02:59 / 26-02-2021
Sumqayıtda Yay Olimpiya və Paralimpiya Oyunlarının qalib və mükafatçıları ilə onlayn görüş keçirilmişdir
02:24 / 26-02-2021
XOCALI HARAYLI ƏSƏRLƏR-RАMİZ QАSIMОV
01:39 / 26-02-2021
Türkiyə səfirliyi Xocalı qurbanlarını andı
01:34 / 26-02-2021
Niderlandda “Xocalıya ədalət!” tələbli poçt markaları buraxıldı
01:32 / 26-02-2021
Paşinyan yenə Putinə zəng etdi
01:30 / 26-02-2021
Xocalı soyqırımından 29 il ötür
23:39 / 25-02-2021
Ermənistanın Azərbaycandan üzr istəyərək təzminat ödəyəcəyi gün uzaqda deyil
18:59 / 25-02-2021
“Onların ömrü uzun olmadı, amma adlarını şanlı tarixə yazdırdılar”
18:58 / 25-02-2021
“Mən o vaxt ordumuzu dayandırmasaydım, başqa cür ola bilərdi”
18:56 / 25-02-2021
Kərim Vəliyev pakistanlı generalla görüşdü
18:55 / 25-02-2021
İlham Əliyev Erik Rondolatı videoformatda qəbul edib
18:53 / 25-02-2021
“Bütün bu illəri müharibəyə hazırlaşırdıq, gizlətmirdik”
18:52 / 25-02-2021
“Ermənistan ordusu yoxdur, bitib, qurtarıb” - Prezident
18:49 / 25-02-2021
Ermənistanda etirazçılar parlamentə girişi bağlayır
18:47 / 25-02-2021
DİN İTV-nin polislə bağlı videosuna cavab verdi
18:38 / 25-02-2021
“Xocalı Nişanəsi” adlı qısametrajlı film təqdim edildi
18:35 / 25-02-2021
Şəhid ailələri və müharibə əlillərinə ev verildi - Prezident onlarla görüşdü
18:33 / 25-02-2021
Prezident Şağan Reabilitasiya Pansionatının açılışını etdi
18:29 / 25-02-2021
Cəbrayıl sakini minaya düşdü
18:27 / 25-02-2021
Ermənistanın Baş Qərargahı daha bir bəyanat yaydı
18:22 / 25-02-2021
Lisey direktoru tələbələrdən rüşvət aldığı üçün saxlanılıb
18:18 / 25-02-2021
Axtarışda olan qadın 6 il sonra saxlanıldı
18:16 / 25-02-2021
“Paşinyan qaçmağa məcbur olacaq” - Erməni siyasi ekspert
18:07 / 25-02-2021
Yoluxanlarla bağlı bu günə olan statistika
18:00 / 25-02-2021
Vüqar Rəhimzadə: Xocalı soyqırımı qurbanlarının ruhu dünyanı haqqın səsinə səs verməyə çağırır
01:23 / 25-02-2021
Paşinyanı ələ salan general İŞDƏN ÇIXARILDI
01:21 / 25-02-2021
Paşinyan Rusiyanı BİABIR ETDİ: “İsgəndər” raketlərini atdıq, partlamadı
01:08 / 25-02-2021
“Ziya Kazımovun ilk sualı bu oldu”
SÖZÜN YURD AĞRISI-BALAYAR SADİQ
Tarix: 25-11-2020 21:08 | Bölmə: Ədəbiyyat
(Şair Ədalət İzzətoğlunun yaradıcılığı haqqında qeydlər)
Söz bir qapıdır. Bu qapıdan keçmək üçün qapını döymək lazım deyil. Döyülməklə açılmır bu qapı; duyumla duyğuyla açılır. Duyğusu, duyumu olmayanın bu qapıda işi yoxdur. Dünya yaranandan bəri sözlər qapıların, qapılar sözlərin alın yazısıdır. İnsan ömrü də söz kimi bir qapıdır. Zaman-zaman, fəsil-fəsil açılır; gah sevincin, gah kədərin, dərdin üzünə...
Bu duyğu və düşüncələr içində istedadlı şair Ədalət İzzətoğlunun poetik dünyasının qapısını açıram.
Ömrünü sözə bağlayan, onunla təsəlli tapan yurd həsrətli şairdir Ədalət İzzətoğlu. Cəbrayılda dünyaya gəlib. Ömrünün mənalı günlərini Cəb-rayılda yaşayıb. İndi Cəbrayıl həsrətiylə Sumqayıtda yaşayır və yazıb-yaradır.
İnsan dühasının ən böyük tapıntısı və insan həyatının ən dəyərli xəzinəsi sözdür. Sözün təbiətinə xas olan keyfiyyətlər çeşid-çeşiddir.
Bədii sözün mahiyyəti daha təravətli və çox mənalıdır. Bədii söz dərin ictimai mənası, əhatəli və güclü realizmi, estetik keyfiyyətləri ilə dolğun məzmun kəsb edir. Bu mənada bədii təfəkkürün, əbədi yaradıcılığın yolu mürəkkəb mündəricəsi ilə seçilir. Yalnız əhəmiyyətli mövzunun qələmə alınması əsərin əbədi uğuruna zəmanət verə bilməz. Əsl sənətin gücü dəyərli ideyanın, böyük fikrin obrazlı ehtivasında, təravətli təcəssümündədir. Ədalətin şeirlərinin lirik qəhrəmanı müşahidə qabiliyyəti ilə fərqlənir.
