03:20 / 26-04-2024
Sumqayıtın 75 illiyi ilə bağlı 44 günlük Vətən müharibəsinin şəhidlərinə həsr olunmuş xatirə gecəsi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
23:33 / 25-04-2024
NYT: ABŞ Kiyevin Krımı ATACMS ilə vura biləcəyini etiraf etdi
23:28 / 25-04-2024
ABŞ Rusiya Federasiyasına hərbi tədarükün asanlaşdırılmasına görə Çin banklarına qarşı sanksiyalar tətbiq etməyə hazırdır
22:41 / 25-04-2024
Peskov: "Rusiya Federasiyasının hökuməti və biznesi arasında dialoq davam edəcək, may-iyun üçün iş planları var"
22:35 / 25-04-2024
Kreml: Putin aprelin 26-da Sankt-Peterburqda Qanunvericilər Şurasında çıxış edəcək
22:27 / 25-04-2024
Stoltenberq: "ABŞ və Aİ Ukraynaya lazımi dəstəyi vermədi"
22:24 / 25-04-2024
Şoyqu Astanaya ŞƏT-ə üzv ölkələrin Müdafiə Nazirliyi rəhbərlərinin görüşü üçün gəlib
22:05 / 25-04-2024
"Soçi" futbolçuları "Axmat"la oyundan əvvəl zəhərlənib
21:56 / 25-04-2024
Kirbi: "Ukrayna üçün bəzi silahlar bir neçə günə Polşadan gətiriləcək"
21:45 / 25-04-2024
Polşa prokurorluğu: ekspertizalar Kaçinskinin təyyarəsində partlayış faktını təsdiqləməyib
21:37 / 25-04-2024
Yamayka Britaniya hökmranlığından ayrılmağı planlaşdırır
21:30 / 25-04-2024
WADA çinli üzgüçülərin işində iştirak etmək üçün müstəqil prokurora müraciət edib
21:09 / 25-04-2024
VDNKh-da “Rusiya” sərgi-forumunu 11 milyondan çox insan ziyarət edib
21:03 / 25-04-2024
"BI": Britaniya "Paveway" idarə olunan bombalarını Ukraynaya təhvil verəcək
20:39 / 25-04-2024
Rusiya diplomatlarının "Mauthauzen" həbs düşərgəsində anım mərasimində iştirakdan imtina edilib
20:33 / 25-04-2024
Putin may ayında Çinə səfər etməyi planlaşdırdığını bildirib
20:11 / 25-04-2024
Nalçikdə iki İD üzvü həbs edilib
20:07 / 25-04-2024
Patruşev: "Qeyri-qanuni miqrasiya terror təhlükələri ilə sıx bağlıdır"
20:01 / 25-04-2024
“Şençjou-18”kosmik gəmisi orbital stansiyaya yaxınlaşır
19:55 / 25-04-2024
Rusiya səfiri: "İsveçrədə Ukrayna sammiti səs-küylü və boş piar kampaniyasına çevriləcək
19:50 / 25-04-2024
“Rostov” Ronaldonun qolu sayəsində “Ural”ı məğlub edib
19:47 / 25-04-2024
Ukrayna mərmisi çoxmərtəbəli yaşayış binasına düşüb
01:51 / 25-04-2024
Şəhid Elvin Həsənovun mövludu olub-VİDEO+FOTOLAR
23:52 / 24-04-2024
Fransada Olimpiadada terror aktı planlaşdıran yeniyetmə saxlanılıb
22:59 / 24-04-2024
Moskva vilayəti hökumətinin keçmiş sədr müavini rüşvət almaqda şübhəli bilinərək saxlanılıb
22:31 / 24-04-2024
İlon Mask əmindir ki, gec-tez Qərbdə vətəndaş müharibəsi başlayacaq
22:24 / 24-04-2024
Bayden: "ABŞ bir neçə saat ərzində Ukraynaya silah tədarükünü bərpa edəcək"
22:20 / 24-04-2024
Dudayev: "Kadırov həddindən artıq güc, sağlamlıq və enerji ilə xəstədir"
22:15 / 24-04-2024
Üç rusiyalı boksçu Avro-2024-də medallara zəmanət verib
22:11 / 24-04-2024
Komi məhkəməsi Kasparov və Qudkovu qiyabi həbs edib
22:07 / 24-04-2024
FSB Tambovda terror aktı hazırlayan diversantı saxlayıb
21:55 / 24-04-2024
Azərbaycan-Rusiya iqtisadi əlaqələrinin uğurları-Aybəniz Rüstəmova
21:45 / 24-04-2024
Lukaşenko bildirib ki, o, heç vaxt oğru olmayıb və övladlarına buna imkan verməyəcək
21:41 / 24-04-2024
Podnosova: "2023-cü ildə 39 milyon məhkəmə işinə baxılıb"
21:35 / 24-04-2024
Rusiyanın məhkəmə sistemində ciddi dəyişikliklər olmayacaq
21:32 / 24-04-2024
Pentaqon ATACMS raketlərinin Ukraynaya verildiyini təsdiqləyib
16:00 / 24-04-2024
Ukrayna Avropa Komissiyasından 1,5 milyard avro alıb
15:52 / 24-04-2024
"Spartak"ın sabiq baş məşqçisi Tedesko "Milan"ın qısa siyahısına daxil olub
BULAQDAN QAYNAYAN NAĞILLAR-Ramiz QASIMOV
Tarix: 29-11-2020 19:52 | Bölmə: Ədəbiyyat
Şair Ramiz Babayevin yenicə çapdan çıxan “Bulağın nağılı” şeirlər kitabı yüksək estetik təsiri, didaktik əhəmiyyəti və maraqlılığı ilə diqqəti cəlb edir
Son dövrlər uşaq ədəbiyyatı istiqamətində daha təsirli bir canlanma var. Bu isə, əlbəttə, bu sahənin daha böyük əhəmiyyət qazanmasından irəli gəlir. Uşaqların milli dəyərlər, vətəndaşlıq duyğuları, insanpərvər, dünyagörüşlü, vətən məhəbbətli və s. yetişib tərbiyə olunmasında onların mütaliə etdiyi əsərlərin də olduqca böyük rolu var. Bu üzdəndir ki, uşaq ədəbiyyatının məzmunluluğu və ideyalılığı həmişə diqqət mərkəzində olub. Naxçıvan ədəbi mühitində də uşaq ədəbiyyatı istiqamətində əsərlərin yazılması son dövlər üçün fəallıq qazanıb. Artıq bu sahədə yazıçı və şairlərimiz yüksək fəallıq göstərərək ciddi töhfələr verirlər. Bu sahədə əsərlərinin sənətkarlıq keyfiyyətləri, ideyalılığı və oxunaqlılığı ilə tanınan istedadlı şairlərimizdən biri də Ramiz Babayevdir.
