10:16 / 21-12-2024
FT: Bəşər Əsədin həyat yoldaşı Moskvada xərçəngdən müalicə alır
10:11 / 21-12-2024
Xərçəngdən müalicə alan III Çarlz "hələ də sağdır" deyə, zarafat etdi
10:06 / 21-12-2024
Tuvada 5,7 bal gücündə zəlzələ baş verib
10:01 / 21-12-2024
Ostin və Umerov Ukraynaya hərbi yardımı müzakirə ediblər
09:57 / 21-12-2024
İsrailin Qəzzada hava hücumları nəticəsində 25 fələstinli həlak olub
09:53 / 21-12-2024
Mikroavtobus və yük maşınının toqquşması nəticəsində 13 nəfər ölüb
09:50 / 21-12-2024
Husilər Təl-Əvivə zərbə endirib: düşmənin ürəyi artıq təhlükəsiz deyil
09:47 / 21-12-2024
Mazutdan zərər çəkən 250-dən çox quş xilas edilib
09:43 / 21-12-2024
ABŞ hökuməti işini dayandırdı, Senatın müvəqqəti büdcəni qəbul etməyə vaxtı olmadı
09:40 / 21-12-2024
FT: Şolts Dudanın Rusiya aktivlərinin müsadirəsi ilə bağlı sözlərinə kəskin reaksiya verdi
09:36 / 21-12-2024
Məhkəmə Roskosmos rəhbərinin keçmiş müavininin işi üzrə daşınmaz əmlaka həbs qoyub
09:33 / 21-12-2024
Vuçiç Fikonun niyə dekabrın 23-də Putinlə görüşə gedəcəyini açıqlayıb
09:27 / 21-12-2024
Cənubi Koreya dekabrın 21-də üçüncü kəşfiyyat peykini orbitə çıxaracaq
09:24 / 21-12-2024
SZ: Maqdeburqda avtomobili izdihamın üzərinə sürən adam qaçqın kimi tanınıb
09:16 / 21-12-2024
Törədilən terror aktında 68 nəfər müxtəlif dərəcəli bədən xəsarətləri alıb
09:11 / 21-12-2024
ABŞ ordusu Britaniyadakı hava bazaları üzərində pilotsuz təyyarələrin öhdəsindən gələ bilməyib
09:07 / 21-12-2024
TASS: Suriyada itkin düşən jurnalistin anası Putinə kömək vədinə görə təşəkkür edib
09:03 / 21-12-2024
"Times of Israel": Təl-Əvivə raket hücumu nəticəsində 16 nəfər yaralanıb
08:59 / 21-12-2024
"İzvestiya": Saxta neyron şəbəkələri 10 milyondan çox rusiyalının məlumatlarını oğurlaya bilər
08:54 / 21-12-2024
ABŞ Misirə 4,69 milyard dollar dəyərində tanklar üçün avadanlıq verəcək
08:48 / 21-12-2024
İkinci yüksək vəzifəsidir... - Yeni sədr kimdir?
23:55 / 20-12-2024
Məktəb tualetində videokamera tapılıb
23:34 / 20-12-2024
Naməlum şəxs bank filialında partlayış törədib
15:27 / 20-12-2024
Gürcüstanın baş naziri Kobaxidze: "Biz xarici agentlər haqqında qanunun dəyişdirilməsini müzakirə etməyə hazırıq"
10:04 / 20-12-2024
Könül Nurullayeva "Ər-Riyad 2025" ilə əlaqədar yaradılmış Koordinasiya Komissiyasının sədri seçilib
09:57 / 20-12-2024
WP: NATO Rusiya ilə müqavilə bağladıqdan sonra Ukraynaya qoşun yeridəcək
09:55 / 20-12-2024
30 il əvvəl törədilən uşaq qətlinə görə hökm çıxarılıb
09:53 / 20-12-2024
Kazanlı təqaüdçü Putinə müraciət etdikdən sonra cinayət işi açılıb
09:50 / 20-12-2024
Yanvarın 1-dən Rusiyanın 55 regionunda turist vergisi tətbiq ediləcək
09:47 / 20-12-2024
Primoryedə məhbus bir qrup narkotik alverçisi təşkil edib
09:44 / 20-12-2024
Tatarıstan hakimiyyəti Putinə şikayət edən ipoteka sahiblərinin problemlərindən xəbərdardır
09:41 / 20-12-2024
RKN: 2021-ci ildən Google 34,5 milyard rubl cəzalandırılıb
09:38 / 20-12-2024
FVVSR-nin rəhbəri Mazepin:"Üzgüçülərimiz Macarıstanda keçirilən dünya çempionatında bütün gözləntiləri aşdılar
09:33 / 20-12-2024
Vladimir Putin Karakasda Nikolas Maduronun andiçmə mərasiminə dəvət alıb
09:29 / 20-12-2024
CNN: ABŞ son bir ildə 270 min miqrantı ölkədən çıxarıb
