13:04 / 06-12-2025
Ufada Rusiya Qadınlar Boks Çempionatı başa çatdı
12:58 / 06-12-2025
Safonov və Zabarnı PSJ məşqində eyni komandada oynayıblar
12:55 / 06-12-2025
Qırğızıstan Prezidenti Japarov Putindən ad günü təbriki alıb
12:50 / 06-12-2025
Güclü külək Milad ağacını aşırıb
12:46 / 06-12-2025
Pis hava şəraiti səbəbindən təyyarə iki dəfə eniş edə bilməyib
12:38 / 06-12-2025
Qvadelupada Milad şənliyində avtomobil izdihamın üzərinə sürülüb
12:35 / 06-12-2025
Yanğın nəticəsində bir kişi və bir qadın xəsarət alıb
12:32 / 06-12-2025
Təqaüdçüdən təxminən 500.000 rubl oğurlayan çirkli pul yuyan şəxs saxlanılıb
12:16 / 06-12-2025
Paraşütçülərə hücumda iştirak edən şəxs həbs edilib
12:11 / 06-12-2025
İki residivist avtomobil almaq bəhanəsi ilə Tümen sakinini öldürdü
12:08 / 06-12-2025
Avtomobil və nağd pul oğurluğuna görə iki 17 yaşlı gənc həbs edilib
22:57 / 05-12-2025
Baş prokuror Sumqayıt şəhərində vətəndaşları qəbul edib
22:45 / 05-12-2025
MN-in Tibbi Sənədlər Arxivinin rəisi həbs olundu
22:32 / 05-12-2025
FIFA Sülh Mükafatını Trampa verdilər
22:24 / 05-12-2025
Bu həkimlər işləyə bilmək üçün rüşvət verib - Siyahı və məbləğ
22:13 / 05-12-2025
Fərid Əhmədov Bərdədə vətəndaşları qəbul edib - Fotolar
22:08 / 05-12-2025
Yabloko sədrinin müavini Lev Şlosberq Rusiya ordusu haqqında yalan xəbərlərə görə həbs edilib
21:23 / 05-12-2025
Moskvada Dövlət Duması binasının yaxınlığında polis əmrlərinə tabe olmadıqlarına görə üç nəfər həbs edilib
21:20 / 05-12-2025
Fövqəladə Hallar Nazirliyinin veteranlarının abidəsinin təhqir edilməsində şübhəli bilinən şəxs saxlanılıb
21:14 / 05-12-2025
NYT: Avropa Komissiyası Ukraynadakı korrupsiya ilə bağlı gizli hesabat alıb
21:09 / 05-12-2025
Orban Rusiya-ABŞ danışıqlarını Avropa üçün dönüş nöqtəsi adlandırdı
21:07 / 05-12-2025
Labubuda aşkar edilən zəhərli maddə bədəndə toplanır
20:54 / 05-12-2025
"Reuters": AB və G7 Rusiya neftinin dəniz yolu ilə daşınmasına qoyulan qadağanı müzakirə edib
20:51 / 05-12-2025
Hindistan Prezidenti Murmu Putin üçün vegetarian şam yeməyi təşkil etdi
20:48 / 05-12-2025
Sakinləri 35 milyon rubl şantaj etdiklərinə görə həbs olunublar
20:45 / 05-12-2025
Keçmiş polis məmuru qanunsuz narkotik ticarətində şübhəli bilinir
20:38 / 05-12-2025
Tramp ABŞ-da əlverişli mikroavtomobillərin istehsalını təsdiqlədi
20:34 / 05-12-2025
FIBA Rusiyaya 2028-ci il Olimpiya Seçmə Yolunu alternativ təqdim edəcək
15:53 / 05-12-2025
"El País": AB Kiyevdən güzəştlərə ehtiyac olduğunu anlamağa başlayır
15:43 / 05-12-2025
Larisa Dolinanın mənzilinin alıcısı müğənni ilə hesablaşmaqdan imtina edib
15:40 / 05-12-2025
20 il həbs cəzası və 170 milyon rubl cərimə cəzası istəyib
13:50 / 05-12-2025
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi: Baerbock BMT Baş Assambleyasının tribunasından Gebbels üslubunda təbliğat aparıb
