20:49 / 12-07-2025
İranda böyük fiber optik nasazlığı səbəbindən internet kəsilib
20:45 / 12-07-2025
Şərqşünas İbrahimov Fidanın PKK-nın özünü dağıtması ilə necə əlaqəli ola biləcəyini izah etdi
20:41 / 12-07-2025
CNN: Məxfi Xidmət rəhbərləri Trampın Butlerdə sui-qəsd cəhdindən sonra cəzalandırılmayıb
20:37 / 12-07-2025
"Associated Press": Arizona sətəlcəm vəbasından ölüm qeydə alıb
20:34 / 12-07-2025
Tramp İrlandiyaya gedən teleaparıcının vətəndaşlığından məhrum etmək istədiyini bildirib
20:26 / 12-07-2025
“Mədəni İrs Beynəlxalq Ustad Məktəbinin yaradılması və kursların keçirilməsi” layihəsi çərçivəsində görüş keçirilib
20:05 / 12-07-2025
Vüqar Rəhimzadə: “Gəmiqaya və Göygöl Tarixi-Mədəni və Təbii Kompleksi” Azərbaycanın bəşəriyyətə bəxş etdiyi irs nümunəsidir
20:02 / 12-07-2025
TWZ "An-124" təyyarəsinin Kiyev üzərində uçuşunun mənasını izah edib
19:58 / 12-07-2025
Merkuris: "Tramp Rusiyanın tarif layihəsinə dəstək elan edə bilər"
19:55 / 12-07-2025
Hindistan polisi iki uşaqlı rus qadını cəngəllikdən xilas edib
19:42 / 12-07-2025
AFP: Fransanın ən böyük Buddist məbədi yanğında qismən dağılıb
19:37 / 12-07-2025
Qadın avar çəkərkən barjanın altında qalaraq xəsarət alıb.
19:33 / 12-07-2025
NYT: Tramp sədaqətli olmaq üçün səriştəsiz bir komanda topladı
19:28 / 12-07-2025
Meksika ABŞ-ın 30% tariflərini ədalətsiz adlandırır
10:29 / 12-07-2025
Lavrov: "Putin və Kim Çen In bir-biri ilə müntəzəm əlaqə saxlayırlar"
10:25 / 12-07-2025
Moskalkova: "Ukraynalı məhbuslar xaç və İncil gətirməyi xahiş ediblər"
10:20 / 12-07-2025
Qaraçılar yük maşını sürücüsünü aldadaraq 20 ton saqqız oğurlayıblar
10:17 / 12-07-2025
Lavrov: "Rusiya KXDR-in niyə nüvə proqramını həyata keçirdiyini başa düşür"
10:13 / 12-07-2025
Lavrov: "Xüsusi əməliyyat üzrə Rusiya ilə əməkdaşlıq formalarını KXDR özü müəyyən edir"
10:10 / 12-07-2025
Sahibsiz itlər bir neçə uşağa hücum edib
10:06 / 12-07-2025
FT: Tramp Zelenskini sülhə maneə kimi görür
23:11 / 11-07-2025
Belqorodlu rəssam onun fraqment üzərindəki rəsminin Putinə hədiyyə ediləcəyini gözləmirdi
22:42 / 11-07-2025
NYT: Putin Trampın təzyiqinə məhəl qoymamaq niyyətindədir
22:40 / 11-07-2025
Ekspert Taloraya: "BRİKS sammitinin əsas sensasiyası Trampın reaksiyasıdır"
22:37 / 11-07-2025
16 yaşlı qızı TikTok hesabını silməkdən imtina etdiyi üçün güllələyib
22:32 / 11-07-2025
"Steyqan": ABŞ Kiyevə yalnız Patriot sistemləri olmayan raketlər göndərəcək
22:28 / 11-07-2025
ABŞ Senatının Silahlı Qüvvələr Komitəsi Ukraynaya 500 milyon dollarlıq hərbi yardımı təsdiqləyib
19:53 / 11-07-2025
Orenburq RPL-ə qayıtdıqdan sonra azarkeşlərə müraciət etdi
19:49 / 11-07-2025
Çekunkov: "NATO ölkələri Arktikaya qarşı aqressiv tondan istifadə edirlər"
19:45 / 11-07-2025
Lavrov Şimali Koreyaya səfər edəcək
19:25 / 11-07-2025
