22:58 / 18-04-2024
Dövlət Departamenti: ABŞ Fələstinin BMT-yə daimi üzv kimi daxil olmasını dəstəkləməyəcək
22:52 / 18-04-2024
Makron: "Ukrayna üçün İsraillə eyni hava hücumundan müdafiə sistemi qurmaq mümkün deyil"
22:41 / 18-04-2024
CNN: Çad ABŞ-ı hərbi razılaşmanı pozmaqla hədələyir
22:32 / 18-04-2024
Zaxarova: "Kosovonun Avropa Şurasına daxil olmaq hüququ yoxdur"
22:27 / 18-04-2024
Mirançuk "Liverpul"la oyunda "Atalanta"nın start heyətində yer alıb
22:18 / 18-04-2024
Krımda “Ağ kostyum” neonasist qruplaşmasının 12 üzvü saxlanılıb
16:46 / 18-04-2024
Baş prokuror Çin Xalq Respublikasında işgüzar səfərdədir
16:34 / 18-04-2024
ABŞ Konqresinin üzvü Ukraynaya yardıma səs verənləri Ukrayna Silahlı Qüvvələrinə qoşulmağa dəvət edib
16:04 / 18-04-2024
"Bild": Rusiya səfiri casusluqda şübhəli bilinənlərin həbsindən sonra Almaniya Xarici İşlər Nazirliyinə çağırılıb
15:59 / 18-04-2024
“Rubin”in baş məşqçisi Rəhimov Premyer Liqada bir oyunluq cəzalanıb
15:59 / 18-04-2024
“Rubin”in baş məşqçisi Rəhimov Premyer Liqada bir oyunluq cəzalanıb
15:54 / 18-04-2024
SEPAH: İran İsrailin bütün nüvə obyektlərinin yerini müəyyənləşdirib və zərbə vurmağa hazırdır
15:42 / 18-04-2024
40-dan çox it aclıqdan və soyuqdan ölüb
15:36 / 18-04-2024
Bavariyada iki nəfər Rusiyaya casusluq etməkdə şübhəli bilinərək saxlanılıb
15:29 / 18-04-2024
Peskov: "Oçeretnının Fransadakı villasının həbsi qanunsuzdur"
15:24 / 18-04-2024
Ukrayna Silahlı Qüvvələri Zaporojye Atom Elektrik Stansiyasının idman zalına pilotsuz təyyarə ilə yenidən hücum edib
15:19 / 18-04-2024
Peskov: "ABŞ Kiyevə kömək etməklə özü üçün fayda axtarır"
15:14 / 18-04-2024
Zaxarova: "Almaniya Rusiyanı konsentrasiya düşərgəsi məhbuslarının xatirəsini yad etməyə dəvət etməyib"
15:10 / 18-04-2024
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi: MAQATE rəhbəri Qrossi tezliklə Rusiyaya səfər edə bilər
15:00 / 18-04-2024
İspaniyada 17 yaşlı idmançı meningitdən dünyasını dəyişib
14:57 / 18-04-2024
Müstəntiqlər iradına görə moskvalını öldürən miqrantın şəxsiyyətini müəyyən ediblər
14:51 / 18-04-2024
"Monako"nun futbolçusu Qolovin zədə səbəbindən mövsümün qalan hissəsini yaşıl meydanlardan kənarda qoyub
14:47 / 18-04-2024
Peskov: "Kiyevə yeni yardım paketi cəbhədəki vəziyyəti dəyişməyəcək"
14:42 / 18-04-2024
Bayden əmisinin cəsədinin yoxa çıxmasını adamyeyənlərlə əlaqələndirib
14:37 / 18-04-2024
Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin hücumu nəticəsində 8 nəfər yaralanıb
23:29 / 17-04-2024
Hikmət Hacıyev: Rusiya sülhməramlılarının Azərbaycan ərazisindən vaxtından əvvəl çıxarılması barədə hər iki ölkənin ali rəhbərliyi tərəfindən qərar qəbul edilib
23:09 / 17-04-2024
Amsterdam kütləvi turizmlə mübarizə məqsədilə yeni otellərin tikintisini qadağan edib
22:47 / 17-04-2024
Məktəblini vuran müəllimə qarşı cinayət işi açılıb
21:58 / 17-04-2024
ADPU-nun Beynəlxalq əlaqələr üzrə prorektoru Mahirə Hüseynova Dünya Söz Akademiyasının fəxri akademik üzvü seçilib
21:42 / 17-04-2024
Hindistan 1,44 milyard nəfərlə əhalinin sayına görə dünyada 1-ci yerdədir
21:38 / 17-04-2024
"Teleqraf": Konqo DR-də pandemiya potensialı olan meymun çiçəyi ştammı aşkar edilmişdir
21:32 / 17-04-2024
Yeni yardım layihəsi ABŞ prezidentini Kiyevlə təzminatla bağlı danışıqlar aparmağa məcbur edir
21:26 / 17-04-2024
Belçika və Çexiya Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaların tətbiqini təklif edir
19:25 / 17-04-2024
GÖMRÜK AKADEMİYASINDA DÖVLƏT GÖMRÜK KOMİTƏSİ YANINDA İCTİMAİ ŞURANIN ÜZVLƏRİ İLƏ GÖRÜŞ KEÇİRİLİB
16:30 / 17-04-2024
G7-nin yaratdığı qrupa İsveçrə daxil edilməyəcək
16:20 / 17-04-2024
Təyyarəni sahəyə endirən pilot Ural Hava Yollarından istefa verib
