20:00 / 20-10-2025
İlham Əliyev Qazaxıstana dövlət səfərinə gəlib
19:54 / 20-10-2025
Məktəbli qıza qarşı cinsi istismarda ittiham olunan 56 yaşlı tramvay sürücüsü həbs edilib
17:08 / 20-10-2025
Dağadırmanma yarışı zamanı itkin düşən qadının axtarışları davam etdirilir
17:05 / 20-10-2025
Keçmiş meşə təsərrüfatı naziri rüşvətxorluqda təqsirli bilinib
16:46 / 20-10-2025
Vitkoff: "Sülh müqavilələri yoluxucu oldu"
16:43 / 20-10-2025
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi: Rusiya Əfqanıstan və Pakistan arasında atəşkəsi alqışlayır
16:30 / 20-10-2025
Mixalkov Amerika kinosunun Rusiyada niyə xoşagəlməz hala gəldiyini izah etdi
16:26 / 20-10-2025
Qadının bədən hissələri tapılıb
16:20 / 20-10-2025
Politoloq Dudakov: "Tramp Zelenskiyə sataşmaqdan həzz alır"
16:06 / 20-10-2025
Məhkəmə iş adamının həyat yoldaşına hücumda şübhəli bilinən şəxsi qiyabi həbs edib
16:03 / 20-10-2025
İçərisində 1,6 milyon rubl olan itmiş bağlamanı oğurlayan şəxs tutulub
15:59 / 20-10-2025
Təhlükəsizlik qüvvələri Ermənistanın Gümrü şəhərinin merini saxlayıb
09:52 / 20-10-2025
Mərakeş gənclər arasında ilk dünya çempionatının qalibi oldu
09:49 / 20-10-2025
Yeniyetmələr qəbiristanlıqda 80-dən çox məzar daşını zədələyiblər
09:47 / 20-10-2025
Zaxarova: "Aİ Putin-Tramp görüşü ərəfəsində “təxribatçı hərəkətlərə” əl atır
09:44 / 20-10-2025
"Reuters": Tramp Ukraynaya "Tomaqavk" raketlərini verməkdən imtina etdi
09:43 / 20-10-2025
Təyyarənin təcili enişinin ilkin səbəbi açıqlanıb
09:39 / 20-10-2025
İş adamından 1,9 milyon rubl rüşvət almaqda şübhəli bilinən məmur saxlanılıb
09:37 / 20-10-2025
Sürücü ölümlə nəticələnən qəzanın sübutunu ört-basdır etmək üçün avtomobilini yandırıb
09:30 / 20-10-2025
Deputat Könül Nurullayeva vətəndaşlarla görüş keçirib
09:21 / 20-10-2025
Sumqayıtda şəhid Elmar Nəsibovun anım günündən-VİDEO+FOTOLAR
01:16 / 20-10-2025
Sumqayıtda şəhid Elçin Hüseynovun anım günü keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
23:03 / 19-10-2025
Şimali Kiprin yeni prezidenti o oldu
23:00 / 19-10-2025
“Kimin qarın ağrısı varsa, adımı hallandırır” - Elmar Məmmədyarov
18:42 / 19-10-2025
Tramp Qəzza zolağında Amerika hərbçilərinin olmayacağını təsdiqləyib
16:54 / 19-10-2025
Uşaq bağçasında baş verən qanunsuzluqlarla bağlı prokurorluq araşdırmalara başlayıb
16:50 / 19-10-2025
Jeleznoqorsk administrasiyası rəhbərinin birinci müavini saxlanılıb
16:47 / 19-10-2025
Fransanın Mədəniyyət Naziri Dati: "Luvrda soyğunçuluq peşəkarlar tərəfindən həyata keçirilib"
15:11 / 19-10-2025
"Parisien": Luvr yaxınlığında tapılan İmperator Yevgeninin oğurlanmış tacı
15:08 / 19-10-2025
