22:57 / 05-12-2025
Baş prokuror Sumqayıt şəhərində vətəndaşları qəbul edib
22:45 / 05-12-2025
MN-in Tibbi Sənədlər Arxivinin rəisi həbs olundu
22:32 / 05-12-2025
FIFA Sülh Mükafatını Trampa verdilər
22:24 / 05-12-2025
Bu həkimlər işləyə bilmək üçün rüşvət verib - Siyahı və məbləğ
22:13 / 05-12-2025
Fərid Əhmədov Bərdədə vətəndaşları qəbul edib - Fotolar
22:08 / 05-12-2025
Yabloko sədrinin müavini Lev Şlosberq Rusiya ordusu haqqında yalan xəbərlərə görə həbs edilib
21:23 / 05-12-2025
Moskvada Dövlət Duması binasının yaxınlığında polis əmrlərinə tabe olmadıqlarına görə üç nəfər həbs edilib
21:20 / 05-12-2025
Fövqəladə Hallar Nazirliyinin veteranlarının abidəsinin təhqir edilməsində şübhəli bilinən şəxs saxlanılıb
21:14 / 05-12-2025
NYT: Avropa Komissiyası Ukraynadakı korrupsiya ilə bağlı gizli hesabat alıb
21:09 / 05-12-2025
Orban Rusiya-ABŞ danışıqlarını Avropa üçün dönüş nöqtəsi adlandırdı
21:07 / 05-12-2025
Labubuda aşkar edilən zəhərli maddə bədəndə toplanır
20:54 / 05-12-2025
"Reuters": AB və G7 Rusiya neftinin dəniz yolu ilə daşınmasına qoyulan qadağanı müzakirə edib
20:51 / 05-12-2025
Hindistan Prezidenti Murmu Putin üçün vegetarian şam yeməyi təşkil etdi
20:48 / 05-12-2025
Sakinləri 35 milyon rubl şantaj etdiklərinə görə həbs olunublar
20:45 / 05-12-2025
Keçmiş polis məmuru qanunsuz narkotik ticarətində şübhəli bilinir
20:38 / 05-12-2025
Tramp ABŞ-da əlverişli mikroavtomobillərin istehsalını təsdiqlədi
20:34 / 05-12-2025
FIBA Rusiyaya 2028-ci il Olimpiya Seçmə Yolunu alternativ təqdim edəcək
15:53 / 05-12-2025
"El País": AB Kiyevdən güzəştlərə ehtiyac olduğunu anlamağa başlayır
15:43 / 05-12-2025
Larisa Dolinanın mənzilinin alıcısı müğənni ilə hesablaşmaqdan imtina edib
15:40 / 05-12-2025
20 il həbs cəzası və 170 milyon rubl cərimə cəzası istəyib
13:50 / 05-12-2025
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi: Baerbock BMT Baş Assambleyasının tribunasından Gebbels üslubunda təbliğat aparıb
13:44 / 05-12-2025
Fransa xarici işlər naziri Barrot İsrailin Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində boykot edilməsini pisləyib
13:41 / 05-12-2025
Modi: "Hindistan Ukrayna münaqişəsinin həlli üçün bütün səyləri alqışlayır"
13:38 / 05-12-2025
Ağ Ev: ABŞ-a kütləvi miqrasiyaya son qoyulmalıdır
13:35 / 05-12-2025
Putin: "Rusiya Hindistana fasiləsiz yanacaq təchizatını təmin etməyə davam etməyə hazırdır"
13:33 / 05-12-2025
Putin: "Modi ilə danışıqlar çox faydalı oldu və dostcasına atmosferdə keçdi"
21:15 / 04-12-2025
Güzəştli mənzillərin seçiminə edilmiş kiberhücum cəhdinin qarşısı uğurla alındı - Birgə məlumat
21:00 / 04-12-2025
Leyla Əliyeva sərgidən paylaşım etdi - Video
20:54 / 04-12-2025
Almaniya Kansleri İlham Əliyevə zəng etdi
20:45 / 04-12-2025
12 yaşlı oğlanın qatilində şübhəli bilinən şəxs ölü tapılıb
20:40 / 04-12-2025
Putin Trampı qiymətləndirməkdən imtina etdi
20:11 / 04-12-2025
Rusiya səfiri britaniyalı qadının zəhərlənməsi ilə bağlı xəbərə görə Xarici İşlər Nazirliyinə çağırılıb
20:08 / 04-12-2025
Türkiyə Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Qara dənizdəki hücumları ilə bağlı Ukrayna səfirinə narahatlığını bildirib
20:02 / 04-12-2025
Peskov: "Rusiya Qərbin deyil, Hindistanın Putinin səfərinə verdiyi qiymətlə maraqlanır"
19:59 / 04-12-2025
Makron Çinin iş yerləri yaratmaq üçün AB-də fabriklər yerləşdirməsini təklif etdi
19:56 / 04-12-2025
Putin və Modi qeyri-rəsmi görüşə başlayıblar
19:28 / 04-12-2025
Ermənistanda Erməni Apostol Kilsəsinin (AAC) arxiyepiskopu Arşak narkotik qaçaqmalçılığı ilə əlaqədar saxlanılıb
19:16 / 04-12-2025
Melaniya Tramp Ukraynada uşaqların ailələri ilə yenidən birləşdirilməsindəki irəliləyişi təqdir etdi
Rafael Hüseynov və Xalq yazıçısı Gülhüseyn Hüseynoğlu - VİDEO
Tarix: 22-06-2019 20:02 | Bölmə: Ədəbiyyat
Mahir Qabiloğlu
Bu yaxınlarda üç nəfər – Kamal Abdulla, Afaq Məsud və Natiq Rəsulzadə – Prezident İlham Əliyevin sərəncamıyla “Xalq yazıçısı” fəxri adına layiq görüldü. Amma hər dəfə bu cür yüksək qiymət təltifindən sonra ictimaiyyətdə qəribə bir dalğa yaranır. Bu dalğanın ömrü az olur. Uzağı on-on beş gün. Yəni ki, ad alanların bu ada layiq olub-olmamaları gündəmə gəlir. Bu dəfə də belə oldu.
Mənim özəl fikrimə gəldikdə isə onu deyə bilərəm ki, Prezident sərəncamı müzakirə olunmur. Bircə Musa Yaqub haqqında verilən sərəncamı oxuyanda sonuna ürəyimdə iki kəlmə söz artırdım. O da ki, mötərizədə: (Ölümündən qabaq).
Elmira Axundova Xalq yazıçısı fəxri adına layiq görüləndə sevincimi balaca bir yazıyla bölüşmüşdüm. Bu dəfə isə tamam başqa bir hiss keçirdim. Ümumiyyətlə, bu cür hissi yeddi yaşımdan bəri çox yaşamışam. Hər bu ada layiq olanların adı televiziyada və ya mətbuatda elan ediləndə ilk qiymətləndirmə meyarı atamdan gəlib. Amma atamın sağlığında “layiq deyil” sözü leksikonda yox idi. Sadəcə, niyə məhz bu məqamda bu ad verildi məsələləri, yəni səhnəarxası söhbətlər yer alırdı cəmiyyətdə. Məsəlçün... Yox. Deməyəcəyəm.
