10:29 / 12-07-2025
Lavrov: "Putin və Kim Çen In bir-biri ilə müntəzəm əlaqə saxlayırlar"
10:25 / 12-07-2025
Moskalkova: "Ukraynalı məhbuslar xaç və İncil gətirməyi xahiş ediblər"
10:20 / 12-07-2025
Qaraçılar yük maşını sürücüsünü aldadaraq 20 ton saqqız oğurlayıblar
10:17 / 12-07-2025
Lavrov: "Rusiya KXDR-in niyə nüvə proqramını həyata keçirdiyini başa düşür"
10:13 / 12-07-2025
Lavrov: "Xüsusi əməliyyat üzrə Rusiya ilə əməkdaşlıq formalarını KXDR özü müəyyən edir"
10:10 / 12-07-2025
Sahibsiz itlər bir neçə uşağa hücum edib
10:06 / 12-07-2025
FT: Tramp Zelenskini sülhə maneə kimi görür
23:11 / 11-07-2025
Belqorodlu rəssam onun fraqment üzərindəki rəsminin Putinə hədiyyə ediləcəyini gözləmirdi
22:42 / 11-07-2025
NYT: Putin Trampın təzyiqinə məhəl qoymamaq niyyətindədir
22:40 / 11-07-2025
Ekspert Taloraya: "BRİKS sammitinin əsas sensasiyası Trampın reaksiyasıdır"
22:37 / 11-07-2025
16 yaşlı qızı TikTok hesabını silməkdən imtina etdiyi üçün güllələyib
22:32 / 11-07-2025
"Steyqan": ABŞ Kiyevə yalnız Patriot sistemləri olmayan raketlər göndərəcək
22:28 / 11-07-2025
ABŞ Senatının Silahlı Qüvvələr Komitəsi Ukraynaya 500 milyon dollarlıq hərbi yardımı təsdiqləyib
19:53 / 11-07-2025
Orenburq RPL-ə qayıtdıqdan sonra azarkeşlərə müraciət etdi
19:49 / 11-07-2025
Çekunkov: "NATO ölkələri Arktikaya qarşı aqressiv tondan istifadə edirlər"
19:45 / 11-07-2025
Lavrov Şimali Koreyaya səfər edəcək
19:25 / 11-07-2025
Peskov Avropa liderlərinin israrını və Trampın Rusiya ilə bağlı açıqlamasını dəyərləndirib
19:17 / 11-07-2025
Moldova prokurorları deputat Marina Tauberə 13 il həbs cəzası istəyib
19:07 / 11-07-2025
Mahaçqala administrasiyasında səhlənkarlıq işi üzrə axtarışlar aparılıb
19:04 / 11-07-2025
Kommunal xidmətin rəhbəri kütləvi zəhərlənmədən sonra həbs edilib
11:26 / 11-07-2025
Vüqar Rəhimzadə: "Azərbaycan konstruktiv və lider mövqeyi ilə sülh gündəliyini irəli aparır"
11:17 / 11-07-2025
Lavrov: "Birləşmiş Fələstin Əmirliklərinin yaradılması ideyaları getdikcə daha çox səslənir"
11:13 / 11-07-2025
Lavrov: "Berlin, Paris və London Avropanı Rusiya ilə müharibəyə qızışdırmağa çalışır"
11:11 / 11-07-2025
Rusiya baş nazirinin müavini Patruşev qiyabi olaraq Ukraynada “taxıl oğurluğu”nda ittiham olunur
11:05 / 11-07-2025
Ağ Ev Trampın Supermen obrazını dərc edib
11:03 / 11-07-2025
Təqaüdçü tanışını öldürərək onun meyitini 20 parçaya bölüb
10:04 / 11-07-2025
QHT sədrinin layihə çərçivəsində şəhid ailələri ilə görüşü davam edir
23:49 / 10-07-2025
Zelenski Ukraynanın ABŞ-dakı səfirini dəyişdirmək planlarını təsdiqləyib
23:41 / 10-07-2025
İlham Əliyevin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə səfəri başa çatıb
23:39 / 10-07-2025
