23:05 / 23-11-2024
İsrail Hərbi Hava Qüvvələri Suriya ilə Livan sərhədindəki nəzarət-buraxılış məntəqəsini vurub
22:44 / 23-11-2024
COP29-da İtki və Zərər Fondunun tam fəaliyyətə başlamasını təmin edən qərar qəbul olunub
22:39 / 23-11-2024
Leyla Əliyevanın iştirakı ilə Bakıda növbəti ağacəkmə aksiyası keçirilib
21:57 / 23-11-2024
"Bloomberg": Mask yenə planetin ən zəngin adamıdır
21:36 / 23-11-2024
Milli Məclisin Qərbi Azərbaycana Qayıdış üzrə Təşəbbüs Qrupu bəyanat yayıb
21:30 / 23-11-2024
Xumar Qədimovanın yeni “Ay”ı... - Video
21:26 / 23-11-2024
Litvada 2,5 mindən çox NATO əsgəri yerləşdirilib
21:17 / 23-11-2024
Karine Jean-Pierre G20 sammitində rusiyalı jurnalistlərin suallarını cavablandırmaqdan imtina edib
20:59 / 23-11-2024
"Yle": Finnair pilotların tətili səbəbindən təxminən 300 uçuşu ləğv etdi
20:54 / 23-11-2024
Zalujnı hesab edir ki, Rusiya Silahlı Qüvvələri 2027-ci ildə cəbhəni yarıb keçəcək
20:46 / 23-11-2024
Qaz partlayışı nəticəsində bir nəfər xəsarət alıb
20:43 / 23-11-2024
Putin miqrantların sənədlərinin saxtalaşdırılmasına görə 60 milyon rubla qədər cərimələr haqqında qanun imzalayıb
20:34 / 23-11-2024
Fransanın xarici işlər naziri Borro: "Ukraynanın Rusiya Federasiyasına SCALP raketləri atmaq hüququ var"
20:28 / 23-11-2024
HƏMAS bildirir ki, Qəzzanın şimalında israilli girov ölüb
20:23 / 23-11-2024
Zaxarova: "Paris Kiyevi dəstəkləmir, amma bitirir"
20:20 / 23-11-2024
Bir nəfər yaşıl metro xəttinin üzərinə yıxılıb
20:17 / 23-11-2024
Zelenski: Ukraynada 300-dən çox liman infrastrukturu obyekti zədələnib
20:11 / 23-11-2024
Bir qrup şəxs təltif olundu - Siyahı
20:07 / 23-11-2024
Prezidentdən elektrik enerjisi və su təchizatı ilə bağlı - Fərman
19:59 / 23-11-2024
Yüksək vəzifəyə təyin edilən Xəyyam Məmmədov kimdir?
14:26 / 23-11-2024
Şeyx Portuqaliyaya gedir
14:20 / 23-11-2024
Rusiyanın Qırğızıstandakı səfiri əmək miqrasiyası məsələsini kəskin, lakin çox vacib adlandırıb
14:16 / 23-11-2024
Abxaziya İttifaq dövlətinin vahid valyutasının sınaqdan keçirilməsini təklif edib
14:13 / 23-11-2024
"Yabloko" Şlosberqin saxlanmasının səbəbini açıqlayıb
14:08 / 23-11-2024
Peskov: "Qərbdə söz azadlığı yoxdur, son illərin hadisələri bunu göstərir"
14:03 / 23-11-2024
Ovçu silahını boşaldarkən ovçuya atəş açıb
13:57 / 23-11-2024
Həkimlər bir yeniyetmənin sidik kisəsindən 46 maqnit top çıxarıblar
13:52 / 23-11-2024
"Qazprombank" UnionPay kartlarının Türkiyədə qəbulu dayandırılıb
13:46 / 23-11-2024
Bastrıkin qızın döyülməsindən sonra cinayət işinin açılmasını əmr edib
13:40 / 23-11-2024
Qırğızıstan-Rusiya Slavyan Universiteti 15 min nəfərlik kampus tikəcək
13:37 / 23-11-2024
"Bloomberg": Avropa növbəti enerji böhranı ilə üz-üzədir, qazın qiyməti 45% artıb