16:16 / 17-04-2024
Vıqovski: "Almaniyada Rusiya Federasiyasına aparıldığı hesab edilən 161 ukraynalı uşaq tapılıb
Sadəlik və səmimiyyətin poeziyası-Zəkulla Bayramlı
Tarix: 10-10-2021 21:19 | Bölmə: Ədəbiyyat
Naxçıvan ədəbi mühitinin yetirməsi olan İbrahim Yusifoğlu çağdaş Azərbaycan poeziyasında öz yeri, öz səsi olan şairlərimizdəndir. 50 ildən artıq şeir yaradıcılığı və mətbuat aləmində qələm çalan İbrahimn Yusifoğlunun indiyədək 30adda kitabı nəşr olunmuşdur. Gənc yaşlarından müəllim və pedaqoji işçi kimi fəaliyyət göstərsə də, şairlik fitrətinə həmişə sadiq qalmış, ürəyindən keçənləri ardıcıl olaraq poetik yaşantılar şəklində əbədiləşdirməyə çalışmışdır. Elə bunun nəticəsidir ki, çalışdığı pedaqoji mühit və təhsil sahəsində gördüyü, duyduğu və yaşadığı hiss və düşüncələri, qarşılaşdığı çeşidli insan obraz və xarakterlərini müxtəlif janrlarda qələmə aldığı əsərlərində görmək mümkündür.Uşaqlar üçün şeir, poema və mənzum pyeslərin, qabaqcıl müəllim və təhsil işçilərinin həyat və yaradıcılığından bəhs edən çoxcildliyin, vətənimizin azadlığı və bütövlüyü uğrunda şəhidlik zirvəsinə yüksəlmiş igidlərimizin döyüş yolunu əks etdirən nəsr əsərlərinin müəllifi olsa da, fikrimizcə, o, hər şeydən qabaq, lirik şair kimi tanınmaqdadır. Təsadüf deyil ki, bu yaxınlarda çapdan çıxmış “Mənə bircə gilə göz yaşı bəsdi” adlı yeni kitabında barlı-bəhərli şair ömrünün müxtəlif dönəmlərində qələmə aldığı lirik-romantik şeirləri toplanmışdır.
Xalqımızın qeyrətli oğullarının, şanlı ordumuzun azğın düşmənlər üzərində çaldığı möhtəşəm qələbəni müjdələyən “Zəfər nəğməsi” şeiriylə açılan kitabdakı şeirlər 5 silsiləyə bölünüb, qruplaşdırılıb. Akad. İsa Həbibbəyli kitaba yazdığı “İbrahim Yusifoğlunun poetik dünyası və uğurları” adlı çox maraqlı və səmimi ön sözdə şairin bütün yaradıcılığını araşdırır, müxtəlif janrlarda yazılmış əsərləri üzərində maraqlı təhlillər aparır. “İstedadı şeirlərin ruhu və qanadı, zəhməti isə mahiyyəti və bəzəyi” hesab edən görkəmli alimin fikrincə, “qoynunda doğulduğu dağlı-aranlı qədim Şərur çuxurunun, Saralı-Xançobanlı Arpaçayın təbii görkəmi, həyat ritmi İbrahim müəllimin şeirlərində özünün əsl poetik mənasını və bədii obrazını tapa bilmişdir”.Kitabı diqqətlə oxuyan hər kəs bu sözlərin doğruluğuna inanar, şairin doğulub yaşadığı, ömür-gün sürdüyü diyarın, bölgənin və ümumən Azərbaycan təbiətinin təsvir olunduğu rəngarəng şeirlərlə qarşılaşar.
Ürəkdə qan coşar, ilham çağlayar,
Bu qədim qalanı seyrə gəlincə.
Hər kəsi özünə qəlbən bağlayar,
Qürur mənbəyimiz məğrur Əlincə.
“Əlincə”
26 il erməni işğalında qalan Günnüt kəndinin azad edilməsi şairin qəlbini ehtizaza gətirir, bu münasibətlə yazdığı “Günnütüm” şeirində daxili hiss və həyəcanlarını gizlədə bilmir:
Salam, Oğuz eli, vətən torpağı,
Salam, Dədəd Qorqud gəzən Günnütüm.
Kitabda 44 günlük II Qarabağ müharibəsində şanlı ordumuzun zəfər yürüşünü əks etdirən misralar da vardır:
Nəğmələrin müqəddəsi, ulusu,
Meyvələrin ən şirini, sulusu.
Bulaqların ayna kimi durusu,
Zəfər nəğməsi.
“Zəfər nəğməsi”
Qarabağın və ümumən Azərbaycanın baş tacı olan Şuşanın düşmən işğalından azad edilməsi şairi daha çox duyğulandırır, bu möhtəşəm qələbə gününün sevincini “Şuşa” şeirində oxucuları ilə belə paylaşır:
Dünyanın müqəddəs günüdür bu gün,
Xoş müjdə qəlbləri gətirib cuşa.
Gözlər bulaq kimi coşub-çağlayır,
Bu gün anasına qovuşur Şuşa.
Ulu Naxçıvanın düşmən caynaqlarında qalan Kərki kəndinin də hayı-harayı kitabda əks olunub, “Kərki” adının xəritədən silinməsi müəllifi, haqlı olaraq, qəzəbləndirir, bu ədalətsizliyə qarşı öz etiraz səsini ucaldır:
Adı xatırlanmır, dərdi çəkilmir,
Deyilmir dünyada sözü Kərkinin.
