axar-baxarlı, ikimərtəbəli xidməti binanı vermişdilər. Bu bina " Çinar" kinoteatrının yanında idi. 1992-ci ilin yayında şəhər "qrad" atəşlərinə tutularkən həmin bina da ciddi zədələnmiş, binanın həyətinə açılan dəmir darvaza bir növ binanı dağılmaqdan xilas etmişdi. Əslində biz fikirləşirdik ki, o dəmir darvaza düşmən mərmilərindən ziyan çəkmiş, deşik deşik olmuş bir əyani əşya kimi gələcəkdə elə muzeyin girişində saxlanılsın. Ancaq məlum işğal hadisəsi hər şeyi alt-üst elədi. Yeri bilinməyən "Çinar" kinoteatrı ile 8 illik məktəbin arasında olmuş muzeyin yerini xeyli axtardım. Heç bir tikilinin yeri bilinmirdi. Şəhərin yamac hissələrində olan evlərin, binaların yarıuçuq divarlarından buranın hara olmasını, kimin evi olmasını bəlkə də aydınlaşdırmaq olardı. Mən dediyim mərkəzi hissədə heç nəyin dəqiq yeri bilinmirdi, hətta heç bir daş qalığı da yox idi. Bu da onunla bağlı idi ki, rayon partiya komitəsinin binası, kino-teatrı, məişət xidməti kombinatı, "Detmir.." mağazası və mərkəzdə olan bir neçə yaşayış binaları Mişar daşından tikildiyinə görə bunlar büsbütün daşınmışdı, yerdə bir kubik görünmürdü. Üstəlik bu əraziləri basmış qurumuş, axıb-tökülməkdə olan qanqal kolları da hərəkəti çətinləşdirirdi. O vaxt kino-teatrın qarşısında muzeyə məxsus orta əsərləri 8-13-cü əsrləri əhatə eləyən qəbirüstü abidə-heykəllər, daş qoç və at heykəlləri sərgiləmişdik. Bu arada mən o heykəlləri də arayırdım. Bir az kənarda ağ iri bir daş görəndə yıxıla-dura özümüzü çatdırdıq ora. Amma nə fayda.
Beləliklə ,elə bu yerdə muzeyin yaranması, Cəbrayıldakı 13 illik fəaliyyəti, muzeyi düşmən işğalından necə azad etməyim barədə və sonradan onun 29 illik fəaliyyəti haqqında yan-yana, ürək ağrısı ilə danışırdım. Nə gizlədim danışdıqca gözlərimdən axan qanlı yaş məni bir az da hövsələsiz edir ,həyəcanlandırırdı. Bir vaxtlar sovet dövründə Təbrizi arzulayırdıq, ona arzularımızın şəhəri deyirdik. İndi arzularımızın şəhəri bir az öncə dediyim kimi 41 il qoynundayaşadığım, 29 il həsrətini çəkdiyim Cəbrayıl idi. "Kinoçəkənlər" də mütəəssir olmuşdular. Hamının nəzəri məndə idi. İlahi görəsən niyə başımıza bu müsibətlər gəldi bizim? Bir az çətinə düşəndə, əsəbiləşəndə əşi Allah kəssin buranı, Allah xaraba qoysun deyirdik. Buyurun, bu da xaraba. Heyif sənə Cəbrayıl, heyif sənə neçə minillik tariximizin müəyyən bir dövrünün yadigarı, yaddaşı Qoca Çinar...Amma onu da deyim ki, gedəndən gələnə qədər doyunca Çinar kəhrizinin suyundan içdim. Doyunca dedim- amma doymadım. Sağ olsun Azərişığın Cəbrayıl şöbəsinin işçiləri. Süleymanlı balası Zaur bəy mənə bir 20 litrlik qab gətirdi ki, heç olmasa Bakıya su gətirim gətirdim də.
Elə bir şərait yaranmadı ki, mən "Universamın" beş addımlığında olan ata evinə, ata ocağına baş çəkəm. Ssenarinin süjetlərindən biri 1- ci Qarabağ Müharibəsinin şəhidi Nureddin Fətullayevin məzarı üstündə muzeyin direktoru şəhidin başçısı Aytən xanım Fətullayevanı çəkmək idi. Bakıdan çıxanda fikirləşmişdim ki, atamın, qardaşım Avtandilin və dostum İsağın qardaşı Ramiz Ağayevin məzarlarını ziyarət edim. Bunların heç birinə vaxt çatmadı və bizi mina təhlukəsinə görə heç yerə buraxmadılar. Sonda-artıq hava qaralırd-16 N-li PMK deyilən ərazidə yerləşən evimizə baş çəkmək istədim. Buradakı ikimərtəbəli yaraşıqlı bina çox gözəl görünürdü və mənim evim orada idi. Evə getdim, qapısı bağlı idi. Dedilər burada polis işçiləri yaşayır, onlar da bir az öncə harasa getdilər. Bu arzuma da çatmadım. Ən böyük arzuma isə çatmışdım. Dərdli yaralı torpağımı ziyarət etmişdim. Atamın qəbrinə catmasam da bir az Cəbrayıl torpağı gətirib daim Cəbrayıl həsrəti ilə yaşayıb, bu həsrətlə də dünyadan köçmüş anamın qəbri üstünə səpdim...
İstər Cəbrayılda olarkən, istərsə də yolboyu Cəbrayıl döyüşleri ilə bağlı maraqlı və unudulmaz məqamlar haqqında polkovnik Vaqif Məhərrəmov söhbətlər edirdi. Yol yoldaşımız Vidadi müəllim Cəbrayılın baməzə adamlarını yada salıb sınıq qəlblərə bir az da su səpirdi.Beləliklə, biz Cəbrayıla tərəf yol aldıq. "Kinoçəkənlər" isə hələ qalırdılar. Onlar üç gün burada qalıb arxadan gələn qrupları qarşılayacaqdılar. Çox əziyyət çəkdilər onların hər birinə Ulu Tanrıdan can sağlığı diləyərək ayrılırıq və deyirik gün o gün olsun abad Cəbrayılda filmlərinizi cəkəsiniz.

TARİYEL ABBASLI,
Cəbrayıl şəhər ağsaqqallar şurası sədrinin müavini,
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru

Baxış sayı: 713