21:37 / 06-12-2025
Zelenski Uitkoff və Kuşnerlə danışdığını açıqladı
21:29 / 06-12-2025
"The Independent": Makron, Merz və Starmer Zelenski ilə görüşə hazırlaşır
19:50 / 06-12-2025
Dmitriyev ABŞ-ın yeni milli təhlükəsizlik strategiyasını dürüst adlandırdı
19:47 / 06-12-2025
Bədən tərbiyəsi dərsi zamanı məktəbli ipdən yıxılıb
19:44 / 06-12-2025
Bir kişini öldürməkdə ittiham olunanlar həbs edilib
19:40 / 06-12-2025
Fərdi evdə baş verən yanğında bir qadın ölüb
19:38 / 06-12-2025
Polis birinci kurs tələbəsini saxlayıb
19:34 / 06-12-2025
Sarkozi həbsxanada taxıl batonları və süd məhsulları ilə dolanırdı
19:30 / 06-12-2025
4,1 bal gücündə zəlzələ baş verib
13:04 / 06-12-2025
Ufada Rusiya Qadınlar Boks Çempionatı başa çatdı
12:58 / 06-12-2025
Safonov və Zabarnı PSJ məşqində eyni komandada oynayıblar
12:55 / 06-12-2025
Qırğızıstan Prezidenti Japarov Putindən ad günü təbriki alıb
12:50 / 06-12-2025
Güclü külək Milad ağacını aşırıb
12:46 / 06-12-2025
Pis hava şəraiti səbəbindən təyyarə iki dəfə eniş edə bilməyib
12:38 / 06-12-2025
Qvadelupada Milad şənliyində avtomobil izdihamın üzərinə sürülüb
12:35 / 06-12-2025
Yanğın nəticəsində bir kişi və bir qadın xəsarət alıb
12:32 / 06-12-2025
Təqaüdçüdən təxminən 500.000 rubl oğurlayan çirkli pul yuyan şəxs saxlanılıb
12:16 / 06-12-2025
Paraşütçülərə hücumda iştirak edən şəxs həbs edilib
12:11 / 06-12-2025
İki residivist avtomobil almaq bəhanəsi ilə Tümen sakinini öldürdü
12:08 / 06-12-2025
Avtomobil və nağd pul oğurluğuna görə iki 17 yaşlı gənc həbs edilib
22:57 / 05-12-2025
Baş prokuror Sumqayıt şəhərində vətəndaşları qəbul edib
22:45 / 05-12-2025
MN-in Tibbi Sənədlər Arxivinin rəisi həbs olundu
22:32 / 05-12-2025
FIFA Sülh Mükafatını Trampa verdilər
22:24 / 05-12-2025
Bu həkimlər işləyə bilmək üçün rüşvət verib - Siyahı və məbləğ
22:13 / 05-12-2025
Fərid Əhmədov Bərdədə vətəndaşları qəbul edib - Fotolar
22:08 / 05-12-2025
Yabloko sədrinin müavini Lev Şlosberq Rusiya ordusu haqqında yalan xəbərlərə görə həbs edilib
21:23 / 05-12-2025
Moskvada Dövlət Duması binasının yaxınlığında polis əmrlərinə tabe olmadıqlarına görə üç nəfər həbs edilib
21:20 / 05-12-2025
Fövqəladə Hallar Nazirliyinin veteranlarının abidəsinin təhqir edilməsində şübhəli bilinən şəxs saxlanılıb
21:14 / 05-12-2025
NYT: Avropa Komissiyası Ukraynadakı korrupsiya ilə bağlı gizli hesabat alıb
21:09 / 05-12-2025
Orban Rusiya-ABŞ danışıqlarını Avropa üçün dönüş nöqtəsi adlandırdı
21:07 / 05-12-2025
Labubuda aşkar edilən zəhərli maddə bədəndə toplanır
20:54 / 05-12-2025
"Reuters": AB və G7 Rusiya neftinin dəniz yolu ilə daşınmasına qoyulan qadağanı müzakirə edib
20:51 / 05-12-2025
Hindistan Prezidenti Murmu Putin üçün vegetarian şam yeməyi təşkil etdi
20:48 / 05-12-2025
Sakinləri 35 milyon rubl şantaj etdiklərinə görə həbs olunublar
20:45 / 05-12-2025