Bir nöqtə boyda da şərti çəkilmir,
Yoxdu xəritədə özü Kərkinin.
“Oğuz torpağıdır özü Kərkinin”
30 ilə yaxın düşmən tapdağında qalan bölgələrimizin hava durumu haqqında verilən məlumatlar bir vaxtlar ermənilərin istehzalı gülüşünə səbəb olurdu, “Qarabağın torpağı kimi havasını da almışıq” – deyirdilər. İndi isə hər gün televizorda deyilən hava durumu xüsusi ləzzət eləyir, insana fərqli qürur hissləri yaşadır. Bax, bu kimi adi, əslində adi olmayan gündəlik hadisələr də şeirə çevrilir İbrahim Yusifoğlunun poetik dünyasında. Cəbrayılın, Füzulinin, Ağdərə və Şuşanın gündəlik hava durumunu indi hamımız ayrıca intizarla gözləyirik, iftixarla dinləyirik, çünki indi bu bizə, doğrudan da, hava-su kimi lazımdır.
İbrahim Yusifoğlunun şeirləri içərisində ən çox mənim diqqətimi çəkən onun öz fərdi üslubuna uyğun olaraq qələmə aldığı lirik şeirləridir. Bu şeirdlərdə indi çoxlarının xoşuna gəlməyən romantik bir kədər duyulmaqdadır.
Bir payız günündə gəldim dünyaya,
Təbiət əyninə çəni geyibmiş.
Çoxu sevinsə də tanrı payına,
Sən demə, bu dünya mənlik deyilmiş.
“Sən demə, bu dünya mənlik deyilmiş”
Bəzən bu cür lirik-romantik havalara köklənən şair “Bu həyat mənimlə yola getmədi”, – deyir, bəzən bir az da dərinə gedir, daha bədbin duyğulara qapılır. Nə yaxşı ki, belə məqamlar İbrahim müəllimin nikbin poeziya kəhkəşanında çoxluq qazanmır, ötəri, keçici könül yaşantıları kimi bərq vurur.
Çıxıb gedəcəyəm sənin əlindən,
Dünya, fərq qoymadın ölüyəm, sağam.
Ruhuna qəm hopmuş nəğmələrimlə
Özgə bir dünyada yaşayacağam.
“Çıxıb gedəcəyəm”
Görünür, məhz belə sıxıntılı ömür pillələrində şair O.Sarıvəllinin “Hər kim yüz il yaşamasa, günah onun özündədir” misralarına etiraz edir:
Haqq sözünü haqq eşitmir,
Ürək qalır yana-yana.
Gözlərindən şeytan itmir,
Üz tutsan da biyabana.
“Yaşa, görüm”
Hər yerdə, hər zaman incə ruhlu adamların həyatını zəhərləyən şeytan xislətli ikiayaqlıların üzündən “İstəmirəm belə yüzü”, – deyir, yüz il yaşamaqdan boyun qaçırır. Ümumən götürsək, nikbin poetik duyğular üzərində köklənmiş İbrahim Yusifoğlu poeziyasında, az da olsa, belə düşündürücü kədər motivli misraların varlığı təbii görünür, qapısı hər qonağa açıq olan şair ürəyinin çeşidli çırpıntıları kimi şeirə yansıyır.
Bu kövrək məqamlar, titrək çırpınışlar bəzən şairi ölüm həddinə də aparıb çıxarır; “Dost olmuşam mən ömrümə qənimlə, Mən ölümün qonağıyam, qonağı”, – deyir. Bəzən də hətta özünü ölmüş bilir, öz məzarı başında özünü ağlayır, yəni cismani yoxluğundan mənəvi varlığına tamaşa edir.
İzimi tapmadım torpaq-daşında,
Gözlərim dolaşdı kəndin qaşında,
Mənimçün qazılan məzar başında
Mən özüm-özümü ağlayan gördüm.
“Mən özüm-özümü ağlayan gördüm”
2003-cü ildə qələmə alınmış “Dərdlərin belimi əydi, ay Vətən!” adlı şeirdə vaxtilə hamımızı düşündürən, qayğılandıran, dost-düşmən yanında bizə başıaşağılıq gətirən fikir və duyğular həssas oxucunu kövrəldir, ürəyini ağrıdır, ancaq bu ağrı daha o vaxtkı ağrılardan deyildir, daha belimiz əyri ola bilməz, başımızı dik tutub şax gəzə bilərik.
Nə vaxt igidlərin dinib gələcək?
Sehirli xalçaya minib gələcək?
Ağ atın belinə sinib gələcək?
Dərdlərin belimi əydi, ay Vətən!
Elə həmin dövrlərin məhsulu olan başqa bir şeirdə də yenə kövrək və sınıq ürəyin döyüntüləri özünü göstərir, itirdiyimiz torpaqların, mənəvi dəyərlərin günahını şair özündə görür, buna görə də ilahidən bağışlanmasını xahiş edir:
Getdi əlimizdən vətən torpağı,
Geymədim əynimə kəfən torpağı,
Gücüm yox qaytaram gedən torpağı,
Məni günahıma bağışla, allah!
Əllərim çatmayır paralarına,
Şerimlə duz səpdim yaralarına.
Məni almadılar aralarına,
Məni günahıma bağışla, Allah!
