22:02 / 19-04-2025
20-ci mərtəbədən yıxılan qız sağ qalıb
21:58 / 19-04-2025
Dzyuba “Spartak”a qol vurdu və aslanlı köynək göstərdi
21:51 / 19-04-2025
Ukrayna Xarici İşlər Nazirliyi Pasxa atəşkəsinə cavab verib
21:46 / 19-04-2025
Buzdan yıxılan uşağın meyiti tapılıb
21:43 / 19-04-2025
Belçikalı velosipedçi 9 Mayı qeyd etmək üçün Moskva vasitəsilə Şanxaya gedir
21:22 / 19-04-2025
Vüqar Rəhimzadə: " Azərbaycan dilinə dövlət dili statusunun verilməsi Ümummilli Liderin xalq qarşısında ən böyük tarixi xidmətlərindən biridir"
21:19 / 19-04-2025
Tümen vilayətinin 4 sakini Ukrayna əsirliyindən qayıdıb
21:08 / 19-04-2025
ABŞ və İran gələcək nüvə sazişinin məqsədləri barədə razılığa gəliblər
21:05 / 19-04-2025
Fəhləsini öldürərək cəsədi dərədə gizlədib
21:00 / 19-04-2025
Rus Pravoslav Kilsəsi Putinin elan etdiyi Pasxa atəşkəsini alqışlayır
20:56 / 19-04-2025
Vyetnam hərbçiləri Böyük Qələbə paradında iştirak edəcəklər
09:47 / 19-04-2025
Rusiya Daxili İşlər Nazirliyi: Fırıldaqçılar saxta foto çəkilişlər üçün reklamlardan istifadə edərək pul oğurlayırlar
09:42 / 19-04-2025
Tayvan, Tayvan boğazının orta xəttini keçən 13 Çin təyyarəsini aşkar edib
09:37 / 19-04-2025
Pakistan sakini: "Günəş panelləri quraşdırdıqdan sonra onun hesabı 3 dəfə azalıb"
09:33 / 19-04-2025
10-cu mərtəbədən yıxılan tikinti torunun sayəsində sağ qalıb
09:29 / 19-04-2025
Dövlət Departamenti: Avropa başa düşməlidir ki, ABŞ Ukraynada sülh axtarışını dayandıra bilər
09:22 / 19-04-2025
Vəkil Gürol: "Türkiyə fövqəladə vəziyyətdən sonra "Azimut"dan xərclər üçün təzminat tələb edə bilər
09:08 / 19-04-2025
Yeniyetmə qayadan yıxılaraq ölüb
23:31 / 18-04-2025
Naməlum silahlı şəxslər 11 xoruz döyüşçünü güllələyiblər
23:23 / 18-04-2025
Arxiyepiskop Markellin Moldovanı tərk edərək Müqəddəs Atəş üçün Yerusəlimə getməsinə icazə verilməyib
21:06 / 18-04-2025
Belçika Hərbi Dəniz Qüvvələrinin gəmisi Rusiya tədqiqat gəmisini izləyir
20:53 / 18-04-2025
42 yaşlı qadın ikili orqan transplantasiyasından sonra uşaq dünyaya gətirib
20:50 / 18-04-2025
Professor Fenenko hesab edir ki, amerikalılar Ukraynanı silahlandırmaqdan əl çəkməyəcəklər
20:44 / 18-04-2025
İstintaq Komitəsi: Moskvada 100 milyon rubl dəyərində keyfiyyətsiz dərmanlar müsadirə edilib
20:35 / 18-04-2025
Lisey şagirdi müəllimənin əlindən dişləyib, ona tibbi yardım lazım olub
20:32 / 18-04-2025
Narışkin: "Qərb Əfqanıstanda qeyri-sabitliyi qorumağa çalışır"
10:56 / 18-04-2025
Cənubi Qafqazın sabitliyinin təmin olunmasında Azərbaycan-Gürcüstan əlaqələrinin rolu-Səyavuş Qasımov
10:27 / 18-04-2025
Kolumbiyanın şimalında naməlum şəxslər neft boru kəmərini partladıb, sızma meydana gəlib
10:11 / 18-04-2025
