23:44 / 19-04-2025
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Ordubadda seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib FOTO
23:40 / 19-04-2025
Əlil məmur tərəfindən təhqir olunduqdan sonra prokurora şikayət ed
23:07 / 19-04-2025
Bahalı iPhone oğurlamaqda ittiham olunan qaraçı dəstəsi həbs edilib
22:02 / 19-04-2025
20-ci mərtəbədən yıxılan qız sağ qalıb
21:58 / 19-04-2025
Dzyuba “Spartak”a qol vurdu və aslanlı köynək göstərdi
21:51 / 19-04-2025
Ukrayna Xarici İşlər Nazirliyi Pasxa atəşkəsinə cavab verib
21:46 / 19-04-2025
Buzdan yıxılan uşağın meyiti tapılıb
21:43 / 19-04-2025
Belçikalı velosipedçi 9 Mayı qeyd etmək üçün Moskva vasitəsilə Şanxaya gedir
21:22 / 19-04-2025
Vüqar Rəhimzadə: " Azərbaycan dilinə dövlət dili statusunun verilməsi Ümummilli Liderin xalq qarşısında ən böyük tarixi xidmətlərindən biridir"
21:19 / 19-04-2025
Tümen vilayətinin 4 sakini Ukrayna əsirliyindən qayıdıb
21:08 / 19-04-2025
ABŞ və İran gələcək nüvə sazişinin məqsədləri barədə razılığa gəliblər
21:05 / 19-04-2025
Fəhləsini öldürərək cəsədi dərədə gizlədib
21:00 / 19-04-2025
Rus Pravoslav Kilsəsi Putinin elan etdiyi Pasxa atəşkəsini alqışlayır
20:56 / 19-04-2025
Vyetnam hərbçiləri Böyük Qələbə paradında iştirak edəcəklər
09:47 / 19-04-2025
Rusiya Daxili İşlər Nazirliyi: Fırıldaqçılar saxta foto çəkilişlər üçün reklamlardan istifadə edərək pul oğurlayırlar
09:42 / 19-04-2025
Tayvan, Tayvan boğazının orta xəttini keçən 13 Çin təyyarəsini aşkar edib
09:37 / 19-04-2025
Pakistan sakini: "Günəş panelləri quraşdırdıqdan sonra onun hesabı 3 dəfə azalıb"
09:33 / 19-04-2025
10-cu mərtəbədən yıxılan tikinti torunun sayəsində sağ qalıb
09:29 / 19-04-2025
Dövlət Departamenti: Avropa başa düşməlidir ki, ABŞ Ukraynada sülh axtarışını dayandıra bilər
09:22 / 19-04-2025
Vəkil Gürol: "Türkiyə fövqəladə vəziyyətdən sonra "Azimut"dan xərclər üçün təzminat tələb edə bilər
09:08 / 19-04-2025
Yeniyetmə qayadan yıxılaraq ölüb
23:31 / 18-04-2025
Naməlum silahlı şəxslər 11 xoruz döyüşçünü güllələyiblər
23:23 / 18-04-2025
Arxiyepiskop Markellin Moldovanı tərk edərək Müqəddəs Atəş üçün Yerusəlimə getməsinə icazə verilməyib
21:06 / 18-04-2025
Belçika Hərbi Dəniz Qüvvələrinin gəmisi Rusiya tədqiqat gəmisini izləyir
20:53 / 18-04-2025
42 yaşlı qadın ikili orqan transplantasiyasından sonra uşaq dünyaya gətirib
20:50 / 18-04-2025
Professor Fenenko hesab edir ki, amerikalılar Ukraynanı silahlandırmaqdan əl çəkməyəcəklər
20:44 / 18-04-2025
İstintaq Komitəsi: Moskvada 100 milyon rubl dəyərində keyfiyyətsiz dərmanlar müsadirə edilib
20:35 / 18-04-2025
Lisey şagirdi müəllimənin əlindən dişləyib, ona tibbi yardım lazım olub
20:32 / 18-04-2025
Narışkin: "Qərb Əfqanıstanda qeyri-sabitliyi qorumağa çalışır"
10:56 / 18-04-2025
Cənubi Qafqazın sabitliyinin təmin olunmasında Azərbaycan-Gürcüstan əlaqələrinin rolu-Səyavuş Qasımov
10:27 / 18-04-2025
Kolumbiyanın şimalında naməlum şəxslər neft boru kəmərini partladıb, sızma meydana gəlib
10:11 / 18-04-2025
Bazarda baş verən yanğında 6 nəfər xəsarət alıb
10:08 / 18-04-2025
Üç öldürülmüş uşağın atası dördüncü uşağa işgəncə verdiyinə görə həbs edilib
10:01 / 18-04-2025
Baş verən yanğında 3 nəfər xəsarət alıb
BULAQDAN QAYNAYAN NAĞILLAR-Ramiz QASIMOV
Tarix: 29-11-2020 19:52 | Bölmə: Ədəbiyyat
Şair Ramiz Babayevin yenicə çapdan çıxan “Bulağın nağılı” şeirlər kitabı yüksək estetik təsiri, didaktik əhəmiyyəti və maraqlılığı ilə diqqəti cəlb edir
Son dövrlər uşaq ədəbiyyatı istiqamətində daha təsirli bir canlanma var. Bu isə, əlbəttə, bu sahənin daha böyük əhəmiyyət qazanmasından irəli gəlir. Uşaqların milli dəyərlər, vətəndaşlıq duyğuları, insanpərvər, dünyagörüşlü, vətən məhəbbətli və s. yetişib tərbiyə olunmasında onların mütaliə etdiyi əsərlərin də olduqca böyük rolu var. Bu üzdəndir ki, uşaq ədəbiyyatının məzmunluluğu və ideyalılığı həmişə diqqət mərkəzində olub. Naxçıvan ədəbi mühitində də uşaq ədəbiyyatı istiqamətində əsərlərin yazılması son dövlər üçün fəallıq qazanıb. Artıq bu sahədə yazıçı və şairlərimiz yüksək fəallıq göstərərək ciddi töhfələr verirlər. Bu sahədə əsərlərinin sənətkarlıq keyfiyyətləri, ideyalılığı və oxunaqlılığı ilə tanınan istedadlı şairlərimizdən biri də Ramiz Babayevdir.
