19:30 / 06-12-2025
4,1 bal gücündə zəlzələ baş verib
13:04 / 06-12-2025
Ufada Rusiya Qadınlar Boks Çempionatı başa çatdı
12:58 / 06-12-2025
Safonov və Zabarnı PSJ məşqində eyni komandada oynayıblar
12:55 / 06-12-2025
Qırğızıstan Prezidenti Japarov Putindən ad günü təbriki alıb
12:50 / 06-12-2025
Güclü külək Milad ağacını aşırıb
12:46 / 06-12-2025
Pis hava şəraiti səbəbindən təyyarə iki dəfə eniş edə bilməyib
12:38 / 06-12-2025
Qvadelupada Milad şənliyində avtomobil izdihamın üzərinə sürülüb
12:35 / 06-12-2025
Yanğın nəticəsində bir kişi və bir qadın xəsarət alıb
12:32 / 06-12-2025
Təqaüdçüdən təxminən 500.000 rubl oğurlayan çirkli pul yuyan şəxs saxlanılıb
12:16 / 06-12-2025
Paraşütçülərə hücumda iştirak edən şəxs həbs edilib
12:11 / 06-12-2025
İki residivist avtomobil almaq bəhanəsi ilə Tümen sakinini öldürdü
12:08 / 06-12-2025
Avtomobil və nağd pul oğurluğuna görə iki 17 yaşlı gənc həbs edilib
22:57 / 05-12-2025
Baş prokuror Sumqayıt şəhərində vətəndaşları qəbul edib
22:45 / 05-12-2025
MN-in Tibbi Sənədlər Arxivinin rəisi həbs olundu
22:32 / 05-12-2025
FIFA Sülh Mükafatını Trampa verdilər
22:24 / 05-12-2025
Bu həkimlər işləyə bilmək üçün rüşvət verib - Siyahı və məbləğ
22:13 / 05-12-2025
Fərid Əhmədov Bərdədə vətəndaşları qəbul edib - Fotolar
22:08 / 05-12-2025
Yabloko sədrinin müavini Lev Şlosberq Rusiya ordusu haqqında yalan xəbərlərə görə həbs edilib
21:23 / 05-12-2025
Moskvada Dövlət Duması binasının yaxınlığında polis əmrlərinə tabe olmadıqlarına görə üç nəfər həbs edilib
21:20 / 05-12-2025
Fövqəladə Hallar Nazirliyinin veteranlarının abidəsinin təhqir edilməsində şübhəli bilinən şəxs saxlanılıb
21:14 / 05-12-2025
NYT: Avropa Komissiyası Ukraynadakı korrupsiya ilə bağlı gizli hesabat alıb
21:09 / 05-12-2025
Orban Rusiya-ABŞ danışıqlarını Avropa üçün dönüş nöqtəsi adlandırdı
21:07 / 05-12-2025
Labubuda aşkar edilən zəhərli maddə bədəndə toplanır
20:54 / 05-12-2025
"Reuters": AB və G7 Rusiya neftinin dəniz yolu ilə daşınmasına qoyulan qadağanı müzakirə edib
20:51 / 05-12-2025
Hindistan Prezidenti Murmu Putin üçün vegetarian şam yeməyi təşkil etdi
20:48 / 05-12-2025
Sakinləri 35 milyon rubl şantaj etdiklərinə görə həbs olunublar
20:45 / 05-12-2025
Keçmiş polis məmuru qanunsuz narkotik ticarətində şübhəli bilinir
20:38 / 05-12-2025
Tramp ABŞ-da əlverişli mikroavtomobillərin istehsalını təsdiqlədi
20:34 / 05-12-2025
FIBA Rusiyaya 2028-ci il Olimpiya Seçmə Yolunu alternativ təqdim edəcək
15:53 / 05-12-2025
"El País": AB Kiyevdən güzəştlərə ehtiyac olduğunu anlamağa başlayır
15:43 / 05-12-2025
Larisa Dolinanın mənzilinin alıcısı müğənni ilə hesablaşmaqdan imtina edib
15:40 / 05-12-2025
20 il həbs cəzası və 170 milyon rubl cərimə cəzası istəyib
13:50 / 05-12-2025
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi: Baerbock BMT Baş Assambleyasının tribunasından Gebbels üslubunda təbliğat aparıb
13:44 / 05-12-2025
Fransa xarici işlər naziri Barrot İsrailin Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində boykot edilməsini pisləyib
13:41 / 05-12-2025
Modi: "Hindistan Ukrayna münaqişəsinin həlli üçün bütün səyləri alqışlayır"
13:38 / 05-12-2025
Ağ Ev: ABŞ-a kütləvi miqrasiyaya son qoyulmalıdır
13:35 / 05-12-2025
Putin: "Rusiya Hindistana fasiləsiz yanacaq təchizatını təmin etməyə davam etməyə hazırdır"
BULAQDAN QAYNAYAN NAĞILLAR-Ramiz QASIMOV
Tarix: 29-11-2020 19:52 | Bölmə: Ədəbiyyat
Şair Ramiz Babayevin yenicə çapdan çıxan “Bulağın nağılı” şeirlər kitabı yüksək estetik təsiri, didaktik əhəmiyyəti və maraqlılığı ilə diqqəti cəlb edir
Son dövrlər uşaq ədəbiyyatı istiqamətində daha təsirli bir canlanma var. Bu isə, əlbəttə, bu sahənin daha böyük əhəmiyyət qazanmasından irəli gəlir. Uşaqların milli dəyərlər, vətəndaşlıq duyğuları, insanpərvər, dünyagörüşlü, vətən məhəbbətli və s. yetişib tərbiyə olunmasında onların mütaliə etdiyi əsərlərin də olduqca böyük rolu var. Bu üzdəndir ki, uşaq ədəbiyyatının məzmunluluğu və ideyalılığı həmişə diqqət mərkəzində olub. Naxçıvan ədəbi mühitində də uşaq ədəbiyyatı istiqamətində əsərlərin yazılması son dövlər üçün fəallıq qazanıb. Artıq bu sahədə yazıçı və şairlərimiz yüksək fəallıq göstərərək ciddi töhfələr verirlər. Bu sahədə əsərlərinin sənətkarlıq keyfiyyətləri, ideyalılığı və oxunaqlılığı ilə tanınan istedadlı şairlərimizdən biri də Ramiz Babayevdir.
