20:04 / 16-01-2025
HƏMAS: İsrail azad etmək istədikləri girovun yerini vurdu
20:00 / 16-01-2025
IDF 2023 Nova Festivalına Hücum edən HƏMAS terrorçusunu öldürdü
16:14 / 16-01-2025
Zaxarova Çindən gələn turistləri çin dilində Moskvaya dəvət edib
16:11 / 16-01-2025
Zaxarova: "Rusiya və Türkiyə “Russkaya”ya hücuma bənzər hücumların qarşısını almaq üçün tədbirlər görəcək"
16:03 / 16-01-2025
Bloger Yelena Blinovskaya ona qarşı irəli sürülən bütün ittihamlar üzrə özünü təqsirli bilib
15:59 / 16-01-2025
Tapılan şübhəli qutuda kağız olub
15:45 / 16-01-2025
Ərəb mediasında azərbaycanlı alimin 20 Yanvar faciəsi haqqında məqaləsi dərc olunub
14:27 / 16-01-2025
HƏMAS Qəzzada atəşkəs razılaşmasına əməl edir
14:23 / 16-01-2025
Məhkəmə Krımda təsadüfən helikopteri vuran əsgərin cəzasını yumşaldıb
14:20 / 16-01-2025
Kriminal avtoritetləri müalicə edən şəfaçı öldürülüb
14:00 / 16-01-2025
Politoloq Kislitsın: "Konqres Ukrayna məsələsində Trampı dəstəkləməyə bilər"
13:56 / 16-01-2025
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi: Boqdanov və HƏMAS rəhbərliyi Qəzza zolağı ilə bağlı danışıqların nəticələrini müzakirə ediblər
12:32 / 16-01-2025
Qadın sürücünün diqqətsizliyi ucbatından avtobusdan düşüb
12:28 / 16-01-2025
Diplomat Baklanov: "İsrail öz məqsədlərindən əl çəkməli olacaq"
11:48 / 16-01-2025
2025-ci ildə Moskva vilayətində 800 yeni adaptiv işıqfor quraşdırılacaq
11:44 / 16-01-2025
TMZ: Gizli Xidmət Trampın andiçmə mərasimi üçün Şəxsi Təhlükəsizlik Şirkətini işə götürür
11:35 / 16-01-2025
İran HƏMAS razılaşmasını İsrailin məğlubiyyəti adlandırıb
11:26 / 16-01-2025
Starmer “yüz illik tərəfdaşlıq” müqaviləsini imzalamaq üçün Kiyevə gəlib
11:21 / 16-01-2025
NYT: Mask İranı italyan jurnalist Salanı azad etməyə razı salmağa kömək etdi
11:15 / 16-01-2025
Məktəblilər 3 ildir ki, sinif yoldaşını döyürlər
11:10 / 16-01-2025
Qar uçqunu altında qalan uşaq ölüb
11:06 / 16-01-2025
Miroşnik: "Ukrayna Baydenin hakimiyyətdə olduğu son günlərdə təxribatlara əl ata bilər"
10:39 / 16-01-2025
İlham Əliyev “Franklin Templeton” şirkətinin Baş icraçı direktoru və prezidenti Cenni Consonu qəbul edib
21:25 / 15-01-2025
Gürcüstanın baş naziri müxalifət partiyalarının “zərərsizləşdirilməsi”ni elan edib
21:22 / 15-01-2025
Anapada 146 nəfər sahili mazutdan təmizlədikdən sonra həkimə müraciət edib
21:18 / 15-01-2025
Kişi şənlik zamanı məktəbli qızı bıçaqlayıb, tanışını isə yaralayıb
20:56 / 15-01-2025
CIA Baş Namizədi: "ABŞ Çinlə qarşıdurmanı gücləndirməlidir"
20:51 / 15-01-2025
Slovakiyanın vitse-spikeri Danko: "Aİ-nin NATO əvəzinə öz təhlükəsizlik sisteminə ehtiyacı var"
20:48 / 15-01-2025
Zelenski: "Ukrayna ordusunun sayı 880 min nəfərdir"
19:46 / 15-01-2025
Bolşoy Teatrının balet direktoru Vsevolod Nemolyayev 88 yaşında vəfat edib
19:39 / 15-01-2025
Ermənistan MN: Təhvil verilməyən silahlara görə Rusiyaya olan borc azalacaq
19:35 / 15-01-2025
Deputatı öldürməyə hazırlaşmaqda şübhəli bilinən yeniyetmə həbs edilib
15:02 / 15-01-2025