13:44 / 05-12-2025
Fransa xarici işlər naziri Barrot İsrailin Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində boykot edilməsini pisləyib
13:41 / 05-12-2025
Modi: "Hindistan Ukrayna münaqişəsinin həlli üçün bütün səyləri alqışlayır"
13:38 / 05-12-2025
Ağ Ev: ABŞ-a kütləvi miqrasiyaya son qoyulmalıdır
13:35 / 05-12-2025
Putin: "Rusiya Hindistana fasiləsiz yanacaq təchizatını təmin etməyə davam etməyə hazırdır"
13:33 / 05-12-2025
Putin: "Modi ilə danışıqlar çox faydalı oldu və dostcasına atmosferdə keçdi"
BU DA BELƏ BİR ÖMÜRDÜ YAŞADIM - Əzizə SÜLEYMANOVA yazır
Tarix: 25-04-2020 16:21 | Bölmə: Ədəbiyyat
"Dövrünün yaxşı şairi idi", "öz dövrü üçün doğulmuş şair idi" və başqa bu kimi sözləri tez-tez eşidirik. Dövrünün şairi olmağı bir çoxları bacardı. Ancaq öz dövründən əvvəlin də, öz dövrünün və özündən sonrakı dövrün də şairi olmağı bacarmaq hər kəsə nəsib olmur. İllər keçsə də unudulmayan, bütün dövrlərdə aktuallığını qoruyub saxlayan, heç vaxt öz əhəmiyyətini itirməyən şeirlər yazmaq, heç kimin demədiklərini demək onun nəsibi oldu. Yaradıcılığı boyu toxunduğu bütün mövzularda ən yüksək zirvəyə çatdı. Görün nə boyda bir xəzinənin açarını özü ilə apardı! Daha heç kim o xəzinənin açarını tapmayacaq! Onun açarı da özü ilə torpağa qovuşdu. Lakin yazıb yaratdığı poeziya nümunələri ilə, özünün də dediyi kimi, zirvələrin əlçatmaz qayası oldu:
Zirvədəki əl çatmayan qala mən,
Ətəkdəki sinə, cığır, tala mən.
Xudafərin harayından qalan mən,
Bu da belə bir ömürdü yaşadım.
Qüdrətli söz ustaları haqqında danışmaq çətin və məsuliyyətlidir. Bu, axı hər hansı bir adamın könlünü xoş etmək üçün deyilmiş tərif, arzu, istək deyil! Söhbət zirvələri fəth edən sənətkarlar haqqında olanda bir anlıq duruxursan. Ədəbiyyatımızda söz sahibi olmuş biri haqqında söz demək çox çətindir, çox məsuliyyətlidir, ancaq buna nail ola bilmək həm də qürürvericidir.
O, mənim orta məktəb dövründə şeir müsabiqələrində şeirlərini fəxrlə səsləndirdiyim uşaqlığımın şairi idi. Onunla eyni kənddə doğulub böyüsəm də, keçdiyi yerlərdən keçib, içdiyi sulardan içsəm də, etiraf etməliyəm ki, bu torpağı, bu daşı, bu kəndi məhz onun vətən qoxulu əsərlərini oxuduqdan sonra daha çox sevmişəm. Bu tanışlıqda qüdrətli söz ustadı Xalq şairi Məmməd Araz mənim ən sevimli, ən mehriban, ən səmimi müəllimim olub. O, hər zaman özünə inamlı olmağı öyrədib, yeri gələndə ata tək öyüd-nəsihət verib, həyatı bütün rəngarəngliyi, acısı-şirini, dərdi-səri ilə qəbul edib, yaxşılıqları görməyə səsləyib, öz yerini, mövqeyini, özünü tapmağı öyrədib və s. O, hər şeydən əvvəl Azərbaycan qızı olmağımın qürurunu yaşadıb mənə:
Gör, Azəri qızı, düşündüm nəyi,
Sən kişi ömrünün dəyirman pəri.
Koroğlu Misrinin Nigar dəstəyi,
Nəbi Aynalının Həcər səngəri.