Deməyəcəyəm ki, Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının 1-ci katibi İsmayıl Şıxlı necə oldu Mərkəzi Komitəyə təqdimat yazıb öz adını da bu siyahıya saldı və kimin təkidiylə. Çünki utanırdı öz adını özü yazmağına – layiq olsa da. Deməyəcəyəm ki, məhz bu siyahıya qonşusu, dostu Qabilin adını niyə salmadı? Amma o biri qonşusu Samvel Qriqoryanın adını niyə saldı? Xəlil Rza bu adı alanda hamı nə dedi? Qabillə Bəxtiyar Vahabzadə arasında aldıqları Xalq şairi fəxri adıyla bağlı hansı zarafatları vardı? Deməyəcəyəm. Qoy sirr olaraq da qalsın.
Amma Xalq yazıçısı Gülhüseyn Hüseynoğluyla bağlı fikirlərimi, daha doğrusu, o, “Xalq yazıçısı” fəxri adı alarkən atamla aramızda olan dialoqu yazmağa məcburam. Yazmaq istəmirdim. Amma burda “Prezidentin sərəncamı müzakirə olunmaz” prinsipim pozulmadığı üçün yazmağa qərar verdim. Bəs başlıqda yer alan digər ad – akademik, yazıçı, filoloq, millət vəkili Rafael Hüseynovun Gülhüseyn Hüseynoğluyla nə əlaqəsi? Tələsməyin. Yavaş-yavaş. Elə isə başladıq.
GÜLHÜSEYN HÜSEYNOĞLU
Onu uşaqlıqdan tanıyıram. Daha dəqiq desəm, yeddi yaşımdan. Əvvəlcə qiyabi. Gülhüseyn Hüseynoğlunun “Mücrü” mənsur şeirinin əsasında çəkilmiş eyniadlı kiçik – 16 dəqiqəlik filmin televiziyada nümayişindən sonra. Qısa məzmun beləydi:
Ana qızını gəlin köçürəndə ona cehiz olaraq mücrü verir və "mücrüsüz gəlin olmaz" deyir. Gəlin isə vaxt keçdikcə mücrüyə əri tərəfindən hədiyyə edilən ziynət əşyalarını qoyur. Mücrü dolur. Lakin amansız müharibə onun ərini əlindən alır, aclıq başlayır. Gəlin məcbur qalıb mücrüdəki ziynət əşyalarını bir-bir satır və uşaqlarını böyüdür. Mücrü boşalır. İllər keçir müharibə bitir və həmin mücrü uşaqların diplomları ilə yenidən dolmuş olur. Bu filmdəki “Açıldı mücrü, bağlandı mücrü” ifadələri ana xətt idi. Və hər dəfə bu mücrü açılıb bağlananda, iki sözdən ibarət bu ifadə zəmanəni, böyük bir ailənin xoşbəxt və ya ağır həyatını ustalıqla ifadə edirdi. Əlavə hansısa söz artıq olardı.
Bu film 1973-cü ildə çəkilmişdi. Sonra atam dedi ki, Gülhüseyn müəllim Azərbaycanda mənsur şeirin banisidir. Mikayıl Müşfiqin tədqiqatçısıdır. Antisovet “İldırım” təşkilatının qurucularından biridir. Bəxti gətirib ki, güllələnmə o vaxt ləğv edilmişdi, 25 il həbs almaqla canını qurtardı.
Universitetdə oxuyanda Gülhüseyn müəllim mənə Mikayıl Müşfiqdən xüsusi kurs keçdi. Saralmış əlyazmaların nüsxələrini gətirib bizə oxutdururdu. Bunlar o dövrün bəzi yazıçılarının Müşfiqin əleyhinə yazdıqları “donos”lar idi. Bəlkə də sovet zindanında yatması onu Müşfiqə daha yaxın etmişdi, onu daha dərindən duyurdu. Amma atam onun yaradıcılığını yox, daha çox Mikayıl Müşfiqlə bağlı tədqiqatlarını önə çəkirdi. Bütün xüsusiyyətlərini bir ifadədə cəmləşdirirdi. Bu qiyməti sonda deyəcəyəm. Xalq yazıçısı fəxri adı alanda atama verdiyim “Gülhüseyn Hüseynoğlu Xalq yazıçısı fəxri adına layiqdirmi” sualına cavab idi bu qiymət. Məhz bu yazını da yazmağa məni həmin ifadə məcbur etdi. Gülhüseyn müəllimlə bağlı bu qədər. Keçək yazımın əsas qəhrəmanı Rafael Hüseynova.
RAFAEL HÜSEYNOV
Rafael Hüseynovun xüsusi təqdimata ehtiyacı yoxdur. Jurnalist, yazıçı, ədəbiyyatşünas alim, millət vəkili, muzey direktoru, daimi komitə sədri və ən əsası qalın-qalın kitabların müəllifi.
Amma mən onu ilk dəfə yuxarıda sadaladığım xüsus və mənsəblərinə görə tanımamışam. Qiyabi tanışlığımız 1982-ci ilə təsadüf edir. İlini necə yadımda saxlamışam?
HAŞİYƏ: Qonşumuz, atamın dostu Salam Qədirzadə bizdə idi. Yeyib-içirdilər. Xatirələr dilə gəlirdi, sağlıqlar bir-birini əvəz edirdi. Mən də yanlarında oturub onların əmrlərini yerinə yetirirdim: “Arağı süz!”, “Apar “morozilka”ya (buzxana) qoy soyusun! Biz deyəndə gətirərsən!”, “Tavadakı yeməyi qızdır!”, “Televizorun kanalını dəyiş, səsini al və ya qaldır!” (onda pult yox idi), “Siqareti yandır!”. Bu əmrləri layiqincə yerinə yetirirdim. Müqabilində mənə nə içki təklif edirdilər, nə də siqaret. Gizlincə də içmirdim, çəkmirdim. Mən 16 yaşlı ağıllı sovet uşağı idim. Birdən televizorda qıvrımsaç, qaraqaş, qaragöz, 25-30 yaş arası oğlan danışmağa başladı. Bəlkə də dediyim təsvirlər başqa rəngdəydi. Amma televizorumuz ağ-qara göstərirdi. Atamla Salam əmi əllərindəki badələri toqquşdursalar da, başlarına çəkməyib gözlərini televizora dikdilər. Başqa vaxt bir-birilərinə “iç də... araq soyudu ki?” deyə irad bildirənlər oğlanın çıxışına diqqətlə qulaq asırdılar. O isə ədəbiyyatdan danışırdı. Sinədəftər və heç bir kağızdan oxumayaraq. Təqribən 5-10 dəqiqəlilik çıxış bitdi, kadr dəyişdi. Badələr boşaldı.
- Salam, bu kim idi? Titri oxuya bilmədim.
- Adı yadımdan çıxıb, – deyə Salam əmi cavab verdi, – bizim Ruslanla (oğlu) bir yerdə oxuyurdu şərqşünaslıqda – fars dilində.
- İstedadlı uşaqdır, – deyə atam əlavə elədi.
Söhbət bununla bitdi. Səhəri atam Salam əmiyə zəng elədi:
- Salam, “İstedad” adlı şeir yazmışam. Sənə oxumaq istəyirəm. Dünən televiziyada danışan oğlana həsr etmişəm. Heyf ki, adını bilmədim.
Salam əmi bizə gəldi və atam şeiri ona oxudu.
QABİL
İSTEDAD
İstedadlar tәk-tәk olub hәr zaman
Barmaq ilә göstәrilib, sayılıb.
Qeyri-adi bir ağıldan, kamaldan
Ağıllara qığılcımlar yayılıb.