İsrailin Milli Təhlükəsizlik Naziri Qəzzada müharibənin bərpasına çağırıb
15:06 / 19-10-2025
FHN: Evdə baş verən yanğında üç uşaq nəzarətsiz qalıb
14:59 / 19-10-2025
Vüqar Rəhimzadə: "Mehriban xanım Əliyevanın Vatikana səfəri ölkəmizin multikultural dəyərlərin inkişafına verdiyi töhfələrin təsdiqidir"
14:58 / 19-10-2025
ABŞ-da ukraynalı qaçqınlar ölkədə qalmaq hüququ üçün 1000 dollar ödəməyə başlayacaqlar
14:55 / 19-10-2025
Tibb müəssisəsinin çardağında paltarını yandırıb
12:52 / 19-10-2025
İmamoğlu barəsində “təhqir” ittihamına xitam verildi
12:33 / 19-10-2025
“The Telegraph” Zelenskini ABŞ-a səfərindən sonra karikatura ilə ələ salıb
Qvami Məhəbbətoğlunun “Alpan etüdləri”
Tarix: 18-07-2021 03:42 | Bölmə: Ədəbiyyat
Bu günlərdə Azərbaycan jurnalistikasında özünəməxsus orijinal dəst-
xətti, yazı manerası, üslubu olan yazıçı-publisist, Azərbaycan Yazıçılar
Birliyinin üzvü Qvami Məhəbbətoğlunun "Alpan etüdləri" kitabı nəşr
olunub. Bəri başdan qeyd edək ki, "Alpan etüdləri" mövzu baxımından
müəllifin “Hərdən gülməyim gəlir”, “Bu mənim alın yazımdır”, “Bibimin
madonna servisi” kitablarından fərqlənir. Ayrı-ayrı oçerklər toplusundan
ibarət olan bu kitabında Qvami Məhəbbətoğlu tarixlə publisistikanı bir
araya gətirməklə doğulduğu kəndin, o yurdun, o ocağın tarixi keçmişinin
və bu gününün epopeyasını parlaq şəkildə yarada bilmişdir. Belə ki,
yazıçı-publisist oxucunun əlindən tutub qədim Alpan kəndinin (Quba
rayonu) tarixi keçmişinə aparır. Tarixin qaranlıq cığırlarına, keşməkeşli
yollarına ixtisasca tarixçi olmasa da, bir tarixçi kimi çıraq tutur. Bu da
onun ən təqdirəlayiq uğurlarındandır.
Kitabda Alpan bəyləri haqqında, daha doğrusu, onların 1905-1918-ci
illərdə erməni daşnaklarına qarşı apardıqları mübarizə də maraqlı
faktlarla öz əksini tapıb. Kitabda diqqəti çəkən məqamlardan biri də
“Şərqin Şekspiri”, ölməz ustad ,dramaturqumuz Hüseyn Cavidin bir
müddət Alpanda yaşaması və yaradıcılığının şah əsəri olan “İblis”
dramını bu kənddə tamamlamasıdır. “Alpan etüdləri”ndə bu və ya digər
şəxslərin, o cümlədən Səməd Vurğun, Əli Fəhmi kimi tanınmışların
Alpanla bağlılığı da danılmaz faktlarla öz əksini tapıb.
Bu məqamda bir məsələyə də toxunmaq istərdik. Müəllif kitabdakı bu
və digər yazılarında,araşdırmalarında yalnız tarixi məxəzlərlə kifayətlənməyib.
Alpan kəndinin qədim tarixinə, mədəniyyətinə bu yurdun ziyalılarının,
tanınmışlarımızın simalarında bəzi faktlara işıq tutmağa, daha doğrusu,
yurdunun kiçik ensiklopediyasını yaratmağa cəhd göstərib. Bütün
bunları üzə çıxaran müəllif kəndin tarixinə, mədəniyyətinə, həm də
tanınmışların fəaliyyətlərinə yeni çalarlar əlavə etməyə, sözün həqiqi
mənasında müvəffəq olub.
