23:56 / 26-12-2025
Paris metrosunda bir kişi üç qadını bıçaqlayıb
23:44 / 26-12-2025
Kursantın intiharına görə məsuliyyət daşıyanlar Yeni il tətilinə çıxıblar
19:05 / 26-12-2025
Norveçli biatlonçulara Bakkenin ölümündən sonra hipoksik maska taxmaq qadağan edildi
18:59 / 26-12-2025
"Axios": Trampın Zelenski ilə qarşıdan gələn görüşü danışıqlarda irəliləyişin göstəricisidir
18:49 / 26-12-2025
Zelenski Ukraynada qoşunların yerləşdirilməsi üçün atəşkəsin zəruri olduğunu etiraf etdi
18:46 / 26-12-2025
Zelenski Trampla Donbas və Zaporojye Atom Elektrik Stansiyası məsələlərini müzakirə etməyi planlaşdırır
16:09 / 26-12-2025
TWZ: Çinin "raket konteyner gəmisi" "Arli Berk" sinifli esminetslərlə müqayisə olundu
16:01 / 26-12-2025
Peskov Ukraynada seçkilərin maliyyələşdirilməsi ilə bağlı suala cavab verməkdə çətinlik çəkib
15:57 / 26-12-2025
Kreml Dmitriyevin ABŞ-a səfərindən sonra onun məlumatlarını təhlil edib
15:10 / 26-12-2025
Kosaçev: "Rusiya parlamentariləri yapon həmkarları ilə dialoqu bərpa etməyə hazırdırlar"
15:06 / 26-12-2025
"Axios" jurnalisti Ravid: "Tramp Zelenski ilə 28 dekabrda Mar-a-Laqoda görüşəcək"
15:03 / 26-12-2025
Bir mənzildə ana və altı yaşlı oğlunun mumiyalanmış cəsədləri tapılıb
15:00 / 26-12-2025
Qaz borusunun təzyiqinin aşağı salınması nəticəsində iki nəfər xəsarət alıb
14:54 / 26-12-2025
Telegram messenceri böyük bir kəsinti ilə üzləşib
13:15 / 26-12-2025
Ukrayna kəşfiyyatı ilə əməkdaşlıq etdiyinə görə LPR-də futbol azarkeşi saxlanılıb
13:07 / 26-12-2025
Alim Butyaginin atası: "Ermitaj arxeoloqu müdafiə etmək üçün səfirliyə sənədlər göndərib"
13:00 / 26-12-2025
Zelenski Yeni ildən əvvəl Trampla görüşmək niyyətini təsdiqlədi
12:55 / 26-12-2025
Hakimiyyəti ələ keçirməkdə ittiham olunur
12:51 / 26-12-2025
Şimali Koreya vətəndaşını təyyarədə anafilaktik şokdan xilas etdi
12:44 / 26-12-2025
Biletdəki tək bir rəqəmi uyğunlaşdırmadan lotereyada 31 milyon rubl udub
23:24 / 25-12-2025
Braziliyanın keçmiş prezidenti Jair Bolsonaro əməliyyat olunub
23:20 / 25-12-2025
SOCIS: Budanov və Zalujnı prezident seçkilərində Zelenskini məğlub edəcəklər
20:39 / 25-12-2025
Rusiya Elmlər Akademiyasının akademiki Onişenko: "Honkonq qripi kimi bir şey yoxdur"
20:35 / 25-12-2025
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi: İsveç "Adler" gəmisini saxlayaraq beynəlxalq hüququ pozub
20:30 / 25-12-2025
Qazaxıstan Nəqliyyat Nazirliyi AZAL-ın qəzasının səbəbləri ilə bağlı hesabat hazırlayıb
20:24 / 25-12-2025
İtkin düşmüş keçmiş deputat tapılıb
20:20 / 25-12-2025
Filippo Durovun Makron və rəqəmsal QULAQ haqqındakı şərhlərini dəstəklədi
20:14 / 25-12-2025
Aclıqdan körpənin ölümündən sonra səhlənkarlıq işi açılıb
20:11 / 25-12-2025
Keçmiş qubernator müavini axtarışda olanlar siyahısına daxil edilib
17:23 / 25-12-2025
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Ordubadda seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib - FOTO
