14:20 / 23-11-2024
Rusiyanın Qırğızıstandakı səfiri əmək miqrasiyası məsələsini kəskin, lakin çox vacib adlandırıb
14:16 / 23-11-2024
Abxaziya İttifaq dövlətinin vahid valyutasının sınaqdan keçirilməsini təklif edib
14:13 / 23-11-2024
"Yabloko" Şlosberqin saxlanmasının səbəbini açıqlayıb
14:08 / 23-11-2024
Peskov: "Qərbdə söz azadlığı yoxdur, son illərin hadisələri bunu göstərir"
14:03 / 23-11-2024
Ovçu silahını boşaldarkən ovçuya atəş açıb
13:57 / 23-11-2024
Həkimlər bir yeniyetmənin sidik kisəsindən 46 maqnit top çıxarıblar
13:52 / 23-11-2024
"Qazprombank" UnionPay kartlarının Türkiyədə qəbulu dayandırılıb
13:46 / 23-11-2024
Bastrıkin qızın döyülməsindən sonra cinayət işinin açılmasını əmr edib
13:40 / 23-11-2024
Qırğızıstan-Rusiya Slavyan Universiteti 15 min nəfərlik kampus tikəcək
13:37 / 23-11-2024
"Bloomberg": Avropa növbəti enerji böhranı ilə üz-üzədir, qazın qiyməti 45% artıb
13:02 / 23-11-2024
70 kq qızılla tutulan diplomat bu səfirlikdə işləyir - Bakıya gətirildi
12:58 / 23-11-2024
Azərbaycanda zəlzələ oldu
22:33 / 22-11-2024
Prezidentdən nazirlə bağlı - Sərəncam
22:20 / 22-11-2024
İsrailli nazir Bakıda Aqarunovun məzarını ziyarət etdi - Fotolar
21:58 / 22-11-2024
Laosda 6 turist metanoldan zəhərlənib
21:26 / 22-11-2024
Putin: "Oreşnik zərbəsinin təsiri strateji silahla müqayisə oluna bilər"
21:01 / 22-11-2024
Zaxarova amerikalı senatorun Hollandiyanı işğal etmək çağırışına cavab verib
20:44 / 22-11-2024
Livanın cənubundakı UNIFIL bazasına raket zərbələri endirilib, nəticədə dörd italyan sülhməramlısı yaralanıb
20:28 / 22-11-2024
"Guardian": Rusiyanın yeni "Oreşnik" raketi Avropadakı hədəflərə çata bilər
20:23 / 22-11-2024
Vladimirdə kütləvi davanın 4 iştirakçısı həbs edilib
20:13 / 22-11-2024
Bir şagirdin telefonu dərs zamanı yanıb
20:08 / 22-11-2024
Moskvalılar Malay ayı balası üçün ad seçəcəklər
19:18 / 22-11-2024
Fiqurlu konkisürənlər Lopareva və Brissot Polşada keçirilən turnirdə mahnıdan ruslar haqqında olan ifadəni çıxarıblar
19:11 / 22-11-2024
Polşa Ədliyyə Nazirliyi casus proqram işi üzrə keçmiş rəhbərinin həbsini tələb edir
19:00 / 22-11-2024
İki yaşlı uşaq butiratdan zəhərlənərək ölüb
18:56 / 22-11-2024
Qırğızıstanda elektron siqaretlərin çəkilməsi qadağan edilib
18:35 / 22-11-2024
Naməlum şəxs məktəbdə terror aktı törətməklə hədələyib
18:10 / 22-11-2024
Borrell: "Putin və Tramp tezliklə danışıqlar masasına oturub Ukraynanı müzakirə edəcəklər"
17:50 / 22-11-2024
Ənsar Allah hərəkatı İsrail hava bazasına hipersəs raketi atıb
17:42 / 22-11-2024
Zenden ayaqqabılar şəbəkəsinin təsisçisi istintaqla əməkdaşlıq edəcək
17:36 / 22-11-2024
Merkel Putinlə təmasların zəruri olduğunu bildirib
15:33 / 22-11-2024
“Yaşıl dünya naminə inklüzivlik” adlı tədbir keçirilib
12:16 / 22-11-2024
Qazaxıstanın baş naziri Ukraynadakı vəziyyətlə əlaqədar təhlükəsizliklə bağlı iclas keçirib
12:09 / 22-11-2024
Adamı qaçıran iki nəfər həbs edilib
10:26 / 22-11-2024
Xabarovsk diyarının qubernatoru Demeşin: "Regionda 576 həkim çatışmır"
10:13 / 22-11-2024
FT: Avropa Trampın Ukrayna ilə bağlı mövqeyinə ehtiyatlı nikbinliklə baxır
10:08 / 22-11-2024
Xəstə təcili yardımın feldşerini öldürərək qaçıb
09:59 / 22-11-2024
Kəlbəcərin yeni dirçəliş dövrü-Aybəniz Rüstəmova
09:32 / 22-11-2024
“Üzr istəməsini tələb edirik!” - Hikmət Hacıyev
Vəkillik peşəsi ən şərəfli və ən çətin peşədir
Tarix: 13-04-2019 11:32 | Bölmə: Sosial
Bu peşəni seçərkən onun ağırlığını, məsuliyyətini və peşə xüsusiyyətlərinin çətinliyini nəzərə almaq lazımdır. Vəkil peşəsi ilə çalışan hər bir vəkil xüsusi peşə qabiliyyətlərinə malik olmalıdır ki, bunların da sırasında hüquqi qabiliyyət, ünsiyyət, peşə yaradıcılığl və emosianal qabiliyyətlər mühim yer tutur. Vəkil ilk öncə yüksək savada malik olmalıdır. Hərtərəfli və geniş biliyi, dövrünün hüquqi nailiyyətləri barədə informasiyası, texnikalarla işləmək qabiliyyətləri, kompüter biılikləri və bu bilikləri öyrətmək ustalığı olmalıdır.Onun şəxsi həyatı, insanlarla rəftarı və ünsiyyəti əhatəsində olanlar üçün nümunə olmalıdır. Öz həmkarları və xidmət etdiyi şəcslər ilə düzgün və hörmətli münasibətləri olmalıdır. Hüquqi xidmət zamanı yaradıcı olmalı, qarşıya çıxacaq çətinlikləri öncədən görməli və xidməti istiqamətləndirməyi bacarmalıdır.Səbirli olmalı, hislərini cilovlamağı bacarmalı, ciddilik ilə mərhəməti, mülayimliyi düzgün şəkildə uzlaşdırmalıdır. Bütün bu xüsusiyyətlərə sahib olmaq üçün vəkil daim öz üzərində çalışmalı, özünümarifləndirmə ilə məşğul olmalıdır. Vəkillik şərəfli və çətin