23:05 / 23-11-2024
İsrail Hərbi Hava Qüvvələri Suriya ilə Livan sərhədindəki nəzarət-buraxılış məntəqəsini vurub
22:44 / 23-11-2024
COP29-da İtki və Zərər Fondunun tam fəaliyyətə başlamasını təmin edən qərar qəbul olunub
22:39 / 23-11-2024
Leyla Əliyevanın iştirakı ilə Bakıda növbəti ağacəkmə aksiyası keçirilib
21:57 / 23-11-2024
"Bloomberg": Mask yenə planetin ən zəngin adamıdır
21:36 / 23-11-2024
Milli Məclisin Qərbi Azərbaycana Qayıdış üzrə Təşəbbüs Qrupu bəyanat yayıb
21:30 / 23-11-2024
Xumar Qədimovanın yeni “Ay”ı... - Video
21:26 / 23-11-2024
Litvada 2,5 mindən çox NATO əsgəri yerləşdirilib
21:17 / 23-11-2024
Karine Jean-Pierre G20 sammitində rusiyalı jurnalistlərin suallarını cavablandırmaqdan imtina edib
20:59 / 23-11-2024
"Yle": Finnair pilotların tətili səbəbindən təxminən 300 uçuşu ləğv etdi
20:54 / 23-11-2024
Zalujnı hesab edir ki, Rusiya Silahlı Qüvvələri 2027-ci ildə cəbhəni yarıb keçəcək
20:46 / 23-11-2024
Qaz partlayışı nəticəsində bir nəfər xəsarət alıb
20:43 / 23-11-2024
Putin miqrantların sənədlərinin saxtalaşdırılmasına görə 60 milyon rubla qədər cərimələr haqqında qanun imzalayıb
20:34 / 23-11-2024
Fransanın xarici işlər naziri Borro: "Ukraynanın Rusiya Federasiyasına SCALP raketləri atmaq hüququ var"
20:28 / 23-11-2024
HƏMAS bildirir ki, Qəzzanın şimalında israilli girov ölüb
20:23 / 23-11-2024
Zaxarova: "Paris Kiyevi dəstəkləmir, amma bitirir"
20:20 / 23-11-2024
Bir nəfər yaşıl metro xəttinin üzərinə yıxılıb
20:17 / 23-11-2024
Zelenski: Ukraynada 300-dən çox liman infrastrukturu obyekti zədələnib
20:11 / 23-11-2024
Bir qrup şəxs təltif olundu - Siyahı
20:07 / 23-11-2024
Prezidentdən elektrik enerjisi və su təchizatı ilə bağlı - Fərman
19:59 / 23-11-2024
Yüksək vəzifəyə təyin edilən Xəyyam Məmmədov kimdir?
14:26 / 23-11-2024
Şeyx Portuqaliyaya gedir
14:20 / 23-11-2024
Rusiyanın Qırğızıstandakı səfiri əmək miqrasiyası məsələsini kəskin, lakin çox vacib adlandırıb
14:16 / 23-11-2024
Abxaziya İttifaq dövlətinin vahid valyutasının sınaqdan keçirilməsini təklif edib
14:13 / 23-11-2024
"Yabloko" Şlosberqin saxlanmasının səbəbini açıqlayıb
14:08 / 23-11-2024
Peskov: "Qərbdə söz azadlığı yoxdur, son illərin hadisələri bunu göstərir"
14:03 / 23-11-2024
Ovçu silahını boşaldarkən ovçuya atəş açıb
13:57 / 23-11-2024
Həkimlər bir yeniyetmənin sidik kisəsindən 46 maqnit top çıxarıblar
13:52 / 23-11-2024
"Qazprombank" UnionPay kartlarının Türkiyədə qəbulu dayandırılıb
13:46 / 23-11-2024
Bastrıkin qızın döyülməsindən sonra cinayət işinin açılmasını əmr edib
13:40 / 23-11-2024
Qırğızıstan-Rusiya Slavyan Universiteti 15 min nəfərlik kampus tikəcək
13:37 / 23-11-2024
"Bloomberg": Avropa növbəti enerji böhranı ilə üz-üzədir, qazın qiyməti 45% artıb
