23:47 / 09-04-2025
Güləşçimiz Avropa çempionu oldu
23:42 / 09-04-2025
Leyla Əliyeva Əminəni belə təbrik etdi - Fotolar
23:38 / 09-04-2025
"The Times": İran İraq şiə qruplarına uzaqmənzilli raketlər verib
23:31 / 09-04-2025
Zelenski 150-yə yaxın Çin vətəndaşının Ukraynadakı hərbi əməliyyatlarda iştirak etdiyini açıqlayıb
20:49 / 09-04-2025
Məktəblini bıçaqlayaraq öldürən yeniyetmə özünə qəsdə cəhd edib
20:38 / 09-04-2025
Zaxaryan zədə səbəbindən bu mövsüm oynamayacaq
20:31 / 09-04-2025
TASS: Brüssel Vuçiçdən Vulini yeni hökumətdən kənarlaşdırmağı tələb edir
20:27 / 09-04-2025
Kislovodsk Texniki Məktəbinin keçmiş direktoru 5 milyon rubldan çox pul mənimsəməkdə ittiham olunur
20:17 / 09-04-2025
Leyla və Arzu Əliyevalar Qəbələdə - Fotolar
20:12 / 09-04-2025
“Mən əsgərəm, ölkə başçısı nə məsləhət görəcəksə, hazıram”
20:05 / 09-04-2025
“Dedilər ki, üzr istəməyəcəklər, elə deyil, Hikmət?” - Prezident
19:58 / 09-04-2025
Kəmaləddin Heydərov BƏƏ-də sammitdə iştirak etdi - Video - Fotolar
19:45 / 09-04-2025
Prezident onu rektor təyin etdi - Sərəncam
19:41 / 09-04-2025
Nazir onu direktor təyin etdi
16:02 / 09-04-2025
Jurova: "Trampın Oveçkinlə bağlı sözləri Ukraynanı nokaut etdi
15:56 / 09-04-2025
Şmıqal: "Ukrayna Rusiyanın aktivləri hesabına Aİ-dən daha 1 milyard avro tranş alıb"
15:52 / 09-04-2025
Federal Penitensiar Xidmətinin rəhbəri Vladislav Dzyuba saxlanılıb
15:48 / 09-04-2025
Ded Xasanın qətli zamanı yaralanan ofisiant 50 milyon rubl tələb edir
15:44 / 09-04-2025
Klubun damının uçması nəticəsində ölənlərin sayı 113-ə çatıb
11:14 / 09-04-2025
Pnevmatik tapança ilə avtobusun şüşələrinə atəş açdığı üçün saxlanılıb
11:10 / 09-04-2025
Yaşayış binasının uçması nəticəsində 2 uşaq ölüb
11:06 / 09-04-2025
Fermada köləlikdən xilas edilənlərdən birinin vəziyyəti ağır olaraq qalır
10:35 / 09-04-2025
Doğum evində yanğın zamanı mühafizəçi yaralanıb
10:31 / 09-04-2025
Terrorizmi maliyyələşdirməyə görə 11 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib
10:28 / 09-04-2025
6 yaşayış məntəqəsində baş verən yanğınların qarşısı 24 saat ərzində alınıb
10:25 / 09-04-2025
ABŞ İnterpol fırıldaqçını Rusiyaya ekstradisiya edib
10:22 / 09-04-2025
Qerkus hesab edir ki, rusiyalı futbolçular Asiya turnirlərində iştirak etməlidirlər
10:18 / 09-04-2025
Mixail Efremov koloniyanı tərk edərək Moskvaya getdi
09:37 / 09-04-2025
Prezident ADA-da çıxış edir - Canlı
09:27 / 09-04-2025
“Əlil Qadınlar Cəmiyyəti” İctimai Birliyi uğurlu layihəsinin dəstəyi ilə növbəti seminarını Bakıda təşkil etdi
09:10 / 09-04-2025
Qahirədə seminar: Azərbaycan alimləri ərəb dilinin inkişafına böyük töhfələr veriblər
08:50 / 09-04-2025
Millət vəkili Könül Nurullayeva vətəndaşlarla görüş keçirib
21:07 / 08-04-2025
Görkəmli dövlət xadimi İlyas Vəkilovun məzarı ziyarət edildi - FOTOLAR
20:55 / 08-04-2025
Abxaziya prezidenti administrasiyasının yeni rəhbərini təyin edib
20:51 / 08-04-2025
Qadın və uşaq asma körpüdən yıxılıb
20:41 / 08-04-2025
Universitetinin rektoru 10 milyon rublu mənimsəməkdə şübhəli bilinir
20:37 / 08-04-2025
"Mash": Çuvaşiyanın başçısı Çeboksarıda qəzaya düşüb