Ramiz Babayev Naxçıvan ədəbi mühitində daha çox uşaq ədəbiyyatı yazıçısı kimi tanınır. Onun bu günə qədər çoxsaylı uşaq ədəbiyyatına həsr olunan kitabları işıq üzü görərək geniş maraq qazanıb. Şairin son dövrlərdə yenicə çapdan çıxan “Bulağın nağılı” şeirlər kitabı da özünün yüksək estetik təsiri, didaktik əhəmiyyəti və maraqlılığı ilə diqqəti cəlb edir.
Qeyd edim ki, Ramiz Babayev 1956-cı ildə Babək rayonunun Şıxmahmud kəndində anadan olub. Ramiz Babayev şeirə olan marağından və təbindən irəli gələrək hələ orta məktəbdə təhsil alarkən şeirlər yazmağa başlayıb. Şeirləri o dövrün “Pioner”, “Ulduz”, “Qobustan” kimi jurnallarında çap olunan Ramiz Babayev gələcəyə istedadlı bir şair kimi vəsiqə alıb. Şair Ramiz Babayevin əsərləri təkcə ölkəmizdə deyil, ölkəmizdən kənarda, İran Türkiyə, Ukrayna və s. kimi ölkələrin müxtəlif mətbuat orqanları və nəşrlərində çap olunub. Şair aldığı mükafatlarla bərabər, 2019-cu ildə “İlin şairi” nominasiyası üzrə qalib seçilib. Bu istedadlı qələm sahibi müxtəlif kitabları ilə oxucular tərəfindən sevilib və maraqla qarşılanıb. Bu vaxta qədər oxucular Ramiz Babayevi çoxsaylı maraqlı əsərləri və kitabları ilə tanıyıblar. İlk təcrübəsində “Unuda bilsən” deyən şair (2006) “Yenə yadıma düşdün” (2009) deyərək dönüb, “Ötən günlərim”dən (2011) “Məhəbbət nəğmələri” (2017) demək üçün təbi pərvazlanıb, “Biri vardı, biri yox” (2018) nostalji hisslərindən yol alaraq “Mənim canım Naxçıvanım” (2019), - deyə Naxçıvan dünyasına tapınıb, bu müqəddəs torpağa öz nəğmələrini ifadə edib. Ramiz Babayev Naxçıvan Muxtar Respublika və Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, həmçinin “Qızıl Qələm” mükafatı laureatıdır. Naxçıvan Muxtar Respublikası Yazıçılar Birliyinin təşəbbüsü və dövlət dəstəyi ilə çap olunan növbəti kitabı da yazıçının oxucularla sayca yeddinci görüşüdür.
Şairin “Bulağın nağılı” adlı adlanan şeirlər toplusu Naxçıvanın “Əcəmi” Nəşriyyat-Poliqrafiya Birliyində yüksək poliqrafik keyfiyyətlə yağlı kağız və rəngli şəkildə çap olunub. Kitabda şairin uşaqlar üçün yazdığı maraqlı şeir nümunələri toplanıb.
Kitabın ilk səhifəsi yenicə geniş dünyaya nəzər salan, onu öyrənməyə çalışan, həyata atılan uşaqlar üçün bu xoşbəxt və firavan ölkənin qurucusu, Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevə həsr olunan “Heydər baba” şeiri ilə açılır. Şeirdə dünyanı, bu gözəl və müstəqil ölkəni öyrənməyə çalışan uşaqlara Azərbaycan xalqının müdrik lideri və nəhəng şəxsiyyətin əzəmətli keyfiyyətləri haqqında poetik şəkildə məlumat verilir, körpə balaların böyüyəcək dünya boyda qəlblərinə dahi liderə qarşı məhəbbət və ehtiram hissləriaşılanır:
Elin xilaskarıdı,
Dövlətidi, varıdı.
Xalqın arzularıdı
Heydər baba.
Millətini sevəndi,
Dərdi xalq ilə təndi.
Azad, doğma vətəndi
Heydər baba.
...Odur elin atası,
Sərkərdəsi, dühası.
Qəhrəmanlıq qalası
Heydər baba.
Göründüyü kimi, şeirdə körpə yaşlı uşaqlar üçün dahi Azərbaycan övladı Heydər Əliyevin əzəmətli siması tanıdılır və sevdirilir. Uşaqlar bu poetik misralardan anlayır ki, Heydər Əliyev Azərbaycan xalqının xilaskarı olan və uşaqlara xoşbəxt bir həyat bəxş edən müdrik bir insan, mənəvi bir babadır. Ən ağır günlərdə Azərbaycanı parçalanmaqdan, xalqı fəlakətdən, ölkəni yox olmaqdan məhz bu dahi şəxsiyyət xilas edib. Heydər – Xalq, Heydər Əliyev – Azərbaycan əbədi bir qoşalıqdır. Çünki bu nəhəng şəxsiyyət xalqının, elinin qəhrəman oğlu, vətənpəvər vətəndaşıdır. O öz həyat yolu və şərəfli ömrü ilə bir örnəkdir, nümunəvi bir vətəndaşdır, qurucu bir şəxsiyyətdir. O bu elin sərkərdəsi, mənəvi atasıdır. Xalqın arzularıının ifadəçisi, xoşbəxtliyinin təminatçısıdır. O, ümid qapısı, xalqın, vətənin qeyrət və qəhrəmanlıq qalasıdır. O, Azərbaycandır, Azərbaycanın varlığının, müstəqillik və suverenliyinin səbəbkarı, banisi və qarantıdır.