Bazarda baş verən yanğında 6 nəfər xəsarət alıb
10:08 / 18-04-2025
Üç öldürülmüş uşağın atası dördüncü uşağa işgəncə verdiyinə görə həbs edilib
10:01 / 18-04-2025
Baş verən yanğında 3 nəfər xəsarət alıb
09:57 / 18-04-2025
Məhkəmə psixiatrın hökmünü ləğv edib
09:50 / 18-04-2025
Yanacaq tankerinin qəzaya uğraması nəticəsində 14 ton yanacaq yerə tökülüb
09:46 / 18-04-2025
Kabulov: "KazanForum çərçivəsində böyük Rusiya-Əfqanıstan biznes forumu keçiriləcək"
BU DA BELƏ BİR ÖMÜRDÜ YAŞADIM - Əzizə SÜLEYMANOVA yazır
Tarix: 25-04-2020 16:21 | Bölmə: Ədəbiyyat
"Dövrünün yaxşı şairi idi", "öz dövrü üçün doğulmuş şair idi" və başqa bu kimi sözləri tez-tez eşidirik. Dövrünün şairi olmağı bir çoxları bacardı. Ancaq öz dövründən əvvəlin də, öz dövrünün və özündən sonrakı dövrün də şairi olmağı bacarmaq hər kəsə nəsib olmur. İllər keçsə də unudulmayan, bütün dövrlərdə aktuallığını qoruyub saxlayan, heç vaxt öz əhəmiyyətini itirməyən şeirlər yazmaq, heç kimin demədiklərini demək onun nəsibi oldu. Yaradıcılığı boyu toxunduğu bütün mövzularda ən yüksək zirvəyə çatdı. Görün nə boyda bir xəzinənin açarını özü ilə apardı! Daha heç kim o xəzinənin açarını tapmayacaq! Onun açarı da özü ilə torpağa qovuşdu. Lakin yazıb yaratdığı poeziya nümunələri ilə, özünün də dediyi kimi, zirvələrin əlçatmaz qayası oldu:
Zirvədəki əl çatmayan qala mən,
Ətəkdəki sinə, cığır, tala mən.
Xudafərin harayından qalan mən,
Bu da belə bir ömürdü yaşadım.
Qüdrətli söz ustaları haqqında danışmaq çətin və məsuliyyətlidir. Bu, axı hər hansı bir adamın könlünü xoş etmək üçün deyilmiş tərif, arzu, istək deyil! Söhbət zirvələri fəth edən sənətkarlar haqqında olanda bir anlıq duruxursan. Ədəbiyyatımızda söz sahibi olmuş biri haqqında söz demək çox çətindir, çox məsuliyyətlidir, ancaq buna nail ola bilmək həm də qürürvericidir.
O, mənim orta məktəb dövründə şeir müsabiqələrində şeirlərini fəxrlə səsləndirdiyim uşaqlığımın şairi idi. Onunla eyni kənddə doğulub böyüsəm də, keçdiyi yerlərdən keçib, içdiyi sulardan içsəm də, etiraf etməliyəm ki, bu torpağı, bu daşı, bu kəndi məhz onun vətən qoxulu əsərlərini oxuduqdan sonra daha çox sevmişəm. Bu tanışlıqda qüdrətli söz ustadı Xalq şairi Məmməd Araz mənim ən sevimli, ən mehriban, ən səmimi müəllimim olub. O, hər zaman özünə inamlı olmağı öyrədib, yeri gələndə ata tək öyüd-nəsihət verib, həyatı bütün rəngarəngliyi, acısı-şirini, dərdi-səri ilə qəbul edib, yaxşılıqları görməyə səsləyib, öz yerini, mövqeyini, özünü tapmağı öyrədib və s. O, hər şeydən əvvəl Azərbaycan qızı olmağımın qürurunu yaşadıb mənə:
Gör, Azəri qızı, düşündüm nəyi,
Sən kişi ömrünün dəyirman pəri.
Koroğlu Misrinin Nigar dəstəyi,
Nəbi Aynalının Həcər səngəri.