Ramiz Babayev Naxçıvan ədəbi mühitində daha çox uşaq ədəbiyyatı yazıçısı kimi tanınır. Onun bu günə qədər çoxsaylı uşaq ədəbiyyatına həsr olunan kitabları işıq üzü görərək geniş maraq qazanıb. Şairin son dövrlərdə yenicə çapdan çıxan “Bulağın nağılı” şeirlər kitabı da özünün yüksək estetik təsiri, didaktik əhəmiyyəti və maraqlılığı ilə diqqəti cəlb edir.
Qeyd edim ki, Ramiz Babayev 1956-cı ildə Babək rayonunun Şıxmahmud kəndində anadan olub. Ramiz Babayev şeirə olan marağından və təbindən irəli gələrək hələ orta məktəbdə təhsil alarkən şeirlər yazmağa başlayıb. Şeirləri o dövrün “Pioner”, “Ulduz”, “Qobustan” kimi jurnallarında çap olunan Ramiz Babayev gələcəyə istedadlı bir şair kimi vəsiqə alıb. Şair Ramiz Babayevin əsərləri təkcə ölkəmizdə deyil, ölkəmizdən kənarda, İran Türkiyə, Ukrayna və s. kimi ölkələrin müxtəlif mətbuat orqanları və nəşrlərində çap olunub. Şair aldığı mükafatlarla bərabər, 2019-cu ildə “İlin şairi” nominasiyası üzrə qalib seçilib. Bu istedadlı qələm sahibi müxtəlif kitabları ilə oxucular tərəfindən sevilib və maraqla qarşılanıb. Bu vaxta qədər oxucular Ramiz Babayevi çoxsaylı maraqlı əsərləri və kitabları ilə tanıyıblar. İlk təcrübəsində “Unuda bilsən” deyən şair (2006) “Yenə yadıma düşdün” (2009) deyərək dönüb, “Ötən günlərim”dən (2011) “Məhəbbət nəğmələri” (2017) demək üçün təbi pərvazlanıb, “Biri vardı, biri yox” (2018) nostalji hisslərindən yol alaraq “Mənim canım Naxçıvanım” (2019), - deyə Naxçıvan dünyasına tapınıb, bu müqəddəs torpağa öz nəğmələrini ifadə edib. Ramiz Babayev Naxçıvan Muxtar Respublika və Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, həmçinin “Qızıl Qələm” mükafatı laureatıdır. Naxçıvan Muxtar Respublikası Yazıçılar Birliyinin təşəbbüsü və dövlət dəstəyi ilə çap olunan növbəti kitabı da yazıçının oxucularla sayca yeddinci görüşüdür.
Şairin “Bulağın nağılı” adlı adlanan şeirlər toplusu Naxçıvanın “Əcəmi” Nəşriyyat-Poliqrafiya Birliyində yüksək poliqrafik keyfiyyətlə yağlı kağız və rəngli şəkildə çap olunub. Kitabda şairin uşaqlar üçün yazdığı maraqlı şeir nümunələri toplanıb.
Kitabın ilk səhifəsi yenicə geniş dünyaya nəzər salan, onu öyrənməyə çalışan, həyata atılan uşaqlar üçün bu xoşbəxt və firavan ölkənin qurucusu, Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevə həsr olunan “Heydər baba” şeiri ilə açılır. Şeirdə dünyanı, bu gözəl və müstəqil ölkəni öyrənməyə çalışan uşaqlara Azərbaycan xalqının müdrik lideri və nəhəng şəxsiyyətin əzəmətli keyfiyyətləri haqqında poetik şəkildə məlumat verilir, körpə balaların böyüyəcək dünya boyda qəlblərinə dahi liderə qarşı məhəbbət və ehtiram hissləriaşılanır:
Elin xilaskarıdı,
Dövlətidi, varıdı.
Xalqın arzularıdı
Heydər baba.
Millətini sevəndi,
Dərdi xalq ilə təndi.
Azad, doğma vətəndi
Heydər baba.
...Odur elin atası,
Sərkərdəsi, dühası.
Qəhrəmanlıq qalası
Heydər baba.
Göründüyü kimi, şeirdə körpə yaşlı uşaqlar üçün dahi Azərbaycan övladı Heydər Əliyevin əzəmətli siması tanıdılır və sevdirilir. Uşaqlar bu poetik misralardan anlayır ki, Heydər Əliyev Azərbaycan xalqının xilaskarı olan və uşaqlara xoşbəxt bir həyat bəxş edən müdrik bir insan, mənəvi bir babadır. Ən ağır günlərdə Azərbaycanı parçalanmaqdan, xalqı fəlakətdən, ölkəni yox olmaqdan məhz bu dahi şəxsiyyət xilas edib. Heydər – Xalq, Heydər Əliyev – Azərbaycan əbədi bir qoşalıqdır. Çünki bu nəhəng şəxsiyyət xalqının, elinin qəhrəman oğlu, vətənpəvər vətəndaşıdır. O öz həyat yolu və şərəfli ömrü ilə bir örnəkdir, nümunəvi bir vətəndaşdır, qurucu bir şəxsiyyətdir. O bu elin sərkərdəsi, mənəvi atasıdır. Xalqın arzularıının ifadəçisi, xoşbəxtliyinin təminatçısıdır. O, ümid qapısı, xalqın, vətənin qeyrət və qəhrəmanlıq qalasıdır. O, Azərbaycandır, Azərbaycanın varlığının, müstəqillik və suverenliyinin səbəbkarı, banisi və qarantıdır.