Bu görkəmli şairin yaradıcılığı bir vətənpərvərlik dərsliyi kitabıdır. Vətəni uğrunda ölə biləcək qədər sevməyi, vətəni hər şeydən, hər kəsdən üstün tuta bilməyi, vətənin daşı ola bilməyi, harda oluruqsa olaq, hər məqamda "Vətən, Azərbaycan" deməyi, əyilməzliyi öyrədib bizə. Bu mənada "Onun Vətən məhəbbəti, Məhəbbətdən ağır gəldi". Xalq şairinin bu sözlərində məhz Vətənin çağırış nidaları səslənir, mübarizlərin himni təsirini bağışlayır:
Bu gün gərək hər anımız
Vətən desin!
Qılıncımız, qalxanımız
Vətən desin!
Qoca millət hər andımız, amalımız
əgər varsa,
Zərrə qədər imanımız,
İmanımız Vətən desin!
Yaradıcılığı bütün həyatıma təsir edən Məmməd Arazın ev muzeyində işə başlamağımı isə o vaxta qədərki uğurların ən böyüyü hesab edirəm. Bu iş vasitəsi ilə Məmməd Arazın həyat və yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış olma imkanı tapdım. Əslində Məmməd Araz düşündüyüm qədər sadə bir həyat deyil, hələ uşaqlıqdan çox keşməkeşli, məşəqqətli bir həyat yaşayıb. Məmməd Arazın ata-anası Zəngəzurda doğulub. Atası İnfil kişi Qara kilsənin Ağdü kəndində, anası Cahan xanım isə Urudda anadan olub. İllər boyu bu ailə erməni zülmündən min bir bəla çəkib. 1918-ci il hadisələri zamanı ailə Şahbuzun Nursu kəndində məskunlaşmalı olub.
İnfil kişinin beş övladı olub. Böyük oğlu İbrahim doğma kəndində müəllim işləyib. Kiçik oğlu Əbülfəz də müəllim olub. Əbülfəz müəllim həm də istedadlı nasir kimi yazıb-yaradıb. O, "İldırım bulağı" kitabının müəllifidir. İnfil kişinin qızları Gülsüm və Məryəm də kənddə yaşayıblar.
Məmməd Arazın uşaqlığı ağır repressiya illərinə təsadüf edib. 1945-ci ildə atası İnfil kişini "siyası dustaq" kimi həbs edərək 1955-ci ilə qədər Qazaxıstanda həbs düşərgəsində saxlayıblar. Atası həbs olunanda Məmməd Arazın cəmisi 12 yaşı varmış. Böyük qardaşı orduda imiş. Ailə bir parça çörəyi güclə tapırmış. Ən yaxın qohumları belə bu ailəyə yardım etməyə qorxurmuşlar. Həyatın amansızlığı, insanların riyakarlığı qarşısında çox əzab çəkən, lakin heç vaxt sınmayan, əyilməyən İnfil kişi ömrü boyu el üçün çalışıb, millət üçün xeyirxahlıq etmişdi; yaşadığı kənddə bağ salıb, körpü tikdirib, su çəkdirmişdi. Nursu kəndində həmin o alma bağını bu gün də İnfil kişinin bağı adlandırırlar. Görkəmli elm adamı akademik İsa Həbibbəyli çox dəqiq yazırdı ki: "İnfil kişinin halallığı, şəxsiyyət kimi bütövlüyü ömür boyu yalnız alın təri ilə yaşamağın qovğalarına qatlaşması şairin dünyagörüşündə, gələcək mərdanə poeziyasının formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. Ondan aldığı həyat dərslərinin nəticəsində Məmməd Araz poemalarının ən güclüsü, qüdrətlisi olan "Atamın kitabı" poemasını yazdı. Bu poemada ömrünün yüz ilinə qədəm qoymuş, vətəndaş müharibəsinin, kolxoz hərəkatı dövrünün, Böyük Vətən müharibəsinin və ümumən ömrün illərinin qınaqlarından keçmiş, ən çətin anlarında torpaqdan güc almış bir kəndli qocanın həyatından söz açmışdır".