Rüşvət alarkən üç məmur saxlanılıb
14:57 / 15-01-2025
Taksi sürücüsünün qatili 23 ildən sonra tutulub
13:41 / 15-01-2025
Peskov: "İranla sazişin imzalanma tarixinin Trampın andiçmə mərasimi ilə əlaqəsi yoxdur"
13:35 / 15-01-2025
Basketbolçunun atası Janis Timma polisdən ölən oğlunun telefonunu yoxlamağı xahiş edir
13:02 / 15-01-2025
AP: Bayden Ağ Evdən çıxarkən özü ilə məxfi sənədlər götürə bilər
12:57 / 15-01-2025
Duqin hesab edir ki, Rusiya Donald Tramp üçün düşmən deyil
İnsan və mənəviyyat -Qorxmaz Paşayev
Tarix: 16-05-2020 14:22 | Bölmə: Cəmiyyət
Bildiyiniz kimi, insanın həqiqət və mahiyyəti barəsində müxtəlif nəzərlər vardır. Ümumi baxışda iki nəzəriyyə: materialistlər və ruhçuların nəzərləri mövcuddur. Ruhçuların fikirincə, insan cism və ruhdan ibarət bir həqiqətdir ki, ölməklə fani olmur və əbədi olaraq qalır. Dini məntiq, xüsusilə islami mətnlər bu məsələyə dəlalət edir. İkinci nəzəriyyə isə budur ki, bu, bədəndən başqa bir şey deyil və ölməklə tamamilə məhv olur. Bədənin dağılaraq aradan getməsi insan şəxsiyyətinin dağılaraq məhv olması deməkdir. İnsanın həqiqət və mahiyyəti barəsində belə böyük fikir ayrılığının olmasına baxmayaraq, bu mövzu ilə bağlı digər məsələ barəsində heç bir ziddiyyət və fikir ayrılığı yoxdur. Həmin məsələ bundan ibarətdir ki, mənəviyyat adlandırıla bilən bir sıra qeyri-maddi işlər insana dəyər verir və onu şəxsiyyət kimi formalaşdırır. İnsanın insanlığı da məhz bu işlərə bağlıdır. Belə ki, əgər bunlar insandan alınsa, onun heyvanla heç bir fərqi olmaz. Başqa sözlə desək, insanın insanlığı onun cismi quruluşu, yəni bir baş, iki qulaq, enli dırnaq və danışmaq kimi xüsusiyyətlərə malik olması ilə deyil. Bəli, bunlar insanlıq deyil. Sədi bu mətləbi öz şeirində belə açıqlayır. Şeirin məzmunu bu cürdür: İnsan bədəni onun insanlıq ruhuna malik olması səbəbilə şərafətlidir. Bu gözəl paltar adamlıq nişanəsi deyil. Əgər adamlıq göz, dil, qulaq və burunla olsaydı, adamlıqla divar arasında nə fərq olardı? Əgər insanlıq bu bədənin olmasıyladırsa, hamı anadan adam doğulur. Amma məsələ belə deyil. Adamlıq bir sıra sifət, əxlaq və mənaların mövcud olması ilədir ki, insan onların nəticəsində dəyər və şəxsiyyət əldə edir. Bu gün insanı dəyərləndirən və onu şəxsiyyət edən, onlar olmadıqda insanın heyvanla heç bir fərqinin olmaması nəticəsini göstərən şeylərə "insani dəyərlər" deyilir. Elə məhz bu dəyərlərə insan sahib olmaq üçün öz mənəviyyatına fikir verməlidir. Necə ki, insan öz maddi ehtiyaclarına önəm verir. İnsanın mənəvi ehtiyacları da vardır ki, onları da qarşılamalıdır. Əgər bu ehtiyaclardan birinə önəm verib digərini düşünməzsə əsl mahiyyət və həqiqətindən uzaqlaşmış olar. Biz nəzər saldıqda görürük ki, insana ümumi olaraq "adam" və xüsusi olaraq "insan" deyə müraciət olunan iki kəlmə var. Əvvəldə də qeyd etdiyimiz kimi dili, qulaqları, burnu, başı olan adamdır. Amma insan anlayışı isə bunların fövqündədir. İnsan Qurani-Kərimin və hədislərin dediyi kimi ali bir varlıqdır. O