Ramiz Babayev Naxçıvan ədəbi mühitində daha çox uşaq ədəbiyyatı yazıçısı kimi tanınır. Onun bu günə qədər çoxsaylı uşaq ədəbiyyatına həsr olunan kitabları işıq üzü görərək geniş maraq qazanıb. Şairin son dövrlərdə yenicə çapdan çıxan “Bulağın nağılı” şeirlər kitabı da özünün yüksək estetik təsiri, didaktik əhəmiyyəti və maraqlılığı ilə diqqəti cəlb edir.
Qeyd edim ki, Ramiz Babayev 1956-cı ildə Babək rayonunun Şıxmahmud kəndində anadan olub. Ramiz Babayev şeirə olan marağından və təbindən irəli gələrək hələ orta məktəbdə təhsil alarkən şeirlər yazmağa başlayıb. Şeirləri o dövrün “Pioner”, “Ulduz”, “Qobustan” kimi jurnallarında çap olunan Ramiz Babayev gələcəyə istedadlı bir şair kimi vəsiqə alıb. Şair Ramiz Babayevin əsərləri təkcə ölkəmizdə deyil, ölkəmizdən kənarda, İran Türkiyə, Ukrayna və s. kimi ölkələrin müxtəlif mətbuat orqanları və nəşrlərində çap olunub. Şair aldığı mükafatlarla bərabər, 2019-cu ildə “İlin şairi” nominasiyası üzrə qalib seçilib. Bu istedadlı qələm sahibi müxtəlif kitabları ilə oxucular tərəfindən sevilib və maraqla qarşılanıb. Bu vaxta qədər oxucular Ramiz Babayevi çoxsaylı maraqlı əsərləri və kitabları ilə tanıyıblar. İlk təcrübəsində “Unuda bilsən” deyən şair (2006) “Yenə yadıma düşdün” (2009) deyərək dönüb, “Ötən günlərim”dən (2011) “Məhəbbət nəğmələri” (2017) demək üçün təbi pərvazlanıb, “Biri vardı, biri yox” (2018) nostalji hisslərindən yol alaraq “Mənim canım Naxçıvanım” (2019), - deyə Naxçıvan dünyasına tapınıb, bu müqəddəs torpağa öz nəğmələrini ifadə edib. Ramiz Babayev Naxçıvan Muxtar Respublika və Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, həmçinin “Qızıl Qələm” mükafatı laureatıdır. Naxçıvan Muxtar Respublikası Yazıçılar Birliyinin təşəbbüsü və dövlət dəstəyi ilə çap olunan növbəti kitabı da yazıçının oxucularla sayca yeddinci görüşüdür.
Şairin “Bulağın nağılı” adlı adlanan şeirlər toplusu Naxçıvanın “Əcəmi” Nəşriyyat-Poliqrafiya Birliyində yüksək poliqrafik keyfiyyətlə yağlı kağız və rəngli şəkildə çap olunub. Kitabda şairin uşaqlar üçün yazdığı maraqlı şeir nümunələri toplanıb.
Kitabın ilk səhifəsi yenicə geniş dünyaya nəzər salan, onu öyrənməyə çalışan, həyata atılan uşaqlar üçün bu xoşbəxt və firavan ölkənin qurucusu, Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevə həsr olunan “Heydər baba” şeiri ilə açılır. Şeirdə dünyanı, bu gözəl və müstəqil ölkəni öyrənməyə çalışan uşaqlara Azərbaycan xalqının müdrik lideri və nəhəng şəxsiyyətin əzəmətli keyfiyyətləri haqqında poetik şəkildə məlumat verilir, körpə balaların böyüyəcək dünya boyda qəlblərinə dahi liderə qarşı məhəbbət və ehtiram hissləriaşılanır:
Elin xilaskarıdı,
Dövlətidi, varıdı.
Xalqın arzularıdı
Heydər baba.
Millətini sevəndi,
Dərdi xalq ilə təndi.
Azad, doğma vətəndi
Heydər baba.
...Odur elin atası,
Sərkərdəsi, dühası.
Qəhrəmanlıq qalası
Heydər baba.
Göründüyü kimi, şeirdə körpə yaşlı uşaqlar üçün dahi Azərbaycan övladı Heydər Əliyevin əzəmətli siması tanıdılır və sevdirilir. Uşaqlar bu poetik misralardan anlayır ki, Heydər Əliyev Azərbaycan xalqının xilaskarı olan və uşaqlara xoşbəxt bir həyat bəxş edən müdrik bir insan, mənəvi bir babadır. Ən ağır günlərdə Azərbaycanı parçalanmaqdan, xalqı fəlakətdən, ölkəni yox olmaqdan məhz bu dahi şəxsiyyət xilas edib. Heydər – Xalq, Heydər Əliyev – Azərbaycan əbədi bir qoşalıqdır. Çünki bu nəhəng şəxsiyyət xalqının, elinin qəhrəman oğlu, vətənpəvər vətəndaşıdır. O öz həyat yolu və şərəfli ömrü ilə bir örnəkdir, nümunəvi bir vətəndaşdır, qurucu bir şəxsiyyətdir. O bu elin sərkərdəsi, mənəvi atasıdır. Xalqın arzularıının ifadəçisi, xoşbəxtliyinin təminatçısıdır. O, ümid qapısı, xalqın, vətənin qeyrət və qəhrəmanlıq qalasıdır. O, Azərbaycandır, Azərbaycanın varlığının, müstəqillik və suverenliyinin səbəbkarı, banisi və qarantıdır.