Elә toxum, elә dәndi istedad,
Minnәti yox nә bağbana, nә bağa.
Hara düşdü göyәrәndi istedad,
Yum gözünü sәp arana, sәp dağa.
Xalvar-xalvar qum әlәyәr әlәklәr,
Bircә ovuc qızıl tozu tapınca.
Heydәn düşәr polad-polad bilәklәr,
Bir tәbәqә qraniti çapınca.
Zәfәran da istedaddır elә bil,
Hardan-hara әtir saçır bir teli.
Göz yaşardan soğan kimi çox deyil,
Bir zolaqdır qızıl seli, nur seli.
Bir rәqqasә rәqqasәlәr içindә –
Yeddi rәnglә busat qurur istedad.
Fәrәh, hәsәd, xoş, bәd nәzәr içindә
Susmaq bilmir, cәh-cәh vurur istedad.
“Gözümçıxdı” bilәn deyil istedad,
Sığala da ehtiyacı yox onun.
Öldurәsәn, ölәn deyil istedad,
Şirnikdirsәn – gözü-könlü tox onun.
Tarixlәrdәn-tarixlәrә yadigar
Nadir-nadir adamlardı istedad.
Qәtiyyәtli, iradәli, fәdakar
Qadir-qadir adamlardı istedad.
Qәdr ağacı uman deyil özünә,
Qәdirlidir-qiymәtlidir istedad.
Tәbәssümlә nәzәr salsan üzünә,
Dünyalarca şöhrәtlidir istedad.
1982
Şeirin altından qoyulan tarix isə 1982-ci il idi. Mənim Rafael Hüseynovla qiyabi tanışlığımın ilini dəqiq yadımda saxlamağım bununla əlaqədar idi. (SON)
İKİNCİ TANIŞLIQ
Sovet vaxtı idi. Günlərin bir günü rayona gedirdik. Atam həmişə maşında Azərbaycan radiosuna, ya da “Araz”a qulaq asırdı. Çünki o vaxt başqa radio yox idi. Bu zaman öz səsini eşitdi. Onun haqqında veriliş gedirdi efirə. Müxbir sual verir, o da danışırdı. Hərdən indiki dildə desək, şoka salan suallar da verirdi. Atam bu sualların altından ustalıqla çıxırdı.
- Sənə sual verdi. Niyə konkret cavab vermədin? – deyə soruşdum.
- Olmaz o suala cavab vermək. Müxbir bilir cavabını. Ona görə də bu məsələyə toxunur. İstəyirsənsə sənə deyim. (deyir də..)
- Bəs müxbir bilir ki, bu suala cavab verməyəcəksən, onda niyə soruşur?
- Onun da qazancı budur da...
- Kimdi axı bu müxbir?
- Rafael Hüseynov. Bax belə oğlandır, – deyə atam sağ əlini sükandan ayırıb baş barmağını yuxarı qaldırdı.
ÜÇÜNCÜ TANIŞLIQ
1987-ci il idi. Əsgərlikdən qayıtmışdım. Heç kimin kitabını oxumağa həvəsi olmayan və ümumiyyətlə heç kimin kitabını oxumayan mənə atam məsləhətlər verməyə başladı. Birinci kitab qonşumuz Bayram Bayramovun 700 səhifəlik (indinin 1500 səhifəsi) xırda şriftli “Karvan yolu” romanı idi. Oxudum. Cəlil Məmmədquluzadəni, o dövrü, Həmidə xanım Cavanşiri və digərlərini daha yaxından tanıdım. Bəzi məqamlarda Mirzə Cəlillə İlyas Əfəndiyev arasında paralellər axtarmağa başladım. Sonra isə “Kerri bacı”nı oxudum. Üçüncü kitabı isə atam oxuyurdu. Adı “Vaxtdan uca” idi. Xülasə, oxuyub qurtardı. Sonra da amiranə şəkildə dedi: “Oxumalısan!”.
Başladım oxumağa. Mirzə Cəlili tanımışdım. Bu dəfə isə tamam naməlum bir yazıçını tanıdım. Çünki Cavidi çox da geniş tədris etmirdilər onda. Baxmayaraq ki, çoxdan bəraət almışdı. Onuncu sinifdə oxuyanda bir şeirini əzbərləmişdim. Bir də rejissor Mehdi Məmmədovun quruluşunda “İblis” tamaşasına 11 dəfə baxmışdım. Niyə 11 dəfə? Çünki Filologiya fakültəsi tələbələrinə “Azdrama” öz biletlərini dönə-dönə sırıyıb, sosiska-limonad-kojikə verəcək pulunu əlindən alırdı. Özü də ki, yerlər partedə yox, ikinci mərtəbədə-yarusda olurdu. Amma, mən 11 dəfənin 11-də də “İblis”i əvvəldən axıracan seyr etmişdim. Xülasə, “Vaxtdan uca”nı iki günə oxudum. Bir yerində ilişdim. Hüseyn Cavidlə bağlı bir adamın adı pisliyə çəkilirdi orda. Adı familiyası tam verilməmişdi. Baş hərfləriydi yalnız: A.Z. Atamdan soruşdum ki, bu A.Z. kimdir? Dedi ki, “akademik Abbas Zamanovdur. Sağdır. Düz edib bütöv yazmayıb adını”. Əvvəl inanmadım. Lakin həmin adamın Filologiya fakültəsi partiya iclaslarının birindəki çıxışı və heç kim hiss eləmədən aradan çıxması o adın baş hərflərlə də olsa kitabda çəkilməsinə görə müəllifə haqq qazandırdım. “Vaxtdan uca” gözəl əsər idi.
DÖRDÜNCÜ TANIŞLIQ
AzTV-nin “Xəbərlər” proqramında işləyirdim. Mədəniyyət çəkilişlərini şair çörəyi yeyən mənə daha çox həvalə edirdilər. Bu çəkilişlərdə “hörmət” olmurdu. Amma qəhrəmanlar hamısı hörmətli adamlar idi. Daha doğrusu, cəmiyyətin qaymaqları. Onda vəzifəli, pullu adamlar hələ qaymaq sayılmırdı. Bakıda Amerika Universiteti fəaliyyət göstərirdi. Səhv etmirəmsə, Rafael müəllim orda dekan idi. Həftədə bir dəfə görkəmli şəxsləri mühazirə deməyə dəvət edirdi. Gəncləri deyə bilmərəm, amma mən bu mühazirələrə əvvəldən axıracan diqqətlə qulaq asmışdım. Xüsusilə də Anarın mühazirəsinə.
SONRAKI TANIŞLIQLAR
Sonrakı tanışlıqlarım çoxaldı. Ona görə də nömrələməyə lüzum bilmirəm. Artıq Rafael Hüseynov proporsional seçki sistemiylə millət vəkili seçilmişdi. (Düz elədilər. Əsgər Məmmədovdan mənim də xoşum gəlmirdi) Tez-tez televiziya ekranlarında görürdük onu. Amma alimliyini, tədqiqatçılığını, yazıçılığını millət vəkilliyinə qurban verməmişdi. Qalın-qalın kitabları çıxırdı. Qəhrəmanları isə dahi, tanınmış, görkəmli insanlar idi. Adlarını çəkməyəcəyəm. Bir yazıya yerləşməz o insanların hamısının adını çəksəm. Həm də ki, məqsədim başqadır. Mənim yazımın nəticəsinə “Vaxtdan uca” təkcə bəs edər.
