ARAZ BİR QOLUMDUR, KÜR BİR QOLUMDUR...-Ramiz QASIMOV

Xəbər lenti

11:03 / 04-04-2025

14 yaşlı qızını zirzəmidə qətlə yetirilmiş halda tapıb

10:59 / 04-04-2025

Nasaz "Pobeda" təyyarəsi Şeremetyevo hava limanına enib

10:55 / 04-04-2025

"Tolo News": Yer kürəsinin ən yaşlı insanı Əfqanıstanda tapılıb, onun 140 yaşı var

10:35 / 04-04-2025

Xəstəlik məzuniyyəti alıb muzdlu əsgər kimi Konqoya getdilər

10:30 / 04-04-2025

İsveçrəli rejissor Jan-Lui Porşe ad günündən sonra intihar edib

10:24 / 04-04-2025

Sobyanin: "Moskva elektrik avtobuslarının sayına görə Avropada birinci yerdədir"

10:20 / 04-04-2025

Yeniyetmələr oğurlanmış avtomobillə reabilitasiya mərkəzindən qaçıblar

10:02 / 04-04-2025

Almaniya prezidenti Ermənistanın törətdiyi təxribatlarla bağlı narahatlıq bildirməli idi-Könül Nurullayeva

09:53 / 04-04-2025

Azərbaycan-Almaniya əlaqələrində yeni mərhələ-Nəbi Ağayev

09:35 / 04-04-2025

Meşəbəyini öldürən və müfəttişə hücum edən pələng güllələnərək öldürüldü

09:30 / 04-04-2025

Baş verən yanğında iki nəfər ölüb, onlarla insan xilas edilib

09:06 / 04-04-2025

"Bloomberg": Vaşinqton Dmitriyevin ABŞ-a səfəri ilə bağlı Putinə hesabat verməsini gözləyir

09:02 / 04-04-2025

Məşhur bas gitara ifaçısı vəfat edib

09:00 / 04-04-2025

Prezidentliyə namizəd olan siyasətçi Nadejdin borclarına görə müflis olub

08:56 / 04-04-2025

Filippo: "Aİ may ayında Polşada prezident seçkilərini ləğv etməyə hazırlaşır"

23:43 / 03-04-2025

Hikmət Hacıyevə ağır itki üz verdi

21:37 / 03-04-2025

Ukrayna UEFA-nı Rusiyanı beynəlxalq turnirlərə qaytarmamağa çağırıb

21:32 / 03-04-2025

Keçmiş vitse-premyerinin oğlu ölü tapılıb

21:15 / 03-04-2025

Sahil Babayev iki rəisi çıxardı - Foto

20:53 / 03-04-2025

Riqada tamaşaçılar Ukrayna dilində tamaşanı tərk etdilər

20:49 / 03-04-2025

Məşhur insanların məzarlarından barelyef oğrusu təcridxanaya göndərilib

20:36 / 03-04-2025

Xırdalanda yanğının səbəbkarı uşaqlar oldu

19:59 / 03-04-2025

Qırğızıstan prezidenti Özbəkistanda Avropa Komissiyasının sədri ilə görüşüb

19:54 / 03-04-2025

UEFA prezidenti Rusiya və İsrailə qarşı sanksiyalardakı fərqlə bağlı sualdan yayındı

19:49 / 03-04-2025

Amerikalı macəraçı Hindistanda yerlilərlə adaya səfər etdikdən sonra saxlanıldı

17:08 / 03-04-2025

Vens: "Mask Ağ Evdəki işini davam etdirəcək, bürokratiya ilə mübarizəsi hələ də bitməyib"

17:03 / 03-04-2025

Ciddi yanğın baş verib, 900 kvadratmetr sahədə lokallaşdırılıb

16:59 / 03-04-2025

Putinə Nijni Novqorod sənətkarlarının hazırladığı quş hədiyyə etdi

16:54 / 03-04-2025

Millət vəkili narkotik saxlamaqda şübhəli bilinərək saxlanılıb

16:45 / 03-04-2025

Məhkəmə pişiyi dördüncü mərtəbədən atan moskvalıya qarşı həbs-qətimkan tədbiri seçdi

