23:21 / 02-06-2020
Yaşar Nurinin xanımından Firəngiz açıqlaması - Video
23:16 / 02-06-2020
Maska tələb olunan yerlərin - Siyahısı
23:10 / 02-06-2020
Şagirdlər dərslikləri nə vaxt qaytarmalıdır? - Tarix açıqlandı
21:44 / 02-06-2020
QUNDAQDA SUSDURULAN HİMNLƏR...-ƏMRAH FƏQANOĞLU
21:34 / 02-06-2020
RƏŞAD MAHMUDOV UŞAQLARIN BAYRAMINI BELƏ TƏBRİK EDİB
00:48 / 02-06-2020
Sumqayıt Texniki və Təbiət Elmləri Liseyi uşaqların bayramını təbrik edib
23:21 / 01-06-2020
Prokuror koronavirusdan ölüb?- Rəsmi açıqlama
03:09 / 01-06-2020
Nazpəri Dostəliyevanın nömrəsini telefonuna "SEVGİLİM" yazan məşhur kimdir?
02:50 / 01-06-2020
Təhsil Nazirliyindən məktəblilərlə bağlı daha bir dəyişiklik
02:43 / 01-06-2020
1 iyun - Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günüdür
00:57 / 01-06-2020
Mehriban Əliyevadan uşaqlarla bağlı paylaşım
00:53 / 01-06-2020
Süleyman Soylu ilk dəfə 12 apreldəki istefasından danışdı
22:59 / 31-05-2020
Üzərində Leyla Bədirbəylinin şəkli olan poçt markası buraxıldı
20:56 / 31-05-2020
BDU-nun sabiq rektorunun oğlu vəfat etdi - Foto
20:46 / 31-05-2020
Qənirə Paşayeva Ramil Səfərovun qonağı oldu
20:25 / 31-05-2020
Pompeo öldürülən afroamerikalının ailəsinə başsağlığı verdi
19:52 / 31-05-2020
Bu gün 248 nəfərdə koronavirus aşkarlandı - 2 nəfər öldü
15:45 / 31-05-2020
Srağagün 230, dünən 257... - Qaydalara əməl etməsək hər gün artacaq
15:37 / 31-05-2020
Sosioloq-ekspert "Təşəkkürnamə" ilə təltif olunub-TƏBRİK EDİRİK!
14:00 / 31-05-2020
Tailand Kralından Prezidentə təbrik
13:56 / 31-05-2020
“Düşmən bu dəfə böyük itkilər verib tamamilə məğlub olacaq” - MN
13:25 / 31-05-2020
Bakıda maşın məşhur mağazaya girdi - Fotolar + Video
13:22 / 31-05-2020
“Deputatların çoxu başını telefondan qaldırmır”
13:19 / 31-05-2020
Ayı Şəkinin mərkəzi küçələrindən aparıldı
13:12 / 31-05-2020
Azərbaycanda daha bir vəzifəli şəxsə cinayət işi açıldı
12:58 / 31-05-2020
“190 manat iyunda da verilsin” - Deputat
12:49 / 31-05-2020
Deputat may ayı ərzində 700-dən çox seçici problemi dinlədi - Fotolar
01:00 / 31-05-2020
İdman yarışlarına icazə verilir
00:53 / 31-05-2020
Zelenski ailəsinin keçənilki gəliri açıqlandı
İnsan və mənəviyyat -Qorxmaz Paşayev
Tarix: 16-05-2020 14:22 | Bölmə: Cəmiyyət
Bildiyiniz kimi, insanın həqiqət və mahiyyəti barəsində müxtəlif nəzərlər vardır. Ümumi baxışda iki nəzəriyyə: materialistlər və ruhçuların nəzərləri mövcuddur. Ruhçuların fikirincə, insan cism və ruhdan ibarət bir həqiqətdir ki, ölməklə fani olmur və əbədi olaraq qalır. Dini məntiq, xüsusilə islami mətnlər bu məsələyə dəlalət edir. İkinci nəzəriyyə isə budur ki, bu, bədəndən başqa bir şey deyil və ölməklə tamamilə məhv olur. Bədənin dağılaraq aradan getməsi insan şəxsiyyətinin dağılaraq məhv olması deməkdir. İnsanın həqiqət və mahiyyəti barəsində belə böyük fikir ayrılığının olmasına baxmayaraq, bu mövzu ilə bağlı digər məsələ barəsində heç bir ziddiyyət və fikir ayrılığı yoxdur. Həmin məsələ bundan ibarətdir ki, mənəviyyat adlandırıla bilən bir sıra qeyri-maddi işlər insana dəyər verir və onu şəxsiyyət kimi