13:02 / 23-11-2024
70 kq qızılla tutulan diplomat bu səfirlikdə işləyir - Bakıya gətirildi
12:58 / 23-11-2024
Azərbaycanda zəlzələ oldu
22:33 / 22-11-2024
Prezidentdən nazirlə bağlı - Sərəncam
22:20 / 22-11-2024
İsrailli nazir Bakıda Aqarunovun məzarını ziyarət etdi - Fotolar
21:58 / 22-11-2024
Laosda 6 turist metanoldan zəhərlənib
21:26 / 22-11-2024
Putin: "Oreşnik zərbəsinin təsiri strateji silahla müqayisə oluna bilər"
21:01 / 22-11-2024
Zaxarova amerikalı senatorun Hollandiyanı işğal etmək çağırışına cavab verib
20:44 / 22-11-2024
Livanın cənubundakı UNIFIL bazasına raket zərbələri endirilib, nəticədə dörd italyan sülhməramlısı yaralanıb
VƏTƏN BÜTÖVLÜYÜNƏ İNAM...-RAMİZ QASIMOV
Tarix: 17-06-2021 01:04 | Bölmə: Ədəbiyyat
Xanəli Kərimlinin Vətən bütövlüyü ərz edən poeziyası haqda
I yazı
Naxçıvan ədəbi mühitində öz dəsti-xətti, sənətkarlıq keyfiyyəti və əsərlərinin ideya-məzmun xüsusiyyətləri ilə fərqlənən Xanəli Kərimlinin poemaları da geniş oxucu kütləsi tərəfindən maraqla qarşılanır. Onun bir neçə yüksək ideyalılıq kəsb edən poeması ümumən bu janrın inkişafı və zənginləşməsinə əhəmiyyətli təkan verib. Şairin müxtəlif illərdə yazdığı “İnam”, “Təbil”, “Ağrı”, “Bütövlük” kimi poemaları özünün mövzu, ideya və sənətkarlıq xüsusiyyətləri ilə ədəbiyyatın və ədəbiyyatşünaslığın diqqət mərkəzində olub.
Şairin “İnam” (2000-2001) adlanan poeması ilk baxışdan Memar Əcəmiyə həsr olunduğu görünsə də, əsl mahiyyətdə Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini bərpa etməsi və qazanılan nailiyyətlərə həsr edildiyini qətiyyətlə demək olar. Elə əsərin ilk və son bəndləri də məhz bu ideyanı daha konret şəkildə ehtiva edə və ümumiləşdirə bilir. Poemanın ilk bəndində şair:
28 may – İstiqlal Günüm!
Başlanıb yurdumun toy-büsat dəmi!
Yarıb əsrlərin qaranlığından
Təbrikə gəlmişdi ulu Əcəmi–
deyərək Müstəqillik Gününün təntənəli deyd edilməsi günündə müasirliklə bərabər hələ də ölməz əsərlərilə Vətəninə gözəllik, möhtəşəmlik və mədəniyyət qatan ulu Əcəmi Əbubəkiroğlunu da gətirir, onun nəzərindən doğma ölkəsindəki inkişafı, yeniliyi göstərir və aydın bir təsvir edir. Əsəri oxuduqca onun ruhunda müstəqilliyini bərpa etmiş Azərbaycanın, xüsusilə onun ayrılmaz bir parçası olan, qədim tarix və mədəniyyət diyarı olan, dövlətçiliyin mərkəzi Naxçıvanı göstərməyə, təqdim etməyə çalışır. Müstəqilliyin və uzaqgörən insanların bəxş etdiyi yeni inkişaf və mədəni nailiyyətlər Əcəminin nəzərincə təqdim və təsvir edilir:
...Gəzdikcə Naxçıvan torpağını o,
Əllərin qaldırıb dedi: Min şükür!
Öyündü yaradan, quran əllərə,
Gözlərində sevinc, qəlbində qürur.
...Xalqın varlığıyla səsləşən əsər,
Xalqın özü kimi müqəddəsləşər.
Başından əssə də min boran, tufan,
Nə kərpici düşər, nə sözü düşər...