Trampın Lavrov və Rubionun səsləndirdiyi fikirlərlə bağlı gəldiyi nəticə ABŞ-ın Ukrayna ilə bağlı addımlarını müəyyən edəcək
22:55 / 10-07-2025
Avtomobil istidən huşunu itirən şəxsin üstünə çıxıb
22:52 / 10-07-2025
Sərxoş kişi Krım körpüsündən Moskvaya düşərək sağ qalıb
22:46 / 10-07-2025
Çin alimləri Ayın mantiyasının yenidən əriməsi əlamətləri aşkar ediblər
22:41 / 10-07-2025
Basketbolçu Kasatkinin vəkilləri həbs qətimkan tədbirinin dəyişdirilməsindən apellyasiya şikayəti verib
22:37 / 10-07-2025
Məşhur cərrah professor vəfat edib
22:32 / 10-07-2025
İsrail Hizbullahın artilleriya komandirini öldürüb
22:29 / 10-07-2025
Serbiya dinc məqsədlər üçün nüvə proqramını inkişaf etdirməyə başlayır
Qvami Məhəbbətoğlunun “Alpan etüdləri”
Tarix: 18-07-2021 03:42 | Bölmə: Ədəbiyyat
Bu günlərdə Azərbaycan jurnalistikasında özünəməxsus orijinal dəst-
xətti, yazı manerası, üslubu olan yazıçı-publisist, Azərbaycan Yazıçılar
Birliyinin üzvü Qvami Məhəbbətoğlunun "Alpan etüdləri" kitabı nəşr
olunub. Bəri başdan qeyd edək ki, "Alpan etüdləri" mövzu baxımından
müəllifin “Hərdən gülməyim gəlir”, “Bu mənim alın yazımdır”, “Bibimin
madonna servisi” kitablarından fərqlənir. Ayrı-ayrı oçerklər toplusundan
ibarət olan bu kitabında Qvami Məhəbbətoğlu tarixlə publisistikanı bir
araya gətirməklə doğulduğu kəndin, o yurdun, o ocağın tarixi keçmişinin
və bu gününün epopeyasını parlaq şəkildə yarada bilmişdir. Belə ki,
yazıçı-publisist oxucunun əlindən tutub qədim Alpan kəndinin (Quba
rayonu) tarixi keçmişinə aparır. Tarixin qaranlıq cığırlarına, keşməkeşli
yollarına ixtisasca tarixçi olmasa da, bir tarixçi kimi çıraq tutur. Bu da
onun ən təqdirəlayiq uğurlarındandır.
Kitabda Alpan bəyləri haqqında, daha doğrusu, onların 1905-1918-ci
illərdə erməni daşnaklarına qarşı apardıqları mübarizə də maraqlı
faktlarla öz əksini tapıb. Kitabda diqqəti çəkən məqamlardan biri də
“Şərqin Şekspiri”, ölməz ustad ,dramaturqumuz Hüseyn Cavidin bir
müddət Alpanda yaşaması və yaradıcılığının şah əsəri olan “İblis”
dramını bu kənddə tamamlamasıdır. “Alpan etüdləri”ndə bu və ya digər
şəxslərin, o cümlədən Səməd Vurğun, Əli Fəhmi kimi tanınmışların
Alpanla bağlılığı da danılmaz faktlarla öz əksini tapıb.
Bu məqamda bir məsələyə də toxunmaq istərdik. Müəllif kitabdakı bu
və digər yazılarında,araşdırmalarında yalnız tarixi məxəzlərlə kifayətlənməyib.
Alpan kəndinin qədim tarixinə, mədəniyyətinə bu yurdun ziyalılarının,
tanınmışlarımızın simalarında bəzi faktlara işıq tutmağa, daha doğrusu,
yurdunun kiçik ensiklopediyasını yaratmağa cəhd göstərib. Bütün
bunları üzə çıxaran müəllif kəndin tarixinə, mədəniyyətinə, həm də
tanınmışların fəaliyyətlərinə yeni çalarlar əlavə etməyə, sözün həqiqi
mənasında müvəffəq olub.