Kitabda gələcəyin vətəndaşına öyrədilməsi nə lazımdısa, şeirin bədii gücü, qüdrətilə mənimsədilməyə çalışılıb. Çünki şeir, ədəbiyyat həm də tərbiyədir axı, mənəviyyat mənbəyi, əxlaqi tərbiyə, yüksək ideallar müəllimidir həmçinin. İnsanı həyata, dünyaya hazırlayandır. Gələcəyin vətəndaşları olan bu körpə balaları mənən həyata hazırlamaq məqsədi şair Ramiz Babayevin “Bulağın nağılı” kitabına toplanmış şeirlərinin də məğzini, mahiyyətini təşkil edir. Çünki bugünkü bu körpə balalar gələcəyin böyük insanı, vətəndaşı, övladı, dostu, əsgəri, müəllimi, həkimi, müxtəlif peşə-sənət sahibi və başqasıdır. Buna görə də şair bu insanlıq və vətəndaşlıq vəzifələrini əhatə etdiyi gözəl şeir nümunələrilə gənc, körpə oxucularına mənimsətməyə çalışır. Bu mənada “Ana” öyrədilən elmin, vəzifələrin ən başlıca məfhumlarından biridir. İlk dərsin birinci hərfi, təməl səsi kimi Ana və ona məhəbbət, övladlıq vəzifəsi aşılanaraq təlim edilir:
Dünyada hamıdan çox
Üç şeyi sevirəm mən.
Ana mənə əzizdi
Vətən, bayraq, bir də sən.
Bu ilk bənd bütün şeir üçün giriş xarakteri daşıyır. “Anaya məhəbbət” dərsinin girişini, təməl bilgilərini özündə əks etdirir və öyrədir. Sonra isə uşaqlara Ana məhəbbətinin kiçik deyil, böyük, əhatəli, böyük miqyaslı hissi varlığı təqdim edilir. Uşaqların göz qarşısında təkcə bir ana deyil, Vətən, bayraq və bütün insanları özündə ehtiva edən bir sən, onlara olan məhəbbət canlanır. Şair Vətəni də, Bayrağı da, sən deyə müraciət etdiyi və nəzərdə tutduğu doğma insanları da ümumiləşdirərək təqdim edir və sevdirir:
Vətən mənim atamın,
Babamın məslək yeri.
Yaxud:
Bayrağım bu dünyada
Hər vaxt tanıdır məni.
Və ya:
Sənsə mənim gözümün
İşığı, eşqi, canı və s.
Kitabda uşaqların həmişə sevdiyi sevimli janr olan mənzum nağıldan da istifadə edilmşdir. Kitaba “Bulağın nağılı” və “Babanın nağılı” deyə iki kiçik, yığcam nağılabənzər şeir daxil edilmişdir. Əlbəttə, adı nağıl seçilsə də, başlığı maraqlı olub, uşaqların nəzərini cəlb etsin deyə bu janrın adından istifadə edilmişdir. Müəllif bu ad altında babanın və bulağın səciyyəsini, əlamətlərini tanıtmaq, ümumiləşdirmək istəmişdir. “Bulağın nağılı” şeirində bir uşağın dilindən bulaqla əlaqələnən uşaq marağına uyğun çoxsaylı suallar təqdim olunur. Əlbəttə, bu suallar ritorik suallar olaraq bulaq haqqında uşaqların məlubat və dünyagörüşülərini özündə ümumiləşdirir. Geniş xəyal dünyasına malik olan balaca yaşlı kiçik uşaqların zəngin uşaq dünyasında bulaqların axmasının ağlamaq kimi mənalandırılması, əlbəttə, çox böyük maraq kəsb edir. Bulaqların ağladığını düşünən bir uşağın bulağı və dünyanı öyrənmək istiqmətində ünvanladığı sualları bu şeirdə poetik misralarla əksini tapıb. Nəvənin babaya ard-arda ünvanladığı bu maraq dolu suallar sonunda babanı bu qənaətə gətirir ki, düya haqda nəvələrin sualları qurtarmaz: “Dedi: - Heç vaxt qurtarmaz, Dünyanın sualları”. Babanın gəldiyi bu fikir əslində dünyadərkində uşaların ünvanladığı sualların sonsuz olduğu qənaətini ifadə edir. Elə “Babamın nağılı” şeirində də bir nəvənin babaya ünvanladığı çoxsaylı suallar özünə yer alıb. Nəvə üçün maraqlıdır ki, niyə babanın dediyi nağılların sonunda həmişə üç alma düşür, bu almalar niyə çoxalmır, dərələr, düzlər keçib, hardan tapır dağı, bir aylıq məsafəni bir anda necə qət edir və b. ard-arda verilən uşaqca suallar şeirin məğzini, əsas istiqamətini təşkil edir. Əsərin sonuncu bəndi “Bulağın nağılı” şeirindəki sonuncu bəndlə eyniləşərək suallarla dolu uşaq dünyasının səciyyəsini təqdim edir.