Bunu da diqqətdən yayındırmaq olmaz ki, geniş və möhtəşəm bir inkişaf yolu keçib misilsiz uğurlara imza atan ölkəni göstərməklə qalmayan şair hər zamankı kimi Azərbaycanın Cənub həsrətini, Şərqə, Şimala, Qərbə bölünən dərdlərini dilə gətirir və Əcəminin dilindən bir dözümsüzlük, hayqırtı ifadə edir:
Biz ki azəriyik - türk oğlu türkük!..
Türkün Vətənini bölmək olarmı?
Ey Cahan Pəhləvan, ay Qızıl Arslan,
Vətəndə vətənsiz ölmək olarmı?!
...Vətən əmanətdir nəsilbənəsil,
Odur hər millətin ən şah əsəri.
Vətənsiz millətin, vətənsiz elin
Bir nimdaş həsirtək yoxdur dəyəri.
Əsərdə Vətənin taleyi məsələsi başlıca məsələdir. İstər Ustad Əcəminin, istər də müəllifin öz dilindən deyilən fikirlər Vətənin taleyi məsələsində birləşir və əsərin ideyasına, başlıca məsələsinə çevrilir. Əslində, poemada Vətənin inkişafı ilə bərabər bütövlüyü ideyası da şairin başlıca təbiridir. Buna görə də müəllif özü əsərin sonuna doğru Ustad Əcəmiyə mürasiətə çıxaraq bu 7 bəndlik şeirlə öz fikirlərini, xüsusilə Vətəni bölünməyə, parçalanmağa məhkum edən səbəbləri ümumiləşdirib ifadə edir:
Bizim içimizdə bütövlük olsa,
Vətən bütövlüyü dünəndən olar.
Quş da səkə bilməz başımız üstdən,
Düşmən də tük salar, bağrı çatlayar.
Şair Xanəli Kərimin “Təbil” poeması boşalmaqda olan kəndlərin giley-güzarını, dərd-kədərini dilə gətirir. Poemada bir böyük, bir ulu nəsihəti özünə yer alır. Yaşayışdan ötrü öz doğma evini tərk edib yurdunu boş qoyanlara sarı ünvanlanmış bu əsər özündə Xalq şairi Məmməd Arazın əsərlərinin ruhunu gizləyib. Həqiqi mənada, böyük sənətkarlıqla yazılan poemada şair güclü metaforalar işlədir, sözün poetik imkanlarından çox ustalıqla istifadə edir. Əsərin adındakı “təbil” də “çağırış, nida“ mənalarını andırır. “İsrafilin suru” kimi şairin “Təbil”i də gün-güzəran qovhaqovunda yatmışları oyatmağa yönəlikdir. Sanki təbiət – dağlar, bulaqlar, boş qalan kəndlər, ev-eşiklər şairlə suallaşır, həmsöhbət olur:
...Sən demə insansız dağ da, dərə də,
Anasın itirən quzu kimidir.
Ağzından dürr töksün çiçək dilində
Dəyəri kasıbın sözü kimidir.
Hər yurdu-yuvanı quran ataların əziyyəti, zəhməti, vətən məhəbbəti, yurd-yuva eşqi poemanın bu bəndlərində ümumiləşdirilib. İndi boş qalan yaşayış yerlərində vaxtilə ata-babaların, ana-bacıların çəkdiyi hər türlü əziyyətə işarə edilir. Köçüb gedən adamlar vaxtilə babalarının bu yurd üçün çəkdiyi zəhməti, bu yurdu qurduğu üçün hiss etdiyi sevinci sanki tərk edib gedir, keçmişindən qopur, keçmişinə peşmanlıq duyğusu gətirir. Buna görə də şair Xanəli Kərimli ustadı Məmməd Araz kimi daş yazılarına müraciət edərək vətəndaş olan hər kəsə bu yazılardakı hikməti, çağırışı yada salır:
...İstəyirik Vətən basılmz olsun,
Qoruyaq kəndi də göz bəbəyitək.
Kəndlər də bu Vətənin əsgərləridir,
Əsgərsiz bir Vətən, de, nəyə gərək?
Bu dağlar həyəcan təbili çalır
Sabahın üzünə dik baxmaq üçün....