Bir sözlə, Qvami Məhəbbətoğlunun bu kitabındakı hansı oçerkinə baş
vurursan vur, oxuyursan oxu, orada Alpan kəndindən olan hansısa bir
Vətən övladının könül duyğularının, xoş əməllərinin ayrı-ayrı çeşidlərini,
ayrı-ayrı boyalarını görürsən. Və bu boyaların əlvanlığına sevinməyə
bilmirsən. Hər bir Vətən oğlunun, Vətən qızının həyat salnaməsini kiçik
ştrixlərlə olsa da, dolğun görürsən. Bu yerdə yazar qardaşımızın
qələminin gücünə qibtə etməyə bilmirsən.
İstedadlı yazar kitabının bir bölümünü belə adlandırıb: “İkinci Qarabağ
savaşı və yaxud Vətən müharibəsi”. O, bu bölümdə otuz illik işğaldan
sonra Vətən övladlarımızın zəfərlə tamamlanan 44 günlük savaşından
və bu savaşda Azərcanbaycanımız hər bir kəndi kimi, alpanlıların da
mərdliklə apardığı döyüşləri qələmə almağı özünə bir vətəndaşlıq borcu
bilib. İstər Birinci, istərsə də İkinci Qarabağ savaşında işğalçı erməni
faşistlərinə qarşı mübarizədə ön sıralarda olan yüzlərlə alpanlının iştirak
etdiyini və onlardan iyirmi nəfərdən çoxunun şəhid olduğunu və ya itkin
düşdüyünü qeyd edir.
Yeri gəlmişkən, onu bildirmək istəyirik ki, Qvami Məhəbbətoğlu “Alpan etüdləri”adlandırdığı bu oçerklər toplusunda özünəxas orijinal bir üslubdan
istifadə edib. Bir çox oçerklərini proloq, haşiyə, epiloq deyə bölmələrə
ayırıb. Bununla da Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində bəlkə də bir ilkə
imza atıb, bu da bizi son dərəcə sevindirir. Bir məsələyə də toxunmaq
istərdik. Bizim bildiyimizə görə, “etüd” naturadan çəkilən təsviri
incəsənət əsərinin ilkin nümunəsi anlamındadır. Bu baxımdan Qvami
Məhəbbətoğlu Alpanın bir çox şəxslərinin simasında Alpanın etüdlərini
“çəkməyə” cəhd göstərib. İnsafən, buna da nail olub.
Bir daha vurğulamaq yerinə düşərdi ki, “Alpan etüdləri” Qvami
Məhəbbətoğlu yaradıcılığında son dərəcə orijinal, bundan əvvəl
yazdıqlarından çox fərqli, hətta sadəcə üslub deyil, eyni zamanda mövzu
baxımından da ənənəvi yaradıcılıq hüdudlarını aşan, tarix və publisistikanı bir
araya gətirən uğurlu bir kitabdır. Zənnimizcə, bu kitab tarixçilərimiz
tərəfindən də maraqla qarşılanacaq. Bəlkə də onların yeni axtarışlarına
stimul verəcək.
Yeri gəlmişkən, onu da deyək ki, “Alpan etüdləri” kitabı nöqsanlardan
da xali deyil. Lakin bu nöqsanlar kitabın ümumi ahənginə xələl
gətirmədiyindən onları sadalamağa gərək duymadıq.
Son söz əvəzi isə bunu bildiririk ki, “Alpan etüdləri” kitabı yaddaşımıza
bu sözləri həkk etmiş oldu: “Alpan qədim möhtəşəm bir qaladır. Bu
qalada Azərbaycanın tarixi uyuyur. Alpanlılar isə bu qalanın unudulmaz
yaradıcıları və qoruyucuları...”