16:40 / 03-04-2025

Vüqar Rəhimzadə: "Azərbaycan Almaniya üçün strateji əhəmiyyət kəsb edən ölkədir"

16:37 / 03-04-2025

Niger Rusiyada səfirlik açmağa hazırlaşır

16:29 / 03-04-2025

Bakıda sakinlər zorla evlərindən çıxarılırlar? - Məşhur MTK-nın rəhbərliyindən ŞİKAYƏT

15:43 / 03-04-2025

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin vəzifəli şəxslərinin qanunsuz əməlləri ifşa edilib

11:35 / 03-04-2025

Banqkok Kral Simfonik Orkestri Moskvada çıxış edəcək

11:28 / 03-04-2025

Mənzildə baş verən yanğında 4 nəfər ölüb

09:21 / 03-04-2025

Moskvada Rusiya Müdafiə Nazirliyinin zabitlərini partlatmağa cəhd edən ukraynalının məhkəməsi başlayıb

09:16 / 03-04-2025

Myanma Səhiyyə Xidmətləri zəlzələdə itkin düşən rusiyalının cəsədini tapıb

09:12 / 03-04-2025

İsrailin baş naziri Netanyahu Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin həbsinə dair orderə baxmayaraq Macarıstana səfər edib

09:08 / 03-04-2025

Boliviya BRICS-ə qoşulmağı prioritet hesab edir

Bütün xəbərlər

Ən çox oxunanlar

Şəhid ailələri və qazilər iftar süfrəsində-VİDEO+FOTOLAR

Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Culfada seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib - FOTO

Tarixi yaddaşımızdan heç vaxt silinməyən soyqırımı

Misir-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyətində iftar süfrəsi açılıb

İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Ağdamın Sarıcalı kəndinin birinci mərhələsinin açılışında iştirak ediblər

Xırdalanda yanğının səbəbkarı uşaqlar oldu

İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Şuşada bir sıra açılışlarda iştirak edib və aparılan tikinti işləri ilə tanış olublar

Prezidentdən Ramazan bayramı ilə bağlı paylaşım - Foto

Tbilisi Rusiya ilə münaqişəyə çağıran ABŞ siyasətçisinin adını açıqladı

"Bilet tapa bilmədiyim üçün Bakıya gəlmədim" - Allahşükür Paşazadə

İlham Əliyev Şəfiqə Məmmədovaya “İstiqlal” ordenini təqdim edib

44 günlük Vətən müharibəsinin şəhidi Novruz Məmmədovun mövluduna həsr olunmuş “Bu dünyadan bir qəhrəman Novruz keçdi” adlı tədbir

ARAZ BİR QOLUMDUR, KÜR BİR QOLUMDUR...-Ramiz QASIMOV
Tarix: 16-02-2023 20:19 | Bölmə: Ədəbiyyat

Adətən onun haqqında belə deyirlər: “Nəğməkar şair... Dramaturq... Gözəl insan...”. Amma hər şeydən əvvəl İslam Səfərli Azərbaycan – Vətən heyranıdır, onun vazkeçilməz vurğunudur:
Bağrıma basmışam Azərbaycanı,
Araz bir qolumdur,
Kür bir qolumdur...

