22:02 / 19-04-2025
20-ci mərtəbədən yıxılan qız sağ qalıb
21:58 / 19-04-2025
Dzyuba “Spartak”a qol vurdu və aslanlı köynək göstərdi
21:51 / 19-04-2025
Ukrayna Xarici İşlər Nazirliyi Pasxa atəşkəsinə cavab verib
21:46 / 19-04-2025
Buzdan yıxılan uşağın meyiti tapılıb
21:43 / 19-04-2025
Belçikalı velosipedçi 9 Mayı qeyd etmək üçün Moskva vasitəsilə Şanxaya gedir
21:22 / 19-04-2025
Vüqar Rəhimzadə: " Azərbaycan dilinə dövlət dili statusunun verilməsi Ümummilli Liderin xalq qarşısında ən böyük tarixi xidmətlərindən biridir"
21:19 / 19-04-2025
Tümen vilayətinin 4 sakini Ukrayna əsirliyindən qayıdıb
21:08 / 19-04-2025
ABŞ və İran gələcək nüvə sazişinin məqsədləri barədə razılığa gəliblər
21:05 / 19-04-2025
Fəhləsini öldürərək cəsədi dərədə gizlədib
21:00 / 19-04-2025
Rus Pravoslav Kilsəsi Putinin elan etdiyi Pasxa atəşkəsini alqışlayır
20:56 / 19-04-2025
Vyetnam hərbçiləri Böyük Qələbə paradında iştirak edəcəklər
09:47 / 19-04-2025
Rusiya Daxili İşlər Nazirliyi: Fırıldaqçılar saxta foto çəkilişlər üçün reklamlardan istifadə edərək pul oğurlayırlar
09:42 / 19-04-2025
Tayvan, Tayvan boğazının orta xəttini keçən 13 Çin təyyarəsini aşkar edib
09:37 / 19-04-2025
Pakistan sakini: "Günəş panelləri quraşdırdıqdan sonra onun hesabı 3 dəfə azalıb"
09:33 / 19-04-2025
10-cu mərtəbədən yıxılan tikinti torunun sayəsində sağ qalıb
09:29 / 19-04-2025
Dövlət Departamenti: Avropa başa düşməlidir ki, ABŞ Ukraynada sülh axtarışını dayandıra bilər
09:22 / 19-04-2025
Vəkil Gürol: "Türkiyə fövqəladə vəziyyətdən sonra "Azimut"dan xərclər üçün təzminat tələb edə bilər
09:08 / 19-04-2025
Yeniyetmə qayadan yıxılaraq ölüb
23:31 / 18-04-2025
Naməlum silahlı şəxslər 11 xoruz döyüşçünü güllələyiblər
23:23 / 18-04-2025
Arxiyepiskop Markellin Moldovanı tərk edərək Müqəddəs Atəş üçün Yerusəlimə getməsinə icazə verilməyib
21:06 / 18-04-2025
Belçika Hərbi Dəniz Qüvvələrinin gəmisi Rusiya tədqiqat gəmisini izləyir
20:53 / 18-04-2025
42 yaşlı qadın ikili orqan transplantasiyasından sonra uşaq dünyaya gətirib
20:50 / 18-04-2025
Professor Fenenko hesab edir ki, amerikalılar Ukraynanı silahlandırmaqdan əl çəkməyəcəklər
20:44 / 18-04-2025
İstintaq Komitəsi: Moskvada 100 milyon rubl dəyərində keyfiyyətsiz dərmanlar müsadirə edilib
20:35 / 18-04-2025
Lisey şagirdi müəllimənin əlindən dişləyib, ona tibbi yardım lazım olub
20:32 / 18-04-2025
Narışkin: "Qərb Əfqanıstanda qeyri-sabitliyi qorumağa çalışır"
10:56 / 18-04-2025
Cənubi Qafqazın sabitliyinin təmin olunmasında Azərbaycan-Gürcüstan əlaqələrinin rolu-Səyavuş Qasımov
