10:27 / 16-09-2021
“Araz-Türk Cümhuriyyəti” kitabının təqdimatı olub
10:19 / 16-09-2021
Könül Nurullayeva: “Bakının işğaldan azad olunmasının 103-cü ildönümündə Şuşada zəfər yürüşlərinin təşkili hər birimizi qürurlandırır”
10:14 / 16-09-2021
Cenevrə Universiteti İdarəetmə, Din və Dəyərlər Mərkəzinin vitse-prezidenti Ventzeslav Sabev Azərbaycan İlahiyyat İnstitutunu ziyarət edib
10:06 / 16-09-2021
Deputat Könül Nurullayeva qəbul imtahanında yüksək nəticə göstərən gəncləri təbrik edib
09:48 / 16-09-2021
Bakıda vəzifəli şəxslərə cinayət işi açıldı
09:46 / 16-09-2021
Metrodan istifadə edənlərin sayı azaldı
09:42 / 16-09-2021
“Qarabağda uğura vasitəçi olmaq şərəfdir” - Selçuk Bayraktar
01:06 / 16-09-2021
Britaniyanın yeni xarici işlər naziri oldu
01:04 / 16-09-2021
Yoluxanların sayı açıqlandı
00:19 / 16-09-2021
“Həm Putin, həm də “Sputnik V” həmişəki kimi işləyir” - Peskov
00:17 / 16-09-2021
İrandan Qarabağla bağlı daha bir təxribat - Foto
00:13 / 16-09-2021
İqtisadiyyat Nazirliyi Maliyyə Nazirliyinin göstəriciləri ilə razılaşmadı
15:44 / 15-09-2021
Suraxanıda şəhid doğum günündə anıldı - Fotolar
15:42 / 15-09-2021
İcra başçısı müavinini işdən çıxardı
15:41 / 15-09-2021
“İstəyimiz Ermənistanın atəşkəsə əməl etməsidir” - Hulusi Akar
15:40 / 15-09-2021
Prezident Vaqif Sadıqova daha bir vəzifə verdi
15:39 / 15-09-2021
Baş həkim İmran Ağayev və həmkarları 67 min mənimsəyib
15:37 / 15-09-2021
Sabiq icra başçısının gözləri tutuldu - Əməliyyat olundu
15:34 / 15-09-2021
Prezident yarımstansiyanın açılışında - Fotolar
15:13 / 15-09-2021
Əməkdar artist şəhid qardaşların ailəsini onlardan birinin doğum günündə ziyarət etdi-VİDEO
11:10 / 15-09-2021
Tanınmış rəssam Milli qəhrəmanın qızılı rənglərlə işlədiyi portretini onun anasına təqdim edib-VİDEO-"Şanlı qələbəmizin qəhrəmanları"
19:56 / 14-09-2021
Zakir Həsənovla Hulusi Akar təlimləri izlədi - Fotolar
19:54 / 14-09-2021
Sumqayıt komandası Respublika birincisi oldu.
19:23 / 14-09-2021
“Kimsə əyri yolla getsə, gec-tez xəbər tutacağıq”
19:21 / 14-09-2021
“Rüşvətxorluq halları olmasaydı, büdcəmiz nə qədər artardı”
19:18 / 14-09-2021
Yeni təyin edilən icra başçıları kimdir?