Bu görkəmli şairin yaradıcılığı bir vətənpərvərlik dərsliyi kitabıdır. Vətəni uğrunda ölə biləcək qədər sevməyi, vətəni hər şeydən, hər kəsdən üstün tuta bilməyi, vətənin daşı ola bilməyi, harda oluruqsa olaq, hər məqamda "Vətən, Azərbaycan" deməyi, əyilməzliyi öyrədib bizə. Bu mənada "Onun Vətən məhəbbəti, Məhəbbətdən ağır gəldi". Xalq şairinin bu sözlərində məhz Vətənin çağırış nidaları səslənir, mübarizlərin himni təsirini bağışlayır:
Bu gün gərək hər anımız
Vətən desin!
Qılıncımız, qalxanımız
Vətən desin!
Qoca millət hər andımız, amalımız
əgər varsa,
Zərrə qədər imanımız,
İmanımız Vətən desin!
Yaradıcılığı bütün həyatıma təsir edən Məmməd Arazın ev muzeyində işə başlamağımı isə o vaxta qədərki uğurların ən böyüyü hesab edirəm. Bu iş vasitəsi ilə Məmməd Arazın həyat və yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış olma imkanı tapdım. Əslində Məmməd Araz düşündüyüm qədər sadə bir həyat deyil, hələ uşaqlıqdan çox keşməkeşli, məşəqqətli bir həyat yaşayıb. Məmməd Arazın ata-anası Zəngəzurda doğulub. Atası İnfil kişi Qara kilsənin Ağdü kəndində, anası Cahan xanım isə Urudda anadan olub. İllər boyu bu ailə erməni zülmündən min bir bəla çəkib. 1918-ci il hadisələri zamanı ailə Şahbuzun Nursu kəndində məskunlaşmalı olub.
İnfil kişinin beş övladı olub. Böyük oğlu İbrahim doğma kəndində müəllim işləyib. Kiçik oğlu Əbülfəz də müəllim olub. Əbülfəz müəllim həm də istedadlı nasir kimi yazıb-yaradıb. O, "İldırım bulağı" kitabının müəllifidir. İnfil kişinin qızları Gülsüm və Məryəm də kənddə yaşayıblar.
Məmməd Arazın uşaqlığı ağır repressiya illərinə təsadüf edib. 1945-ci ildə atası İnfil kişini "siyası dustaq" kimi həbs edərək 1955-ci ilə qədər Qazaxıstanda həbs düşərgəsində saxlayıblar. Atası həbs olunanda Məmməd Arazın cəmisi 12 yaşı varmış. Böyük qardaşı orduda imiş. Ailə bir parça çörəyi güclə tapırmış. Ən yaxın qohumları belə bu ailəyə yardım etməyə qorxurmuşlar. Həyatın amansızlığı, insanların riyakarlığı qarşısında çox əzab çəkən, lakin heç vaxt sınmayan, əyilməyən İnfil kişi ömrü boyu el üçün çalışıb, millət üçün xeyirxahlıq etmişdi; yaşadığı kənddə bağ salıb, körpü tikdirib, su çəkdirmişdi. Nursu kəndində həmin o alma bağını bu gün də İnfil kişinin bağı adlandırırlar. Görkəmli elm adamı akademik İsa Həbibbəyli çox dəqiq yazırdı ki: "İnfil kişinin halallığı, şəxsiyyət kimi bütövlüyü ömür boyu yalnız alın təri ilə yaşamağın qovğalarına qatlaşması şairin dünyagörüşündə, gələcək mərdanə poeziyasının formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. Ondan aldığı həyat dərslərinin nəticəsində Məmməd Araz poemalarının ən güclüsü, qüdrətlisi olan "Atamın kitabı" poemasını yazdı. Bu poemada ömrünün yüz ilinə qədəm qoymuş, vətəndaş müharibəsinin, kolxoz hərəkatı dövrünün, Böyük Vətən müharibəsinin və ümumən ömrün illərinin qınaqlarından keçmiş, ən çətin anlarında torpaqdan güc almış bir kəndli qocanın həyatından söz açmışdır".