Kitabda gələcəyin vətəndaşına öyrədilməsi nə lazımdısa, şeirin bədii gücü, qüdrətilə mənimsədilməyə çalışılıb. Çünki şeir, ədəbiyyat həm də tərbiyədir axı, mənəviyyat mənbəyi, əxlaqi tərbiyə, yüksək ideallar müəllimidir həmçinin. İnsanı həyata, dünyaya hazırlayandır. Gələcəyin vətəndaşları olan bu körpə balaları mənən həyata hazırlamaq məqsədi şair Ramiz Babayevin “Bulağın nağılı” kitabına toplanmış şeirlərinin də məğzini, mahiyyətini təşkil edir. Çünki bugünkü bu körpə balalar gələcəyin böyük insanı, vətəndaşı, övladı, dostu, əsgəri, müəllimi, həkimi, müxtəlif peşə-sənət sahibi və başqasıdır. Buna görə də şair bu insanlıq və vətəndaşlıq vəzifələrini əhatə etdiyi gözəl şeir nümunələrilə gənc, körpə oxucularına mənimsətməyə çalışır. Bu mənada “Ana” öyrədilən elmin, vəzifələrin ən başlıca məfhumlarından biridir. İlk dərsin birinci hərfi, təməl səsi kimi Ana və ona məhəbbət, övladlıq vəzifəsi aşılanaraq təlim edilir:
Dünyada hamıdan çox
Üç şeyi sevirəm mən.
Ana mənə əzizdi
Vətən, bayraq, bir də sən.
Bu ilk bənd bütün şeir üçün giriş xarakteri daşıyır. “Anaya məhəbbət” dərsinin girişini, təməl bilgilərini özündə əks etdirir və öyrədir. Sonra isə uşaqlara Ana məhəbbətinin kiçik deyil, böyük, əhatəli, böyük miqyaslı hissi varlığı təqdim edilir. Uşaqların göz qarşısında təkcə bir ana deyil, Vətən, bayraq və bütün insanları özündə ehtiva edən bir sən, onlara olan məhəbbət canlanır. Şair Vətəni də, Bayrağı da, sən deyə müraciət etdiyi və nəzərdə tutduğu doğma insanları da ümumiləşdirərək təqdim edir və sevdirir:
Vətən mənim atamın,
Babamın məslək yeri.
Yaxud:
Bayrağım bu dünyada
Hər vaxt tanıdır məni.
Və ya:
Sənsə mənim gözümün
İşığı, eşqi, canı və s.
Kitabda uşaqların həmişə sevdiyi sevimli janr olan mənzum nağıldan da istifadə edilmşdir. Kitaba “Bulağın nağılı” və “Babanın nağılı” deyə iki kiçik, yığcam nağılabənzər şeir daxil edilmişdir. Əlbəttə, adı nağıl seçilsə də, başlığı maraqlı olub, uşaqların nəzərini cəlb etsin deyə bu janrın adından istifadə edilmişdir. Müəllif bu ad altında babanın və bulağın səciyyəsini, əlamətlərini tanıtmaq, ümumiləşdirmək istəmişdir. “Bulağın nağılı” şeirində bir uşağın dilindən bulaqla əlaqələnən uşaq marağına uyğun çoxsaylı suallar təqdim olunur. Əlbəttə, bu suallar ritorik suallar olaraq bulaq haqqında uşaqların məlubat və dünyagörüşülərini özündə ümumiləşdirir. Geniş xəyal dünyasına malik olan balaca yaşlı kiçik uşaqların zəngin uşaq dünyasında bulaqların axmasının ağlamaq kimi mənalandırılması, əlbəttə, çox böyük maraq kəsb edir. Bulaqların ağladığını düşünən bir uşağın bulağı və dünyanı öyrənmək istiqmətində ünvanladığı sualları bu şeirdə poetik misralarla əksini tapıb. Nəvənin babaya ard-arda ünvanladığı bu maraq dolu suallar sonunda babanı bu qənaətə gətirir ki, düya haqda nəvələrin sualları qurtarmaz: “Dedi: - Heç vaxt qurtarmaz, Dünyanın sualları”. Babanın gəldiyi bu fikir əslində dünyadərkində uşaların ünvanladığı sualların sonsuz olduğu qənaətini ifadə edir. Elə “Babamın nağılı” şeirində də bir nəvənin babaya ünvanladığı çoxsaylı suallar özünə yer alıb. Nəvə üçün maraqlıdır ki, niyə babanın dediyi nağılların sonunda həmişə üç alma düşür, bu almalar niyə çoxalmır, dərələr, düzlər keçib, hardan tapır dağı, bir aylıq məsafəni bir anda necə qət edir və b. ard-arda verilən uşaqca suallar şeirin məğzini, əsas istiqamətini təşkil edir. Əsərin sonuncu bəndi “Bulağın nağılı” şeirindəki sonuncu bəndlə eyniləşərək suallarla dolu uşaq dünyasının səciyyəsini təqdim edir.