20:34 / 08-04-2025
"Mash": Federal Vergi Xidməti Həbib Nurməhəmmədovun bank hesabını yenidən bloklayıb
TANRIDAN GƏLƏN SƏSDİ: “QIYMAYIN UŞAQLARA”
Tarix: 01-06-2022 18:01 | Bölmə: Ədəbiyyat
Uşaqlar surəti olan, lakin hələ yazılmamış əsərdir. Əvvəl özləri yaranır, sonra öz dünyalarını yaradır. Həyatın ən unudulmaz və əvəzolunmaz dövrü olan uşaqlıq dünyanın sevinc mənbəyidir. Bu sevinci artıran zəruriyyətlərdən biri də uşaqlar üçün yazılmış əsərlərdir. Uşaqlar üçün ideal hekayə, kitab və ya elm yoxdur. Onların zövqlərinin və fikirlərinin fərqli olduğu üçün oxumaq üçün seçdiyi mövzular da rəngarəngdir. Biz böyüklər uşaqları sevdiyimiz kimi onlara oxumağı da sevdirməliyik. Uşaqlar böyüklərdən diqqətli olduğu üçün onların beyinlərində gördükləri hər məsələ haqqında daha tez fikir formalaşır. Hər xırda detallar haqqında onlarda maraqlı suallar yaranır. Onlar dünyanın dürüst çağlarında olduqları üçün yalnız həqiqətləri görmək və eşitmək istədikləri kimi oxuduqlarının cəmiyyətlə, təbiətlə əlaqəsini axtarır.Qəhrəmanı özləri olan bu əsərlər uşaqlar üçün doğma və maraqlı olmaqla yanaşı həmçinin ibrətamiz olmalıdır. Dünyanın ən maraqlı kitabları əsrlərlə marağını itirməyən uşaqların dünyasına həsr olunmuş əsərlərin,Lüis Kerollun “Alisa möcüzələr diyarında”, Redyard Kiplinqin “Mauqli”, Joze Qomes Ferreyranın “Cəsur Joanın qəribə macəraları”, təyyarəçi-yazıçı Antuan de Sent-Ekzüperinin “Balaca şahzadə” adlarını çəkmək olar.
Azərbaycan ədəbi tarixi prosesində uşaq ədəbiyyatı “Kitabi-Dədə Qorqud”, “Koroğlu”, dastanlarındakı ailə mədəniyyəti, qəhrəmanlıq motivləri əsasında yaranan hekayət və nağıllarla başlasa da, XIX-XX əsrdə formalaşmışdı. Bu dövrlərdə Rəşid bəy Əfəndiyevin, Sultan Məcid Qənizadənin, Seyid Əzim Şirvaninin, Firudin bəy Köçərlinin, Abdulla Şaiqin, Abbas Səhhətin uşaq ədəbiyyatının inkişafında və dərsliklərin yaranmasında böyük xidmətləri olmuşdur.
Maarifçilik ideologiyası ilə uşaqların təhsili üçün faydalı nəsihətlər yazan Abbasqulu ağa Bakıxanovun 102 nəsihətdən ibarət “Nəsihətnamə”sində Azərbaycan folklorunu yaşadan atalar sözü və zərb məsəllərinə pedoqoji yönümdən işıq salınmışdır. Hüseyn Cavidin “Qız məktəbi” şeiri isə bütün məktəbli qızlara, müəllimlərin dilindən nəsihət oldu: “Kimdir onlar?Anam, babam, müəlliməm, bir də bütün insanlar…”
Dövlətçiliyimizin tarixində uşaqların və gənclərin təlim-tərbiyəsi mühüm yer tutur. Bu səbəbdən uşaqların təhsilində onların qiraətinə xüsusi önəm verilmişdir. Müstəqilliyimizin bərpasından sonra Ümummilli lider Heydər Əliyevin uşaqlara qayğısı sayəsində əsası qoyulmuş dövlət uşaq siyasəti ölkəmizdə onların ahəngdar inkişafı naminə yönəlmiş, milli dəyərlər əsasında təşkil olunmuşdur. Lakin müstəqilliyimizin ilk illərində torpaqlarımızın mənfur düşmənlər tərəfindən ədalətsizcəsinə işğalı həmin dövrün uşaqlarının yaddaşlarında acı xatirələr yaratdı.
“20 Yanvar” (1990), “Xocalı faciəsi” (1992), “Aprel döyüşləri” (2016) və ümumiyyətlə Birinci Qarabağ müharibəsi illərində yaşayan uşaqların ürəklərində, beyinlərində qara qan yaddaşı formalaşdı.