Onun fərdi poetik siması təkcə yazdığı şeirlərin üslub xüsusiyyətlərindən deyil, həm də hadisələrə yanaşmasında, onların seçməsində və dəyərləndirməsində, lirik “mən” in əhval-ruhiyyəsinin təbii və səmimi poetik boyalarla canlandırmasındadır. Şairin lirik qəhrəmanı həssas müşahidə qabiliyyətilə həmin proseslərdə fəal iştirak edir. Onun poeziyasında yurd sevgisi, vətənsevərlik, el-oba məhəbbəti, milli özünüdərk və yaddaşa qayıdış duyğusu böyük önəm daşıyır. Şairin vətən həsrətli şeirlərində Qarabağ ağrısı, yurd həsrəti məxsusi bədii detallarla əks olunur. Ədalətin şeirlərinin lirik qəhrəmanı vətən, yurd həsrətiylə yaşayan insanların bədii obrazıdır. Düşmən tapdağında qalan Cəbrayılın həsrəti Ədalətin şeirlərində poetik səmimiyyətlə ehtiva olunur.
Danışma, qardaşım, danışma hələ,
Biz yurdsuz qalmışıq Vətəndə belə.
Düşmüşük fitnəyə, düşmüşük felə,
Yaza bilmədiyim sözüm ağlayır.
Boylanıb yollara baxdım, yoruldum,
Gözümün kökündən saralıb soldum.
Qocalıb axırda lap ahıl oldum,
Bol səbrim ağlayır, dözüm ağlayır.
Yurdsuz zəhər olub, suyum, çörəyim,
O müqəddəs yerdir mənim gərəyim.
Ədalətəm, burda qəlbim, ürəyim,
Oralarda qalan izim ağlayır.
Bu misralarda vətən, yurd həsrətli bir şair ürəyinin poetik harayı eşidilir. Yurd-yuvasından uzaq düşmüş insanların könül ağrılarının bədii ümumiləşdirilməsi çox səmimi və təsirlidir.
Ədalətin yaradıcılığında həyat həqiqətlərinin bədii həqiqət müstəvisində uğurla inikasını görürük.
Şairin əksər şeirlərində milli-mənəvi dəyərlərin, sevgi, məhəbbət duyğularının tərənnümü səmimi ovqat aşılayır. Vətənpərvərlik ruhu Əda-lətin şeirlərinin alın yazısıdır. Şairin bir qisim şeirlərində yurd yanğısı ilə yanaşı qəhrəmanlıq, cəsurluq duyğuları bədii müstəvidə poetik ifadəsini tapır. Hər bir insanın şəxsi taleyini olduğu kimi təqdim etməyə dəyər:
Dağların başını aldı buludlar,
Şəhidlər məzarı oldu o yurdlar.
və yaxud:
Çağırır yurdumun dağları bizi,
Kövrəlib torpağı, cığırı, izi...
və ya:
Xəyalımdan çıxmayır bircə an da,
Yaşayırdım əfsanəvi məkanda.
və yaxud:
Lənət olsun düşmənin şər-felinə,
Qırov düşüb arzuların telinə.
Ədalət, dönərsən bir gün elinə,
Güvən əsgərinə, güvən orduna...
Vətən, yurd həsrətli şairin qəlbində qələbəyə inam böyükdür və bu inamın işığı onun poetik, səmimi misralarına istilik, hənir qatır.
Ədalət Əroğlunun istifadə etdiyi bədii təsfir vasitələri ilə təsvir etdiyi surətin duyğu və düşüncələrini, daxili övqatını və psixoloji məqamını şəraitə uyğun daha təsirli şəkildə üzə çıxardır. Ədalət şeirlərində vətəndaşlıq yanğısı-nın bədii mənzərəsini təqdim edir və səmimiyyət dolu bu poetik nümunələr onu vətəndaş şair kimi səciyyələndirərək, həm də vətəndaşlıq qayəsinin daha dərin mətləblərdən soraq verdiyinə şahidlik edir.
Hər bir bədii kitab müəllifin duyğu və düşüncələrinin əbədi müstəvidə inikasıdır. Məlumdur ki, şair kitabdan-kitaba öz yaradıcılıq dünyasının sərhədlərini genişləndirməli və yeni poetik ovqatı ilə oxucu marağını qazanmalıdır. Poetik topluların başqa bədii kitablardan fərqli cəhətləri də var. Ən başlıca və diqqətçəkən məziyyət odur ki, bircə şeirlə də müəllifin poetik gücünü, iqtidarını görmək mümkündür. Bəzən bir şeir bütöv bir yaradıcılığın, bir şair taleyinin poetik indeksinə çevrilir və bu uğur müəllifə sənətkar etiketi qazandırır.
Tutduğu vəzifə mövqeyindən, qazandığı titullardan, fəxri adlardan asılı olmayaraq hər bir şairin şeirindən, misrasından boylanır. Şeirin bədii səviyyəsini ifadə edən elementlər sırasında başlıca məharət müəllifin qələmə aldığı mövzuya yanaşmada öz baxış bucağını göstərə bilməsidir.
Digər ədəbi janrlar kimi şeir də bədii ümumiləşdirmə səriştəsi şairin yetkinliyinin, dolğun əsərlər yaratmaq bacarığının əyani təzahürüdür. Mahiyyət etibarı ilə ədəbiyyatda bütün mövzular işlənmişdir. Lakin istedadlı qələm sahibləri, “köhnə” mövzulara da öz ayrı poetik nəfəsi ilə yeni ruh verə bilir, məhz poetik ruhun canlılığı təravətli şairin özünəməxsusluğunu şərtləndirən amillər sırasındadır.