Bir sözlə, Qvami Məhəbbətoğlunun bu kitabındakı hansı oçerkinə baş
vurursan vur, oxuyursan oxu, orada Alpan kəndindən olan hansısa bir
Vətən övladının könül duyğularının, xoş əməllərinin ayrı-ayrı çeşidlərini,
ayrı-ayrı boyalarını görürsən. Və bu boyaların əlvanlığına sevinməyə
bilmirsən. Hər bir Vətən oğlunun, Vətən qızının həyat salnaməsini kiçik
ştrixlərlə olsa da, dolğun görürsən. Bu yerdə yazar qardaşımızın
qələminin gücünə qibtə etməyə bilmirsən.
İstedadlı yazar kitabının bir bölümünü belə adlandırıb: “İkinci Qarabağ
savaşı və yaxud Vətən müharibəsi”. O, bu bölümdə otuz illik işğaldan
sonra Vətən övladlarımızın zəfərlə tamamlanan 44 günlük savaşından
və bu savaşda Azərcanbaycanımız hər bir kəndi kimi, alpanlıların da
mərdliklə apardığı döyüşləri qələmə almağı özünə bir vətəndaşlıq borcu
bilib. İstər Birinci, istərsə də İkinci Qarabağ savaşında işğalçı erməni
faşistlərinə qarşı mübarizədə ön sıralarda olan yüzlərlə alpanlının iştirak
etdiyini və onlardan iyirmi nəfərdən çoxunun şəhid olduğunu və ya itkin
düşdüyünü qeyd edir.
Yeri gəlmişkən, onu bildirmək istəyirik ki, Qvami Məhəbbətoğlu “Alpan etüdləri”adlandırdığı bu oçerklər toplusunda özünəxas orijinal bir üslubdan
istifadə edib. Bir çox oçerklərini proloq, haşiyə, epiloq deyə bölmələrə
ayırıb. Bununla da Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində bəlkə də bir ilkə
imza atıb, bu da bizi son dərəcə sevindirir. Bir məsələyə də toxunmaq
istərdik. Bizim bildiyimizə görə, “etüd” naturadan çəkilən təsviri
incəsənət əsərinin ilkin nümunəsi anlamındadır. Bu baxımdan Qvami
Məhəbbətoğlu Alpanın bir çox şəxslərinin simasında Alpanın etüdlərini
“çəkməyə” cəhd göstərib. İnsafən, buna da nail olub.
Bir daha vurğulamaq yerinə düşərdi ki, “Alpan etüdləri” Qvami
Məhəbbətoğlu yaradıcılığında son dərəcə orijinal, bundan əvvəl
yazdıqlarından çox fərqli, hətta sadəcə üslub deyil, eyni zamanda mövzu
baxımından da ənənəvi yaradıcılıq hüdudlarını aşan, tarix və publisistikanı bir
araya gətirən uğurlu bir kitabdır. Zənnimizcə, bu kitab tarixçilərimiz
tərəfindən də maraqla qarşılanacaq. Bəlkə də onların yeni axtarışlarına
stimul verəcək.
Yeri gəlmişkən, onu da deyək ki, “Alpan etüdləri” kitabı nöqsanlardan
da xali deyil. Lakin bu nöqsanlar kitabın ümumi ahənginə xələl
gətirmədiyindən onları sadalamağa gərək duymadıq.
Son söz əvəzi isə bunu bildiririk ki, “Alpan etüdləri” kitabı yaddaşımıza
bu sözləri həkk etmiş oldu: “Alpan qədim möhtəşəm bir qaladır. Bu
qalada Azərbaycanın tarixi uyuyur. Alpanlılar isə bu qalanın unudulmaz
yaradıcıları və qoruyucuları...”