10:27 / 18-04-2025
Kolumbiyanın şimalında naməlum şəxslər neft boru kəmərini partladıb, sızma meydana gəlib
10:11 / 18-04-2025
Bazarda baş verən yanğında 6 nəfər xəsarət alıb
10:08 / 18-04-2025
Üç öldürülmüş uşağın atası dördüncü uşağa işgəncə verdiyinə görə həbs edilib
10:01 / 18-04-2025
Baş verən yanğında 3 nəfər xəsarət alıb
09:57 / 18-04-2025
Məhkəmə psixiatrın hökmünü ləğv edib
09:50 / 18-04-2025
Yanacaq tankerinin qəzaya uğraması nəticəsində 14 ton yanacaq yerə tökülüb
09:46 / 18-04-2025
Kabulov: "KazanForum çərçivəsində böyük Rusiya-Əfqanıstan biznes forumu keçiriləcək"
“Dolu”dan o zaman dolu yağır ki..-ƏMRAH FƏQANOĞLU
Tarix: 14-04-2020 14:56 | Bölmə: Ədəbiyyat
Və yaxud çərçivəyə salınmış bir şəklin qəmli tarixçəsi
O gün yazıçı-publisist Aqil Abbasın ssenarisi əsasında çəkilən "Dolu" filminə təkrar baxdım. Çox dolğun, təsirli və mənalı film yardıblar. Sıravi tamaşaçı olaraq müəllifə də, rejissora da, bütün çəkiliş heyətinə də bir daha “çox sağ olun”-deyirəm. Aktyorların ifası adamı valeh edir, hadisələrin inkişafı, Vətən uğrunda canından keçən oğul və qızlarımızın qəhrəmanlığı təbii çalarla təqdim olunub. .. Əsas olan budur ki, filmdə süni, qondarma, reallıqdan uzaq heç bir fraqmentə rast gəlmirsən.
Bu filmə baxanda istər-istəməz Qarabağ müharibəsi ilə bağlı qəmli bir hekayəti xatırlamalı oldum. 1992-ci ildə-tələbəlik dövrümdə Azərbaycan radiosunun gənclik redaksiyasında qonorar sistemi ilə müxtəlif verilişlərin ssenarisini yazır, onlara aparıcılıq edirdim. Həmin il Ağstafanın Ermənistanla həmsərhəd olan Köhnə Qışlaq kəndinə gedib, postda dayanan əsgərlərimiz haqqında veriliş hazırladım, onlardan ayrı-ayrılıqda müsahibə aldım. Hamısı da bir-birindən qorxmaz, şücaətli, boy-buxunlu, yaraşıqlı cavanlar idi. Azərbaycanın müxtəlif bölgələrindən gəlmişdilər, arlarında Ağstafanın özündən olan könüllülər də vardı. Həmin əsgərlərdən və onlara komandirlik edən zabitlərdən öyrəndim ki, 2-3 gün bundan əvvəl ermənilərin diversiya qrupu gecə vaxtı bu posta hücum çəkib, amma döyüşçülərimizin sərt müqaviməti ilə üzləşdiklərindən çoxlu sayda itki verərək, öz xarabalarına çəkilməyə məcbur olublar. Əsgərlərimiz bu cür hucumların artıq onlar üçün adi hala çevrildiyini və düşməndən zərrəcə də qorxmadıqlarını qürur hissi ilə bəyan edirdilər. O kəndin sakinləri təsdiq edərlər ki, o dövrdə həmin kənd ermənilərin ardıcıl hücumu nəticəsində viran qalmışdı, neçə-neçə ev, sosial obyekt tamamilə yanmışdı.