peşədir.Hər məhkəmə işi həyəcanlıdır. Bəzən işlər uğurlu bəzəndə vəkildən aslı olmayan səbəbə görə uğursuz ola bilər.Biz hüquq və azadlıqları bərabər olan bir ölkədə yaşayırıq. Bizim dövlətimizdə heç bir dinə üstünlük verilmir.Din azadlığı var. Bütün etnik mənsubiyyətli insanların hüquqları bərabər qaydada qorunur. Bəli vəkillik şərəfli işdir. Dövlətin ən qiymətli kapitalı olan insan resusrsunu müdafiə edir.. Bu işin çətinliyi də məhz bundadır. Çünki, insan emosional, dinamik, dəyişkən varlıqdır. Onlarla işləyərkən vəkil yalnız hazır qanunlara uyğun şəkildə davrana bilmərik. Özümüz öz işimizdə yaradıcı olmalıyıq ki, istənilən bir çətin situatsiya yarandığı halda çıxış yolu tapıb, istər sidmət prosesini, istərsə də hüquqi yardım prosesini düzgün məcraya yönəltməliyik.. Vəkilin fəaliyyətinin məqsədi və nəticəsi öyrətməkdir. Bunun üçün ilk növbədə nəyi , nə zaman və necə xidnəti düzgün yönəltməyi bilmək lazımdır. Hüquqi xidmətin məqsədini düzgün müəyyən edərək real nəticə ilə ona çatmağı hədəfləmək lazımdır. Hər bir xidmət özlüyündə məsuliyyətli və maraqlıdır. Vəkil peşəsi coxları üçün cəlbedici, maraqlı görünsə də, ali hüquqi təhsilə malik şəxsin öz üzərində daimi işləməsi, yeni qanunvericiliyin öyrənilməsi, problemlərin və məsələlərin hüquqi aspektlərinin dərk edilməsi, onların təhlil edilməsi bacarıqlarının “itilənməsi”ndə ağır zəhmət və uzun zaman tələb edir. Vəkilin istedadı bayağı qərarlardan istifadə etməklə deyil, çətin hallarda düzgün və uğurlu qərarlar qəbul etməklə müəyyən olunur. Peşəkar vəkil çıxış etmək, tədqiq etmək, mürəkkəb işlərdə uğur gətirən qərarlar qəbul etmək, insanlarla münasibətlər yaratmaq, vəkil sirrini qorumaq, problemləri olan şəxslərə yüksək keyfiyətli hüquqi yardım etmək kimi bacarıqlara malik olmalıdır. Qeyd olunan bacarıqlarla yanaşı, vəkildə əsas məsuliyyət hissinin olmasıdır. Vəkillik xidməti göstərilərkən vəkil öz üzərinə nəinki işin taleyini həll etmək öhdəliyini götürür, o, demək olar, bəzi hallarda hüquqi yardım göstərməklə insanın taleyini həll etmək kimi mühüm mənəvi öhdəliklərin həllinə çalışmalı olur. Bu sualların cavabı cəmiyyətdə bəzən yanlış bilinir. Baxırsınız ki, bəzən insanlar elə bilir ki, bir şəxs bir cinayət törədtiyində, hətta ağır cinayət törətdiyində (məs. adam öldürən, insanların ölümü ilə nəticələnən yanğın törədən və.s) vəkil onu təqsiri sübuta yetirilsə də belə onu mütləq azadlığa çıxarmaq üçün müraciət edilmiş və buna nail olmaq üçün çalışan şəxsdir. Əlbəttə ki, doğru bilinən bu deyildir. Dünyanın bütün sivil hüquq dövlətlərində vəkillər cəmiyyətdə fiziki və hüquqi şəxslərə yüksək keyfiyyətli hüquqi yardım göstərmək, müdafiə etdikləri ən qatı cinayətkarların belə məhkəmə və istintaq prosesində hüquqlarının təmin edilməsinə köməklik göstərən şəxsdir. Qısacası, vəkil kimdir sualına veriləcək ilkin və ən anlaşılan cavab odur ki, insanların bir-biriləri ilə və dövlətlə əlaqələrində meydana gələn anlaşmazlıqların həlli üçün hüquqi biliyinə müraciət edilən və insanları əlaqədar yerlərdə, xüsusilə də məhkəmələrdə təmsil edən və onların hüquqlarını müdafiə edən şəxsdir. Dünyada vəkillərlə bağlı hamılıqla qəbul edilən əsas fikirlər, daha doğrusu vəkillərin ilkin vəzifələri formalaşmışdır. Belə ki, vəkil bir şəxsin vəkilliyini qəbul etməmişdən əvvəl onu dinləməli, yararlı ola biləcəyinə inanarsa hüquqi yardım göstərəcəyini qəbul etməlidir. Vəkil ona müraciət edilən məsələ ilə bağlı əlaqədar qanunları, Ali Məhkəmə qərarlarını araşdırır, məsələ ilə bağlı geniş araşdırma aparır, məhkəmələrdə müxtəlif iddialar qaldırır və ya müvəkkili əleyhinə qaldırılan iddialara qatılır, məhkəmə qərarlarının icrasını təqib edir, yeni qəbul edilən qanunları izləyir və.s bu kimi ümumi vəzifəri yerinə yetirir. Vəkil hər şeydən əvvəl ali hüquq təhsilli olmalı, hadisələr və prinsiplər arasında əlaqə qura bilmə qabiliyyətinə malik olmalı, hadisələri dərin araşdırma marağına, başqalarını başa düşə bilmə və təsir edə bilmə qabiliyyətinə malik olmalı, yaxşı nitq qabiliyyətinə və məsuliyyət hissinə malik olmalıdır. Hər sahədə çalışanlar kimi, ölkəmizdə vəkillik fəaliyyəti də qanunvericilik əsasında fəaliyyət göstərir. Yəni, bu ügn Azərbaycandan “Vəkillər və vəkillik fəaliyyəti haqqında” Qanun qüvvədədir. Ona görə ki, Bu Qanun Azərbaycan Respublikasının ərazisində hər bir şəxsin məhkəmə prosesində, ibtidai istintaqda və təhqiqatda öz hüquqlarının və qanunla qorunan mənafelərinin müdafiəsini həyata keçirmək üçün özünün seçdiyi vəkilə müraciət etmək, tutulduğu, həbsə alındığı, cinayət