Təsadüfi deyil ki, məhz həmin uşaqlar Ali Baş Komandanın əmri ilə düşmən mövqeyinin növbəti təxribatı zamanı 44 gün ərzində vuruşaraq, Azərbaycan torpaqlarının ərazi bütövlüyünü bərpa etməyə nail oldular. Təbii ki bütün proseslər ədəbiyyatın, xüsusilə də poeziyanın naif çiyinlərinə çökdü. İkinci Qarabağ müharibəsi dövründə, dinc əhalinin yaşadığı ərazilərdə müxtəlif təxribatlar nəticəsində erməni qəsbkarları ağır cinayətlər törədərək, Bərdəni (27-28 oktyabr, 2020), Gəncəni (4 oktyabr, 2020) ballistik raket atəşinə tutmuşdu. İnsanlıq əleyhinə yönəlmiş bu hadisələrdə müxtəlif yaş qrupuna aid uşaqların şəhid olmasını ürək ağrısı ilə qeyd etmək istərdim. Məhz bu dövrdə uşaqları unutmayan, dünyaya onların gözü və ruhu ilə mühafizəkarcasına yanaşan şair və yazıçılarımızın əsərləri olduqca qiymətlidir. Bu baxımdan İbrahim Yusifoğlunun şeirlərini xüsusi dəyərləndirmək istərdim.
Bu il 1 iyun uşaqların beynəlxalq müdafiəsi günü ərəfəsindəİbrahim Yusifoğlunun “Qıymayın uşaqlara” adlı şeirlər kitabı nəşr olunmuşdur. Kitabın redaktoru AMEA-nın Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun Uşaq ədəbiyyatı şöbəsinin müdiri filologiya elmləri doktoru Elnarə Akimova, rəyçi AMEA-nın Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun Mətbuat tarixi və publisistika şöbəsinin müdiri, filologiya elmləri doktoru, professor Vüqar Əhməd, ön sözun müəllifi həmin institutun aparıcı elmi işçisi filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Fidan Abdurəhmanova, rəssamı isə Zəhra Əkbərlidir.
Kitaba toplanan şeirlər mövzusuna aid şəkilləri ilə uşaqlarda maraqlı və rəngarəng təəssüratlar yaradaraq bədii həqiqətləri əks etdirir.
İbrahim Yusifoğlunun “Qıymayın uşaqlara” seirlər kitabı son illərin, müharibənin acı xatirəsindən və zəfərindən közərmiş ürəyin yaşantılarıdır. Bu şeirlərdə şair uşaqlara tuşlanan silahları lənətləyərək yazır:
Raketləri, topları
Tuşlamayın onlara
Tanrıdan gələn səsdi:
-Qıymayın uşaqlara!
Şair müharibənin sərt üzü ilə baş-başa qalmış uşaqları təbiətin ən gözəl rənginə boyayır. Onların tumurcuq arzularını, qönçə istəklərini şən gülüşlərində yaşatmağa çalışır:
Bu rənarəng dünyanı
boyamayın siz qana
ey insan qatilləri
qıymayın uşaqlara!
(Qıymayın uşaqlara)
Bu il Şuşanın 270 illiyi ilə əlaqədar “Şuşa ili” elan edilməsi həmçinin Prezidentimiz cənab İlham Əliyevin Azərbaycan mədəniyyətinə və tarixinə verdiyi dəyəri yaşatmaq yazıçı və şairlərin əsərlərindəxüsusilə vacibdir.
Şair “Şuşa” şeirində 30 il əsirlikdə qalan torpağı balanın anasına qovuşmasına bənzədir.
Şuşa! Qeyrət, şərəf, qürur şəhəri,
Şəfəqə dönəcək hər bir səhəri,
Dünyaya səs salıb dönüş zəfəri
Xoş müjdə qəlbləri gətirib cuşa,
Bu gün anasına qovuşur Şuşa!
(Şuşa)
İbrahim Yusiflinin, Qarabağın qədim diyarı – uca yaradanın bəxş etdiyi gözəllikləri ilə şəfəqə bələnən, dünyada məşhur olan bərəkətli çörəyinin ətri, qazandığı şöhrəti ilə Ağdam şəhərinə həsr olunmuş şeirini uşaqlar yəqin ki, urək ağrısı ilə oxuyacaq. Şair bu şeirdə Ağdamın başına gələn hadisələrdən müfəssəl söz açaraq, balaca oxucuları tarixi proseslərlə tanış edir.
Dünya gördü çaqqallar,
Quduzluqda təkdilər.
Taxıl zəmilərinə
Minaları əkdilər.
Müzəffər, qalib ordu,
Haraya, dada yetdi.
Yadların caynağından,
Ağdamı xilas etdi.
(Ağdam şəhəri)
Çox istərdik, şair burada uşaqlara – Dərbəndli kəndi yaxınlığındakı 12 künclü türbə - Xaçın, Ağdam Cümə məscidi (1870), türbələr, Ağdamın Şahbulaq məscidi, həmçinin, Ağdam tarix diyarşünaslıq muzeyini xatırladardı.
O xalqın övladları xoşbəxtdir ki, yurdunun “Cəngi”si, “Yallı”sı və “Zəfər nəğməsi” var. Azərbaycan xalqı uzun illər işğal altında olan torpaqlarına qovuşdu. Bayrağımız Bülbülün, Üzeyirin, Xan qızı Natəvanın yurdunda dalğalandı. Nəğmələrin ulusu, müqəddəsi olan xoş müjdəli Zəfər nəğmələri çalındı.