Vaxt keçdi. Atam dünyasını dəyişdi. Rafael Hüseynov rəhbərlik etdiyi muzeydə onun guşəsini açdı. Mənə zəng etdi ki, yardımçı olum. Dedim ki, nə vaxt gətirim dediklərinizi? Dedi ki, “dünən”. Həmişə gələcəyə can atan, yenilik etməyə çalışan adam üçün “bu gün” artıq gec sayılar. Dediyi kimi də etdim. Hamısını aparıb təhvil verdim muzeyə. Qabilin saatı, Üstündə şəkli olan yubiley araq şüşəsini (bütöv), araq içdiyi rumkası, papağı, saatı... necə deyərlər orijinal şeylər. Orden-medal, mükafatlarını da dedi ki, gətirərsən. Aparmadım. Çünki, hərdən özüm taxıb nəfsimi öldürürəm.
KLASSİK İNCİKLİK
Rafael Hüseynov Milli Məclisin Mədəniyyət komissiyasının sədri kimi iclasların birində deputat Zeynəb Xanlarova haqqında söz demişdi. Demə jurnalistlər bunu bəzəyərək, aləmə başqa cürə car çəkiblərmiş. Söhbətə mən də bir publisist kimi münasibətimi bildirdim. “Zeynəb Xanlarovaya zəng” adlı yazıyla. İndi deyəcəksiniz ki, yəqin Rafael müəllim sənin bu yazından inciyib. İncisəydi sevinərdim. Söysəydi susardım. Bilirsinizmi ki, o boyda akademik, millət vəkili, komitə sədri, alim, muzey direktoru nə etdi? Mənə öldürücü zərbə vurdu. İndiyəcən özümə gələ bilmirəm. Nə etdi? Məni “Feysbuk” dostluğundan çıxartdı.
RAFAEL HÜSEYNOV QORXUSU
Atamın 90 illik yubileyi günlərində AzTV-də yayımlanan verilişdə çıxış etdi. Orda “Nəsimi” poemasıyla bağlı mənə gizli qalan bəzi detalları açıqladı. Sonra Filarmoniyada keçiriləcək yubileydə “kimin çıxış etməyini istəyirsən” deyə mənə müraciət ediləndə, ilk olaraq iki nəfərin adını dedim: akademik Nizami Cəfərov və akademik Rafael Hüseynov. Razılaşmadılar. Rafael Hüseynovla bağlı onu əsas gətirdilər ki, ürəyi doludur. Açıldısa, dayana bilmir. Reqlamentə təslim olmur. Başqalarına danışmağa imkan vermir. Mənə İsa Həbibbəylini məsləhət gördülər. Mən də ona razılıq vermədim. Oldu heç-heçə – 1:1
QABİLLƏ YAXINLIĞI
Atam Rafael Hüseynovun xətrini çox istəyirdi (əlbəttə ki, sağlığında). Bunun ilk olaraq hardan qaynaqlandığını açıqladım. Rafael Hüseynovun “Millətin zərrəsi” adlı kitabı barədə yazdığı “Bu kitab...” adlı məqaləsində əsas fikirlərini açıqlayıb. İstəyən olsa oxusun. Bir yaxınlıq da var. Bu da ondan ibarətdir ki, hər ikisi avqustun 12-də anadan olub. İkisi də əsl sənətin, əsl sənətkarın xiridarıdır. Hə. Lap yadımdan çıxmışdı. Bir şəxsi zarafatyana söhbətləri də vardı. Atamın adaşı olan xolodelnik ustası Qabillə bağlı. Bunu Rafael müəllim özü yaxşı danışır. Mən desəm korlayaram. Hə, bir xüsusiyyətini də qeyd etmək lap yadımdan çıxmışdı. Rafael müəllimin gözəl musiqi duyumu var. Səməd Vurğunun yaratdığı Vaqifin təbirincə desək, “az-az oxuyur yeri gələndə”. Hətta deyərdim ki, xormeysterlik də edə bilər. Aşağıdakı videoda bunun siz də şahidi ola bilərsiniz. Mən hiss eləməmişəm. Amma deyirlər ki, Rafael müəllim yaman iddialı adamdır. Məncə mənfi cəhət deyil. Deyərdim ki, hətta müsbət xüsusiyyətdir.
SON
Ürəyimi boşaltdım. İndi qayıdaq başlığa. Bəlkə də yadımdan çıxanlar da oldu. Qalsın sonraya. Dünyanın axırı deyil ha...
Gülhüseyn Hüseynoğlu “Xalq yazıçısı” fəxri adı alanda soruşdum:
- Papa, Gülhüseyn müəllimə niyə verdilər ki, bu adı? Bir məşhur əsəri var. O da ki, “Mücrü”. Onu da yaxşı ki, AzTV o vaxt balaca bir film kimi çəkib. Yoxsa heç kim tanımazdı. “Mücrü”yə görəmi verdilər?
- Yox!
- Onda, Azərbaycan mənsur şeirin əsasını qoyduğuna görə.
- Yox!
- Yəqin o vaxt antisovet gənclər hərəkatındakı iştirakına, “Azadlıq” deyə hayqırdığına görə.
- Yox!
- Onda, Azərbaycan ədəbiyyatını bir alim, bir müəllim kimi təbliğinə görə?
- Yox.
- Bəs niyə?
- Müşfiqin mənəvi övladı olduğuna görə.
Nədənsə, Prezident İlham Əliyevin üç yazıçı haqqında sərəncamını görəndə atamla dialoqumuz yadıma düşdü. Və gözümün önünə ilk olaraq adını bu sərəncamda görmədiyim, amma görmək istədiyim Rafael Hüseynov, onun “Vaxtdan uca” əsəri gəldi. Atam sağ olsaydı ona sual verərdim. Deyərdim ki, bəs Hüseyn Cavid haqqında yazılan 363 səhifəlik “Vaxtdan uca” kitabı – gözəl əsər olmağı bir yana qalsın – mənəvi övladlıq deyilmi? 408 səhifəlik “1002-ci gecə” kitabı mənəvi övladlıq deyilmi? “Məhsəti necə varsa” kitabı mənəvi övladlıq deyilmi?
“Millətin zərrəsi” kitabı mənəvi övladlıq deyilmi? Bütün əsərləri, kitabları sadalamağa ehtiyac duymuram. Sabah Rafael Hüseynov adı unudulsa da, əsər adları unudulmayacaq. Çünki sənətkarı atası verdiyi ad yox, yaratdığı əsərlərin adı yaşadır. “Koroğlu” operasından üvertura səslənir. Qulaq asırıq. Sonra deyirik: “Allah bunu bəstələyənə rəhmət eləsin”. Hər hansı milli valyutanı qiymətə mindirən qızıl, ləl-cəvahiriyyatdır. Xoşbəxt o yazıçıdır ki, onun heç olmasa bir kitabının, bir misrasının adı yaddaşlarda qala. Uzağa getməyək. Lap Qabili götürək:
Küt bıçaq parıldayıb
Xırçıltı salıb.
Qılınc qında pas atıb
Qında korşalıb...
Heyf... korşalırıq biz,
Səhv düşəndə yerimiz.