Anası Cahan xanım isə sözlü-söhbətli dünyası ilə oğlunu gələcək həyata hazırlamışdı. Cahan xanım da nəğməkar olub: çoxlu şeirlər qoşar, bayatılar deyərmiş. Bəlkə də Məmməd Araz şairlik istedadını anasının laylalarından, bayatılarından almışdı. Hətta yaxın qohumları ilə söhbət zamanı dedilər ki, şairin bibisi qızı Cumayə nənə Cahan xanımın oxuduğu nəğmələri qeyd edib saxlayıb. Cumayə nənədən eşitdiyim və Cahan xanımın oğlu Məmmədə qoşduğu bir neçə bənd şeir mənim də diqqətimi çəkdi. Oğlunun şair olduğunu öyrənən Cahan xanım sevincini belə ifadə edib:
Ağa bəy gəldi yanıma,
Bir sevda saldı canıma.
Xəbər verin Cahan xanıma,
Oğlun Məmməd şair olub.
Qurban olum hacısına,
Şirininə, acısına.
Xəbər verin Gülsüm bacısına,
Oğlun Məmməd şair olub.
Şairlik sənətinin Məmməd Arazı öz elindən, obasından uzaq salmağı hərdən anası Cahan xanımın gileyinə səbəb olub:
Qələmini alıb ələ,
Sığal verib qara telə.
Gələ bilmir bizim elə,
Yaman qarışıqdır başı Məmmədin!
Yaxud:
Düşübdü dillərə sözü Məmmmədin,
Qalıbdı bir qızda gözü Məmmədin.
Araz qırağında, Şahbulağında,
Gəleydi, gəzeydi özü Məmmədin!
Anasına nəsib olmayan şairlik oğluna nəsib oldu. Bu səmimi ana-oğul münasibəti şairin ən zərif, ən incə, ən orijinal şeirlərini ana mövzusunda yazmağına gətirib çıxardı.
Məmməd Arazın ana haqqındakı hər kəlməsi zərb-məsəl kimi səslənir: "Uşaqlıq itirmək, gənclik itirmək, Ana itirəndə yada düşərmiş", yaxud "Çırağı anaymış ata yurdunun" və s.
Bəlkə də insanlar düşünür ki, səsi bunca yüksəklərdən gələn şairin çəkdiyi əzab-əziyyət bununla da bitdi. Təəssüf ki, ömrünün daha yaxşı yaza biləcəyi ən yaxşı illərini amansız bir xəstəliklə mübarizədə keçirdi; nə az, nə çox, düz 30 il parkinson xəstəliyindən əziyyət çəkdi. Çox maraqlıdır, şairin hələ çoxdan ürəyinə bir qorxu düşmüşdü, hələ çoxdan narahat idi şeirlərində.
Vay odu, olasan yataq yorğunu,
Vay odu, vədənə ölüm gecikə, -
deyən şairin qorxduğu başına gəlmişdi.
Biganəlik də gördü, laqeydlik də, yataq yorğunu olmaqlıq da, gözü yolda qalmaqlıq da. Özünün də vaxtilə yazdığı kimi: Böyüklərin faciəsi də böyük olur... Amma nə qədər çətin də olsa, öz bənzərsiz ömür yolunda acılarına heç kəsi şərik etmədi. Bu məşəqqətli həyat yolunu "bir mərd qadınla keçdi", "sizə yetim deyən olsa, qızlarım" deyə bir ata kimi nigarançılıq yaşadı, "haqqın yox, Məmməd Araz, haqqın yox yaşamağa" deyə öz-özünü bəzən ittiham etdi, bəzən də vətəndaş əməllərinin qarşılığında "haqqın var, Məmməd Araz, haqqın var, yaşamağa" deyə vicdanını rahat tutdu. Heç vaxt əyilmədi, əqidəsindən dönmədi. Çox keşməkeşli, məşəqqətli bir həyat yaşayıb, maddi və mənəvi sıxıntılardan, imtahanlardan keçərək ən yüksək mərtəbəyə, zirvəyə - "İstiqlal" ordenli Xalq şairi adına layiq oldu, milyonların qəlbində taxt qurdu, Azərbaycan daşında bitdi. Fəxri xiyabanda bir daş var, bu daş altda Məmməd Araz yaşayır...