“İçimizdə yurd adlı yaramız var” kitabına toplanmış poetik nümunələr yetkin şair düşüncəsinin sənət müstəvisində əyaniləşməsidir. Ədalətin şair kimi fərdi yaradıcılıq manerasını səciyyələndirən önəmli xüsusiyyət onun vətəndaşlıq qayəsinin səmimiyyəti və dolğunluğudur. Şairin müxtəlif mövzularda yazılan şeirlərini səmimiyyət, həyat hadisələrinə fəlsəfi baxış, xeyirxahlıq duyğularının təbliği, saf sevgi kimi amillər birləşdirir. Bütün bu məziyyətlər onun sözə məsuliyyətlə yanaşmasının nəticəsi olmaqla bərabər, həm də sənətə həvəslə yiyələnməsinə zəmanət verir.
Şairin ədəbi uğurunu şərtləndirən cəhətlərdən biri də onun qələm aldığı mövzuların mahiyyətinə dərindən vara bilməsi, gördüyü problemlərin səbəbini sənətkar kimi araşdırmasıdır. Milli-mənəvi dəyərlərimizə bağlılığı, milli özünüdərk mövzularına daha dərindən vaqif olması diqqətdən yayınmır. Onun seirlərində yalnız milli ağrılarımız göstərilmir, həm də bu bəlaları doğuran səbəblər bədii sənət güzgüsündə işıqlandırılır. Ədalət Əroğlunun poetik nümunələrində Vətən, insan, təbiət və zamanla bağlı fikir və düşüncələr təqdim olunan mahiyyətin mühüm tərkib hissəsi kimi üzə çıxır.
Vətən sevgisi, yurd məhəbbəti onun yaradıcılıq kredosunun əsasını təşkil edir. Özünəməxsus obrazlar yaratmaq bacarığı, sözü yerində və ustalıqla işlətmək məharəti, həmçinin sadə deyimlə zəngin poetik məna ifadə bilməsi onun şairlik xüsusiyyətini əyaniləşdirir. Kitabdakı şeirlərin önəmli məziyyətlərindən biri də Vətən həsrəti ilə yanaşı, insanın mənəvi dünyasının, hisslər, duyğular aləminin həssas və zərif ifadə olunmasıdır. Bu poetik nümunələrdə lirik qəhrəmanın yaşadığı yurd ağrısının dərinliyi ilə bərabər, eşqin ucalığını, qüdrətini daha parlaq və gözəl ifadə etmək üçün istifadə olunan bədii təsvir və ifadə vasitələrini təravətli şairin poetik bacarığının ehtivasıdır.
Şairin poetik əsərlərinin lirik qəhramanı öz müşahidə qabiliyyəti ilə diqqəti cəlb edir. Onun fərdi poetik siması, yalnız qələmə aldığı nümunələrin üslub cəhətlərində deyil, həmçinin hadisələrə yanaşmasında, onları seçməsində və qiymətləndirməsində, lirik “eqo”nun əhvalruhiyyəsini təravətli, həm də səmimi çalarlarla ehtiva etməsindədir.
O, dilimizin zəngin və rəngərəng təhkiyələrindən, bədii təsvir və ifadə vasitələrindən bacarıqla istifadə edərək, qələmə aldığı mövzuların bədii həllini, poetik ümumiləşdirməsini özünəməxsus ovqatda təqdim edə bilir. Ədalətin yaradıcılığında məxsusi bir məziyyət var ki, onu başqalarından fərqləndirə bilir. Bu cəhəti şərtləndirən amil geniş və dərin mənada sadəlikdir və bu sadəlikdə bədii zənginlik və müdriklik mövcuddur. Onun şeirlərinin məğzini təşkil edən dərin və poetik ictimai məna uğurlu yaradıcılıq səciyyəsi daşıyır.
Şairin lirikasında həsrət və qəm motivlərinin yeknəsəkliyi, sentimental notlar, gərəksiz pafos heç vaxt duyulmur. Kitabdakı şeirlərində vətənin qəhrəman oğullarının, sadə insan ləyaqətinin tərənnümü, həmçinin xeyirxahlıq, nəciblik, əzəmət və gözəllik duyğularının bədii müstəvidə səmimi təbliği, bütövlükdə yaradıcılığına dərin ictimai-fəlsəfi mündəricə gətirir.
Bu poetik nümunələri mövzusundan asılı olmayaraq daxili bir bədii məntiq, ümumi bir məna birləşdirir. Ədalət İzzətoğlunun şeirlərində insana inam və etibar motivi güclü olduğu üçün, bu məziyyət şeirlərinin bədii siqlətinə nikbin əhvali-ruhiyyə, işıq və hərarət qatır.
Ədalətin rəvan və təbii üslubu, şeirlərinin vəzn, bölgü, qafiyə və poetik strukturun digər elementlərindən məharətlə istifadə etmək bacarığı onun yaradıcılığını şərtləndirən keyfiyyət kimi önəmli səciyyə daşıyır. Poetik yükündən bədii mahiyyətindən asılı olmayaraq, şairin bütün şeirlərindən Vətən ağrısının harayı gəlir, nəciblik, məhəbbət, halallıq qoxusu duyulur. Bu şeirlərdə insanın insanlar qarşısında, bəşəriyyət qarşısında insanlıq borcunun və ləyaqətinin vicdanla, ədalətlə, namusla icrası məsələsinə böyük diqqət verilir. Bu xüsusiyyətlər onun şeirlərinə ictimai dərinlik, geniş vüsət və məzmun bütövlüyü gətirir.