19:17 / 14-09-2021
“Yığılan vəsait məmurların cibinə gedirdi”
19:14 / 14-09-2021
Prezident məmurlara xəbərdarlıq etdi
19:11 / 14-09-2021
Əliyev həbsdə olan icra başçılarından danışdı
19:07 / 14-09-2021
Prezident Rafiq Cəlilovla bağlı sərəncam verdi
ULU ÖNDƏRİN MÖHTƏŞƏM OBRAZI -Ramiz QASIMOV
Tarix: 10-05-2021 02:15 | Bölmə: Ədəbiyyat
I yazı
Azərbaycanda dövlət müstəqilliyinin əldə olunmasından sonra ədəbiyyat sahəsində də mövzu və problem məsələsi yeni məsələlərlə zənginləşmişdir. Amma bunu vurğulayaraq demək lazımdır ki, ədəbiyyatımızda bu dövr üçün bir məsələ aparıcı, aktual və ümumi idi ki, ümumiyyətlə, ölkənin düşdüyü ağır hərbi-siyasi durum, müstəqillik ideyaları və xalq hərəkatı, ulu öndər Heydər Əliyevin Naxçıvanda Azərbaycanın müstəqilliyi və dövlətçiliyi naminə apadığı mücadilə başlıca mövzuya çevrilmişdi. Bu mərhələnin əsas, baş qəhrəmanı bir tərəfdən Vətən, bir tərəfdən də özünün Vətənpərvər və güclü liderlik xüsusiyyətləri ilə xalqın ümid yerinə çevrilən xilaskar Heydər Əliyev və Vətən naminə ümumxalq mübarizəsinə qoşulan xalqın özü idi. Naxçıvanda yeni inkişaf dönəmi yaşayan ədəbi mərhələnin baş və aparıcı qəhrəmanı məhz ulu öndər Heydər Əliyev idi. Ümummilli lider Heydər Əliyevə həsr olunmuş şeirlərdə, yaxud sırf Naxçıvanın özünə həsr edilən şeir nümunələrində naxçıvanlı şairlər Naxçıvanın bugünkü inkişaf tempi və yenilənmə istiqamətinə aid kifayət qədər fikir, münasibət bildirmiş, təqdir edərək tərənnüm etmişlər. Naxçıvanı keçdiyi tale və mübarizə yolu ilə bədii ədəbiyyatın obrazına çevirən qiymətli əsərlər arasında poema janrı xüsusi yer tutur. Bu əsərlərdə Naxçıvan baş qəhrəman kimi çıxış edərək bir qərinənin, epoxanın salnaməçisinə çevrilir. Poemalar arasında mövzu-məzmun mündəricəsinə görə öncüllüyü Ulu Öndər Heydər Əliyevə və Naxçıvanın müasirləşməsinə həsr olunan əsərlər tutmaqdadır. Ümumiyyətlə, Naxçıvan ədəbi mühitinin nümayəndələri qeyd edilən mövzulara münasibətdə daha həssas və fəal olmuşlar. Buna səbəb isə, fikrimizcə, belə əsərlərdə yazıçı və şairlərin mövzuya Naxçıvanın taleyi timsalında yanaşmaları, ümumiləşdirmə apara bilmələri olmuşdur. Bir qərinəlik dövrü təşkil edən bu mərhələdə poema daha fəallıq təşkil edir, maraqlı və əhəmiyyətli məzmuna malik poemalar yaranırdı. Naxçıvan ədəbi mühitində poema yaradıcılığı sahəsində Elman Həbib “Həqiqət Günəşi”, “İnsanlıq dastanı. Heydərnamə”, İbrahim Yusifoğlu “Bu nəğməm sənədi, doğma Naxçıvan”, Həsənəli Eyvazlı “Naxçıvan haqqında ballada”, Ələsgər Nehrəmli “Heydərnamə”, Zeyqəm Vüqar “Tanı Naxçıvanı” kimi poemalarda Ulu Öndər Heydər Əliyevin nəhəng obrazı, misilsiz həyat və fəaliyyəti, xidmətləri diqqət mərkəzinə gətirilir. Poema sahəsində Naxçıvanda baş verən quruculuq prosesini ən dolğun şəkildə yaradan və təsvir edən mükəmməl irihəcmli bədii nümunələr mərhum şairimiz Elman Həbibə aiddir. Ümumiyyətlə, Elman Həbibin “Həqiqət Günəşi”, “İnsanlıq dastanı. Heydərnamə”, “İnsanlıq dastanı. İnsan”, “İlham – xalqın İlhamı”, “Naxçıvannamə” kimi poemaları