Əzizə SÜLEYMANOVA,
Şahbuz rayon Nursu kəndindəki Məmməd Arazın
Ev Muzeyinin direktoru
Adalet.az
Baxış sayı: 1 247
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 25-04-2020 16:21 | Bölmə: Ədəbiyyat
Zirvədəki əl çatmayan qala mən,
Ətəkdəki sinə, cığır, tala mən.
Xudafərin harayından qalan mən,
Bu da belə bir ömürdü yaşadım.
Qüdrətli söz ustaları haqqında danışmaq çətin və məsuliyyətlidir. Bu, axı hər hansı bir adamın könlünü xoş etmək üçün deyilmiş tərif, arzu, istək deyil! Söhbət zirvələri fəth edən sənətkarlar haqqında olanda bir anlıq duruxursan. Ədəbiyyatımızda söz sahibi olmuş biri haqqında söz demək çox çətindir, çox məsuliyyətlidir, ancaq buna nail ola bilmək həm də qürürvericidir.
O, mənim orta məktəb dövründə şeir müsabiqələrində şeirlərini fəxrlə səsləndirdiyim uşaqlığımın şairi idi. Onunla eyni kənddə doğulub böyüsəm də, keçdiyi yerlərdən keçib, içdiyi sulardan içsəm də, etiraf etməliyəm ki, bu torpağı, bu daşı, bu kəndi məhz onun vətən qoxulu əsərlərini oxuduqdan sonra daha çox sevmişəm. Bu tanışlıqda qüdrətli söz ustadı Xalq şairi Məmməd Araz mənim ən sevimli, ən mehriban, ən səmimi müəllimim olub. O, hər zaman özünə inamlı olmağı öyrədib, yeri gələndə ata tək öyüd-nəsihət verib, həyatı bütün rəngarəngliyi, acısı-şirini, dərdi-səri ilə qəbul edib, yaxşılıqları görməyə səsləyib, öz yerini, mövqeyini, özünü tapmağı öyrədib və s. O, hər şeydən əvvəl Azərbaycan qızı olmağımın qürurunu yaşadıb mənə:
Gör, Azəri qızı, düşündüm nəyi,
Sən kişi ömrünün dəyirman pəri.
Koroğlu Misrinin Nigar dəstəyi,
Nəbi Aynalının Həcər səngəri.
Bu görkəmli şairin yaradıcılığı bir vətənpərvərlik dərsliyi kitabıdır. Vətəni uğrunda ölə biləcək qədər sevməyi, vətəni hər şeydən, hər kəsdən üstün tuta bilməyi, vətənin daşı ola bilməyi, harda oluruqsa olaq, hər məqamda "Vətən, Azərbaycan" deməyi, əyilməzliyi öyrədib bizə. Bu mənada "Onun Vətən məhəbbəti, Məhəbbətdən ağır gəldi". Xalq şairinin bu sözlərində məhz Vətənin çağırış nidaları səslənir, mübarizlərin himni təsirini bağışlayır:
Bu gün gərək hər anımız
Vətən desin!
Qılıncımız, qalxanımız
Vətən desin!
Qoca millət hər andımız, amalımız
əgər varsa,
Zərrə qədər imanımız,
İmanımız Vətən desin!
Yaradıcılığı bütün həyatıma təsir edən Məmməd Arazın ev muzeyində işə başlamağımı isə o vaxta qədərki uğurların ən böyüyü hesab edirəm. Bu iş vasitəsi ilə Məmməd Arazın həyat və yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış olma imkanı tapdım. Əslində Məmməd Araz düşündüyüm qədər sadə bir həyat deyil, hələ uşaqlıqdan çox keşməkeşli, məşəqqətli bir həyat yaşayıb. Məmməd Arazın ata-anası Zəngəzurda doğulub. Atası İnfil kişi Qara kilsənin Ağdü kəndində, anası Cahan xanım isə Urudda anadan olub. İllər boyu bu ailə erməni zülmündən min bir bəla çəkib. 1918-ci il hadisələri zamanı ailə Şahbuzun Nursu kəndində məskunlaşmalı olub.