09:26 / 20-12-2024
ABŞ Konqresi Nazirlər Kabinetinin və dövlət borcunun maliyyələşdirilməsi ilə bağlı Respublikaçılar layihəsini rədd etdi
09:22 / 20-12-2024
İstintaq Komitəsi Omsk vilayətindəki istirahət mərkəzində kütləvi zəhərlənmədən sonra yoxlama aparır
09:18 / 20-12-2024
Son illərdə ən böyük kiberhücum Ukraynanın dövlət reyestrlərinə edilib
O, HEYDƏR DÜHASIDIR-Ramiz QASIMOV
Tarix: 10-07-2023 19:57 | Bölmə: Ədəbiyyat
Yaşadığımız 2023-cü ildə Azərbaycan xalqının xilaskar oğlu, dahi şəxsiyyət Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 ili böyük coşqu ilə qeyd edilir. Yaşadığımız həyatın obrazlı salnaməsi hesab olunan bədii ədəbiyyatımızda da Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin möhtəşəm obrazı yaradılmış, nəsillərə örnək olan əməli fəaliyyəti əks etdirilmişdir. Dahi şəxsiyyətə ümumxalq məhəbbətini əks etdirən şairlərimizdən biri də Naxçıvan ədəbi mühitinin istedadlı nümayəndələrindən biri olan Ələsgər Nehrəmlidir.
Ələsgər Nehrəmli daha çox lirik şeir ustasıdır. Şair lirik şeir yaradıcılığında daha çox tanınıb. Hətta şairin xalq şeiri tərzində yazdığı əsərlər ədəbiyyatşünaslar və söz adamları tərəfindən çox bəyənilib və yüksək qiymətləndirilib. Onun yaradıcılığında poemalar da əsaslı yer tutub. Bir sıra mövzulara müraciət edən şair Azərbaycanın xilaskarı və əbədi lideri Heydər Əliyevin də mənalı ömür və mübarizə yoluna həsr olunan poemalar ərsəyə gətirib. Ümumiyyətlə, Ələsgər Negrəmlinin “Heydərnamə”, “Epiloq”, “Od oğulları”, “Əhməd və Tahirə”, “Alın yazısı”, “Qum qalanın oğulları”, “İstedadın taleyi” kimi poemaları mövzu müxtəlifliyilə Naxçıvanda poema yaraıcılığının zənginləşməsinə xidmət etmişdir.
Qocaman söz adamlarından olan Ələsgər Nehrəmlinin “Heydərnamə” poeması Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin anadan olmasının 80-ci ildönümü ərəfəsində qələmə alınıb. Poemada Ulu Öndər Heydər Əliyevin misilsiz dövlətçilik xidmətləri və Azərbaycan xalqının bu görkəmli şəxsiyyətə böyük məhəbbəti başlıca yer alıb. “Proloq”, “Heydərin Vətən sevgisi”, “Heydər dühasıyla ucalır vətən”, “Xalqın sevgisinə layiqsiniz”, “Çünki öndə gedən o Heydər oldu”, “Səni çox axtardı gözü xalqımın”, “Səni qucaqladı belə Naxçıvan”, “Yaxşı ki qayıtdın Azərbaycana”, “Heydərin inamlı yüksəliş yolu”, “Heydərin İlhamlı yüksəliş yolu”, “Xalqın vuran gözüdür, Vuran ürəyi Heydər” kimi bölmələrdən ibarətdir. Eyni mövzuda və yaxın məzmunda yazılmış ayrı-yrı şeir nümunələrini xatırladır əsər. Hətta şeirlərin yazılma tarixinə diqqət etdikdə bunu daha yaxından və aydın görmək də mümkündür. Lakin şeirlərin tarixi-xronoloji ardıcıllığa malik olması, məzmun əhatəsi və ideya əlaqələnməsi poema adlanmasına xələl gətirmir. Şair Ulu Öndərin misilsiz şəxsiyyəti və əzəmətli obrazını yaradır. Mənsub olduğu ölkəsini, millətini hər cür bəlalardan xilasedən böyük xilaskar kimi Heydər Əliyev fenomenini oxucusuna təqdim və təsvir edir. Onun misislsiz xidmətləri böyük bir xilaskarlıq missiyası və mücadiləsi kimi əzəmətli yerini tapır. əsərin “Heydər dühasıyla ucalır Vətən” bölməsində müəllif Heydər Əliyev-Azərbaycan qoşalığını poetik biçimdə məharətlə ifadə etmişdir:
Azərbaycan Vətənim, namusum, qeyrətimdir,
Onu quran, yaradan öz xalqım, millətimdir.