Naxçıvan ədəbi mühitində bu janrın kamilləşməsi və yeni inkişaf yolunda böyük rol oynamışdır. Bu poemalar həm də mövzu və problem etibarilə Naxçıvan ədəbi mühitinə yeni istiqamət, yeni ruh və yeni təmayül gətirmişdir. Vaqif Yusifli haqlı olaraq yazırdı: “Elman Həbibin 90-cı illərdə qələmə aldığı “Həqiqət günəşi”, “Heydərnamə” və “Naxçıvannamə” poemaları müstəqillik dövrünün poeziyasında ali həqiqətlərin ifadəsidir”. Elman Həbib Ümummilli Lider Heydər Əliyevə 1998-ci ildə nəşr edilmiş “Həqiqət günəşi” adlı poema həsr etmişdir. Poema Ulu Öndər Heydər Əliyevin keçdiyi həyat və mübarizə yolundan bəhs edir. Poemanın “Torpağa alqış”, “Ricət” kimi bölmələrində maraqlı fikirlər səsləndirən şair Elman Həbib poemada Heydər Əliyevin həyat və fəaliyyətinin müxtəlif dövrlərini, illərini özündə əks etdirən, onun mübarizə amalları və ideallarını ehtiva edən hissələr təqdim edir. Hər mövzuya uyğun ümummilli lider Heydər Əliyevdən istifadə edilən bir müdrik fikir bir bölmənin epiqrafı kimi çıxış edir. Əsərdə Heydər Əliyevin Azərbaycanın siyasi idarəçiliyində hüquqi təminat yaratması, böyük və bütöv Azərbaycan məsələsi, Azərbaycanın əsas hissəsindən ayrı düşmüş Naxçıvanın Heydər Əliyevin həyatında tutduğu mövqe, Azərbaycanın dövlət müstəqilliyi qazanması və inkişafına həsr edilən illər, Azərbaycanın yeraltı və yerüstü sərvətləri, onun neft siyasəti, ayrı-ayrı görkəmli şəxsiyyətlərə, o cümlədən dahi mütəfəkkir-şair Hüseyn Cavidə göstərilən məhəbbət və qayğı, ədalət məsələsi və ədalətin bərpası istiqamətində görülən işlər, ana dili məsələsi və bu kimi digər vacib, əhəmiyyətli məsələlər poemada özünə yer alıb. Burada “Baba Heydərlə nəvə Heydərin söhbəti” hissəsi təcrübəli nəsillərlə gənc nəsillərin, sələflərlə xələflərin, varislərlə banislərin mükaliməsi təsirini bağışlayır. Bu hissə Ulu Öndər Heydər Əliyevin Ümummilli Lider olaraq Azərbaycanın gələcəyinə - gəncliyə, onun yolunu davam etdirənlərə vəsiyyəti, müraciəti, səslənişi təsirini bağışlayır. Burada dahi lider Heydər Əliyevin dilindən böyük, həm də keşməkeşli, acılı, mürəkkəb gedişatlı bir tarix danışılır. Poema ənənəvi olaraq epiloqla bitir. Burada uzaqgörən rəhbər Heydər Əliyevin müdrik kəlamlarından poetik iqtbas olunmaqla oxuculara böyük ideallar ünvanlandırılır: Ulu dədə, bir vaxt dedin: - Millət onda böyük olur, Millət onda seçilir ki, Onun sözü böyük olsun, Qüdrətinə söz calansın. Millət onda böyükdür ki, Öz özünə, öz gücünə, öz sözünə arxalansın. Öz oduna, öz adına Arxalansın!!! Şair bu mövzunu davam və inkişaf etdirməklə yaradıcılığının ən ağır, sanballı nümunələrini təşkil edən trilogiyasını – “İnsanlıq dastanı” silsiləsindən “Heydərnamə”, “İlham – xalqın İlhamı”, “İnsan”, o cümlədən “Naxçıvannamə” adlanan əsərlərini yazır. İstedadlı şair müasir Azərbaycanın qurucusu Ulu Öndər Heydər Əliyevə “Heydərnamə” həsr etdiyi kimi, Ulu Öndər Heydər Əliyevin uğurla davam etdirilən siyasətinin nəticəsində yenidən inkişaf vüsəti yaşayan Naxçıvana da “Naxçıvannamə” həsr etmiş, Naxçıvanda