Anası Cahan xanım isə sözlü-söhbətli dünyası ilə oğlunu gələcək həyata hazırlamışdı. Cahan xanım da nəğməkar olub: çoxlu şeirlər qoşar, bayatılar deyərmiş. Bəlkə də Məmməd Araz şairlik istedadını anasının laylalarından, bayatılarından almışdı. Hətta yaxın qohumları ilə söhbət zamanı dedilər ki, şairin bibisi qızı Cumayə nənə Cahan xanımın oxuduğu nəğmələri qeyd edib saxlayıb. Cumayə nənədən eşitdiyim və Cahan xanımın oğlu Məmmədə qoşduğu bir neçə bənd şeir mənim də diqqətimi çəkdi. Oğlunun şair olduğunu öyrənən Cahan xanım sevincini belə ifadə edib:
Ağa bəy gəldi yanıma,
Bir sevda saldı canıma.
Xəbər verin Cahan xanıma,
Oğlun Məmməd şair olub.
Qurban olum hacısına,
Şirininə, acısına.
Xəbər verin Gülsüm bacısına,
Oğlun Məmməd şair olub.
Şairlik sənətinin Məmməd Arazı öz elindən, obasından uzaq salmağı hərdən anası Cahan xanımın gileyinə səbəb olub:
Qələmini alıb ələ,
Sığal verib qara telə.
Gələ bilmir bizim elə,
Yaman qarışıqdır başı Məmmədin!
Yaxud:
Düşübdü dillərə sözü Məmmmədin,
Qalıbdı bir qızda gözü Məmmədin.
Araz qırağında, Şahbulağında,
Gəleydi, gəzeydi özü Məmmədin!
Anasına nəsib olmayan şairlik oğluna nəsib oldu. Bu səmimi ana-oğul münasibəti şairin ən zərif, ən incə, ən orijinal şeirlərini ana mövzusunda yazmağına gətirib çıxardı.
Məmməd Arazın ana haqqındakı hər kəlməsi zərb-məsəl kimi səslənir: "Uşaqlıq itirmək, gənclik itirmək, Ana itirəndə yada düşərmiş", yaxud "Çırağı anaymış ata yurdunun" və s.
Bəlkə də insanlar düşünür ki, səsi bunca yüksəklərdən gələn şairin çəkdiyi əzab-əziyyət bununla da bitdi. Təəssüf ki, ömrünün daha yaxşı yaza biləcəyi ən yaxşı illərini amansız bir xəstəliklə mübarizədə keçirdi; nə az, nə çox, düz 30 il parkinson xəstəliyindən əziyyət çəkdi. Çox maraqlıdır, şairin hələ çoxdan ürəyinə bir qorxu düşmüşdü, hələ çoxdan narahat idi şeirlərində.
Vay odu, olasan yataq yorğunu,
Vay odu, vədənə ölüm gecikə, -
deyən şairin qorxduğu başına gəlmişdi.
Biganəlik də gördü, laqeydlik də, yataq yorğunu olmaqlıq da, gözü yolda qalmaqlıq da. Özünün də vaxtilə yazdığı kimi: Böyüklərin faciəsi də böyük olur... Amma nə qədər çətin də olsa, öz bənzərsiz ömür yolunda acılarına heç kəsi şərik etmədi. Bu məşəqqətli həyat yolunu "bir mərd qadınla keçdi", "sizə yetim deyən olsa, qızlarım" deyə bir ata kimi nigarançılıq yaşadı, "haqqın yox, Məmməd Araz, haqqın yox yaşamağa" deyə öz-özünü bəzən ittiham etdi, bəzən də vətəndaş əməllərinin qarşılığında "haqqın var, Məmməd Araz, haqqın var, yaşamağa" deyə vicdanını rahat tutdu. Heç vaxt əyilmədi, əqidəsindən dönmədi. Çox keşməkeşli, məşəqqətli bir həyat yaşayıb, maddi və mənəvi sıxıntılardan, imtahanlardan keçərək ən yüksək mərtəbəyə, zirvəyə - "İstiqlal" ordenli Xalq şairi adına layiq oldu, milyonların qəlbində taxt qurdu, Azərbaycan daşında bitdi. Fəxri xiyabanda bir daş var, bu daş altda Məmməd Araz yaşayır...