Kitabda gələcəyin vətəndaşına öyrədilməsi nə lazımdısa, şeirin bədii gücü, qüdrətilə mənimsədilməyə çalışılıb. Çünki şeir, ədəbiyyat həm də tərbiyədir axı, mənəviyyat mənbəyi, əxlaqi tərbiyə, yüksək ideallar müəllimidir həmçinin. İnsanı həyata, dünyaya hazırlayandır. Gələcəyin vətəndaşları olan bu körpə balaları mənən həyata hazırlamaq məqsədi şair Ramiz Babayevin “Bulağın nağılı” kitabına toplanmış şeirlərinin də məğzini, mahiyyətini təşkil edir. Çünki bugünkü bu körpə balalar gələcəyin böyük insanı, vətəndaşı, övladı, dostu, əsgəri, müəllimi, həkimi, müxtəlif peşə-sənət sahibi və başqasıdır. Buna görə də şair bu insanlıq və vətəndaşlıq vəzifələrini əhatə etdiyi gözəl şeir nümunələrilə gənc, körpə oxucularına mənimsətməyə çalışır. Bu mənada “Ana” öyrədilən elmin, vəzifələrin ən başlıca məfhumlarından biridir. İlk dərsin birinci hərfi, təməl səsi kimi Ana və ona məhəbbət, övladlıq vəzifəsi aşılanaraq təlim edilir:
Dünyada hamıdan çox
Üç şeyi sevirəm mən.
Ana mənə əzizdi
Vətən, bayraq, bir də sən.
Bu ilk bənd bütün şeir üçün giriş xarakteri daşıyır. “Anaya məhəbbət” dərsinin girişini, təməl bilgilərini özündə əks etdirir və öyrədir. Sonra isə uşaqlara Ana məhəbbətinin kiçik deyil, böyük, əhatəli, böyük miqyaslı hissi varlığı təqdim edilir. Uşaqların göz qarşısında təkcə bir ana deyil, Vətən, bayraq və bütün insanları özündə ehtiva edən bir sən, onlara olan məhəbbət canlanır. Şair Vətəni də, Bayrağı da, sən deyə müraciət etdiyi və nəzərdə tutduğu doğma insanları da ümumiləşdirərək təqdim edir və sevdirir:
Vətən mənim atamın,
Babamın məslək yeri.
Yaxud:
Bayrağım bu dünyada
Hər vaxt tanıdır məni.
Və ya:
Sənsə mənim gözümün
İşığı, eşqi, canı və s.
Kitabda uşaqların həmişə sevdiyi sevimli janr olan mənzum nağıldan da istifadə edilmşdir. Kitaba “Bulağın nağılı” və “Babanın nağılı” deyə iki kiçik, yığcam nağılabənzər şeir daxil edilmişdir. Əlbəttə, adı nağıl seçilsə də, başlığı maraqlı olub, uşaqların nəzərini cəlb etsin deyə bu janrın adından istifadə edilmişdir. Müəllif bu ad altında babanın və bulağın səciyyəsini, əlamətlərini tanıtmaq, ümumiləşdirmək istəmişdir. “Bulağın nağılı” şeirində bir uşağın dilindən bulaqla əlaqələnən uşaq marağına uyğun çoxsaylı suallar təqdim olunur. Əlbəttə, bu suallar ritorik suallar olaraq bulaq haqqında uşaqların məlubat və dünyagörüşülərini özündə ümumiləşdirir. Geniş xəyal dünyasına malik olan balaca yaşlı kiçik uşaqların zəngin uşaq dünyasında bulaqların axmasının ağlamaq kimi mənalandırılması, əlbəttə, çox böyük maraq kəsb edir. Bulaqların ağladığını düşünən bir uşağın bulağı və dünyanı öyrənmək istiqmətində ünvanladığı sualları bu şeirdə poetik misralarla əksini tapıb. Nəvənin babaya ard-arda ünvanladığı bu maraq dolu suallar sonunda babanı bu qənaətə gətirir ki, düya haqda nəvələrin sualları qurtarmaz: “Dedi: - Heç vaxt qurtarmaz, Dünyanın sualları”. Babanın gəldiyi bu fikir əslində dünyadərkində uşaların ünvanladığı sualların sonsuz olduğu qənaətini ifadə edir. Elə “Babamın nağılı” şeirində də bir nəvənin babaya ünvanladığı çoxsaylı suallar özünə yer alıb. Nəvə üçün maraqlıdır ki, niyə babanın dediyi nağılların sonunda həmişə üç alma düşür, bu almalar niyə çoxalmır, dərələr, düzlər keçib, hardan tapır dağı, bir aylıq məsafəni bir anda necə qət edir və b. ard-arda verilən uşaqca suallar şeirin məğzini, əsas istiqamətini təşkil edir. Əsərin sonuncu bəndi “Bulağın nağılı” şeirindəki sonuncu bəndlə eyniləşərək suallarla dolu uşaq dünyasının səciyyəsini təqdim edir.