törədilməsində ittiham olunduğu andan müdafiəçinin köməyindən istifadə etmək hüquqlarının təmin olunmasının və başqa məsələlər üzrə hüquqi yardım göstərən vəkillərin fəaliyyətinin tənzimlənməsi məqsədi ilə qəbul edilib. Elə bu səbəbdən də vəkillər haqqında danışdığımız bu yazıda zərbaycanda qüvvədə olan bu qanunda vəkillərin fəaliyyəti haqqında bir neçə müddəanı diqqətinizə çatdırmaq hesab edirik ki, vəkillik haqqında təsəvvürünüzdə daha aydın və dəqiq məlumatlanmağa kömək edəcəkdir. Qeyd edilən qanunda göstərilir ki, Azərbaycan Respublikasında vəkillik hüquq müdafiə fəaliyyətini peşəkarcasına həyata keçirməli olan müstəqil hüquqi təsisatdır. Vəkillik qanunun aliliyi, müstəqillik, demokratizm, humanizm, ədalət, aşkarlıq və konfidensiallıq prinsipləri əsasında fəaliyyət göstərir. Vəkillik Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına, bu Qanuna, Azərbaycan Respublikasının prosessual qanunvericiliyinə və Azərbaycan Respublikasının digər qanunlarına əməl edilməsinə əsaslanaraq fəaliyyət göstərir. Bir sözlə vəkillik və vəkillər heç bir dövlət qurumuna və ya vəzifəli şəxsə tabe olmadan qanunlara əsaslanaraq işləyirlər. Vəkillərin və onların birliyinin peşəkar fəaliyyətinə prokurorluq, məhkəmə, digər dövlət orqanları, ictimai birliklər, hər hansı müəssisə, idarə, təşkilat və vəzifəli şəxs tərəfindən müdaxiləyə, təzyiqə yol verilməsini qanun qadağan edir. Vəkillərin fəaliyyətlərini həyata keçirmələrinin ümumi qaydaları vardır. Bəs o qaydalar qanunda necə müəyyən edilib? İlk əvvəl bilinməlidir ki. vəkillik fəaliyyəti irqindən, milliyyətindən, dinindən, dilindən, cinsindən, mənşəyindən, əmlak vəziyyətindən, qulluq mövqeyindən, əqidəsindən, siyasi partiyalara, həmkarlar ittifaqlarına və digər ictimai birliklərə mənsubiyyətindən asılı olmayaraq, insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının üstünlüyü, qanunun aliliyi, vəkillərin müstəqilliyi, onlarla hüquqi yardım üçün müraciət edənlər arasında olan münasibətlərin könüllülüyü əsasında və vəkil etikasına riayət edilməklə həyata keçirilir. Vəkillik fəaliyyəti hüquqi yardım üçün müraciət etmiş şəxslərin hüquqlarının və mənafelərinin müdafiəsinin və ya təmsil edilməsinin vəkilə həvalə edilməsi əsasında və onların tapşırıqlarına müvafiq olaraq həyata keçirilir. Yəni vəkilin fəaliyyət göstərməsi üçün ilk öncə ona müraciət edilməli və ya hər hansı məsələ ona həvalə edilməlidir. Vəkil peşəsinin təbiəti elədir ki, müştəri başqa şəxslərlə bölüşmədiyi şəxsi məlumatları – intim və ya kommersiya sirlərini vəkillə bölüşür. Vəkil qarşılıqlı etimad əsasında əldə olunan bu cür məlumatların qəbuledicisdir. Konfidensiallığa əminlik olmayan yerdə etimaddan danışmaq olmaz. Öz peşə funskiyalarını lazımi qaydada icra etmək üçün vəkil maraqların toqquşmasından çəkinməlidir. Beləliklə, əgər eyni işlə əlaqədar tərəflər arasında maraqların toqquşmasl riski mövcuddursa, vəkil iki tərəfə xidmət göstərə bilməz. Bununla bərabər, vəkil cari və ya əvvəlki müştərisindən konfidensial məlumat əldə etmişdirsə, o, əlaqədar yeni müştəri ilə münasibətlərin qurulmasından çəkinməlidir. Hətta vəkil özü ilə müştərisi arasında fikir ixtilafı, maraqların toqquşması halında belə bu cür işləri qəbul etməkdən çəkinməlidir. Əgər maraqların toqquşması müştəriyə xidmət göstərilməsindən doğursa, vəkil həmin müştəriyə göstərdiyi xidməti dayandırmalıdır. Göründüyü kimi, bu prinsip konfidensiallıq , müstəqillik və loyallıq prinsipləri ilə qarşılıqlı əlaqədədir. Müştərilərin, üçüncü şəxslərin, məhkəmələrin və dövlətin etimadını qazanmaq üçün vəkil bu etimada layiq olmalıdır. Bu etimada şərəfli vəkil peşəsinə üzvlüklə nail olmaq olar. Dolayısilə vəkil özünün və peşəsinin reputasiyasını ləkələyəcək, habelə bu peşəyə ictimai inamı azaldacaq hərəkətlərdən uzaq olmalıdır. Bu o anlama gəlməməlidir ki, vəkil bir şəxs olaraq hər mənada mükəmməl olmalıdır. Bununla belə, o, həm peşə, həm də ki, şəxsi həyatında ləyaqətsiz davranışdan çəkinməlidir. Ləyaqətsiz davranış ağır sanksiyanın – peşə fəaliyyətindən kənarlaşdırma cəzasının tətbiqinə gətirib çıxara bilər. Müştərisinə loyal davranmaq vəkil peşəsinin mahiyyətindən irəli gəlir. Öz məsləhətçisi və nümayəndəsi olaraq müştəri vəkilə güvənə bilməlidir. Müştərisinə loyal davranmaq üçün vəkil müstəqil olmalı (a), maraqların toqquşmasından çəkinməli konfidensiallığı təmin etməlidir (b). Peşə davranışı ilə bağlı incə bir məsələ loyallıq prinsipinin digər mühüm "hüquq peşəsinin nüfuzu, fərdi vəkilin düzgünlüyü və müsbət reputasiyası" (d), "həmkarlarla