Peskov Avropa liderlərinin israrını və Trampın Rusiya ilə bağlı açıqlamasını dəyərləndirib
19:17 / 11-07-2025
Moldova prokurorları deputat Marina Tauberə 13 il həbs cəzası istəyib
19:07 / 11-07-2025
Mahaçqala administrasiyasında səhlənkarlıq işi üzrə axtarışlar aparılıb
19:04 / 11-07-2025
Kommunal xidmətin rəhbəri kütləvi zəhərlənmədən sonra həbs edilib
11:26 / 11-07-2025
Vüqar Rəhimzadə: "Azərbaycan konstruktiv və lider mövqeyi ilə sülh gündəliyini irəli aparır"
11:17 / 11-07-2025
Lavrov: "Birləşmiş Fələstin Əmirliklərinin yaradılması ideyaları getdikcə daha çox səslənir"
11:13 / 11-07-2025
Lavrov: "Berlin, Paris və London Avropanı Rusiya ilə müharibəyə qızışdırmağa çalışır"
VƏTƏN BÜTÖVLÜYÜNƏ İNAM...-RAMİZ QASIMOV
Tarix: 17-06-2021 01:04 | Bölmə: Ədəbiyyat
Xanəli Kərimlinin Vətən bütövlüyü ərz edən poeziyası haqda
I yazı
Naxçıvan ədəbi mühitində öz dəsti-xətti, sənətkarlıq keyfiyyəti və əsərlərinin ideya-məzmun xüsusiyyətləri ilə fərqlənən Xanəli Kərimlinin poemaları da geniş oxucu kütləsi tərəfindən maraqla qarşılanır. Onun bir neçə yüksək ideyalılıq kəsb edən poeması ümumən bu janrın inkişafı və zənginləşməsinə əhəmiyyətli təkan verib. Şairin müxtəlif illərdə yazdığı “İnam”, “Təbil”, “Ağrı”, “Bütövlük” kimi poemaları özünün mövzu, ideya və sənətkarlıq xüsusiyyətləri ilə ədəbiyyatın və ədəbiyyatşünaslığın diqqət mərkəzində olub.
Şairin “İnam” (2000-2001) adlanan poeması ilk baxışdan Memar Əcəmiyə həsr olunduğu görünsə də, əsl mahiyyətdə Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini bərpa etməsi və qazanılan nailiyyətlərə həsr edildiyini qətiyyətlə demək olar. Elə əsərin ilk və son bəndləri də məhz bu ideyanı daha konret şəkildə ehtiva edə və ümumiləşdirə bilir. Poemanın ilk bəndində şair:
28 may – İstiqlal Günüm!
Başlanıb yurdumun toy-büsat dəmi!
Yarıb əsrlərin qaranlığından
Təbrikə gəlmişdi ulu Əcəmi–
deyərək Müstəqillik Gününün təntənəli deyd edilməsi günündə müasirliklə bərabər hələ də ölməz əsərlərilə Vətəninə gözəllik, möhtəşəmlik və mədəniyyət qatan ulu Əcəmi Əbubəkiroğlunu da gətirir, onun nəzərindən doğma ölkəsindəki inkişafı, yeniliyi göstərir və aydın bir təsvir edir. Əsəri oxuduqca onun ruhunda müstəqilliyini bərpa etmiş Azərbaycanın, xüsusilə onun ayrılmaz bir parçası olan, qədim tarix və mədəniyyət diyarı olan, dövlətçiliyin mərkəzi Naxçıvanı göstərməyə, təqdim etməyə çalışır. Müstəqilliyin və uzaqgörən insanların bəxş etdiyi yeni inkişaf və mədəni nailiyyətlər Əcəminin nəzərincə təqdim və təsvir edilir:
...Gəzdikcə Naxçıvan torpağını o,
Əllərin qaldırıb dedi: Min şükür!
Öyündü yaradan, quran əllərə,
Gözlərində sevinc, qəlbində qürur.
...Xalqın varlığıyla səsləşən əsər,
Xalqın özü kimi müqəddəsləşər.
Başından əssə də min boran, tufan,
Nə kərpici düşər, nə sözü düşər...