Məlumdur ki, lirik əsərlərdə yenilik ruhu o vaxt diqqət kəsb edir ki, orada həyati müşahidə bədii materialın, poetik obyektin yeni cizgilərinə, görünməmiş tərəflərinə nüfuz etmiş olur. Ədalət İzzətoğlunun şeirlərində ictimai, mənəvi, əxlaqi tamlıq və halallıq mövzusu geniş yer tutur və onun dünyagörüşünün, bədii-estetik idealının müəyyənləşməsində, formalaşmasında əhəmiyyətli rol oynayır. Bu poeziyanın ən səciyyəvi xüsusiyyətlərindən biri onun müasirliyidir, yəni şair müasir həyatımızın tə-zadlarını, onun insanlara səadət bəxş edən məqamlarını və eyni zamanda, insanları əzab məngənəsində sıxan anları poetik məzmunda ehtiva edərək, onu yeni-yeni məna çalarları ilə zənginləşdirir.
Onun şeirlərində milli kolorit qüvvətli olduğu üçün böyük maraq doğurur. Bu cəhət şeirlərin mövzusunda, mütəmadi müraciət olunan qoşma janrının ahəng və ritmində, bədii təsvir vasitələrində nəzərə çarpır. O, insan mənəviyyatının qüdrət və gözəlliyini tərənnüm edəndə də, doğma yurdu vəsf edəndə də, elin adət-ənənələrindən yazanda da kolorit zənginliyi diqqəti cəlb edir.
Şair bəzən bir bənddə lakonik poetik detallarla oxucu xəyalında orijinal lövhələr canlan-dıra bilir. Onun bir sıra şeirlərində mürəkkəb psixoloji vəziyyətlər, anlar və duyğular, hisslər aləmi çox zərif və dəqiq ifadəsini, bədii həllini tapmışdır. O, bədii dilin estetik gözəlliyinə, emosionallığına məsuliyyətlə yanaşaraq, məzmuna uyğun forma rəngarəngliyindən səriştəylə istifadə etməyi bacarır.
Ədalətin yaradıcılığında mənəvi-əxlaqi zənginliyin harmoniyası vardır. Bu mənada o, daim inkişaf edən həm forma və məzmun əlvanlığı, həm də poetika baxımından kamilləşən şairdir.
Bəllidir ki, bədii sənətin gücü böyük ideyanın, dəyərli fikrin obrazlı təcəssümündə, səmimi və təravətli ehtivasındadır. Bu keyfiyyətlər qələm sahibindən bədii sözün məna çalarlarını, dilin incəliklərini duymağı poetik, obrazlar sistemində əsərin forma və məzmun vəhdətini yaratmağı, sənət qarşısında daim məsuliyyət hissini qorumağı tələb edir. Bütün bu məziyyətlər yurd həsrətli şair Ədalət Əroğlunun yaradıcılığında öz əksini tapmışdır.
“İçimizdə yurd adlı yaramız var” şeirlər kitabını şairin yaradıcılıq nailiyyəti kimi səciyyələndirmək olar. Söz sənətinin çətin və şərəfli yollarında şairə yeni uğurlar diləyirəm.
BALAYAR SADİQ
AYB və AJB-nin üzvü, Beynəlxalq Rəsul Rza ədəbi mükafatı laureatı, Prezident mükafatçısı,
“Yurd” jurnalının Baş redaktoru
“ƏDALƏT” qəzeti,
9 iyun 2020-ci il
***
SÖZƏ DƏYƏR VERMƏYİ BACARAN DƏYƏRLİ ŞAİR QARDAŞIM BALAYAR BƏY!
ƏDƏBİ MÜHİTDƏ YAZDIQLARIMA, YARADICILIĞIMA NƏZƏR YETİRƏRƏK YAZDIĞINIZ XOŞ SÖZLƏRƏ GÖRƏ SİZƏ MİNNƏTDARAM. MƏHZ İKİNCİ ŞEİRLƏR KİTABIMIN ADI BURADAN QAYNAQLANDI.
ALLAH SİZİ QORUSUN. MƏN DƏ ÖZ NÖVBƏMDƏ SİZƏ ƏDƏBİ YARADICILIĞINIZDA UĞURLAR DİLƏYİRƏM, ALLAHDAN SİZƏ CAN SAĞLIĞI, MÜJDƏ DOLU İLLƏR ARZULAYIRAM. VAR OLUN HƏMİŞƏ. İNŞƏALLAH CƏBRAYILDA, DOĞULUB BOYA BAŞA ÇATDIĞIM HOVUSLU KƏNDİNDƏ GÖRÜŞMƏYİ ALLAH HƏR BİRİMİZƏ NƏSİB ETSİN.
HÖRMƏTLƏ:
HÜQUQŞÜNAS-ŞAİR
QAFAROV ƏDALƏT İZZƏTOĞLU (ƏROĞLU)
Baxış sayı: 386
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 25-11-2020 21:08 | Bölmə: Ədəbiyyat
(Şair Ədalət İzzətoğlunun yaradıcılığı haqqında qeydlər)
Söz bir qapıdır. Bu qapıdan keçmək üçün qapını döymək lazım deyil. Döyülməklə açılmır bu qapı; duyumla duyğuyla açılır. Duyğusu, duyumu olmayanın bu qapıda işi yoxdur. Dünya yaranandan bəri sözlər qapıların, qapılar sözlərin alın yazısıdır. İnsan ömrü də söz kimi bir qapıdır. Zaman-zaman, fəsil-fəsil açılır; gah sevincin, gah kədərin, dərdin üzünə...Bu duyğu və düşüncələr içində istedadlı şair Ədalət İzzətoğlunun poetik dünyasının qapısını açıram.
Ömrünü sözə bağlayan, onunla təsəlli tapan yurd həsrətli şairdir Ədalət İzzətoğlu. Cəbrayılda dünyaya gəlib. Ömrünün mənalı günlərini Cəb-rayılda yaşayıb. İndi Cəbrayıl həsrətiylə Sumqayıtda yaşayır və yazıb-yaradır.