“Məni günahıma bağışla, allah”
“Xəzər dənizinə açıq məktub” şeirində yaşayıb-yaratdığı Şərur bölgəsindənBakıya salam göndərən, Xəzərin üzündən öpmək arzusunda olan şair sonda sanki bütün bölgə insanlarının dilmancına çevrilir, Xəzərin xarici ölkələrə daşınan var-dövlətindən az da olsa pay umur. Özü də bunu uzun-uzadı söz-söhbətə çevirmir, yalnız utanaraq əlinin qaşındığını deyir, başqa heç nə:
Xəbərlərdən eşidirəm,
Sərvətin-varın daşınır.
Utanıram sənə yazam,
Mənim də əlim qaşınır.
İbrahim Yusifoğlunun hələ 1996-cı ildə yazdığı başqa bir şeiri haqqında burada ayrıca söz açmaq istərdim. Bəlkə də şairin özünün və çoxlarının o qədər də diqqət yetirmədiyi bu kiçik şeirdəki kədərli doğmalıq, nisgilli həssaslıq adamın əlindən tutub qəribə duyğular səltənətinə aparır:
Bu da bir taledi, başım üstündən
Bulud çəkilmədi, günəş doğmadı.
Heç nə istəmirəm Tanrıdan ki, mən
Ruhuma bircə bu yağış doğmadı.
...Mənim qismətimə ağrıyan qarı,
Dövrü lənətləyib qarğıyan qarı.
Ümidi Tanrıya bağlayan qarı,
Ruhuma bircə bu qarğış doğmadı.
Mənim şeirlərim yanğılarımdı,
Onlarda məhəbbət, kədər varımdı.
Qəlbimdən ələnən yağışlarımdı,
Ruhuma bircə bu yağış doğmadı.
“Ruhuma bircə bu yağış doğmadı”
“İbrahim Yusifoğlunun palitrasında baharın tacı sayılan bənövşənin və badam ağacının rəng çalarları üstünlük təşkil edir.Adama elə gəlir ki, İbrahim Yusifoğlu Şərurun qonur, çılpaq dağlarını və Arpaçay vadisini alaseyrək çiçəkli badam ağacı sifətində görür. İbrahim Yusifoğlunun təbiət şeirləri sanki badam ağacında bənövşə çiçəyidir”. – Bu da akad. İ.Həbibbəylinin sözləridir, olduqca maraqlı və qəribə bənzətmədir, deyilmi? Görünür, elə bu gözəl sözlər də şairi bu mövzuda yeni bir şeir yazmağa ruhlandırmışdır:
Uzaq dağ kəndində bir yaz günündə,
Təbiət qəlbimi ovsunlamışdı.
Çopur qayalar da gözüm önündə,
Günəşdən xoşlanıb yosunlamışdı.
...Şərur çuxurunda baharın tacı,
Gül-çiçək könlümü məst eləmişdi.
Gözlərim önündə badam ağacı
Bənövşə çiçəyi çiçəkləmişdi.
“Bənövşə çiçəkli badam ağacı”
Yuxarıda İbrahim Yusifoğlunun uzun müddət pedaqoji mühitdə olduğunu, müəllimlərlə işlədiyini demişdik. “Safdır, müqəddəsdir müəllim ömrü” misrasıyla bitən bir şeiri o illərin ən yadda qalan, ən unudulmaz poetik yaşantısı kimi indi də xatırlanır. Bəlkə də həmin dövrün ədəbi məhsullarından biri olan aşağıdakı şeir də haqqında danışdığımız kitabda diqqətimizi çəkdi.
Yox, yox, bu titrəyiş meh ola bilməz,
Hələ qəlb isidən gün gəlməyibdi.
Bəlkə də mələkdi...eh, ola bilməz,
Heç kim məni belə kövrəltməyibdi.
...Bu sənsən, önümdə necə həvəslə,
Şeir oxuyursan titrək bir səslə.
“Şeir oxuyursan titrək bir səslə”
Bu yerdə kitabın adına çıxarılan şeirdən də danışmamaq olmaz. “Mənə bircə gilə göz yaşı bəsdi”. Bu şeir də yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, müəllifin sadə və səmimi dillə yazılmış ən yaxşı lirik şeirlərindəndir.
Göylərin üzünü aldı buludlar,
Qəlbimi ürpədən külək də əsdi.
Mənim səndə xeyli əmanətim var,
Qaytarsan...bir gilə göz yaşı bəsdi.
Bu gün ömrünün müdrik çağlarını yaşayan, uzun və məhsuldar həyatının zirvəsindən öz keçmişinə boylanan, olanını-qalanını saf-çürük edən şair bir şeirində özü də deyir ki, “Düz bir qərinədi yol gəlir şeirim”. Ən maraqlısıodur ki, o, hələ öz şeirini yazmadığını, yəni hələ ürəyində çox sözlərinin olduğunu və bunları gələcəkdə yazacağını dilə gətirir:
İllərdir qələmlə külüng çalıram,
Hələ Fərhad arxı qazmamışam mən.
Göylərdən, yerlərdən ilham alıram,
Hələ öz şeirimi yazmamışam mən.
“Hələ öz şeirimi yazmamışam mən”
Neynək, təki elə olsun, İbrahim müəllim, elə əvvəlki kimi də yazıb-yaradın, lap “payız şeirləri” olsa da. Bizə isə son olaraqsizə“öz şeirlərinizi yazmaqda” yalnız can sağlığı və uğurlar diləmək qalır.