...O, Heydər dühasıdır, sənin görən gözlərin,
Xoşbəxtliyə yol açır tükənməyən hünərin və s.
Əsərdə dahi lider Heydər Əliyevin 1969-cu il iyulun 22-də siyasi hakimiyyətə - rəhbərliyə gəlməsindən, Azərbaycanda böyük dövlətçilik mücadiləsi aparmasından, ölkənin, xalqın milli inkişafına yön verən çoxşaxəli fəaliyyətindən poetik şəkildə bəhs edilmişdir. Şairin yaradıcı məqsədi odur ki, həm müdrik liderin liderlik obrazı və fəaliyyətinin mahiyyəti açılsın, liderlik missiyasının təfərrüatı bəlli olsun, həm də Ulu Öndərin nəhəng, bənzərsiz siması və fenomenal obrazı mücəssəməsini tapsın. Dahi rəhbərin hakimiyyətə gələndən Azərbaycanda həyata keçirdiyi ardıcıl quruculuq işləri onun liderlik missiyasının konstruktiv xarakteri və səciyyəsini təqdim edir. Ulu Öndərin parlayan istedad və qurucu fəaliyyətilə öndə gedərək SSRİ kimi böyük bir ölkənin Siyasi Bürosuna qəbul edilməsi də poemada Azərbaycan xalqının böyük nailiyyəti kimi təqdim edilmiş, “Kremlə sancılan Türk Bayrağı”nın əzəmətli obrazından bəhs edilmişdir. Şair Ə.Nehrəmli bu baxımdan yazır:
Xalqın dilin, dinin, mənəviyyatın,
Çox zəngin folklorun, ədəbiyyatın,
Dünyaya səs salan mədəniyyətin,
Hər yerdə tanıdan çox səfər oldu,
Çünki öndə gedən O, Heydər oldu!
Əsərdə Azərbaycanın 80-ci illərin sonu - 90-cı illərin əvvəllərində ictimai-siyasi prosesləri, nankor və xain erməni millətçilərinin Azərbaycan ərazilərinə işğalçı hücumları konteksində müdrik liderə olan xaqlın təkidli çağırış və müraciətləri yer alaraq Heydər Əliyev şəxsiyyətinə ictimai-mənəvi ehtiyacı təqdim etmişdir. Müəllif erməni şovinistlərinə “qulp tutan” ozamankı SSRİ rəhbəri M.Qorbaçovun azərbaycanlılara qarşı xain mövqeyi, Dağlıq Qarabağ və ətrafı rayonlar məsələsində erməni tərəfinə xaincə göstərdiyi dəstək, 1990-cı ilin 20 yanvarında SSRİ dövlətinə canı, qanı və hər cür zəhməti, əməyi, sərvətilə dayaq durmuş, misilsiz xidmətlər göstərmiş Azərbaycan xalqına qarşı törətdiyi qanlı cinayət və s. əhatəsində xalqın müdrik və uzaqgörən övladına - Heydər Əliyevə olan ümummilli ehtiyacı əks etdirmişdir. Müəllif bir tərəfdən konkret dövrün ictimai-siyasi hadisələrini əks etdirib oxucularına məlum edir, ədəbi yaddaşa daşıyır, digər tərəfdən dahi liderin şəxiyyətinə olan milli-mənəvi ehtiyac və zərurəti, daha doğrusu və dəqiqi, xalqın təkidli tələbi ilə onun siyasi hakimiyyıtı gəlişini əks etdirirdi. Dahi liderin 20 yanvar hadisələrindən sonra Azərbaycana qayıdışı, ölkəyə rəhbərlik edən satqın rəhbərlər tərəfindən bu görkəmli şəxsiyyətin vaxtilə qurub-yaratdığı ölkənin paytaxtı Bakı şəhərinə düşməsinə maneçilik törədilməsi və xalqın böyük oğlunun mübarək qədəmlərilə dos-doğma vətəni, böyüyüb boya-başa çatdığı, o dövrdə düşmənlər tərəfindən hər cür blokadaya salınmış və çətin günlər yaşayan Naxçıvana yol alması kimi tarixi hadisələr əsərdə öz əksini tapmışdır. Belə ki, xalqın böyük oğlu Naxçıvan camaatı tərəfindən böyük bayram əhval-ruhiyyəsilə qarşılanaraq qurbanlar kəsilmiş və şadyanalıq edilmişdir. Heydər Əliyev xalq-rəhbər birliyi əhatəsində doğma Naxçıvanın ən çətin sınaqlardan üzüağ çıxmasına şərait yaratmış, muxtar respublikada böyük müstəqillik hərəkatı və dövlətçilik tədbirləri həyata keçirilmişdir. Xalqın böyük əzmlə əldə etdiyi dövlət müstəqilliyinin əldən getməsi, vətəndaş qarşıdurması və ölkənin parçalanması təhlükəsi anında xalqın təkidli tələbinin Ulu Öndər Heydər Əliyevi siyasi hakimiyyətə dəvət etməsi əsərdə müəllif tərəfdən poetik ustalıqla, bədii əsərə xas poetik təhkiyə ilə təqdim edilmişdir:
Üçrəngli bayrağı ucaltdın yenə,
Müqəddəs himnimdən qabardı sinə.