Ermənistan ərazisində post xeyli yüksəklikdə yerləşirdi (çox güman ki, indi də belədi) və orada erməni yaraqlıları avomatla quş ovlayır, lüləsi biz tərəfə tuşlanan tankla manevrlər edib, silah-sursat sarıdan bizdən üstün olduqlarını nümayiş etdirirdilər. Bizim əsgərlərinsə cəmi bir “Qrad” (“Dolu”) tipli köhnə topu vard. O toplar sovet hökumətinin dövründə üzümçülük təsərrüfatlarına verilmişdi ki, dolu yağanda buludlara tuşlayıb atsınlar, məhsul zay olmasın. “Qrad” yeganə və köhnə olsa da, əsgərlərimizdəki vətənpərvərlik hissi o qədər güclü idi ki, nəinki Qarabağı, hətta bütün Ermənistanı da almağa yetərdi…
Müsahibə zamanı əsgərlər məni ehtiyatlı olmağa, səngərdən boylanmamağa çağırırdılar, deyirdilər, erməni snayperçiləri şox vaxt jurnalistləri hədəf seçirlər. Amma tam səmimi deyirəm, o cür vətənpərvər, qorxmaz oğulların arasında ölüm mənə çox şərəfli görünürdü, düşünürdüm ki, lap erməni gülləsindən ölsəm belə nə olasıdı ki, nəyim bu dağ cüssəli oğlanlardan artıqdı?! Mən müvəqqəti buradayam, onlarsa hər an ölüm təhlükəsi ilə üzbəüz, bütün el-obanın namusunu qoruyurlar…
“İnşallah, yenə də göüşərik, özünüzdən muğayat olun”-deyib, onlardan ayrıldım və Bakıya-studiyaya gəlib müsahibələr əsasında veriliş hazırlayıb efirə verdim. Amma iş elə gətirdi ki, mən Köhnə Qışlaq kəndinə, həmin o postda öz sinələrin erməniləriə sipər edən həmin əsgərlərimizin yanına gedə bilmədim… 1996-cı ildə ağstafalı həkim qızla ailə quran, özü də həkim olan dostum Rövşənin nişanına gedərkən yolboyu xəyalımda 4 il əvvəl gördüyüm, ünsiyyət qurduğum qorxmaz döyüşçülər canlanırdı…
Qatar Ağstafaya səhər tezdən çatmışdı. Səbəbkar dostumuz əvvəlcədən şərtləşdiyimiz kimi, bizi vağzalda qarşılayıb, taksi ilə nişanlısıgilin həyətinə apardı. Yüksək qonaqpərvərlik, xoş münasibət yol yorğunluğunu unutdurdu. Dostlarla birgə bir qədər deyib- güldük, zarfatlaşdıq da… Az sonra qızın qardaşı bizi otaqlardan birinə-çay süfrəsinə dəvət etdi. Otağa girəndə üzbəüz divarın başında çərçivəyə salınmış yaraşıqlı, idmançı cüssəli oğlan şəkli hamımızın nəzərini cəlb etdi. Mən şəklə diqqətlə baxıb, “bu oğlanı tanıyıram, bəs özü haradadı?”-soruşdum. Dostumun qaynı məni kədərli baxışla süzüb, “ola bilməz, bəlkə kiməsə oxşadırsınız?”-dedi. “Yox, dəqiq tanıyıram, bu Fəxridirdir, özü də Köhnə Qışlaq kəndindəki postda xidmət edirdi. Düz tapdım?” “Hə, doğru deyirsiniz-köks ötürdü- amma heyif ki, həlak olub. 4 il əvvəl, müharibənin qızğın vaxtında. Ermənilərin o posta hücumunun qarşısını alanda 4 dostu ilə birgə həyatını itirib. 10 nəfərlik dəstə düşmənin 40 nəfərlik dəstəsini məhv eləyib. Onlar çox güclü silahlanıblarmış, bizmkilərdə isə yeganə “Qrad” imiş… Amma yenə də sona qədər vuruşub məğlub olmayıblar...”
Bir anlıq çaşıb qaldım, deməyə söz tapmadım. Nişana-şadyanalıq məclisinə gəldiyim yerdə yasa büründüm. Yeganə təsəllim Vətənimizin yaralanmış qəddinin yalnız belə igid, öz şəhidliyi ilə ölməzlik zirvəsinə ucalan oğulların sayəsində dikələcəyinə bəslədiyim inam idi və o inam bu gün də yaşayır. Ən əsası isə bu gün Milli Ordumuz 90-cı illərin əvvəllərindən fərqli olaraq sovet “Qrad”larının ümidinə qalmayıb, ən müasir silah-sursatla təchiz edilib və düşmənə layiqli cavab verməyə tam hazırdır.