Kitabda olan uşaqların müxtəlif heyvanlar, bitkilər, güllər, çiçəklər, fəsillər və s. haqda dünyagörüşü və bilik dairələrini artırmaq mahiyyətli şeirlər də diqqəti cəlb edir. “Quşların dostu”, “Dənizdə çimən ay”, “Beş alan qız”, “Qurbağalar”, “Balaca kirpi”, “Ördək”, “Baharda”, “Tısbağa”, “Məktəbə gedəcəyəm”, “Keçinin balaları”, “Məstan”, “Hörümçək”, “Şaxta baba və Günəş”, “Cücələr” və b. şeirlər öz maraqlılığı ilə kitaba zənginlik qatır. Bu şeirlərin hər birində uşaqların maraq dünyasını cəlb edən bir çox məlumatlar vardır. Bu şeirlərdə həm də balaca təbiətsevərlər üçün quşlar, bitkilər haqqında xarakterik, maraqlı məlumatlar verilməklə məhəbbət və qayğı hissləri aşılanır. “Quşların dostu” şeirində quşlara mərhəmət və qayğı hisləri ön planda təqdim edilir, Allahın bu yaradılışlarına məhəbbətlə yanaşmaq təlqin edilir:
Elə ki dən səpirəm,
Lap çoxalır sayları.
Siz də dən verin, dostlar,
Quşlara qış ayları.
Şeir ideya cəhətdən mənəviyyatlı uşaqlar yetişdirməyi qarşıya məqsəd qoyur. Şeir həm də estetik cəhətdən uşaqların nitq inkişafına müsbət inkişafetdirici təsir göstərmək baxımından maraq doğurur. Şeirdə qafiyə sistemi gözlənilməklə bərabər, sadə cümlə modeli və asan cümlə sintaksisindən istifadə edilmişdir. Həm də burada “quş-qış” kimi yalnız bir səslə fərqlənən və “q” və “ş” samitlərinin alliterasiyasına – bədii təkririnə yol verən söz və misralardan istifadə edilməklə uşaqların dil və nitq inkişafına, hətta dildönmələrinə faydalı olan situasiya, bədii vasitə yaradılmışdır.
“Dənizdə çimən ay” şeirində uşaqların saf xəyal dünyası əksini tapır. Soyuq bir gecədə dənizdə çimdiyini ehtimal etdiyi ayın soyuqlayıb xəstələnəcəyi narahatlığını keçirən bir uşağın qayğılarını ifadə edir. Yaxud “Beş alan qız” şeirində dərs əlaçısı olan bir uşağın ailə tərəfindən sevilməsi timsalında balaca fidanlara dərslərini yaxşı öyrənmək tövsiyəsi təqdir edilir. “Baharda” şeirində bahar fəslinin qanoynadan məziyyəti və uşaqların aşıb-daşan sevinci təsvir edilib. Bir bahar günü uşaqların əyləncəsi təsvir olunmaqla bahar fəsli və onun gözəllikləri sevdirilib. Bir yaş böyüyən, məktəbə getmək zamanı gələn bir uşaqcığazın məktəbli olmaq duyğuları və məktəbə olan sevgisi “Məktəbə gedəcəyəm” şeirinin bütün məğzini təşkil edir. Çiçəkdən-çiçəyə uçan və bir bahar ömrü yaşayan kəpənəklərə həsr olnumuş “Güllərin dostu” şeiri isə həm də onunla maraq kəsb edir ki, burada konkret varlığın adı gizlədilməklə əlamətləri və xüsusiyyətləri təqdim edilmiş, tapmaca misalı naməlumu tapmaq məharəti, uşaqların əqli inkişafı və dünyadərki məsələsi öz ehtivasını tapıb. Hələ kiçikliyindən öz ailəsinə məhəbbətlə bağlı, onları sevən və xidmətlərində dayanmaqdan yorulmayan, həm də ailəsinin sevinci, çiçəyi olan bir qızın xoş obrazı “Bağçaya gedən qız” şeirində yaradılıb. Azərbaycan ədəbiyyatında daha çox şeir qoşulan quşlardan olan “Qaranquş” şeirində Azərbaycanlı mənəviyyatı və təbiətlə təması əxlaqı özünə yer alıb. Qaranquş baharın müjdəçisi kimi həmişə sevilən və onun simvoluna çevrilən bir obraz olmaqla vəsf, tərənnüm obyekti olub. Onun yuva saldığı yerlərə də müqəddəs bir yer kimi baxılıb. Bu şeirdə də qaranquşun yuvasının dağıdılmasının günah olması, ana qaranquşun qarğışı və digər milli-əxlaqi məsələlər uşaq dünyasının tələblərinə uyğun şəkildə yer alıb.
Beləliklə, Naxçıvan ədəbi mühitində öz əsərləri, yazı tərzi ilə tanınan müəlliflərdən biri olan şair Ramiz Babayevin balaca fidanların görüşünə gəldiyi “Bulağın kitabı” adlı şeirlər toplusu öz maraqlılığı ilə diqqəti cəlb edir. Xüsusilə uşaq əsərləri müəllifi kimi şöhrət qazanmış Ramiz Babayevin çap olunan bu kitabında şairin uşaqlara olan məhəbbəti və sənətkarlıq istedadı özünü əks etdirir. Müəllifin “Bulağın nağılı” şeirlər toplusunun öz oxunaqlılığı ilə uşaqların diqqətini cəlb edəcəyini düşünür və uşaqlar üçün maraq dolu, sevilən bir kitab olacağına inanırıq.