Kitabda olan uşaqların müxtəlif heyvanlar, bitkilər, güllər, çiçəklər, fəsillər və s. haqda dünyagörüşü və bilik dairələrini artırmaq mahiyyətli şeirlər də diqqəti cəlb edir. “Quşların dostu”, “Dənizdə çimən ay”, “Beş alan qız”, “Qurbağalar”, “Balaca kirpi”, “Ördək”, “Baharda”, “Tısbağa”, “Məktəbə gedəcəyəm”, “Keçinin balaları”, “Məstan”, “Hörümçək”, “Şaxta baba və Günəş”, “Cücələr” və b. şeirlər öz maraqlılığı ilə kitaba zənginlik qatır. Bu şeirlərin hər birində uşaqların maraq dünyasını cəlb edən bir çox məlumatlar vardır. Bu şeirlərdə həm də balaca təbiətsevərlər üçün quşlar, bitkilər haqqında xarakterik, maraqlı məlumatlar verilməklə məhəbbət və qayğı hissləri aşılanır. “Quşların dostu” şeirində quşlara mərhəmət və qayğı hisləri ön planda təqdim edilir, Allahın bu yaradılışlarına məhəbbətlə yanaşmaq təlqin edilir:
Elə ki dən səpirəm,
Lap çoxalır sayları.
Siz də dən verin, dostlar,
Quşlara qış ayları.
Şeir ideya cəhətdən mənəviyyatlı uşaqlar yetişdirməyi qarşıya məqsəd qoyur. Şeir həm də estetik cəhətdən uşaqların nitq inkişafına müsbət inkişafetdirici təsir göstərmək baxımından maraq doğurur. Şeirdə qafiyə sistemi gözlənilməklə bərabər, sadə cümlə modeli və asan cümlə sintaksisindən istifadə edilmişdir. Həm də burada “quş-qış” kimi yalnız bir səslə fərqlənən və “q” və “ş” samitlərinin alliterasiyasına – bədii təkririnə yol verən söz və misralardan istifadə edilməklə uşaqların dil və nitq inkişafına, hətta dildönmələrinə faydalı olan situasiya, bədii vasitə yaradılmışdır.
“Dənizdə çimən ay” şeirində uşaqların saf xəyal dünyası əksini tapır. Soyuq bir gecədə dənizdə çimdiyini ehtimal etdiyi ayın soyuqlayıb xəstələnəcəyi narahatlığını keçirən bir uşağın qayğılarını ifadə edir. Yaxud “Beş alan qız” şeirində dərs əlaçısı olan bir uşağın ailə tərəfindən sevilməsi timsalında balaca fidanlara dərslərini yaxşı öyrənmək tövsiyəsi təqdir edilir. “Baharda” şeirində bahar fəslinin qanoynadan məziyyəti və uşaqların aşıb-daşan sevinci təsvir edilib. Bir bahar günü uşaqların əyləncəsi təsvir olunmaqla bahar fəsli və onun gözəllikləri sevdirilib. Bir yaş böyüyən, məktəbə getmək zamanı gələn bir uşaqcığazın məktəbli olmaq duyğuları və məktəbə olan sevgisi “Məktəbə gedəcəyəm” şeirinin bütün məğzini təşkil edir. Çiçəkdən-çiçəyə uçan və bir bahar ömrü yaşayan kəpənəklərə həsr olnumuş “Güllərin dostu” şeiri isə həm də onunla maraq kəsb edir ki, burada konkret varlığın adı gizlədilməklə əlamətləri və xüsusiyyətləri təqdim edilmiş, tapmaca misalı naməlumu tapmaq məharəti, uşaqların əqli inkişafı və dünyadərki məsələsi öz ehtivasını tapıb. Hələ kiçikliyindən öz ailəsinə məhəbbətlə bağlı, onları sevən və xidmətlərində dayanmaqdan yorulmayan, həm də ailəsinin sevinci, çiçəyi olan bir qızın xoş obrazı “Bağçaya gedən qız” şeirində yaradılıb. Azərbaycan ədəbiyyatında daha çox şeir qoşulan quşlardan olan “Qaranquş” şeirində Azərbaycanlı mənəviyyatı və təbiətlə təması əxlaqı özünə yer alıb. Qaranquş baharın müjdəçisi kimi həmişə sevilən və onun simvoluna çevrilən bir obraz olmaqla vəsf, tərənnüm obyekti olub. Onun yuva saldığı yerlərə də müqəddəs bir yer kimi baxılıb. Bu şeirdə də qaranquşun yuvasının dağıdılmasının günah olması, ana qaranquşun qarğışı və digər milli-əxlaqi məsələlər uşaq dünyasının tələblərinə uyğun şəkildə yer alıb.
Beləliklə, Naxçıvan ədəbi mühitində öz əsərləri, yazı tərzi ilə tanınan müəlliflərdən biri olan şair Ramiz Babayevin balaca fidanların görüşünə gəldiyi “Bulağın kitabı” adlı şeirlər toplusu öz maraqlılığı ilə diqqəti cəlb edir. Xüsusilə uşaq əsərləri müəllifi kimi şöhrət qazanmış Ramiz Babayevin çap olunan bu kitabında şairin uşaqlara olan məhəbbəti və sənətkarlıq istedadı özünü əks etdirir. Müəllifin “Bulağın nağılı” şeirlər toplusunun öz oxunaqlılığı ilə uşaqların diqqətini cəlb edəcəyini düşünür və uşaqlar üçün maraq dolu, sevilən bir kitab olacağına inanırıq.