2019
Baxış sayı: 1 007
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 22-06-2019 20:02 | Bölmə: Ədəbiyyat
Mahir QabiloğluBu yaxınlarda üç nəfər – Kamal Abdulla, Afaq Məsud və Natiq Rəsulzadə – Prezident İlham Əliyevin sərəncamıyla “Xalq yazıçısı” fəxri adına layiq görüldü. Amma hər dəfə bu cür yüksək qiymət təltifindən sonra ictimaiyyətdə qəribə bir dalğa yaranır. Bu dalğanın ömrü az olur. Uzağı on-on beş gün. Yəni ki, ad alanların bu ada layiq olub-olmamaları gündəmə gəlir. Bu dəfə də belə oldu.
Mənim özəl fikrimə gəldikdə isə onu deyə bilərəm ki, Prezident sərəncamı müzakirə olunmur. Bircə Musa Yaqub haqqında verilən sərəncamı oxuyanda sonuna ürəyimdə iki kəlmə söz artırdım. O da ki, mötərizədə: (Ölümündən qabaq).
Elmira Axundova Xalq yazıçısı fəxri adına layiq görüləndə sevincimi balaca bir yazıyla bölüşmüşdüm. Bu dəfə isə tamam başqa bir hiss keçirdim. Ümumiyyətlə, bu cür hissi yeddi yaşımdan bəri çox yaşamışam. Hər bu ada layiq olanların adı televiziyada və ya mətbuatda elan ediləndə ilk qiymətləndirmə meyarı atamdan gəlib. Amma atamın sağlığında “layiq deyil” sözü leksikonda yox idi. Sadəcə, niyə məhz bu məqamda bu ad verildi məsələləri, yəni səhnəarxası söhbətlər yer alırdı cəmiyyətdə. Məsəlçün... Yox. Deməyəcəyəm.
Deməyəcəyəm ki, Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının 1-ci katibi İsmayıl Şıxlı necə oldu Mərkəzi Komitəyə təqdimat yazıb öz adını da bu siyahıya saldı və kimin təkidiylə. Çünki utanırdı öz adını özü yazmağına – layiq olsa da. Deməyəcəyəm ki, məhz bu siyahıya qonşusu, dostu Qabilin adını niyə salmadı? Amma o biri qonşusu Samvel Qriqoryanın adını niyə saldı? Xəlil Rza bu adı alanda hamı nə dedi? Qabillə Bəxtiyar Vahabzadə arasında aldıqları Xalq şairi fəxri adıyla bağlı hansı zarafatları vardı? Deməyəcəyəm. Qoy sirr olaraq da qalsın.
Amma Xalq yazıçısı Gülhüseyn Hüseynoğluyla bağlı fikirlərimi, daha doğrusu, o, “Xalq yazıçısı” fəxri adı alarkən atamla aramızda olan dialoqu yazmağa məcburam. Yazmaq istəmirdim. Amma burda “Prezidentin sərəncamı müzakirə olunmaz” prinsipim pozulmadığı üçün yazmağa qərar verdim. Bəs başlıqda yer alan digər ad – akademik, yazıçı, filoloq, millət vəkili Rafael Hüseynovun Gülhüseyn Hüseynoğluyla nə əlaqəsi? Tələsməyin. Yavaş-yavaş. Elə isə başladıq.
GÜLHÜSEYN HÜSEYNOĞLU
Onu uşaqlıqdan tanıyıram. Daha dəqiq desəm, yeddi yaşımdan. Əvvəlcə qiyabi. Gülhüseyn Hüseynoğlunun “Mücrü” mənsur şeirinin əsasında çəkilmiş eyniadlı kiçik – 16 dəqiqəlik filmin televiziyada nümayişindən sonra. Qısa məzmun beləydi:
Ana qızını gəlin köçürəndə ona cehiz olaraq mücrü verir və "mücrüsüz gəlin olmaz" deyir. Gəlin isə vaxt keçdikcə mücrüyə əri tərəfindən hədiyyə edilən ziynət əşyalarını qoyur. Mücrü dolur. Lakin amansız müharibə onun ərini əlindən alır, aclıq başlayır. Gəlin məcbur qalıb mücrüdəki ziynət əşyalarını bir-bir satır və uşaqlarını böyüdür. Mücrü boşalır. İllər keçir müharibə bitir və həmin mücrü uşaqların diplomları ilə yenidən dolmuş olur. Bu filmdəki “Açıldı mücrü, bağlandı mücrü” ifadələri ana xətt idi. Və hər dəfə bu mücrü açılıb bağlananda, iki sözdən ibarət bu ifadə zəmanəni, böyük bir ailənin xoşbəxt və ya ağır həyatını ustalıqla ifadə edirdi. Əlavə hansısa söz artıq olardı.
Bu film 1973-cü ildə çəkilmişdi. Sonra atam dedi ki, Gülhüseyn müəllim Azərbaycanda mənsur şeirin banisidir. Mikayıl Müşfiqin tədqiqatçısıdır. Antisovet “İldırım” təşkilatının qurucularından biridir. Bəxti gətirib ki, güllələnmə o vaxt ləğv edilmişdi, 25 il həbs almaqla canını qurtardı.
Universitetdə oxuyanda Gülhüseyn müəllim mənə Mikayıl Müşfiqdən xüsusi kurs keçdi. Saralmış əlyazmaların nüsxələrini gətirib bizə oxutdururdu. Bunlar o dövrün bəzi yazıçılarının Müşfiqin əleyhinə yazdıqları “donos”lar idi. Bəlkə də sovet zindanında yatması onu Müşfiqə daha yaxın etmişdi, onu daha dərindən duyurdu. Amma atam onun yaradıcılığını yox, daha çox Mikayıl Müşfiqlə bağlı tədqiqatlarını önə çəkirdi. Bütün xüsusiyyətlərini bir ifadədə cəmləşdirirdi. Bu qiyməti sonda deyəcəyəm. Xalq yazıçısı fəxri adı alanda atama verdiyim “Gülhüseyn Hüseynoğlu Xalq yazıçısı fəxri adına layiqdirmi” sualına cavab idi bu qiymət. Məhz bu yazını da yazmağa məni həmin ifadə məcbur etdi. Gülhüseyn müəllimlə bağlı bu qədər. Keçək yazımın əsas qəhrəmanı Rafael Hüseynova.
RAFAEL HÜSEYNOV
Rafael Hüseynovun xüsusi təqdimata ehtiyacı yoxdur. Jurnalist, yazıçı, ədəbiyyatşünas alim, millət vəkili, muzey direktoru, daimi komitə sədri və ən əsası qalın-qalın kitabların müəllifi.
Amma mən onu ilk dəfə yuxarıda sadaladığım xüsus və mənsəblərinə görə tanımamışam. Qiyabi tanışlığımız 1982-ci ilə təsadüf edir. İlini necə yadımda saxlamışam?