Ramiz QASIMOV,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin əməkdaşı,
filologiyaüzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Baxış sayı: 1 165
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 29-11-2020 19:52 | Bölmə: Ədəbiyyat
Şair Ramiz Babayevin yenicə çapdan çıxan “Bulağın nağılı” şeirlər kitabı yüksək estetik təsiri, didaktik əhəmiyyəti və maraqlılığı ilə diqqəti cəlb edir
Son dövrlər uşaq ədəbiyyatı istiqamətində daha təsirli bir canlanma var. Bu isə, əlbəttə, bu sahənin daha böyük əhəmiyyət qazanmasından irəli gəlir. Uşaqların milli dəyərlər, vətəndaşlıq duyğuları, insanpərvər, dünyagörüşlü, vətən məhəbbətli və s. yetişib tərbiyə olunmasında onların mütaliə etdiyi əsərlərin də olduqca böyük rolu var. Bu üzdəndir ki, uşaq ədəbiyyatının məzmunluluğu və ideyalılığı həmişə diqqət mərkəzində olub. Naxçıvan ədəbi mühitində də uşaq ədəbiyyatı istiqamətində əsərlərin yazılması son dövlər üçün fəallıq qazanıb. Artıq bu sahədə yazıçı və şairlərimiz yüksək fəallıq göstərərək ciddi töhfələr verirlər. Bu sahədə əsərlərinin sənətkarlıq keyfiyyətləri, ideyalılığı və oxunaqlılığı ilə tanınan istedadlı şairlərimizdən biri də Ramiz Babayevdir.
Ramiz Babayev Naxçıvan ədəbi mühitində daha çox uşaq ədəbiyyatı yazıçısı kimi tanınır. Onun bu günə qədər çoxsaylı uşaq ədəbiyyatına həsr olunan kitabları işıq üzü görərək geniş maraq qazanıb. Şairin son dövrlərdə yenicə çapdan çıxan “Bulağın nağılı” şeirlər kitabı da özünün yüksək estetik təsiri, didaktik əhəmiyyəti və maraqlılığı ilə diqqəti cəlb edir.
Qeyd edim ki, Ramiz Babayev 1956-cı ildə Babək rayonunun Şıxmahmud kəndində anadan olub. Ramiz Babayev şeirə olan marağından və təbindən irəli gələrək hələ orta məktəbdə təhsil alarkən şeirlər yazmağa başlayıb. Şeirləri o dövrün “Pioner”, “Ulduz”, “Qobustan” kimi jurnallarında çap olunan Ramiz Babayev gələcəyə istedadlı bir şair kimi vəsiqə alıb. Şair Ramiz Babayevin əsərləri təkcə ölkəmizdə deyil, ölkəmizdən kənarda, İran Türkiyə, Ukrayna və s. kimi ölkələrin müxtəlif mətbuat orqanları və nəşrlərində çap olunub. Şair aldığı mükafatlarla bərabər, 2019-cu ildə “İlin şairi” nominasiyası üzrə qalib seçilib. Bu istedadlı qələm sahibi müxtəlif kitabları ilə oxucular tərəfindən sevilib və maraqla qarşılanıb. Bu vaxta qədər oxucular Ramiz Babayevi çoxsaylı maraqlı əsərləri və kitabları ilə tanıyıblar. İlk təcrübəsində “Unuda bilsən” deyən şair (2006) “Yenə yadıma düşdün” (2009) deyərək dönüb, “Ötən günlərim”dən (2011) “Məhəbbət nəğmələri” (2017) demək üçün təbi pərvazlanıb, “Biri vardı, biri yox” (2018) nostalji hisslərindən yol alaraq “Mənim canım Naxçıvanım” (2019), - deyə Naxçıvan dünyasına tapınıb, bu müqəddəs torpağa öz nəğmələrini ifadə edib. Ramiz Babayev Naxçıvan Muxtar Respublika və Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, həmçinin “Qızıl Qələm” mükafatı laureatıdır. Naxçıvan Muxtar Respublikası Yazıçılar Birliyinin təşəbbüsü və dövlət dəstəyi ilə çap olunan növbəti kitabı da yazıçının oxucularla sayca yeddinci görüşüdür.
Şairin “Bulağın nağılı” adlı adlanan şeirlər toplusu Naxçıvanın “Əcəmi” Nəşriyyat-Poliqrafiya Birliyində yüksək poliqrafik keyfiyyətlə yağlı kağız və rəngli şəkildə çap olunub. Kitabda şairin uşaqlar üçün yazdığı maraqlı şeir nümunələri toplanıb.
Kitabın ilk səhifəsi yenicə geniş dünyaya nəzər salan, onu öyrənməyə çalışan, həyata atılan uşaqlar üçün bu xoşbəxt və firavan ölkənin qurucusu, Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevə həsr olunan “Heydər baba” şeiri ilə açılır. Şeirdə dünyanı, bu gözəl və müstəqil ölkəni öyrənməyə çalışan uşaqlara Azərbaycan xalqının müdrik lideri və nəhəng şəxsiyyətin əzəmətli keyfiyyətləri haqqında poetik şəkildə məlumat verilir, körpə balaların böyüyəcək dünya boyda qəlblərinə dahi liderə qarşı məhəbbət və ehtiram hissləriaşılanır:
Elin xilaskarıdı,
Dövlətidi, varıdı.
Xalqın arzularıdı
Heydər baba.
Millətini sevəndi,
Dərdi xalq ilə təndi.
Azad, doğma vətəndi
Heydər baba.
...Odur elin atası,
Sərkərdəsi, dühası.
Qəhrəmanlıq qalası
Heydər baba.