Ramiz QASIMOV,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin əməkdaşı,
filologiyaüzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Baxış sayı: 959
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 29-11-2020 19:52 | Bölmə: Ədəbiyyat
Şair Ramiz Babayevin yenicə çapdan çıxan “Bulağın nağılı” şeirlər kitabı yüksək estetik təsiri, didaktik əhəmiyyəti və maraqlılığı ilə diqqəti cəlb edir
Son dövrlər uşaq ədəbiyyatı istiqamətində daha təsirli bir canlanma var. Bu isə, əlbəttə, bu sahənin daha böyük əhəmiyyət qazanmasından irəli gəlir. Uşaqların milli dəyərlər, vətəndaşlıq duyğuları, insanpərvər, dünyagörüşlü, vətən məhəbbətli və s. yetişib tərbiyə olunmasında onların mütaliə etdiyi əsərlərin də olduqca böyük rolu var. Bu üzdəndir ki, uşaq ədəbiyyatının məzmunluluğu və ideyalılığı həmişə diqqət mərkəzində olub. Naxçıvan ədəbi mühitində də uşaq ədəbiyyatı istiqamətində əsərlərin yazılması son dövlər üçün fəallıq qazanıb. Artıq bu sahədə yazıçı və şairlərimiz yüksək fəallıq göstərərək ciddi töhfələr verirlər. Bu sahədə əsərlərinin sənətkarlıq keyfiyyətləri, ideyalılığı və oxunaqlılığı ilə tanınan istedadlı şairlərimizdən biri də Ramiz Babayevdir.
Ramiz Babayev Naxçıvan ədəbi mühitində daha çox uşaq ədəbiyyatı yazıçısı kimi tanınır. Onun bu günə qədər çoxsaylı uşaq ədəbiyyatına həsr olunan kitabları işıq üzü görərək geniş maraq qazanıb. Şairin son dövrlərdə yenicə çapdan çıxan “Bulağın nağılı” şeirlər kitabı da özünün yüksək estetik təsiri, didaktik əhəmiyyəti və maraqlılığı ilə diqqəti cəlb edir.
Qeyd edim ki, Ramiz Babayev 1956-cı ildə Babək rayonunun Şıxmahmud kəndində anadan olub. Ramiz Babayev şeirə olan marağından və təbindən irəli gələrək hələ orta məktəbdə təhsil alarkən şeirlər yazmağa başlayıb. Şeirləri o dövrün “Pioner”, “Ulduz”, “Qobustan” kimi jurnallarında çap olunan Ramiz Babayev gələcəyə istedadlı bir şair kimi vəsiqə alıb. Şair Ramiz Babayevin əsərləri təkcə ölkəmizdə deyil, ölkəmizdən kənarda, İran Türkiyə, Ukrayna və s. kimi ölkələrin müxtəlif mətbuat orqanları və nəşrlərində çap olunub. Şair aldığı mükafatlarla bərabər, 2019-cu ildə “İlin şairi” nominasiyası üzrə qalib seçilib. Bu istedadlı qələm sahibi müxtəlif kitabları ilə oxucular tərəfindən sevilib və maraqla qarşılanıb. Bu vaxta qədər oxucular Ramiz Babayevi çoxsaylı maraqlı əsərləri və kitabları ilə tanıyıblar. İlk təcrübəsində “Unuda bilsən” deyən şair (2006) “Yenə yadıma düşdün” (2009) deyərək dönüb, “Ötən günlərim”dən (2011) “Məhəbbət nəğmələri” (2017) demək üçün təbi pərvazlanıb, “Biri vardı, biri yox” (2018) nostalji hisslərindən yol alaraq “Mənim canım Naxçıvanım” (2019), - deyə Naxçıvan dünyasına tapınıb, bu müqəddəs torpağa öz nəğmələrini ifadə edib. Ramiz Babayev Naxçıvan Muxtar Respublika və Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, həmçinin “Qızıl Qələm” mükafatı laureatıdır. Naxçıvan Muxtar Respublikası Yazıçılar Birliyinin təşəbbüsü və dövlət dəstəyi ilə çap olunan növbəti kitabı da yazıçının oxucularla sayca yeddinci görüşüdür.
Şairin “Bulağın nağılı” adlı adlanan şeirlər toplusu Naxçıvanın “Əcəmi” Nəşriyyat-Poliqrafiya Birliyində yüksək poliqrafik keyfiyyətlə yağlı kağız və rəngli şəkildə çap olunub. Kitabda şairin uşaqlar üçün yazdığı maraqlı şeir nümunələri toplanıb.
Kitabın ilk səhifəsi yenicə geniş dünyaya nəzər salan, onu öyrənməyə çalışan, həyata atılan uşaqlar üçün bu xoşbəxt və firavan ölkənin qurucusu, Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevə həsr olunan “Heydər baba” şeiri ilə açılır. Şeirdə dünyanı, bu gözəl və müstəqil ölkəni öyrənməyə çalışan uşaqlara Azərbaycan xalqının müdrik lideri və nəhəng şəxsiyyətin əzəmətli keyfiyyətləri haqqında poetik şəkildə məlumat verilir, körpə balaların böyüyəcək dünya boyda qəlblərinə dahi liderə qarşı məhəbbət və ehtiram hissləriaşılanır:
Elin xilaskarıdı,
Dövlətidi, varıdı.
Xalqın arzularıdı
Heydər baba.
Millətini sevəndi,
Dərdi xalq ilə təndi.
Azad, doğma vətəndi
Heydər baba.
...Odur elin atası,
Sərkərdəsi, dühası.
Qəhrəmanlıq qalası
Heydər baba.
Göründüyü kimi, şeirdə körpə yaşlı uşaqlar üçün dahi Azərbaycan övladı Heydər Əliyevin əzəmətli siması tanıdılır və sevdirilir. Uşaqlar bu poetik misralardan anlayır ki, Heydər Əliyev Azərbaycan xalqının xilaskarı olan və uşaqlara xoşbəxt bir həyat bəxş edən müdrik bir insan, mənəvi bir babadır. Ən ağır günlərdə Azərbaycanı parçalanmaqdan, xalqı fəlakətdən, ölkəni yox olmaqdan məhz bu dahi şəxsiyyət xilas edib. Heydər – Xalq, Heydər Əliyev – Azərbaycan əbədi bir qoşalıqdır. Çünki bu nəhəng şəxsiyyət xalqının, elinin qəhrəman oğlu, vətənpəvər vətəndaşıdır. O öz həyat yolu və şərəfli ömrü ilə bir örnəkdir, nümunəvi bir vətəndaşdır, qurucu bir şəxsiyyətdir. O bu elin sərkərdəsi, mənəvi atasıdır. Xalqın arzularıının ifadəçisi, xoşbəxtliyinin təminatçısıdır. O, ümid qapısı, xalqın, vətənin qeyrət və qəhrəmanlıq qalasıdır. O, Azərbaycandır, Azərbaycanın varlığının, müstəqillik və suverenliyinin səbəbkarı, banisi və qarantıdır.