varlıq ki, onda mənəviyyat çeşmələri aşıb daşır. Həmin o insan ki, cəmiyyət onun əlindən, dilindən və belindən heç bir pislik görmür, getdiyi hər bir yerə işıq saçır, daxil olduğu hər bir məclisdə təbəssüm yaradır, dünyada olması cəmiyyət üçün faydalı və xeyirlidir, köçməsi isə faciədir. Məhz bu cür insanlar cəmiyyətləri xilas edə bilərlər. Eyni zamanda cəmiyyətdəkilərində borcudur ki, o insanların dəyər və qiymətini bilsin. Onlara qayğı göstərib qorusun. Bu sadaladıqlarımıza çatmaq üçün insan gərək daim öz üzərində çalışsın. Çünki Quran məntiqində də bu var ki, insan bir işdən yoruldusa məşğuliyyətini dəyişsin, yəni dayanmasın daim hərəkətdə olsun. Bu cür mənəvi dəyərlərə çatmaqdan ötrü Allah bizə həyatımız boyunca fürsətlər verir. Onlardan ən mühümü Ramazan ayının hikməti və savabıdır. Hal-hazırda günlərini yaşadığımız Müqəddəs Ramazan ayı mənəviyyat ayıdır. Bu bir fürsətdir ki, insan özünü mənəvi cəhətdən inkişaf etdirsin. Necə ki, idman edərək öz cismini gücləndirir. Bu ay fürsət ayıdır ki, ruhumuzu gücləndirək, ətrafımıza yaxşılıqlar edək, paylaşmağı öyrənək, içərimizdə olan kin, küdurət, paxıllıq və bəzi xoşagəlməyən hissləri atıb yerinə sevgi, mərhəmət, məhəbbət və şəfqət dolduraq. Bu ay bizlərə fürsət verir ki, əsl ləzzət nədir onu dadaq. Ramazan mənəviyyatımızı, mənəvi əhval-ruhiyyəmizi yüksəltməyə bir vasitədir. Sonda əziz oxucular bunu qeyd etmək istəyirəm ki, əgər mənəvi dəyərlərə çatmaq istəyiriksə, gəlin həmin dəyərlərə vaxt ayıraq.
Qorxmaz Paşayev ilahiyyatçı,
"Elin Səsi" Milli-Mənəvi Dəyərlərimizin Qorunması
İctimai Birliyinin sədr müavini
Baxış sayı: 1 141
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 16-05-2020 14:22 | Bölmə: Cəmiyyət
Bildiyiniz kimi, insanın həqiqət və mahiyyəti barəsində müxtəlif nəzərlər vardır. Ümumi baxışda iki nəzəriyyə: materialistlər və ruhçuların nəzərləri mövcuddur. Ruhçuların fikirincə, insan cism və ruhdan ibarət bir həqiqətdir ki, ölməklə fani olmur və əbədi olaraq qalır. Dini məntiq, xüsusilə islami mətnlər bu məsələyə dəlalət edir. İkinci nəzəriyyə isə budur ki, bu, bədəndən başqa bir şey deyil və ölməklə tamamilə məhv olur. Bədənin dağılaraq aradan getməsi insan şəxsiyyətinin dağılaraq məhv olması deməkdir. İnsanın həqiqət və mahiyyəti barəsində belə böyük fikir ayrılığının olmasına baxmayaraq, bu mövzu ilə bağlı digər məsələ barəsində heç bir ziddiyyət və fikir ayrılığı yoxdur. Həmin məsələ bundan ibarətdir ki, mənəviyyat adlandırıla bilən bir sıra qeyri-maddi işlər insana dəyər verir və onu şəxsiyyət kimi formalaşdırır. İnsanın insanlığı da məhz bu işlərə bağlıdır. Belə ki, əgər bunlar insandan alınsa, onun heyvanla heç bir fərqi olmaz. Başqa sözlə desək, insanın insanlığı onun cismi quruluşu, yəni bir baş, iki qulaq, enli dırnaq və danışmaq kimi xüsusiyyətlərə malik olması ilə deyil. Bəli, bunlar insanlıq deyil. Sədi bu mətləbi öz şeirində belə açıqlayır. Şeirin məzmunu bu cürdür: İnsan bədəni onun insanlıq ruhuna malik olması səbəbilə