Göründüyü kimi, şeirdə körpə yaşlı uşaqlar üçün dahi Azərbaycan övladı Heydər Əliyevin əzəmətli siması tanıdılır və sevdirilir. Uşaqlar bu poetik misralardan anlayır ki, Heydər Əliyev Azərbaycan xalqının xilaskarı olan və uşaqlara xoşbəxt bir həyat bəxş edən müdrik bir insan, mənəvi bir babadır. Ən ağır günlərdə Azərbaycanı parçalanmaqdan, xalqı fəlakətdən, ölkəni yox olmaqdan məhz bu dahi şəxsiyyət xilas edib. Heydər – Xalq, Heydər Əliyev – Azərbaycan əbədi bir qoşalıqdır. Çünki bu nəhəng şəxsiyyət xalqının, elinin qəhrəman oğlu, vətənpəvər vətəndaşıdır. O öz həyat yolu və şərəfli ömrü ilə bir örnəkdir, nümunəvi bir vətəndaşdır, qurucu bir şəxsiyyətdir. O bu elin sərkərdəsi, mənəvi atasıdır. Xalqın arzularıının ifadəçisi, xoşbəxtliyinin təminatçısıdır. O, ümid qapısı, xalqın, vətənin qeyrət və qəhrəmanlıq qalasıdır. O, Azərbaycandır, Azərbaycanın varlığının, müstəqillik və suverenliyinin səbəbkarı, banisi və qarantıdır.
Kitabda gələcəyin vətəndaşına öyrədilməsi nə lazımdısa, şeirin bədii gücü, qüdrətilə mənimsədilməyə çalışılıb. Çünki şeir, ədəbiyyat həm də tərbiyədir axı, mənəviyyat mənbəyi, əxlaqi tərbiyə, yüksək ideallar müəllimidir həmçinin. İnsanı həyata, dünyaya hazırlayandır. Gələcəyin vətəndaşları olan bu körpə balaları mənən həyata hazırlamaq məqsədi şair Ramiz Babayevin “Bulağın nağılı” kitabına toplanmış şeirlərinin də məğzini, mahiyyətini təşkil edir. Çünki bugünkü bu körpə balalar gələcəyin böyük insanı, vətəndaşı, övladı, dostu, əsgəri, müəllimi, həkimi, müxtəlif peşə-sənət sahibi və başqasıdır. Buna görə də şair bu insanlıq və vətəndaşlıq vəzifələrini əhatə etdiyi gözəl şeir nümunələrilə gənc, körpə oxucularına mənimsətməyə çalışır. Bu mənada “Ana” öyrədilən elmin, vəzifələrin ən başlıca məfhumlarından biridir. İlk dərsin birinci hərfi, təməl səsi kimi Ana və ona məhəbbət, övladlıq vəzifəsi aşılanaraq təlim edilir:
Dünyada hamıdan çox
Üç şeyi sevirəm mən.
Ana mənə əzizdi
Vətən, bayraq, bir də sən.
Bu ilk bənd bütün şeir üçün giriş xarakteri daşıyır. “Anaya məhəbbət” dərsinin girişini, təməl bilgilərini özündə əks etdirir və öyrədir. Sonra isə uşaqlara Ana məhəbbətinin kiçik deyil, böyük, əhatəli, böyük miqyaslı hissi varlığı təqdim edilir. Uşaqların göz qarşısında təkcə bir ana deyil, Vətən, bayraq və bütün insanları özündə ehtiva edən bir sən, onlara olan məhəbbət canlanır. Şair Vətəni də, Bayrağı da, sən deyə müraciət etdiyi və nəzərdə tutduğu doğma insanları da ümumiləşdirərək təqdim edir və sevdirir:
Vətən mənim atamın,
Babamın məslək yeri.
Yaxud:
Bayrağım bu dünyada
Hər vaxt tanıdır məni.
Və ya:
Sənsə mənim gözümün
İşığı, eşqi, canı və s.
Kitabda uşaqların həmişə sevdiyi sevimli janr olan mənzum nağıldan da istifadə edilmşdir. Kitaba “Bulağın nağılı” və “Babanın nağılı” deyə iki kiçik, yığcam nağılabənzər şeir daxil edilmişdir. Əlbəttə, adı nağıl seçilsə də, başlığı maraqlı olub, uşaqların nəzərini cəlb etsin deyə bu janrın adından istifadə edilmişdir. Müəllif bu ad altında babanın və bulağın səciyyəsini, əlamətlərini tanıtmaq, ümumiləşdirmək istəmişdir. “Bulağın nağılı” şeirində bir uşağın dilindən bulaqla əlaqələnən uşaq marağına uyğun çoxsaylı suallar təqdim olunur. Əlbəttə, bu suallar ritorik suallar olaraq bulaq haqqında uşaqların məlubat və dünyagörüşülərini özündə ümumiləşdirir. Geniş xəyal dünyasına malik olan balaca yaşlı kiçik uşaqların zəngin uşaq dünyasında bulaqların axmasının ağlamaq kimi mənalandırılması, əlbəttə, çox böyük maraq kəsb edir. Bulaqların ağladığını düşünən bir uşağın bulağı və dünyanı öyrənmək istiqmətində ünvanladığı sualları bu şeirdə poetik misralarla əksini tapıb. Nəvənin babaya ard-arda ünvanladığı bu maraq dolu suallar sonunda babanı bu qənaətə gətirir ki, düya haqda nəvələrin sualları qurtarmaz: “Dedi: - Heç vaxt qurtarmaz, Dünyanın sualları”. Babanın gəldiyi bu fikir əslində dünyadərkində uşaların ünvanladığı sualların sonsuz olduğu qənaətini ifadə edir. Elə “Babamın nağılı” şeirində də bir nəvənin babaya ünvanladığı çoxsaylı suallar özünə yer alıb. Nəvə üçün maraqlıdır ki, niyə babanın dediyi nağılların sonunda həmişə üç alma düşür, bu almalar niyə çoxalmır, dərələr, düzlər keçib, hardan tapır dağı, bir aylıq məsafəni bir anda necə qət edir və b. ard-arda verilən uşaqca suallar şeirin məğzini, əsas istiqamətini təşkil edir. Əsərin sonuncu bəndi “Bulağın nağılı” şeirindəki sonuncu bəndlə eyniləşərək suallarla dolu uşaq dünyasının səciyyəsini təqdim edir.