İnsan dühasının ən böyük tapıntısı və insan həyatının ən dəyərli xəzinəsi sözdür. Sözün təbiətinə xas olan keyfiyyətlər çeşid-çeşiddir.
Bədii sözün mahiyyəti daha təravətli və çox mənalıdır. Bədii söz dərin ictimai mənası, əhatəli və güclü realizmi, estetik keyfiyyətləri ilə dolğun məzmun kəsb edir. Bu mənada bədii təfəkkürün, əbədi yaradıcılığın yolu mürəkkəb mündəricəsi ilə seçilir. Yalnız əhəmiyyətli mövzunun qələmə alınması əsərin əbədi uğuruna zəmanət verə bilməz. Əsl sənətin gücü dəyərli ideyanın, böyük fikrin obrazlı ehtivasında, təravətli təcəssümündədir. Ədalətin şeirlərinin lirik qəhrəmanı müşahidə qabiliyyəti ilə fərqlənir.
Onun fərdi poetik siması təkcə yazdığı şeirlərin üslub xüsusiyyətlərindən deyil, həm də hadisələrə yanaşmasında, onların seçməsində və dəyərləndirməsində, lirik “mən” in əhval-ruhiyyəsinin təbii və səmimi poetik boyalarla canlandırmasındadır. Şairin lirik qəhrəmanı həssas müşahidə qabiliyyətilə həmin proseslərdə fəal iştirak edir. Onun poeziyasında yurd sevgisi, vətənsevərlik, el-oba məhəbbəti, milli özünüdərk və yaddaşa qayıdış duyğusu böyük önəm daşıyır. Şairin vətən həsrətli şeirlərində Qarabağ ağrısı, yurd həsrəti məxsusi bədii detallarla əks olunur. Ədalətin şeirlərinin lirik qəhrəmanı vətən, yurd həsrətiylə yaşayan insanların bədii obrazıdır. Düşmən tapdağında qalan Cəbrayılın həsrəti Ədalətin şeirlərində poetik səmimiyyətlə ehtiva olunur.
Danışma, qardaşım, danışma hələ,
Biz yurdsuz qalmışıq Vətəndə belə.
Düşmüşük fitnəyə, düşmüşük felə,
Yaza bilmədiyim sözüm ağlayır.
Boylanıb yollara baxdım, yoruldum,
Gözümün kökündən saralıb soldum.
Qocalıb axırda lap ahıl oldum,
Bol səbrim ağlayır, dözüm ağlayır.
Yurdsuz zəhər olub, suyum, çörəyim,
O müqəddəs yerdir mənim gərəyim.
Ədalətəm, burda qəlbim, ürəyim,
Oralarda qalan izim ağlayır.
Bu misralarda vətən, yurd həsrətli bir şair ürəyinin poetik harayı eşidilir. Yurd-yuvasından uzaq düşmüş insanların könül ağrılarının bədii ümumiləşdirilməsi çox səmimi və təsirlidir.
Ədalətin yaradıcılığında həyat həqiqətlərinin bədii həqiqət müstəvisində uğurla inikasını görürük.
Şairin əksər şeirlərində milli-mənəvi dəyərlərin, sevgi, məhəbbət duyğularının tərənnümü səmimi ovqat aşılayır. Vətənpərvərlik ruhu Əda-lətin şeirlərinin alın yazısıdır. Şairin bir qisim şeirlərində yurd yanğısı ilə yanaşı qəhrəmanlıq, cəsurluq duyğuları bədii müstəvidə poetik ifadəsini tapır. Hər bir insanın şəxsi taleyini olduğu kimi təqdim etməyə dəyər:
Dağların başını aldı buludlar,
Şəhidlər məzarı oldu o yurdlar.
və yaxud:
Çağırır yurdumun dağları bizi,
Kövrəlib torpağı, cığırı, izi...
və ya:
Xəyalımdan çıxmayır bircə an da,
Yaşayırdım əfsanəvi məkanda.
və yaxud:
Lənət olsun düşmənin şər-felinə,
Qırov düşüb arzuların telinə.
Ədalət, dönərsən bir gün elinə,
Güvən əsgərinə, güvən orduna...
Vətən, yurd həsrətli şairin qəlbində qələbəyə inam böyükdür və bu inamın işığı onun poetik, səmimi misralarına istilik, hənir qatır.
Ədalət Əroğlunun istifadə etdiyi bədii təsfir vasitələri ilə təsvir etdiyi surətin duyğu və düşüncələrini, daxili övqatını və psixoloji məqamını şəraitə uyğun daha təsirli şəkildə üzə çıxardır. Ədalət şeirlərində vətəndaşlıq yanğısı-nın bədii mənzərəsini təqdim edir və səmimiyyət dolu bu poetik nümunələr onu vətəndaş şair kimi səciyyələndirərək, həm də vətəndaşlıq qayəsinin daha dərin mətləblərdən soraq verdiyinə şahidlik edir.
Hər bir bədii kitab müəllifin duyğu və düşüncələrinin əbədi müstəvidə inikasıdır. Məlumdur ki, şair kitabdan-kitaba öz yaradıcılıq dünyasının sərhədlərini genişləndirməli və yeni poetik ovqatı ilə oxucu marağını qazanmalıdır. Poetik topluların başqa bədii kitablardan fərqli cəhətləri də var. Ən başlıca və diqqətçəkən məziyyət odur ki, bircə şeirlə də müəllifin poetik gücünü, iqtidarını görmək mümkündür. Bəzən bir şeir bütöv bir yaradıcılığın, bir şair taleyinin poetik indeksinə çevrilir və bu uğur müəllifə sənətkar etiketi qazandırır.