Kitabda olan uşaqların müxtəlif heyvanlar, bitkilər, güllər, çiçəklər, fəsillər və s. haqda dünyagörüşü və bilik dairələrini artırmaq mahiyyətli şeirlər də diqqəti cəlb edir. “Quşların dostu”, “Dənizdə çimən ay”, “Beş alan qız”, “Qurbağalar”, “Balaca kirpi”, “Ördək”, “Baharda”, “Tısbağa”, “Məktəbə gedəcəyəm”, “Keçinin balaları”, “Məstan”, “Hörümçək”, “Şaxta baba və Günəş”, “Cücələr” və b. şeirlər öz maraqlılığı ilə kitaba zənginlik qatır. Bu şeirlərin hər birində uşaqların maraq dünyasını cəlb edən bir çox məlumatlar vardır. Bu şeirlərdə həm də balaca təbiətsevərlər üçün quşlar, bitkilər haqqında xarakterik, maraqlı məlumatlar verilməklə məhəbbət və qayğı hissləri aşılanır. “Quşların dostu” şeirində quşlara mərhəmət və qayğı hisləri ön planda təqdim edilir, Allahın bu yaradılışlarına məhəbbətlə yanaşmaq təlqin edilir:
Elə ki dən səpirəm,
Lap çoxalır sayları.
Siz də dən verin, dostlar,
Quşlara qış ayları.
Şeir ideya cəhətdən mənəviyyatlı uşaqlar yetişdirməyi qarşıya məqsəd qoyur. Şeir həm də estetik cəhətdən uşaqların nitq inkişafına müsbət inkişafetdirici təsir göstərmək baxımından maraq doğurur. Şeirdə qafiyə sistemi gözlənilməklə bərabər, sadə cümlə modeli və asan cümlə sintaksisindən istifadə edilmişdir. Həm də burada “quş-qış” kimi yalnız bir səslə fərqlənən və “q” və “ş” samitlərinin alliterasiyasına – bədii təkririnə yol verən söz və misralardan istifadə edilməklə uşaqların dil və nitq inkişafına, hətta dildönmələrinə faydalı olan situasiya, bədii vasitə yaradılmışdır.
“Dənizdə çimən ay” şeirində uşaqların saf xəyal dünyası əksini tapır. Soyuq bir gecədə dənizdə çimdiyini ehtimal etdiyi ayın soyuqlayıb xəstələnəcəyi narahatlığını keçirən bir uşağın qayğılarını ifadə edir. Yaxud “Beş alan qız” şeirində dərs əlaçısı olan bir uşağın ailə tərəfindən sevilməsi timsalında balaca fidanlara dərslərini yaxşı öyrənmək tövsiyəsi təqdir edilir. “Baharda” şeirində bahar fəslinin qanoynadan məziyyəti və uşaqların aşıb-daşan sevinci təsvir edilib. Bir bahar günü uşaqların əyləncəsi təsvir olunmaqla bahar fəsli və onun gözəllikləri sevdirilib. Bir yaş böyüyən, məktəbə getmək zamanı gələn bir uşaqcığazın məktəbli olmaq duyğuları və məktəbə olan sevgisi “Məktəbə gedəcəyəm” şeirinin bütün məğzini təşkil edir. Çiçəkdən-çiçəyə uçan və bir bahar ömrü yaşayan kəpənəklərə həsr olnumuş “Güllərin dostu” şeiri isə həm də onunla maraq kəsb edir ki, burada konkret varlığın adı gizlədilməklə əlamətləri və xüsusiyyətləri təqdim edilmiş, tapmaca misalı naməlumu tapmaq məharəti, uşaqların əqli inkişafı və dünyadərki məsələsi öz ehtivasını tapıb. Hələ kiçikliyindən öz ailəsinə məhəbbətlə bağlı, onları sevən və xidmətlərində dayanmaqdan yorulmayan, həm də ailəsinin sevinci, çiçəyi olan bir qızın xoş obrazı “Bağçaya gedən qız” şeirində yaradılıb. Azərbaycan ədəbiyyatında daha çox şeir qoşulan quşlardan olan “Qaranquş” şeirində Azərbaycanlı mənəviyyatı və təbiətlə təması əxlaqı özünə yer alıb. Qaranquş baharın müjdəçisi kimi həmişə sevilən və onun simvoluna çevrilən bir obraz olmaqla vəsf, tərənnüm obyekti olub. Onun yuva saldığı yerlərə də müqəddəs bir yer kimi baxılıb. Bu şeirdə də qaranquşun yuvasının dağıdılmasının günah olması, ana qaranquşun qarğışı və digər milli-əxlaqi məsələlər uşaq dünyasının tələblərinə uyğun şəkildə yer alıb.
Beləliklə, Naxçıvan ədəbi mühitində öz əsərləri, yazı tərzi ilə tanınan müəlliflərdən biri olan şair Ramiz Babayevin balaca fidanların görüşünə gəldiyi “Bulağın kitabı” adlı şeirlər toplusu öz maraqlılığı ilə diqqəti cəlb edir. Xüsusilə uşaq əsərləri müəllifi kimi şöhrət qazanmış Ramiz Babayevin çap olunan bu kitabında şairin uşaqlara olan məhəbbəti və sənətkarlıq istedadı özünü əks etdirir. Müəllifin “Bulağın nağılı” şeirlər toplusunun öz oxunaqlılığı ilə uşaqların diqqətini cəlb edəcəyini düşünür və uşaqlar üçün maraq dolu, sevilən bir kitab olacağına inanırıq.