13:02 / 23-11-2024
70 kq qızılla tutulan diplomat bu səfirlikdə işləyir - Bakıya gətirildi
12:58 / 23-11-2024
Azərbaycanda zəlzələ oldu
22:33 / 22-11-2024
Prezidentdən nazirlə bağlı - Sərəncam
22:20 / 22-11-2024
İsrailli nazir Bakıda Aqarunovun məzarını ziyarət etdi - Fotolar
21:58 / 22-11-2024
Laosda 6 turist metanoldan zəhərlənib
21:26 / 22-11-2024
Putin: "Oreşnik zərbəsinin təsiri strateji silahla müqayisə oluna bilər"
21:01 / 22-11-2024
Zaxarova amerikalı senatorun Hollandiyanı işğal etmək çağırışına cavab verib
20:44 / 22-11-2024
Livanın cənubundakı UNIFIL bazasına raket zərbələri endirilib, nəticədə dörd italyan sülhməramlısı yaralanıb
Qvami Məhəbbətoğlunun “Alpan etüdləri”
Tarix: 18-07-2021 03:42 | Bölmə: Ədəbiyyat
Bu günlərdə Azərbaycan jurnalistikasında özünəməxsus orijinal dəst-
xətti, yazı manerası, üslubu olan yazıçı-publisist, Azərbaycan Yazıçılar
Birliyinin üzvü Qvami Məhəbbətoğlunun "Alpan etüdləri" kitabı nəşr
olunub. Bəri başdan qeyd edək ki, "Alpan etüdləri" mövzu baxımından
müəllifin “Hərdən gülməyim gəlir”, “Bu mənim alın yazımdır”, “Bibimin
madonna servisi” kitablarından fərqlənir. Ayrı-ayrı oçerklər toplusundan
ibarət olan bu kitabında Qvami Məhəbbətoğlu tarixlə publisistikanı bir
araya gətirməklə doğulduğu kəndin, o yurdun, o ocağın tarixi keçmişinin
və bu gününün epopeyasını parlaq şəkildə yarada bilmişdir. Belə ki,
yazıçı-publisist oxucunun əlindən tutub qədim Alpan kəndinin (Quba
rayonu) tarixi keçmişinə aparır. Tarixin qaranlıq cığırlarına, keşməkeşli
yollarına ixtisasca tarixçi olmasa da, bir tarixçi kimi çıraq tutur. Bu da
onun ən təqdirəlayiq uğurlarındandır.
Kitabda Alpan bəyləri haqqında, daha doğrusu, onların 1905-1918-ci
illərdə erməni daşnaklarına qarşı apardıqları mübarizə də maraqlı
faktlarla öz əksini tapıb. Kitabda diqqəti çəkən məqamlardan biri də
“Şərqin Şekspiri”, ölməz ustad ,dramaturqumuz Hüseyn Cavidin bir
müddət Alpanda yaşaması və yaradıcılığının şah əsəri olan “İblis”
dramını bu kənddə tamamlamasıdır. “Alpan etüdləri”ndə bu və ya digər
şəxslərin, o cümlədən Səməd Vurğun, Əli Fəhmi kimi tanınmışların
Alpanla bağlılığı da danılmaz faktlarla öz əksini tapıb.
Bu məqamda bir məsələyə də toxunmaq istərdik. Müəllif kitabdakı bu
və digər yazılarında,araşdırmalarında yalnız tarixi məxəzlərlə kifayətlənməyib.
Alpan kəndinin qədim tarixinə, mədəniyyətinə bu yurdun ziyalılarının,
tanınmışlarımızın simalarında bəzi faktlara işıq tutmağa, daha doğrusu,
yurdunun kiçik ensiklopediyasını yaratmağa cəhd göstərib. Bütün
bunları üzə çıxaran müəllif kəndin tarixinə, mədəniyyətinə, həm də
tanınmışların fəaliyyətlərinə yeni çalarlar əlavə etməyə, sözün həqiqi
mənasında müvəffəq olub.