hörmətlə davranılması" , "qanunçuluğa və ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsinə hörmət" prinsipləri ilə əlaqədən yaranan problemdir. Belə vəziyyətlərdə vəkil müştərisinə izah etməlidir ki, o, məhkəmələrdə və ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsində müştərinin mənafeyi naminə qeyri-qanuni işi aparmaqla öz peşə vəzifələrini təhlükə altına qoya bilməz. Müştəridən xidmət haqqı üçün alınan ödənişin məzmunu ona açıq-aydın şəkildə izah edilməli, onun məbləği ədalətli və əsaslandırılmış olmalı, habelə qanun və peşə davranışı qaydaları ilə uzlaşmalıdır. Peşə davranışı qaydaları toplularında vəkillərin müştəriləri ilə maraqlarının toqquşmasından çəkinmələrinin əhəmiyyəti vurğulansa da, xidmət haqqı məsələləri bu cür ixtilafların yaranmasına səbəb olan məsələ kimi görsənə bilər. Dolayısilə bu prinsipə əsasən, gələcəkdə anlaşılmazlığın aradan qaldırılması məqsədi ilə ödəniş məsələlərinin peşəkarcasına tənzimlənməsi zəruridir. Məlumdur ki, müvafiq peşə təhsili və hazırlığı olmadan vəkil müştərini səmərəli formada təmsil edə və ona məsləhət verə bilməz. Son dövrlər sürətlə inkişaf edən iqtisadi münasibətlərin və texnologiyaların, habelə daima dəyişən və yenilənən hüquq və praktikasının fonunda davamlı peşə hazırlığının əhəmiyyəti artmışdır. Peşə qaydalarına əsasən, vəkil ixtisaslaşmadığı sahə üzrə işləri öz icraatına qəbul etməməlidir. Vəkilin ədalət mühakiməsində iştirakı yalnız hüquqi yardım üçün müraciət edən şəxslə fərdi qaydada fəaliyyət göstərən vəkil və ya vəkilin daxil olduğu qurum (hüquq məsləhətxanaları, vəkil büroları, vəkil firmaları və s.) arasında bağlanmış müqavilə əsasında həyata keçirilir. İşin mahiyyəti əsasında vəkil hüquqi yardım üçün müraciət etmiş şəxsə həmin tapşırığın icra edilməsinin ehtimalı ilə əlaqədar olan bütün şərtləri bildirir və tərəflər razılığa gəldikdə yazılı surətdə müvafiq müqavilə tərtib edilir. Yəni yazılı surətdə müqavilə əsasında vəkil ona müraciət etmiş şəxsin vəkili olur. Vəkil fəaliyyətini həyata keçirərkən qanunun tələblərini icra etməli, müdafiə edilən və ya hüquqları təmsil edilən şəxsin mənafelərini qorumaq üçün qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş bütün üsullardan istifadə etməli, vəkil sirrini qorumalı, vəkil andına və vəkil etikasına riayət etməli, yalnız qanunun tələblərini rəhbər tutmalı, hüquqi yardımın göstərilməsi üçün müraciət etmiş şəxsin maraqlarına zidd və hüquqlarının həyata keçirilməsinə mane olan hər hansı hərəkəti, müdafiəçisi olduğu şəxsin mənafeyinə zidd olaraq onun törədilmiş cinayətlə əlaqəsini və təqsirini təsdiq, zərərçəkmişlə barışığını elan və ona qarşı qaldırılmış mülki iddianı qəbul etməməli, müdafiəsinə yönəlmiş şikayəti geri götürməməlidir. Bundan başqa vəkil mənafeyi təmsil edilən və ya müdafiə edilən şəxsin icazəsi olmadan hüquqi yardımın göstərilməsi ilə əlaqədar vəkilə məlum olan faktları və sənədləri, eləcə də mənəviyyata, demokratik cəmiyyətdə ictimai qaydaya və ya dövlət təhlükəsizliyinə ziyan vura bilən, həmçinin yetkinlik yaşına (18 yaşına) çatmamışların mənafeləri və ya tərəflərin şəxsi və ailə həyatının müdafiəsi tələb edərsə, belə məlumatları yaymamalı, vəkil sirrindən özünün şəxsi və ya başqasının mənafeyi üçün istifadə etməməli, vəkil onun tərəfindən qəbul edilən müdafiə öhdəçiliyindən imtina etməməlidir. Gördüyümüz kimi, bu vacib, çətin və şərəfli peşəni yerinə yetirən vəkillərin fəaliyyəti ölkəmizdə qanuna əsaslanır. Biz bu yazıda sadəcə vəkillər və vəkilliklə bağlı qanunda yer alan bəzi əsas məqamları dilə gətirdik. Təbii ki, vəkillik haqqında daha geniş müddəalar müəyyən edilmişdir. İstəyən hər bir vətəndaş istər inetrnet vasitəsi ilə. Ya da birbaşa vəkillərə, vəkillərin işlədiyi qurumlara və hüquqşünaslara müraciət etməklə daha geniş və ətraflı məlumat almaq hüququna malikdir. İstəyən hər bir vətəndaş istər inetrnet vasitəsi ilə. Ya da birbaşa vəkillərə, vəkillərin işlədiyi qurumlara və hüquqşünaslara müraciət etməklə daha geniş və ətraflı məlumat almaq hüququna malikdir. Vəkil müstəqil olduqda kənar təzyiqlər qarşısında möhkəm dayanar, düzgün qərarların qəbulunda daha qətiyyətli olar. Bu mənada vəkilin peşəkarlığını şərtləndirən əsas amillərdən biri kimi onun müstəqilliyi mühüm atribut olaraq dəyərləndirilməlidir. Bəli, hərdən mətbuatda Azərbaycanda “peşakar vəkil yoxdur” kimi haqsız fikirlər səslənir. Mən qəti şəkildə bu fikirə qarşıyam. Yuxarıda sadaladığım keyfiyyətlərə malik vəkillər Azərbaycanda çoxdur və bu faktı inkar etmək mənasızdır.