Keçmiş polis məmuru qanunsuz narkotik ticarətində şübhəli bilinir
20:38 / 05-12-2025
Tramp ABŞ-da əlverişli mikroavtomobillərin istehsalını təsdiqlədi
20:34 / 05-12-2025
FIBA Rusiyaya 2028-ci il Olimpiya Seçmə Yolunu alternativ təqdim edəcək
15:53 / 05-12-2025
"El País": AB Kiyevdən güzəştlərə ehtiyac olduğunu anlamağa başlayır
Qvami Məhəbbətoğlunun “Alpan etüdləri”
Tarix: 18-07-2021 03:42 | Bölmə: Ədəbiyyat
Bu günlərdə Azərbaycan jurnalistikasında özünəməxsus orijinal dəst-
xətti, yazı manerası, üslubu olan yazıçı-publisist, Azərbaycan Yazıçılar
Birliyinin üzvü Qvami Məhəbbətoğlunun "Alpan etüdləri" kitabı nəşr
olunub. Bəri başdan qeyd edək ki, "Alpan etüdləri" mövzu baxımından
müəllifin “Hərdən gülməyim gəlir”, “Bu mənim alın yazımdır”, “Bibimin
madonna servisi” kitablarından fərqlənir. Ayrı-ayrı oçerklər toplusundan
ibarət olan bu kitabında Qvami Məhəbbətoğlu tarixlə publisistikanı bir
araya gətirməklə doğulduğu kəndin, o yurdun, o ocağın tarixi keçmişinin
və bu gününün epopeyasını parlaq şəkildə yarada bilmişdir. Belə ki,
yazıçı-publisist oxucunun əlindən tutub qədim Alpan kəndinin (Quba
rayonu) tarixi keçmişinə aparır. Tarixin qaranlıq cığırlarına, keşməkeşli
yollarına ixtisasca tarixçi olmasa da, bir tarixçi kimi çıraq tutur. Bu da
onun ən təqdirəlayiq uğurlarındandır.
Kitabda Alpan bəyləri haqqında, daha doğrusu, onların 1905-1918-ci
illərdə erməni daşnaklarına qarşı apardıqları mübarizə də maraqlı
faktlarla öz əksini tapıb. Kitabda diqqəti çəkən məqamlardan biri də
“Şərqin Şekspiri”, ölməz ustad ,dramaturqumuz Hüseyn Cavidin bir
müddət Alpanda yaşaması və yaradıcılığının şah əsəri olan “İblis”
dramını bu kənddə tamamlamasıdır. “Alpan etüdləri”ndə bu və ya digər
şəxslərin, o cümlədən Səməd Vurğun, Əli Fəhmi kimi tanınmışların
Alpanla bağlılığı da danılmaz faktlarla öz əksini tapıb.
Bu məqamda bir məsələyə də toxunmaq istərdik. Müəllif kitabdakı bu
və digər yazılarında,araşdırmalarında yalnız tarixi məxəzlərlə kifayətlənməyib.
Alpan kəndinin qədim tarixinə, mədəniyyətinə bu yurdun ziyalılarının,
tanınmışlarımızın simalarında bəzi faktlara işıq tutmağa, daha doğrusu,
yurdunun kiçik ensiklopediyasını yaratmağa cəhd göstərib. Bütün
bunları üzə çıxaran müəllif kəndin tarixinə, mədəniyyətinə, həm də
tanınmışların fəaliyyətlərinə yeni çalarlar əlavə etməyə, sözün həqiqi
mənasında müvəffəq olub.
Bir sözlə, Qvami Məhəbbətoğlunun bu kitabındakı hansı oçerkinə baş
vurursan vur, oxuyursan oxu, orada Alpan kəndindən olan hansısa bir
Vətən övladının könül duyğularının, xoş əməllərinin ayrı-ayrı çeşidlərini,
ayrı-ayrı boyalarını görürsən. Və bu boyaların əlvanlığına sevinməyə
bilmirsən. Hər bir Vətən oğlunun, Vətən qızının həyat salnaməsini kiçik
ştrixlərlə olsa da, dolğun görürsən. Bu yerdə yazar qardaşımızın
qələminin gücünə qibtə etməyə bilmirsən.