Bunu da diqqətdən yayındırmaq olmaz ki, geniş və möhtəşəm bir inkişaf yolu keçib misilsiz uğurlara imza atan ölkəni göstərməklə qalmayan şair hər zamankı kimi Azərbaycanın Cənub həsrətini, Şərqə, Şimala, Qərbə bölünən dərdlərini dilə gətirir və Əcəminin dilindən bir dözümsüzlük, hayqırtı ifadə edir:
Biz ki azəriyik - türk oğlu türkük!..
Türkün Vətənini bölmək olarmı?
Ey Cahan Pəhləvan, ay Qızıl Arslan,
Vətəndə vətənsiz ölmək olarmı?!
...Vətən əmanətdir nəsilbənəsil,
Odur hər millətin ən şah əsəri.
Vətənsiz millətin, vətənsiz elin
Bir nimdaş həsirtək yoxdur dəyəri.
Əsərdə Vətənin taleyi məsələsi başlıca məsələdir. İstər Ustad Əcəminin, istər də müəllifin öz dilindən deyilən fikirlər Vətənin taleyi məsələsində birləşir və əsərin ideyasına, başlıca məsələsinə çevrilir. Əslində, poemada Vətənin inkişafı ilə bərabər bütövlüyü ideyası da şairin başlıca təbiridir. Buna görə də müəllif özü əsərin sonuna doğru Ustad Əcəmiyə mürasiətə çıxaraq bu 7 bəndlik şeirlə öz fikirlərini, xüsusilə Vətəni bölünməyə, parçalanmağa məhkum edən səbəbləri ümumiləşdirib ifadə edir:
Bizim içimizdə bütövlük olsa,
Vətən bütövlüyü dünəndən olar.
Quş da səkə bilməz başımız üstdən,
Düşmən də tük salar, bağrı çatlayar.
Şair Xanəli Kərimin “Təbil” poeması boşalmaqda olan kəndlərin giley-güzarını, dərd-kədərini dilə gətirir. Poemada bir böyük, bir ulu nəsihəti özünə yer alır. Yaşayışdan ötrü öz doğma evini tərk edib yurdunu boş qoyanlara sarı ünvanlanmış bu əsər özündə Xalq şairi Məmməd Arazın əsərlərinin ruhunu gizləyib. Həqiqi mənada, böyük sənətkarlıqla yazılan poemada şair güclü metaforalar işlədir, sözün poetik imkanlarından çox ustalıqla istifadə edir. Əsərin adındakı “təbil” də “çağırış, nida“ mənalarını andırır. “İsrafilin suru” kimi şairin “Təbil”i də gün-güzəran qovhaqovunda yatmışları oyatmağa yönəlikdir. Sanki təbiət – dağlar, bulaqlar, boş qalan kəndlər, ev-eşiklər şairlə suallaşır, həmsöhbət olur:
...Sən demə insansız dağ da, dərə də,
Anasın itirən quzu kimidir.
Ağzından dürr töksün çiçək dilində
Dəyəri kasıbın sözü kimidir.
Hər yurdu-yuvanı quran ataların əziyyəti, zəhməti, vətən məhəbbəti, yurd-yuva eşqi poemanın bu bəndlərində ümumiləşdirilib. İndi boş qalan yaşayış yerlərində vaxtilə ata-babaların, ana-bacıların çəkdiyi hər türlü əziyyətə işarə edilir. Köçüb gedən adamlar vaxtilə babalarının bu yurd üçün çəkdiyi zəhməti, bu yurdu qurduğu üçün hiss etdiyi sevinci sanki tərk edib gedir, keçmişindən qopur, keçmişinə peşmanlıq duyğusu gətirir. Buna görə də şair Xanəli Kərimli ustadı Məmməd Araz kimi daş yazılarına müraciət edərək vətəndaş olan hər kəsə bu yazılardakı hikməti, çağırışı yada salır:
...İstəyirik Vətən basılmz olsun,
Qoruyaq kəndi də göz bəbəyitək.
Kəndlər də bu Vətənin əsgərləridir,
Əsgərsiz bir Vətən, de, nəyə gərək?
Bu dağlar həyəcan təbili çalır
Sabahın üzünə dik baxmaq üçün....