gedən yeniləşmə proseslərinin qurucu şəxsiyyəti olan İnsana – Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri Vasif Talıbova “İnsan” əsərini yazmış, ulu öndərin siyasi kursunu uğurla davam etdirən siyasi liderə, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevə “İlham – xalqın İlhamı” poemasını həsr etmişdir. Ümumiyyətlə, Elman Həbibin tam səmimi və böyük istedadla yazdığı bu əsərlər mövzuməzmun etibarilə bir-birilə bağlı olub, trilogiya təşkil edir. Beləliklə, şair vətənlə rəhbərin, vətəndəki inkişafla onun təməlində dayanan ürəyi vətən məhəbbətli el atasının birliyini yaratmış, Böyük İnsan obrazlarını təcəssüm etdirmişdir. Şairin “Heydərnamə” poeması Naxçıvanda bu mövzuda yazılmış irihəcmli əsərlərin ilki və ən sanballılarından biridir. Əsər “İnsanlıq dastanı. Heydərnamə” adlanır. Əslində əsərin bu cür adlandırılması və bölünməsi ustad sənətkar Nizami Gəncəvinin böyük fateh, filosof İsgəndərə həsr etdiyi “İsgəndərnamə” əsərini xatırladır. Əsərə “İnsanlıq dastanı” ümumi adını qoyan şair “Heydərnamə” və “İnsan” bölmələrində Naxçıvanı ən çətin sınaqlardan çıxarıb inkişafı və tərəqqisinə böyük əmək sərf etmiş müdrik lider Heydər Əliyev və Vasif Talıbovdan bəhs açır. Bu barədə bəhs edən tanınmış tənqidçi-publisist Vaqif Yusifli yazırdı: “Elman Həbibin Vətən və vətənpərvərlik anlayışında Azərbaycan və Naxçıvan eyni məkandır. Belə ümumiləşdirə bilərik: Böyük Vətən, Bala Vətən. Böyük Vətən deyəndə Gəmiqaya, Qobustan, Kür, Araz, Təbriz, Gəncə, Naxçıvan, Bakı, Zəngəzur, Ərdəbil, Borçalı…hamısı bir araya gəlir”. Şair Elman Həbib “Heydərnamə” poemasında Azərbaycanın böyük xilaskarı ulu öndər Heydər Əliyevin əzəmətli obrazını yaratmağa cəhd edib. Bu əsərin ilk variantını şair, artıq qeyd edildiyi kimi, “Həqiqət günəşi” adı altında 1998-ci ildə Naxçıvan Dövlət Universitetinin “Qeyrət” nəşriyyatında kiril əlifbası ilə nəşr etdirib. Sonradan bu əsəri inkişaf etdirib zənginləşdirən şair Elman Həbib ona “İnsanlıq dastanı. Heydərnamə” adını verib. Əsər “Mənim dədəm dünyanın ən böyük bir dədəsi, Yer kürəsi balaca, göylərdən gəlir səsi” misrası ilə başlayaraq möhtəşəm, mötəbər və əzəmətli bir insanın obrazının yaradılması haqqında sanki giriş verib. Poema “Ulu öndərdən”, “Xalqın səsi”, “Müəllifdən”, “Ricət” kimi tez-tez təkrarlanan hissələrdən, “Torpağa alqış”, “O, xalqına, xalqı ona sədaqətlidir”, “Babaların ruhuna and olsun”, “Necə oldu parçalandıq bu ada”, “Nuh vətəni, önüm dağdır, arxam dağ”, “Ömürdə yaşayan illər”, “Azərbaycan – Odlar yurdu”, “Məsləki, amalı yolunda öldü”, “Heydər Əliyev günəş qədər həqiqətdir”, “Elin Heydər qəlbi”, “Baba Heydərlə nəvə Heydərin söhbəti”, “Gerçək” kimi bölmələrdən təşkil olunmuşdur. İrihəcmli bu poema lirik-epik poemalardan biri hesab edilə bilər. Vaqif Yusifli haqlı olaraq yazırdı ki: “Şair müstəqillik haqqında düşüncələrini "Həqiqət günəşi" və "Heydərnamə" poemalarında daha bariz şəkildə ifadə edib. Bu poemalarda ulu öndərimiz Heydər Əliyevin obrazı sənətkarlıqla canlandırılıb”.