İstedadlı yazar kitabının bir bölümünü belə adlandırıb: “İkinci Qarabağ
savaşı və yaxud Vətən müharibəsi”. O, bu bölümdə otuz illik işğaldan
sonra Vətən övladlarımızın zəfərlə tamamlanan 44 günlük savaşından
və bu savaşda Azərcanbaycanımız hər bir kəndi kimi, alpanlıların da
mərdliklə apardığı döyüşləri qələmə almağı özünə bir vətəndaşlıq borcu
bilib. İstər Birinci, istərsə də İkinci Qarabağ savaşında işğalçı erməni
faşistlərinə qarşı mübarizədə ön sıralarda olan yüzlərlə alpanlının iştirak
etdiyini və onlardan iyirmi nəfərdən çoxunun şəhid olduğunu və ya itkin
düşdüyünü qeyd edir.
Yeri gəlmişkən, onu bildirmək istəyirik ki, Qvami Məhəbbətoğlu “Alpan etüdləri”adlandırdığı bu oçerklər toplusunda özünəxas orijinal bir üslubdan
istifadə edib. Bir çox oçerklərini proloq, haşiyə, epiloq deyə bölmələrə
ayırıb. Bununla da Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində bəlkə də bir ilkə
imza atıb, bu da bizi son dərəcə sevindirir. Bir məsələyə də toxunmaq
istərdik. Bizim bildiyimizə görə, “etüd” naturadan çəkilən təsviri
incəsənət əsərinin ilkin nümunəsi anlamındadır. Bu baxımdan Qvami
Məhəbbətoğlu Alpanın bir çox şəxslərinin simasında Alpanın etüdlərini
“çəkməyə” cəhd göstərib. İnsafən, buna da nail olub.
Bir daha vurğulamaq yerinə düşərdi ki, “Alpan etüdləri” Qvami
Məhəbbətoğlu yaradıcılığında son dərəcə orijinal, bundan əvvəl
yazdıqlarından çox fərqli, hətta sadəcə üslub deyil, eyni zamanda mövzu
baxımından da ənənəvi yaradıcılıq hüdudlarını aşan, tarix və publisistikanı bir
araya gətirən uğurlu bir kitabdır. Zənnimizcə, bu kitab tarixçilərimiz
tərəfindən də maraqla qarşılanacaq. Bəlkə də onların yeni axtarışlarına
stimul verəcək.
Yeri gəlmişkən, onu da deyək ki, “Alpan etüdləri” kitabı nöqsanlardan
da xali deyil. Lakin bu nöqsanlar kitabın ümumi ahənginə xələl
gətirmədiyindən onları sadalamağa gərək duymadıq.
Son söz əvəzi isə bunu bildiririk ki, “Alpan etüdləri” kitabı yaddaşımıza
bu sözləri həkk etmiş oldu: “Alpan qədim möhtəşəm bir qaladır. Bu
qalada Azərbaycanın tarixi uyuyur. Alpanlılar isə bu qalanın unudulmaz
yaradıcıları və qoruyucuları...”