İnfil kişinin beş övladı olub. Böyük oğlu İbrahim doğma kəndində müəllim işləyib. Kiçik oğlu Əbülfəz də müəllim olub. Əbülfəz müəllim həm də istedadlı nasir kimi yazıb-yaradıb. O, "İldırım bulağı" kitabının müəllifidir. İnfil kişinin qızları Gülsüm və Məryəm də kənddə yaşayıblar.
Məmməd Arazın uşaqlığı ağır repressiya illərinə təsadüf edib. 1945-ci ildə atası İnfil kişini "siyası dustaq" kimi həbs edərək 1955-ci ilə qədər Qazaxıstanda həbs düşərgəsində saxlayıblar. Atası həbs olunanda Məmməd Arazın cəmisi 12 yaşı varmış. Böyük qardaşı orduda imiş. Ailə bir parça çörəyi güclə tapırmış. Ən yaxın qohumları belə bu ailəyə yardım etməyə qorxurmuşlar. Həyatın amansızlığı, insanların riyakarlığı qarşısında çox əzab çəkən, lakin heç vaxt sınmayan, əyilməyən İnfil kişi ömrü boyu el üçün çalışıb, millət üçün xeyirxahlıq etmişdi; yaşadığı kənddə bağ salıb, körpü tikdirib, su çəkdirmişdi. Nursu kəndində həmin o alma bağını bu gün də İnfil kişinin bağı adlandırırlar. Görkəmli elm adamı akademik İsa Həbibbəyli çox dəqiq yazırdı ki: "İnfil kişinin halallığı, şəxsiyyət kimi bütövlüyü ömür boyu yalnız alın təri ilə yaşamağın qovğalarına qatlaşması şairin dünyagörüşündə, gələcək mərdanə poeziyasının formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. Ondan aldığı həyat dərslərinin nəticəsində Məmməd Araz poemalarının ən güclüsü, qüdrətlisi olan "Atamın kitabı" poemasını yazdı. Bu poemada ömrünün yüz ilinə qədəm qoymuş, vətəndaş müharibəsinin, kolxoz hərəkatı dövrünün, Böyük Vətən müharibəsinin və ümumən ömrün illərinin qınaqlarından keçmiş, ən çətin anlarında torpaqdan güc almış bir kəndli qocanın həyatından söz açmışdır".
Anası Cahan xanım isə sözlü-söhbətli dünyası ilə oğlunu gələcək həyata hazırlamışdı. Cahan xanım da nəğməkar olub: çoxlu şeirlər qoşar, bayatılar deyərmiş. Bəlkə də Məmməd Araz şairlik istedadını anasının laylalarından, bayatılarından almışdı. Hətta yaxın qohumları ilə söhbət zamanı dedilər ki, şairin bibisi qızı Cumayə nənə Cahan xanımın oxuduğu nəğmələri qeyd edib saxlayıb. Cumayə nənədən eşitdiyim və Cahan xanımın oğlu Məmmədə qoşduğu bir neçə bənd şeir mənim də diqqətimi çəkdi. Oğlunun şair olduğunu öyrənən Cahan xanım sevincini belə ifadə edib:
Ağa bəy gəldi yanıma,
Bir sevda saldı canıma.
Xəbər verin Cahan xanıma,
Oğlun Məmməd şair olub.
Qurban olum hacısına,
Şirininə, acısına.
Xəbər verin Gülsüm bacısına,
Oğlun Məmməd şair olub.
Şairlik sənətinin Məmməd Arazı öz elindən, obasından uzaq salmağı hərdən anası Cahan xanımın gileyinə səbəb olub:
Qələmini alıb ələ,
Sığal verib qara telə.
Gələ bilmir bizim elə,
Yaman qarışıqdır başı Məmmədin!
Yaxud:
Düşübdü dillərə sözü Məmmmədin,
Qalıbdı bir qızda gözü Məmmədin.
Araz qırağında, Şahbulağında,
Gəleydi, gəzeydi özü Məmmədin!