Ramiz QASIMOV,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin şöbə müdiri,
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Baxış sayı: 189
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 10-05-2021 02:15 | Bölmə: Ədəbiyyat
I yazı
Azərbaycanda dövlət müstəqilliyinin əldə olunmasından sonra ədəbiyyat sahəsində də mövzu və problem məsələsi yeni məsələlərlə zənginləşmişdir. Amma bunu vurğulayaraq demək lazımdır ki, ədəbiyyatımızda bu dövr üçün bir məsələ aparıcı, aktual və ümumi idi ki, ümumiyyətlə, ölkənin düşdüyü ağır hərbi-siyasi durum, müstəqillik ideyaları və xalq hərəkatı, ulu öndər Heydər Əliyevin Naxçıvanda Azərbaycanın müstəqilliyi və dövlətçiliyi naminə apadığı mücadilə başlıca mövzuya çevrilmişdi. Bu mərhələnin əsas, baş qəhrəmanı bir tərəfdən Vətən, bir tərəfdən də özünün Vətənpərvər və güclü liderlik xüsusiyyətləri ilə xalqın ümid yerinə çevrilən xilaskar Heydər Əliyev və Vətən naminə ümumxalq mübarizəsinə qoşulan xalqın özü idi. Naxçıvanda yeni inkişaf dönəmi yaşayan ədəbi mərhələnin baş və aparıcı qəhrəmanı məhz ulu öndər Heydər Əliyev idi. Ümummilli lider Heydər Əliyevə həsr olunmuş şeirlərdə, yaxud sırf Naxçıvanın özünə həsr edilən şeir nümunələrində naxçıvanlı şairlər Naxçıvanın bugünkü inkişaf tempi və yenilənmə istiqamətinə aid kifayət qədər fikir, münasibət bildirmiş, təqdir edərək tərənnüm etmişlər. Naxçıvanı keçdiyi tale və mübarizə yolu ilə bədii ədəbiyyatın obrazına çevirən qiymətli əsərlər arasında poema janrı xüsusi yer tutur. Bu əsərlərdə Naxçıvan baş qəhrəman kimi çıxış edərək bir qərinənin, epoxanın salnaməçisinə çevrilir. Poemalar arasında mövzu-məzmun mündəricəsinə görə öncüllüyü Ulu Öndər Heydər Əliyevə və Naxçıvanın müasirləşməsinə həsr olunan əsərlər tutmaqdadır. Ümumiyyətlə, Naxçıvan ədəbi mühitinin nümayəndələri qeyd edilən mövzulara münasibətdə daha həssas və fəal olmuşlar. Buna səbəb isə, fikrimizcə, belə əsərlərdə yazıçı və şairlərin mövzuya Naxçıvanın taleyi timsalında yanaşmaları, ümumiləşdirmə apara bilmələri olmuşdur. Bir qərinəlik dövrü təşkil edən bu mərhələdə poema daha fəallıq təşkil edir, maraqlı və əhəmiyyətli məzmuna malik poemalar yaranırdı. Naxçıvan ədəbi mühitində poema yaradıcılığı sahəsində Elman Həbib “Həqiqət Günəşi”, “İnsanlıq dastanı. Heydərnamə”, İbrahim Yusifoğlu “Bu nəğməm sənədi, doğma Naxçıvan”, Həsənəli Eyvazlı “Naxçıvan haqqında ballada”, Ələsgər Nehrəmli “Heydərnamə”, Zeyqəm Vüqar “Tanı Naxçıvanı” kimi poemalarda Ulu Öndər Heydər Əliyevin nəhəng obrazı, misilsiz həyat və fəaliyyəti, xidmətləri diqqət mərkəzinə gətirilir. Poema sahəsində Naxçıvanda baş verən quruculuq prosesini ən dolğun şəkildə yaradan və təsvir edən mükəmməl irihəcmli bədii nümunələr mərhum şairimiz Elman Həbibə aiddir. Ümumiyyətlə, Elman Həbibin “Həqiqət Günəşi”, “İnsanlıq dastanı. Heydərnamə”, “İnsanlıq dastanı. İnsan”, “İlham – xalqın İlhamı”, “Naxçıvannamə” kimi poemaları Naxçıvan ədəbi mühitində bu janrın kamilləşməsi və yeni inkişaf yolunda böyük rol oynamışdır. Bu poemalar həm də mövzu və problem etibarilə Naxçıvan ədəbi mühitinə yeni istiqamət, yeni ruh və yeni təmayül