Kitabda olan uşaqların müxtəlif heyvanlar, bitkilər, güllər, çiçəklər, fəsillər və s. haqda dünyagörüşü və bilik dairələrini artırmaq mahiyyətli şeirlər də diqqəti cəlb edir. “Quşların dostu”, “Dənizdə çimən ay”, “Beş alan qız”, “Qurbağalar”, “Balaca kirpi”, “Ördək”, “Baharda”, “Tısbağa”, “Məktəbə gedəcəyəm”, “Keçinin balaları”, “Məstan”, “Hörümçək”, “Şaxta baba və Günəş”, “Cücələr” və b. şeirlər öz maraqlılığı ilə kitaba zənginlik qatır. Bu şeirlərin hər birində uşaqların maraq dünyasını cəlb edən bir çox məlumatlar vardır. Bu şeirlərdə həm də balaca təbiətsevərlər üçün quşlar, bitkilər haqqında xarakterik, maraqlı məlumatlar verilməklə məhəbbət və qayğı hissləri aşılanır. “Quşların dostu” şeirində quşlara mərhəmət və qayğı hisləri ön planda təqdim edilir, Allahın bu yaradılışlarına məhəbbətlə yanaşmaq təlqin edilir:
Elə ki dən səpirəm,
Lap çoxalır sayları.
Siz də dən verin, dostlar,
Quşlara qış ayları.
Şeir ideya cəhətdən mənəviyyatlı uşaqlar yetişdirməyi qarşıya məqsəd qoyur. Şeir həm də estetik cəhətdən uşaqların nitq inkişafına müsbət inkişafetdirici təsir göstərmək baxımından maraq doğurur. Şeirdə qafiyə sistemi gözlənilməklə bərabər, sadə cümlə modeli və asan cümlə sintaksisindən istifadə edilmişdir. Həm də burada “quş-qış” kimi yalnız bir səslə fərqlənən və “q” və “ş” samitlərinin alliterasiyasına – bədii təkririnə yol verən söz və misralardan istifadə edilməklə uşaqların dil və nitq inkişafına, hətta dildönmələrinə faydalı olan situasiya, bədii vasitə yaradılmışdır.
“Dənizdə çimən ay” şeirində uşaqların saf xəyal dünyası əksini tapır. Soyuq bir gecədə dənizdə çimdiyini ehtimal etdiyi ayın soyuqlayıb xəstələnəcəyi narahatlığını keçirən bir uşağın qayğılarını ifadə edir. Yaxud “Beş alan qız” şeirində dərs əlaçısı olan bir uşağın ailə tərəfindən sevilməsi timsalında balaca fidanlara dərslərini yaxşı öyrənmək tövsiyəsi təqdir edilir. “Baharda” şeirində bahar fəslinin qanoynadan məziyyəti və uşaqların aşıb-daşan sevinci təsvir edilib. Bir bahar günü uşaqların əyləncəsi təsvir olunmaqla bahar fəsli və onun gözəllikləri sevdirilib. Bir yaş böyüyən, məktəbə getmək zamanı gələn bir uşaqcığazın məktəbli olmaq duyğuları və məktəbə olan sevgisi “Məktəbə gedəcəyəm” şeirinin bütün məğzini təşkil edir. Çiçəkdən-çiçəyə uçan və bir bahar ömrü yaşayan kəpənəklərə həsr olnumuş “Güllərin dostu” şeiri isə həm də onunla maraq kəsb edir ki, burada konkret varlığın adı gizlədilməklə əlamətləri və xüsusiyyətləri təqdim edilmiş, tapmaca misalı naməlumu tapmaq məharəti, uşaqların əqli inkişafı və dünyadərki məsələsi öz ehtivasını tapıb. Hələ kiçikliyindən öz ailəsinə məhəbbətlə bağlı, onları sevən və xidmətlərində dayanmaqdan yorulmayan, həm də ailəsinin sevinci, çiçəyi olan bir qızın xoş obrazı “Bağçaya gedən qız” şeirində yaradılıb. Azərbaycan ədəbiyyatında daha çox şeir qoşulan quşlardan olan “Qaranquş” şeirində Azərbaycanlı mənəviyyatı və təbiətlə təması əxlaqı özünə yer alıb. Qaranquş baharın müjdəçisi kimi həmişə sevilən və onun simvoluna çevrilən bir obraz olmaqla vəsf, tərənnüm obyekti olub. Onun yuva saldığı yerlərə də müqəddəs bir yer kimi baxılıb. Bu şeirdə də qaranquşun yuvasının dağıdılmasının günah olması, ana qaranquşun qarğışı və digər milli-əxlaqi məsələlər uşaq dünyasının tələblərinə uyğun şəkildə yer alıb.
Beləliklə, Naxçıvan ədəbi mühitində öz əsərləri, yazı tərzi ilə tanınan müəlliflərdən biri olan şair Ramiz Babayevin balaca fidanların görüşünə gəldiyi “Bulağın kitabı” adlı şeirlər toplusu öz maraqlılığı ilə diqqəti cəlb edir. Xüsusilə uşaq əsərləri müəllifi kimi şöhrət qazanmış Ramiz Babayevin çap olunan bu kitabında şairin uşaqlara olan məhəbbəti və sənətkarlıq istedadı özünü əks etdirir. Müəllifin “Bulağın nağılı” şeirlər toplusunun öz oxunaqlılığı ilə uşaqların diqqətini cəlb edəcəyini düşünür və uşaqlar üçün maraq dolu, sevilən bir kitab olacağına inanırıq.