Naxçıvan səs saldı “Od Ölkəsinə”,
Xalqın göz yaşların silə Naxçıvan,
Səni qucaqladı belə Naxçıvan!
Poemada Heydər Əliyev siyasətinə ləyaqətlə xidmət edən və onu uğurla davam etdirən İlham Əliyevin xidmətləri də təqdim edilmişdir. Əsərin sonundakı “Xalqın görən gözüdür, vuran ürəyi Heydər” hissəsi epiloq təsirini bağışlayr və əsəri ümumiləşdirir.
Müəllifin müdrik lider Heydər Əliyevin vəfatına həsr etdiyi və “ağı” təsirini bağışlayan “Epiloq” adlandırdığı əsər də öz mövzusunda layiqli poemalardan biridir. “Əbədi yaşayır Heydər”, “Sən oldun”, “Heydər ideyası, Heydər zəkası”, “Davam edir Heydər yolu” kimi bölmələr daxilində şair bir xalqın əvəzsiz və nəhəng övladı olan Heydər Əliyev kimi görkəmli bir simanın vəfatından doğan kədəri, ona olan hədsiz sevgi, sayğı və ehtiramı bədii biçimin qüdrətilə ifadə etmişdir:
Bütün dünya tutdu acı xəbəri,
Milyonları boğdu acı bir qəhər.
Saldıq son mənzilə yola Heydəri,
Dünyasını dəyişdi O Ulu Öndər!
Poemanın girişindəki bu hiss, duyğu və kədər notları bizi orta əsrlərin böyük sərkərdəsi Cavanşirin ölümü haqda Davdağın yazdığı ağıya götürür. Hər iki əsərdə xalqın böyük və əvəzsiz övladına olan sevgisi, əvəzedilməz şəxsiyyətlərin itkisindən doğan dərin kədər və sarsıntısı əsas pafosu təşkil etmişdir.
Bu şeirin özünəməxsusluğu ondadır ki, əvvəlki poemanın davamı və hətta adına uyğun olaraq bu əsərin epiloqu təsirini bağışlayır. Həqiqətən də, “Epiloq” adlandırılan bu əsər əvvəlki poemanın tərkibinə daxil olmaqla daha çox məzmun qazanar və əsl bədii mahiyyətini tapır. Əvvəlki poemada müəllif daha çox ümummilli liderin həyat və fəaliyyət yoluna nəzər salırsa, bu əsərində görkəmli şəxsiyyətin fiziki itkisindən doğan kədəri, eləcə də mənəvi varlığı və əbədiyaşarlığını əks etdirmişdir. Həm də məhz bu struktur imkanlarında poemanın qəhrəmanı – xalqın böyük oğlu Heydər Əliyevin əzəmətli obrazı tam və təkmil şəkildə yaradılmış olmuşdur.
Beləliklə, Azərbaycanın xalqının xilaskar oğlu Heydər Əliyevin möhtəşəm obrazının yaradıldığı çoxsaylı bədii nümunələr arasında Naxçıvan ədəbi mühitinin istedadlı nümayəndələrindən olan Ələsgər Nehrəmlinin də qiymətli əsərləri yer alır. Həmin dövrün müasirlərindən olan şair Ələsgər Nehrəmli poema və lirik əsərlərində Heydər Əliyevin Azərbaycan xalqının xilası və qurtuluşu yolunda çəkdiyi min bir zəhməti, misilsiz xidmətləri və s. əks etdirmiş, müdrik və xilaskar bir şəxsiyyətin əzəmətli obrazını yaratmaqla da ədəbiyyatımızın obrazlar qalareyasını zənginləşdirmişdir.