Şairin 1998-ci ildə qələmə aldığı bu poema öz mövzusu və sənətkarlığı etibarilə Naxçıvan ədəbi mühitində ən qüvvətli poemaların başında gəlir. İdeyası, təsir gücü, sənətkarlıq cəhəti qüvvətli olan əsərdə hər bir oxucu üçün ideya-mənəvi baxımdan maraq doğruracaq mənəvi dəyərlər əks olunub. Vətənə bağlılıq motivləri poema üçün başlıca xüsusiyyətdir. Bütün çətinliklərlə mübarizə əzmi, hər cür problemi, qayğını aşaraq yurd-yuvaya sahib çıxmaq hissi əsərin başlıca ideyasıdır. Bəndlər şəklində yazılan, abab, cdcd şəklində qafiyələnən və 11-lik heca vəznində yazılan poemada diksiya və diktə güclüdür, təlqin etmə pafosu qüvvətliliyi ilə seçilir. Qeyd edildiyi kimi, poemada özünəməxsus güclü məcazlardan, bədii fiqurlardan istifadə edilmiş, maraq doğuran metaforalar, epitet, təşbeh, antiteza, bədii təkrir və başqalarından uğurla istifadə edilmişdir.
Xanəli Kərimlinin “Ağrı”adlanan poeması Qanlı 20 Yanvar hadisələrinə həsr olunub. Poemanın başlığında yazılan “Vətən bir ocaqsa, şəhidlər oddur” ifadəsi də özünəməxsus olaraq seçilərək böyük bir ideyanə özündə ümumiləşdirib.
Şəhidlər xiyabanı xalqın azadlıq amalına xidmət edən mücahidlərin sığındığı bir ocaq kimi təsvir edilir poemada. Xalq axın-axın bura gələək onları ehtiramla yad edir. Hər kəsin bir kimsəsi var burada, amma burdakı hər kəs bütün xalqın əzizi, doğmasıdır, onun baş tacı, qəhrəmanı, unutmadığı igididir. Şair bu ehtişamamla bərabər saxta dona girib şəhidləri yalnız iş xətrinə, protokol qaydası ziyarət edən “Mersedes”li, “Qaz10”lu, “üzdə gülüş, cibdə bomba” gələn, “şux geyimli, şax yerişli”, “qara niyyət, qara əlcək” geyinənləri də təsvir edir. Bu cür adamların ucbatındann vətənin məğlub düşdüyünü, zəiflədiyini hayqırır:
Yazıq Vətən!
Yazıq Vətən!..
Xətaitək babamızdan
Bizə miras qalan Vətən!
Qeyrətimiz ucbatından
ovuc-ovuc parçalandın,
“Qızıl pultək xırdalandın”.
Bir vaxt dünya boyda olan
Azərbaycan,
İndi papaq boyda qaldın.
Şair ustadı Məmməd Araz kimi millətin geri düşməsində, Vətənin bölünməsində xalqın fərdlərinin, təfəkkürünün bölünməsini, “sənin, mənim” ziddiyyətlərinə məğlub düşməsini səbəb olaraq göstərir və lənətləyir. Əsərin sonu milli birliyə, bütövlüyə çağırışla səciyyələnir. Şairin Azərbaycan ədəbiyyatında Cəlil Məmmədquluzadə ilə başlayan, Məmməd Arazla yeni zirvəsinə çatan azərbaycançılıq konsepsiyasına sədaqət və çağırış nümayiş etdirərək bütün
Vətəni-Azərbaycanı anda səsləyir:
Azərbaycan – hər yerində şəhidistan.
And veririk
səndən ötrü şəhidləşən
mərdlərinin al qanına.
And veririk öz adına, öz şanına,
Allahına,
Bir də aydın sabahına.
...And içilir qanlı şəhid kəfəninə,
And içilir Azərbaycan Vətəninə!
Poema 1994-cü ildə yazılıb və Böyük və Bütöv Azərbaycan ideyası ehtiva olunub.