Əzizə SÜLEYMANOVA,
Şahbuz rayon Nursu kəndindəki Məmməd Arazın
Ev Muzeyinin direktoru
Adalet.az
Baxış sayı: 1 452
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 25-04-2020 16:21 | Bölmə: Ədəbiyyat
Zirvədəki əl çatmayan qala mən,
Ətəkdəki sinə, cığır, tala mən.
Xudafərin harayından qalan mən,
Bu da belə bir ömürdü yaşadım.
Qüdrətli söz ustaları haqqında danışmaq çətin və məsuliyyətlidir. Bu, axı hər hansı bir adamın könlünü xoş etmək üçün deyilmiş tərif, arzu, istək deyil! Söhbət zirvələri fəth edən sənətkarlar haqqında olanda bir anlıq duruxursan. Ədəbiyyatımızda söz sahibi olmuş biri haqqında söz demək çox çətindir, çox məsuliyyətlidir, ancaq buna nail ola bilmək həm də qürürvericidir.
O, mənim orta məktəb dövründə şeir müsabiqələrində şeirlərini fəxrlə səsləndirdiyim uşaqlığımın şairi idi. Onunla eyni kənddə doğulub böyüsəm də, keçdiyi yerlərdən keçib, içdiyi sulardan içsəm də, etiraf etməliyəm ki, bu torpağı, bu daşı, bu kəndi məhz onun vətən qoxulu əsərlərini oxuduqdan sonra daha çox sevmişəm. Bu tanışlıqda qüdrətli söz ustadı Xalq şairi Məmməd Araz mənim ən sevimli, ən mehriban, ən səmimi müəllimim olub. O, hər zaman özünə inamlı olmağı öyrədib, yeri gələndə ata tək öyüd-nəsihət verib, həyatı bütün rəngarəngliyi, acısı-şirini, dərdi-səri ilə qəbul edib, yaxşılıqları görməyə səsləyib, öz yerini, mövqeyini, özünü tapmağı öyrədib və s. O, hər şeydən əvvəl Azərbaycan qızı olmağımın qürurunu yaşadıb mənə:
Gör, Azəri qızı, düşündüm nəyi,
Sən kişi ömrünün dəyirman pəri.
Koroğlu Misrinin Nigar dəstəyi,
Nəbi Aynalının Həcər səngəri.
Bu görkəmli şairin yaradıcılığı bir vətənpərvərlik dərsliyi kitabıdır. Vətəni uğrunda ölə biləcək qədər sevməyi, vətəni hər şeydən, hər kəsdən üstün tuta bilməyi, vətənin daşı ola bilməyi, harda oluruqsa olaq, hər məqamda "Vətən, Azərbaycan" deməyi, əyilməzliyi öyrədib bizə. Bu mənada "Onun Vətən məhəbbəti, Məhəbbətdən ağır gəldi". Xalq şairinin bu sözlərində məhz Vətənin çağırış nidaları səslənir, mübarizlərin himni təsirini bağışlayır:
Bu gün gərək hər anımız
Vətən desin!
Qılıncımız, qalxanımız
Vətən desin!
Qoca millət hər andımız, amalımız
əgər varsa,
Zərrə qədər imanımız,
İmanımız Vətən desin!
Yaradıcılığı bütün həyatıma təsir edən Məmməd Arazın ev muzeyində işə başlamağımı isə o vaxta qədərki uğurların ən böyüyü hesab edirəm. Bu iş vasitəsi ilə Məmməd Arazın həyat və yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış olma imkanı tapdım. Əslində Məmməd Araz düşündüyüm qədər sadə bir həyat deyil, hələ uşaqlıqdan çox keşməkeşli, məşəqqətli bir həyat yaşayıb. Məmməd Arazın ata-anası Zəngəzurda doğulub. Atası İnfil kişi Qara kilsənin Ağdü kəndində, anası Cahan xanım isə Urudda anadan olub. İllər boyu bu ailə erməni zülmündən min bir bəla çəkib. 1918-ci il hadisələri zamanı ailə Şahbuzun Nursu kəndində məskunlaşmalı olub.