Ələsgər Talıboğlu,
şair-publisist, AYB-nin üzvü,
Məmməd Araz mükafatı laureatı
Qəhrəman Qasımov,
“Şəfəq” qəzetinin redaktoru,
Əməkdar jurnalist
Baxış sayı: 684
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 18-07-2021 03:42 | Bölmə: Ədəbiyyat
Bu günlərdə Azərbaycan jurnalistikasında özünəməxsus orijinal dəst-
xətti, yazı manerası, üslubu olan yazıçı-publisist, Azərbaycan Yazıçılar
Birliyinin üzvü Qvami Məhəbbətoğlunun "Alpan etüdləri" kitabı nəşr
olunub. Bəri başdan qeyd edək ki, "Alpan etüdləri" mövzu baxımından
müəllifin “Hərdən gülməyim gəlir”, “Bu mənim alın yazımdır”, “Bibimin
madonna servisi” kitablarından fərqlənir. Ayrı-ayrı oçerklər toplusundan
ibarət olan bu kitabında Qvami Məhəbbətoğlu tarixlə publisistikanı bir
araya gətirməklə doğulduğu kəndin, o yurdun, o ocağın tarixi keçmişinin
və bu gününün epopeyasını parlaq şəkildə yarada bilmişdir. Belə ki,
yazıçı-publisist oxucunun əlindən tutub qədim Alpan kəndinin (Quba
rayonu) tarixi keçmişinə aparır. Tarixin qaranlıq cığırlarına, keşməkeşli
yollarına ixtisasca tarixçi olmasa da, bir tarixçi kimi çıraq tutur. Bu da
onun ən təqdirəlayiq uğurlarındandır.
Kitabda Alpan bəyləri haqqında, daha doğrusu, onların 1905-1918-ci
illərdə erməni daşnaklarına qarşı apardıqları mübarizə də maraqlı
faktlarla öz əksini tapıb. Kitabda diqqəti çəkən məqamlardan biri də
“Şərqin Şekspiri”, ölməz ustad ,dramaturqumuz Hüseyn Cavidin bir
müddət Alpanda yaşaması və yaradıcılığının şah əsəri olan “İblis”
dramını bu kənddə tamamlamasıdır. “Alpan etüdləri”ndə bu və ya digər
şəxslərin, o cümlədən Səməd Vurğun, Əli Fəhmi kimi tanınmışların
Alpanla bağlılığı da danılmaz faktlarla öz əksini tapıb.
Bu məqamda bir məsələyə də toxunmaq istərdik. Müəllif kitabdakı bu
və digər yazılarında,araşdırmalarında yalnız tarixi məxəzlərlə kifayətlənməyib.
Alpan kəndinin qədim tarixinə, mədəniyyətinə bu yurdun ziyalılarının,
tanınmışlarımızın simalarında bəzi faktlara işıq tutmağa, daha doğrusu,
yurdunun kiçik ensiklopediyasını yaratmağa cəhd göstərib. Bütün
bunları üzə çıxaran müəllif kəndin tarixinə, mədəniyyətinə, həm də
tanınmışların fəaliyyətlərinə yeni çalarlar əlavə etməyə, sözün həqiqi
mənasında müvəffəq olub.
Bir sözlə, Qvami Məhəbbətoğlunun bu kitabındakı hansı oçerkinə baş
vurursan vur, oxuyursan oxu, orada Alpan kəndindən olan hansısa bir
Vətən övladının könül duyğularının, xoş əməllərinin ayrı-ayrı çeşidlərini,
ayrı-ayrı boyalarını görürsən. Və bu boyaların əlvanlığına sevinməyə
bilmirsən. Hər bir Vətən oğlunun, Vətən qızının həyat salnaməsini kiçik
ştrixlərlə olsa da, dolğun görürsən. Bu yerdə yazar qardaşımızın
qələminin gücünə qibtə etməyə bilmirsən.
İstedadlı yazar kitabının bir bölümünü belə adlandırıb: “İkinci Qarabağ
savaşı və yaxud Vətən müharibəsi”. O, bu bölümdə otuz illik işğaldan
sonra Vətən övladlarımızın zəfərlə tamamlanan 44 günlük savaşından
və bu savaşda Azərcanbaycanımız hər bir kəndi kimi, alpanlıların da
mərdliklə apardığı döyüşləri qələmə almağı özünə bir vətəndaşlıq borcu
bilib. İstər Birinci, istərsə də İkinci Qarabağ savaşında işğalçı erməni
faşistlərinə qarşı mübarizədə ön sıralarda olan yüzlərlə alpanlının iştirak
etdiyini və onlardan iyirmi nəfərdən çoxunun şəhid olduğunu və ya itkin
düşdüyünü qeyd edir.