gətirmişdir. Vaqif Yusifli haqlı olaraq yazırdı: “Elman Həbibin 90-cı illərdə qələmə aldığı “Həqiqət günəşi”, “Heydərnamə” və “Naxçıvannamə” poemaları müstəqillik dövrünün poeziyasında ali həqiqətlərin ifadəsidir”. Elman Həbib Ümummilli Lider Heydər Əliyevə 1998-ci ildə nəşr edilmiş “Həqiqət günəşi” adlı poema həsr etmişdir. Poema Ulu Öndər Heydər Əliyevin keçdiyi həyat və mübarizə yolundan bəhs edir. Poemanın “Torpağa alqış”, “Ricət” kimi bölmələrində maraqlı fikirlər səsləndirən şair Elman Həbib poemada Heydər Əliyevin həyat və fəaliyyətinin müxtəlif dövrlərini, illərini özündə əks etdirən, onun mübarizə amalları və ideallarını ehtiva edən hissələr təqdim edir. Hər mövzuya uyğun ümummilli lider Heydər Əliyevdən istifadə edilən bir müdrik fikir bir bölmənin epiqrafı kimi çıxış edir. Əsərdə Heydər Əliyevin Azərbaycanın siyasi idarəçiliyində hüquqi təminat yaratması, böyük və bütöv Azərbaycan məsələsi, Azərbaycanın əsas hissəsindən ayrı düşmüş Naxçıvanın Heydər Əliyevin həyatında tutduğu mövqe, Azərbaycanın dövlət müstəqilliyi qazanması və inkişafına həsr edilən illər, Azərbaycanın yeraltı və yerüstü sərvətləri, onun neft siyasəti, ayrı-ayrı görkəmli şəxsiyyətlərə, o cümlədən dahi mütəfəkkir-şair Hüseyn Cavidə göstərilən məhəbbət və qayğı, ədalət məsələsi və ədalətin bərpası istiqamətində görülən işlər, ana dili məsələsi və bu kimi digər vacib, əhəmiyyətli məsələlər poemada özünə yer alıb. Burada “Baba Heydərlə nəvə Heydərin söhbəti” hissəsi təcrübəli nəsillərlə gənc nəsillərin, sələflərlə xələflərin, varislərlə banislərin mükaliməsi təsirini bağışlayır. Bu hissə Ulu Öndər Heydər Əliyevin Ümummilli Lider olaraq Azərbaycanın gələcəyinə - gəncliyə, onun yolunu davam etdirənlərə vəsiyyəti, müraciəti, səslənişi təsirini bağışlayır. Burada dahi lider Heydər Əliyevin dilindən böyük, həm də keşməkeşli, acılı, mürəkkəb gedişatlı bir tarix danışılır. Poema ənənəvi olaraq epiloqla bitir. Burada uzaqgörən rəhbər Heydər Əliyevin müdrik kəlamlarından poetik iqtbas olunmaqla oxuculara böyük ideallar ünvanlandırılır: Ulu dədə, bir vaxt dedin: - Millət onda böyük olur, Millət onda seçilir ki, Onun sözü böyük olsun, Qüdrətinə söz calansın. Millət onda böyükdür ki, Öz özünə, öz gücünə, öz sözünə arxalansın. Öz oduna, öz adına Arxalansın!!! Şair bu mövzunu davam və inkişaf etdirməklə yaradıcılığının ən ağır, sanballı nümunələrini təşkil edən trilogiyasını – “İnsanlıq dastanı” silsiləsindən “Heydərnamə”, “İlham – xalqın İlhamı”, “İnsan”, o cümlədən “Naxçıvannamə” adlanan əsərlərini yazır. İstedadlı şair müasir Azərbaycanın qurucusu Ulu Öndər Heydər Əliyevə “Heydərnamə” həsr etdiyi kimi, Ulu Öndər Heydər Əliyevin uğurla davam etdirilən siyasətinin nəticəsində yenidən inkişaf vüsəti yaşayan Naxçıvana da “Naxçıvannamə” həsr etmiş, Naxçıvanda gedən yeniləşmə proseslərinin qurucu şəxsiyyəti olan İnsana – Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri Vasif Talıbova “İnsan” əsərini yazmış, ulu öndərin siyasi kursunu uğurla davam etdirən siyasi liderə, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevə “İlham – xalqın İlhamı” poemasını həsr