İnfil kişinin beş övladı olub. Böyük oğlu İbrahim doğma kəndində müəllim işləyib. Kiçik oğlu Əbülfəz də müəllim olub. Əbülfəz müəllim həm də istedadlı nasir kimi yazıb-yaradıb. O, "İldırım bulağı" kitabının müəllifidir. İnfil kişinin qızları Gülsüm və Məryəm də kənddə yaşayıblar.
Məmməd Arazın uşaqlığı ağır repressiya illərinə təsadüf edib. 1945-ci ildə atası İnfil kişini "siyası dustaq" kimi həbs edərək 1955-ci ilə qədər Qazaxıstanda həbs düşərgəsində saxlayıblar. Atası həbs olunanda Məmməd Arazın cəmisi 12 yaşı varmış. Böyük qardaşı orduda imiş. Ailə bir parça çörəyi güclə tapırmış. Ən yaxın qohumları belə bu ailəyə yardım etməyə qorxurmuşlar. Həyatın amansızlığı, insanların riyakarlığı qarşısında çox əzab çəkən, lakin heç vaxt sınmayan, əyilməyən İnfil kişi ömrü boyu el üçün çalışıb, millət üçün xeyirxahlıq etmişdi; yaşadığı kənddə bağ salıb, körpü tikdirib, su çəkdirmişdi. Nursu kəndində həmin o alma bağını bu gün də İnfil kişinin bağı adlandırırlar. Görkəmli elm adamı akademik İsa Həbibbəyli çox dəqiq yazırdı ki: "İnfil kişinin halallığı, şəxsiyyət kimi bütövlüyü ömür boyu yalnız alın təri ilə yaşamağın qovğalarına qatlaşması şairin dünyagörüşündə, gələcək mərdanə poeziyasının formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. Ondan aldığı həyat dərslərinin nəticəsində Məmməd Araz poemalarının ən güclüsü, qüdrətlisi olan "Atamın kitabı" poemasını yazdı. Bu poemada ömrünün yüz ilinə qədəm qoymuş, vətəndaş müharibəsinin, kolxoz hərəkatı dövrünün, Böyük Vətən müharibəsinin və ümumən ömrün illərinin qınaqlarından keçmiş, ən çətin anlarında torpaqdan güc almış bir kəndli qocanın həyatından söz açmışdır".
Anası Cahan xanım isə sözlü-söhbətli dünyası ilə oğlunu gələcək həyata hazırlamışdı. Cahan xanım da nəğməkar olub: çoxlu şeirlər qoşar, bayatılar deyərmiş. Bəlkə də Məmməd Araz şairlik istedadını anasının laylalarından, bayatılarından almışdı. Hətta yaxın qohumları ilə söhbət zamanı dedilər ki, şairin bibisi qızı Cumayə nənə Cahan xanımın oxuduğu nəğmələri qeyd edib saxlayıb. Cumayə nənədən eşitdiyim və Cahan xanımın oğlu Məmmədə qoşduğu bir neçə bənd şeir mənim də diqqətimi çəkdi. Oğlunun şair olduğunu öyrənən Cahan xanım sevincini belə ifadə edib:
Ağa bəy gəldi yanıma,
Bir sevda saldı canıma.
Xəbər verin Cahan xanıma,
Oğlun Məmməd şair olub.
Qurban olum hacısına,
Şirininə, acısına.
Xəbər verin Gülsüm bacısına,
Oğlun Məmməd şair olub.
Şairlik sənətinin Məmməd Arazı öz elindən, obasından uzaq salmağı hərdən anası Cahan xanımın gileyinə səbəb olub:
Qələmini alıb ələ,
Sığal verib qara telə.
Gələ bilmir bizim elə,
Yaman qarışıqdır başı Məmmədin!
Yaxud:
Düşübdü dillərə sözü Məmmmədin,
Qalıbdı bir qızda gözü Məmmədin.
Araz qırağında, Şahbulağında,
Gəleydi, gəzeydi özü Məmmədin!
Anasına nəsib olmayan şairlik oğluna nəsib oldu. Bu səmimi ana-oğul münasibəti şairin ən zərif, ən incə, ən orijinal şeirlərini ana mövzusunda yazmağına gətirib çıxardı.
Məmməd Arazın ana haqqındakı hər kəlməsi zərb-məsəl kimi səslənir: "Uşaqlıq itirmək, gənclik itirmək, Ana itirəndə yada düşərmiş", yaxud "Çırağı anaymış ata yurdunun" və s.