formalaşdırır. İnsanın insanlığı da məhz bu işlərə bağlıdır. Belə ki, əgər bunlar insandan alınsa, onun heyvanla heç bir fərqi olmaz. Başqa sözlə desək, insanın insanlığı onun cismi quruluşu, yəni bir baş, iki qulaq, enli dırnaq və danışmaq kimi xüsusiyyətlərə malik olması ilə deyil. Bəli, bunlar insanlıq deyil. Sədi bu mətləbi öz şeirində belə açıqlayır. Şeirin məzmunu bu cürdür: İnsan bədəni onun insanlıq ruhuna malik olması səbəbilə şərafətlidir. Bu gözəl paltar adamlıq nişanəsi deyil. Əgər adamlıq göz, dil, qulaq və burunla olsaydı, adamlıqla divar arasında nə fərq olardı? Əgər insanlıq bu bədənin olmasıyladırsa, hamı anadan adam doğulur. Amma məsələ belə deyil. Adamlıq bir sıra sifət, əxlaq və mənaların mövcud olması ilədir ki, insan onların nəticəsində dəyər və şəxsiyyət əldə edir. Bu gün insanı dəyərləndirən və onu şəxsiyyət edən, onlar olmadıqda insanın heyvanla heç bir fərqinin olmaması nəticəsini göstərən şeylərə "insani dəyərlər" deyilir. Elə məhz bu dəyərlərə insan sahib olmaq üçün öz mənəviyyatına fikir verməlidir. Necə ki, insan öz maddi ehtiyaclarına önəm verir. İnsanın mənəvi ehtiyacları da vardır ki, onları da qarşılamalıdır. Əgər bu ehtiyaclardan birinə önəm verib digərini düşünməzsə əsl mahiyyət və həqiqətindən uzaqlaşmış olar. Biz nəzər saldıqda görürük ki, insana ümumi olaraq "adam" və xüsusi olaraq "insan" deyə müraciət olunan iki kəlmə var. Əvvəldə də qeyd etdiyimiz kimi dili, qulaqları, burnu, başı olan adamdır. Amma insan anlayışı isə bunların fövqündədir. İnsan Qurani-Kərimin və hədislərin dediyi kimi ali bir varlıqdır. O varlıq ki, onda mənəviyyat çeşmələri aşıb daşır. Həmin o insan ki, cəmiyyət onun əlindən, dilindən və belindən heç bir pislik görmür, getdiyi hər bir yerə işıq saçır, daxil olduğu hər bir məclisdə təbəssüm yaradır, dünyada olması cəmiyyət üçün faydalı və xeyirlidir, köçməsi isə faciədir. Məhz bu cür insanlar cəmiyyətləri xilas edə bilərlər. Eyni zamanda cəmiyyətdəkilərində borcudur ki, o insanların dəyər və qiymətini bilsin. Onlara qayğı göstərib qorusun. Bu sadaladıqlarımıza çatmaq üçün insan gərək daim öz üzərində çalışsın. Çünki Quran məntiqində də bu var ki, insan bir işdən yoruldusa məşğuliyyətini dəyişsin, yəni dayanmasın daim hərəkətdə olsun. Bu cür mənəvi dəyərlərə çatmaqdan ötrü Allah bizə həyatımız boyunca fürsətlər verir. Onlardan ən mühümü Ramazan ayının hikməti və savabıdır. Hal-hazırda günlərini yaşadığımız Müqəddəs Ramazan ayı mənəviyyat ayıdır. Bu bir fürsətdir ki, insan özünü mənəvi cəhətdən inkişaf etdirsin. Necə ki, idman edərək öz cismini gücləndirir. Bu ay fürsət ayıdır ki, ruhumuzu gücləndirək, ətrafımıza yaxşılıqlar edək, paylaşmağı öyrənək, içərimizdə olan kin, küdurət, paxıllıq və bəzi xoşagəlməyən hissləri atıb yerinə sevgi, mərhəmət, məhəbbət və şəfqət dolduraq. Bu ay bizlərə fürsət verir ki, əsl ləzzət nədir onu dadaq. Ramazan mənəviyyatımızı, mənəvi əhval-ruhiyyəmizi yüksəltməyə bir vasitədir. Sonda əziz oxucular bunu qeyd etmək istəyirəm ki, əgər mənəvi dəyərlərə çatmaq istəyiriksə, gəlin həmin dəyərlərə vaxt ayıraq.