Kitabda gələcəyin vətəndaşına öyrədilməsi nə lazımdısa, şeirin bədii gücü, qüdrətilə mənimsədilməyə çalışılıb. Çünki şeir, ədəbiyyat həm də tərbiyədir axı, mənəviyyat mənbəyi, əxlaqi tərbiyə, yüksək ideallar müəllimidir həmçinin. İnsanı həyata, dünyaya hazırlayandır. Gələcəyin vətəndaşları olan bu körpə balaları mənən həyata hazırlamaq məqsədi şair Ramiz Babayevin “Bulağın nağılı” kitabına toplanmış şeirlərinin də məğzini, mahiyyətini təşkil edir. Çünki bugünkü bu körpə balalar gələcəyin böyük insanı, vətəndaşı, övladı, dostu, əsgəri, müəllimi, həkimi, müxtəlif peşə-sənət sahibi və başqasıdır. Buna görə də şair bu insanlıq və vətəndaşlıq vəzifələrini əhatə etdiyi gözəl şeir nümunələrilə gənc, körpə oxucularına mənimsətməyə çalışır. Bu mənada “Ana” öyrədilən elmin, vəzifələrin ən başlıca məfhumlarından biridir. İlk dərsin birinci hərfi, təməl səsi kimi Ana və ona məhəbbət, övladlıq vəzifəsi aşılanaraq təlim edilir:
Dünyada hamıdan çox
Üç şeyi sevirəm mən.
Ana mənə əzizdi
Vətən, bayraq, bir də sən.
Bu ilk bənd bütün şeir üçün giriş xarakteri daşıyır. “Anaya məhəbbət” dərsinin girişini, təməl bilgilərini özündə əks etdirir və öyrədir. Sonra isə uşaqlara Ana məhəbbətinin kiçik deyil, böyük, əhatəli, böyük miqyaslı hissi varlığı təqdim edilir. Uşaqların göz qarşısında təkcə bir ana deyil, Vətən, bayraq və bütün insanları özündə ehtiva edən bir sən, onlara olan məhəbbət canlanır. Şair Vətəni də, Bayrağı da, sən deyə müraciət etdiyi və nəzərdə tutduğu doğma insanları da ümumiləşdirərək təqdim edir və sevdirir:
Vətən mənim atamın,
Babamın məslək yeri.
Yaxud:
Bayrağım bu dünyada
Hər vaxt tanıdır məni.
Və ya:
Sənsə mənim gözümün
İşığı, eşqi, canı və s.
Kitabda uşaqların həmişə sevdiyi sevimli janr olan mənzum nağıldan da istifadə edilmşdir. Kitaba “Bulağın nağılı” və “Babanın nağılı” deyə iki kiçik, yığcam nağılabənzər şeir daxil edilmişdir. Əlbəttə, adı nağıl seçilsə də, başlığı maraqlı olub, uşaqların nəzərini cəlb etsin deyə bu janrın adından istifadə edilmişdir. Müəllif bu ad altında babanın və bulağın səciyyəsini, əlamətlərini tanıtmaq, ümumiləşdirmək istəmişdir. “Bulağın nağılı” şeirində bir uşağın dilindən bulaqla əlaqələnən uşaq marağına uyğun çoxsaylı suallar təqdim olunur. Əlbəttə, bu suallar ritorik suallar olaraq bulaq haqqında uşaqların məlubat və dünyagörüşülərini özündə ümumiləşdirir. Geniş xəyal dünyasına malik olan balaca yaşlı kiçik uşaqların zəngin uşaq dünyasında bulaqların axmasının ağlamaq kimi mənalandırılması, əlbəttə, çox böyük maraq kəsb edir. Bulaqların ağladığını düşünən bir uşağın bulağı və dünyanı öyrənmək istiqmətində ünvanladığı sualları bu şeirdə poetik misralarla əksini tapıb. Nəvənin babaya ard-arda ünvanladığı bu maraq dolu suallar sonunda babanı bu qənaətə gətirir ki, düya haqda nəvələrin sualları qurtarmaz: “Dedi: - Heç vaxt qurtarmaz, Dünyanın sualları”. Babanın gəldiyi bu fikir əslində dünyadərkində uşaların ünvanladığı sualların sonsuz olduğu qənaətini ifadə edir. Elə “Babamın nağılı” şeirində də bir nəvənin babaya ünvanladığı çoxsaylı suallar özünə yer alıb. Nəvə üçün maraqlıdır ki, niyə babanın dediyi nağılların sonunda həmişə üç alma düşür, bu almalar niyə çoxalmır, dərələr, düzlər keçib, hardan tapır dağı, bir aylıq məsafəni bir anda necə qət edir və b. ard-arda verilən uşaqca suallar şeirin məğzini, əsas istiqamətini təşkil edir. Əsərin sonuncu bəndi “Bulağın nağılı” şeirindəki sonuncu bəndlə eyniləşərək suallarla dolu uşaq dünyasının səciyyəsini təqdim edir.