RAMİZ QASIMOV,
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin şöbə müdiri
Baxış sayı: 598
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-06-2021 01:04 | Bölmə: Ədəbiyyat
Xanəli Kərimlinin Vətən bütövlüyü ərz edən poeziyası haqda
I yazı
Naxçıvan ədəbi mühitində öz dəsti-xətti, sənətkarlıq keyfiyyəti və əsərlərinin ideya-məzmun xüsusiyyətləri ilə fərqlənən Xanəli Kərimlinin poemaları da geniş oxucu kütləsi tərəfindən maraqla qarşılanır. Onun bir neçə yüksək ideyalılıq kəsb edən poeması ümumən bu janrın inkişafı və zənginləşməsinə əhəmiyyətli təkan verib. Şairin müxtəlif illərdə yazdığı “İnam”, “Təbil”, “Ağrı”, “Bütövlük” kimi poemaları özünün mövzu, ideya və sənətkarlıq xüsusiyyətləri ilə ədəbiyyatın və ədəbiyyatşünaslığın diqqət mərkəzində olub.
Şairin “İnam” (2000-2001) adlanan poeması ilk baxışdan Memar Əcəmiyə həsr olunduğu görünsə də, əsl mahiyyətdə Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini bərpa etməsi və qazanılan nailiyyətlərə həsr edildiyini qətiyyətlə demək olar. Elə əsərin ilk və son bəndləri də məhz bu ideyanı daha konret şəkildə ehtiva edə və ümumiləşdirə bilir. Poemanın ilk bəndində şair:
28 may – İstiqlal Günüm!
Başlanıb yurdumun toy-büsat dəmi!
Yarıb əsrlərin qaranlığından
Təbrikə gəlmişdi ulu Əcəmi–
deyərək Müstəqillik Gününün təntənəli deyd edilməsi günündə müasirliklə bərabər hələ də ölməz əsərlərilə Vətəninə gözəllik, möhtəşəmlik və mədəniyyət qatan ulu Əcəmi Əbubəkiroğlunu da gətirir, onun nəzərindən doğma ölkəsindəki inkişafı, yeniliyi göstərir və aydın bir təsvir edir. Əsəri oxuduqca onun ruhunda müstəqilliyini bərpa etmiş Azərbaycanın, xüsusilə onun ayrılmaz bir parçası olan, qədim tarix və mədəniyyət diyarı olan, dövlətçiliyin mərkəzi Naxçıvanı göstərməyə, təqdim etməyə çalışır. Müstəqilliyin və uzaqgörən insanların bəxş etdiyi yeni inkişaf və mədəni nailiyyətlər Əcəminin nəzərincə təqdim və təsvir edilir:
...Gəzdikcə Naxçıvan torpağını o,
Əllərin qaldırıb dedi: Min şükür!
Öyündü yaradan, quran əllərə,
Gözlərində sevinc, qəlbində qürur.
...Xalqın varlığıyla səsləşən əsər,
Xalqın özü kimi müqəddəsləşər.
Başından əssə də min boran, tufan,
Nə kərpici düşər, nə sözü düşər...
Bunu da diqqətdən yayındırmaq olmaz ki, geniş və möhtəşəm bir inkişaf yolu keçib misilsiz uğurlara imza atan ölkəni göstərməklə qalmayan şair hər zamankı kimi Azərbaycanın Cənub həsrətini, Şərqə, Şimala, Qərbə bölünən dərdlərini dilə gətirir və Əcəminin dilindən bir dözümsüzlük, hayqırtı ifadə edir:
Biz ki azəriyik - türk oğlu türkük!..
Türkün Vətənini bölmək olarmı?
Ey Cahan Pəhləvan, ay Qızıl Arslan,
Vətəndə vətənsiz ölmək olarmı?!
...Vətən əmanətdir nəsilbənəsil,
Odur hər millətin ən şah əsəri.
Vətənsiz millətin, vətənsiz elin
Bir nimdaş həsirtək yoxdur dəyəri.
Əsərdə Vətənin taleyi məsələsi başlıca məsələdir. İstər Ustad Əcəminin, istər də müəllifin öz dilindən deyilən fikirlər Vətənin taleyi məsələsində birləşir və əsərin ideyasına, başlıca məsələsinə çevrilir. Əslində, poemada Vətənin inkişafı ilə bərabər bütövlüyü ideyası da şairin başlıca təbiridir. Buna görə də müəllif özü əsərin sonuna doğru Ustad Əcəmiyə mürasiətə çıxaraq bu 7 bəndlik şeirlə öz fikirlərini, xüsusilə Vətəni bölünməyə, parçalanmağa məhkum edən səbəbləri ümumiləşdirib ifadə edir:
Bizim içimizdə bütövlük olsa,
Vətən bütövlüyü dünəndən olar.