17:21 / 25-12-2025
Rusiya Baş Prokurorluğu Polşadakı Rusiya səfirinə edilən hücumla bağlı işi məhkəməyə göndərib
17:13 / 25-12-2025
Zaxarova: "Zelenskinin AB borcunu ödəmək niyyəti yoxdur"
17:10 / 25-12-2025
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi rusiyalıları Almaniyaya səyahət etməkdən çəkinməyə çağırır
14:45 / 25-12-2025
Baş verən yanğında bir nəfər xəsarət alıb
14:42 / 25-12-2025
1,8 milyard dollarlıq lotereya cekpotunu qazandı
14:40 / 25-12-2025
Sankt-Peterburq sakini borclarını silmək vədi müqabilində başqasının "Mercedes" avtomobilini yandırdığına görə saxlanılıb
“1 ilə Azərbaycanda 50 film çəkilib, tarixdə belə şey olmayıb” - Video
Tarix: 18-09-2020 13:05 | Bölmə: Mədəniyyət
Kinoprodüser-rejissor, Bakı Beynəlxalq Qısa Filmlər Festivalının direktoru Fehruz Şamıyevin “Qafqazinfo”ya müsahibəsi:
- Milli Televiziya və Radio Şurasının qərarı ilə əcnəbi serialların yayımı bərpa edilib. Qərara münasibətiniz necədir?
- Bu qərar kino və televiziya sahəsində çalışan şəxslərin işinin artmasına səbəb ola bilər. Qərarda göstərilir ki, əcnəbi seriallar axşam saatlarında yayımlanacaq. 23:00-dan sonra onsuz da bizdə yerli seriallar nümayiş olunmur. Çox vaxt xarici filmlər verilirdi ki, dublyajında aktyorlar çalışırdı. Onlar səsləndirmədən pul qazanırdılar.
- Bu qərar müzakirə mövzusuna çevrildi. Yerli serial qəhrəmanları sosial mediada etirazlarını bildirdilər ki, sahə inkişaf edirdi, aktyorlar yeni pul qazanırdı, bu qərar mane olacaq.
- Seriallar bir neçə bölümlü olduğu üçün ora səsləndirməyə aktyor təsdiq olunacaq və davamlı dublyajla məşğul olacaq. Beləliklə, aktyorlar uzunmüddətli gəlir əldə edəcək. Məsələn, eyni aktyor başqa filmdə dəyişə bilər və dublyaj başqasına həvalə olunar. Ancaq serialda bir aktyor daimi olaraq sifarişçiyə çevriləcək. Bir qrup aktyor daimi iş yeri əldə edəcək. Düşünürəm ki, bu qərar Azərbaycan efir məkanına xələl gətirəcək, aktyorların işini əlindən alacaq bir addım deyil. Həmçinin televiziya şirkətlərinin öz dublyaj studiyalarının inkişafı üçün bir proqram var.
- Maraqlıdır, Azərbaycan serialları niyə məişət mövzusundan kənara çıxa bilmir? Həmidə Ömərova, Qurban İsmayılov kimi aktyorlar bitib-tükənməyən “Ata ocağı”nda yer alır və tamaşaçı belə aktyorlara belə ağız büzür. Bəzi seriallar çəkisi olan aktyorları belə gözdən salır.
- Bu, ölkədə olan psixoloji durumla bağlıdır. Təkcə hansısa audiovizal məhsula yanaşmadan asılı deyil. Son dövrlər bizim xarakteristikamızda narazılıq daha çox artıb. Mən onları müdafiə etmək üçün bunu demirəm. Hansısa aktyor səhv edə bilər. Serial kinodan fərqli bir istehsal sahəsidir. Seriallarda aktyorların müəyyən qədər ucuzluğa getməsi anlaşılandır. Sadəcə olaraq istehsalçı hər zaman tempi, damarı tutmalıdır ki, aktyor ucuzlaşmasın. Aktyor oynayan zaman “xaltura”ya can atmasın.