03.03.2014, 12:16
Əmrah Fəqanoğlu
Baxış sayı: 717
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 14-04-2020 14:56 | Bölmə: Ədəbiyyat
Və yaxud çərçivəyə salınmış bir şəklin qəmli tarixçəsi
O gün yazıçı-publisist Aqil Abbasın ssenarisi əsasında çəkilən "Dolu" filminə təkrar baxdım. Çox dolğun, təsirli və mənalı film yardıblar. Sıravi tamaşaçı olaraq müəllifə də, rejissora da, bütün çəkiliş heyətinə də bir daha “çox sağ olun”-deyirəm. Aktyorların ifası adamı valeh edir, hadisələrin inkişafı, Vətən uğrunda canından keçən oğul və qızlarımızın qəhrəmanlığı təbii çalarla təqdim olunub. .. Əsas olan budur ki, filmdə süni, qondarma, reallıqdan uzaq heç bir fraqmentə rast gəlmirsən.
Bu filmə baxanda istər-istəməz Qarabağ müharibəsi ilə bağlı qəmli bir hekayəti xatırlamalı oldum. 1992-ci ildə-tələbəlik dövrümdə Azərbaycan radiosunun gənclik redaksiyasında qonorar sistemi ilə müxtəlif verilişlərin ssenarisini yazır, onlara aparıcılıq edirdim. Həmin il Ağstafanın Ermənistanla həmsərhəd olan Köhnə Qışlaq kəndinə gedib, postda dayanan əsgərlərimiz haqqında veriliş hazırladım, onlardan ayrı-ayrılıqda müsahibə aldım. Hamısı da bir-birindən qorxmaz, şücaətli, boy-buxunlu, yaraşıqlı cavanlar idi. Azərbaycanın müxtəlif bölgələrindən gəlmişdilər, arlarında Ağstafanın özündən olan könüllülər də vardı. Həmin əsgərlərdən və onlara komandirlik edən zabitlərdən öyrəndim ki, 2-3 gün bundan əvvəl ermənilərin diversiya qrupu gecə vaxtı bu posta hücum çəkib, amma döyüşçülərimizin sərt müqaviməti ilə üzləşdiklərindən çoxlu sayda itki verərək, öz xarabalarına çəkilməyə məcbur olublar. Əsgərlərimiz bu cür hucumların artıq onlar üçün adi hala çevrildiyini və düşməndən zərrəcə də qorxmadıqlarını qürur hissi ilə bəyan edirdilər. O kəndin sakinləri təsdiq edərlər ki, o dövrdə həmin kənd ermənilərin ardıcıl hücumu nəticəsində viran qalmışdı, neçə-neçə ev, sosial obyekt tamamilə yanmışdı.
Ermənistan ərazisində post xeyli yüksəklikdə yerləşirdi (çox güman ki, indi də belədi) və orada erməni yaraqlıları avomatla quş ovlayır, lüləsi biz tərəfə tuşlanan tankla manevrlər edib, silah-sursat sarıdan bizdən üstün olduqlarını nümayiş etdirirdilər. Bizim əsgərlərinsə cəmi bir “Qrad” (“Dolu”) tipli köhnə topu vard. O toplar sovet hökumətinin dövründə üzümçülük təsərrüfatlarına verilmişdi ki, dolu yağanda buludlara tuşlayıb atsınlar, məhsul zay olmasın. “Qrad” yeganə və köhnə olsa da, əsgərlərimizdəki vətənpərvərlik hissi o qədər güclü idi ki, nəinki Qarabağı, hətta bütün Ermənistanı da almağa yetərdi…
Müsahibə zamanı əsgərlər məni ehtiyatlı olmağa, səngərdən boylanmamağa çağırırdılar, deyirdilər, erməni snayperçiləri şox vaxt jurnalistləri hədəf seçirlər. Amma tam səmimi deyirəm, o cür vətənpərvər, qorxmaz oğulların arasında ölüm mənə çox şərəfli görünürdü, düşünürdüm ki, lap erməni gülləsindən ölsəm belə nə olasıdı ki, nəyim bu dağ cüssəli oğlanlardan artıqdı?! Mən müvəqqəti buradayam, onlarsa hər an ölüm təhlükəsi ilə üzbəüz, bütün el-obanın namusunu qoruyurlar…