Qorxmaz Paşayev ilahiyyatçı,
"Elin Səsi" Milli-Mənəvi Dəyərlərimizin Qorunması
İctimai Birliyinin sədr müavini
Baxış sayı: 118
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 16-05-2020 14:22 | Bölmə: Cəmiyyət
Bildiyiniz kimi, insanın həqiqət və mahiyyəti barəsində müxtəlif nəzərlər vardır. Ümumi baxışda iki nəzəriyyə: materialistlər və ruhçuların nəzərləri mövcuddur. Ruhçuların fikirincə, insan cism və ruhdan ibarət bir həqiqətdir ki, ölməklə fani olmur və əbədi olaraq qalır. Dini məntiq, xüsusilə islami mətnlər bu məsələyə dəlalət edir. İkinci nəzəriyyə isə budur ki, bu, bədəndən başqa bir şey deyil və ölməklə tamamilə məhv olur. Bədənin dağılaraq aradan getməsi insan şəxsiyyətinin dağılaraq məhv olması deməkdir. İnsanın həqiqət və mahiyyəti barəsində belə böyük fikir ayrılığının olmasına baxmayaraq, bu mövzu ilə bağlı digər məsələ barəsində heç bir ziddiyyət və fikir ayrılığı yoxdur. Həmin məsələ bundan ibarətdir ki, mənəviyyat adlandırıla bilən bir sıra qeyri-maddi işlər insana dəyər verir və onu şəxsiyyət kimi formalaşdırır. İnsanın insanlığı da məhz bu işlərə bağlıdır. Belə ki, əgər bunlar insandan alınsa, onun heyvanla heç bir fərqi olmaz. Başqa sözlə desək, insanın insanlığı onun cismi quruluşu, yəni bir baş, iki qulaq, enli dırnaq və danışmaq kimi xüsusiyyətlərə malik olması ilə deyil. Bəli, bunlar insanlıq deyil. Sədi bu mətləbi öz şeirində belə açıqlayır. Şeirin məzmunu bu cürdür: İnsan bədəni onun insanlıq ruhuna malik olması səbəbilə şərafətlidir. Bu gözəl paltar adamlıq nişanəsi deyil. Əgər adamlıq göz, dil, qulaq və burunla olsaydı, adamlıqla divar arasında nə fərq olardı? Əgər insanlıq bu bədənin olmasıyladırsa, hamı anadan adam doğulur. Amma məsələ belə deyil. Adamlıq bir sıra sifət, əxlaq və mənaların mövcud olması ilədir ki, insan onların nəticəsində dəyər və şəxsiyyət əldə edir. Bu gün insanı dəyərləndirən və onu şəxsiyyət edən, onlar olmadıqda insanın heyvanla heç bir fərqinin olmaması nəticəsini göstərən şeylərə "insani dəyərlər" deyilir. Elə məhz bu dəyərlərə insan sahib olmaq üçün öz mənəviyyatına fikir verməlidir. Necə ki, insan öz maddi ehtiyaclarına önəm verir. İnsanın mənəvi ehtiyacları da vardır ki, onları da qarşılamalıdır. Əgər bu ehtiyaclardan birinə önəm verib digərini düşünməzsə əsl mahiyyət və həqiqətindən uzaqlaşmış olar. Biz nəzər saldıqda görürük ki, insana ümumi olaraq "adam" və xüsusi olaraq "insan" deyə müraciət olunan iki kəlmə var. Əvvəldə də qeyd etdiyimiz kimi dili, qulaqları, burnu, başı olan adamdır. Amma insan