Bir sözlə, Qvami Məhəbbətoğlunun bu kitabındakı hansı oçerkinə baş
vurursan vur, oxuyursan oxu, orada Alpan kəndindən olan hansısa bir
Vətən övladının könül duyğularının, xoş əməllərinin ayrı-ayrı çeşidlərini,
ayrı-ayrı boyalarını görürsən. Və bu boyaların əlvanlığına sevinməyə
bilmirsən. Hər bir Vətən oğlunun, Vətən qızının həyat salnaməsini kiçik
ştrixlərlə olsa da, dolğun görürsən. Bu yerdə yazar qardaşımızın
qələminin gücünə qibtə etməyə bilmirsən.
İstedadlı yazar kitabının bir bölümünü belə adlandırıb: “İkinci Qarabağ
savaşı və yaxud Vətən müharibəsi”. O, bu bölümdə otuz illik işğaldan
sonra Vətən övladlarımızın zəfərlə tamamlanan 44 günlük savaşından
və bu savaşda Azərcanbaycanımız hər bir kəndi kimi, alpanlıların da
mərdliklə apardığı döyüşləri qələmə almağı özünə bir vətəndaşlıq borcu
bilib. İstər Birinci, istərsə də İkinci Qarabağ savaşında işğalçı erməni
faşistlərinə qarşı mübarizədə ön sıralarda olan yüzlərlə alpanlının iştirak
etdiyini və onlardan iyirmi nəfərdən çoxunun şəhid olduğunu və ya itkin
düşdüyünü qeyd edir.
Yeri gəlmişkən, onu bildirmək istəyirik ki, Qvami Məhəbbətoğlu “Alpan etüdləri”adlandırdığı bu oçerklər toplusunda özünəxas orijinal bir üslubdan
istifadə edib. Bir çox oçerklərini proloq, haşiyə, epiloq deyə bölmələrə
ayırıb. Bununla da Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində bəlkə də bir ilkə
imza atıb, bu da bizi son dərəcə sevindirir. Bir məsələyə də toxunmaq
istərdik. Bizim bildiyimizə görə, “etüd” naturadan çəkilən təsviri
incəsənət əsərinin ilkin nümunəsi anlamındadır. Bu baxımdan Qvami
Məhəbbətoğlu Alpanın bir çox şəxslərinin simasında Alpanın etüdlərini
“çəkməyə” cəhd göstərib. İnsafən, buna da nail olub.
Bir daha vurğulamaq yerinə düşərdi ki, “Alpan etüdləri” Qvami
Məhəbbətoğlu yaradıcılığında son dərəcə orijinal, bundan əvvəl
yazdıqlarından çox fərqli, hətta sadəcə üslub deyil, eyni zamanda mövzu
baxımından da ənənəvi yaradıcılıq hüdudlarını aşan, tarix və publisistikanı bir
araya gətirən uğurlu bir kitabdır. Zənnimizcə, bu kitab tarixçilərimiz
tərəfindən də maraqla qarşılanacaq. Bəlkə də onların yeni axtarışlarına
stimul verəcək.
Yeri gəlmişkən, onu da deyək ki, “Alpan etüdləri” kitabı nöqsanlardan
da xali deyil. Lakin bu nöqsanlar kitabın ümumi ahənginə xələl
gətirmədiyindən onları sadalamağa gərək duymadıq.
Son söz əvəzi isə bunu bildiririk ki, “Alpan etüdləri” kitabı yaddaşımıza
bu sözləri həkk etmiş oldu: “Alpan qədim möhtəşəm bir qaladır. Bu
qalada Azərbaycanın tarixi uyuyur. Alpanlılar isə bu qalanın unudulmaz
yaradıcıları və qoruyucuları...”