Vəkil Rövşən Qasımov
Baxış sayı: 5 711
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 13-04-2019 11:32 | Bölmə: Sosial
Bu peşəni seçərkən onun ağırlığını, məsuliyyətini və peşə xüsusiyyətlərinin çətinliyini nəzərə almaq lazımdır. Vəkil peşəsi ilə çalışan hər bir vəkil xüsusi peşə qabiliyyətlərinə malik olmalıdır ki, bunların da sırasında hüquqi qabiliyyət, ünsiyyət, peşə yaradıcılığl və emosianal qabiliyyətlər mühim yer tutur. Vəkil ilk öncə yüksək savada malik olmalıdır. Hərtərəfli və geniş biliyi, dövrünün hüquqi nailiyyətləri barədə informasiyası, texnikalarla işləmək qabiliyyətləri, kompüter biılikləri və bu bilikləri öyrətmək ustalığı olmalıdır.Onun şəxsi həyatı, insanlarla rəftarı və ünsiyyəti əhatəsində olanlar üçün nümunə olmalıdır. Öz həmkarları və xidmət etdiyi şəcslər ilə düzgün və hörmətli münasibətləri olmalıdır. Hüquqi xidmət zamanı yaradıcı olmalı, qarşıya çıxacaq çətinlikləri öncədən görməli və xidməti istiqamətləndirməyi bacarmalıdır.Səbirli olmalı, hislərini cilovlamağı bacarmalı, ciddilik ilə mərhəməti, mülayimliyi düzgün şəkildə uzlaşdırmalıdır. Bütün bu xüsusiyyətlərə sahib olmaq üçün vəkil daim öz üzərində çalışmalı, özünümarifləndirmə ilə məşğul olmalıdır. Vəkillik şərəfli və çətin peşədir.Hər məhkəmə işi həyəcanlıdır. Bəzən işlər uğurlu bəzəndə vəkildən aslı olmayan səbəbə görə uğursuz ola bilər.Biz hüquq və azadlıqları bərabər olan bir ölkədə yaşayırıq. Bizim dövlətimizdə heç bir dinə üstünlük verilmir.Din azadlığı var. Bütün etnik mənsubiyyətli insanların hüquqları bərabər qaydada qorunur. Bəli vəkillik şərəfli işdir. Dövlətin ən qiymətli kapitalı olan insan resusrsunu müdafiə edir.. Bu işin çətinliyi də məhz bundadır. Çünki, insan emosional, dinamik, dəyişkən varlıqdır. Onlarla işləyərkən vəkil yalnız hazır qanunlara uyğun şəkildə davrana bilmərik. Özümüz öz işimizdə yaradıcı olmalıyıq ki, istənilən bir çətin situatsiya yarandığı halda çıxış yolu tapıb, istər sidmət prosesini, istərsə də hüquqi yardım prosesini düzgün məcraya yönəltməliyik.. Vəkilin fəaliyyətinin məqsədi və nəticəsi öyrətməkdir. Bunun üçün ilk növbədə nəyi , nə zaman və necə xidnəti düzgün yönəltməyi bilmək lazımdır. Hüquqi xidmətin məqsədini düzgün müəyyən edərək real nəticə ilə ona çatmağı hədəfləmək lazımdır. Hər bir xidmət özlüyündə məsuliyyətli və maraqlıdır. Vəkil peşəsi coxları üçün cəlbedici, maraqlı görünsə də, ali hüquqi təhsilə malik şəxsin öz üzərində daimi işləməsi, yeni qanunvericiliyin öyrənilməsi, problemlərin və məsələlərin hüquqi aspektlərinin dərk edilməsi, onların təhlil edilməsi bacarıqlarının “itilənməsi”ndə ağır zəhmət və uzun zaman tələb edir. Vəkilin istedadı bayağı qərarlardan istifadə etməklə deyil, çətin hallarda düzgün və uğurlu qərarlar qəbul etməklə müəyyən olunur. Peşəkar vəkil çıxış etmək, tədqiq etmək, mürəkkəb işlərdə uğur gətirən qərarlar qəbul etmək, insanlarla münasibətlər yaratmaq, vəkil sirrini qorumaq, problemləri olan şəxslərə yüksək keyfiyətli hüquqi yardım etmək kimi bacarıqlara malik olmalıdır. Qeyd olunan bacarıqlarla yanaşı, vəkildə əsas məsuliyyət hissinin olmasıdır. Vəkillik xidməti göstərilərkən vəkil öz üzərinə nəinki işin taleyini həll etmək öhdəliyini götürür, o, demək olar, bəzi hallarda hüquqi yardım göstərməklə insanın taleyini həll etmək kimi mühüm mənəvi öhdəliklərin həllinə çalışmalı olur. Bu sualların cavabı cəmiyyətdə bəzən yanlış bilinir. Baxırsınız ki, bəzən insanlar elə bilir ki, bir şəxs bir cinayət törədtiyində, hətta ağır cinayət törətdiyində (məs. adam öldürən, insanların ölümü ilə nəticələnən yanğın törədən və.s) vəkil onu təqsiri sübuta yetirilsə də belə onu mütləq azadlığa çıxarmaq üçün müraciət edilmiş və buna nail olmaq üçün çalışan şəxsdir. Əlbəttə ki, doğru bilinən bu deyildir. Dünyanın bütün sivil hüquq dövlətlərində vəkillər cəmiyyətdə fiziki və hüquqi şəxslərə yüksək keyfiyyətli hüquqi yardım göstərmək, müdafiə etdikləri ən qatı cinayətkarların belə məhkəmə və istintaq prosesində hüquqlarının təmin edilməsinə köməklik göstərən şəxsdir. Qısacası, vəkil kimdir sualına veriləcək ilkin və ən anlaşılan cavab odur ki, insanların bir-biriləri ilə və dövlətlə əlaqələrində meydana gələn anlaşmazlıqların həlli üçün hüquqi biliyinə müraciət edilən və insanları əlaqədar yerlərdə, xüsusilə də məhkəmələrdə təmsil edən və onların hüquqlarını müdafiə edən şəxsdir. Dünyada vəkillərlə bağlı hamılıqla qəbul