Döyüşlərdə dönər dəmir yumruğa,
Haya yetən xilaskar quş Simruğa,
Səslənəndə qəlblər dönər bir dağa,
Zəfər nəğməsi.
İgidlərlə o, eyləyər yoxdan var,
Mərd əllərdə ilmələnər, toxunar,
Azad eldə, azad dildə oxunar,
Zəfər nəğməsi.
(Zəfər nəğməsi)
Akademik İsa Həbibbəylinin yazdığı “İbrahim Yusifoğlunun poetik dünyası və uğurları” məqaləsi şairin yaradıcılığı haqqında ümumiləşmiş fikir yaradır: “Çoxcəhətli yaradıcılıq fəaliyyətinə malik olan İbrahim Yusifoğlunun yaradıcılığında poema janrında yazılmış əsərlərin özünəməxsus yeri vardır. Janr baxımından onun poemaları liro-epik əsərlərdir. Şairin poemalarında seçilmiş həyat hadisələrinin təsviri ilə lirik düşüncələr bir-birini tamamlayır. Eyni zamanda, İbrahim Yusifoğlunun uşaqlar üçün yazdığı mənzum pyeslərdə ibrətamiz, tərbiyəvi xarakterə malik olan hadisələri, uşaq dünyasının incəliklərini şairanə şəkildə təqdim edir. İbrahim Yusifoğlunun bir çox uşaq pyesləri Azərbaycan ədəbiyyatında bu janrda yazılmış ən yaxşı əsərlər sırasındadır. Onun ən yaxşı uşaq pyesləri böyük səhnə üçün faydalı ola bilən əsərlərdir”. El ozanı Dədə Qorqudun gəzib dolaşdığı, qədim və zəngin Oğuz torpağı olan Şərur mahalının Dağlar kəndində cərəyan edən “Pəhləvanın bağında” mənzum pyesində yurdumuza göz dikən yağı düşmənin məkrli işlərindən söz açılır. Şair bu mənzum pyesdə erməni Qocayanın öz çaqqal tayfasına gələcək qara planlarını uşaqların nəzərinə çatdırır:
Bu yerlərdə türklərin
Silməliyik izlərin.
Doğulan uşaqlara,
Zurnaya, kaman, tara.
Balabana, tütəyə,
Hər gülə, hər çiçəyə,
Gördüyümüz hər nəyə
Arıya, kəpənəyə,
Yeni ad verməliyik,
O adla sevməliyik.
Əsərin qəhrəmanı Pəhləvan bəyin doğma diyarına pis niyyətlə yanaşan soyadı “yan”la bitən çaqqallara qarşı “Cəngi” sədaları ilə “Biz cəngə girməliyik, \\ Süləyən çaqqalların \\ dərsini verməliyik” savaş açır və yurdundan uzaqlaşdırır:
Bu el-bu oba, bu torpaq,
Tanrıdan bizə paydı.
Cıxın torpağımızdan,
Çaqqallar, haydı, haydı.
Güman edirəm bu mənzum pyes nə vaxtsa tamaşaya qoyulacaq və uşaqlara təqdim olunacaq.
“Qıymayın uşaqlara” kitabına toplanan şeirlər “Bu il “Şuşa ili”dir”, “Ana Yurdum Azərbaycan”, “Ayan gedir məktəbə”, “Mənim babam şairdir”, “Nəzakət, hörmət, dostluq” adları ilə fəsillərə bölünmüşdü. “Bu il Şuşa ilidir” fəslində şair döğma yurdumuz Azərbaycanın gözəl guşələrini və bu gözəlliklərin düşmən tərəfindən işğalını, amansız istismarını göz önündə canlandırır. Şair bu fəsildə Şuşanın zəfərini, Ağdamın dağıntılarını, Xocalı və 20 Yanvar faciəsində yaşananları uşaqlara təfərrütları ilə anladır. “Ana Yurdum Azərbaycan” fəslində şair Azərbaycanın dilbər guşələrini təsvir edərək, uşaqlarda getmədikləri yerlər haqqında təsəvvürlər formalaşdırır. “Ayan gedir məktəbə”, “Mənim babam şairdir”, “Nəzakət, hörmət, dostluq” fəslində isə şair uşaqların dünya görüşünün formalaşmasında ailənin, mühitin və onları əhatə edən butün canlı aləmin inikasını səmimi hecalara bölür.
Uşaqlar təbiətin ən saf varlığı kimi yerlə göyün arasında, dünyanın ən təmiz haləsində böyüyür. Onlar böyüdükdə ayaqları yer üzünə möhkəm bağlanır və böyüdükcə uca zirvələrə qonub düşməni göynədən göz dağı olacaq.