Bəlkə də insanlar düşünür ki, səsi bunca yüksəklərdən gələn şairin çəkdiyi əzab-əziyyət bununla da bitdi. Təəssüf ki, ömrünün daha yaxşı yaza biləcəyi ən yaxşı illərini amansız bir xəstəliklə mübarizədə keçirdi; nə az, nə çox, düz 30 il parkinson xəstəliyindən əziyyət çəkdi. Çox maraqlıdır, şairin hələ çoxdan ürəyinə bir qorxu düşmüşdü, hələ çoxdan narahat idi şeirlərində.
Vay odu, olasan yataq yorğunu,
Vay odu, vədənə ölüm gecikə, -
deyən şairin qorxduğu başına gəlmişdi.
Biganəlik də gördü, laqeydlik də, yataq yorğunu olmaqlıq da, gözü yolda qalmaqlıq da. Özünün də vaxtilə yazdığı kimi: Böyüklərin faciəsi də böyük olur... Amma nə qədər çətin də olsa, öz bənzərsiz ömür yolunda acılarına heç kəsi şərik etmədi. Bu məşəqqətli həyat yolunu "bir mərd qadınla keçdi", "sizə yetim deyən olsa, qızlarım" deyə bir ata kimi nigarançılıq yaşadı, "haqqın yox, Məmməd Araz, haqqın yox yaşamağa" deyə öz-özünü bəzən ittiham etdi, bəzən də vətəndaş əməllərinin qarşılığında "haqqın var, Məmməd Araz, haqqın var, yaşamağa" deyə vicdanını rahat tutdu. Heç vaxt əyilmədi, əqidəsindən dönmədi. Çox keşməkeşli, məşəqqətli bir həyat yaşayıb, maddi və mənəvi sıxıntılardan, imtahanlardan keçərək ən yüksək mərtəbəyə, zirvəyə - "İstiqlal" ordenli Xalq şairi adına layiq oldu, milyonların qəlbində taxt qurdu, Azərbaycan daşında bitdi. Fəxri xiyabanda bir daş var, bu daş altda Məmməd Araz yaşayır...
Əzizə SÜLEYMANOVA,
Şahbuz rayon Nursu kəndindəki Məmməd Arazın
Ev Muzeyinin direktoru
Adalet.az
Baxış sayı: 1 452
Bölməyə aid digər xəbərlər
27-10-2025, 17:07
ŞAMİL ƏNVƏROĞLUNUN YENİ KİTABLARININ TƏQDİMATI KEÇİRİLİB-VİDEO+FOTOLAR
1-10-2025, 15:32
Məhkəmə yazıçını qiyabi olaraq 7 il müddətinə azadlıqdan məhrum edib
16-09-2025, 15:30
Azərbaycan və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin prezidentləri Şuşada Azərbaycanın tanınmış şəxsiyyətlərinin güllələnmiş heykəllərinə baxıblar
12-09-2025, 19:34
Ədliyyə Nazirliyi yazıçı Topol və daha üç nəfəri xarici agentlərin reyestrinə daxil edib
25-08-2025, 18:34
HÜSEYN ARİFLƏ İSMAYIL İMANZADƏNİN CƏBRAYIL SƏRGÜZƏŞTLƏRİ
12-08-2025, 23:11
Haqqdan yanan çıraq- Vüqar Vüqarlı-70
31-07-2025, 16:40
Mirzə Ələkbər Sabir Fondu növbəti layihəsinə yekun vurub
17-07-2025, 08:33
Lev Tolstoyun şəxsi əşyaları ilk dəfə Saxalində təqdim olunacaq
15-06-2025, 20:02
Sumqayıtda şairə-jurnalist İlhamə Məhəmmədqızının 55 illik yubileyi qeyd olundu-VİDEO+FOTOLAR
11-06-2025, 11:03
38 yaşlı şairə vəfat edib
3-06-2025, 07:39
DƏYƏRLİ ŞAİRİN YENİ SÖZ SOVQATI- TARİYEL ABBASLI
31-05-2025, 16:06
Sumqayıtda şair Rafiq Yusifoğlunun 75 illik yubileyinə həsr olunmuş ədəbi bədii gecə keçirildi-VİDEO+FOTOLAR
31-05-2025, 15:15
Ukraynada ABŞ yazıçısının 30 min kitabı rus mafiyasını “romantikləşdirdiyinə” görə məhv edilib