Şairin 1998-ci ildə qələmə aldığı bu poema öz mövzusu və sənətkarlığı etibarilə Naxçıvan ədəbi mühitində ən qüvvətli poemaların başında gəlir. İdeyası, təsir gücü, sənətkarlıq cəhəti qüvvətli olan əsərdə hər bir oxucu üçün ideya-mənəvi baxımdan maraq doğruracaq mənəvi dəyərlər əks olunub. Vətənə bağlılıq motivləri poema üçün başlıca xüsusiyyətdir. Bütün çətinliklərlə mübarizə əzmi, hər cür problemi, qayğını aşaraq yurd-yuvaya sahib çıxmaq hissi əsərin başlıca ideyasıdır. Bəndlər şəklində yazılan, abab, cdcd şəklində qafiyələnən və 11-lik heca vəznində yazılan poemada diksiya və diktə güclüdür, təlqin etmə pafosu qüvvətliliyi ilə seçilir. Qeyd edildiyi kimi, poemada özünəməxsus güclü məcazlardan, bədii fiqurlardan istifadə edilmiş, maraq doğuran metaforalar, epitet, təşbeh, antiteza, bədii təkrir və başqalarından uğurla istifadə edilmişdir.
Xanəli Kərimlinin “Ağrı”adlanan poeması Qanlı 20 Yanvar hadisələrinə həsr olunub. Poemanın başlığında yazılan “Vətən bir ocaqsa, şəhidlər oddur” ifadəsi də özünəməxsus olaraq seçilərək böyük bir ideyanə özündə ümumiləşdirib.
Şəhidlər xiyabanı xalqın azadlıq amalına xidmət edən mücahidlərin sığındığı bir ocaq kimi təsvir edilir poemada. Xalq axın-axın bura gələək onları ehtiramla yad edir. Hər kəsin bir kimsəsi var burada, amma burdakı hər kəs bütün xalqın əzizi, doğmasıdır, onun baş tacı, qəhrəmanı, unutmadığı igididir. Şair bu ehtişamamla bərabər saxta dona girib şəhidləri yalnız iş xətrinə, protokol qaydası ziyarət edən “Mersedes”li, “Qaz10”lu, “üzdə gülüş, cibdə bomba” gələn, “şux geyimli, şax yerişli”, “qara niyyət, qara əlcək” geyinənləri də təsvir edir. Bu cür adamların ucbatındann vətənin məğlub düşdüyünü, zəiflədiyini hayqırır:
Yazıq Vətən!
Yazıq Vətən!..
Xətaitək babamızdan
Bizə miras qalan Vətən!
Qeyrətimiz ucbatından
ovuc-ovuc parçalandın,
“Qızıl pultək xırdalandın”.
Bir vaxt dünya boyda olan
Azərbaycan,
İndi papaq boyda qaldın.
Şair ustadı Məmməd Araz kimi millətin geri düşməsində, Vətənin bölünməsində xalqın fərdlərinin, təfəkkürünün bölünməsini, “sənin, mənim” ziddiyyətlərinə məğlub düşməsini səbəb olaraq göstərir və lənətləyir. Əsərin sonu milli birliyə, bütövlüyə çağırışla səciyyələnir. Şairin Azərbaycan ədəbiyyatında Cəlil Məmmədquluzadə ilə başlayan, Məmməd Arazla yeni zirvəsinə çatan azərbaycançılıq konsepsiyasına sədaqət və çağırış nümayiş etdirərək bütün
Vətəni-Azərbaycanı anda səsləyir:
Azərbaycan – hər yerində şəhidistan.
And veririk
səndən ötrü şəhidləşən
mərdlərinin al qanına.
And veririk öz adına, öz şanına,
Allahına,
Bir də aydın sabahına.
...And içilir qanlı şəhid kəfəninə,
And içilir Azərbaycan Vətəninə!
Poema 1994-cü ildə yazılıb və Böyük və Bütöv Azərbaycan ideyası ehtiva olunub.