Bütün Azərbaycan onun yaradıcılığında az qala qarış-qarış , yer-yer, insan-insan əks olunub. Vətənimiz Azərbaycanın böyüklüyü, bütün heyrətamiz gözəlliyi bir vətəndaş, insan qəlbindəki təəssüratı ilə tərənnüm və təsvir olunubdur. “Sənə qurban canım, Azərbaycanım!”, “Odlar vətəni”, “Azərbaycanım”, “Əbədi beşik” və sair kimi şeirləri şairin vətənə, torpağa, elə olan ən ülvi, əzəmətli, hüdudsuz sevgi duyğularıdır. Bu şeirlərdə Azərbaycan vətən məhəbbətilə çırpınan bir qəlbin zəngin, ehtiraslı baxışları ilə biçilir, obrazlı şəkildə “xəritələnir”. Buna görə bu sətirlərdəki Azərbaycan daha böyük, əzəmətli, gözəl və bənzərsizdir:
                                        Torpağın ətrini sinəmə çəkdim,
                                                                   dodağı gül açdı,
ürəyim çiçək.
                                        Xəzər sahilində bir çinar əkdim,
söyüdlər nazlandı
gülümsəyərək.
Dəniz mahnısını oxudu sanki,
ətəyi ləpəli,
qırçınlı Bakı...
                                        Kükrədi ilhamım, qaynadı qanım,
                                        Sənə qurban canım, Azərbaycanım!
(“Sənə qurban canım, Azərbaycanım!”)
Və ya:
                                        Könlümün ilhamı qalxmış cövlana,
Çıxmışam qoynunda yenə seyrana.
                                        Eşqin cansızı da gətirir cana,
                                         Sevda beşiyində bəslədir məni,
                                         Ey odlar vətəni, odlar vətəni...
(“Odlar vətəni”)

İslam Səfərli öz yaradıcılığında gözünü açıb böyüdüyü, boya-başa çatdığı, havasını udduğu, suyunu içdiyi, çörəyini yediyi, duzunu daddığı, qızlarını sevdiyi Naxçıvanımızı da bütün ruhu, ehtiras dolu qəlbilə vəsf edib, küçə-küçə, el-el, yol-yol gəzib yad edir. “Gəlmişəm”, “Naxçıvanım”, “Naxçıvan yadigarı”, “Batabat bulağı”, “Badamlı”, “Xal-xal meşəsi” və başqa şeirləri uşaqlığın, gəncliyin, eləcə də şöhrətli vaxtların xatirində qalan Naxçıvanın sözdən cızılmış təsviridir. “Qalxıb Araz qırağından bu yana, Baba yurdum gözəl Nəqşi-cahana, Ana yurdum Naxçıvana gəlmişəm”, “Biçənəkdən at səyirdib yuxarı,...Mərcan gözlü Batabata gəlmişəm”, “Söz qoşmamış keçəmmənəm, Mənim barlı Naxçıvanım, Xoş baharlı Naxçıvanım”, “Naxçıvan! Ey şeirin, sözün vətəni, Çağır ulduzlar da səcdəyə gəlsin” misralarında Naxçıvanın bir insanın ruhuna, qəlbinə, xəyalına qoyduğu hissli-duyğulu dolu-dolu xatirələri var. Müəllif “Naxçıvan yadigarı” şeirində sanki tutub öz oxucusunun əlindən Naxçıvanı gəzdirir, ona küçəbəküçə, evbəev bələdçilik, tanışçılıq edir.

İslam Səfərli Azərbaycanımızı təkcə yurd-yurd deyil, insan-insan da tanıdır, onu vəsf edir. O, Azərbaycanı böyük “qəlb şairi” Füzuli, Mirzə Cəlil, Sabir, Cəfər Cabbarlı, Səməd Vurğun, Mikayıl Müşfiq, Fikrət Əmirov, Qara Qarayev, Rəşid Behbudov və başqa nəhəng simaları ilə də tərənnüm edir, bu nəhəng, zirvə insanların şöhrət, istedad cilaları ilə Azərbaycanın vətən hüdudlarını və nailiyyətlərini ifadə edir. İslam Səfərli yaradıcılığında Vətən “Azərbaycan”la, onun ayrı-ayrı “yurdlar”ı və “insanlar”ı ilə bütövləşir, “vətən, milli sevgi və vətəndaşlıq” çalarları ilə obrazlaşır. Onun geniş və zəngin yaradıcılığı “Ana ” və onun “laylası” ilə, “Vətən” və onun “dili” mahiyyətində birləşir, “Ana-vətən”, “laylay-dil” vəhdətində, bütövlüyündə Azərbaycanı təqdim edir, onun zəngin mənəviyyat və əxlaq ucalığını göstərir.
      ...Onu “Göz həkimi” tamaşası ilə tanımışam. Uşaqlığımın romantik, xəyal dolu bir vaxtlarında bu tamaşaya hissiz, duyğusuz baxa bilməmişəm. Uşaq qəlbim qəribə bir hisslərlə dolub-daşırdı. Onun müəllifliyini biləndə sevdim, ona marağım artdı, öyrənmək istədim.Onu öyrənmək istədikcə gözlərim böyüdü, gözlərimin önündə bir böyük insan kimi abidələşdi. Sən demə uşaqkən sevə-sevə, bir az da qibtə hissilə qulaq asdığım, aşıb-daşan uşaq segisilə zümzümə etdiyim “Ana” mahnısının sözləri də onunmuş. Rəşid Behbudovun adamın qəlbini titrədən həzin, gözəl səsilə qulaq asdığım:

Könlümün nuru, canım ana,
                       Böyütdün sən məni yana-yana.
                       Odlusan gün kimi, bir qaynar həyat kimi,
                       Borcluyam mən sənə, sənə bir övlad kimi,

Əziz ana –mahnısını “Göz həkimi”ndən çox-çox əvvəl tanıdığım, sevdiyim halda müəllifi diqqətimi cəlb etməmişdi. Sən demə onun neçə-neçə gözəl, şirin mahnılarını dinləmişik, zümzümə etmişik; xüsusilə, qəlbi sevgilə dolan, məhəbbətdən başı fılrlanan, başı əlində olmayan yeniyetməlik illərində:

Bağçamıza gəldi bahar,
Yaşıl xalı sərdi bahar,
                                            Gəl dedim, gəlmədin yar,
Gəlmədin yar.
(“Bilmədin”)
Və yaxud:
                                          Siz qaynar həyatsınız,
Nəğməyə qanadsınız,
Sahili şən dalğalar,
                                          Ay öpüşən dalğalar.
***
Sevgilim dənizdədir,
                                           Ağ yelkəni üzdədir.
Yatın barı dalğalar,
                                           Ay mirvari dalğalar.
(“Ay öpüşən dalğalar”)

Sonralar bildim ki, bu gözəl mahnılar da (daha doğrusu, mahnıların sözləri), “Göz həkimi” tamaşası da elə öz həmyerlimiz, alnımızı açıq edən, ədəbiyyatımızda sözü, yeri olan gözəl şairimiz İslam Səfərlinindir.
Sonralar bir həvəskar, bir peşəkar oxucu kimi İslam Səfərlinin yaradıcılığı ilə tanış olduqca təəssüratlarım daha da böyüdü, onu Azərbaycan ədəbiyyatının, poetik sözün ən gözəl ustadlarından biri kimi tanıdım.
İslam Səfərli məhz belə təbli, belə sənətkar qüdrətli söz adamıdır. O, cəmi 52 il yaşasa da (1923-1974) Azərbaycan boyda ömür meydanında öz gözəl, yaddaqalan əsərləri, qəlbləri dilə, riqqətə gətirən şeirlərilə özünə əbədi bir heykəl, unudulmaz ad qoydu.
Bəli, Naxçıvanda doğulub boya-başa çatan ədəbi sima kimi Azərbaycan ədəbiyyatını zənginləşdirən gözəl şairimiz İslam Səfərli öz sözlərilə sanki insanlığın, şairliyin və vətəndaşlığın fəaliyyət fəlsəfəsinə tərif verərək mövcudluğun və varolmanın həqiqətini özünəməxsusluqla belə ifadə etmişdir:

Günlər keçir birəm-birəm,
Bir uğurlu yol gedirəm.
Yurdumuzu vəsf edirəm
Əldə qələm, dizdə varaq...
Mənə qalan bu olacaq.

Düz demişdi böyük şairimiz. Elə onu da əbədiləşdirən məhz gözəl, məna dolu şeirləri və şairliyi oldu.

Ramiz QASIMOV,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin şöbə müdiri,
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent

Baxış sayı: 645