Ələsgər Talıboğlu,
şair-publisist, AYB-nin üzvü,
Məmməd Araz mükafatı laureatı
Qəhrəman Qasımov,
“Şəfəq” qəzetinin redaktoru,
Əməkdar jurnalist
Baxış sayı: 524
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 18-07-2021 03:42 | Bölmə: Ədəbiyyat
Bu günlərdə Azərbaycan jurnalistikasında özünəməxsus orijinal dəst-
xətti, yazı manerası, üslubu olan yazıçı-publisist, Azərbaycan Yazıçılar
Birliyinin üzvü Qvami Məhəbbətoğlunun "Alpan etüdləri" kitabı nəşr
olunub. Bəri başdan qeyd edək ki, "Alpan etüdləri" mövzu baxımından
müəllifin “Hərdən gülməyim gəlir”, “Bu mənim alın yazımdır”, “Bibimin
madonna servisi” kitablarından fərqlənir. Ayrı-ayrı oçerklər toplusundan
ibarət olan bu kitabında Qvami Məhəbbətoğlu tarixlə publisistikanı bir
araya gətirməklə doğulduğu kəndin, o yurdun, o ocağın tarixi keçmişinin
və bu gününün epopeyasını parlaq şəkildə yarada bilmişdir. Belə ki,
yazıçı-publisist oxucunun əlindən tutub qədim Alpan kəndinin (Quba
rayonu) tarixi keçmişinə aparır. Tarixin qaranlıq cığırlarına, keşməkeşli
yollarına ixtisasca tarixçi olmasa da, bir tarixçi kimi çıraq tutur. Bu da
onun ən təqdirəlayiq uğurlarındandır.
Kitabda Alpan bəyləri haqqında, daha doğrusu, onların 1905-1918-ci
illərdə erməni daşnaklarına qarşı apardıqları mübarizə də maraqlı
faktlarla öz əksini tapıb. Kitabda diqqəti çəkən məqamlardan biri də
“Şərqin Şekspiri”, ölməz ustad ,dramaturqumuz Hüseyn Cavidin bir
müddət Alpanda yaşaması və yaradıcılığının şah əsəri olan “İblis”
dramını bu kənddə tamamlamasıdır. “Alpan etüdləri”ndə bu və ya digər
şəxslərin, o cümlədən Səməd Vurğun, Əli Fəhmi kimi tanınmışların
Alpanla bağlılığı da danılmaz faktlarla öz əksini tapıb.
Bu məqamda bir məsələyə də toxunmaq istərdik. Müəllif kitabdakı bu
və digər yazılarında,araşdırmalarında yalnız tarixi məxəzlərlə kifayətlənməyib.
Alpan kəndinin qədim tarixinə, mədəniyyətinə bu yurdun ziyalılarının,
tanınmışlarımızın simalarında bəzi faktlara işıq tutmağa, daha doğrusu,
yurdunun kiçik ensiklopediyasını yaratmağa cəhd göstərib. Bütün
bunları üzə çıxaran müəllif kəndin tarixinə, mədəniyyətinə, həm də
tanınmışların fəaliyyətlərinə yeni çalarlar əlavə etməyə, sözün həqiqi
mənasında müvəffəq olub.
Bir sözlə, Qvami Məhəbbətoğlunun bu kitabındakı hansı oçerkinə baş
vurursan vur, oxuyursan oxu, orada Alpan kəndindən olan hansısa bir
Vətən övladının könül duyğularının, xoş əməllərinin ayrı-ayrı çeşidlərini,
ayrı-ayrı boyalarını görürsən. Və bu boyaların əlvanlığına sevinməyə
bilmirsən. Hər bir Vətən oğlunun, Vətən qızının həyat salnaməsini kiçik
ştrixlərlə olsa da, dolğun görürsən. Bu yerdə yazar qardaşımızın
qələminin gücünə qibtə etməyə bilmirsən.
İstedadlı yazar kitabının bir bölümünü belə adlandırıb: “İkinci Qarabağ
savaşı və yaxud Vətən müharibəsi”. O, bu bölümdə otuz illik işğaldan
sonra Vətən övladlarımızın zəfərlə tamamlanan 44 günlük savaşından
və bu savaşda Azərcanbaycanımız hər bir kəndi kimi, alpanlıların da
mərdliklə apardığı döyüşləri qələmə almağı özünə bir vətəndaşlıq borcu
bilib. İstər Birinci, istərsə də İkinci Qarabağ savaşında işğalçı erməni
faşistlərinə qarşı mübarizədə ön sıralarda olan yüzlərlə alpanlının iştirak
etdiyini və onlardan iyirmi nəfərdən çoxunun şəhid olduğunu və ya itkin
düşdüyünü qeyd edir.