Zəkulla Bayramlı,
Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun aparıcı
elmi işçisi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Baxış sayı: 730
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 10-10-2021 21:19 | Bölmə: Ədəbiyyat
Naxçıvan ədəbi mühitinin yetirməsi olan İbrahim Yusifoğlu çağdaş Azərbaycan poeziyasında öz yeri, öz səsi olan şairlərimizdəndir. 50 ildən artıq şeir yaradıcılığı və mətbuat aləmində qələm çalan İbrahimn Yusifoğlunun indiyədək 30adda kitabı nəşr olunmuşdur. Gənc yaşlarından müəllim və pedaqoji işçi kimi fəaliyyət göstərsə də, şairlik fitrətinə həmişə sadiq qalmış, ürəyindən keçənləri ardıcıl olaraq poetik yaşantılar şəklində əbədiləşdirməyə çalışmışdır. Elə bunun nəticəsidir ki, çalışdığı pedaqoji mühit və təhsil sahəsində gördüyü, duyduğu və yaşadığı hiss və düşüncələri, qarşılaşdığı çeşidli insan obraz və xarakterlərini müxtəlif janrlarda qələmə aldığı əsərlərində görmək mümkündür.Uşaqlar üçün şeir, poema və mənzum pyeslərin, qabaqcıl müəllim və təhsil işçilərinin həyat və yaradıcılığından bəhs edən çoxcildliyin, vətənimizin azadlığı və bütövlüyü uğrunda şəhidlik zirvəsinə yüksəlmiş igidlərimizin döyüş yolunu əks etdirən nəsr əsərlərinin müəllifi olsa da, fikrimizcə, o, hər şeydən qabaq, lirik şair kimi tanınmaqdadır. Təsadüf deyil ki, bu yaxınlarda çapdan çıxmış “Mənə bircə gilə göz yaşı bəsdi” adlı yeni kitabında barlı-bəhərli şair ömrünün müxtəlif dönəmlərində qələmə aldığı lirik-romantik şeirləri toplanmışdır.
Xalqımızın qeyrətli oğullarının, şanlı ordumuzun azğın düşmənlər üzərində çaldığı möhtəşəm qələbəni müjdələyən “Zəfər nəğməsi” şeiriylə açılan kitabdakı şeirlər 5 silsiləyə bölünüb, qruplaşdırılıb. Akad. İsa Həbibbəyli kitaba yazdığı “İbrahim Yusifoğlunun poetik dünyası və uğurları” adlı çox maraqlı və səmimi ön sözdə şairin bütün yaradıcılığını araşdırır, müxtəlif janrlarda yazılmış əsərləri üzərində maraqlı təhlillər aparır. “İstedadı şeirlərin ruhu və qanadı, zəhməti isə mahiyyəti və bəzəyi” hesab edən görkəmli alimin fikrincə, “qoynunda doğulduğu dağlı-aranlı qədim Şərur çuxurunun, Saralı-Xançobanlı Arpaçayın təbii görkəmi, həyat ritmi İbrahim müəllimin şeirlərində özünün əsl poetik mənasını və bədii obrazını tapa bilmişdir”.Kitabı diqqətlə oxuyan hər kəs bu sözlərin doğruluğuna inanar, şairin doğulub yaşadığı, ömür-gün sürdüyü diyarın, bölgənin və ümumən Azərbaycan təbiətinin təsvir olunduğu rəngarəng şeirlərlə qarşılaşar.
Ürəkdə qan coşar, ilham çağlayar,
Bu qədim qalanı seyrə gəlincə.
Hər kəsi özünə qəlbən bağlayar,
Qürur mənbəyimiz məğrur Əlincə.
“Əlincə”
26 il erməni işğalında qalan Günnüt kəndinin azad edilməsi şairin qəlbini ehtizaza gətirir, bu münasibətlə yazdığı “Günnütüm” şeirində daxili hiss və həyəcanlarını gizlədə bilmir:
Salam, Oğuz eli, vətən torpağı,
Salam, Dədəd Qorqud gəzən Günnütüm.
Kitabda 44 günlük II Qarabağ müharibəsində şanlı ordumuzun zəfər yürüşünü əks etdirən misralar da vardır:
Nəğmələrin müqəddəsi, ulusu,
Meyvələrin ən şirini, sulusu.
Bulaqların ayna kimi durusu,
Zəfər nəğməsi.
“Zəfər nəğməsi”
Qarabağın və ümumən Azərbaycanın baş tacı olan Şuşanın düşmən işğalından azad edilməsi şairi daha çox duyğulandırır, bu möhtəşəm qələbə gününün sevincini “Şuşa” şeirində oxucuları ilə belə paylaşır:
Dünyanın müqəddəs günüdür bu gün,
Xoş müjdə qəlbləri gətirib cuşa.
Gözlər bulaq kimi coşub-çağlayır,
Bu gün anasına qovuşur Şuşa.
Ulu Naxçıvanın düşmən caynaqlarında qalan Kərki kəndinin də hayı-harayı kitabda əks olunub, “Kərki” adının xəritədən silinməsi müəllifi, haqlı olaraq, qəzəbləndirir, bu ədalətsizliyə qarşı öz etiraz səsini ucaldır:
Adı xatırlanmır, dərdi çəkilmir,
Deyilmir dünyada sözü Kərkinin.
Bir nöqtə boyda da şərti çəkilmir,
Yoxdu xəritədə özü Kərkinin.