Ramiz QASIMOV,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin şöbə müdiri,
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Baxış sayı: 1 361
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 10-07-2023 19:57 | Bölmə: Ədəbiyyat
Yaşadığımız 2023-cü ildə Azərbaycan xalqının xilaskar oğlu, dahi şəxsiyyət Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 ili böyük coşqu ilə qeyd edilir. Yaşadığımız həyatın obrazlı salnaməsi hesab olunan bədii ədəbiyyatımızda da Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin möhtəşəm obrazı yaradılmış, nəsillərə örnək olan əməli fəaliyyəti əks etdirilmişdir. Dahi şəxsiyyətə ümumxalq məhəbbətini əks etdirən şairlərimizdən biri də Naxçıvan ədəbi mühitinin istedadlı nümayəndələrindən biri olan Ələsgər Nehrəmlidir.
Ələsgər Nehrəmli daha çox lirik şeir ustasıdır. Şair lirik şeir yaradıcılığında daha çox tanınıb. Hətta şairin xalq şeiri tərzində yazdığı əsərlər ədəbiyyatşünaslar və söz adamları tərəfindən çox bəyənilib və yüksək qiymətləndirilib. Onun yaradıcılığında poemalar da əsaslı yer tutub. Bir sıra mövzulara müraciət edən şair Azərbaycanın xilaskarı və əbədi lideri Heydər Əliyevin də mənalı ömür və mübarizə yoluna həsr olunan poemalar ərsəyə gətirib. Ümumiyyətlə, Ələsgər Negrəmlinin “Heydərnamə”, “Epiloq”, “Od oğulları”, “Əhməd və Tahirə”, “Alın yazısı”, “Qum qalanın oğulları”, “İstedadın taleyi” kimi poemaları mövzu müxtəlifliyilə Naxçıvanda poema yaraıcılığının zənginləşməsinə xidmət etmişdir.
Qocaman söz adamlarından olan Ələsgər Nehrəmlinin “Heydərnamə” poeması Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin anadan olmasının 80-ci ildönümü ərəfəsində qələmə alınıb. Poemada Ulu Öndər Heydər Əliyevin misilsiz dövlətçilik xidmətləri və Azərbaycan xalqının bu görkəmli şəxsiyyətə böyük məhəbbəti başlıca yer alıb. “Proloq”, “Heydərin Vətən sevgisi”, “Heydər dühasıyla ucalır vətən”, “Xalqın sevgisinə layiqsiniz”, “Çünki öndə gedən o Heydər oldu”, “Səni çox axtardı gözü xalqımın”, “Səni qucaqladı belə Naxçıvan”, “Yaxşı ki qayıtdın Azərbaycana”, “Heydərin inamlı yüksəliş yolu”, “Heydərin İlhamlı yüksəliş yolu”, “Xalqın vuran gözüdür, Vuran ürəyi Heydər” kimi bölmələrdən ibarətdir. Eyni mövzuda və yaxın məzmunda yazılmış ayrı-yrı şeir nümunələrini xatırladır əsər. Hətta şeirlərin yazılma tarixinə diqqət etdikdə bunu daha yaxından və aydın görmək də mümkündür. Lakin şeirlərin tarixi-xronoloji ardıcıllığa malik olması, məzmun əhatəsi və ideya əlaqələnməsi poema adlanmasına xələl gətirmir. Şair Ulu Öndərin misilsiz şəxsiyyəti və əzəmətli obrazını yaradır. Mənsub olduğu ölkəsini, millətini hər cür bəlalardan xilasedən böyük xilaskar kimi Heydər Əliyev fenomenini oxucusuna təqdim və təsvir edir. Onun misislsiz xidmətləri böyük bir xilaskarlıq missiyası və mücadiləsi kimi əzəmətli yerini tapır. əsərin “Heydər dühasıyla ucalır Vətən” bölməsində müəllif Heydər Əliyev-Azərbaycan qoşalığını poetik biçimdə məharətlə ifadə etmişdir:
Azərbaycan Vətənim, namusum, qeyrətimdir,
Onu quran, yaradan öz xalqım, millətimdir.
...O, Heydər dühasıdır, sənin görən gözlərin,
Xoşbəxtliyə yol açır tükənməyən hünərin və s.