HAŞİYƏ: Qonşumuz, atamın dostu Salam Qədirzadə bizdə idi. Yeyib-içirdilər. Xatirələr dilə gəlirdi, sağlıqlar bir-birini əvəz edirdi. Mən də yanlarında oturub onların əmrlərini yerinə yetirirdim: “Arağı süz!”, “Apar “morozilka”ya (buzxana) qoy soyusun! Biz deyəndə gətirərsən!”, “Tavadakı yeməyi qızdır!”, “Televizorun kanalını dəyiş, səsini al və ya qaldır!” (onda pult yox idi), “Siqareti yandır!”. Bu əmrləri layiqincə yerinə yetirirdim. Müqabilində mənə nə içki təklif edirdilər, nə də siqaret. Gizlincə də içmirdim, çəkmirdim. Mən 16 yaşlı ağıllı sovet uşağı idim. Birdən televizorda qıvrımsaç, qaraqaş, qaragöz, 25-30 yaş arası oğlan danışmağa başladı. Bəlkə də dediyim təsvirlər başqa rəngdəydi. Amma televizorumuz ağ-qara göstərirdi. Atamla Salam əmi əllərindəki badələri toqquşdursalar da, başlarına çəkməyib gözlərini televizora dikdilər. Başqa vaxt bir-birilərinə “iç də... araq soyudu ki?” deyə irad bildirənlər oğlanın çıxışına diqqətlə qulaq asırdılar. O isə ədəbiyyatdan danışırdı. Sinədəftər və heç bir kağızdan oxumayaraq. Təqribən 5-10 dəqiqəlilik çıxış bitdi, kadr dəyişdi. Badələr boşaldı.
- Salam, bu kim idi? Titri oxuya bilmədim.
- Adı yadımdan çıxıb, – deyə Salam əmi cavab verdi, – bizim Ruslanla (oğlu) bir yerdə oxuyurdu şərqşünaslıqda – fars dilində.
- İstedadlı uşaqdır, – deyə atam əlavə elədi.
Söhbət bununla bitdi. Səhəri atam Salam əmiyə zəng elədi:
- Salam, “İstedad” adlı şeir yazmışam. Sənə oxumaq istəyirəm. Dünən televiziyada danışan oğlana həsr etmişəm. Heyf ki, adını bilmədim.
Salam əmi bizə gəldi və atam şeiri ona oxudu.
QABİL
İSTEDAD
İstedadlar tәk-tәk olub hәr zaman
Barmaq ilә göstәrilib, sayılıb.
Qeyri-adi bir ağıldan, kamaldan
Ağıllara qığılcımlar yayılıb.
Elә toxum, elә dәndi istedad,
Minnәti yox nә bağbana, nә bağa.
Hara düşdü göyәrәndi istedad,
Yum gözünü sәp arana, sәp dağa.
Xalvar-xalvar qum әlәyәr әlәklәr,
Bircә ovuc qızıl tozu tapınca.
Heydәn düşәr polad-polad bilәklәr,
Bir tәbәqә qraniti çapınca.
Zәfәran da istedaddır elә bil,
Hardan-hara әtir saçır bir teli.
Göz yaşardan soğan kimi çox deyil,
Bir zolaqdır qızıl seli, nur seli.
Bir rәqqasә rәqqasәlәr içindә –
Yeddi rәnglә busat qurur istedad.
Fәrәh, hәsәd, xoş, bәd nәzәr içindә
Susmaq bilmir, cәh-cәh vurur istedad.
“Gözümçıxdı” bilәn deyil istedad,
Sığala da ehtiyacı yox onun.
Öldurәsәn, ölәn deyil istedad,
Şirnikdirsәn – gözü-könlü tox onun.
Tarixlәrdәn-tarixlәrә yadigar
Nadir-nadir adamlardı istedad.
Qәtiyyәtli, iradәli, fәdakar
Qadir-qadir adamlardı istedad.
Qәdr ağacı uman deyil özünә,
Qәdirlidir-qiymәtlidir istedad.
Tәbәssümlә nәzәr salsan üzünә,
Dünyalarca şöhrәtlidir istedad.
1982
Şeirin altından qoyulan tarix isə 1982-ci il idi. Mənim Rafael Hüseynovla qiyabi tanışlığımın ilini dəqiq yadımda saxlamağım bununla əlaqədar idi. (SON)
İKİNCİ TANIŞLIQ
Sovet vaxtı idi. Günlərin bir günü rayona gedirdik. Atam həmişə maşında Azərbaycan radiosuna, ya da “Araz”a qulaq asırdı. Çünki o vaxt başqa radio yox idi. Bu zaman öz səsini eşitdi. Onun haqqında veriliş gedirdi efirə. Müxbir sual verir, o da danışırdı. Hərdən indiki dildə desək, şoka salan suallar da verirdi. Atam bu sualların altından ustalıqla çıxırdı.
- Sənə sual verdi. Niyə konkret cavab vermədin? – deyə soruşdum.
- Olmaz o suala cavab vermək. Müxbir bilir cavabını. Ona görə də bu məsələyə toxunur. İstəyirsənsə sənə deyim. (deyir də..)
- Bəs müxbir bilir ki, bu suala cavab verməyəcəksən, onda niyə soruşur?
- Onun da qazancı budur da...
- Kimdi axı bu müxbir?
- Rafael Hüseynov. Bax belə oğlandır, – deyə atam sağ əlini sükandan ayırıb baş barmağını yuxarı qaldırdı.
ÜÇÜNCÜ TANIŞLIQ
1987-ci il idi. Əsgərlikdən qayıtmışdım. Heç kimin kitabını oxumağa həvəsi olmayan və ümumiyyətlə heç kimin kitabını oxumayan mənə atam məsləhətlər verməyə başladı. Birinci kitab qonşumuz Bayram Bayramovun 700 səhifəlik (indinin 1500 səhifəsi) xırda şriftli “Karvan yolu” romanı idi. Oxudum. Cəlil Məmmədquluzadəni, o dövrü, Həmidə xanım Cavanşiri və digərlərini daha yaxından tanıdım. Bəzi məqamlarda Mirzə Cəlillə İlyas Əfəndiyev arasında paralellər axtarmağa başladım. Sonra isə “Kerri bacı”nı oxudum. Üçüncü kitabı isə atam oxuyurdu. Adı “Vaxtdan uca” idi. Xülasə, oxuyub qurtardı. Sonra da amiranə şəkildə dedi: “Oxumalısan!”.
Başladım oxumağa. Mirzə Cəlili tanımışdım. Bu dəfə isə tamam naməlum bir yazıçını tanıdım. Çünki Cavidi çox da geniş tədris etmirdilər onda. Baxmayaraq ki, çoxdan bəraət almışdı. Onuncu sinifdə oxuyanda bir şeirini əzbərləmişdim. Bir də rejissor Mehdi Məmmədovun quruluşunda “İblis” tamaşasına 11 dəfə baxmışdım. Niyə 11 dəfə? Çünki Filologiya fakültəsi tələbələrinə “Azdrama” öz biletlərini dönə-dönə sırıyıb, sosiska-limonad-kojikə verəcək pulunu əlindən alırdı. Özü də ki, yerlər partedə yox, ikinci mərtəbədə-yarusda olurdu. Amma, mən 11 dəfənin 11-də də “İblis”i əvvəldən axıracan seyr etmişdim. Xülasə, “Vaxtdan uca”nı iki günə oxudum. Bir yerində ilişdim. Hüseyn Cavidlə bağlı bir adamın adı pisliyə çəkilirdi orda. Adı familiyası tam verilməmişdi. Baş hərfləriydi yalnız: A.Z. Atamdan soruşdum ki, bu A.Z. kimdir? Dedi ki, “akademik Abbas Zamanovdur. Sağdır. Düz edib bütöv yazmayıb adını”. Əvvəl inanmadım. Lakin həmin adamın Filologiya fakültəsi partiya iclaslarının birindəki çıxışı və heç kim hiss eləmədən aradan çıxması o adın baş hərflərlə də olsa kitabda çəkilməsinə görə müəllifə haqq qazandırdım. “Vaxtdan uca” gözəl əsər idi.