Yeri gəlmişkən, onu bildirmək istəyirik ki, Qvami Məhəbbətoğlu “Alpan etüdləri”adlandırdığı bu oçerklər toplusunda özünəxas orijinal bir üslubdan
istifadə edib. Bir çox oçerklərini proloq, haşiyə, epiloq deyə bölmələrə
ayırıb. Bununla da Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində bəlkə də bir ilkə
imza atıb, bu da bizi son dərəcə sevindirir. Bir məsələyə də toxunmaq
istərdik. Bizim bildiyimizə görə, “etüd” naturadan çəkilən təsviri
incəsənət əsərinin ilkin nümunəsi anlamındadır. Bu baxımdan Qvami
Məhəbbətoğlu Alpanın bir çox şəxslərinin simasında Alpanın etüdlərini
“çəkməyə” cəhd göstərib. İnsafən, buna da nail olub.
Bir daha vurğulamaq yerinə düşərdi ki, “Alpan etüdləri” Qvami
Məhəbbətoğlu yaradıcılığında son dərəcə orijinal, bundan əvvəl
yazdıqlarından çox fərqli, hətta sadəcə üslub deyil, eyni zamanda mövzu
baxımından da ənənəvi yaradıcılıq hüdudlarını aşan, tarix və publisistikanı bir
araya gətirən uğurlu bir kitabdır. Zənnimizcə, bu kitab tarixçilərimiz
tərəfindən də maraqla qarşılanacaq. Bəlkə də onların yeni axtarışlarına
stimul verəcək.
Yeri gəlmişkən, onu da deyək ki, “Alpan etüdləri” kitabı nöqsanlardan
da xali deyil. Lakin bu nöqsanlar kitabın ümumi ahənginə xələl
gətirmədiyindən onları sadalamağa gərək duymadıq.
Son söz əvəzi isə bunu bildiririk ki, “Alpan etüdləri” kitabı yaddaşımıza
bu sözləri həkk etmiş oldu: “Alpan qədim möhtəşəm bir qaladır. Bu
qalada Azərbaycanın tarixi uyuyur. Alpanlılar isə bu qalanın unudulmaz
yaradıcıları və qoruyucuları...”
Ələsgər Talıboğlu,
şair-publisist, AYB-nin üzvü,
Məmməd Araz mükafatı laureatı
Qəhrəman Qasımov,
“Şəfəq” qəzetinin redaktoru,
Əməkdar jurnalist
Baxış sayı: 524
Bölməyə aid digər xəbərlər
13-11-2024, 23:46
Görkəmli Türk Ədibi Sərhəd Kabaklı-Vüqar Əhməd
1-11-2024, 13:16
Sumqayıt şəhərinin 75 illiyinə həsr olunmuş ədəbi-bədii gecə keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-10-2024, 21:46
Rusiyanın əməkdar artisti Kazbek Suanov dünyasını dəyişib
26-10-2024, 18:55
Tanzaniyada Puşkinin abidəsinin açılışı olub, nağılları isə suahili dilində nəşr olunub
16-10-2024, 10:02
Naxçıvan ədəbi mühitinin seçilən nümayəndəsi Hüseyn Razinin 100 illiyinə layiqli töhfə
12-10-2024, 20:45
Naxçıvanda xarici tədqiqatçıların iştirakı ilə arxeoloji kəşfiyyat işləri aparılır
12-10-2024, 19:55
Azərbaycan Universitetində Mirzə Ələkbər Sabir irsi və ədəbi dilə həsr olunmuş tədbir keçirilib
12-10-2024, 10:47
Ədəbiyyat müəllimi erotik fotolara görə töhmət alıb
28-09-2024, 21:57
Onu "Türk dünyasının sevilən qızı" adlandırırdılar
28-09-2024, 21:51
Vüqar Əhməd: "Allahımızın üzü dönüb"
2-08-2024, 14:53
Mirzə Ələkbər Sabir Fondu yeni layihənin icrasına başlayıb
1-08-2024, 13:22
“Cəfər Cabbarlı - ədəbiyyatımızın böyük sənət fədaisi” adlı layihənin icrasına başlanılıb
12-06-2024, 23:33
Professor Mahirə Hüseynova Turan Elmlər Akademiyasının akademiki seçilib
9-06-2024, 15:53
"Zəfəri yaşadanlar” kitabının təqdimat mərasimindən-VİDEO+FOTOLAR
6-06-2024, 14:52
Sumqayıtda Mikayıl Müşfiqin anım mərasimi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
1-05-2024, 21:08
Rusiya yazıçılarının kitablarının 170-dən çox nadir nəşri Avropa kitabxanalarından yoxa çıxıb
27-04-2024, 00:42
ƏZƏL-AXIR SÖZ QALACAQ DÜNYADA
26-04-2024, 11:47
AMEA NİZAMİ GƏNCƏVİ ADINA İNSTİTUTUN 90 İLLİYİ
19-04-2024, 12:41
"SUMQAYIT! ƏBƏDİ YAŞA" LAYİHƏSİ mərhum şair Sabir Sarvana həsr olunmuşdu
17-04-2024, 21:58
ADPU-nun Beynəlxalq əlaqələr üzrə prorektoru Mahirə Hüseynova Dünya Söz Akademiyasının fəxri akademik üzvü seçilib
28-03-2024, 23:35
ZİYALI ÖMRÜNÜN AKKORDLARI...