RAMİZ QASIMOV,
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin şöbə müdiri
Baxış sayı: 474
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-06-2021 01:04 | Bölmə: Ədəbiyyat
Xanəli Kərimlinin Vətən bütövlüyü ərz edən poeziyası haqda
I yazı
Naxçıvan ədəbi mühitində öz dəsti-xətti, sənətkarlıq keyfiyyəti və əsərlərinin ideya-məzmun xüsusiyyətləri ilə fərqlənən Xanəli Kərimlinin poemaları da geniş oxucu kütləsi tərəfindən maraqla qarşılanır. Onun bir neçə yüksək ideyalılıq kəsb edən poeması ümumən bu janrın inkişafı və zənginləşməsinə əhəmiyyətli təkan verib. Şairin müxtəlif illərdə yazdığı “İnam”, “Təbil”, “Ağrı”, “Bütövlük” kimi poemaları özünün mövzu, ideya və sənətkarlıq xüsusiyyətləri ilə ədəbiyyatın və ədəbiyyatşünaslığın diqqət mərkəzində olub.
Şairin “İnam” (2000-2001) adlanan poeması ilk baxışdan Memar Əcəmiyə həsr olunduğu görünsə də, əsl mahiyyətdə Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini bərpa etməsi və qazanılan nailiyyətlərə həsr edildiyini qətiyyətlə demək olar. Elə əsərin ilk və son bəndləri də məhz bu ideyanı daha konret şəkildə ehtiva edə və ümumiləşdirə bilir. Poemanın ilk bəndində şair:
28 may – İstiqlal Günüm!
Başlanıb yurdumun toy-büsat dəmi!
Yarıb əsrlərin qaranlığından
Təbrikə gəlmişdi ulu Əcəmi–
deyərək Müstəqillik Gününün təntənəli deyd edilməsi günündə müasirliklə bərabər hələ də ölməz əsərlərilə Vətəninə gözəllik, möhtəşəmlik və mədəniyyət qatan ulu Əcəmi Əbubəkiroğlunu da gətirir, onun nəzərindən doğma ölkəsindəki inkişafı, yeniliyi göstərir və aydın bir təsvir edir. Əsəri oxuduqca onun ruhunda müstəqilliyini bərpa etmiş Azərbaycanın, xüsusilə onun ayrılmaz bir parçası olan, qədim tarix və mədəniyyət diyarı olan, dövlətçiliyin mərkəzi Naxçıvanı göstərməyə, təqdim etməyə çalışır. Müstəqilliyin və uzaqgörən insanların bəxş etdiyi yeni inkişaf və mədəni nailiyyətlər Əcəminin nəzərincə təqdim və təsvir edilir:
...Gəzdikcə Naxçıvan torpağını o,
Əllərin qaldırıb dedi: Min şükür!
Öyündü yaradan, quran əllərə,
Gözlərində sevinc, qəlbində qürur.
...Xalqın varlığıyla səsləşən əsər,
Xalqın özü kimi müqəddəsləşər.
Başından əssə də min boran, tufan,
Nə kərpici düşər, nə sözü düşər...
Bunu da diqqətdən yayındırmaq olmaz ki, geniş və möhtəşəm bir inkişaf yolu keçib misilsiz uğurlara imza atan ölkəni göstərməklə qalmayan şair hər zamankı kimi Azərbaycanın Cənub həsrətini, Şərqə, Şimala, Qərbə bölünən dərdlərini dilə gətirir və Əcəminin dilindən bir dözümsüzlük, hayqırtı ifadə edir:
Biz ki azəriyik - türk oğlu türkük!..
Türkün Vətənini bölmək olarmı?
Ey Cahan Pəhləvan, ay Qızıl Arslan,
Vətəndə vətənsiz ölmək olarmı?!
...Vətən əmanətdir nəsilbənəsil,
Odur hər millətin ən şah əsəri.
Vətənsiz millətin, vətənsiz elin
Bir nimdaş həsirtək yoxdur dəyəri.
Əsərdə Vətənin taleyi məsələsi başlıca məsələdir. İstər Ustad Əcəminin, istər də müəllifin öz dilindən deyilən fikirlər Vətənin taleyi məsələsində birləşir və əsərin ideyasına, başlıca məsələsinə çevrilir. Əslində, poemada Vətənin inkişafı ilə bərabər bütövlüyü ideyası da şairin başlıca təbiridir. Buna görə də müəllif özü əsərin sonuna doğru Ustad Əcəmiyə mürasiətə çıxaraq bu 7 bəndlik şeirlə öz fikirlərini, xüsusilə Vətəni bölünməyə, parçalanmağa məhkum edən səbəbləri ümumiləşdirib ifadə edir:
Bizim içimizdə bütövlük olsa,
Vətən bütövlüyü dünəndən olar.