Quş da səkə bilməz başımız üstdən,
Düşmən də tük salar, bağrı çatlayar.
Şair Xanəli Kərimin “Təbil” poeması boşalmaqda olan kəndlərin giley-güzarını, dərd-kədərini dilə gətirir. Poemada bir böyük, bir ulu nəsihəti özünə yer alır. Yaşayışdan ötrü öz doğma evini tərk edib yurdunu boş qoyanlara sarı ünvanlanmış bu əsər özündə Xalq şairi Məmməd Arazın əsərlərinin ruhunu gizləyib. Həqiqi mənada, böyük sənətkarlıqla yazılan poemada şair güclü metaforalar işlədir, sözün poetik imkanlarından çox ustalıqla istifadə edir. Əsərin adındakı “təbil” də “çağırış, nida“ mənalarını andırır. “İsrafilin suru” kimi şairin “Təbil”i də gün-güzəran qovhaqovunda yatmışları oyatmağa yönəlikdir. Sanki təbiət – dağlar, bulaqlar, boş qalan kəndlər, ev-eşiklər şairlə suallaşır, həmsöhbət olur:
...Sən demə insansız dağ da, dərə də,
Anasın itirən quzu kimidir.
Ağzından dürr töksün çiçək dilində
Dəyəri kasıbın sözü kimidir.
Hər yurdu-yuvanı quran ataların əziyyəti, zəhməti, vətən məhəbbəti, yurd-yuva eşqi poemanın bu bəndlərində ümumiləşdirilib. İndi boş qalan yaşayış yerlərində vaxtilə ata-babaların, ana-bacıların çəkdiyi hər türlü əziyyətə işarə edilir. Köçüb gedən adamlar vaxtilə babalarının bu yurd üçün çəkdiyi zəhməti, bu yurdu qurduğu üçün hiss etdiyi sevinci sanki tərk edib gedir, keçmişindən qopur, keçmişinə peşmanlıq duyğusu gətirir. Buna görə də şair Xanəli Kərimli ustadı Məmməd Araz kimi daş yazılarına müraciət edərək vətəndaş olan hər kəsə bu yazılardakı hikməti, çağırışı yada salır:
...İstəyirik Vətən basılmz olsun,
Qoruyaq kəndi də göz bəbəyitək.
Kəndlər də bu Vətənin əsgərləridir,
Əsgərsiz bir Vətən, de, nəyə gərək?
Bu dağlar həyəcan təbili çalır
Sabahın üzünə dik baxmaq üçün....
Şairin 1998-ci ildə qələmə aldığı bu poema öz mövzusu və sənətkarlığı etibarilə Naxçıvan ədəbi mühitində ən qüvvətli poemaların başında gəlir. İdeyası, təsir gücü, sənətkarlıq cəhəti qüvvətli olan əsərdə hər bir oxucu üçün ideya-mənəvi baxımdan maraq doğruracaq mənəvi dəyərlər əks olunub. Vətənə bağlılıq motivləri poema üçün başlıca xüsusiyyətdir. Bütün çətinliklərlə mübarizə əzmi, hər cür problemi, qayğını aşaraq yurd-yuvaya sahib çıxmaq hissi əsərin başlıca ideyasıdır. Bəndlər şəklində yazılan, abab, cdcd şəklində qafiyələnən və 11-lik heca vəznində yazılan poemada diksiya və diktə güclüdür, təlqin etmə pafosu qüvvətliliyi ilə seçilir. Qeyd edildiyi kimi, poemada özünəməxsus güclü məcazlardan, bədii fiqurlardan istifadə edilmiş, maraq doğuran metaforalar, epitet, təşbeh, antiteza, bədii təkrir və başqalarından uğurla istifadə edilmişdir.
Xanəli Kərimlinin “Ağrı”adlanan poeması Qanlı 20 Yanvar hadisələrinə həsr olunub. Poemanın başlığında yazılan “Vətən bir ocaqsa, şəhidlər oddur” ifadəsi də özünəməxsus olaraq seçilərək böyük bir ideyanə özündə ümumiləşdirib.