Yeri gəlmişkən, onu bildirmək istəyirik ki, Qvami Məhəbbətoğlu “Alpan etüdləri”adlandırdığı bu oçerklər toplusunda özünəxas orijinal bir üslubdan
istifadə edib. Bir çox oçerklərini proloq, haşiyə, epiloq deyə bölmələrə
ayırıb. Bununla da Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində bəlkə də bir ilkə
imza atıb, bu da bizi son dərəcə sevindirir. Bir məsələyə də toxunmaq
istərdik. Bizim bildiyimizə görə, “etüd” naturadan çəkilən təsviri
incəsənət əsərinin ilkin nümunəsi anlamındadır. Bu baxımdan Qvami
Məhəbbətoğlu Alpanın bir çox şəxslərinin simasında Alpanın etüdlərini
“çəkməyə” cəhd göstərib. İnsafən, buna da nail olub.
Bir daha vurğulamaq yerinə düşərdi ki, “Alpan etüdləri” Qvami
Məhəbbətoğlu yaradıcılığında son dərəcə orijinal, bundan əvvəl
yazdıqlarından çox fərqli, hətta sadəcə üslub deyil, eyni zamanda mövzu
baxımından da ənənəvi yaradıcılıq hüdudlarını aşan, tarix və publisistikanı bir
araya gətirən uğurlu bir kitabdır. Zənnimizcə, bu kitab tarixçilərimiz
tərəfindən də maraqla qarşılanacaq. Bəlkə də onların yeni axtarışlarına
stimul verəcək.
Yeri gəlmişkən, onu da deyək ki, “Alpan etüdləri” kitabı nöqsanlardan
da xali deyil. Lakin bu nöqsanlar kitabın ümumi ahənginə xələl
gətirmədiyindən onları sadalamağa gərək duymadıq.
Son söz əvəzi isə bunu bildiririk ki, “Alpan etüdləri” kitabı yaddaşımıza
bu sözləri həkk etmiş oldu: “Alpan qədim möhtəşəm bir qaladır. Bu
qalada Azərbaycanın tarixi uyuyur. Alpanlılar isə bu qalanın unudulmaz
yaradıcıları və qoruyucuları...”
Ələsgər Talıboğlu,
şair-publisist, AYB-nin üzvü,
Məmməd Araz mükafatı laureatı
Qəhrəman Qasımov,
“Şəfəq” qəzetinin redaktoru,
Əməkdar jurnalist
Baxış sayı: 684
Bölməyə aid digər xəbərlər
15-06-2025, 20:02
Sumqayıtda şairə-jurnalist İlhamə Məhəmmədqızının 55 illik yubileyi qeyd olundu-VİDEO+FOTOLAR
11-06-2025, 11:03
38 yaşlı şairə vəfat edib
3-06-2025, 07:39
DƏYƏRLİ ŞAİRİN YENİ SÖZ SOVQATI- TARİYEL ABBASLI
31-05-2025, 16:06
Sumqayıtda şair Rafiq Yusifoğlunun 75 illik yubileyinə həsr olunmuş ədəbi bədii gecə keçirildi-VİDEO+FOTOLAR
31-05-2025, 15:15
Ukraynada ABŞ yazıçısının 30 min kitabı rus mafiyasını “romantikləşdirdiyinə” görə məhv edilib
17-05-2025, 18:21
Türkiyə Ədəbiyyat Vəqfi Sumqayıtda-Kitab təqdimatı və mükafatlandırma-VİDEO+FOTOLAR
9-05-2025, 10:00
Azərbaycan Hərb Tarixi Muzeyində “Böyük Qələbənin varisləri” kitabının təqdimatı keçirilib
8-05-2025, 23:12
"Azərbaycan" jurnalının kollektivi oxucularla görüşüb-VİDEO+FOTOLAR
7-05-2025, 10:44
Sumqayıt şəhərində Güləmail Muradın "Beş Ulduz" adlı kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
2-05-2025, 10:58
ŞAHLAR GÖYTÜRKÜN ALİM – ŞAİR– VƏTƏNDAŞ MİSSİYASI-Vüqar Əhməd
18-04-2025, 00:01
Miraslan Rasimi də itirdik-Namiq MƏMMƏDLİ
16-04-2025, 23:50
Ədalət Əroğlunun doğum gününü təbrik edirəm!