17-05-2025, 18:21
Türkiyə Ədəbiyyat Vəqfi Sumqayıtda-Kitab təqdimatı və mükafatlandırma-VİDEO+FOTOLAR
9-05-2025, 10:00
Azərbaycan Hərb Tarixi Muzeyində “Böyük Qələbənin varisləri” kitabının təqdimatı keçirilib
8-05-2025, 23:12
"Azərbaycan" jurnalının kollektivi oxucularla görüşüb-VİDEO+FOTOLAR
7-05-2025, 10:44
Sumqayıt şəhərində Güləmail Muradın "Beş Ulduz" adlı kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
2-05-2025, 10:58
ŞAHLAR GÖYTÜRKÜN ALİM – ŞAİR– VƏTƏNDAŞ MİSSİYASI-Vüqar Əhməd
18-04-2025, 00:01
Miraslan Rasimi də itirdik-Namiq MƏMMƏDLİ
16-04-2025, 23:50
Ədalət Əroğlunun doğum gününü təbrik edirəm!
16-04-2025, 22:31
Şair və ədəbiyyatşünas Konstantin Kedrov vəfat edib
9-04-2025, 09:10
Qahirədə seminar: Azərbaycan alimləri ərəb dilinin inkişafına böyük töhfələr veriblər
17-03-2025, 11:15
MƏZARSIZ QƏHRƏMAN-Xaqani Abbasəli ÖZTÜRK
16-03-2025, 02:44
Sumqayıtda şair Məmməd İlqarın 75 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
12-03-2025, 22:08
Elmin təhsilə inteqrasiyası istiqamətində növbəti mühazirə oxunub
2-03-2025, 22:59
Sumqayıt şəhərində Natəvan Dəmirçioğlunun "Açar" romanının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
25-02-2025, 13:05
Sumqayıt şəhərində deputatın kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
19-02-2025, 22:17
Sumqayıtda şair Asif Asimanın 70 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOROLAR
19-02-2025, 09:01
Nəcibliyi, ziyalılığı ilə hər kəsin sevgisini qazanan işıqlı insan
9-02-2025, 21:49
Şeirlər- İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
1-02-2025, 23:22
Xalidə Nurayı TƏBRİK EDİRİK!
23-12-2024, 15:46
Səbuhi Zamanın “Adamın Dibi” adlı kitabı işıq üzü gördü
15-12-2024, 14:33
Yazıçı Samir İmanovun "Arzularımın rəqsi" adlı kitabının təqdimat mərasimi keçirilib
13-11-2024, 23:46
Görkəmli Türk Ədibi Sərhəd Kabaklı-Vüqar Əhməd
1-11-2024, 13:16
Sumqayıt şəhərinin 75 illiyinə həsr olunmuş ədəbi-bədii gecə keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-10-2024, 21:46
Rusiyanın əməkdar artisti Kazbek Suanov dünyasını dəyişib
26-10-2024, 18:55
Tanzaniyada Puşkinin abidəsinin açılışı olub, nağılları isə suahili dilində nəşr olunub
16-10-2024, 10:02
Naxçıvan ədəbi mühitinin seçilən nümayəndəsi Hüseyn Razinin 100 illiyinə layiqli töhfə
12-10-2024, 20:45
Naxçıvanda xarici tədqiqatçıların iştirakı ilə arxeoloji kəşfiyyat işləri aparılır
12-10-2024, 19:55
Azərbaycan Universitetində Mirzə Ələkbər Sabir irsi və ədəbi dilə həsr olunmuş tədbir keçirilib
12-10-2024, 10:47
Ədəbiyyat müəllimi erotik fotolara görə töhmət alıb
28-09-2024, 21:57
Onu "Türk dünyasının sevilən qızı" adlandırırdılar
28-09-2024, 21:51
Vüqar Əhməd: "Allahımızın üzü dönüb"