edilən əsas fikirlər, daha doğrusu vəkillərin ilkin vəzifələri formalaşmışdır. Belə ki, vəkil bir şəxsin vəkilliyini qəbul etməmişdən əvvəl onu dinləməli, yararlı ola biləcəyinə inanarsa hüquqi yardım göstərəcəyini qəbul etməlidir. Vəkil ona müraciət edilən məsələ ilə bağlı əlaqədar qanunları, Ali Məhkəmə qərarlarını araşdırır, məsələ ilə bağlı geniş araşdırma aparır, məhkəmələrdə müxtəlif iddialar qaldırır və ya müvəkkili əleyhinə qaldırılan iddialara qatılır, məhkəmə qərarlarının icrasını təqib edir, yeni qəbul edilən qanunları izləyir və.s bu kimi ümumi vəzifəri yerinə yetirir. Vəkil hər şeydən əvvəl ali hüquq təhsilli olmalı, hadisələr və prinsiplər arasında əlaqə qura bilmə qabiliyyətinə malik olmalı, hadisələri dərin araşdırma marağına, başqalarını başa düşə bilmə və təsir edə bilmə qabiliyyətinə malik olmalı, yaxşı nitq qabiliyyətinə və məsuliyyət hissinə malik olmalıdır. Hər sahədə çalışanlar kimi, ölkəmizdə vəkillik fəaliyyəti də qanunvericilik əsasında fəaliyyət göstərir. Yəni, bu ügn Azərbaycandan “Vəkillər və vəkillik fəaliyyəti haqqında” Qanun qüvvədədir. Ona görə ki, Bu Qanun Azərbaycan Respublikasının ərazisində hər bir şəxsin məhkəmə prosesində, ibtidai istintaqda və təhqiqatda öz hüquqlarının və qanunla qorunan mənafelərinin müdafiəsini həyata keçirmək üçün özünün seçdiyi vəkilə müraciət etmək, tutulduğu, həbsə alındığı, cinayət törədilməsində ittiham olunduğu andan müdafiəçinin köməyindən istifadə etmək hüquqlarının təmin olunmasının və başqa məsələlər üzrə hüquqi yardım göstərən vəkillərin fəaliyyətinin tənzimlənməsi məqsədi ilə qəbul edilib. Elə bu səbəbdən də vəkillər haqqında danışdığımız bu yazıda zərbaycanda qüvvədə olan bu qanunda vəkillərin fəaliyyəti haqqında bir neçə müddəanı diqqətinizə çatdırmaq hesab edirik ki, vəkillik haqqında təsəvvürünüzdə daha aydın və dəqiq məlumatlanmağa kömək edəcəkdir. Qeyd edilən qanunda göstərilir ki, Azərbaycan Respublikasında vəkillik hüquq müdafiə fəaliyyətini peşəkarcasına həyata keçirməli olan müstəqil hüquqi təsisatdır. Vəkillik qanunun aliliyi, müstəqillik, demokratizm, humanizm, ədalət, aşkarlıq və konfidensiallıq prinsipləri əsasında fəaliyyət göstərir. Vəkillik Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına, bu Qanuna, Azərbaycan Respublikasının prosessual qanunvericiliyinə və Azərbaycan Respublikasının digər qanunlarına əməl edilməsinə əsaslanaraq fəaliyyət göstərir. Bir sözlə vəkillik və vəkillər heç bir dövlət qurumuna və ya vəzifəli şəxsə tabe olmadan qanunlara əsaslanaraq işləyirlər. Vəkillərin və onların birliyinin peşəkar fəaliyyətinə prokurorluq, məhkəmə, digər dövlət orqanları, ictimai birliklər, hər hansı müəssisə, idarə, təşkilat və vəzifəli şəxs tərəfindən müdaxiləyə, təzyiqə yol verilməsini qanun qadağan edir. Vəkillərin fəaliyyətlərini həyata keçirmələrinin ümumi qaydaları vardır. Bəs o qaydalar qanunda necə müəyyən edilib? İlk əvvəl bilinməlidir ki. vəkillik fəaliyyəti irqindən, milliyyətindən, dinindən, dilindən, cinsindən, mənşəyindən, əmlak vəziyyətindən, qulluq mövqeyindən, əqidəsindən, siyasi partiyalara, həmkarlar ittifaqlarına və digər ictimai birliklərə mənsubiyyətindən asılı olmayaraq, insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının üstünlüyü, qanunun aliliyi, vəkillərin müstəqilliyi, onlarla hüquqi yardım üçün müraciət edənlər arasında olan münasibətlərin könüllülüyü əsasında və vəkil etikasına riayət edilməklə həyata keçirilir. Vəkillik fəaliyyəti hüquqi yardım üçün müraciət etmiş şəxslərin hüquqlarının və mənafelərinin müdafiəsinin və ya təmsil edilməsinin vəkilə həvalə edilməsi əsasında və onların tapşırıqlarına müvafiq olaraq həyata keçirilir. Yəni vəkilin fəaliyyət göstərməsi üçün ilk öncə ona müraciət edilməli və ya hər hansı məsələ ona həvalə edilməlidir. Vəkil peşəsinin təbiəti elədir ki, müştəri başqa şəxslərlə bölüşmədiyi şəxsi məlumatları – intim və ya kommersiya sirlərini vəkillə bölüşür. Vəkil qarşılıqlı etimad əsasında əldə olunan bu cür məlumatların qəbuledicisdir. Konfidensiallığa əminlik olmayan yerdə etimaddan danışmaq olmaz. Öz peşə funskiyalarını lazımi qaydada icra etmək üçün vəkil maraqların toqquşmasından çəkinməlidir. Beləliklə, əgər eyni işlə əlaqədar tərəflər arasında maraqların toqquşmasl riski mövcuddursa, vəkil iki tərəfə xidmət göstərə bilməz. Bununla bərabər, vəkil cari və ya əvvəlki müştərisindən konfidensial məlumat