DÖRDÜNCÜ TANIŞLIQ
AzTV-nin “Xəbərlər” proqramında işləyirdim. Mədəniyyət çəkilişlərini şair çörəyi yeyən mənə daha çox həvalə edirdilər. Bu çəkilişlərdə “hörmət” olmurdu. Amma qəhrəmanlar hamısı hörmətli adamlar idi. Daha doğrusu, cəmiyyətin qaymaqları. Onda vəzifəli, pullu adamlar hələ qaymaq sayılmırdı. Bakıda Amerika Universiteti fəaliyyət göstərirdi. Səhv etmirəmsə, Rafael müəllim orda dekan idi. Həftədə bir dəfə görkəmli şəxsləri mühazirə deməyə dəvət edirdi. Gəncləri deyə bilmərəm, amma mən bu mühazirələrə əvvəldən axıracan diqqətlə qulaq asmışdım. Xüsusilə də Anarın mühazirəsinə.
SONRAKI TANIŞLIQLAR
Sonrakı tanışlıqlarım çoxaldı. Ona görə də nömrələməyə lüzum bilmirəm. Artıq Rafael Hüseynov proporsional seçki sistemiylə millət vəkili seçilmişdi. (Düz elədilər. Əsgər Məmmədovdan mənim də xoşum gəlmirdi) Tez-tez televiziya ekranlarında görürdük onu. Amma alimliyini, tədqiqatçılığını, yazıçılığını millət vəkilliyinə qurban verməmişdi. Qalın-qalın kitabları çıxırdı. Qəhrəmanları isə dahi, tanınmış, görkəmli insanlar idi. Adlarını çəkməyəcəyəm. Bir yazıya yerləşməz o insanların hamısının adını çəksəm. Həm də ki, məqsədim başqadır. Mənim yazımın nəticəsinə “Vaxtdan uca” təkcə bəs edər.
Vaxt keçdi. Atam dünyasını dəyişdi. Rafael Hüseynov rəhbərlik etdiyi muzeydə onun guşəsini açdı. Mənə zəng etdi ki, yardımçı olum. Dedim ki, nə vaxt gətirim dediklərinizi? Dedi ki, “dünən”. Həmişə gələcəyə can atan, yenilik etməyə çalışan adam üçün “bu gün” artıq gec sayılar. Dediyi kimi də etdim. Hamısını aparıb təhvil verdim muzeyə. Qabilin saatı, Üstündə şəkli olan yubiley araq şüşəsini (bütöv), araq içdiyi rumkası, papağı, saatı... necə deyərlər orijinal şeylər. Orden-medal, mükafatlarını da dedi ki, gətirərsən. Aparmadım. Çünki, hərdən özüm taxıb nəfsimi öldürürəm.
KLASSİK İNCİKLİK
Rafael Hüseynov Milli Məclisin Mədəniyyət komissiyasının sədri kimi iclasların birində deputat Zeynəb Xanlarova haqqında söz demişdi. Demə jurnalistlər bunu bəzəyərək, aləmə başqa cürə car çəkiblərmiş. Söhbətə mən də bir publisist kimi münasibətimi bildirdim. “Zeynəb Xanlarovaya zəng” adlı yazıyla. İndi deyəcəksiniz ki, yəqin Rafael müəllim sənin bu yazından inciyib. İncisəydi sevinərdim. Söysəydi susardım. Bilirsinizmi ki, o boyda akademik, millət vəkili, komitə sədri, alim, muzey direktoru nə etdi? Mənə öldürücü zərbə vurdu. İndiyəcən özümə gələ bilmirəm. Nə etdi? Məni “Feysbuk” dostluğundan çıxartdı.
RAFAEL HÜSEYNOV QORXUSU
Atamın 90 illik yubileyi günlərində AzTV-də yayımlanan verilişdə çıxış etdi. Orda “Nəsimi” poemasıyla bağlı mənə gizli qalan bəzi detalları açıqladı. Sonra Filarmoniyada keçiriləcək yubileydə “kimin çıxış etməyini istəyirsən” deyə mənə müraciət ediləndə, ilk olaraq iki nəfərin adını dedim: akademik Nizami Cəfərov və akademik Rafael Hüseynov. Razılaşmadılar. Rafael Hüseynovla bağlı onu əsas gətirdilər ki, ürəyi doludur. Açıldısa, dayana bilmir. Reqlamentə təslim olmur. Başqalarına danışmağa imkan vermir. Mənə İsa Həbibbəylini məsləhət gördülər. Mən də ona razılıq vermədim. Oldu heç-heçə – 1:1
QABİLLƏ YAXINLIĞI
Atam Rafael Hüseynovun xətrini çox istəyirdi (əlbəttə ki, sağlığında). Bunun ilk olaraq hardan qaynaqlandığını açıqladım. Rafael Hüseynovun “Millətin zərrəsi” adlı kitabı barədə yazdığı “Bu kitab...” adlı məqaləsində əsas fikirlərini açıqlayıb. İstəyən olsa oxusun. Bir yaxınlıq da var. Bu da ondan ibarətdir ki, hər ikisi avqustun 12-də anadan olub. İkisi də əsl sənətin, əsl sənətkarın xiridarıdır. Hə. Lap yadımdan çıxmışdı. Bir şəxsi zarafatyana söhbətləri də vardı. Atamın adaşı olan xolodelnik ustası Qabillə bağlı. Bunu Rafael müəllim özü yaxşı danışır. Mən desəm korlayaram. Hə, bir xüsusiyyətini də qeyd etmək lap yadımdan çıxmışdı. Rafael müəllimin gözəl musiqi duyumu var. Səməd Vurğunun yaratdığı Vaqifin təbirincə desək, “az-az oxuyur yeri gələndə”. Hətta deyərdim ki, xormeysterlik də edə bilər. Aşağıdakı videoda bunun siz də şahidi ola bilərsiniz. Mən hiss eləməmişəm. Amma deyirlər ki, Rafael müəllim yaman iddialı adamdır. Məncə mənfi cəhət deyil. Deyərdim ki, hətta müsbət xüsusiyyətdir.
SON
Ürəyimi boşaltdım. İndi qayıdaq başlığa. Bəlkə də yadımdan çıxanlar da oldu. Qalsın sonraya. Dünyanın axırı deyil ha...
Gülhüseyn Hüseynoğlu “Xalq yazıçısı” fəxri adı alanda soruşdum:
- Papa, Gülhüseyn müəllimə niyə verdilər ki, bu adı? Bir məşhur əsəri var. O da ki, “Mücrü”. Onu da yaxşı ki, AzTV o vaxt balaca bir film kimi çəkib. Yoxsa heç kim tanımazdı. “Mücrü”yə görəmi verdilər?
- Yox!
- Onda, Azərbaycan mənsur şeirin əsasını qoyduğuna görə.
- Yox!
- Yəqin o vaxt antisovet gənclər hərəkatındakı iştirakına, “Azadlıq” deyə hayqırdığına görə.
- Yox!
- Onda, Azərbaycan ədəbiyyatını bir alim, bir müəllim kimi təbliğinə görə?
- Yox.
- Bəs niyə?
- Müşfiqin mənəvi övladı olduğuna görə.