Ramiz QASIMOV,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin əməkdaşı,
filologiyaüzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Baxış sayı: 1 281
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 29-11-2020 19:52 | Bölmə: Ədəbiyyat
Şair Ramiz Babayevin yenicə çapdan çıxan “Bulağın nağılı” şeirlər kitabı yüksək estetik təsiri, didaktik əhəmiyyəti və maraqlılığı ilə diqqəti cəlb edir
Son dövrlər uşaq ədəbiyyatı istiqamətində daha təsirli bir canlanma var. Bu isə, əlbəttə, bu sahənin daha böyük əhəmiyyət qazanmasından irəli gəlir. Uşaqların milli dəyərlər, vətəndaşlıq duyğuları, insanpərvər, dünyagörüşlü, vətən məhəbbətli və s. yetişib tərbiyə olunmasında onların mütaliə etdiyi əsərlərin də olduqca böyük rolu var. Bu üzdəndir ki, uşaq ədəbiyyatının məzmunluluğu və ideyalılığı həmişə diqqət mərkəzində olub. Naxçıvan ədəbi mühitində də uşaq ədəbiyyatı istiqamətində əsərlərin yazılması son dövlər üçün fəallıq qazanıb. Artıq bu sahədə yazıçı və şairlərimiz yüksək fəallıq göstərərək ciddi töhfələr verirlər. Bu sahədə əsərlərinin sənətkarlıq keyfiyyətləri, ideyalılığı və oxunaqlılığı ilə tanınan istedadlı şairlərimizdən biri də Ramiz Babayevdir.
Ramiz Babayev Naxçıvan ədəbi mühitində daha çox uşaq ədəbiyyatı yazıçısı kimi tanınır. Onun bu günə qədər çoxsaylı uşaq ədəbiyyatına həsr olunan kitabları işıq üzü görərək geniş maraq qazanıb. Şairin son dövrlərdə yenicə çapdan çıxan “Bulağın nağılı” şeirlər kitabı da özünün yüksək estetik təsiri, didaktik əhəmiyyəti və maraqlılığı ilə diqqəti cəlb edir.
Qeyd edim ki, Ramiz Babayev 1956-cı ildə Babək rayonunun Şıxmahmud kəndində anadan olub. Ramiz Babayev şeirə olan marağından və təbindən irəli gələrək hələ orta məktəbdə təhsil alarkən şeirlər yazmağa başlayıb. Şeirləri o dövrün “Pioner”, “Ulduz”, “Qobustan” kimi jurnallarında çap olunan Ramiz Babayev gələcəyə istedadlı bir şair kimi vəsiqə alıb. Şair Ramiz Babayevin əsərləri təkcə ölkəmizdə deyil, ölkəmizdən kənarda, İran Türkiyə, Ukrayna və s. kimi ölkələrin müxtəlif mətbuat orqanları və nəşrlərində çap olunub. Şair aldığı mükafatlarla bərabər, 2019-cu ildə “İlin şairi” nominasiyası üzrə qalib seçilib. Bu istedadlı qələm sahibi müxtəlif kitabları ilə oxucular tərəfindən sevilib və maraqla qarşılanıb. Bu vaxta qədər oxucular Ramiz Babayevi çoxsaylı maraqlı əsərləri və kitabları ilə tanıyıblar. İlk təcrübəsində “Unuda bilsən” deyən şair (2006) “Yenə yadıma düşdün” (2009) deyərək dönüb, “Ötən günlərim”dən (2011) “Məhəbbət nəğmələri” (2017) demək üçün təbi pərvazlanıb, “Biri vardı, biri yox” (2018) nostalji hisslərindən yol alaraq “Mənim canım Naxçıvanım” (2019), - deyə Naxçıvan dünyasına tapınıb, bu müqəddəs torpağa öz nəğmələrini ifadə edib. Ramiz Babayev Naxçıvan Muxtar Respublika və Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, həmçinin “Qızıl Qələm” mükafatı laureatıdır. Naxçıvan Muxtar Respublikası Yazıçılar Birliyinin təşəbbüsü və dövlət dəstəyi ilə çap olunan növbəti kitabı da yazıçının oxucularla sayca yeddinci görüşüdür.
Şairin “Bulağın nağılı” adlı adlanan şeirlər toplusu Naxçıvanın “Əcəmi” Nəşriyyat-Poliqrafiya Birliyində yüksək poliqrafik keyfiyyətlə yağlı kağız və rəngli şəkildə çap olunub. Kitabda şairin uşaqlar üçün yazdığı maraqlı şeir nümunələri toplanıb.
Kitabın ilk səhifəsi yenicə geniş dünyaya nəzər salan, onu öyrənməyə çalışan, həyata atılan uşaqlar üçün bu xoşbəxt və firavan ölkənin qurucusu, Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevə həsr olunan “Heydər baba” şeiri ilə açılır. Şeirdə dünyanı, bu gözəl və müstəqil ölkəni öyrənməyə çalışan uşaqlara Azərbaycan xalqının müdrik lideri və nəhəng şəxsiyyətin əzəmətli keyfiyyətləri haqqında poetik şəkildə məlumat verilir, körpə balaların böyüyəcək dünya boyda qəlblərinə dahi liderə qarşı məhəbbət və ehtiram hissləriaşılanır:
Elin xilaskarıdı,
Dövlətidi, varıdı.
Xalqın arzularıdı
Heydər baba.
Millətini sevəndi,
Dərdi xalq ilə təndi.
Azad, doğma vətəndi
Heydər baba.
...Odur elin atası,
Sərkərdəsi, dühası.
Qəhrəmanlıq qalası
Heydər baba.