əldə etmişdirsə, o, əlaqədar yeni müştəri ilə münasibətlərin qurulmasından çəkinməlidir. Hətta vəkil özü ilə müştərisi arasında fikir ixtilafı, maraqların toqquşması halında belə bu cür işləri qəbul etməkdən çəkinməlidir. Əgər maraqların toqquşması müştəriyə xidmət göstərilməsindən doğursa, vəkil həmin müştəriyə göstərdiyi xidməti dayandırmalıdır. Göründüyü kimi, bu prinsip konfidensiallıq , müstəqillik və loyallıq prinsipləri ilə qarşılıqlı əlaqədədir. Müştərilərin, üçüncü şəxslərin, məhkəmələrin və dövlətin etimadını qazanmaq üçün vəkil bu etimada layiq olmalıdır. Bu etimada şərəfli vəkil peşəsinə üzvlüklə nail olmaq olar. Dolayısilə vəkil özünün və peşəsinin reputasiyasını ləkələyəcək, habelə bu peşəyə ictimai inamı azaldacaq hərəkətlərdən uzaq olmalıdır. Bu o anlama gəlməməlidir ki, vəkil bir şəxs olaraq hər mənada mükəmməl olmalıdır. Bununla belə, o, həm peşə, həm də ki, şəxsi həyatında ləyaqətsiz davranışdan çəkinməlidir. Ləyaqətsiz davranış ağır sanksiyanın – peşə fəaliyyətindən kənarlaşdırma cəzasının tətbiqinə gətirib çıxara bilər. Müştərisinə loyal davranmaq vəkil peşəsinin mahiyyətindən irəli gəlir. Öz məsləhətçisi və nümayəndəsi olaraq müştəri vəkilə güvənə bilməlidir. Müştərisinə loyal davranmaq üçün vəkil müstəqil olmalı (a), maraqların toqquşmasından çəkinməli konfidensiallığı təmin etməlidir (b). Peşə davranışı ilə bağlı incə bir məsələ loyallıq prinsipinin digər mühüm "hüquq peşəsinin nüfuzu, fərdi vəkilin düzgünlüyü və müsbət reputasiyası" (d), "həmkarlarla hörmətlə davranılması" , "qanunçuluğa və ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsinə hörmət" prinsipləri ilə əlaqədən yaranan problemdir. Belə vəziyyətlərdə vəkil müştərisinə izah etməlidir ki, o, məhkəmələrdə və ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsində müştərinin mənafeyi naminə qeyri-qanuni işi aparmaqla öz peşə vəzifələrini təhlükə altına qoya bilməz. Müştəridən xidmət haqqı üçün alınan ödənişin məzmunu ona açıq-aydın şəkildə izah edilməli, onun məbləği ədalətli və əsaslandırılmış olmalı, habelə qanun və peşə davranışı qaydaları ilə uzlaşmalıdır. Peşə davranışı qaydaları toplularında vəkillərin müştəriləri ilə maraqlarının toqquşmasından çəkinmələrinin əhəmiyyəti vurğulansa da, xidmət haqqı məsələləri bu cür ixtilafların yaranmasına səbəb olan məsələ kimi görsənə bilər. Dolayısilə bu prinsipə əsasən, gələcəkdə anlaşılmazlığın aradan qaldırılması məqsədi ilə ödəniş məsələlərinin peşəkarcasına tənzimlənməsi zəruridir. Məlumdur ki, müvafiq peşə təhsili və hazırlığı olmadan vəkil müştərini səmərəli formada təmsil edə və ona məsləhət verə bilməz. Son dövrlər sürətlə inkişaf edən iqtisadi münasibətlərin və texnologiyaların, habelə daima dəyişən və yenilənən hüquq və praktikasının fonunda davamlı peşə hazırlığının əhəmiyyəti artmışdır. Peşə qaydalarına əsasən, vəkil ixtisaslaşmadığı sahə üzrə işləri öz icraatına qəbul etməməlidir. Vəkilin ədalət mühakiməsində iştirakı yalnız hüquqi yardım üçün müraciət edən şəxslə fərdi qaydada fəaliyyət göstərən vəkil və ya vəkilin daxil olduğu qurum (hüquq məsləhətxanaları, vəkil büroları, vəkil firmaları və s.) arasında bağlanmış müqavilə əsasında həyata keçirilir. İşin mahiyyəti əsasında vəkil hüquqi yardım üçün müraciət etmiş şəxsə həmin tapşırığın icra edilməsinin ehtimalı ilə əlaqədar olan bütün şərtləri bildirir və tərəflər razılığa gəldikdə yazılı surətdə müvafiq müqavilə tərtib edilir. Yəni yazılı surətdə müqavilə əsasında vəkil ona müraciət etmiş şəxsin vəkili olur. Vəkil fəaliyyətini həyata keçirərkən qanunun tələblərini icra etməli, müdafiə edilən və ya hüquqları təmsil edilən şəxsin mənafelərini qorumaq üçün qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş bütün üsullardan istifadə etməli, vəkil sirrini qorumalı, vəkil andına və vəkil etikasına riayət etməli, yalnız qanunun tələblərini rəhbər tutmalı, hüquqi yardımın göstərilməsi üçün müraciət etmiş şəxsin maraqlarına zidd və hüquqlarının həyata keçirilməsinə mane olan hər hansı hərəkəti, müdafiəçisi olduğu şəxsin mənafeyinə zidd olaraq onun törədilmiş cinayətlə əlaqəsini və təqsirini təsdiq, zərərçəkmişlə barışığını elan və ona qarşı qaldırılmış mülki iddianı qəbul etməməli, müdafiəsinə yönəlmiş şikayəti geri götürməməlidir. Bundan başqa vəkil mənafeyi təmsil edilən və ya müdafiə edilən şəxsin icazəsi olmadan hüquqi yardımın göstərilməsi ilə əlaqədar vəkilə məlum