Quş da səkə bilməz başımız üstdən,
Düşmən də tük salar, bağrı çatlayar.
Şair Xanəli Kərimin “Təbil” poeması boşalmaqda olan kəndlərin giley-güzarını, dərd-kədərini dilə gətirir. Poemada bir böyük, bir ulu nəsihəti özünə yer alır. Yaşayışdan ötrü öz doğma evini tərk edib yurdunu boş qoyanlara sarı ünvanlanmış bu əsər özündə Xalq şairi Məmməd Arazın əsərlərinin ruhunu gizləyib. Həqiqi mənada, böyük sənətkarlıqla yazılan poemada şair güclü metaforalar işlədir, sözün poetik imkanlarından çox ustalıqla istifadə edir. Əsərin adındakı “təbil” də “çağırış, nida“ mənalarını andırır. “İsrafilin suru” kimi şairin “Təbil”i də gün-güzəran qovhaqovunda yatmışları oyatmağa yönəlikdir. Sanki təbiət – dağlar, bulaqlar, boş qalan kəndlər, ev-eşiklər şairlə suallaşır, həmsöhbət olur:
...Sən demə insansız dağ da, dərə də,
Anasın itirən quzu kimidir.
Ağzından dürr töksün çiçək dilində
Dəyəri kasıbın sözü kimidir.
Hər yurdu-yuvanı quran ataların əziyyəti, zəhməti, vətən məhəbbəti, yurd-yuva eşqi poemanın bu bəndlərində ümumiləşdirilib. İndi boş qalan yaşayış yerlərində vaxtilə ata-babaların, ana-bacıların çəkdiyi hər türlü əziyyətə işarə edilir. Köçüb gedən adamlar vaxtilə babalarının bu yurd üçün çəkdiyi zəhməti, bu yurdu qurduğu üçün hiss etdiyi sevinci sanki tərk edib gedir, keçmişindən qopur, keçmişinə peşmanlıq duyğusu gətirir. Buna görə də şair Xanəli Kərimli ustadı Məmməd Araz kimi daş yazılarına müraciət edərək vətəndaş olan hər kəsə bu yazılardakı hikməti, çağırışı yada salır:
...İstəyirik Vətən basılmz olsun,
Qoruyaq kəndi də göz bəbəyitək.
Kəndlər də bu Vətənin əsgərləridir,
Əsgərsiz bir Vətən, de, nəyə gərək?
Bu dağlar həyəcan təbili çalır
Sabahın üzünə dik baxmaq üçün....
Şairin 1998-ci ildə qələmə aldığı bu poema öz mövzusu və sənətkarlığı etibarilə Naxçıvan ədəbi mühitində ən qüvvətli poemaların başında gəlir. İdeyası, təsir gücü, sənətkarlıq cəhəti qüvvətli olan əsərdə hər bir oxucu üçün ideya-mənəvi baxımdan maraq doğruracaq mənəvi dəyərlər əks olunub. Vətənə bağlılıq motivləri poema üçün başlıca xüsusiyyətdir. Bütün çətinliklərlə mübarizə əzmi, hər cür problemi, qayğını aşaraq yurd-yuvaya sahib çıxmaq hissi əsərin başlıca ideyasıdır. Bəndlər şəklində yazılan, abab, cdcd şəklində qafiyələnən və 11-lik heca vəznində yazılan poemada diksiya və diktə güclüdür, təlqin etmə pafosu qüvvətliliyi ilə seçilir. Qeyd edildiyi kimi, poemada özünəməxsus güclü məcazlardan, bədii fiqurlardan istifadə edilmiş, maraq doğuran metaforalar, epitet, təşbeh, antiteza, bədii təkrir və başqalarından uğurla istifadə edilmişdir.
Xanəli Kərimlinin “Ağrı”adlanan poeması Qanlı 20 Yanvar hadisələrinə həsr olunub. Poemanın başlığında yazılan “Vətən bir ocaqsa, şəhidlər oddur” ifadəsi də özünəməxsus olaraq seçilərək böyük bir ideyanə özündə ümumiləşdirib.