anlayışı isə bunların fövqündədir. İnsan Qurani-Kərimin və hədislərin dediyi kimi ali bir varlıqdır. O varlıq ki, onda mənəviyyat çeşmələri aşıb daşır. Həmin o insan ki, cəmiyyət onun əlindən, dilindən və belindən heç bir pislik görmür, getdiyi hər bir yerə işıq saçır, daxil olduğu hər bir məclisdə təbəssüm yaradır, dünyada olması cəmiyyət üçün faydalı və xeyirlidir, köçməsi isə faciədir. Məhz bu cür insanlar cəmiyyətləri xilas edə bilərlər. Eyni zamanda cəmiyyətdəkilərində borcudur ki, o insanların dəyər və qiymətini bilsin. Onlara qayğı göstərib qorusun. Bu sadaladıqlarımıza çatmaq üçün insan gərək daim öz üzərində çalışsın. Çünki Quran məntiqində də bu var ki, insan bir işdən yoruldusa məşğuliyyətini dəyişsin, yəni dayanmasın daim hərəkətdə olsun. Bu cür mənəvi dəyərlərə çatmaqdan ötrü Allah bizə həyatımız boyunca fürsətlər verir. Onlardan ən mühümü Ramazan ayının hikməti və savabıdır. Hal-hazırda günlərini yaşadığımız Müqəddəs Ramazan ayı mənəviyyat ayıdır. Bu bir fürsətdir ki, insan özünü mənəvi cəhətdən inkişaf etdirsin. Necə ki, idman edərək öz cismini gücləndirir. Bu ay fürsət ayıdır ki, ruhumuzu gücləndirək, ətrafımıza yaxşılıqlar edək, paylaşmağı öyrənək, içərimizdə olan kin, küdurət, paxıllıq və bəzi xoşagəlməyən hissləri atıb yerinə sevgi, mərhəmət, məhəbbət və şəfqət dolduraq. Bu ay bizlərə fürsət verir ki, əsl ləzzət nədir onu dadaq. Ramazan mənəviyyatımızı, mənəvi əhval-ruhiyyəmizi yüksəltməyə bir vasitədir. Sonda əziz oxucular bunu qeyd etmək istəyirəm ki, əgər mənəvi dəyərlərə çatmaq istəyiriksə, gəlin həmin dəyərlərə vaxt ayıraq.Qorxmaz Paşayev ilahiyyatçı,
"Elin Səsi" Milli-Mənəvi Dəyərlərimizin Qorunması
İctimai Birliyinin sədr müavini
Baxış sayı: 118
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 23:16
Maska tələb olunan yerlərin - Siyahısı
Dünən, 21:44
QUNDAQDA SUSDURULAN HİMNLƏR...-ƏMRAH FƏQANOĞLU
1-06-2020, 23:21
Prokuror koronavirusdan ölüb?- Rəsmi açıqlama
31-05-2020, 20:46
Qənirə Paşayeva Ramil Səfərovun qonağı oldu
31-05-2020, 15:37
Sosioloq-ekspert "Təşəkkürnamə" ilə təltif olunub-TƏBRİK EDİRİK!
31-05-2020, 13:25
Bakıda maşın məşhur mağazaya girdi - Fotolar + Video
31-05-2020, 13:12
Azərbaycanda daha bir vəzifəli şəxsə cinayət işi açıldı
30-05-2020, 21:47
“Tarqovı”dakı fləşmoba görə təşkilatçıya cinayət işi açıldı - 50 nəfər cərimələndi+Fotolar
30-05-2020, 21:43
Baş Prokurorluq polis və qadının bıçaqlanması ilə bağlı məlumat yaydı
29-05-2020, 23:17
“Bağçaların açılması bu mərhələdə gözlənilmir”
29-05-2020, 12:32
TƏBRİK EDİRİK!