Şəhidlər xiyabanı xalqın azadlıq amalına xidmət edən mücahidlərin sığındığı bir ocaq kimi təsvir edilir poemada. Xalq axın-axın bura gələək onları ehtiramla yad edir. Hər kəsin bir kimsəsi var burada, amma burdakı hər kəs bütün xalqın əzizi, doğmasıdır, onun baş tacı, qəhrəmanı, unutmadığı igididir. Şair bu ehtişamamla bərabər saxta dona girib şəhidləri yalnız iş xətrinə, protokol qaydası ziyarət edən “Mersedes”li, “Qaz10”lu, “üzdə gülüş, cibdə bomba” gələn, “şux geyimli, şax yerişli”, “qara niyyət, qara əlcək” geyinənləri də təsvir edir. Bu cür adamların ucbatındann vətənin məğlub düşdüyünü, zəiflədiyini hayqırır:
Yazıq Vətən!
Yazıq Vətən!..
Xətaitək babamızdan
Bizə miras qalan Vətən!
Qeyrətimiz ucbatından
ovuc-ovuc parçalandın,
“Qızıl pultək xırdalandın”.
Bir vaxt dünya boyda olan
Azərbaycan,
İndi papaq boyda qaldın.
Şair ustadı Məmməd Araz kimi millətin geri düşməsində, Vətənin bölünməsində xalqın fərdlərinin, təfəkkürünün bölünməsini, “sənin, mənim” ziddiyyətlərinə məğlub düşməsini səbəb olaraq göstərir və lənətləyir. Əsərin sonu milli birliyə, bütövlüyə çağırışla səciyyələnir. Şairin Azərbaycan ədəbiyyatında Cəlil Məmmədquluzadə ilə başlayan, Məmməd Arazla yeni zirvəsinə çatan azərbaycançılıq konsepsiyasına sədaqət və çağırış nümayiş etdirərək bütün
Vətəni-Azərbaycanı anda səsləyir:
Azərbaycan – hər yerində şəhidistan.
And veririk
səndən ötrü şəhidləşən
mərdlərinin al qanına.
And veririk öz adına, öz şanına,
Allahına,
Bir də aydın sabahına.
...And içilir qanlı şəhid kəfəninə,
And içilir Azərbaycan Vətəninə!
Poema 1994-cü ildə yazılıb və Böyük və Bütöv Azərbaycan ideyası ehtiva olunub.
RAMİZ QASIMOV,
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin şöbə müdiri
Baxış sayı: 598
Bölməyə aid digər xəbərlər
15-06-2025, 20:02
Sumqayıtda şairə-jurnalist İlhamə Məhəmmədqızının 55 illik yubileyi qeyd olundu-VİDEO+FOTOLAR
11-06-2025, 11:03
38 yaşlı şairə vəfat edib
3-06-2025, 07:39
DƏYƏRLİ ŞAİRİN YENİ SÖZ SOVQATI- TARİYEL ABBASLI
31-05-2025, 16:06
Sumqayıtda şair Rafiq Yusifoğlunun 75 illik yubileyinə həsr olunmuş ədəbi bədii gecə keçirildi-VİDEO+FOTOLAR
31-05-2025, 15:15
Ukraynada ABŞ yazıçısının 30 min kitabı rus mafiyasını “romantikləşdirdiyinə” görə məhv edilib
17-05-2025, 18:21
Türkiyə Ədəbiyyat Vəqfi Sumqayıtda-Kitab təqdimatı və mükafatlandırma-VİDEO+FOTOLAR
9-05-2025, 10:00
Azərbaycan Hərb Tarixi Muzeyində “Böyük Qələbənin varisləri” kitabının təqdimatı keçirilib
8-05-2025, 23:12
"Azərbaycan" jurnalının kollektivi oxucularla görüşüb-VİDEO+FOTOLAR
7-05-2025, 10:44
Sumqayıt şəhərində Güləmail Muradın "Beş Ulduz" adlı kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
2-05-2025, 10:58
ŞAHLAR GÖYTÜRKÜN ALİM – ŞAİR– VƏTƏNDAŞ MİSSİYASI-Vüqar Əhməd
18-04-2025, 00:01
Miraslan Rasimi də itirdik-Namiq MƏMMƏDLİ
16-04-2025, 23:50
Ədalət Əroğlunun doğum gününü təbrik edirəm!