Şəhidlər xiyabanı xalqın azadlıq amalına xidmət edən mücahidlərin sığındığı bir ocaq kimi təsvir edilir poemada. Xalq axın-axın bura gələək onları ehtiramla yad edir. Hər kəsin bir kimsəsi var burada, amma burdakı hər kəs bütün xalqın əzizi, doğmasıdır, onun baş tacı, qəhrəmanı, unutmadığı igididir. Şair bu ehtişamamla bərabər saxta dona girib şəhidləri yalnız iş xətrinə, protokol qaydası ziyarət edən “Mersedes”li, “Qaz10”lu, “üzdə gülüş, cibdə bomba” gələn, “şux geyimli, şax yerişli”, “qara niyyət, qara əlcək” geyinənləri də təsvir edir. Bu cür adamların ucbatındann vətənin məğlub düşdüyünü, zəiflədiyini hayqırır:
Yazıq Vətən!
Yazıq Vətən!..
Xətaitək babamızdan
Bizə miras qalan Vətən!
Qeyrətimiz ucbatından
ovuc-ovuc parçalandın,
“Qızıl pultək xırdalandın”.
Bir vaxt dünya boyda olan
Azərbaycan,
İndi papaq boyda qaldın.
Şair ustadı Məmməd Araz kimi millətin geri düşməsində, Vətənin bölünməsində xalqın fərdlərinin, təfəkkürünün bölünməsini, “sənin, mənim” ziddiyyətlərinə məğlub düşməsini səbəb olaraq göstərir və lənətləyir. Əsərin sonu milli birliyə, bütövlüyə çağırışla səciyyələnir. Şairin Azərbaycan ədəbiyyatında Cəlil Məmmədquluzadə ilə başlayan, Məmməd Arazla yeni zirvəsinə çatan azərbaycançılıq konsepsiyasına sədaqət və çağırış nümayiş etdirərək bütün
Vətəni-Azərbaycanı anda səsləyir:
Azərbaycan – hər yerində şəhidistan.
And veririk
səndən ötrü şəhidləşən
mərdlərinin al qanına.
And veririk öz adına, öz şanına,
Allahına,
Bir də aydın sabahına.
...And içilir qanlı şəhid kəfəninə,
And içilir Azərbaycan Vətəninə!
Poema 1994-cü ildə yazılıb və Böyük və Bütöv Azərbaycan ideyası ehtiva olunub.
RAMİZ QASIMOV,
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin şöbə müdiri
Baxış sayı: 474
Bölməyə aid digər xəbərlər
13-11-2024, 23:46
Görkəmli Türk Ədibi Sərhəd Kabaklı-Vüqar Əhməd
1-11-2024, 13:16
Sumqayıt şəhərinin 75 illiyinə həsr olunmuş ədəbi-bədii gecə keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-10-2024, 21:46
Rusiyanın əməkdar artisti Kazbek Suanov dünyasını dəyişib
26-10-2024, 18:55
Tanzaniyada Puşkinin abidəsinin açılışı olub, nağılları isə suahili dilində nəşr olunub
16-10-2024, 10:02
Naxçıvan ədəbi mühitinin seçilən nümayəndəsi Hüseyn Razinin 100 illiyinə layiqli töhfə
12-10-2024, 20:45
Naxçıvanda xarici tədqiqatçıların iştirakı ilə arxeoloji kəşfiyyat işləri aparılır
12-10-2024, 19:55
Azərbaycan Universitetində Mirzə Ələkbər Sabir irsi və ədəbi dilə həsr olunmuş tədbir keçirilib
12-10-2024, 10:47
Ədəbiyyat müəllimi erotik fotolara görə töhmət alıb
28-09-2024, 21:57
Onu "Türk dünyasının sevilən qızı" adlandırırdılar
28-09-2024, 21:51
Vüqar Əhməd: "Allahımızın üzü dönüb"
2-08-2024, 14:53
Mirzə Ələkbər Sabir Fondu yeni layihənin icrasına başlayıb
1-08-2024, 13:22
“Cəfər Cabbarlı - ədəbiyyatımızın böyük sənət fədaisi” adlı layihənin icrasına başlanılıb
12-06-2024, 23:33
Professor Mahirə Hüseynova Turan Elmlər Akademiyasının akademiki seçilib
9-06-2024, 15:53
"Zəfəri yaşadanlar” kitabının təqdimat mərasimindən-VİDEO+FOTOLAR
6-06-2024, 14:52
Sumqayıtda Mikayıl Müşfiqin anım mərasimi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
1-05-2024, 21:08
Rusiya yazıçılarının kitablarının 170-dən çox nadir nəşri Avropa kitabxanalarından yoxa çıxıb
27-04-2024, 00:42
ƏZƏL-AXIR SÖZ QALACAQ DÜNYADA
26-04-2024, 11:47
AMEA NİZAMİ GƏNCƏVİ ADINA İNSTİTUTUN 90 İLLİYİ
19-04-2024, 12:41
"SUMQAYIT! ƏBƏDİ YAŞA" LAYİHƏSİ mərhum şair Sabir Sarvana həsr olunmuşdu
17-04-2024, 21:58
ADPU-nun Beynəlxalq əlaqələr üzrə prorektoru Mahirə Hüseynova Dünya Söz Akademiyasının fəxri akademik üzvü seçilib
28-03-2024, 23:35
ZİYALI ÖMRÜNÜN AKKORDLARI...