etmişdir. Ümumiyyətlə, Elman Həbibin tam səmimi və böyük istedadla yazdığı bu əsərlər mövzuməzmun etibarilə bir-birilə bağlı olub, trilogiya təşkil edir. Beləliklə, şair vətənlə rəhbərin, vətəndəki inkişafla onun təməlində dayanan ürəyi vətən məhəbbətli el atasının birliyini yaratmış, Böyük İnsan obrazlarını təcəssüm etdirmişdir. Şairin “Heydərnamə” poeması Naxçıvanda bu mövzuda yazılmış irihəcmli əsərlərin ilki və ən sanballılarından biridir. Əsər “İnsanlıq dastanı. Heydərnamə” adlanır. Əslində əsərin bu cür adlandırılması və bölünməsi ustad sənətkar Nizami Gəncəvinin böyük fateh, filosof İsgəndərə həsr etdiyi “İsgəndərnamə” əsərini xatırladır. Əsərə “İnsanlıq dastanı” ümumi adını qoyan şair “Heydərnamə” və “İnsan” bölmələrində Naxçıvanı ən çətin sınaqlardan çıxarıb inkişafı və tərəqqisinə böyük əmək sərf etmiş müdrik lider Heydər Əliyev və Vasif Talıbovdan bəhs açır. Bu barədə bəhs edən tanınmış tənqidçi-publisist Vaqif Yusifli yazırdı: “Elman Həbibin Vətən və vətənpərvərlik anlayışında Azərbaycan və Naxçıvan eyni məkandır. Belə ümumiləşdirə bilərik: Böyük Vətən, Bala Vətən. Böyük Vətən deyəndə Gəmiqaya, Qobustan, Kür, Araz, Təbriz, Gəncə, Naxçıvan, Bakı, Zəngəzur, Ərdəbil, Borçalı…hamısı bir araya gəlir”. Şair Elman Həbib “Heydərnamə” poemasında Azərbaycanın böyük xilaskarı ulu öndər Heydər Əliyevin əzəmətli obrazını yaratmağa cəhd edib. Bu əsərin ilk variantını şair, artıq qeyd edildiyi kimi, “Həqiqət günəşi” adı altında 1998-ci ildə Naxçıvan Dövlət Universitetinin “Qeyrət” nəşriyyatında kiril əlifbası ilə nəşr etdirib. Sonradan bu əsəri inkişaf etdirib zənginləşdirən şair Elman Həbib ona “İnsanlıq dastanı. Heydərnamə” adını verib. Əsər “Mənim dədəm dünyanın ən böyük bir dədəsi, Yer kürəsi balaca, göylərdən gəlir səsi” misrası ilə başlayaraq möhtəşəm, mötəbər və əzəmətli bir insanın obrazının yaradılması haqqında sanki giriş verib. Poema “Ulu öndərdən”, “Xalqın səsi”, “Müəllifdən”, “Ricət” kimi tez-tez təkrarlanan hissələrdən, “Torpağa alqış”, “O, xalqına, xalqı ona sədaqətlidir”, “Babaların ruhuna and olsun”, “Necə oldu parçalandıq bu ada”, “Nuh vətəni, önüm dağdır, arxam dağ”, “Ömürdə yaşayan illər”, “Azərbaycan – Odlar yurdu”, “Məsləki, amalı yolunda öldü”, “Heydər Əliyev günəş qədər həqiqətdir”, “Elin Heydər qəlbi”, “Baba Heydərlə nəvə Heydərin söhbəti”, “Gerçək” kimi bölmələrdən təşkil olunmuşdur. İrihəcmli bu poema lirik-epik poemalardan biri hesab edilə bilər. Vaqif Yusifli haqlı olaraq yazırdı ki: “Şair müstəqillik haqqında düşüncələrini "Həqiqət günəşi" və "Heydərnamə" poemalarında daha bariz şəkildə ifadə edib. Bu poemalarda ulu öndərimiz Heydər Əliyevin obrazı sənətkarlıqla canlandırılıb”.
Ramiz QASIMOV,
AMEA Naxçıvan Bölməsinin şöbə müdiri,
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Baxış sayı: 189
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 10:27
“Araz-Türk Cümhuriyyəti” kitabının təqdimatı olub
11-09-2021, 20:29
Sən də Ələsgərsən, mən də Ələsgər-Ələsgər Talıboğlu-Aşıq Ələsgər-200
9-09-2021, 20:03
Leyla Əliyevanın kitabı fin dilində nəşr olunub
9-09-2021, 02:44
QAX-SARIBAŞ YOLUNDA VƏ YA UMUDA TƏRK EDİLMİŞ YURD- Ələsgər Talıboğlu