Göründüyü kimi, şeirdə körpə yaşlı uşaqlar üçün dahi Azərbaycan övladı Heydər Əliyevin əzəmətli siması tanıdılır və sevdirilir. Uşaqlar bu poetik misralardan anlayır ki, Heydər Əliyev Azərbaycan xalqının xilaskarı olan və uşaqlara xoşbəxt bir həyat bəxş edən müdrik bir insan, mənəvi bir babadır. Ən ağır günlərdə Azərbaycanı parçalanmaqdan, xalqı fəlakətdən, ölkəni yox olmaqdan məhz bu dahi şəxsiyyət xilas edib. Heydər – Xalq, Heydər Əliyev – Azərbaycan əbədi bir qoşalıqdır. Çünki bu nəhəng şəxsiyyət xalqının, elinin qəhrəman oğlu, vətənpəvər vətəndaşıdır. O öz həyat yolu və şərəfli ömrü ilə bir örnəkdir, nümunəvi bir vətəndaşdır, qurucu bir şəxsiyyətdir. O bu elin sərkərdəsi, mənəvi atasıdır. Xalqın arzularıının ifadəçisi, xoşbəxtliyinin təminatçısıdır. O, ümid qapısı, xalqın, vətənin qeyrət və qəhrəmanlıq qalasıdır. O, Azərbaycandır, Azərbaycanın varlığının, müstəqillik və suverenliyinin səbəbkarı, banisi və qarantıdır.
Kitabda gələcəyin vətəndaşına öyrədilməsi nə lazımdısa, şeirin bədii gücü, qüdrətilə mənimsədilməyə çalışılıb. Çünki şeir, ədəbiyyat həm də tərbiyədir axı, mənəviyyat mənbəyi, əxlaqi tərbiyə, yüksək ideallar müəllimidir həmçinin. İnsanı həyata, dünyaya hazırlayandır. Gələcəyin vətəndaşları olan bu körpə balaları mənən həyata hazırlamaq məqsədi şair Ramiz Babayevin “Bulağın nağılı” kitabına toplanmış şeirlərinin də məğzini, mahiyyətini təşkil edir. Çünki bugünkü bu körpə balalar gələcəyin böyük insanı, vətəndaşı, övladı, dostu, əsgəri, müəllimi, həkimi, müxtəlif peşə-sənət sahibi və başqasıdır. Buna görə də şair bu insanlıq və vətəndaşlıq vəzifələrini əhatə etdiyi gözəl şeir nümunələrilə gənc, körpə oxucularına mənimsətməyə çalışır. Bu mənada “Ana” öyrədilən elmin, vəzifələrin ən başlıca məfhumlarından biridir. İlk dərsin birinci hərfi, təməl səsi kimi Ana və ona məhəbbət, övladlıq vəzifəsi aşılanaraq təlim edilir:
Dünyada hamıdan çox
Üç şeyi sevirəm mən.
Ana mənə əzizdi
Vətən, bayraq, bir də sən.
Bu ilk bənd bütün şeir üçün giriş xarakteri daşıyır. “Anaya məhəbbət” dərsinin girişini, təməl bilgilərini özündə əks etdirir və öyrədir. Sonra isə uşaqlara Ana məhəbbətinin kiçik deyil, böyük, əhatəli, böyük miqyaslı hissi varlığı təqdim edilir. Uşaqların göz qarşısında təkcə bir ana deyil, Vətən, bayraq və bütün insanları özündə ehtiva edən bir sən, onlara olan məhəbbət canlanır. Şair Vətəni də, Bayrağı da, sən deyə müraciət etdiyi və nəzərdə tutduğu doğma insanları da ümumiləşdirərək təqdim edir və sevdirir:
Vətən mənim atamın,
Babamın məslək yeri.
Yaxud:
Bayrağım bu dünyada
Hər vaxt tanıdır məni.
Və ya:
Sənsə mənim gözümün
İşığı, eşqi, canı və s.
Kitabda uşaqların həmişə sevdiyi sevimli janr olan mənzum nağıldan da istifadə edilmşdir. Kitaba “Bulağın nağılı” və “Babanın nağılı” deyə iki kiçik, yığcam nağılabənzər şeir daxil edilmişdir. Əlbəttə, adı nağıl seçilsə də, başlığı maraqlı olub, uşaqların nəzərini cəlb etsin deyə bu janrın adından istifadə edilmişdir. Müəllif bu ad altında babanın və bulağın səciyyəsini, əlamətlərini tanıtmaq, ümumiləşdirmək istəmişdir. “Bulağın nağılı” şeirində bir uşağın dilindən bulaqla əlaqələnən uşaq marağına uyğun çoxsaylı suallar təqdim olunur. Əlbəttə, bu suallar ritorik suallar olaraq bulaq haqqında uşaqların məlubat və dünyagörüşülərini özündə ümumiləşdirir. Geniş xəyal dünyasına malik olan balaca yaşlı kiçik uşaqların zəngin uşaq dünyasında bulaqların axmasının ağlamaq kimi mənalandırılması, əlbəttə, çox böyük maraq kəsb edir. Bulaqların ağladığını düşünən bir uşağın bulağı və dünyanı öyrənmək istiqmətində ünvanladığı sualları bu şeirdə poetik misralarla əksini tapıb. Nəvənin babaya ard-arda ünvanladığı bu maraq dolu suallar sonunda babanı bu qənaətə gətirir ki, düya haqda nəvələrin sualları qurtarmaz: “Dedi: - Heç vaxt qurtarmaz, Dünyanın sualları”. Babanın gəldiyi bu fikir əslində dünyadərkində uşaların ünvanladığı sualların sonsuz olduğu qənaətini ifadə edir. Elə “Babamın nağılı” şeirində də bir nəvənin babaya ünvanladığı çoxsaylı suallar özünə yer alıb. Nəvə üçün maraqlıdır ki, niyə babanın dediyi nağılların sonunda həmişə üç alma düşür, bu almalar niyə çoxalmır, dərələr, düzlər keçib, hardan tapır dağı, bir aylıq məsafəni bir anda necə qət edir və b. ard-arda verilən uşaqca suallar şeirin məğzini, əsas istiqamətini təşkil edir. Əsərin sonuncu bəndi “Bulağın nağılı” şeirindəki sonuncu bəndlə eyniləşərək suallarla dolu uşaq dünyasının səciyyəsini təqdim edir.
