22:26 / 24-11-2024
Bu da xatirə - Fotosu
Bütün xəbərlər
Günəşə dönmüş balaca cücə haqqında-Elina ZARJITSKAYA
Tarix: 07-02-2019 23:58 | Bölmə: Ədəbiyyat
 
Biri var idi, biri yox idi, Yer ana ilə Göy ata bir-birinə çox yaxın idi, qədimliyi isə ananı tünd uzun və buruq saçları ilə fərəhləndirirdi, göydə nə Günəş vardı, nə Ay, nə də ulduzlar. Güllər-çiçəklər də yox idi, çünki o zaman insanlar əbədi boz alatoranlıqda yaşayırdı. Ağaclar da, kollar da alatoranlıqda yaşayırdı, otlar da, güllər də. Çaylar alaqaranlıqda axırdı, dağlar da alaqaranlıqda göyə qalxırdı, qar da Yer üzünü qalın boz yorğana bürüyürdü. Bu cansıxıcı həyat o qədər uzun çəkirdi ki, insanlar xəstələnməyə başlamışdı.
O zaman quşlarla heyvanlar bir yerə toplaşıb nə edəcəkləri barədə fikirləşməyə başladılar. Sənə bunu da deyim ki, əziz dostum, o zamanlarda heyvanlarla quşlar kəndlərdə yaşayırdılar, danışmağı bacarırdılar və eynən insanlar kimi yaşayırdılar. Beləcə məsləhət, məsləhət, müdrik tülkü dedi:
Məxluqatın hamısının işığa, istiyə ehtiyacı var. Atəşin yanına gedib ondan bir yanar ləçək istəmək, sonra da həmin ləçəyi göyə qaldırmaq lazımdır. Qoy hər gün orda yansın, insanları sevindirsin, hamımızın canını qızdırsın.
Alovun sevən biri yoxdu ki, qonaq getsin? – Ayı əsnəyərək dedi. – Mən gedə bilməyəcəm, çünki bir neçə gündən sonra qış gəlir, mənim yatmaq vaxtım başlayır.
Kirpi də, ilan da, qurbağa da, kərtənkələ də qış yuxusunu bəhanə gətirib bu təhlükəli tapşırıqdan boyun qaçırdılar.
Mən gedərəm, - tülkü dedi.
O, Atəşin yanına gedib ondan bir ləçək istədi və geri qayıtdı. Ancaq burnu və pəncərələri yandı. O vaxtdan tülkünün xəzi parlaq və kürəni, pəncələri isə qaradır.
Mən yanar ləçəyi gətirdim. Bəs kimi onu göyə aparacaq? – deyə tülkü soruşdu.
Mən çox astagələm, - tısbağa dedi. – Mən o ləçəyi aparıb göyə çatdıranacan o sönər.
Mənsə insanlara süd verirəm, - inək dilləndi. – Mənə odla oynamaq olmaz.
Mənim də vaxtım yoxdur, - qaranquş cikkildədi. – Mən bütün günü həşəratların arxasınca qaçıb onları insanların məskənindən qovuram.
Heç mənim də vaxtım yoxdur, - it hürdü. – Mən insanların evinin-eşiyinin qarovulunu çəkirəm.
Yalnız balaca yumruca civ-civ cücə razılıq verdi:   
Mən apararam.
O, yanar ləçəyi alıb göyə qalxmağa başladı: tappır-tuppır, tappır-tuppır! Gəlib Göyə çatdı, ədəblə salam verib ədəblə xahiş etdi ki, ona bir yer göstərsinlər, Yerə işıq vermək, quşların, heyvanların, insanların canını qızdırmaq üçün yanar ləçəyi əlində tutub orda dayansın. Göy ata təəccüblə soruşdu:
Məgər insanlar yer üzündə çətinlik çəkir?
Əlbəttə, - cücə cavab verdi. – Biz hamımız əbədi boz alatoranlıqda yaşayırıq. Ağaclar da, kollar da alatoranlıqda yaşayır, otlar da, güllər də. Çaylar alaqaranlıqda axır, dağlar da alaqaranlıqda göyə qalxır, qar da Yer üzünü qalın boz yorğana bürüyür. Bu cansıxıcı həyatdan insanlar xəstələnməyə başlayıb, çox çəkməz, heyvanlar da, quşlar da soyuqlayar.