Ələsgər Talıboğlu,
şair-publisist, AYB-nin üzvü,
Məmməd Araz mükafatı laureatı
Qəhrəman Qasımov,
“Şəfəq” qəzetinin redaktoru,
Əməkdar jurnalist
Baxış sayı: 797
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 18-07-2021 03:42 | Bölmə: Ədəbiyyat
Bu günlərdə Azərbaycan jurnalistikasında özünəməxsus orijinal dəst-
xətti, yazı manerası, üslubu olan yazıçı-publisist, Azərbaycan Yazıçılar
Birliyinin üzvü Qvami Məhəbbətoğlunun "Alpan etüdləri" kitabı nəşr
olunub. Bəri başdan qeyd edək ki, "Alpan etüdləri" mövzu baxımından
müəllifin “Hərdən gülməyim gəlir”, “Bu mənim alın yazımdır”, “Bibimin
madonna servisi” kitablarından fərqlənir. Ayrı-ayrı oçerklər toplusundan
ibarət olan bu kitabında Qvami Məhəbbətoğlu tarixlə publisistikanı bir
araya gətirməklə doğulduğu kəndin, o yurdun, o ocağın tarixi keçmişinin
və bu gününün epopeyasını parlaq şəkildə yarada bilmişdir. Belə ki,
yazıçı-publisist oxucunun əlindən tutub qədim Alpan kəndinin (Quba
rayonu) tarixi keçmişinə aparır. Tarixin qaranlıq cığırlarına, keşməkeşli
yollarına ixtisasca tarixçi olmasa da, bir tarixçi kimi çıraq tutur. Bu da
onun ən təqdirəlayiq uğurlarındandır.
Kitabda Alpan bəyləri haqqında, daha doğrusu, onların 1905-1918-ci
illərdə erməni daşnaklarına qarşı apardıqları mübarizə də maraqlı
faktlarla öz əksini tapıb. Kitabda diqqəti çəkən məqamlardan biri də
“Şərqin Şekspiri”, ölməz ustad ,dramaturqumuz Hüseyn Cavidin bir
müddət Alpanda yaşaması və yaradıcılığının şah əsəri olan “İblis”
dramını bu kənddə tamamlamasıdır. “Alpan etüdləri”ndə bu və ya digər
şəxslərin, o cümlədən Səməd Vurğun, Əli Fəhmi kimi tanınmışların
Alpanla bağlılığı da danılmaz faktlarla öz əksini tapıb.
Bu məqamda bir məsələyə də toxunmaq istərdik. Müəllif kitabdakı bu
və digər yazılarında,araşdırmalarında yalnız tarixi məxəzlərlə kifayətlənməyib.
Alpan kəndinin qədim tarixinə, mədəniyyətinə bu yurdun ziyalılarının,
tanınmışlarımızın simalarında bəzi faktlara işıq tutmağa, daha doğrusu,
yurdunun kiçik ensiklopediyasını yaratmağa cəhd göstərib. Bütün
bunları üzə çıxaran müəllif kəndin tarixinə, mədəniyyətinə, həm də
tanınmışların fəaliyyətlərinə yeni çalarlar əlavə etməyə, sözün həqiqi
mənasında müvəffəq olub.
Bir sözlə, Qvami Məhəbbətoğlunun bu kitabındakı hansı oçerkinə baş
vurursan vur, oxuyursan oxu, orada Alpan kəndindən olan hansısa bir
Vətən övladının könül duyğularının, xoş əməllərinin ayrı-ayrı çeşidlərini,
ayrı-ayrı boyalarını görürsən. Və bu boyaların əlvanlığına sevinməyə
bilmirsən. Hər bir Vətən oğlunun, Vətən qızının həyat salnaməsini kiçik
ştrixlərlə olsa da, dolğun görürsən. Bu yerdə yazar qardaşımızın
qələminin gücünə qibtə etməyə bilmirsən.
İstedadlı yazar kitabının bir bölümünü belə adlandırıb: “İkinci Qarabağ
savaşı və yaxud Vətən müharibəsi”. O, bu bölümdə otuz illik işğaldan
sonra Vətən övladlarımızın zəfərlə tamamlanan 44 günlük savaşından
və bu savaşda Azərcanbaycanımız hər bir kəndi kimi, alpanlıların da
mərdliklə apardığı döyüşləri qələmə almağı özünə bir vətəndaşlıq borcu
bilib. İstər Birinci, istərsə də İkinci Qarabağ savaşında işğalçı erməni
faşistlərinə qarşı mübarizədə ön sıralarda olan yüzlərlə alpanlının iştirak
etdiyini və onlardan iyirmi nəfərdən çoxunun şəhid olduğunu və ya itkin
düşdüyünü qeyd edir.