- Ölkədə bu qədər proses baş verir, amma filmlərin mövzusuna çevrilmir. Misal üçün, Vaqif Mustafayev 90-cı illərə aid bir çox prosesi lentə alıb. İndiki dövrdən çəkən yoxdur. Çəkinirlər, ya necə?
- Serial televiziya məhsulu olduğu üçün orada yaradıcı azadlıq sözü çox da istifadə olunmur. Niyə? Çünki televiziyanın özü efirə nəyin gedib-getmədiyini bilir və MTRŞ-nin müəyyən qaydaları var. Müəyyən qədər senzura var. Bəlkə də buna “kölgə senzurası”, “gözəgörünməz senzura” da deyə bilərik.
Film sahəsində isə bu, problemli bir məsələdir. Çünki filmin özünün ölkədən kənara çıxmaq məsələsi var. Kinoteatrlarda yayımlana, beynəlxalq festivallara çıxa bilər. Bu səbəbdən də Azərbaycan haqqında xarici festivallarda mənfi informasiyanın verilməsi müəyyən qədər uğurlu sayılmır. Buna görə də yaradıcı azadlıq məsələsi müəyyən qədər boğulur. Azərbaycan görüntü olaraq Avropanın bir çox ölkələrindən yaxşıdır. Əsasən də paytaxtımız... Bunların hamısı vizual olaraq gözəldir. Amma bu vizual gözəlliyin arxasında baş verən hadisələr var ki, onların kənara çıxması ölkə haqqında müsbət fikrin, imicin formalaşmasına mane ola bilər.
Rusiyanın son 10 ildə aparıcı rejissorlarından sayılan Andrey Zvyagintsevin bütün işləri həm xarici donorlar, həm də Rusiya Milli Kinematoqrafiya Fondu tərəfindən maliyyələşdirilir. Eyni zamanda Konçalovskinin filmlərinə Rusiya hökuməti dəstək olur. İnsan təəccüblənir ki, Rusiya haqqında belə bir neqativ filmi hökumət maliyyələşdirir? Maliyyələşdirən institutda oturan şəxslər demokratik ab-havada, öz kino zövqü olan insanlardır ki, problemdən xəbərdardırlar. Bilirlər ki, həmin filmin hansısa bir festivalda mükafat alması ölkənin imicinə xeyir gətirən bir amildir. Bu proses eynilə İranda da var. Əsgər Fərhadi bir film çəkir, “Oscar” alır, daha sonra yenə çəkir, yenə də mükafata sahib olur. Dünyanın heç yerində belə bir şey yoxdur. İki il dalbadal “xarici dildə ən yaxşı film” mükafatını qazanıb. Orada da İran dəyərlərini dağıdacaq müəyyən amillər var. Buna baxmayaraq, İran hökumətinin maliyyə dəstəyi ilə çəkilib.
Bizdə festivala gedən filmlərin əksəriyyəti dövlət tərəfindən maliyyələşməyib, sərbəstdirlər. Bu layihələri komissiyada oturan insanlara sübut etmək lazımdır ki, ölkədən kənara çıxacaq, maliyyələşdirin. Lakin elə layihələrimiz var ki, dövlət dəstəkləyib. Məsələn Venesiya Film festivalına dövlət tərəfindən maliyyələşdirilən “Nabat” filmi ikinci proqrama düşdü. Film ağır proseslərin nəticəsində ərsəyə gəlib. Həmçinin, bu yaxınlarda Amerika və Azərbaycanın müştərək filmi, Hilal Baydarovun rejissorluq etdiyi “Səpələnmiş ölümlər arasında” Venesiyanın əsas proqramına düşüb.
- Kino çəkmək üçün təhsil şərtdirmi?