Fidan Nizaməddin qızı Abdurəhmanova,
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Baxış sayı: 814
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 01-06-2022 18:01 | Bölmə: Ədəbiyyat
Uşaqlar surəti olan, lakin hələ yazılmamış əsərdir. Əvvəl özləri yaranır, sonra öz dünyalarını yaradır. Həyatın ən unudulmaz və əvəzolunmaz dövrü olan uşaqlıq dünyanın sevinc mənbəyidir. Bu sevinci artıran zəruriyyətlərdən biri də uşaqlar üçün yazılmış əsərlərdir. Uşaqlar üçün ideal hekayə, kitab və ya elm yoxdur. Onların zövqlərinin və fikirlərinin fərqli olduğu üçün oxumaq üçün seçdiyi mövzular da rəngarəngdir. Biz böyüklər uşaqları sevdiyimiz kimi onlara oxumağı da sevdirməliyik. Uşaqlar böyüklərdən diqqətli olduğu üçün onların beyinlərində gördükləri hər məsələ haqqında daha tez fikir formalaşır. Hər xırda detallar haqqında onlarda maraqlı suallar yaranır. Onlar dünyanın dürüst çağlarında olduqları üçün yalnız həqiqətləri görmək və eşitmək istədikləri kimi oxuduqlarının cəmiyyətlə, təbiətlə əlaqəsini axtarır.Qəhrəmanı özləri olan bu əsərlər uşaqlar üçün doğma və maraqlı olmaqla yanaşı həmçinin ibrətamiz olmalıdır. Dünyanın ən maraqlı kitabları əsrlərlə marağını itirməyən uşaqların dünyasına həsr olunmuş əsərlərin,Lüis Kerollun “Alisa möcüzələr diyarında”, Redyard Kiplinqin “Mauqli”, Joze Qomes Ferreyranın “Cəsur Joanın qəribə macəraları”, təyyarəçi-yazıçı Antuan de Sent-Ekzüperinin “Balaca şahzadə” adlarını çəkmək olar.
Azərbaycan ədəbi tarixi prosesində uşaq ədəbiyyatı “Kitabi-Dədə Qorqud”, “Koroğlu”, dastanlarındakı ailə mədəniyyəti, qəhrəmanlıq motivləri əsasında yaranan hekayət və nağıllarla başlasa da, XIX-XX əsrdə formalaşmışdı. Bu dövrlərdə Rəşid bəy Əfəndiyevin, Sultan Məcid Qənizadənin, Seyid Əzim Şirvaninin, Firudin bəy Köçərlinin, Abdulla Şaiqin, Abbas Səhhətin uşaq ədəbiyyatının inkişafında və dərsliklərin yaranmasında böyük xidmətləri olmuşdur.
Maarifçilik ideologiyası ilə uşaqların təhsili üçün faydalı nəsihətlər yazan Abbasqulu ağa Bakıxanovun 102 nəsihətdən ibarət “Nəsihətnamə”sində Azərbaycan folklorunu yaşadan atalar sözü və zərb məsəllərinə pedoqoji yönümdən işıq salınmışdır. Hüseyn Cavidin “Qız məktəbi” şeiri isə bütün məktəbli qızlara, müəllimlərin dilindən nəsihət oldu: “Kimdir onlar?Anam, babam, müəlliməm, bir də bütün insanlar…”
Dövlətçiliyimizin tarixində uşaqların və gənclərin təlim-tərbiyəsi mühüm yer tutur. Bu səbəbdən uşaqların təhsilində onların qiraətinə xüsusi önəm verilmişdir. Müstəqilliyimizin bərpasından sonra Ümummilli lider Heydər Əliyevin uşaqlara qayğısı sayəsində əsası qoyulmuş dövlət uşaq siyasəti ölkəmizdə onların ahəngdar inkişafı naminə yönəlmiş, milli dəyərlər əsasında təşkil olunmuşdur. Lakin müstəqilliyimizin ilk illərində torpaqlarımızın mənfur düşmənlər tərəfindən ədalətsizcəsinə işğalı həmin dövrün uşaqlarının yaddaşlarında acı xatirələr yaratdı.
“20 Yanvar” (1990), “Xocalı faciəsi” (1992), “Aprel döyüşləri” (2016) və ümumiyyətlə Birinci Qarabağ müharibəsi illərində yaşayan uşaqların ürəklərində, beyinlərində qara qan yaddaşı formalaşdı.
Təsadüfi deyil ki, məhz həmin uşaqlar Ali Baş Komandanın əmri ilə düşmən mövqeyinin növbəti təxribatı zamanı 44 gün ərzində vuruşaraq, Azərbaycan torpaqlarının ərazi bütövlüyünü bərpa etməyə nail oldular. Təbii ki bütün proseslər ədəbiyyatın, xüsusilə də poeziyanın naif çiyinlərinə çökdü. İkinci Qarabağ müharibəsi dövründə, dinc əhalinin yaşadığı ərazilərdə müxtəlif təxribatlar nəticəsində erməni qəsbkarları ağır cinayətlər törədərək, Bərdəni (27-28 oktyabr, 2020), Gəncəni (4 oktyabr, 2020) ballistik raket atəşinə tutmuşdu. İnsanlıq əleyhinə yönəlmiş bu hadisələrdə müxtəlif yaş qrupuna aid uşaqların şəhid olmasını ürək ağrısı ilə qeyd etmək istərdim. Məhz bu dövrdə uşaqları unutmayan, dünyaya onların gözü və ruhu ilə mühafizəkarcasına yanaşan şair və yazıçılarımızın əsərləri olduqca qiymətlidir. Bu baxımdan İbrahim Yusifoğlunun şeirlərini xüsusi dəyərləndirmək istərdim.