Ələsgər Talıboğlu,
şair-publisist, AYB-nin üzvü,
Məmməd Araz mükafatı laureatı
Qəhrəman Qasımov,
“Şəfəq” qəzetinin redaktoru,
Əməkdar jurnalist
Baxış sayı: 771
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 18-07-2021 03:42 | Bölmə: Ədəbiyyat
Bu günlərdə Azərbaycan jurnalistikasında özünəməxsus orijinal dəst-
xətti, yazı manerası, üslubu olan yazıçı-publisist, Azərbaycan Yazıçılar
Birliyinin üzvü Qvami Məhəbbətoğlunun "Alpan etüdləri" kitabı nəşr
olunub. Bəri başdan qeyd edək ki, "Alpan etüdləri" mövzu baxımından
müəllifin “Hərdən gülməyim gəlir”, “Bu mənim alın yazımdır”, “Bibimin
madonna servisi” kitablarından fərqlənir. Ayrı-ayrı oçerklər toplusundan
ibarət olan bu kitabında Qvami Məhəbbətoğlu tarixlə publisistikanı bir
araya gətirməklə doğulduğu kəndin, o yurdun, o ocağın tarixi keçmişinin
və bu gününün epopeyasını parlaq şəkildə yarada bilmişdir. Belə ki,
yazıçı-publisist oxucunun əlindən tutub qədim Alpan kəndinin (Quba
rayonu) tarixi keçmişinə aparır. Tarixin qaranlıq cığırlarına, keşməkeşli
yollarına ixtisasca tarixçi olmasa da, bir tarixçi kimi çıraq tutur. Bu da
onun ən təqdirəlayiq uğurlarındandır.
Kitabda Alpan bəyləri haqqında, daha doğrusu, onların 1905-1918-ci
illərdə erməni daşnaklarına qarşı apardıqları mübarizə də maraqlı
faktlarla öz əksini tapıb. Kitabda diqqəti çəkən məqamlardan biri də
“Şərqin Şekspiri”, ölməz ustad ,dramaturqumuz Hüseyn Cavidin bir
müddət Alpanda yaşaması və yaradıcılığının şah əsəri olan “İblis”
dramını bu kənddə tamamlamasıdır. “Alpan etüdləri”ndə bu və ya digər
şəxslərin, o cümlədən Səməd Vurğun, Əli Fəhmi kimi tanınmışların
Alpanla bağlılığı da danılmaz faktlarla öz əksini tapıb.
Bu məqamda bir məsələyə də toxunmaq istərdik. Müəllif kitabdakı bu
və digər yazılarında,araşdırmalarında yalnız tarixi məxəzlərlə kifayətlənməyib.
Alpan kəndinin qədim tarixinə, mədəniyyətinə bu yurdun ziyalılarının,
tanınmışlarımızın simalarında bəzi faktlara işıq tutmağa, daha doğrusu,
yurdunun kiçik ensiklopediyasını yaratmağa cəhd göstərib. Bütün
bunları üzə çıxaran müəllif kəndin tarixinə, mədəniyyətinə, həm də
tanınmışların fəaliyyətlərinə yeni çalarlar əlavə etməyə, sözün həqiqi
mənasında müvəffəq olub.
Bir sözlə, Qvami Məhəbbətoğlunun bu kitabındakı hansı oçerkinə baş
vurursan vur, oxuyursan oxu, orada Alpan kəndindən olan hansısa bir
Vətən övladının könül duyğularının, xoş əməllərinin ayrı-ayrı çeşidlərini,
ayrı-ayrı boyalarını görürsən. Və bu boyaların əlvanlığına sevinməyə
bilmirsən. Hər bir Vətən oğlunun, Vətən qızının həyat salnaməsini kiçik
ştrixlərlə olsa da, dolğun görürsən. Bu yerdə yazar qardaşımızın
qələminin gücünə qibtə etməyə bilmirsən.
İstedadlı yazar kitabının bir bölümünü belə adlandırıb: “İkinci Qarabağ
savaşı və yaxud Vətən müharibəsi”. O, bu bölümdə otuz illik işğaldan
sonra Vətən övladlarımızın zəfərlə tamamlanan 44 günlük savaşından
və bu savaşda Azərcanbaycanımız hər bir kəndi kimi, alpanlıların da
mərdliklə apardığı döyüşləri qələmə almağı özünə bir vətəndaşlıq borcu
bilib. İstər Birinci, istərsə də İkinci Qarabağ savaşında işğalçı erməni
faşistlərinə qarşı mübarizədə ön sıralarda olan yüzlərlə alpanlının iştirak
etdiyini və onlardan iyirmi nəfərdən çoxunun şəhid olduğunu və ya itkin
düşdüyünü qeyd edir.