“Oğuz torpağıdır özü Kərkinin”
30 ilə yaxın düşmən tapdağında qalan bölgələrimizin hava durumu haqqında verilən məlumatlar bir vaxtlar ermənilərin istehzalı gülüşünə səbəb olurdu, “Qarabağın torpağı kimi havasını da almışıq” – deyirdilər. İndi isə hər gün televizorda deyilən hava durumu xüsusi ləzzət eləyir, insana fərqli qürur hissləri yaşadır. Bax, bu kimi adi, əslində adi olmayan gündəlik hadisələr də şeirə çevrilir İbrahim Yusifoğlunun poetik dünyasında. Cəbrayılın, Füzulinin, Ağdərə və Şuşanın gündəlik hava durumunu indi hamımız ayrıca intizarla gözləyirik, iftixarla dinləyirik, çünki indi bu bizə, doğrudan da, hava-su kimi lazımdır.
İbrahim Yusifoğlunun şeirləri içərisində ən çox mənim diqqətimi çəkən onun öz fərdi üslubuna uyğun olaraq qələmə aldığı lirik şeirləridir. Bu şeirdlərdə indi çoxlarının xoşuna gəlməyən romantik bir kədər duyulmaqdadır.
Bir payız günündə gəldim dünyaya,
Təbiət əyninə çəni geyibmiş.
Çoxu sevinsə də tanrı payına,
Sən demə, bu dünya mənlik deyilmiş.
“Sən demə, bu dünya mənlik deyilmiş”
Bəzən bu cür lirik-romantik havalara köklənən şair “Bu həyat mənimlə yola getmədi”, – deyir, bəzən bir az da dərinə gedir, daha bədbin duyğulara qapılır. Nə yaxşı ki, belə məqamlar İbrahim müəllimin nikbin poeziya kəhkəşanında çoxluq qazanmır, ötəri, keçici könül yaşantıları kimi bərq vurur.
Çıxıb gedəcəyəm sənin əlindən,
Dünya, fərq qoymadın ölüyəm, sağam.
Ruhuna qəm hopmuş nəğmələrimlə
Özgə bir dünyada yaşayacağam.
“Çıxıb gedəcəyəm”
Görünür, məhz belə sıxıntılı ömür pillələrində şair O.Sarıvəllinin “Hər kim yüz il yaşamasa, günah onun özündədir” misralarına etiraz edir:
Haqq sözünü haqq eşitmir,
Ürək qalır yana-yana.
Gözlərindən şeytan itmir,
Üz tutsan da biyabana.
“Yaşa, görüm”
Hər yerdə, hər zaman incə ruhlu adamların həyatını zəhərləyən şeytan xislətli ikiayaqlıların üzündən “İstəmirəm belə yüzü”, – deyir, yüz il yaşamaqdan boyun qaçırır. Ümumən götürsək, nikbin poetik duyğular üzərində köklənmiş İbrahim Yusifoğlu poeziyasında, az da olsa, belə düşündürücü kədər motivli misraların varlığı təbii görünür, qapısı hər qonağa açıq olan şair ürəyinin çeşidli çırpıntıları kimi şeirə yansıyır.
Bu kövrək məqamlar, titrək çırpınışlar bəzən şairi ölüm həddinə də aparıb çıxarır; “Dost olmuşam mən ömrümə qənimlə, Mən ölümün qonağıyam, qonağı”, – deyir. Bəzən də hətta özünü ölmüş bilir, öz məzarı başında özünü ağlayır, yəni cismani yoxluğundan mənəvi varlığına tamaşa edir.
İzimi tapmadım torpaq-daşında,
Gözlərim dolaşdı kəndin qaşında,
Mənimçün qazılan məzar başında
Mən özüm-özümü ağlayan gördüm.
“Mən özüm-özümü ağlayan gördüm”
2003-cü ildə qələmə alınmış “Dərdlərin belimi əydi, ay Vətən!” adlı şeirdə vaxtilə hamımızı düşündürən, qayğılandıran, dost-düşmən yanında bizə başıaşağılıq gətirən fikir və duyğular həssas oxucunu kövrəldir, ürəyini ağrıdır, ancaq bu ağrı daha o vaxtkı ağrılardan deyildir, daha belimiz əyri ola bilməz, başımızı dik tutub şax gəzə bilərik.
Nə vaxt igidlərin dinib gələcək?
Sehirli xalçaya minib gələcək?
Ağ atın belinə sinib gələcək?
Dərdlərin belimi əydi, ay Vətən!
Elə həmin dövrlərin məhsulu olan başqa bir şeirdə də yenə kövrək və sınıq ürəyin döyüntüləri özünü göstərir, itirdiyimiz torpaqların, mənəvi dəyərlərin günahını şair özündə görür, buna görə də ilahidən bağışlanmasını xahiş edir:
Getdi əlimizdən vətən torpağı,
Geymədim əynimə kəfən torpağı,
Gücüm yox qaytaram gedən torpağı,
Məni günahıma bağışla, allah!
Əllərim çatmayır paralarına,
Şerimlə duz səpdim yaralarına.
Məni almadılar aralarına,
Məni günahıma bağışla, Allah!
“Məni günahıma bağışla, allah”
“Xəzər dənizinə açıq məktub” şeirində yaşayıb-yaratdığı Şərur bölgəsindənBakıya salam göndərən, Xəzərin üzündən öpmək arzusunda olan şair sonda sanki bütün bölgə insanlarının dilmancına çevrilir, Xəzərin xarici ölkələrə daşınan var-dövlətindən az da olsa pay umur. Özü də bunu uzun-uzadı söz-söhbətə çevirmir, yalnız utanaraq əlinin qaşındığını deyir, başqa heç nə:
Xəbərlərdən eşidirəm,
Sərvətin-varın daşınır.
Utanıram sənə yazam,
Mənim də əlim qaşınır.