olan faktları və sənədləri, eləcə də mənəviyyata, demokratik cəmiyyətdə ictimai qaydaya və ya dövlət təhlükəsizliyinə ziyan vura bilən, həmçinin yetkinlik yaşına (18 yaşına) çatmamışların mənafeləri və ya tərəflərin şəxsi və ailə həyatının müdafiəsi tələb edərsə, belə məlumatları yaymamalı, vəkil sirrindən özünün şəxsi və ya başqasının mənafeyi üçün istifadə etməməli, vəkil onun tərəfindən qəbul edilən müdafiə öhdəçiliyindən imtina etməməlidir. Gördüyümüz kimi, bu vacib, çətin və şərəfli peşəni yerinə yetirən vəkillərin fəaliyyəti ölkəmizdə qanuna əsaslanır. Biz bu yazıda sadəcə vəkillər və vəkilliklə bağlı qanunda yer alan bəzi əsas məqamları dilə gətirdik. Təbii ki, vəkillik haqqında daha geniş müddəalar müəyyən edilmişdir. İstəyən hər bir vətəndaş istər inetrnet vasitəsi ilə. Ya da birbaşa vəkillərə, vəkillərin işlədiyi qurumlara və hüquqşünaslara müraciət etməklə daha geniş və ətraflı məlumat almaq hüququna malikdir. İstəyən hər bir vətəndaş istər inetrnet vasitəsi ilə. Ya da birbaşa vəkillərə, vəkillərin işlədiyi qurumlara və hüquqşünaslara müraciət etməklə daha geniş və ətraflı məlumat almaq hüququna malikdir. Vəkil müstəqil olduqda kənar təzyiqlər qarşısında möhkəm dayanar, düzgün qərarların qəbulunda daha qətiyyətli olar. Bu mənada vəkilin peşəkarlığını şərtləndirən əsas amillərdən biri kimi onun müstəqilliyi mühüm atribut olaraq dəyərləndirilməlidir. Bəli, hərdən mətbuatda Azərbaycanda “peşakar vəkil yoxdur” kimi haqsız fikirlər səslənir. Mən qəti şəkildə bu fikirə qarşıyam. Yuxarıda sadaladığım keyfiyyətlərə malik vəkillər Azərbaycanda çoxdur və bu faktı inkar etmək mənasızdır.
Vəkil Rövşən Qasımov
Baxış sayı: 5 711
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 12:58
Azərbaycanda zəlzələ oldu
Dünən, 20:13
Bir şagirdin telefonu dərs zamanı yanıb
21-11-2024, 22:14
SHOT: Qasırğa nəticəsində dörd nəfər xəsarət alıb
21-11-2024, 20:49
Rusiya Federasiyasının Konstitusiya Məhkəməsi 65 yaşına çatmayanlara görə demobilizasiyadan imtinanı təsdiqləyib
21-11-2024, 19:46
Yuri Lukyançenko özünə köhnə butulkalardan ev tikib
21-11-2024, 12:46
Millət vəkili vətəndaşlarla növbəti dəfə görüş keçirib
20-11-2024, 23:16
Papa Fransisk gələcək dəfn mərasimini sadələşdirib
20-11-2024, 19:40
“Vətəndaş A” serialına görə İTV-yə - Rəsmi xəbərdarlıq
20-11-2024, 19:12
Putin Patriarx Kirili ad günü münasibətilə təbrik edib
20-11-2024, 12:24
Kamçatkadan baqajda 10 kq-dan çox kürü ixracı qadağan ediləcək
19-11-2024, 20:10
Yaroslavlda əcnəbi sözlərlə küçə lövhələrinin asılması qadağan edilib
19-11-2024, 16:16
İtkin düşən hicablı məktəbli qız tapılıb
19-11-2024, 13:59
Nazir deputatın qaldırdığı məsələyə cavab verdi
19-11-2024, 13:28
Sərhəddə Almaniya vətəndaşından 23 milyon rubl dəyərində markalı çantalar götürülüb
18-11-2024, 22:42
COP29 – “El bir olsa”- Yaşıl dünya naminə ağac əkmə aksiyası keçirildi
18-11-2024, 21:28
Iki dişli oğlan uşağı dünyaya gəlib
17-11-2024, 13:34
Türkiyədən Rusiyaya geyim idxalı demək olar ki, iki dəfə azalıb
16-11-2024, 12:51
Pravoslav universitetinin rektoru məktəbə kilsə slavyan dilinin daxil edilməsini zəruri hesab edir
15-11-2024, 19:19
Deputatla görüşə narkotik gətirib
15-11-2024, 19:14
İki məktəbli qız beş yaşlı uşağı xilas edib
15-11-2024, 17:46
Çuvaşiyada 129 uşaq plov və balıq şorbasından zəhərlənib
15-11-2024, 11:28
Rusiyanın ilk hərtərəfli İnsult Monitorinq Mərkəzi Başqırdıstanda açılıb
14-11-2024, 19:37
Beş Tümen sakini bu il lotereyada udmaq sayəsində milyonçu olub
14-11-2024, 16:36
Səməd Vəkilovun kitabının təqdimatı keçirilib
12-11-2024, 19:43
İlham Əliyev deyib ki, AK Azərbaycan qazının Avropaya nəqlini xahiş edib
12-11-2024, 18:59
Əməkdar müəllimi TƏBRİK EDİRİK!
11-11-2024, 17:00
12 bankı qarət etdiyinə görə 8 ilə yaxın həbs cəzası alıb
9-11-2024, 19:15
Sənaye və Ticarət Nazirliyi: Rusiya 2023-cü ildə Afrikaya 72 milyon dollar dəyərində dərman göndərib
9-11-2024, 16:45
Almaniyadan olan mühacir rus arvadı ilə kosmosa uçmaq istəyir
9-11-2024, 16:32
İlk sualtı toy Moskvada olacaq
8-11-2024, 21:49
Çernışenko: "Rusiya enerji böhranını aradan qaldırmaq üçün Kubaya 80 min ton dizel göndərəcək"
8-11-2024, 18:07
Kommunal mənzildə baş verən yanğında 5 nəfər ölüb
8-11-2024, 18:04
Rusiya Daxili İşlər Nazirliyi: boşanma halında miqrantların yaşayış icazələri ləğv ediləcək
7-11-2024, 21:31
Voloqda məmurlarının üçdə biri rus dilində diktəni zəif yazıb