Yeri gəlmişkən, onu bildirmək istəyirik ki, Qvami Məhəbbətoğlu “Alpan etüdləri”adlandırdığı bu oçerklər toplusunda özünəxas orijinal bir üslubdan
istifadə edib. Bir çox oçerklərini proloq, haşiyə, epiloq deyə bölmələrə
ayırıb. Bununla da Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində bəlkə də bir ilkə
imza atıb, bu da bizi son dərəcə sevindirir. Bir məsələyə də toxunmaq
istərdik. Bizim bildiyimizə görə, “etüd” naturadan çəkilən təsviri
incəsənət əsərinin ilkin nümunəsi anlamındadır. Bu baxımdan Qvami
Məhəbbətoğlu Alpanın bir çox şəxslərinin simasında Alpanın etüdlərini
“çəkməyə” cəhd göstərib. İnsafən, buna da nail olub.
Bir daha vurğulamaq yerinə düşərdi ki, “Alpan etüdləri” Qvami
Məhəbbətoğlu yaradıcılığında son dərəcə orijinal, bundan əvvəl
yazdıqlarından çox fərqli, hətta sadəcə üslub deyil, eyni zamanda mövzu
baxımından da ənənəvi yaradıcılıq hüdudlarını aşan, tarix və publisistikanı bir
araya gətirən uğurlu bir kitabdır. Zənnimizcə, bu kitab tarixçilərimiz
tərəfindən də maraqla qarşılanacaq. Bəlkə də onların yeni axtarışlarına
stimul verəcək.
Yeri gəlmişkən, onu da deyək ki, “Alpan etüdləri” kitabı nöqsanlardan
da xali deyil. Lakin bu nöqsanlar kitabın ümumi ahənginə xələl
gətirmədiyindən onları sadalamağa gərək duymadıq.
Son söz əvəzi isə bunu bildiririk ki, “Alpan etüdləri” kitabı yaddaşımıza
bu sözləri həkk etmiş oldu: “Alpan qədim möhtəşəm bir qaladır. Bu
qalada Azərbaycanın tarixi uyuyur. Alpanlılar isə bu qalanın unudulmaz
yaradıcıları və qoruyucuları...”
Ələsgər Talıboğlu,
şair-publisist, AYB-nin üzvü,
Məmməd Araz mükafatı laureatı
Qəhrəman Qasımov,
“Şəfəq” qəzetinin redaktoru,
Əməkdar jurnalist
Baxış sayı: 771
Bölməyə aid digər xəbərlər
1-10-2025, 15:32
Məhkəmə yazıçını qiyabi olaraq 7 il müddətinə azadlıqdan məhrum edib
16-09-2025, 15:30
Azərbaycan və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin prezidentləri Şuşada Azərbaycanın tanınmış şəxsiyyətlərinin güllələnmiş heykəllərinə baxıblar
12-09-2025, 19:34
Ədliyyə Nazirliyi yazıçı Topol və daha üç nəfəri xarici agentlərin reyestrinə daxil edib
25-08-2025, 18:34
HÜSEYN ARİFLƏ İSMAYIL İMANZADƏNİN CƏBRAYIL SƏRGÜZƏŞTLƏRİ
12-08-2025, 23:11
Haqqdan yanan çıraq- Vüqar Vüqarlı-70
31-07-2025, 16:40
Mirzə Ələkbər Sabir Fondu növbəti layihəsinə yekun vurub
17-07-2025, 08:33
Lev Tolstoyun şəxsi əşyaları ilk dəfə Saxalində təqdim olunacaq
15-06-2025, 20:02
Sumqayıtda şairə-jurnalist İlhamə Məhəmmədqızının 55 illik yubileyi qeyd olundu-VİDEO+FOTOLAR
11-06-2025, 11:03
38 yaşlı şairə vəfat edib
3-06-2025, 07:39
DƏYƏRLİ ŞAİRİN YENİ SÖZ SOVQATI- TARİYEL ABBASLI
31-05-2025, 16:06
Sumqayıtda şair Rafiq Yusifoğlunun 75 illik yubileyinə həsr olunmuş ədəbi bədii gecə keçirildi-VİDEO+FOTOLAR
31-05-2025, 15:15
Ukraynada ABŞ yazıçısının 30 min kitabı rus mafiyasını “romantikləşdirdiyinə” görə məhv edilib
17-05-2025, 18:21
Türkiyə Ədəbiyyat Vəqfi Sumqayıtda-Kitab təqdimatı və mükafatlandırma-VİDEO+FOTOLAR
9-05-2025, 10:00
Azərbaycan Hərb Tarixi Muzeyində “Böyük Qələbənin varisləri” kitabının təqdimatı keçirilib
8-05-2025, 23:12
"Azərbaycan" jurnalının kollektivi oxucularla görüşüb-VİDEO+FOTOLAR
7-05-2025, 10:44
Sumqayıt şəhərində Güləmail Muradın "Beş Ulduz" adlı kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
2-05-2025, 10:58
ŞAHLAR GÖYTÜRKÜN ALİM – ŞAİR– VƏTƏNDAŞ MİSSİYASI-Vüqar Əhməd
18-04-2025, 00:01
Miraslan Rasimi də itirdik-Namiq MƏMMƏDLİ
16-04-2025, 23:50
Ədalət Əroğlunun doğum gününü təbrik edirəm!