İbrahim Yusifoğlunun hələ 1996-cı ildə yazdığı başqa bir şeiri haqqında burada ayrıca söz açmaq istərdim. Bəlkə də şairin özünün və çoxlarının o qədər də diqqət yetirmədiyi bu kiçik şeirdəki kədərli doğmalıq, nisgilli həssaslıq adamın əlindən tutub qəribə duyğular səltənətinə aparır:
Bu da bir taledi, başım üstündən
Bulud çəkilmədi, günəş doğmadı.
Heç nə istəmirəm Tanrıdan ki, mən
Ruhuma bircə bu yağış doğmadı.
...Mənim qismətimə ağrıyan qarı,
Dövrü lənətləyib qarğıyan qarı.
Ümidi Tanrıya bağlayan qarı,
Ruhuma bircə bu qarğış doğmadı.
Mənim şeirlərim yanğılarımdı,
Onlarda məhəbbət, kədər varımdı.
Qəlbimdən ələnən yağışlarımdı,
Ruhuma bircə bu yağış doğmadı.
“Ruhuma bircə bu yağış doğmadı”
“İbrahim Yusifoğlunun palitrasında baharın tacı sayılan bənövşənin və badam ağacının rəng çalarları üstünlük təşkil edir.Adama elə gəlir ki, İbrahim Yusifoğlu Şərurun qonur, çılpaq dağlarını və Arpaçay vadisini alaseyrək çiçəkli badam ağacı sifətində görür. İbrahim Yusifoğlunun təbiət şeirləri sanki badam ağacında bənövşə çiçəyidir”. – Bu da akad. İ.Həbibbəylinin sözləridir, olduqca maraqlı və qəribə bənzətmədir, deyilmi? Görünür, elə bu gözəl sözlər də şairi bu mövzuda yeni bir şeir yazmağa ruhlandırmışdır:
Uzaq dağ kəndində bir yaz günündə,
Təbiət qəlbimi ovsunlamışdı.
Çopur qayalar da gözüm önündə,
Günəşdən xoşlanıb yosunlamışdı.
...Şərur çuxurunda baharın tacı,
Gül-çiçək könlümü məst eləmişdi.
Gözlərim önündə badam ağacı
Bənövşə çiçəyi çiçəkləmişdi.
“Bənövşə çiçəkli badam ağacı”
Yuxarıda İbrahim Yusifoğlunun uzun müddət pedaqoji mühitdə olduğunu, müəllimlərlə işlədiyini demişdik. “Safdır, müqəddəsdir müəllim ömrü” misrasıyla bitən bir şeiri o illərin ən yadda qalan, ən unudulmaz poetik yaşantısı kimi indi də xatırlanır. Bəlkə də həmin dövrün ədəbi məhsullarından biri olan aşağıdakı şeir də haqqında danışdığımız kitabda diqqətimizi çəkdi.
Yox, yox, bu titrəyiş meh ola bilməz,
Hələ qəlb isidən gün gəlməyibdi.
Bəlkə də mələkdi...eh, ola bilməz,
Heç kim məni belə kövrəltməyibdi.
...Bu sənsən, önümdə necə həvəslə,
Şeir oxuyursan titrək bir səslə.
“Şeir oxuyursan titrək bir səslə”
Bu yerdə kitabın adına çıxarılan şeirdən də danışmamaq olmaz. “Mənə bircə gilə göz yaşı bəsdi”. Bu şeir də yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, müəllifin sadə və səmimi dillə yazılmış ən yaxşı lirik şeirlərindəndir.
Göylərin üzünü aldı buludlar,
Qəlbimi ürpədən külək də əsdi.
Mənim səndə xeyli əmanətim var,
Qaytarsan...bir gilə göz yaşı bəsdi.
Bu gün ömrünün müdrik çağlarını yaşayan, uzun və məhsuldar həyatının zirvəsindən öz keçmişinə boylanan, olanını-qalanını saf-çürük edən şair bir şeirində özü də deyir ki, “Düz bir qərinədi yol gəlir şeirim”. Ən maraqlısıodur ki, o, hələ öz şeirini yazmadığını, yəni hələ ürəyində çox sözlərinin olduğunu və bunları gələcəkdə yazacağını dilə gətirir:
İllərdir qələmlə külüng çalıram,
Hələ Fərhad arxı qazmamışam mən.
Göylərdən, yerlərdən ilham alıram,
Hələ öz şeirimi yazmamışam mən.
“Hələ öz şeirimi yazmamışam mən”
Neynək, təki elə olsun, İbrahim müəllim, elə əvvəlki kimi də yazıb-yaradın, lap “payız şeirləri” olsa da. Bizə isə son olaraqsizə“öz şeirlərinizi yazmaqda” yalnız can sağlığı və uğurlar diləmək qalır.
Zəkulla Bayramlı,
Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun aparıcı
elmi işçisi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Baxış sayı: 730
Bölməyə aid digər xəbərlər
17-04-2024, 21:58
ADPU-nun Beynəlxalq əlaqələr üzrə prorektoru Mahirə Hüseynova Dünya Söz Akademiyasının fəxri akademik üzvü seçilib
28-03-2024, 23:35
ZİYALI ÖMRÜNÜN AKKORDLARI...