Yeri gəlmişkən, onu bildirmək istəyirik ki, Qvami Məhəbbətoğlu “Alpan etüdləri”adlandırdığı bu oçerklər toplusunda özünəxas orijinal bir üslubdan
istifadə edib. Bir çox oçerklərini proloq, haşiyə, epiloq deyə bölmələrə
ayırıb. Bununla da Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində bəlkə də bir ilkə
imza atıb, bu da bizi son dərəcə sevindirir. Bir məsələyə də toxunmaq
istərdik. Bizim bildiyimizə görə, “etüd” naturadan çəkilən təsviri
incəsənət əsərinin ilkin nümunəsi anlamındadır. Bu baxımdan Qvami
Məhəbbətoğlu Alpanın bir çox şəxslərinin simasında Alpanın etüdlərini
“çəkməyə” cəhd göstərib. İnsafən, buna da nail olub.
Bir daha vurğulamaq yerinə düşərdi ki, “Alpan etüdləri” Qvami
Məhəbbətoğlu yaradıcılığında son dərəcə orijinal, bundan əvvəl
yazdıqlarından çox fərqli, hətta sadəcə üslub deyil, eyni zamanda mövzu
baxımından da ənənəvi yaradıcılıq hüdudlarını aşan, tarix və publisistikanı bir
araya gətirən uğurlu bir kitabdır. Zənnimizcə, bu kitab tarixçilərimiz
tərəfindən də maraqla qarşılanacaq. Bəlkə də onların yeni axtarışlarına
stimul verəcək.
Yeri gəlmişkən, onu da deyək ki, “Alpan etüdləri” kitabı nöqsanlardan
da xali deyil. Lakin bu nöqsanlar kitabın ümumi ahənginə xələl
gətirmədiyindən onları sadalamağa gərək duymadıq.
Son söz əvəzi isə bunu bildiririk ki, “Alpan etüdləri” kitabı yaddaşımıza
bu sözləri həkk etmiş oldu: “Alpan qədim möhtəşəm bir qaladır. Bu
qalada Azərbaycanın tarixi uyuyur. Alpanlılar isə bu qalanın unudulmaz
yaradıcıları və qoruyucuları...”
Ələsgər Talıboğlu,
şair-publisist, AYB-nin üzvü,
Məmməd Araz mükafatı laureatı
Qəhrəman Qasımov,
“Şəfəq” qəzetinin redaktoru,
Əməkdar jurnalist
Baxış sayı: 797
Bölməyə aid digər xəbərlər
27-10-2025, 17:07
ŞAMİL ƏNVƏROĞLUNUN YENİ KİTABLARININ TƏQDİMATI KEÇİRİLİB-VİDEO+FOTOLAR
1-10-2025, 15:32
Məhkəmə yazıçını qiyabi olaraq 7 il müddətinə azadlıqdan məhrum edib
16-09-2025, 15:30
Azərbaycan və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin prezidentləri Şuşada Azərbaycanın tanınmış şəxsiyyətlərinin güllələnmiş heykəllərinə baxıblar
12-09-2025, 19:34
Ədliyyə Nazirliyi yazıçı Topol və daha üç nəfəri xarici agentlərin reyestrinə daxil edib
25-08-2025, 18:34
HÜSEYN ARİFLƏ İSMAYIL İMANZADƏNİN CƏBRAYIL SƏRGÜZƏŞTLƏRİ
12-08-2025, 23:11
Haqqdan yanan çıraq- Vüqar Vüqarlı-70
31-07-2025, 16:40
Mirzə Ələkbər Sabir Fondu növbəti layihəsinə yekun vurub
17-07-2025, 08:33
Lev Tolstoyun şəxsi əşyaları ilk dəfə Saxalində təqdim olunacaq
15-06-2025, 20:02
Sumqayıtda şairə-jurnalist İlhamə Məhəmmədqızının 55 illik yubileyi qeyd olundu-VİDEO+FOTOLAR
11-06-2025, 11:03
38 yaşlı şairə vəfat edib
3-06-2025, 07:39
DƏYƏRLİ ŞAİRİN YENİ SÖZ SOVQATI- TARİYEL ABBASLI
31-05-2025, 16:06
Sumqayıtda şair Rafiq Yusifoğlunun 75 illik yubileyinə həsr olunmuş ədəbi bədii gecə keçirildi-VİDEO+FOTOLAR