Kitabda olan uşaqların müxtəlif heyvanlar, bitkilər, güllər, çiçəklər, fəsillər və s. haqda dünyagörüşü və bilik dairələrini artırmaq mahiyyətli şeirlər də diqqəti cəlb edir. “Quşların dostu”, “Dənizdə çimən ay”, “Beş alan qız”, “Qurbağalar”, “Balaca kirpi”, “Ördək”, “Baharda”, “Tısbağa”, “Məktəbə gedəcəyəm”, “Keçinin balaları”, “Məstan”, “Hörümçək”, “Şaxta baba və Günəş”, “Cücələr” və b. şeirlər öz maraqlılığı ilə kitaba zənginlik qatır. Bu şeirlərin hər birində uşaqların maraq dünyasını cəlb edən bir çox məlumatlar vardır. Bu şeirlərdə həm də balaca təbiətsevərlər üçün quşlar, bitkilər haqqında xarakterik, maraqlı məlumatlar verilməklə məhəbbət və qayğı hissləri aşılanır. “Quşların dostu” şeirində quşlara mərhəmət və qayğı hisləri ön planda təqdim edilir, Allahın bu yaradılışlarına məhəbbətlə yanaşmaq təlqin edilir:
Elə ki dən səpirəm,
Lap çoxalır sayları.
Siz də dən verin, dostlar,
Quşlara qış ayları.
Şeir ideya cəhətdən mənəviyyatlı uşaqlar yetişdirməyi qarşıya məqsəd qoyur. Şeir həm də estetik cəhətdən uşaqların nitq inkişafına müsbət inkişafetdirici təsir göstərmək baxımından maraq doğurur. Şeirdə qafiyə sistemi gözlənilməklə bərabər, sadə cümlə modeli və asan cümlə sintaksisindən istifadə edilmişdir. Həm də burada “quş-qış” kimi yalnız bir səslə fərqlənən və “q” və “ş” samitlərinin alliterasiyasına – bədii təkririnə yol verən söz və misralardan istifadə edilməklə uşaqların dil və nitq inkişafına, hətta dildönmələrinə faydalı olan situasiya, bədii vasitə yaradılmışdır.
“Dənizdə çimən ay” şeirində uşaqların saf xəyal dünyası əksini tapır. Soyuq bir gecədə dənizdə çimdiyini ehtimal etdiyi ayın soyuqlayıb xəstələnəcəyi narahatlığını keçirən bir uşağın qayğılarını ifadə edir. Yaxud “Beş alan qız” şeirində dərs əlaçısı olan bir uşağın ailə tərəfindən sevilməsi timsalında balaca fidanlara dərslərini yaxşı öyrənmək tövsiyəsi təqdir edilir. “Baharda” şeirində bahar fəslinin qanoynadan məziyyəti və uşaqların aşıb-daşan sevinci təsvir edilib. Bir bahar günü uşaqların əyləncəsi təsvir olunmaqla bahar fəsli və onun gözəllikləri sevdirilib. Bir yaş böyüyən, məktəbə getmək zamanı gələn bir uşaqcığazın məktəbli olmaq duyğuları və məktəbə olan sevgisi “Məktəbə gedəcəyəm” şeirinin bütün məğzini təşkil edir. Çiçəkdən-çiçəyə uçan və bir bahar ömrü yaşayan kəpənəklərə həsr olnumuş “Güllərin dostu” şeiri isə həm də onunla maraq kəsb edir ki, burada konkret varlığın adı gizlədilməklə əlamətləri və xüsusiyyətləri təqdim edilmiş, tapmaca misalı naməlumu tapmaq məharəti, uşaqların əqli inkişafı və dünyadərki məsələsi öz ehtivasını tapıb. Hələ kiçikliyindən öz ailəsinə məhəbbətlə bağlı, onları sevən və xidmətlərində dayanmaqdan yorulmayan, həm də ailəsinin sevinci, çiçəyi olan bir qızın xoş obrazı “Bağçaya gedən qız” şeirində yaradılıb. Azərbaycan ədəbiyyatında daha çox şeir qoşulan quşlardan olan “Qaranquş” şeirində Azərbaycanlı mənəviyyatı və təbiətlə təması əxlaqı özünə yer alıb. Qaranquş baharın müjdəçisi kimi həmişə sevilən və onun simvoluna çevrilən bir obraz olmaqla vəsf, tərənnüm obyekti olub. Onun yuva saldığı yerlərə də müqəddəs bir yer kimi baxılıb. Bu şeirdə də qaranquşun yuvasının dağıdılmasının günah olması, ana qaranquşun qarğışı və digər milli-əxlaqi məsələlər uşaq dünyasının tələblərinə uyğun şəkildə yer alıb.
Beləliklə, Naxçıvan ədəbi mühitində öz əsərləri, yazı tərzi ilə tanınan müəlliflərdən biri olan şair Ramiz Babayevin balaca fidanların görüşünə gəldiyi “Bulağın kitabı” adlı şeirlər toplusu öz maraqlılığı ilə diqqəti cəlb edir. Xüsusilə uşaq əsərləri müəllifi kimi şöhrət qazanmış Ramiz Babayevin çap olunan bu kitabında şairin uşaqlara olan məhəbbəti və sənətkarlıq istedadı özünü əks etdirir. Müəllifin “Bulağın nağılı” şeirlər toplusunun öz oxunaqlılığı ilə uşaqların diqqətini cəlb edəcəyini düşünür və uşaqlar üçün maraq dolu, sevilən bir kitab olacağına inanırıq.
Ramiz QASIMOV,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin əməkdaşı,
filologiyaüzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Baxış sayı: 959
Bölməyə aid digər xəbərlər
19-04-2024, 12:41
"SUMQAYIT! ƏBƏDİ YAŞA" LAYİHƏSİ mərhum şair Sabir Sarvana həsr olunmuşdu
17-04-2024, 21:58
ADPU-nun Beynəlxalq əlaqələr üzrə prorektoru Mahirə Hüseynova Dünya Söz Akademiyasının fəxri akademik üzvü seçilib
28-03-2024, 23:35
ZİYALI ÖMRÜNÜN AKKORDLARI...