Tutduğu vəzifə mövqeyindən, qazandığı titullardan, fəxri adlardan asılı olmayaraq hər bir şairin şeirindən, misrasından boylanır. Şeirin bədii səviyyəsini ifadə edən elementlər sırasında başlıca məharət müəllifin qələmə aldığı mövzuya yanaşmada öz baxış bucağını göstərə bilməsidir.
Digər ədəbi janrlar kimi şeir də bədii ümumiləşdirmə səriştəsi şairin yetkinliyinin, dolğun əsərlər yaratmaq bacarığının əyani təzahürüdür. Mahiyyət etibarı ilə ədəbiyyatda bütün mövzular işlənmişdir. Lakin istedadlı qələm sahibləri, “köhnə” mövzulara da öz ayrı poetik nəfəsi ilə yeni ruh verə bilir, məhz poetik ruhun canlılığı təravətli şairin özünəməxsusluğunu şərtləndirən amillər sırasındadır.
“İçimizdə yurd adlı yaramız var” kitabına toplanmış poetik nümunələr yetkin şair düşüncəsinin sənət müstəvisində əyaniləşməsidir. Ədalətin şair kimi fərdi yaradıcılıq manerasını səciyyələndirən önəmli xüsusiyyət onun vətəndaşlıq qayəsinin səmimiyyəti və dolğunluğudur. Şairin müxtəlif mövzularda yazılan şeirlərini səmimiyyət, həyat hadisələrinə fəlsəfi baxış, xeyirxahlıq duyğularının təbliği, saf sevgi kimi amillər birləşdirir. Bütün bu məziyyətlər onun sözə məsuliyyətlə yanaşmasının nəticəsi olmaqla bərabər, həm də sənətə həvəslə yiyələnməsinə zəmanət verir.
Şairin ədəbi uğurunu şərtləndirən cəhətlərdən biri də onun qələm aldığı mövzuların mahiyyətinə dərindən vara bilməsi, gördüyü problemlərin səbəbini sənətkar kimi araşdırmasıdır. Milli-mənəvi dəyərlərimizə bağlılığı, milli özünüdərk mövzularına daha dərindən vaqif olması diqqətdən yayınmır. Onun seirlərində yalnız milli ağrılarımız göstərilmir, həm də bu bəlaları doğuran səbəblər bədii sənət güzgüsündə işıqlandırılır. Ədalət Əroğlunun poetik nümunələrində Vətən, insan, təbiət və zamanla bağlı fikir və düşüncələr təqdim olunan mahiyyətin mühüm tərkib hissəsi kimi üzə çıxır.
Vətən sevgisi, yurd məhəbbəti onun yaradıcılıq kredosunun əsasını təşkil edir. Özünəməxsus obrazlar yaratmaq bacarığı, sözü yerində və ustalıqla işlətmək məharəti, həmçinin sadə deyimlə zəngin poetik məna ifadə bilməsi onun şairlik xüsusiyyətini əyaniləşdirir. Kitabdakı şeirlərin önəmli məziyyətlərindən biri də Vətən həsrəti ilə yanaşı, insanın mənəvi dünyasının, hisslər, duyğular aləminin həssas və zərif ifadə olunmasıdır. Bu poetik nümunələrdə lirik qəhrəmanın yaşadığı yurd ağrısının dərinliyi ilə bərabər, eşqin ucalığını, qüdrətini daha parlaq və gözəl ifadə etmək üçün istifadə olunan bədii təsvir və ifadə vasitələrini təravətli şairin poetik bacarığının ehtivasıdır.
Şairin poetik əsərlərinin lirik qəhramanı öz müşahidə qabiliyyəti ilə diqqəti cəlb edir. Onun fərdi poetik siması, yalnız qələmə aldığı nümunələrin üslub cəhətlərində deyil, həmçinin hadisələrə yanaşmasında, onları seçməsində və qiymətləndirməsində, lirik “eqo”nun əhvalruhiyyəsini təravətli, həm də səmimi çalarlarla ehtiva etməsindədir.
O, dilimizin zəngin və rəngərəng təhkiyələrindən, bədii təsvir və ifadə vasitələrindən bacarıqla istifadə edərək, qələmə aldığı mövzuların bədii həllini, poetik ümumiləşdirməsini özünəməxsus ovqatda təqdim edə bilir. Ədalətin yaradıcılığında məxsusi bir məziyyət var ki, onu başqalarından fərqləndirə bilir. Bu cəhəti şərtləndirən amil geniş və dərin mənada sadəlikdir və bu sadəlikdə bədii zənginlik və müdriklik mövcuddur. Onun şeirlərinin məğzini təşkil edən dərin və poetik ictimai məna uğurlu yaradıcılıq səciyyəsi daşıyır.
Şairin lirikasında həsrət və qəm motivlərinin yeknəsəkliyi, sentimental notlar, gərəksiz pafos heç vaxt duyulmur. Kitabdakı şeirlərində vətənin qəhrəman oğullarının, sadə insan ləyaqətinin tərənnümü, həmçinin xeyirxahlıq, nəciblik, əzəmət və gözəllik duyğularının bədii müstəvidə səmimi təbliği, bütövlükdə yaradıcılığına dərin ictimai-fəlsəfi mündəricə gətirir.
Bu poetik nümunələri mövzusundan asılı olmayaraq daxili bir bədii məntiq, ümumi bir məna birləşdirir. Ədalət İzzətoğlunun şeirlərində insana inam və etibar motivi güclü olduğu üçün, bu məziyyət şeirlərinin bədii siqlətinə nikbin əhvali-ruhiyyə, işıq və hərarət qatır.