Nədənsə, Prezident İlham Əliyevin üç yazıçı haqqında sərəncamını görəndə atamla dialoqumuz yadıma düşdü. Və gözümün önünə ilk olaraq adını bu sərəncamda görmədiyim, amma görmək istədiyim Rafael Hüseynov, onun “Vaxtdan uca” əsəri gəldi. Atam sağ olsaydı ona sual verərdim. Deyərdim ki, bəs Hüseyn Cavid haqqında yazılan 363 səhifəlik “Vaxtdan uca” kitabı – gözəl əsər olmağı bir yana qalsın – mənəvi övladlıq deyilmi? 408 səhifəlik “1002-ci gecə” kitabı mənəvi övladlıq deyilmi? “Məhsəti necə varsa” kitabı mənəvi övladlıq deyilmi?
“Millətin zərrəsi” kitabı mənəvi övladlıq deyilmi? Bütün əsərləri, kitabları sadalamağa ehtiyac duymuram. Sabah Rafael Hüseynov adı unudulsa da, əsər adları unudulmayacaq. Çünki sənətkarı atası verdiyi ad yox, yaratdığı əsərlərin adı yaşadır. “Koroğlu” operasından üvertura səslənir. Qulaq asırıq. Sonra deyirik: “Allah bunu bəstələyənə rəhmət eləsin”. Hər hansı milli valyutanı qiymətə mindirən qızıl, ləl-cəvahiriyyatdır. Xoşbəxt o yazıçıdır ki, onun heç olmasa bir kitabının, bir misrasının adı yaddaşlarda qala. Uzağa getməyək. Lap Qabili götürək:
Küt bıçaq parıldayıb
Xırçıltı salıb.
Qılınc qında pas atıb
Qında korşalıb...
Heyf... korşalırıq biz,
Səhv düşəndə yerimiz.
2019
Baxış sayı: 1 007
Bölməyə aid digər xəbərlər
27-10-2025, 17:07
ŞAMİL ƏNVƏROĞLUNUN YENİ KİTABLARININ TƏQDİMATI KEÇİRİLİB-VİDEO+FOTOLAR
1-10-2025, 15:32
Məhkəmə yazıçını qiyabi olaraq 7 il müddətinə azadlıqdan məhrum edib
16-09-2025, 15:30
Azərbaycan və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin prezidentləri Şuşada Azərbaycanın tanınmış şəxsiyyətlərinin güllələnmiş heykəllərinə baxıblar
12-09-2025, 19:34
Ədliyyə Nazirliyi yazıçı Topol və daha üç nəfəri xarici agentlərin reyestrinə daxil edib
25-08-2025, 18:34
HÜSEYN ARİFLƏ İSMAYIL İMANZADƏNİN CƏBRAYIL SƏRGÜZƏŞTLƏRİ
12-08-2025, 23:11
Haqqdan yanan çıraq- Vüqar Vüqarlı-70
31-07-2025, 16:40
Mirzə Ələkbər Sabir Fondu növbəti layihəsinə yekun vurub
17-07-2025, 08:33
Lev Tolstoyun şəxsi əşyaları ilk dəfə Saxalində təqdim olunacaq
15-06-2025, 20:02
Sumqayıtda şairə-jurnalist İlhamə Məhəmmədqızının 55 illik yubileyi qeyd olundu-VİDEO+FOTOLAR
11-06-2025, 11:03
38 yaşlı şairə vəfat edib
3-06-2025, 07:39
DƏYƏRLİ ŞAİRİN YENİ SÖZ SOVQATI- TARİYEL ABBASLI
31-05-2025, 16:06
Sumqayıtda şair Rafiq Yusifoğlunun 75 illik yubileyinə həsr olunmuş ədəbi bədii gecə keçirildi-VİDEO+FOTOLAR
31-05-2025, 15:15
Ukraynada ABŞ yazıçısının 30 min kitabı rus mafiyasını “romantikləşdirdiyinə” görə məhv edilib
17-05-2025, 18:21
Türkiyə Ədəbiyyat Vəqfi Sumqayıtda-Kitab təqdimatı və mükafatlandırma-VİDEO+FOTOLAR
9-05-2025, 10:00
Azərbaycan Hərb Tarixi Muzeyində “Böyük Qələbənin varisləri” kitabının təqdimatı keçirilib
8-05-2025, 23:12
"Azərbaycan" jurnalının kollektivi oxucularla görüşüb-VİDEO+FOTOLAR
7-05-2025, 10:44
Sumqayıt şəhərində Güləmail Muradın "Beş Ulduz" adlı kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
2-05-2025, 10:58
ŞAHLAR GÖYTÜRKÜN ALİM – ŞAİR– VƏTƏNDAŞ MİSSİYASI-Vüqar Əhməd
18-04-2025, 00:01
Miraslan Rasimi də itirdik-Namiq MƏMMƏDLİ
16-04-2025, 23:50
Ədalət Əroğlunun doğum gününü təbrik edirəm!
16-04-2025, 22:31
Şair və ədəbiyyatşünas Konstantin Kedrov vəfat edib
9-04-2025, 09:10
Qahirədə seminar: Azərbaycan alimləri ərəb dilinin inkişafına böyük töhfələr veriblər
17-03-2025, 11:15
MƏZARSIZ QƏHRƏMAN-Xaqani Abbasəli ÖZTÜRK
16-03-2025, 02:44
Sumqayıtda şair Məmməd İlqarın 75 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
12-03-2025, 22:08
Elmin təhsilə inteqrasiyası istiqamətində növbəti mühazirə oxunub
2-03-2025, 22:59
Sumqayıt şəhərində Natəvan Dəmirçioğlunun "Açar" romanının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
25-02-2025, 13:05
Sumqayıt şəhərində deputatın kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
19-02-2025, 22:17
Sumqayıtda şair Asif Asimanın 70 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOROLAR
19-02-2025, 09:01
Nəcibliyi, ziyalılığı ilə hər kəsin sevgisini qazanan işıqlı insan
9-02-2025, 21:49
Şeirlər- İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
1-02-2025, 23:22
Xalidə Nurayı TƏBRİK EDİRİK!
23-12-2024, 15:46
Səbuhi Zamanın “Adamın Dibi” adlı kitabı işıq üzü gördü
15-12-2024, 14:33
Yazıçı Samir İmanovun "Arzularımın rəqsi" adlı kitabının təqdimat mərasimi keçirilib
13-11-2024, 23:46
Görkəmli Türk Ədibi Sərhəd Kabaklı-Vüqar Əhməd
1-11-2024, 13:16
Sumqayıt şəhərinin 75 illiyinə həsr olunmuş ədəbi-bədii gecə keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-10-2024, 21:46
Rusiyanın əməkdar artisti Kazbek Suanov dünyasını dəyişib
26-10-2024, 18:55
Tanzaniyada Puşkinin abidəsinin açılışı olub, nağılları isə suahili dilində nəşr olunub
16-10-2024, 10:02
Naxçıvan ədəbi mühitinin seçilən nümayəndəsi Hüseyn Razinin 100 illiyinə layiqli töhfə
12-10-2024, 20:45
Naxçıvanda xarici tədqiqatçıların iştirakı ilə arxeoloji kəşfiyyat işləri aparılır
12-10-2024, 19:55
Azərbaycan Universitetində Mirzə Ələkbər Sabir irsi və ədəbi dilə həsr olunmuş tədbir keçirilib
12-10-2024, 10:47
Ədəbiyyat müəllimi erotik fotolara görə töhmət alıb
28-09-2024, 21:57
Onu "Türk dünyasının sevilən qızı" adlandırırdılar
28-09-2024, 21:51
Vüqar Əhməd: "Allahımızın üzü dönüb"