26-03-2024, 14:48
Şeirlər-İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
7-03-2024, 23:27
VÜQAR,ƏHMƏD TÜRKSOY- UN QIZIL MEDALI İLƏ TƏLTİF OLUNUB
7-03-2024, 23:12
Kostomarov "Qanqster Peterburq" serialından mahnı oxudu
11-02-2024, 00:49
Sumqayıtda şair Sabir Yusifoğlunun xatirə gecəsi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-01-2024, 14:54
Dramaturq Aleksandr Gelmanı avtomobil vurub
26-12-2023, 20:56
Jurnalist və yazıçı Valeri Şamşurin vəfat edib
21-12-2023, 23:29
BACI İTİRMİŞƏM-VÜQAR ƏHMƏD
19-12-2023, 15:51
“Ərəb mənbələrində azərbaycanlı alim və ədiblər (VII-XVII əsrlər)” adlı kitab nəşr olunub
19-12-2023, 15:05
Təhlükəsizlik qüvvələri Akuninin kitablarını nəşr edən nəşriyyata gəlib
30-11-2023, 23:25
BİR ŞAİR YAŞAYIR MİNGƏÇEVİRDƏ...
28-11-2023, 16:41
Ankarada Sadiq Qurbanovun kitabının təqdimatı olub – FOTO
27-11-2023, 10:45
İrlandiyalı Pol Linç 2023-cü il üçün "Man Booke"r mükafatını qazandı
1-11-2023, 11:19
Buninin qardaşı qızı 100 yaşında dünyasını dəyişib
18-10-2023, 21:25
ŞAİRİN OXUCULAR QARŞISINDA POETİK HESABATI
16-10-2023, 14:46
Əlyazma kolleksiyaları oxuculara virtual təqdim olunur
15-10-2023, 22:09
Şair və rəssam Qavriil Lubnin vəfat edib
4-10-2023, 20:34
“Heydər Əliyev: tariximizdə və taleyimizdə” kitabının təqdimatı olub
24-09-2023, 20:54
AMEA Naxçıvan Bölməsində Məhəmmədhüseyn Şəhriyara həsr olunmuş konfrans
22-09-2023, 21:09
Qərbi Azərbaycan haqqında kitabın və sosioloji-tədqiqatın nəticələri ilə bağlı hesabatın təqdimatı keçirilib
13-09-2023, 15:11
Seyfəddin Dağlının “Gəcil qapısı” pomanının təqdimatı Keçirilib
10-09-2023, 00:17
“Heydər Əliyev ideyaları və müasir dövr” respublika elmi konfransının materialları çapdan çıxıb
3-09-2023, 22:18
YAZARLAR MƏDƏNİYYƏT İŞÇİLƏRİNİ MƏFTUN ETDİLƏR
15-08-2023, 00:28
ƏBÜLFƏT HƏSƏNOĞLU-ŞEİRLƏR
8-08-2023, 18:16
Vəfat etmiş tərcüməçi və yazıçı Leonid Volodarski