Bu il 1 iyun uşaqların beynəlxalq müdafiəsi günü ərəfəsindəİbrahim Yusifoğlunun “Qıymayın uşaqlara” adlı şeirlər kitabı nəşr olunmuşdur. Kitabın redaktoru AMEA-nın Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun Uşaq ədəbiyyatı şöbəsinin müdiri filologiya elmləri doktoru Elnarə Akimova, rəyçi AMEA-nın Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun Mətbuat tarixi və publisistika şöbəsinin müdiri, filologiya elmləri doktoru, professor Vüqar Əhməd, ön sözun müəllifi həmin institutun aparıcı elmi işçisi filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Fidan Abdurəhmanova, rəssamı isə Zəhra Əkbərlidir.
Kitaba toplanan şeirlər mövzusuna aid şəkilləri ilə uşaqlarda maraqlı və rəngarəng təəssüratlar yaradaraq bədii həqiqətləri əks etdirir.
İbrahim Yusifoğlunun “Qıymayın uşaqlara” seirlər kitabı son illərin, müharibənin acı xatirəsindən və zəfərindən közərmiş ürəyin yaşantılarıdır. Bu şeirlərdə şair uşaqlara tuşlanan silahları lənətləyərək yazır:
Raketləri, topları
Tuşlamayın onlara
Tanrıdan gələn səsdi:
-Qıymayın uşaqlara!
Şair müharibənin sərt üzü ilə baş-başa qalmış uşaqları təbiətin ən gözəl rənginə boyayır. Onların tumurcuq arzularını, qönçə istəklərini şən gülüşlərində yaşatmağa çalışır:
Bu rənarəng dünyanı
boyamayın siz qana
ey insan qatilləri
qıymayın uşaqlara!
(Qıymayın uşaqlara)
Bu il Şuşanın 270 illiyi ilə əlaqədar “Şuşa ili” elan edilməsi həmçinin Prezidentimiz cənab İlham Əliyevin Azərbaycan mədəniyyətinə və tarixinə verdiyi dəyəri yaşatmaq yazıçı və şairlərin əsərlərindəxüsusilə vacibdir.
Şair “Şuşa” şeirində 30 il əsirlikdə qalan torpağı balanın anasına qovuşmasına bənzədir.
Şuşa! Qeyrət, şərəf, qürur şəhəri,
Şəfəqə dönəcək hər bir səhəri,
Dünyaya səs salıb dönüş zəfəri
Xoş müjdə qəlbləri gətirib cuşa,
Bu gün anasına qovuşur Şuşa!
(Şuşa)
İbrahim Yusiflinin, Qarabağın qədim diyarı – uca yaradanın bəxş etdiyi gözəllikləri ilə şəfəqə bələnən, dünyada məşhur olan bərəkətli çörəyinin ətri, qazandığı şöhrəti ilə Ağdam şəhərinə həsr olunmuş şeirini uşaqlar yəqin ki, urək ağrısı ilə oxuyacaq. Şair bu şeirdə Ağdamın başına gələn hadisələrdən müfəssəl söz açaraq, balaca oxucuları tarixi proseslərlə tanış edir.
Dünya gördü çaqqallar,
Quduzluqda təkdilər.
Taxıl zəmilərinə
Minaları əkdilər.
Müzəffər, qalib ordu,
Haraya, dada yetdi.
Yadların caynağından,
Ağdamı xilas etdi.
(Ağdam şəhəri)
Çox istərdik, şair burada uşaqlara – Dərbəndli kəndi yaxınlığındakı 12 künclü türbə - Xaçın, Ağdam Cümə məscidi (1870), türbələr, Ağdamın Şahbulaq məscidi, həmçinin, Ağdam tarix diyarşünaslıq muzeyini xatırladardı.
O xalqın övladları xoşbəxtdir ki, yurdunun “Cəngi”si, “Yallı”sı və “Zəfər nəğməsi” var. Azərbaycan xalqı uzun illər işğal altında olan torpaqlarına qovuşdu. Bayrağımız Bülbülün, Üzeyirin, Xan qızı Natəvanın yurdunda dalğalandı. Nəğmələrin ulusu, müqəddəsi olan xoş müjdəli Zəfər nəğmələri çalındı.
Döyüşlərdə dönər dəmir yumruğa,
Haya yetən xilaskar quş Simruğa,
Səslənəndə qəlblər dönər bir dağa,
Zəfər nəğməsi.