16-04-2025, 22:31
Şair və ədəbiyyatşünas Konstantin Kedrov vəfat edib
9-04-2025, 09:10
Qahirədə seminar: Azərbaycan alimləri ərəb dilinin inkişafına böyük töhfələr veriblər
17-03-2025, 11:15
MƏZARSIZ QƏHRƏMAN-Xaqani Abbasəli ÖZTÜRK
16-03-2025, 02:44
Sumqayıtda şair Məmməd İlqarın 75 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
12-03-2025, 22:08
Elmin təhsilə inteqrasiyası istiqamətində növbəti mühazirə oxunub
2-03-2025, 22:59
Sumqayıt şəhərində Natəvan Dəmirçioğlunun "Açar" romanının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
25-02-2025, 13:05
Sumqayıt şəhərində deputatın kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
19-02-2025, 22:17
Sumqayıtda şair Asif Asimanın 70 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOROLAR
19-02-2025, 09:01
Nəcibliyi, ziyalılığı ilə hər kəsin sevgisini qazanan işıqlı insan
9-02-2025, 21:49
Şeirlər- İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
1-02-2025, 23:22
Xalidə Nurayı TƏBRİK EDİRİK!
23-12-2024, 15:46
Səbuhi Zamanın “Adamın Dibi” adlı kitabı işıq üzü gördü
15-12-2024, 14:33
Yazıçı Samir İmanovun "Arzularımın rəqsi" adlı kitabının təqdimat mərasimi keçirilib
13-11-2024, 23:46
Görkəmli Türk Ədibi Sərhəd Kabaklı-Vüqar Əhməd
1-11-2024, 13:16
Sumqayıt şəhərinin 75 illiyinə həsr olunmuş ədəbi-bədii gecə keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-10-2024, 21:46
Rusiyanın əməkdar artisti Kazbek Suanov dünyasını dəyişib
26-10-2024, 18:55
Tanzaniyada Puşkinin abidəsinin açılışı olub, nağılları isə suahili dilində nəşr olunub
16-10-2024, 10:02
Naxçıvan ədəbi mühitinin seçilən nümayəndəsi Hüseyn Razinin 100 illiyinə layiqli töhfə
12-10-2024, 20:45
Naxçıvanda xarici tədqiqatçıların iştirakı ilə arxeoloji kəşfiyyat işləri aparılır
12-10-2024, 19:55
Azərbaycan Universitetində Mirzə Ələkbər Sabir irsi və ədəbi dilə həsr olunmuş tədbir keçirilib
12-10-2024, 10:47
Ədəbiyyat müəllimi erotik fotolara görə töhmət alıb
28-09-2024, 21:57
Onu "Türk dünyasının sevilən qızı" adlandırırdılar
28-09-2024, 21:51
Vüqar Əhməd: "Allahımızın üzü dönüb"
2-08-2024, 14:53
Mirzə Ələkbər Sabir Fondu yeni layihənin icrasına başlayıb
1-08-2024, 13:22
“Cəfər Cabbarlı - ədəbiyyatımızın böyük sənət fədaisi” adlı layihənin icrasına başlanılıb
12-06-2024, 23:33
Professor Mahirə Hüseynova Turan Elmlər Akademiyasının akademiki seçilib
9-06-2024, 15:53
"Zəfəri yaşadanlar” kitabının təqdimat mərasimindən-VİDEO+FOTOLAR
6-06-2024, 14:52
Sumqayıtda Mikayıl Müşfiqin anım mərasimi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
1-05-2024, 21:08
Rusiya yazıçılarının kitablarının 170-dən çox nadir nəşri Avropa kitabxanalarından yoxa çıxıb
27-04-2024, 00:42
ƏZƏL-AXIR SÖZ QALACAQ DÜNYADA
26-04-2024, 11:47
AMEA NİZAMİ GƏNCƏVİ ADINA İNSTİTUTUN 90 İLLİYİ