26-03-2024, 14:48
Şeirlər-İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
7-03-2024, 23:27
VÜQAR,ƏHMƏD TÜRKSOY- UN QIZIL MEDALI İLƏ TƏLTİF OLUNUB
7-03-2024, 23:12
Kostomarov "Qanqster Peterburq" serialından mahnı oxudu
11-02-2024, 00:49
Sumqayıtda şair Sabir Yusifoğlunun xatirə gecəsi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-01-2024, 14:54
Dramaturq Aleksandr Gelmanı avtomobil vurub
26-12-2023, 20:56
Jurnalist və yazıçı Valeri Şamşurin vəfat edib
21-12-2023, 23:29
BACI İTİRMİŞƏM-VÜQAR ƏHMƏD
19-12-2023, 15:51
“Ərəb mənbələrində azərbaycanlı alim və ədiblər (VII-XVII əsrlər)” adlı kitab nəşr olunub
19-12-2023, 15:05
Təhlükəsizlik qüvvələri Akuninin kitablarını nəşr edən nəşriyyata gəlib
30-11-2023, 23:25
BİR ŞAİR YAŞAYIR MİNGƏÇEVİRDƏ...
28-11-2023, 16:41
Ankarada Sadiq Qurbanovun kitabının təqdimatı olub – FOTO
27-11-2023, 10:45
İrlandiyalı Pol Linç 2023-cü il üçün "Man Booke"r mükafatını qazandı
1-11-2023, 11:19
Buninin qardaşı qızı 100 yaşında dünyasını dəyişib
18-10-2023, 21:25
ŞAİRİN OXUCULAR QARŞISINDA POETİK HESABATI
16-10-2023, 14:46
Əlyazma kolleksiyaları oxuculara virtual təqdim olunur
15-10-2023, 22:09
Şair və rəssam Qavriil Lubnin vəfat edib
4-10-2023, 20:34
“Heydər Əliyev: tariximizdə və taleyimizdə” kitabının təqdimatı olub
24-09-2023, 20:54
AMEA Naxçıvan Bölməsində Məhəmmədhüseyn Şəhriyara həsr olunmuş konfrans
22-09-2023, 21:09
Qərbi Azərbaycan haqqında kitabın və sosioloji-tədqiqatın nəticələri ilə bağlı hesabatın təqdimatı keçirilib
13-09-2023, 15:11
Seyfəddin Dağlının “Gəcil qapısı” pomanının təqdimatı Keçirilib
10-09-2023, 00:17
“Heydər Əliyev ideyaları və müasir dövr” respublika elmi konfransının materialları çapdan çıxıb
3-09-2023, 22:18
YAZARLAR MƏDƏNİYYƏT İŞÇİLƏRİNİ MƏFTUN ETDİLƏR
15-08-2023, 00:28
ƏBÜLFƏT HƏSƏNOĞLU-ŞEİRLƏR
8-08-2023, 18:16
Vəfat etmiş tərcüməçi və yazıçı Leonid Volodarski