Ədalətin rəvan və təbii üslubu, şeirlərinin vəzn, bölgü, qafiyə və poetik strukturun digər elementlərindən məharətlə istifadə etmək bacarığı onun yaradıcılığını şərtləndirən keyfiyyət kimi önəmli səciyyə daşıyır. Poetik yükündən bədii mahiyyətindən asılı olmayaraq, şairin bütün şeirlərindən Vətən ağrısının harayı gəlir, nəciblik, məhəbbət, halallıq qoxusu duyulur. Bu şeirlərdə insanın insanlar qarşısında, bəşəriyyət qarşısında insanlıq borcunun və ləyaqətinin vicdanla, ədalətlə, namusla icrası məsələsinə böyük diqqət verilir. Bu xüsusiyyətlər onun şeirlərinə ictimai dərinlik, geniş vüsət və məzmun bütövlüyü gətirir.
Məlumdur ki, lirik əsərlərdə yenilik ruhu o vaxt diqqət kəsb edir ki, orada həyati müşahidə bədii materialın, poetik obyektin yeni cizgilərinə, görünməmiş tərəflərinə nüfuz etmiş olur. Ədalət İzzətoğlunun şeirlərində ictimai, mənəvi, əxlaqi tamlıq və halallıq mövzusu geniş yer tutur və onun dünyagörüşünün, bədii-estetik idealının müəyyənləşməsində, formalaşmasında əhəmiyyətli rol oynayır. Bu poeziyanın ən səciyyəvi xüsusiyyətlərindən biri onun müasirliyidir, yəni şair müasir həyatımızın tə-zadlarını, onun insanlara səadət bəxş edən məqamlarını və eyni zamanda, insanları əzab məngənəsində sıxan anları poetik məzmunda ehtiva edərək, onu yeni-yeni məna çalarları ilə zənginləşdirir.
Onun şeirlərində milli kolorit qüvvətli olduğu üçün böyük maraq doğurur. Bu cəhət şeirlərin mövzusunda, mütəmadi müraciət olunan qoşma janrının ahəng və ritmində, bədii təsvir vasitələrində nəzərə çarpır. O, insan mənəviyyatının qüdrət və gözəlliyini tərənnüm edəndə də, doğma yurdu vəsf edəndə də, elin adət-ənənələrindən yazanda da kolorit zənginliyi diqqəti cəlb edir.
Şair bəzən bir bənddə lakonik poetik detallarla oxucu xəyalında orijinal lövhələr canlan-dıra bilir. Onun bir sıra şeirlərində mürəkkəb psixoloji vəziyyətlər, anlar və duyğular, hisslər aləmi çox zərif və dəqiq ifadəsini, bədii həllini tapmışdır. O, bədii dilin estetik gözəlliyinə, emosionallığına məsuliyyətlə yanaşaraq, məzmuna uyğun forma rəngarəngliyindən səriştəylə istifadə etməyi bacarır.
Ədalətin yaradıcılığında mənəvi-əxlaqi zənginliyin harmoniyası vardır. Bu mənada o, daim inkişaf edən həm forma və məzmun əlvanlığı, həm də poetika baxımından kamilləşən şairdir.
Bəllidir ki, bədii sənətin gücü böyük ideyanın, dəyərli fikrin obrazlı təcəssümündə, səmimi və təravətli ehtivasındadır. Bu keyfiyyətlər qələm sahibindən bədii sözün məna çalarlarını, dilin incəliklərini duymağı poetik, obrazlar sistemində əsərin forma və məzmun vəhdətini yaratmağı, sənət qarşısında daim məsuliyyət hissini qorumağı tələb edir. Bütün bu məziyyətlər yurd həsrətli şair Ədalət Əroğlunun yaradıcılığında öz əksini tapmışdır.
“İçimizdə yurd adlı yaramız var” şeirlər kitabını şairin yaradıcılıq nailiyyəti kimi səciyyələndirmək olar. Söz sənətinin çətin və şərəfli yollarında şairə yeni uğurlar diləyirəm.
BALAYAR SADİQ
AYB və AJB-nin üzvü, Beynəlxalq Rəsul Rza ədəbi mükafatı laureatı, Prezident mükafatçısı,
“Yurd” jurnalının Baş redaktoru
“ƏDALƏT” qəzeti,
9 iyun 2020-ci il
***
SÖZƏ DƏYƏR VERMƏYİ BACARAN DƏYƏRLİ ŞAİR QARDAŞIM BALAYAR BƏY!
ƏDƏBİ MÜHİTDƏ YAZDIQLARIMA, YARADICILIĞIMA NƏZƏR YETİRƏRƏK YAZDIĞINIZ XOŞ SÖZLƏRƏ GÖRƏ SİZƏ MİNNƏTDARAM. MƏHZ İKİNCİ ŞEİRLƏR KİTABIMIN ADI BURADAN QAYNAQLANDI.
ALLAH SİZİ QORUSUN. MƏN DƏ ÖZ NÖVBƏMDƏ SİZƏ ƏDƏBİ YARADICILIĞINIZDA UĞURLAR DİLƏYİRƏM, ALLAHDAN SİZƏ CAN SAĞLIĞI, MÜJDƏ DOLU İLLƏR ARZULAYIRAM. VAR OLUN HƏMİŞƏ. İNŞƏALLAH CƏBRAYILDA, DOĞULUB BOYA BAŞA ÇATDIĞIM HOVUSLU KƏNDİNDƏ GÖRÜŞMƏYİ ALLAH HƏR BİRİMİZƏ NƏSİB ETSİN.