Kitabda olan uşaqların müxtəlif heyvanlar, bitkilər, güllər, çiçəklər, fəsillər və s. haqda dünyagörüşü və bilik dairələrini artırmaq mahiyyətli şeirlər də diqqəti cəlb edir. “Quşların dostu”, “Dənizdə çimən ay”, “Beş alan qız”, “Qurbağalar”, “Balaca kirpi”, “Ördək”, “Baharda”, “Tısbağa”, “Məktəbə gedəcəyəm”, “Keçinin balaları”, “Məstan”, “Hörümçək”, “Şaxta baba və Günəş”, “Cücələr” və b. şeirlər öz maraqlılığı ilə kitaba zənginlik qatır. Bu şeirlərin hər birində uşaqların maraq dünyasını cəlb edən bir çox məlumatlar vardır. Bu şeirlərdə həm də balaca təbiətsevərlər üçün quşlar, bitkilər haqqında xarakterik, maraqlı məlumatlar verilməklə məhəbbət və qayğı hissləri aşılanır. “Quşların dostu” şeirində quşlara mərhəmət və qayğı hisləri ön planda təqdim edilir, Allahın bu yaradılışlarına məhəbbətlə yanaşmaq təlqin edilir:
Elə ki dən səpirəm,
Lap çoxalır sayları.
Siz də dən verin, dostlar,
Quşlara qış ayları.
Şeir ideya cəhətdən mənəviyyatlı uşaqlar yetişdirməyi qarşıya məqsəd qoyur. Şeir həm də estetik cəhətdən uşaqların nitq inkişafına müsbət inkişafetdirici təsir göstərmək baxımından maraq doğurur. Şeirdə qafiyə sistemi gözlənilməklə bərabər, sadə cümlə modeli və asan cümlə sintaksisindən istifadə edilmişdir. Həm də burada “quş-qış” kimi yalnız bir səslə fərqlənən və “q” və “ş” samitlərinin alliterasiyasına – bədii təkririnə yol verən söz və misralardan istifadə edilməklə uşaqların dil və nitq inkişafına, hətta dildönmələrinə faydalı olan situasiya, bədii vasitə yaradılmışdır.
“Dənizdə çimən ay” şeirində uşaqların saf xəyal dünyası əksini tapır. Soyuq bir gecədə dənizdə çimdiyini ehtimal etdiyi ayın soyuqlayıb xəstələnəcəyi narahatlığını keçirən bir uşağın qayğılarını ifadə edir. Yaxud “Beş alan qız” şeirində dərs əlaçısı olan bir uşağın ailə tərəfindən sevilməsi timsalında balaca fidanlara dərslərini yaxşı öyrənmək tövsiyəsi təqdir edilir. “Baharda” şeirində bahar fəslinin qanoynadan məziyyəti və uşaqların aşıb-daşan sevinci təsvir edilib. Bir bahar günü uşaqların əyləncəsi təsvir olunmaqla bahar fəsli və onun gözəllikləri sevdirilib. Bir yaş böyüyən, məktəbə getmək zamanı gələn bir uşaqcığazın məktəbli olmaq duyğuları və məktəbə olan sevgisi “Məktəbə gedəcəyəm” şeirinin bütün məğzini təşkil edir. Çiçəkdən-çiçəyə uçan və bir bahar ömrü yaşayan kəpənəklərə həsr olnumuş “Güllərin dostu” şeiri isə həm də onunla maraq kəsb edir ki, burada konkret varlığın adı gizlədilməklə əlamətləri və xüsusiyyətləri təqdim edilmiş, tapmaca misalı naməlumu tapmaq məharəti, uşaqların əqli inkişafı və dünyadərki məsələsi öz ehtivasını tapıb. Hələ kiçikliyindən öz ailəsinə məhəbbətlə bağlı, onları sevən və xidmətlərində dayanmaqdan yorulmayan, həm də ailəsinin sevinci, çiçəyi olan bir qızın xoş obrazı “Bağçaya gedən qız” şeirində yaradılıb. Azərbaycan ədəbiyyatında daha çox şeir qoşulan quşlardan olan “Qaranquş” şeirində Azərbaycanlı mənəviyyatı və təbiətlə təması əxlaqı özünə yer alıb. Qaranquş baharın müjdəçisi kimi həmişə sevilən və onun simvoluna çevrilən bir obraz olmaqla vəsf, tərənnüm obyekti olub. Onun yuva saldığı yerlərə də müqəddəs bir yer kimi baxılıb. Bu şeirdə də qaranquşun yuvasının dağıdılmasının günah olması, ana qaranquşun qarğışı və digər milli-əxlaqi məsələlər uşaq dünyasının tələblərinə uyğun şəkildə yer alıb.
Beləliklə, Naxçıvan ədəbi mühitində öz əsərləri, yazı tərzi ilə tanınan müəlliflərdən biri olan şair Ramiz Babayevin balaca fidanların görüşünə gəldiyi “Bulağın kitabı” adlı şeirlər toplusu öz maraqlılığı ilə diqqəti cəlb edir. Xüsusilə uşaq əsərləri müəllifi kimi şöhrət qazanmış Ramiz Babayevin çap olunan bu kitabında şairin uşaqlara olan məhəbbəti və sənətkarlıq istedadı özünü əks etdirir. Müəllifin “Bulağın nağılı” şeirlər toplusunun öz oxunaqlılığı ilə uşaqların diqqətini cəlb edəcəyini düşünür və uşaqlar üçün maraq dolu, sevilən bir kitab olacağına inanırıq.