6-09-2021, 11:08
MƏNİM ŞUŞALI DÜNYAM-İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
5-09-2021, 00:22
ŞUŞANIN SÖNMƏZ MƏŞƏLİ-KAMAL CAMALOV
30-08-2021, 19:31
Yazıçılar Birliyinin qurultayı Şuşada keçiriləcək
28-08-2021, 00:10
DÜNYA MƏNİM OLAR, MƏN DƏ DÜNYANIN-Vüqar Əhməd
27-08-2021, 17:03
Mehriban Əliyevaya həsr edilən kitabın təqdimatı olundu
17-08-2021, 02:02
"Ədalət işığında" ədəbi məclisinin növbəti tədbiri olub
17-08-2021, 01:12
İbrahim Yusifoğlunun yeni kitabına İsa HƏBİBBƏYLİ "İBRAHİM YUSİFOĞLUNUN POETİK DÜNYASI VƏ UĞURLARI" adlı ön söz yazıb
15-08-2021, 01:19
Elçin Səlimli-ŞEİRLƏR
11-08-2021, 16:28
Azərbaycan İlahiyyat İnstitutunun bülleteni çap olunub
7-08-2021, 03:20
Miraslan Rasim-ŞEİRLƏR
5-08-2021, 21:57
SALAM, VİRAN QALMIŞ EVİM-EŞİYİM-ŞEİRLƏR--İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ
4-08-2021, 13:49
Aysel Kərimin "Azərkitab-Kitab Mərkəzi"ndə "Kəpənəyin göz yaşı" adlı şeir kitabının təqdimat mərasimi keçirildi
3-08-2021, 01:41
Aygün Fikrətqızı -ŞEİRLƏR
1-08-2021, 17:01
DİLİMİZ MİLLİ VARLIĞIMIZDIR-Leyla Səfərova
30-07-2021, 12:08
“Zəfər Salnaməsi” kitabı hazırlandı
29-07-2021, 15:08
Azərkitabda “Mətləül-Etiqad” kitabının təqdimat mərasimi keçirilib
29-07-2021, 00:15
Milli Qəhrəman Polad Həşimovun xatirəsinə ithaf edilmiş kitabın təqdimatı keçirilib
28-07-2021, 21:13
Azərbaycan İlahiyyat İnstitutunun “Din araşdırmaları” jurnalının növbəti sayı nəşr olunub
27-07-2021, 19:41
Azərbaycanlı riyaziyyatçı alimlərin məqaləsi impakt faktorlu jurnalda
27-07-2021, 19:33
Epiqraf alimin nəşr edilən yeni əsərləri Naxçıvanşünaslığa töhfədir
27-07-2021, 01:53
“Akademik Vasim Məmmədəliyevin ilahiyyat və şərqşünaslıq elmlərinə verdiyi töhfələr” mövzusunda respublika elmi konfransının materialları çap olunub
18-07-2021, 03:42
Qvami Məhəbbətoğlunun “Alpan etüdləri”
15-07-2021, 04:04
AZAD ELDƏ,AZAD DİLDƏ OXUNAR, ZƏFƏR NƏĞMƏSİ-İbrahim Yusifoğlu
9-07-2021, 11:18
Kamal Abdulla tərcüməçini çətin vəziyyətə saldı - Video
9-07-2021, 01:49
“İslam tarixi” kitabı nəşr olunub
9-07-2021, 01:29
NİCAT TƏK SƏNDƏDİR-Vüqar Əhməd
4-07-2021, 16:00
Leyla Əliyevanın kitabı Ukraynada nəşr olundu - FOTO
30-06-2021, 12:20
İlahiyyat İnstitutu müəllimlərinin həmmüəllif olduqları kitab Türkiyədə işıq üzü görüb
27-06-2021, 00:31
“Yoldaşım dedi darıxma, olan işdir” - Hüseynbala Mirələmov
25-06-2021, 01:50
Hulusi Kılıç yeni kitabından gələn gəliri YAŞAT fonduna hədiyyə edəcək
23-06-2021, 00:43
XALQ ŞAİRİ QABİLİN “NƏSİMİ” POEMASINDA NƏSİMİ OBRAZI-PÜSTƏ ƏHMƏDOVA
20-06-2021, 00:21
Nizami Gəncəvi yaradıcılığı müzakirə olunub
19-06-2021, 15:58
BAYRAĞINI UCA QALDIR, ANA VƏTƏN!..-RAMİZ QASIMOV
17-06-2021, 20:16
Fikrət Qocanın AYB-dəki vəzifəsi ona həvalə olundu
17-06-2021, 01:44
XANƏLİ KƏRİMLİNİN “TANRI MÜJDƏSİ”
17-06-2021, 01:22
" Əzəl gündən könül verib Vətənə"-Ələsgər Talıboğlu
17-06-2021, 01:04
VƏTƏN BÜTÖVLÜYÜNƏ İNAM...-RAMİZ QASIMOV
15-06-2021, 15:23
QURTULUŞ… -IBRAHIM YUSIFOĞLU
12-06-2021, 15:09
Çingiz Qacar vəfat etdi
12-06-2021, 15:00
KÖNLÜMÜN KÖNÜL DOSTU!..
12-06-2021, 10:38
BƏDİİ İFADƏNİN USTAD SƏNƏTKARI-RAMİZ QASIMOV