Göy ata lap təəccübləndi.
Niyə bəs sən gəlmisən, sən ki, lap cılızsan? Məgər səndən böyük, canlı heç kəs yox idi?
Onların hamısının işi var, - cücə cavab verdi. – Mən isə balacayam, üstəlik də zəif və axsağam. Mənim bu yanar ləçəyi saxlamaqdan başqa nə faydam ola bilər ki?!
Göy ata mərhəmətlə gülümsədi, cücəni götürüb Yerin düz üstünə qoydu, hələ onun üçün cığır da saldı ki, göydəki çəmənlikdə gəzəndə azıb eləməsin.
Cücə sevinclə yanar ləçəyi yuxarı qaldırdı, daha gur işıq verməsi üçün üflədi və sevinə-sevinə oxudu da: “Quq-qulu-quu!”. Bu anda yanar ləçəy bərq vurub Yer üzünü öz işığı ilə nura qərq elədi.
Beləcə, möcüzə baş verdi. Otlar, ağacların yarpaqları, kollar, güllər-çiçəklər rəngarəng dona büründü, heyvanların və quşların da xəzi, dərisi və tükü rəngbərəng oldu. Çaylar və göllər təəccübdən aydın gözlərini geniş açıb mavi rəng aldılar, dağlar isə ağappaq şuba geyindi. Yalnız parlaq işıq şüaları qayaların və dərələrin dibinə gedib çatmadı, onlar da pis adamların qəlbi kimi qapqara zülmət rəngində qaldılar.  
Cücə bunu görüb öz-özünə dedi:
Bir az yerə yaxınlaşım ki, uçurumlar və dərələr də işıqlansın.
Yanar ləçəyi götürüb hoppana-hoppana getməyə başladı: tappır-tuppır, tappır-tuppır! Ancaq axsaq olduğunu unutmuşdu, bir addımının böyük, bir addımının kiçik olduğu yadından çıxmışdı. Eləcə yerin başına dövrə vurub əvvəlki yerinə də qayıtdı. 
O vaxtdan da bala cücə Yerin başına dolanır: tappır-tuppır, tappır-tuppır! – bir addımı böyük, o biri addımı balaca. Hər dəfə də dönüb dolanıb əvvəlki yerinə qayıdır. Acmasın deyə Göy ata ona böyük bir çörək də verib. Ay o cücənin çörəyidir, dimdikləyib yeyir, Ay da azalır, azalır, amma birdən yenə də qaydıb bütöv olur. Ay kiçiləndə insanlar deyir ki, cücə nahar edir.
O vaxtdan göydə cücə çörəyi dimdikləyərkən dimdiyindən düşən qırıntılardan ulduzlar əmələ gəlib.
Yer ana isə yumşaq, mehriban istinin altında isinə-isinə axsaq cücənin bütün nəslinə təşəkkür etməyi qərara aldı. O zamandan toyuq nəslinə xüsusi məqam verildi – birinci onlar Günəşi qarşılayır.
İnsanlar da həmin cücələrə xoruz adı verdi, çünki onlar hər səhər öz qohumlarını qarşılayır, ucadan oxuyaraq təbiəti oyadır, insanları işləməyə çağırır: “Quq-qulu-quu!”
Bu əhvalatı, gözəl dostum, mən babamdan eşitmişəm, indi də sənə danışıram. Bu, yalan-palan da deyil, aaa, and olsun Göyə və Yerə, Oda və Suya. Ümumiyyətlə, mənim yalanla aram yoxdu, nə danışsam, düz danışıram, əsasən də arvadımın xəmiri qıcqıranda. Hərçəndi hamı bilir ki, yalan danışan asan danışır, doğruçu isə doğrunu axtarıb tapmalıdır.
Elina ZARJITSKAYA, Ukrayna, Dnepr şəhəri
Tərcümə edəni: ƏMİR PƏHLƏVAN



Baxış sayı: 1 033


Bölməyə aid digər xəbərlər