Ramiz QASIMOV,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin əməkdaşı,
filologiyaüzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Baxış sayı: 1 281
Bölməyə aid digər xəbərlər
27-10-2025, 17:07
ŞAMİL ƏNVƏROĞLUNUN YENİ KİTABLARININ TƏQDİMATI KEÇİRİLİB-VİDEO+FOTOLAR
1-10-2025, 15:32
Məhkəmə yazıçını qiyabi olaraq 7 il müddətinə azadlıqdan məhrum edib
16-09-2025, 15:30
Azərbaycan və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin prezidentləri Şuşada Azərbaycanın tanınmış şəxsiyyətlərinin güllələnmiş heykəllərinə baxıblar
12-09-2025, 19:34
Ədliyyə Nazirliyi yazıçı Topol və daha üç nəfəri xarici agentlərin reyestrinə daxil edib
25-08-2025, 18:34
HÜSEYN ARİFLƏ İSMAYIL İMANZADƏNİN CƏBRAYIL SƏRGÜZƏŞTLƏRİ
12-08-2025, 23:11
Haqqdan yanan çıraq- Vüqar Vüqarlı-70
31-07-2025, 16:40
Mirzə Ələkbər Sabir Fondu növbəti layihəsinə yekun vurub
17-07-2025, 08:33
Lev Tolstoyun şəxsi əşyaları ilk dəfə Saxalində təqdim olunacaq
15-06-2025, 20:02
Sumqayıtda şairə-jurnalist İlhamə Məhəmmədqızının 55 illik yubileyi qeyd olundu-VİDEO+FOTOLAR
11-06-2025, 11:03
38 yaşlı şairə vəfat edib
3-06-2025, 07:39
DƏYƏRLİ ŞAİRİN YENİ SÖZ SOVQATI- TARİYEL ABBASLI
31-05-2025, 16:06
Sumqayıtda şair Rafiq Yusifoğlunun 75 illik yubileyinə həsr olunmuş ədəbi bədii gecə keçirildi-VİDEO+FOTOLAR
31-05-2025, 15:15
Ukraynada ABŞ yazıçısının 30 min kitabı rus mafiyasını “romantikləşdirdiyinə” görə məhv edilib
17-05-2025, 18:21
Türkiyə Ədəbiyyat Vəqfi Sumqayıtda-Kitab təqdimatı və mükafatlandırma-VİDEO+FOTOLAR
9-05-2025, 10:00
Azərbaycan Hərb Tarixi Muzeyində “Böyük Qələbənin varisləri” kitabının təqdimatı keçirilib
8-05-2025, 23:12
"Azərbaycan" jurnalının kollektivi oxucularla görüşüb-VİDEO+FOTOLAR
7-05-2025, 10:44
Sumqayıt şəhərində Güləmail Muradın "Beş Ulduz" adlı kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
2-05-2025, 10:58
ŞAHLAR GÖYTÜRKÜN ALİM – ŞAİR– VƏTƏNDAŞ MİSSİYASI-Vüqar Əhməd
18-04-2025, 00:01
Miraslan Rasimi də itirdik-Namiq MƏMMƏDLİ
16-04-2025, 23:50
Ədalət Əroğlunun doğum gününü təbrik edirəm!
16-04-2025, 22:31
Şair və ədəbiyyatşünas Konstantin Kedrov vəfat edib
9-04-2025, 09:10
Qahirədə seminar: Azərbaycan alimləri ərəb dilinin inkişafına böyük töhfələr veriblər
17-03-2025, 11:15
MƏZARSIZ QƏHRƏMAN-Xaqani Abbasəli ÖZTÜRK
16-03-2025, 02:44
Sumqayıtda şair Məmməd İlqarın 75 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
12-03-2025, 22:08
Elmin təhsilə inteqrasiyası istiqamətində növbəti mühazirə oxunub
2-03-2025, 22:59
Sumqayıt şəhərində Natəvan Dəmirçioğlunun "Açar" romanının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
25-02-2025, 13:05
Sumqayıt şəhərində deputatın kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
19-02-2025, 22:17
Sumqayıtda şair Asif Asimanın 70 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOROLAR
19-02-2025, 09:01
Nəcibliyi, ziyalılığı ilə hər kəsin sevgisini qazanan işıqlı insan
9-02-2025, 21:49
Şeirlər- İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
1-02-2025, 23:22
Xalidə Nurayı TƏBRİK EDİRİK!
23-12-2024, 15:46
Səbuhi Zamanın “Adamın Dibi” adlı kitabı işıq üzü gördü
15-12-2024, 14:33
Yazıçı Samir İmanovun "Arzularımın rəqsi" adlı kitabının təqdimat mərasimi keçirilib
13-11-2024, 23:46
Görkəmli Türk Ədibi Sərhəd Kabaklı-Vüqar Əhməd
1-11-2024, 13:16
Sumqayıt şəhərinin 75 illiyinə həsr olunmuş ədəbi-bədii gecə keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-10-2024, 21:46
Rusiyanın əməkdar artisti Kazbek Suanov dünyasını dəyişib
26-10-2024, 18:55
Tanzaniyada Puşkinin abidəsinin açılışı olub, nağılları isə suahili dilində nəşr olunub
16-10-2024, 10:02
Naxçıvan ədəbi mühitinin seçilən nümayəndəsi Hüseyn Razinin 100 illiyinə layiqli töhfə
12-10-2024, 20:45
Naxçıvanda xarici tədqiqatçıların iştirakı ilə arxeoloji kəşfiyyat işləri aparılır
12-10-2024, 19:55
Azərbaycan Universitetində Mirzə Ələkbər Sabir irsi və ədəbi dilə həsr olunmuş tədbir keçirilib
12-10-2024, 10:47
Ədəbiyyat müəllimi erotik fotolara görə töhmət alıb
28-09-2024, 21:57
Onu "Türk dünyasının sevilən qızı" adlandırırdılar
28-09-2024, 21:51
Vüqar Əhməd: "Allahımızın üzü dönüb"