26-03-2024, 14:48
Şeirlər-İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
7-03-2024, 23:27
VÜQAR,ƏHMƏD TÜRKSOY- UN QIZIL MEDALI İLƏ TƏLTİF OLUNUB
7-03-2024, 23:12
Kostomarov "Qanqster Peterburq" serialından mahnı oxudu
11-02-2024, 00:49
Sumqayıtda şair Sabir Yusifoğlunun xatirə gecəsi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-01-2024, 14:54
Dramaturq Aleksandr Gelmanı avtomobil vurub
26-12-2023, 20:56
Jurnalist və yazıçı Valeri Şamşurin vəfat edib
21-12-2023, 23:29
BACI İTİRMİŞƏM-VÜQAR ƏHMƏD
19-12-2023, 15:51
“Ərəb mənbələrində azərbaycanlı alim və ədiblər (VII-XVII əsrlər)” adlı kitab nəşr olunub
19-12-2023, 15:05
Təhlükəsizlik qüvvələri Akuninin kitablarını nəşr edən nəşriyyata gəlib
30-11-2023, 23:25
BİR ŞAİR YAŞAYIR MİNGƏÇEVİRDƏ...
28-11-2023, 16:41
Ankarada Sadiq Qurbanovun kitabının təqdimatı olub – FOTO
27-11-2023, 10:45
İrlandiyalı Pol Linç 2023-cü il üçün "Man Booke"r mükafatını qazandı
1-11-2023, 11:19
Buninin qardaşı qızı 100 yaşında dünyasını dəyişib
18-10-2023, 21:25
ŞAİRİN OXUCULAR QARŞISINDA POETİK HESABATI
16-10-2023, 14:46
Əlyazma kolleksiyaları oxuculara virtual təqdim olunur
15-10-2023, 22:09
Şair və rəssam Qavriil Lubnin vəfat edib
4-10-2023, 20:34
“Heydər Əliyev: tariximizdə və taleyimizdə” kitabının təqdimatı olub
24-09-2023, 20:54
AMEA Naxçıvan Bölməsində Məhəmmədhüseyn Şəhriyara həsr olunmuş konfrans
22-09-2023, 21:09
Qərbi Azərbaycan haqqında kitabın və sosioloji-tədqiqatın nəticələri ilə bağlı hesabatın təqdimatı keçirilib
13-09-2023, 15:11
Seyfəddin Dağlının “Gəcil qapısı” pomanının təqdimatı Keçirilib
10-09-2023, 00:17
“Heydər Əliyev ideyaları və müasir dövr” respublika elmi konfransının materialları çapdan çıxıb
3-09-2023, 22:18
YAZARLAR MƏDƏNİYYƏT İŞÇİLƏRİNİ MƏFTUN ETDİLƏR
15-08-2023, 00:28
ƏBÜLFƏT HƏSƏNOĞLU-ŞEİRLƏR
8-08-2023, 18:16
Vəfat etmiş tərcüməçi və yazıçı Leonid Volodarski
7-08-2023, 22:22
Uşaq kitablarının illüstratoru Nikolay Ustinov vəfat edib
13-07-2023, 14:50
“Naxçıvan paremioloji vahidləri: deyimlər, atalar sözləri və məsəllər” kitabının təqdimatı keçirilib
10-07-2023, 19:57
O, HEYDƏR DÜHASIDIR-Ramiz QASIMOV
7-07-2023, 22:48
QHT Azərbaycanın klassik və müasir ədəbiyyatını təbliğ edəcək
30-06-2023, 23:49
Həmişə sizinlə olan cəhənnəm-Əkbər Qoşalı
28-06-2023, 20:10
İSMAYIL İMANZADƏNİN UŞAQ ŞEİRLƏRİNDƏN İBARƏT “HƏR ÇƏMƏNDƏN BİR ÇİÇƏK” KİTABINA ÖN SÖZ-ADİLƏ NƏZƏROVA
23-06-2023, 20:44
Baş Prokurorluq tərəfindən "Özəl sektorda anti-korrupsiya standartları" mövzusuna həsr olunmuş kitab hazırlanıb
22-06-2023, 22:44
TANINMIŞ ALİMİN “HEYDƏR ƏLİYEV SİYASƏTİ: TARİX VƏ MÜASİRLİK” MONOQRAFİYASI NƏŞR EDİLİB-Ramiz Qasımov
22-06-2023, 22:37
AMEA-nın Naxçıvan Bölməsində kitab təqdimatı olub
10-06-2023, 20:04
AMEA-nın Naxçıvan Bölməsində kitab təqdimatı olub
27-05-2023, 22:21
Detektiv yazar Elbrus Kəlbiyevlə görüş keçirilib
24-05-2023, 00:22
Qərbi Azərbaycanın mədəni-ədəbi mühitinə həsr edilmiş elmi konfrans olub
19-05-2023, 19:17
Nizami Gəncəvi Dühası-Anar Rzayev
18-05-2023, 20:14
“Axtarışlar” jurnalının yeni nömrəsi nəşrdən çıxıb
17-05-2023, 19:52
“Naxçıvanın əlyazmalar xəzinəsi” kitabı nəşr olunub
16-05-2023, 21:02
Yeni nəşr olunmuş iki monoqrafiyanın təqdimatı olub
5-05-2023, 21:54
Əhliman Ərəfsəli doğma kəndində yad edilib
5-05-2023, 21:38
“Elmi əsərlər”in yeni nömrəsi çapdan çıxıb
5-05-2023, 20:34
Əhməd Cavadın Vətən idealı-Ramiz QASIMOV
1-05-2023, 21:21
KAMAL CAMALOV TƏDQİQATÇILIQ VƏ NATİQLİK MƏHARƏTİİLƏ SEÇİLƏN TƏDQİQATÇI ALİMDİR-Əbülfət Pələngov