16-04-2025, 22:31
Şair və ədəbiyyatşünas Konstantin Kedrov vəfat edib
9-04-2025, 09:10
Qahirədə seminar: Azərbaycan alimləri ərəb dilinin inkişafına böyük töhfələr veriblər
17-03-2025, 11:15
MƏZARSIZ QƏHRƏMAN-Xaqani Abbasəli ÖZTÜRK
16-03-2025, 02:44
Sumqayıtda şair Məmməd İlqarın 75 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
12-03-2025, 22:08
Elmin təhsilə inteqrasiyası istiqamətində növbəti mühazirə oxunub
2-03-2025, 22:59
Sumqayıt şəhərində Natəvan Dəmirçioğlunun "Açar" romanının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
25-02-2025, 13:05
Sumqayıt şəhərində deputatın kitabının təqdimatı keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
19-02-2025, 22:17
Sumqayıtda şair Asif Asimanın 70 illik yubileyi keçirilib-VİDEO+FOROLAR
19-02-2025, 09:01
Nəcibliyi, ziyalılığı ilə hər kəsin sevgisini qazanan işıqlı insan
9-02-2025, 21:49
Şeirlər- İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
1-02-2025, 23:22
Xalidə Nurayı TƏBRİK EDİRİK!
23-12-2024, 15:46
Səbuhi Zamanın “Adamın Dibi” adlı kitabı işıq üzü gördü
15-12-2024, 14:33
Yazıçı Samir İmanovun "Arzularımın rəqsi" adlı kitabının təqdimat mərasimi keçirilib
13-11-2024, 23:46
Görkəmli Türk Ədibi Sərhəd Kabaklı-Vüqar Əhməd
1-11-2024, 13:16
Sumqayıt şəhərinin 75 illiyinə həsr olunmuş ədəbi-bədii gecə keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-10-2024, 21:46
Rusiyanın əməkdar artisti Kazbek Suanov dünyasını dəyişib
26-10-2024, 18:55
Tanzaniyada Puşkinin abidəsinin açılışı olub, nağılları isə suahili dilində nəşr olunub
16-10-2024, 10:02
Naxçıvan ədəbi mühitinin seçilən nümayəndəsi Hüseyn Razinin 100 illiyinə layiqli töhfə
12-10-2024, 20:45
Naxçıvanda xarici tədqiqatçıların iştirakı ilə arxeoloji kəşfiyyat işləri aparılır
12-10-2024, 19:55
Azərbaycan Universitetində Mirzə Ələkbər Sabir irsi və ədəbi dilə həsr olunmuş tədbir keçirilib
12-10-2024, 10:47
Ədəbiyyat müəllimi erotik fotolara görə töhmət alıb
28-09-2024, 21:57
Onu "Türk dünyasının sevilən qızı" adlandırırdılar
28-09-2024, 21:51
Vüqar Əhməd: "Allahımızın üzü dönüb"
2-08-2024, 14:53
Mirzə Ələkbər Sabir Fondu yeni layihənin icrasına başlayıb
1-08-2024, 13:22
“Cəfər Cabbarlı - ədəbiyyatımızın böyük sənət fədaisi” adlı layihənin icrasına başlanılıb
12-06-2024, 23:33
Professor Mahirə Hüseynova Turan Elmlər Akademiyasının akademiki seçilib
9-06-2024, 15:53
"Zəfəri yaşadanlar” kitabının təqdimat mərasimindən-VİDEO+FOTOLAR
6-06-2024, 14:52
Sumqayıtda Mikayıl Müşfiqin anım mərasimi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
1-05-2024, 21:08
Rusiya yazıçılarının kitablarının 170-dən çox nadir nəşri Avropa kitabxanalarından yoxa çıxıb
27-04-2024, 00:42
ƏZƏL-AXIR SÖZ QALACAQ DÜNYADA
26-04-2024, 11:47
AMEA NİZAMİ GƏNCƏVİ ADINA İNSTİTUTUN 90 İLLİYİ