İgidlərlə o, eyləyər yoxdan var,
Mərd əllərdə ilmələnər, toxunar,
Azad eldə, azad dildə oxunar,
Zəfər nəğməsi.
(Zəfər nəğməsi)
Akademik İsa Həbibbəylinin yazdığı “İbrahim Yusifoğlunun poetik dünyası və uğurları” məqaləsi şairin yaradıcılığı haqqında ümumiləşmiş fikir yaradır: “Çoxcəhətli yaradıcılıq fəaliyyətinə malik olan İbrahim Yusifoğlunun yaradıcılığında poema janrında yazılmış əsərlərin özünəməxsus yeri vardır. Janr baxımından onun poemaları liro-epik əsərlərdir. Şairin poemalarında seçilmiş həyat hadisələrinin təsviri ilə lirik düşüncələr bir-birini tamamlayır. Eyni zamanda, İbrahim Yusifoğlunun uşaqlar üçün yazdığı mənzum pyeslərdə ibrətamiz, tərbiyəvi xarakterə malik olan hadisələri, uşaq dünyasının incəliklərini şairanə şəkildə təqdim edir. İbrahim Yusifoğlunun bir çox uşaq pyesləri Azərbaycan ədəbiyyatında bu janrda yazılmış ən yaxşı əsərlər sırasındadır. Onun ən yaxşı uşaq pyesləri böyük səhnə üçün faydalı ola bilən əsərlərdir”. El ozanı Dədə Qorqudun gəzib dolaşdığı, qədim və zəngin Oğuz torpağı olan Şərur mahalının Dağlar kəndində cərəyan edən “Pəhləvanın bağında” mənzum pyesində yurdumuza göz dikən yağı düşmənin məkrli işlərindən söz açılır. Şair bu mənzum pyesdə erməni Qocayanın öz çaqqal tayfasına gələcək qara planlarını uşaqların nəzərinə çatdırır:
Bu yerlərdə türklərin
Silməliyik izlərin.
Doğulan uşaqlara,
Zurnaya, kaman, tara.
Balabana, tütəyə,
Hər gülə, hər çiçəyə,
Gördüyümüz hər nəyə
Arıya, kəpənəyə,
Yeni ad verməliyik,
O adla sevməliyik.
Əsərin qəhrəmanı Pəhləvan bəyin doğma diyarına pis niyyətlə yanaşan soyadı “yan”la bitən çaqqallara qarşı “Cəngi” sədaları ilə “Biz cəngə girməliyik, \\ Süləyən çaqqalların \\ dərsini verməliyik” savaş açır və yurdundan uzaqlaşdırır:
Bu el-bu oba, bu torpaq,
Tanrıdan bizə paydı.
Cıxın torpağımızdan,
Çaqqallar, haydı, haydı.
Güman edirəm bu mənzum pyes nə vaxtsa tamaşaya qoyulacaq və uşaqlara təqdim olunacaq.
“Qıymayın uşaqlara” kitabına toplanan şeirlər “Bu il “Şuşa ili”dir”, “Ana Yurdum Azərbaycan”, “Ayan gedir məktəbə”, “Mənim babam şairdir”, “Nəzakət, hörmət, dostluq” adları ilə fəsillərə bölünmüşdü. “Bu il Şuşa ilidir” fəslində şair döğma yurdumuz Azərbaycanın gözəl guşələrini və bu gözəlliklərin düşmən tərəfindən işğalını, amansız istismarını göz önündə canlandırır. Şair bu fəsildə Şuşanın zəfərini, Ağdamın dağıntılarını, Xocalı və 20 Yanvar faciəsində yaşananları uşaqlara təfərrütları ilə anladır. “Ana Yurdum Azərbaycan” fəslində şair Azərbaycanın dilbər guşələrini təsvir edərək, uşaqlarda getmədikləri yerlər haqqında təsəvvürlər formalaşdırır. “Ayan gedir məktəbə”, “Mənim babam şairdir”, “Nəzakət, hörmət, dostluq” fəslində isə şair uşaqların dünya görüşünün formalaşmasında ailənin, mühitin və onları əhatə edən butün canlı aləmin inikasını səmimi hecalara bölür.
Uşaqlar təbiətin ən saf varlığı kimi yerlə göyün arasında, dünyanın ən təmiz haləsində böyüyür. Onlar böyüdükdə ayaqları yer üzünə möhkəm bağlanır və böyüdükcə uca zirvələrə qonub düşməni göynədən göz dağı olacaq.