Ramiz QASIMOV,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin əməkdaşı,
filologiyaüzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Baxış sayı: 1 165
Bölməyə aid digər xəbərlər
18-04-2025, 00:01
Miraslan Rasimi də itirdik-Namiq MƏMMƏDLİ
16-04-2025, 23:50
Ədalət Əroğlunun doğum gününü təbrik edirəm!
16-04-2025, 22:31
Şair və ədəbiyyatşünas Konstantin Kedrov vəfat edib
9-04-2025, 09:10
Qahirədə seminar: Azərbaycan alimləri ərəb dilinin inkişafına böyük töhfələr veriblər
17-03-2025, 11:15
MƏZARSIZ QƏHRƏMAN-Xaqani Abbasəli ÖZTÜRK
16-03-2025, 02:44
Sumqayıtda şair Məmməd İlqarın 75 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
12-03-2025, 22:08
Elmin təhsilə inteqrasiyası istiqamətində növbəti mühazirə oxunub
2-03-2025, 22:59
Sumqayıt şəhərində Natəvan Dəmirçioğlunun "Açar" romanının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
25-02-2025, 13:05
Sumqayıt şəhərində deputatın kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
19-02-2025, 22:17
Sumqayıtda şair Asif Asimanın 70 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOROLAR
19-02-2025, 09:01
Nəcibliyi, ziyalılığı ilə hər kəsin sevgisini qazanan işıqlı insan
9-02-2025, 21:49
Şeirlər- İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
1-02-2025, 23:22
Xalidə Nurayı TƏBRİK EDİRİK!
23-12-2024, 15:46
Səbuhi Zamanın “Adamın Dibi” adlı kitabı işıq üzü gördü
15-12-2024, 14:33
Yazıçı Samir İmanovun "Arzularımın rəqsi" adlı kitabının təqdimat mərasimi keçirilib
13-11-2024, 23:46
Görkəmli Türk Ədibi Sərhəd Kabaklı-Vüqar Əhməd
1-11-2024, 13:16
Sumqayıt şəhərinin 75 illiyinə həsr olunmuş ədəbi-bədii gecə keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-10-2024, 21:46
Rusiyanın əməkdar artisti Kazbek Suanov dünyasını dəyişib
26-10-2024, 18:55
Tanzaniyada Puşkinin abidəsinin açılışı olub, nağılları isə suahili dilində nəşr olunub
16-10-2024, 10:02
Naxçıvan ədəbi mühitinin seçilən nümayəndəsi Hüseyn Razinin 100 illiyinə layiqli töhfə
12-10-2024, 20:45
Naxçıvanda xarici tədqiqatçıların iştirakı ilə arxeoloji kəşfiyyat işləri aparılır
12-10-2024, 19:55
Azərbaycan Universitetində Mirzə Ələkbər Sabir irsi və ədəbi dilə həsr olunmuş tədbir keçirilib
12-10-2024, 10:47
Ədəbiyyat müəllimi erotik fotolara görə töhmət alıb
28-09-2024, 21:57
Onu "Türk dünyasının sevilən qızı" adlandırırdılar
28-09-2024, 21:51
Vüqar Əhməd: "Allahımızın üzü dönüb"
2-08-2024, 14:53
Mirzə Ələkbər Sabir Fondu yeni layihənin icrasına başlayıb
1-08-2024, 13:22
“Cəfər Cabbarlı - ədəbiyyatımızın böyük sənət fədaisi” adlı layihənin icrasına başlanılıb
12-06-2024, 23:33
Professor Mahirə Hüseynova Turan Elmlər Akademiyasının akademiki seçilib
9-06-2024, 15:53
"Zəfəri yaşadanlar” kitabının təqdimat mərasimindən-VİDEO+FOTOLAR
6-06-2024, 14:52
Sumqayıtda Mikayıl Müşfiqin anım mərasimi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
1-05-2024, 21:08
Rusiya yazıçılarının kitablarının 170-dən çox nadir nəşri Avropa kitabxanalarından yoxa çıxıb
27-04-2024, 00:42
ƏZƏL-AXIR SÖZ QALACAQ DÜNYADA
26-04-2024, 11:47
AMEA NİZAMİ GƏNCƏVİ ADINA İNSTİTUTUN 90 İLLİYİ
19-04-2024, 12:41
"SUMQAYIT! ƏBƏDİ YAŞA" LAYİHƏSİ mərhum şair Sabir Sarvana həsr olunmuşdu
17-04-2024, 21:58
ADPU-nun Beynəlxalq əlaqələr üzrə prorektoru Mahirə Hüseynova Dünya Söz Akademiyasının fəxri akademik üzvü seçilib
28-03-2024, 23:35
ZİYALI ÖMRÜNÜN AKKORDLARI...
26-03-2024, 14:48
Şeirlər-İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
7-03-2024, 23:27
VÜQAR,ƏHMƏD TÜRKSOY- UN QIZIL MEDALI İLƏ TƏLTİF OLUNUB
7-03-2024, 23:12
Kostomarov "Qanqster Peterburq" serialından mahnı oxudu
11-02-2024, 00:49
Sumqayıtda şair Sabir Yusifoğlunun xatirə gecəsi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-01-2024, 14:54
Dramaturq Aleksandr Gelmanı avtomobil vurub
26-12-2023, 20:56
Jurnalist və yazıçı Valeri Şamşurin vəfat edib
21-12-2023, 23:29
BACI İTİRMİŞƏM-VÜQAR ƏHMƏD