HÖRMƏTLƏ:
HÜQUQŞÜNAS-ŞAİR
QAFAROV ƏDALƏT İZZƏTOĞLU (ƏROĞLU)
Baxış sayı: 386
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 01:04
Tanınmış şairimiz Məmməd İlqarın 71 yaşı tamam oldu
22-02-2021, 22:05
TƏNQİDİ REALİSTLƏRİN ANA DİLİ CƏBHƏSİ VƏ MÜCADİLƏSİ-RAMİZ QASIMOV
22-02-2021, 11:00
ƏBƏDİYAŞAR CƏLİL MƏMMƏDQULUZADƏ-RAMİZ QASIMOV
21-02-2021, 21:50
Eldar İsmayılın yeri həmişə görünəcək!-ƏZİZ ƏLƏKBƏRLİ,MİLLƏT VƏKİLİ
20-02-2021, 16:28
TÜRK DÜNYASININ BÖYÜK ŞAİRİ – BƏXTİYAR VAHABZADƏ-RAMİZ QASIMOV
19-02-2021, 22:28
Dilimizin saflığının qorunması hər bir vətəndaşın borcudur
17-02-2021, 21:10
«MOZALAN», «HACILEYLƏK» KİMİ İMZALARLA TANIDIĞIMIZ MOLLANƏSRƏDDİNÇİ QURBANƏLİ ŞƏRİFZADƏ-KAMAL CAMALOV
17-02-2021, 21:00
Culfanın tarixi abidələrindən bəhs edən yeni kitab
17-02-2021, 15:04
XX ƏSRİN FACİƏSİ – XOCALI-İbrahim Yusifoğlu
16-02-2021, 21:50
İLAHƏ QƏHRƏMAN-HEKAYƏLƏR-SABAHA-İNAMLA.AZ-DA
13-02-2021, 01:48
Samişünaslığa dair monoqrafiyalar nəşr olunub
10-02-2021, 21:42
GÜLNARƏ ACALOVA (NAR ÇİÇƏYİ)-Esselər
9-02-2021, 23:55
İSMAYIL MƏRCANLI İMANZADƏ-.Şeirlər-Sabaha-inamla.az-da
6-02-2021, 22:38
BU NƏĞMƏM SƏNƏDİR, DOĞMA NAXÇIVAN!-İbrahim Yusifoğlunun .şeirləri Sabaha-inamla.az-da
5-02-2021, 17:06
Jurnalın yeni sayı dərc olunub
4-02-2021, 02:45
Üçcildlik təfsirin təqdimatı olub
2-02-2021, 00:19
Vəkilin romanı - Kənan Hacı yazır
30-01-2021, 02:25
Əlyazmalar Fondunda çapa hazırlanan yeni kataloq müzakirə edilib
30-01-2021, 02:16
Qisas qiyamətə qalmadı-Ələsgər Talıboğlu
29-01-2021, 15:36
“Adım Ələsgərdir, Göyçə mahalım...”
28-01-2021, 17:01
“Nağı Nağıyev: taleyi və sənəti” kitabının təqdimatı olub
28-01-2021, 12:32
“Allah, özüm gəlim, ya kimisə göndərəcəksən?” - Vaqif Səmədoğlunun ölümündən altı il ötür
25-01-2021, 00:22
“Zamanın dar süzgəcindən keçib gəldim çeşmə kimi”- Ələsgər Talıboğlu
24-01-2021, 15:03
GECİKMİŞ ETİRAF-Ələsgər Talıboğlu
24-01-2021, 01:47
Millət vəkili Qənirə Paşayeva Kənan Çarboğanın kitab təqdimatında iştirak etdi- FOTOLAR
20-01-2021, 15:07
Ağlayan misralar-Ramiz QASIMOV
16-01-2021, 23:34
“Nizami Gəncəvi - dünya ədəbiyyatının incisi” adlı beynəlxalq dəyirmi masa keçirilib
15-01-2021, 17:04
Leyla Əliyeva Şuşaya şeir həsr etdi
13-01-2021, 21:03
Dövlətçilik tariximizdən bəhs edən monoqrafiyanın təqdimatı keçirilib
12-01-2021, 18:22
İBRAHİM YUSİFOĞLUNUN DİL VƏ ÜSLUB XÜSUSİYYƏTLƏRİ -Sədaqət Həsənova
9-01-2021, 19:41
Cenevrədə çap edilən kitabda soydaşımızdan bəhs edilib
9-01-2021, 00:47
Naxçıvandan bəhs edən fundamental monoqrafiya Rusiyada nəşr olunub
6-01-2021, 18:28
“Mənim evim Şuşa” Rusiyada dərc edildi - FOTO
2-01-2021, 00:03
SEYYİDA, ÖLMƏRƏM, ALƏMDƏ SƏSİM VAR MƏNİM…-Kamal CAMALOV
25-12-2020, 02:32
Naxçıvanda Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun yaradılmasının 70 illiyi qeyd edilib
23-12-2020, 18:43
Bu gün biz qalibik, çünkü xalq güvəndiyi, seçdiyi, liderin yanında idi-Ülviyyə Vasifqızı
19-12-2020, 19:51
ŞƏHİDLƏRİN BU İL QARA BAYRAMI-Vüqar Əhməd
17-12-2020, 14:49
Yaxşı əməllərim əmanətimdi...-Vüqar Əhməd
17-12-2020, 02:39
AMEA Naxçıvan Bölməsində 2020-ci ilin yekunları müzakirə edilib
15-12-2020, 01:12
ZƏKİ BAYRAM (YURDÇU)-ŞEİRLƏR
14-12-2020, 17:32
Məşhur yazar vəfat etdi
10-12-2020, 22:02
Şair-hüquqşünas Ədalət Əroğlu Paradla bağlı fikrini bildirdi
7-12-2020, 19:47
Düz Bakıdan Qarabağa, bir atəşin salam olsun...-VÜQAR ƏHMƏD
3-12-2020, 17:30
Araz çayı Məmməd Arazın bütün yaradıcılığından axır-ZÜLFİYYƏ İSMAYIL