Əsərdə dahi lider Heydər Əliyevin 1969-cu il iyulun 22-də siyasi hakimiyyətə - rəhbərliyə gəlməsindən, Azərbaycanda böyük dövlətçilik mücadiləsi aparmasından, ölkənin, xalqın milli inkişafına yön verən çoxşaxəli fəaliyyətindən poetik şəkildə bəhs edilmişdir. Şairin yaradıcı məqsədi odur ki, həm müdrik liderin liderlik obrazı və fəaliyyətinin mahiyyəti açılsın, liderlik missiyasının təfərrüatı bəlli olsun, həm də Ulu Öndərin nəhəng, bənzərsiz siması və fenomenal obrazı mücəssəməsini tapsın. Dahi rəhbərin hakimiyyətə gələndən Azərbaycanda həyata keçirdiyi ardıcıl quruculuq işləri onun liderlik missiyasının konstruktiv xarakteri və səciyyəsini təqdim edir. Ulu Öndərin parlayan istedad və qurucu fəaliyyətilə öndə gedərək SSRİ kimi böyük bir ölkənin Siyasi Bürosuna qəbul edilməsi də poemada Azərbaycan xalqının böyük nailiyyəti kimi təqdim edilmiş, “Kremlə sancılan Türk Bayrağı”nın əzəmətli obrazından bəhs edilmişdir. Şair Ə.Nehrəmli bu baxımdan yazır:
Xalqın dilin, dinin, mənəviyyatın,
Çox zəngin folklorun, ədəbiyyatın,
Dünyaya səs salan mədəniyyətin,
Hər yerdə tanıdan çox səfər oldu,
Çünki öndə gedən O, Heydər oldu!
Əsərdə Azərbaycanın 80-ci illərin sonu - 90-cı illərin əvvəllərində ictimai-siyasi prosesləri, nankor və xain erməni millətçilərinin Azərbaycan ərazilərinə işğalçı hücumları konteksində müdrik liderə olan xaqlın təkidli çağırış və müraciətləri yer alaraq Heydər Əliyev şəxsiyyətinə ictimai-mənəvi ehtiyacı təqdim etmişdir. Müəllif erməni şovinistlərinə “qulp tutan” ozamankı SSRİ rəhbəri M.Qorbaçovun azərbaycanlılara qarşı xain mövqeyi, Dağlıq Qarabağ və ətrafı rayonlar məsələsində erməni tərəfinə xaincə göstərdiyi dəstək, 1990-cı ilin 20 yanvarında SSRİ dövlətinə canı, qanı və hər cür zəhməti, əməyi, sərvətilə dayaq durmuş, misilsiz xidmətlər göstərmiş Azərbaycan xalqına qarşı törətdiyi qanlı cinayət və s. əhatəsində xalqın müdrik və uzaqgörən övladına - Heydər Əliyevə olan ümummilli ehtiyacı əks etdirmişdir. Müəllif bir tərəfdən konkret dövrün ictimai-siyasi hadisələrini əks etdirib oxucularına məlum edir, ədəbi yaddaşa daşıyır, digər tərəfdən dahi liderin şəxiyyətinə olan milli-mənəvi ehtiyac və zərurəti, daha doğrusu və dəqiqi, xalqın təkidli tələbi ilə onun siyasi hakimiyyıtı gəlişini əks etdirirdi. Dahi liderin 20 yanvar hadisələrindən sonra Azərbaycana qayıdışı, ölkəyə rəhbərlik edən satqın rəhbərlər tərəfindən bu görkəmli şəxsiyyətin vaxtilə qurub-yaratdığı ölkənin paytaxtı Bakı şəhərinə düşməsinə maneçilik törədilməsi və xalqın böyük oğlunun mübarək qədəmlərilə dos-doğma vətəni, böyüyüb boya-başa çatdığı, o dövrdə düşmənlər tərəfindən hər cür blokadaya salınmış və çətin günlər yaşayan Naxçıvana yol alması kimi tarixi hadisələr əsərdə öz əksini tapmışdır. Belə ki, xalqın böyük oğlu Naxçıvan camaatı tərəfindən böyük bayram əhval-ruhiyyəsilə qarşılanaraq qurbanlar kəsilmiş və şadyanalıq edilmişdir. Heydər Əliyev xalq-rəhbər birliyi əhatəsində doğma Naxçıvanın ən çətin sınaqlardan üzüağ çıxmasına şərait yaratmış, muxtar respublikada böyük müstəqillik hərəkatı və dövlətçilik tədbirləri həyata keçirilmişdir. Xalqın böyük əzmlə əldə etdiyi dövlət müstəqilliyinin əldən getməsi, vətəndaş qarşıdurması və ölkənin parçalanması təhlükəsi anında xalqın təkidli tələbinin Ulu Öndər Heydər Əliyevi siyasi hakimiyyətə dəvət etməsi əsərdə müəllif tərəfdən poetik ustalıqla, bədii əsərə xas poetik təhkiyə ilə təqdim edilmişdir:
Üçrəngli bayrağı ucaltdın yenə,
Müqəddəs himnimdən qabardı sinə.
Naxçıvan səs saldı “Od Ölkəsinə”,
Xalqın göz yaşların silə Naxçıvan,
Səni qucaqladı belə Naxçıvan!