“İnşallah, yenə də göüşərik, özünüzdən muğayat olun”-deyib, onlardan ayrıldım və Bakıya-studiyaya gəlib müsahibələr əsasında veriliş hazırlayıb efirə verdim. Amma iş elə gətirdi ki, mən Köhnə Qışlaq kəndinə, həmin o postda öz sinələrin erməniləriə sipər edən həmin əsgərlərimizin yanına gedə bilmədim… 1996-cı ildə ağstafalı həkim qızla ailə quran, özü də həkim olan dostum Rövşənin nişanına gedərkən yolboyu xəyalımda 4 il əvvəl gördüyüm, ünsiyyət qurduğum qorxmaz döyüşçülər canlanırdı…
Qatar Ağstafaya səhər tezdən çatmışdı. Səbəbkar dostumuz əvvəlcədən şərtləşdiyimiz kimi, bizi vağzalda qarşılayıb, taksi ilə nişanlısıgilin həyətinə apardı. Yüksək qonaqpərvərlik, xoş münasibət yol yorğunluğunu unutdurdu. Dostlarla birgə bir qədər deyib- güldük, zarfatlaşdıq da… Az sonra qızın qardaşı bizi otaqlardan birinə-çay süfrəsinə dəvət etdi. Otağa girəndə üzbəüz divarın başında çərçivəyə salınmış yaraşıqlı, idmançı cüssəli oğlan şəkli hamımızın nəzərini cəlb etdi. Mən şəklə diqqətlə baxıb, “bu oğlanı tanıyıram, bəs özü haradadı?”-soruşdum. Dostumun qaynı məni kədərli baxışla süzüb, “ola bilməz, bəlkə kiməsə oxşadırsınız?”-dedi. “Yox, dəqiq tanıyıram, bu Fəxridirdir, özü də Köhnə Qışlaq kəndindəki postda xidmət edirdi. Düz tapdım?” “Hə, doğru deyirsiniz-köks ötürdü- amma heyif ki, həlak olub. 4 il əvvəl, müharibənin qızğın vaxtında. Ermənilərin o posta hücumunun qarşısını alanda 4 dostu ilə birgə həyatını itirib. 10 nəfərlik dəstə düşmənin 40 nəfərlik dəstəsini məhv eləyib. Onlar çox güclü silahlanıblarmış, bizmkilərdə isə yeganə “Qrad” imiş… Amma yenə də sona qədər vuruşub məğlub olmayıblar...”
Bir anlıq çaşıb qaldım, deməyə söz tapmadım. Nişana-şadyanalıq məclisinə gəldiyim yerdə yasa büründüm. Yeganə təsəllim Vətənimizin yaralanmış qəddinin yalnız belə igid, öz şəhidliyi ilə ölməzlik zirvəsinə ucalan oğulların sayəsində dikələcəyinə bəslədiyim inam idi və o inam bu gün də yaşayır. Ən əsası isə bu gün Milli Ordumuz 90-cı illərin əvvəllərindən fərqli olaraq sovet “Qrad”larının ümidinə qalmayıb, ən müasir silah-sursatla təchiz edilib və düşmənə layiqli cavab verməyə tam hazırdır.
03.03.2014, 12:16
Əmrah Fəqanoğlu
Baxış sayı: 717
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 00:01
Miraslan Rasimi də itirdik-Namiq MƏMMƏDLİ
16-04-2025, 23:50
Ədalət Əroğlunun doğum gününü təbrik edirəm!
16-04-2025, 22:31
Şair və ədəbiyyatşünas Konstantin Kedrov vəfat edib
9-04-2025, 09:10
Qahirədə seminar: Azərbaycan alimləri ərəb dilinin inkişafına böyük töhfələr veriblər
17-03-2025, 11:15
MƏZARSIZ QƏHRƏMAN-Xaqani Abbasəli ÖZTÜRK
16-03-2025, 02:44
Sumqayıtda şair Məmməd İlqarın 75 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
12-03-2025, 22:08
Elmin təhsilə inteqrasiyası istiqamətində növbəti mühazirə oxunub
2-03-2025, 22:59
Sumqayıt şəhərində Natəvan Dəmirçioğlunun "Açar" romanının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
25-02-2025, 13:05
Sumqayıt şəhərində deputatın kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
19-02-2025, 22:17
Sumqayıtda şair Asif Asimanın 70 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOROLAR
19-02-2025, 09:01
Nəcibliyi, ziyalılığı ilə hər kəsin sevgisini qazanan işıqlı insan
9-02-2025, 21:49
Şeirlər- İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
1-02-2025, 23:22
Xalidə Nurayı TƏBRİK EDİRİK!