Anasına nəsib olmayan şairlik oğluna nəsib oldu. Bu səmimi ana-oğul münasibəti şairin ən zərif, ən incə, ən orijinal şeirlərini ana mövzusunda yazmağına gətirib çıxardı.
Məmməd Arazın ana haqqındakı hər kəlməsi zərb-məsəl kimi səslənir: "Uşaqlıq itirmək, gənclik itirmək, Ana itirəndə yada düşərmiş", yaxud "Çırağı anaymış ata yurdunun" və s.
Bəlkə də insanlar düşünür ki, səsi bunca yüksəklərdən gələn şairin çəkdiyi əzab-əziyyət bununla da bitdi. Təəssüf ki, ömrünün daha yaxşı yaza biləcəyi ən yaxşı illərini amansız bir xəstəliklə mübarizədə keçirdi; nə az, nə çox, düz 30 il parkinson xəstəliyindən əziyyət çəkdi. Çox maraqlıdır, şairin hələ çoxdan ürəyinə bir qorxu düşmüşdü, hələ çoxdan narahat idi şeirlərində.
Vay odu, olasan yataq yorğunu,
Vay odu, vədənə ölüm gecikə, -
deyən şairin qorxduğu başına gəlmişdi.
Biganəlik də gördü, laqeydlik də, yataq yorğunu olmaqlıq da, gözü yolda qalmaqlıq da. Özünün də vaxtilə yazdığı kimi: Böyüklərin faciəsi də böyük olur... Amma nə qədər çətin də olsa, öz bənzərsiz ömür yolunda acılarına heç kəsi şərik etmədi. Bu məşəqqətli həyat yolunu "bir mərd qadınla keçdi", "sizə yetim deyən olsa, qızlarım" deyə bir ata kimi nigarançılıq yaşadı, "haqqın yox, Məmməd Araz, haqqın yox yaşamağa" deyə öz-özünü bəzən ittiham etdi, bəzən də vətəndaş əməllərinin qarşılığında "haqqın var, Məmməd Araz, haqqın var, yaşamağa" deyə vicdanını rahat tutdu. Heç vaxt əyilmədi, əqidəsindən dönmədi. Çox keşməkeşli, məşəqqətli bir həyat yaşayıb, maddi və mənəvi sıxıntılardan, imtahanlardan keçərək ən yüksək mərtəbəyə, zirvəyə - "İstiqlal" ordenli Xalq şairi adına layiq oldu, milyonların qəlbində taxt qurdu, Azərbaycan daşında bitdi. Fəxri xiyabanda bir daş var, bu daş altda Məmməd Araz yaşayır...
Əzizə SÜLEYMANOVA,
Şahbuz rayon Nursu kəndindəki Məmməd Arazın
Ev Muzeyinin direktoru
Adalet.az
Baxış sayı: 1 247
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 00:01
Miraslan Rasimi də itirdik-Namiq MƏMMƏDLİ
16-04-2025, 23:50
Ədalət Əroğlunun doğum gününü təbrik edirəm!
16-04-2025, 22:31
Şair və ədəbiyyatşünas Konstantin Kedrov vəfat edib
9-04-2025, 09:10
Qahirədə seminar: Azərbaycan alimləri ərəb dilinin inkişafına böyük töhfələr veriblər
17-03-2025, 11:15
MƏZARSIZ QƏHRƏMAN-Xaqani Abbasəli ÖZTÜRK
16-03-2025, 02:44
Sumqayıtda şair Məmməd İlqarın 75 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
12-03-2025, 22:08
Elmin təhsilə inteqrasiyası istiqamətində növbəti mühazirə oxunub
2-03-2025, 22:59
Sumqayıt şəhərində Natəvan Dəmirçioğlunun "Açar" romanının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
25-02-2025, 13:05
Sumqayıt şəhərində deputatın kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
19-02-2025, 22:17
Sumqayıtda şair Asif Asimanın 70 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOROLAR
19-02-2025, 09:01
Nəcibliyi, ziyalılığı ilə hər kəsin sevgisini qazanan işıqlı insan
9-02-2025, 21:49
Şeirlər- İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
1-02-2025, 23:22
Xalidə Nurayı TƏBRİK EDİRİK!