Poemada Heydər Əliyev siyasətinə ləyaqətlə xidmət edən və onu uğurla davam etdirən İlham Əliyevin xidmətləri də təqdim edilmişdir. Əsərin sonundakı “Xalqın görən gözüdür, vuran ürəyi Heydər” hissəsi epiloq təsirini bağışlayr və əsəri ümumiləşdirir.
Müəllifin müdrik lider Heydər Əliyevin vəfatına həsr etdiyi və “ağı” təsirini bağışlayan “Epiloq” adlandırdığı əsər də öz mövzusunda layiqli poemalardan biridir. “Əbədi yaşayır Heydər”, “Sən oldun”, “Heydər ideyası, Heydər zəkası”, “Davam edir Heydər yolu” kimi bölmələr daxilində şair bir xalqın əvəzsiz və nəhəng övladı olan Heydər Əliyev kimi görkəmli bir simanın vəfatından doğan kədəri, ona olan hədsiz sevgi, sayğı və ehtiramı bədii biçimin qüdrətilə ifadə etmişdir:
Bütün dünya tutdu acı xəbəri,
Milyonları boğdu acı bir qəhər.
Saldıq son mənzilə yola Heydəri,
Dünyasını dəyişdi O Ulu Öndər!
Poemanın girişindəki bu hiss, duyğu və kədər notları bizi orta əsrlərin böyük sərkərdəsi Cavanşirin ölümü haqda Davdağın yazdığı ağıya götürür. Hər iki əsərdə xalqın böyük və əvəzsiz övladına olan sevgisi, əvəzedilməz şəxsiyyətlərin itkisindən doğan dərin kədər və sarsıntısı əsas pafosu təşkil etmişdir.
Bu şeirin özünəməxsusluğu ondadır ki, əvvəlki poemanın davamı və hətta adına uyğun olaraq bu əsərin epiloqu təsirini bağışlayır. Həqiqətən də, “Epiloq” adlandırılan bu əsər əvvəlki poemanın tərkibinə daxil olmaqla daha çox məzmun qazanar və əsl bədii mahiyyətini tapır. Əvvəlki poemada müəllif daha çox ümummilli liderin həyat və fəaliyyət yoluna nəzər salırsa, bu əsərində görkəmli şəxsiyyətin fiziki itkisindən doğan kədəri, eləcə də mənəvi varlığı və əbədiyaşarlığını əks etdirmişdir. Həm də məhz bu struktur imkanlarında poemanın qəhrəmanı – xalqın böyük oğlu Heydər Əliyevin əzəmətli obrazı tam və təkmil şəkildə yaradılmış olmuşdur.
Beləliklə, Azərbaycanın xalqının xilaskar oğlu Heydər Əliyevin möhtəşəm obrazının yaradıldığı çoxsaylı bədii nümunələr arasında Naxçıvan ədəbi mühitinin istedadlı nümayəndələrindən olan Ələsgər Nehrəmlinin də qiymətli əsərləri yer alır. Həmin dövrün müasirlərindən olan şair Ələsgər Nehrəmli poema və lirik əsərlərində Heydər Əliyevin Azərbaycan xalqının xilası və qurtuluşu yolunda çəkdiyi min bir zəhməti, misilsiz xidmətləri və s. əks etdirmiş, müdrik və xilaskar bir şəxsiyyətin əzəmətli obrazını yaratmaqla da ədəbiyyatımızın obrazlar qalareyasını zənginləşdirmişdir.
Ramiz QASIMOV,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin şöbə müdiri,
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Baxış sayı: 1 361
Bölməyə aid digər xəbərlər
15-12-2024, 14:33
Yazıçı Samir İmanovun "Arzularımın rəqsi" adlı kitabının təqdimat mərasimi keçirilib
13-11-2024, 23:46
Görkəmli Türk Ədibi Sərhəd Kabaklı-Vüqar Əhməd
1-11-2024, 13:16
Sumqayıt şəhərinin 75 illiyinə həsr olunmuş ədəbi-bədii gecə keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-10-2024, 21:46
Rusiyanın əməkdar artisti Kazbek Suanov dünyasını dəyişib
26-10-2024, 18:55
Tanzaniyada Puşkinin abidəsinin açılışı olub, nağılları isə suahili dilində nəşr olunub
16-10-2024, 10:02
Naxçıvan ədəbi mühitinin seçilən nümayəndəsi Hüseyn Razinin 100 illiyinə layiqli töhfə
12-10-2024, 20:45