şərafətlidir. Bu gözəl paltar adamlıq nişanəsi deyil. Əgər adamlıq göz, dil, qulaq və burunla olsaydı, adamlıqla divar arasında nə fərq olardı? Əgər insanlıq bu bədənin olmasıyladırsa, hamı anadan adam doğulur. Amma məsələ belə deyil. Adamlıq bir sıra sifət, əxlaq və mənaların mövcud olması ilədir ki, insan onların nəticəsində dəyər və şəxsiyyət əldə edir. Bu gün insanı dəyərləndirən və onu şəxsiyyət edən, onlar olmadıqda insanın heyvanla heç bir fərqinin olmaması nəticəsini göstərən şeylərə "insani dəyərlər" deyilir. Elə məhz bu dəyərlərə insan sahib olmaq üçün öz mənəviyyatına fikir verməlidir. Necə ki, insan öz maddi ehtiyaclarına önəm verir. İnsanın mənəvi ehtiyacları da vardır ki, onları da qarşılamalıdır. Əgər bu ehtiyaclardan birinə önəm verib digərini düşünməzsə əsl mahiyyət və həqiqətindən uzaqlaşmış olar. Biz nəzər saldıqda görürük ki, insana ümumi olaraq "adam" və xüsusi olaraq "insan" deyə müraciət olunan iki kəlmə var. Əvvəldə də qeyd etdiyimiz kimi dili, qulaqları, burnu, başı olan adamdır. Amma insan anlayışı isə bunların fövqündədir. İnsan Qurani-Kərimin və hədislərin dediyi kimi ali bir varlıqdır. O varlıq ki, onda mənəviyyat çeşmələri aşıb daşır. Həmin o insan ki, cəmiyyət onun əlindən, dilindən və belindən heç bir pislik görmür, getdiyi hər bir yerə işıq saçır, daxil olduğu hər bir məclisdə təbəssüm yaradır, dünyada olması cəmiyyət üçün faydalı və xeyirlidir, köçməsi isə faciədir. Məhz bu cür insanlar cəmiyyətləri xilas edə bilərlər. Eyni zamanda cəmiyyətdəkilərində borcudur ki, o insanların dəyər və qiymətini bilsin. Onlara qayğı göstərib qorusun. Bu sadaladıqlarımıza çatmaq üçün insan gərək daim öz üzərində çalışsın. Çünki Quran məntiqində də bu var ki, insan bir işdən yoruldusa məşğuliyyətini dəyişsin, yəni dayanmasın daim hərəkətdə olsun. Bu cür mənəvi dəyərlərə çatmaqdan ötrü Allah bizə həyatımız boyunca fürsətlər verir. Onlardan ən mühümü Ramazan ayının hikməti və savabıdır. Hal-hazırda günlərini yaşadığımız Müqəddəs Ramazan ayı mənəviyyat ayıdır. Bu bir fürsətdir ki, insan özünü mənəvi cəhətdən inkişaf etdirsin. Necə ki, idman edərək öz cismini gücləndirir. Bu ay fürsət ayıdır ki, ruhumuzu gücləndirək, ətrafımıza yaxşılıqlar edək, paylaşmağı öyrənək, içərimizdə olan kin, küdurət, paxıllıq və bəzi xoşagəlməyən hissləri atıb yerinə sevgi, mərhəmət, məhəbbət və şəfqət dolduraq. Bu ay bizlərə fürsət verir ki, əsl ləzzət nədir onu dadaq. Ramazan mənəviyyatımızı, mənəvi əhval-ruhiyyəmizi yüksəltməyə bir vasitədir. Sonda əziz oxucular bunu qeyd etmək istəyirəm ki, əgər mənəvi dəyərlərə çatmaq istəyiriksə, gəlin həmin dəyərlərə vaxt ayıraq.Qorxmaz Paşayev ilahiyyatçı,
"Elin Səsi" Milli-Mənəvi Dəyərlərimizin Qorunması
İctimai Birliyinin sədr müavini
Baxış sayı: 1 141
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 14:20
Kriminal avtoritetləri müalicə edən şəfaçı öldürülüb
Dünən, 11:15
Məktəblilər 3 ildir ki, sinif yoldaşını döyürlər
15-01-2025, 21:18