23-12-2024, 15:46
Səbuhi Zamanın “Adamın Dibi” adlı kitabı işıq üzü gördü
15-12-2024, 14:33
Yazıçı Samir İmanovun "Arzularımın rəqsi" adlı kitabının təqdimat mərasimi keçirilib
13-11-2024, 23:46
Görkəmli Türk Ədibi Sərhəd Kabaklı-Vüqar Əhməd
1-11-2024, 13:16
Sumqayıt şəhərinin 75 illiyinə həsr olunmuş ədəbi-bədii gecə keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-10-2024, 21:46
Rusiyanın əməkdar artisti Kazbek Suanov dünyasını dəyişib
26-10-2024, 18:55
Tanzaniyada Puşkinin abidəsinin açılışı olub, nağılları isə suahili dilində nəşr olunub
16-10-2024, 10:02
Naxçıvan ədəbi mühitinin seçilən nümayəndəsi Hüseyn Razinin 100 illiyinə layiqli töhfə
12-10-2024, 20:45
Naxçıvanda xarici tədqiqatçıların iştirakı ilə arxeoloji kəşfiyyat işləri aparılır
12-10-2024, 19:55
Azərbaycan Universitetində Mirzə Ələkbər Sabir irsi və ədəbi dilə həsr olunmuş tədbir keçirilib
12-10-2024, 10:47
Ədəbiyyat müəllimi erotik fotolara görə töhmət alıb
28-09-2024, 21:57
Onu "Türk dünyasının sevilən qızı" adlandırırdılar
28-09-2024, 21:51
Vüqar Əhməd: "Allahımızın üzü dönüb"
2-08-2024, 14:53
Mirzə Ələkbər Sabir Fondu yeni layihənin icrasına başlayıb
1-08-2024, 13:22
“Cəfər Cabbarlı - ədəbiyyatımızın böyük sənət fədaisi” adlı layihənin icrasına başlanılıb
12-06-2024, 23:33
Professor Mahirə Hüseynova Turan Elmlər Akademiyasının akademiki seçilib
9-06-2024, 15:53
"Zəfəri yaşadanlar” kitabının təqdimat mərasimindən-VİDEO+FOTOLAR
6-06-2024, 14:52
Sumqayıtda Mikayıl Müşfiqin anım mərasimi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
1-05-2024, 21:08
Rusiya yazıçılarının kitablarının 170-dən çox nadir nəşri Avropa kitabxanalarından yoxa çıxıb
27-04-2024, 00:42
ƏZƏL-AXIR SÖZ QALACAQ DÜNYADA
26-04-2024, 11:47
AMEA NİZAMİ GƏNCƏVİ ADINA İNSTİTUTUN 90 İLLİYİ
19-04-2024, 12:41
"SUMQAYIT! ƏBƏDİ YAŞA" LAYİHƏSİ mərhum şair Sabir Sarvana həsr olunmuşdu
17-04-2024, 21:58
ADPU-nun Beynəlxalq əlaqələr üzrə prorektoru Mahirə Hüseynova Dünya Söz Akademiyasının fəxri akademik üzvü seçilib
28-03-2024, 23:35
ZİYALI ÖMRÜNÜN AKKORDLARI...
26-03-2024, 14:48
Şeirlər-İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
7-03-2024, 23:27
VÜQAR,ƏHMƏD TÜRKSOY- UN QIZIL MEDALI İLƏ TƏLTİF OLUNUB
7-03-2024, 23:12
Kostomarov "Qanqster Peterburq" serialından mahnı oxudu
11-02-2024, 00:49
Sumqayıtda şair Sabir Yusifoğlunun xatirə gecəsi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-01-2024, 14:54
Dramaturq Aleksandr Gelmanı avtomobil vurub
26-12-2023, 20:56
Jurnalist və yazıçı Valeri Şamşurin vəfat edib
21-12-2023, 23:29
BACI İTİRMİŞƏM-VÜQAR ƏHMƏD