31-05-2025, 15:15
Ukraynada ABŞ yazıçısının 30 min kitabı rus mafiyasını “romantikləşdirdiyinə” görə məhv edilib
17-05-2025, 18:21
Türkiyə Ədəbiyyat Vəqfi Sumqayıtda-Kitab təqdimatı və mükafatlandırma-VİDEO+FOTOLAR
9-05-2025, 10:00
Azərbaycan Hərb Tarixi Muzeyində “Böyük Qələbənin varisləri” kitabının təqdimatı keçirilib
8-05-2025, 23:12
"Azərbaycan" jurnalının kollektivi oxucularla görüşüb-VİDEO+FOTOLAR
7-05-2025, 10:44
Sumqayıt şəhərində Güləmail Muradın "Beş Ulduz" adlı kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
2-05-2025, 10:58
ŞAHLAR GÖYTÜRKÜN ALİM – ŞAİR– VƏTƏNDAŞ MİSSİYASI-Vüqar Əhməd
18-04-2025, 00:01
Miraslan Rasimi də itirdik-Namiq MƏMMƏDLİ
16-04-2025, 23:50
Ədalət Əroğlunun doğum gününü təbrik edirəm!
16-04-2025, 22:31
Şair və ədəbiyyatşünas Konstantin Kedrov vəfat edib
9-04-2025, 09:10
Qahirədə seminar: Azərbaycan alimləri ərəb dilinin inkişafına böyük töhfələr veriblər
17-03-2025, 11:15
MƏZARSIZ QƏHRƏMAN-Xaqani Abbasəli ÖZTÜRK
16-03-2025, 02:44
Sumqayıtda şair Məmməd İlqarın 75 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
12-03-2025, 22:08
Elmin təhsilə inteqrasiyası istiqamətində növbəti mühazirə oxunub
2-03-2025, 22:59
Sumqayıt şəhərində Natəvan Dəmirçioğlunun "Açar" romanının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
25-02-2025, 13:05
Sumqayıt şəhərində deputatın kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
19-02-2025, 22:17
Sumqayıtda şair Asif Asimanın 70 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOROLAR
19-02-2025, 09:01
Nəcibliyi, ziyalılığı ilə hər kəsin sevgisini qazanan işıqlı insan
9-02-2025, 21:49
Şeirlər- İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
1-02-2025, 23:22
Xalidə Nurayı TƏBRİK EDİRİK!
23-12-2024, 15:46
Səbuhi Zamanın “Adamın Dibi” adlı kitabı işıq üzü gördü
15-12-2024, 14:33
Yazıçı Samir İmanovun "Arzularımın rəqsi" adlı kitabının təqdimat mərasimi keçirilib
13-11-2024, 23:46
Görkəmli Türk Ədibi Sərhəd Kabaklı-Vüqar Əhməd
1-11-2024, 13:16
Sumqayıt şəhərinin 75 illiyinə həsr olunmuş ədəbi-bədii gecə keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-10-2024, 21:46
Rusiyanın əməkdar artisti Kazbek Suanov dünyasını dəyişib
26-10-2024, 18:55
Tanzaniyada Puşkinin abidəsinin açılışı olub, nağılları isə suahili dilində nəşr olunub
16-10-2024, 10:02
Naxçıvan ədəbi mühitinin seçilən nümayəndəsi Hüseyn Razinin 100 illiyinə layiqli töhfə
12-10-2024, 20:45
Naxçıvanda xarici tədqiqatçıların iştirakı ilə arxeoloji kəşfiyyat işləri aparılır
12-10-2024, 19:55
Azərbaycan Universitetində Mirzə Ələkbər Sabir irsi və ədəbi dilə həsr olunmuş tədbir keçirilib
12-10-2024, 10:47
Ədəbiyyat müəllimi erotik fotolara görə töhmət alıb
28-09-2024, 21:57
Onu "Türk dünyasının sevilən qızı" adlandırırdılar
28-09-2024, 21:51
Vüqar Əhməd: "Allahımızın üzü dönüb"