28-05-2020, 23:33
MİLLİ QƏHRAMANIMIZ RAMİL SƏFƏROVA MÜRACİƏT...-VƏKİL RÖVŞƏN QASIMOV
28-05-2020, 23:19
4 yaşından at çapan Gülay ağır xəsarət aldı – Xəstəxanaya yerləşdirildi
16-05-2020, 14:22
İnsan və mənəviyyat -Qorxmaz Paşayev
15-05-2020, 23:17
Könüllülük ümummilli hərəkata çevrilib - Vüqar Rəhimzadə
15-05-2020, 20:43
Məhkəmələrin fəaliyyəti tam bərpa olundu - Rəsmi
10-05-2020, 18:20
14 nömrəli məktəbin şagirdləri Ulu öndər Heydər Əliyevin 97 illiyi ilə bağlı video-çarxlar hazırlayıblar
10-05-2020, 14:21
23 nömrəli məktəbin şagirdləri Ulu öndərin 97 illiyinə maraqlı video-çarxlar hazırlayıblar
10-05-2020, 04:59
Sumqayıt məktəblərinin direktor müavinləri Ulu öndərə məxsus kəlamlar söylədilər-VİDEO
9-05-2020, 12:16
Millət vəkili: "Azərbaycan xalqı faşizm üzərində Qələbənin əldə edilməsində böyük töhfə verib”
9-05-2020, 02:29
Sevdalı dostuma təbrik
8-05-2020, 17:50
Tanınmış tədris mərkəzinin rəhbərinə cinayət işi açıldı
8-05-2020, 17:34
DTX əməliyyat apararkən nazir də orada olub
8-05-2020, 13:17
DTX Mədəniyyət Nazirliyində əməliyyat keçirir, nazir müavini saxlanıldı - Yenilənir
7-05-2020, 13:35
Cəlilabad rayonunda "NAN" MMC şirkəti tərəfindən vətəndaşlara pulsuz maska paylanıb
7-05-2020, 02:59
Səndən başqa kimimiz var Vətən ?!-VƏKİL RÖVŞƏN QASIMOV
6-05-2020, 22:23
Jurnalist Vəli Səmədlinin 55 yaşı tamam oldu-TƏBRİK EDİRİK!
6-05-2020, 15:17
Ceyhun Əli parlamentin mətbuat katibi oldu
6-05-2020, 11:33
Rəfiqə Əliyevasız üç il...
5-05-2020, 18:35
Başsağlığı
5-05-2020, 16:23
Vergi işçiləri rüşvətə görə belə tutuldu - Video
5-05-2020, 12:26
DTX bu dəfə İmişli İcra Hakimiyyətinə girdi- Foto + Yenilənib
5-05-2020, 12:22
Azərbaycanda daha 7 vəzifəli şəxs haqda cinayət işi başlandı
4-05-2020, 21:35
Azərbaycanda kişi ondan boşanmaq istəyən arvadını öldürdü - MƏHKƏMƏ
3-05-2020, 22:17
Spiker icra başçısının qardaşına vəzifə verdi
3-05-2020, 00:53
Məşhur məmur ailəsinin üzvünə MM-də yüksək vəzifə verildi
1-05-2020, 12:45
DTX icra başçısını belə həbs edib - Əməliyyat videosu
1-05-2020, 12:34
DTX Mahir Quliyevlə bağlı məlumat yaydı
1-05-2020, 12:14
Onlar müəllimlərə təşəkkür etdi - Video
30-04-2020, 18:47
Maskalılar maşınına oturub 10 minini apardılar
30-04-2020, 13:48
Zaur özü ilə qızının fotosundan istifadə edənləri polisə verdi
29-04-2020, 17:39
“Ciddi nöqsanlara görə vəzifəsindən azad edilib”
29-04-2020, 15:14
Azərbaycan QHT-lərinin yardım kampaniyası Rusiya mediasında
29-04-2020, 15:00
İcra başçısı ilə birgə saxlanılan müavinləri - FOTO
29-04-2020, 14:49
Biləsuvarda həbs olunan məmurların siyahısı