Naxçıvanda xarici tədqiqatçıların iştirakı ilə arxeoloji kəşfiyyat işləri aparılır
12-10-2024, 19:55
Azərbaycan Universitetində Mirzə Ələkbər Sabir irsi və ədəbi dilə həsr olunmuş tədbir keçirilib
12-10-2024, 10:47
Ədəbiyyat müəllimi erotik fotolara görə töhmət alıb
28-09-2024, 21:57
Onu "Türk dünyasının sevilən qızı" adlandırırdılar
28-09-2024, 21:51
Vüqar Əhməd: "Allahımızın üzü dönüb"
2-08-2024, 14:53
Mirzə Ələkbər Sabir Fondu yeni layihənin icrasına başlayıb
1-08-2024, 13:22
“Cəfər Cabbarlı - ədəbiyyatımızın böyük sənət fədaisi” adlı layihənin icrasına başlanılıb
12-06-2024, 23:33
Professor Mahirə Hüseynova Turan Elmlər Akademiyasının akademiki seçilib
9-06-2024, 15:53
"Zəfəri yaşadanlar” kitabının təqdimat mərasimindən-VİDEO+FOTOLAR
6-06-2024, 14:52
Sumqayıtda Mikayıl Müşfiqin anım mərasimi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
1-05-2024, 21:08
Rusiya yazıçılarının kitablarının 170-dən çox nadir nəşri Avropa kitabxanalarından yoxa çıxıb
27-04-2024, 00:42
ƏZƏL-AXIR SÖZ QALACAQ DÜNYADA
26-04-2024, 11:47
AMEA NİZAMİ GƏNCƏVİ ADINA İNSTİTUTUN 90 İLLİYİ
19-04-2024, 12:41
"SUMQAYIT! ƏBƏDİ YAŞA" LAYİHƏSİ mərhum şair Sabir Sarvana həsr olunmuşdu
17-04-2024, 21:58
ADPU-nun Beynəlxalq əlaqələr üzrə prorektoru Mahirə Hüseynova Dünya Söz Akademiyasının fəxri akademik üzvü seçilib
28-03-2024, 23:35
ZİYALI ÖMRÜNÜN AKKORDLARI...
26-03-2024, 14:48
Şeirlər-İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
7-03-2024, 23:27
VÜQAR,ƏHMƏD TÜRKSOY- UN QIZIL MEDALI İLƏ TƏLTİF OLUNUB
7-03-2024, 23:12
Kostomarov "Qanqster Peterburq" serialından mahnı oxudu
11-02-2024, 00:49
Sumqayıtda şair Sabir Yusifoğlunun xatirə gecəsi keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
30-01-2024, 14:54
Dramaturq Aleksandr Gelmanı avtomobil vurub
26-12-2023, 20:56
Jurnalist və yazıçı Valeri Şamşurin vəfat edib
21-12-2023, 23:29
BACI İTİRMİŞƏM-VÜQAR ƏHMƏD
19-12-2023, 15:51
“Ərəb mənbələrində azərbaycanlı alim və ədiblər (VII-XVII əsrlər)” adlı kitab nəşr olunub
19-12-2023, 15:05
Təhlükəsizlik qüvvələri Akuninin kitablarını nəşr edən nəşriyyata gəlib
30-11-2023, 23:25
BİR ŞAİR YAŞAYIR MİNGƏÇEVİRDƏ...
28-11-2023, 16:41
Ankarada Sadiq Qurbanovun kitabının təqdimatı olub – FOTO
27-11-2023, 10:45
İrlandiyalı Pol Linç 2023-cü il üçün "Man Booke"r mükafatını qazandı
1-11-2023, 11:19
Buninin qardaşı qızı 100 yaşında dünyasını dəyişib
18-10-2023, 21:25
ŞAİRİN OXUCULAR QARŞISINDA POETİK HESABATI
16-10-2023, 14:46
Əlyazma kolleksiyaları oxuculara virtual təqdim olunur
15-10-2023, 22:09
Şair və rəssam Qavriil Lubnin vəfat edib
4-10-2023, 20:34
“Heydər Əliyev: tariximizdə və taleyimizdə” kitabının təqdimatı olub
24-09-2023, 20:54
AMEA Naxçıvan Bölməsində Məhəmmədhüseyn Şəhriyara həsr olunmuş konfrans
22-09-2023, 21:09
Qərbi Azərbaycan haqqında kitabın və sosioloji-tədqiqatın nəticələri ilə bağlı hesabatın təqdimatı keçirilib
13-09-2023, 15:11
Seyfəddin Dağlının “Gəcil qapısı” pomanının təqdimatı Keçirilib
10-09-2023, 00:17
“Heydər Əliyev ideyaları və müasir dövr” respublika elmi konfransının materialları çapdan çıxıb
3-09-2023, 22:18
YAZARLAR MƏDƏNİYYƏT İŞÇİLƏRİNİ MƏFTUN ETDİLƏR
15-08-2023, 00:28
ƏBÜLFƏT HƏSƏNOĞLU-ŞEİRLƏR