Kişi şənlik zamanı məktəbli qızı bıçaqlayıb, tanışını isə yaralayıb
15-01-2025, 14:57
Taksi sürücüsünün qatili 23 ildən sonra tutulub
13-01-2025, 23:35
Özünü sehrbaz kimi göstərən qadına qarşı qabaqlayıcı tədbir seçilib
13-01-2025, 19:18
İstintaq Komitəsi bir nəfərin insanlara hücumunun motivlərini araşdırır
13-01-2025, 13:43
Kişi arvadını və uşağını öldürüb
13-01-2025, 13:33
Sərxoş şəxs bıçaqla mağaza işçilərinə və müştərilərinə hücum edib
13-01-2025, 13:13
Avtomobilə bərkidilmiş boruya minərkən ölüb
12-01-2025, 15:51
Taksi ilə elektrik qatarının toqquşması nəticəsində qadın ölüb
12-01-2025, 15:29
Yaşayış binalarının girişlərini yandıranlar həbs ediliblər
12-01-2025, 12:52
Ata və oğul kişini vəhşicəsinə döyməkdə şübhəli bilinir
12-01-2025, 12:33
Qonşular itlər, pnevmatik silahlar və qaz balonları ilə dava ediblər
11-01-2025, 09:11
Yakutiya rəhbəri əlbəyaxa döyüşdə ukraynalı əsgəri öldürən həmyerlisinə yeni bıçaq hədiyyə edib
10-01-2025, 13:18
Həkimlər 19-cu mərtəbədən yıxılan gəncin həyatı üçün mübarizə aparır
10-01-2025, 13:01
Evli cütlük bazarda 18 milyon rubl pul mənimsəyiblər
10-01-2025, 12:46
Yeniyetmə məktəbi yandırmağa cəhd edib, o, saxlanılıb
9-01-2025, 22:33
Keçmiş həyat yoldaşından 12 banka qara kürü oğurlayıb
9-01-2025, 19:48
Sahibsiz itlərin hücumuna məruz qalan pensiyaçı xəstəxanaya aparılıb
9-01-2025, 19:45
Bir miqrant yandırma və soyğunçuluğa görə beş il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib
9-01-2025, 12:19
Dörd uşağını öldürməkdə təqsirləndirilən şəxs xəstəxanada ölüb
8-01-2025, 21:50
Buzun arasından yıxılan üç yaşlı qızı xilas edib
8-01-2025, 19:09
Kişi gəlininin başını kəsib
8-01-2025, 13:56
Kuryer 9 milyona görə özünü oğurlatmışdı
7-01-2025, 14:21
Bir nəfər bankda girov götürülüb
7-01-2025, 12:26
Yaşayış binasında baş verən yanğın iki nəfərin həyatına son qoyub
6-01-2025, 12:43
Sokolov dəhşətli yanğında həlak olanların vəziyyətindən danışıb
5-01-2025, 19:50
Başqırdıstanda bir neçə uşaqlı ailə tətildə zəhərlənib
5-01-2025, 18:26
Yerli sakini bıçaqlayaraq öldürən qatili axtarırlar
4-01-2025, 13:22
“Vkusvil”də yolkanın altında qaz balonu qoyub
3-01-2025, 22:51
40 gündən çox əvvəl yoxa çıxan qardaş və bacının cəsədlərini tapmaq üçün Boğaz bağlandı
2-01-2025, 09:22
On nəfərin qatili intihar edib
2-01-2025, 09:06
Partlamış "Cybertruck"da benzin qutuları tapılıb
1-01-2025, 12:18
Tozsoranın alışması nəticəsində iki nəfər ölüb
30-12-2024, 11:31
Avtomobil körpüdən aşaraq çaya düşüb
29-12-2024, 20:25
Uşaqlarını suda boğan 29 yaşlı ana nəzarətə götürülüb
28-12-2024, 01:46
Qız ad günündə 9-cu mərtəbədən yıxılıb
28-12-2024, 01:16
Sığın cəsədini oğurladıqları üçün 3 nəfər mühakimə olunacaq
28-12-2024, 01:09
Ərini qətlə yetirdiyinə görə 8 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib
28-12-2024, 00:51
Kirayəçi bir adamı öldürüb və meyiti xalçada aparıb
28-12-2024, 00:38
Küçədə yıxılaraq dünyasını dəyişən tarixçi dəfn edilib
27-12-2024, 00:00
Vəhşicəsinə döyülərək güllələnsə də sağ qalıb