16-04-2025, 22:31
Şair və ədəbiyyatşünas Konstantin Kedrov vəfat edib
9-04-2025, 09:10
Qahirədə seminar: Azərbaycan alimləri ərəb dilinin inkişafına böyük töhfələr veriblər
17-03-2025, 11:15
MƏZARSIZ QƏHRƏMAN-Xaqani Abbasəli ÖZTÜRK
16-03-2025, 02:44
Sumqayıtda şair Məmməd İlqarın 75 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
12-03-2025, 22:08
Elmin təhsilə inteqrasiyası istiqamətində növbəti mühazirə oxunub
2-03-2025, 22:59
Sumqayıt şəhərində Natəvan Dəmirçioğlunun "Açar" romanının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
25-02-2025, 13:05
Sumqayıt şəhərində deputatın kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
19-02-2025, 22:17
Sumqayıtda şair Asif Asimanın 70 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOROLAR
19-02-2025, 09:01
Nəcibliyi, ziyalılığı ilə hər kəsin sevgisini qazanan işıqlı insan
9-02-2025, 21:49
Şeirlər- İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
1-02-2025, 23:22
Xalidə Nurayı TƏBRİK EDİRİK!
23-12-2024, 15:46
Səbuhi Zamanın “Adamın Dibi” adlı kitabı işıq üzü gördü
15-12-2024, 14:33
Yazıçı Samir İmanovun "Arzularımın rəqsi" adlı kitabının təqdimat mərasimi keçirilib
13-11-2024, 23:46
Görkəmli Türk Ədibi Sərhəd Kabaklı-Vüqar Əhməd
1-11-2024, 13:16
Sumqayıt şəhərinin 75 illiyinə həsr olunmuş ədəbi-bədii gecə keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-10-2024, 21:46
Rusiyanın əməkdar artisti Kazbek Suanov dünyasını dəyişib
26-10-2024, 18:55
Tanzaniyada Puşkinin abidəsinin açılışı olub, nağılları isə suahili dilində nəşr olunub
16-10-2024, 10:02
Naxçıvan ədəbi mühitinin seçilən nümayəndəsi Hüseyn Razinin 100 illiyinə layiqli töhfə
12-10-2024, 20:45
Naxçıvanda xarici tədqiqatçıların iştirakı ilə arxeoloji kəşfiyyat işləri aparılır
12-10-2024, 19:55
Azərbaycan Universitetində Mirzə Ələkbər Sabir irsi və ədəbi dilə həsr olunmuş tədbir keçirilib
12-10-2024, 10:47
Ədəbiyyat müəllimi erotik fotolara görə töhmət alıb
28-09-2024, 21:57
Onu "Türk dünyasının sevilən qızı" adlandırırdılar
28-09-2024, 21:51
Vüqar Əhməd: "Allahımızın üzü dönüb"
2-08-2024, 14:53
Mirzə Ələkbər Sabir Fondu yeni layihənin icrasına başlayıb