23-12-2024, 15:46
Səbuhi Zamanın “Adamın Dibi” adlı kitabı işıq üzü gördü
15-12-2024, 14:33
Yazıçı Samir İmanovun "Arzularımın rəqsi" adlı kitabının təqdimat mərasimi keçirilib
13-11-2024, 23:46
Görkəmli Türk Ədibi Sərhəd Kabaklı-Vüqar Əhməd
1-11-2024, 13:16
Sumqayıt şəhərinin 75 illiyinə həsr olunmuş ədəbi-bədii gecə keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-10-2024, 21:46
Rusiyanın əməkdar artisti Kazbek Suanov dünyasını dəyişib
26-10-2024, 18:55
Tanzaniyada Puşkinin abidəsinin açılışı olub, nağılları isə suahili dilində nəşr olunub
16-10-2024, 10:02
Naxçıvan ədəbi mühitinin seçilən nümayəndəsi Hüseyn Razinin 100 illiyinə layiqli töhfə
12-10-2024, 20:45
Naxçıvanda xarici tədqiqatçıların iştirakı ilə arxeoloji kəşfiyyat işləri aparılır
12-10-2024, 19:55
Azərbaycan Universitetində Mirzə Ələkbər Sabir irsi və ədəbi dilə həsr olunmuş tədbir keçirilib
12-10-2024, 10:47
Ədəbiyyat müəllimi erotik fotolara görə töhmət alıb
28-09-2024, 21:57
Onu "Türk dünyasının sevilən qızı" adlandırırdılar
28-09-2024, 21:51
Vüqar Əhməd: "Allahımızın üzü dönüb"
2-08-2024, 14:53
Mirzə Ələkbər Sabir Fondu yeni layihənin icrasına başlayıb
1-08-2024, 13:22
“Cəfər Cabbarlı - ədəbiyyatımızın böyük sənət fədaisi” adlı layihənin icrasına başlanılıb
12-06-2024, 23:33
Professor Mahirə Hüseynova Turan Elmlər Akademiyasının akademiki seçilib
9-06-2024, 15:53
"Zəfəri yaşadanlar” kitabının təqdimat mərasimindən-VİDEO+FOTOLAR
6-06-2024, 14:52
Sumqayıtda Mikayıl Müşfiqin anım mərasimi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
1-05-2024, 21:08
Rusiya yazıçılarının kitablarının 170-dən çox nadir nəşri Avropa kitabxanalarından yoxa çıxıb
27-04-2024, 00:42
ƏZƏL-AXIR SÖZ QALACAQ DÜNYADA
26-04-2024, 11:47
AMEA NİZAMİ GƏNCƏVİ ADINA İNSTİTUTUN 90 İLLİYİ
19-04-2024, 12:41
"SUMQAYIT! ƏBƏDİ YAŞA" LAYİHƏSİ mərhum şair Sabir Sarvana həsr olunmuşdu
17-04-2024, 21:58
ADPU-nun Beynəlxalq əlaqələr üzrə prorektoru Mahirə Hüseynova Dünya Söz Akademiyasının fəxri akademik üzvü seçilib
28-03-2024, 23:35
ZİYALI ÖMRÜNÜN AKKORDLARI...
26-03-2024, 14:48
Şeirlər-İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
7-03-2024, 23:27
VÜQAR,ƏHMƏD TÜRKSOY- UN QIZIL MEDALI İLƏ TƏLTİF OLUNUB
7-03-2024, 23:12
Kostomarov "Qanqster Peterburq" serialından mahnı oxudu
11-02-2024, 00:49
Sumqayıtda şair Sabir Yusifoğlunun xatirə gecəsi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-01-2024, 14:54
Dramaturq Aleksandr Gelmanı avtomobil vurub
26-12-2023, 20:56
Jurnalist və yazıçı Valeri Şamşurin vəfat edib
21-12-2023, 23:29
BACI İTİRMİŞƏM-VÜQAR ƏHMƏD