26-03-2024, 14:48
Şeirlər-İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
7-03-2024, 23:27
VÜQAR,ƏHMƏD TÜRKSOY- UN QIZIL MEDALI İLƏ TƏLTİF OLUNUB
7-03-2024, 23:12
Kostomarov "Qanqster Peterburq" serialından mahnı oxudu
11-02-2024, 00:49
Sumqayıtda şair Sabir Yusifoğlunun xatirə gecəsi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-01-2024, 14:54
Dramaturq Aleksandr Gelmanı avtomobil vurub
26-12-2023, 20:56
Jurnalist və yazıçı Valeri Şamşurin vəfat edib
21-12-2023, 23:29
BACI İTİRMİŞƏM-VÜQAR ƏHMƏD
19-12-2023, 15:51
“Ərəb mənbələrində azərbaycanlı alim və ədiblər (VII-XVII əsrlər)” adlı kitab nəşr olunub
19-12-2023, 15:05
Təhlükəsizlik qüvvələri Akuninin kitablarını nəşr edən nəşriyyata gəlib
30-11-2023, 23:25
BİR ŞAİR YAŞAYIR MİNGƏÇEVİRDƏ...
28-11-2023, 16:41
Ankarada Sadiq Qurbanovun kitabının təqdimatı olub – FOTO
27-11-2023, 10:45
İrlandiyalı Pol Linç 2023-cü il üçün "Man Booke"r mükafatını qazandı
1-11-2023, 11:19
Buninin qardaşı qızı 100 yaşında dünyasını dəyişib
18-10-2023, 21:25
ŞAİRİN OXUCULAR QARŞISINDA POETİK HESABATI
16-10-2023, 14:46
Əlyazma kolleksiyaları oxuculara virtual təqdim olunur
15-10-2023, 22:09
Şair və rəssam Qavriil Lubnin vəfat edib
4-10-2023, 20:34
“Heydər Əliyev: tariximizdə və taleyimizdə” kitabının təqdimatı olub
24-09-2023, 20:54
AMEA Naxçıvan Bölməsində Məhəmmədhüseyn Şəhriyara həsr olunmuş konfrans
22-09-2023, 21:09
Qərbi Azərbaycan haqqında kitabın və sosioloji-tədqiqatın nəticələri ilə bağlı hesabatın təqdimatı keçirilib
13-09-2023, 15:11
Seyfəddin Dağlının “Gəcil qapısı” pomanının təqdimatı Keçirilib
10-09-2023, 00:17
“Heydər Əliyev ideyaları və müasir dövr” respublika elmi konfransının materialları çapdan çıxıb
3-09-2023, 22:18
YAZARLAR MƏDƏNİYYƏT İŞÇİLƏRİNİ MƏFTUN ETDİLƏR
15-08-2023, 00:28
ƏBÜLFƏT HƏSƏNOĞLU-ŞEİRLƏR
8-08-2023, 18:16
Vəfat etmiş tərcüməçi və yazıçı Leonid Volodarski
7-08-2023, 22:22
Uşaq kitablarının illüstratoru Nikolay Ustinov vəfat edib
13-07-2023, 14:50
“Naxçıvan paremioloji vahidləri: deyimlər, atalar sözləri və məsəllər” kitabının təqdimatı keçirilib
10-07-2023, 19:57
O, HEYDƏR DÜHASIDIR-Ramiz QASIMOV
7-07-2023, 22:48
QHT Azərbaycanın klassik və müasir ədəbiyyatını təbliğ edəcək
30-06-2023, 23:49
Həmişə sizinlə olan cəhənnəm-Əkbər Qoşalı
28-06-2023, 20:10
İSMAYIL İMANZADƏNİN UŞAQ ŞEİRLƏRİNDƏN İBARƏT “HƏR ÇƏMƏNDƏN BİR ÇİÇƏK” KİTABINA ÖN SÖZ-ADİLƏ NƏZƏROVA
23-06-2023, 20:44
Baş Prokurorluq tərəfindən "Özəl sektorda anti-korrupsiya standartları" mövzusuna həsr olunmuş kitab hazırlanıb
22-06-2023, 22:44
TANINMIŞ ALİMİN “HEYDƏR ƏLİYEV SİYASƏTİ: TARİX VƏ MÜASİRLİK” MONOQRAFİYASI NƏŞR EDİLİB-Ramiz Qasımov
22-06-2023, 22:37
AMEA-nın Naxçıvan Bölməsində kitab təqdimatı olub
10-06-2023, 20:04
AMEA-nın Naxçıvan Bölməsində kitab təqdimatı olub
27-05-2023, 22:21
Detektiv yazar Elbrus Kəlbiyevlə görüş keçirilib
24-05-2023, 00:22
Qərbi Azərbaycanın mədəni-ədəbi mühitinə həsr edilmiş elmi konfrans olub
19-05-2023, 19:17
Nizami Gəncəvi Dühası-Anar Rzayev
18-05-2023, 20:14
“Axtarışlar” jurnalının yeni nömrəsi nəşrdən çıxıb
17-05-2023, 19:52
“Naxçıvanın əlyazmalar xəzinəsi” kitabı nəşr olunub
16-05-2023, 21:02
Yeni nəşr olunmuş iki monoqrafiyanın təqdimatı olub
5-05-2023, 21:54
Əhliman Ərəfsəli doğma kəndində yad edilib
5-05-2023, 21:38
“Elmi əsərlər”in yeni nömrəsi çapdan çıxıb
5-05-2023, 20:34
Əhməd Cavadın Vətən idealı-Ramiz QASIMOV
1-05-2023, 21:21
KAMAL CAMALOV TƏDQİQATÇILIQ VƏ NATİQLİK MƏHARƏTİİLƏ SEÇİLƏN TƏDQİQATÇI ALİMDİR-Əbülfət Pələngov
28-04-2023, 22:44
Vüqar Əhmədi- İbrahim Yusifoğlu