Fidan Nizaməddin qızı Abdurəhmanova,
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Baxış sayı: 814
Bölməyə aid digər xəbərlər
17-03-2025, 11:15
MƏZARSIZ QƏHRƏMAN-Xaqani Abbasəli ÖZTÜRK
16-03-2025, 02:44
Sumqayıtda şair Məmməd İlqarın 75 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
12-03-2025, 22:08
Elmin təhsilə inteqrasiyası istiqamətində növbəti mühazirə oxunub
2-03-2025, 22:59
Sumqayıt şəhərində Natəvan Dəmirçioğlunun "Açar" romanının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
25-02-2025, 13:05
Sumqayıt şəhərində deputatın kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
19-02-2025, 22:17
Sumqayıtda şair Asif Asimanın 70 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOROLAR
19-02-2025, 09:01
Nəcibliyi, ziyalılığı ilə hər kəsin sevgisini qazanan işıqlı insan
9-02-2025, 21:49
Şeirlər- İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
1-02-2025, 23:22
Xalidə Nurayı TƏBRİK EDİRİK!
23-12-2024, 15:46
Səbuhi Zamanın “Adamın Dibi” adlı kitabı işıq üzü gördü
15-12-2024, 14:33
Yazıçı Samir İmanovun "Arzularımın rəqsi" adlı kitabının təqdimat mərasimi keçirilib
13-11-2024, 23:46
Görkəmli Türk Ədibi Sərhəd Kabaklı-Vüqar Əhməd
1-11-2024, 13:16
Sumqayıt şəhərinin 75 illiyinə həsr olunmuş ədəbi-bədii gecə keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-10-2024, 21:46
Rusiyanın əməkdar artisti Kazbek Suanov dünyasını dəyişib
26-10-2024, 18:55
Tanzaniyada Puşkinin abidəsinin açılışı olub, nağılları isə suahili dilində nəşr olunub
16-10-2024, 10:02
Naxçıvan ədəbi mühitinin seçilən nümayəndəsi Hüseyn Razinin 100 illiyinə layiqli töhfə
12-10-2024, 20:45
Naxçıvanda xarici tədqiqatçıların iştirakı ilə arxeoloji kəşfiyyat işləri aparılır
12-10-2024, 19:55
Azərbaycan Universitetində Mirzə Ələkbər Sabir irsi və ədəbi dilə həsr olunmuş tədbir keçirilib
12-10-2024, 10:47
Ədəbiyyat müəllimi erotik fotolara görə töhmət alıb
28-09-2024, 21:57
Onu "Türk dünyasının sevilən qızı" adlandırırdılar
28-09-2024, 21:51
Vüqar Əhməd: "Allahımızın üzü dönüb"
2-08-2024, 14:53
Mirzə Ələkbər Sabir Fondu yeni layihənin icrasına başlayıb
1-08-2024, 13:22
“Cəfər Cabbarlı - ədəbiyyatımızın böyük sənət fədaisi” adlı layihənin icrasına başlanılıb
12-06-2024, 23:33
Professor Mahirə Hüseynova Turan Elmlər Akademiyasının akademiki seçilib
9-06-2024, 15:53
"Zəfəri yaşadanlar” kitabının təqdimat mərasimindən-VİDEO+FOTOLAR
6-06-2024, 14:52
Sumqayıtda Mikayıl Müşfiqin anım mərasimi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
1-05-2024, 21:08
Rusiya yazıçılarının kitablarının 170-dən çox nadir nəşri Avropa kitabxanalarından yoxa çıxıb
27-04-2024, 00:42
ƏZƏL-AXIR SÖZ QALACAQ DÜNYADA
26-04-2024, 11:47
AMEA NİZAMİ GƏNCƏVİ ADINA İNSTİTUTUN 90 İLLİYİ
19-04-2024, 12:41
"SUMQAYIT! ƏBƏDİ YAŞA" LAYİHƏSİ mərhum şair Sabir Sarvana həsr olunmuşdu
17-04-2024, 21:58
ADPU-nun Beynəlxalq əlaqələr üzrə prorektoru Mahirə Hüseynova Dünya Söz Akademiyasının fəxri akademik üzvü seçilib
28-03-2024, 23:35
ZİYALI ÖMRÜNÜN AKKORDLARI...
26-03-2024, 14:48
Şeirlər-İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
7-03-2024, 23:27
VÜQAR,ƏHMƏD TÜRKSOY- UN QIZIL MEDALI İLƏ TƏLTİF OLUNUB
7-03-2024, 23:12
Kostomarov "Qanqster Peterburq" serialından mahnı oxudu
11-02-2024, 00:49
Sumqayıtda şair Sabir Yusifoğlunun xatirə gecəsi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-01-2024, 14:54
Dramaturq Aleksandr Gelmanı avtomobil vurub
26-12-2023, 20:56
Jurnalist və yazıçı Valeri Şamşurin vəfat edib
21-12-2023, 23:29
BACI İTİRMİŞƏM-VÜQAR ƏHMƏD
19-12-2023, 15:51
“Ərəb mənbələrində azərbaycanlı alim və ədiblər (VII-XVII əsrlər)” adlı kitab nəşr olunub
19-12-2023, 15:05
Təhlükəsizlik qüvvələri Akuninin kitablarını nəşr edən nəşriyyata gəlib
30-11-2023, 23:25
BİR ŞAİR YAŞAYIR MİNGƏÇEVİRDƏ...