- Azərbaycanda rəssamlığın özü inkişaf edib. Bu da Bakı rəssamlıq məktəbi ilə bağlıdır. Biz musiqili xalqıq, hər musiqini dinləyə bilirik. Misal üçün saytları hər səhər açırıq, hansısa bir mahnımızın oğurlanması barədə informasiyalar oxuyuruq. Deyən yoxdur ki, niyə filmimizi oğurlamırlar? Çünki bizim istehsal etdiyimiz əsas məhsul musiqidir. Ancaq kino spesifik məsələdir. Bu, sənaye sahəsidir. Bir filmin ərsəyə gəlməsi çətin məsələdir. Çünki orada olan 50 nəfər bir-birini başa düşməlidir. Rejissor işıqçı, operator, bəstəkardan asılıdır. Yəni onlardan nəsə tələb etməlidir.
Film çəkmək üçün savadlı olmaq lazımdır. Amma savad işin 30 faizinə aiddir. Təcrübə əsasdır. Söhbət orta və kütləvi film istehsalından gedir. Ancaq müəllif filmlərində məsələ sırf rejissorların üzərinə gəlir. Rejissorun demək istədiyi, baxış bucağı önəmlidir. Azərbaycanda da təhsil məsələsi bəlkə indi-indi düzəlməyə başlayar. Müstəqillik əldə etdikdən sonra AMİU-da təhsil alanlar universiteti bitirdikdən sonra ixtisası öyrənir. 2000-ci illərdən bəri təhsil alanlar özü-özünü inkişaf etdirir, ora tələbəyə nəyisə öyrətmir.
Düşünürəm ki, dünyada texnikanın ucuzlaşması və kiçik texnika ilə yaxşı filmlərin çəkilməsi artıb. Və bu artım Azərbaycanda cavan uşaqlara təsir edəcək. Fikir vermişəm ki, Azərbaycanda istehsal olan filmlərin sayı artıb. Amma kəmiyyət artıb, keyfiyyət yox. Məsələn, bu il 11-ci Bakı Beynəlxalq Qısa Filmlər Festivalı keçiriləcək. Ora yetərincə filmlər göndərilib. Demək olar ki, çoxu aşağı səviyyədədir. Bu da onların savadsızlığından irəli gəlir. Sadəcə olaraq əlinə texnika keçib, məhəllə uşaqları ilə nələrsə çəkib film adı qoyublar. Halbuki öyrənmək üçün internet yaxşı imkanlar verir.
- Bir az da filmlərdə, seriallarda prodüserlik anlayışından danışaq. Film prodüseri bizdə ancaq sponsor kimi başa düşülür.
- Azərbaycanda prodüser institutut anlayışı çox aşağı səviyyədədir, indi formalaşır. Bu problemin kökündə dövlət tərəfindən maliyyələşdirmə dayanır.
Dövlət pul verir deyə filmin prodüseri də dövlətdir. Məsələn, Azərbaycan Film Kinostudiyası dövlət sifarişi yerinə yetirir. Və orada hər filmin sonunda baş prodüser kimi kinostudiyanın direktorunun adı yazılır və bu, normaldır. Dövlətin verdiyi bütün pula film çəkilir, niyə direktorun adı yazılmasın? İstehsal sahibi odur.
- Bəzən 1 serial və 1 filmdə 4 ssenaristin adı birdən qeyd olunur. Maraqlıdır, 4 nəfər bir hadisəni, hekayəni necə yaşayıb yaza bilər?
- “Yuxu” filminin ssenaristi bizə dərs deyirdi. Bildirmişdi ki, rejissor ona yaxınlaşıb deyib ki, filan sujetim var, onu yaz. Rejissordur, ssenarist deyil. Onun dediklərini bir neçə ssenarist yazmışdı. Müəyyən qədər bir neçə vərəqdən ibarət təxmini istiqamət yazılır, məkan, çəkiliş meydançası, qəhrəmanların xarakteristikası əks olunur.
Onu da deyim ki, Azərbaycanda elə filmlər var ki, 100-200 min manat dəyərində gəlir gətirib. Bu, o deməkdir ki, bizdə tamaşaçı zümrəsi var. Lakin keyfiyyətli filmlər ortaya çıxdıqca hamının bir nəfsi olur ki, 50-60 min pul qoyub daha artığını qazansın. Bununla da dəllallar ortaya çıxdı. Onlar maliyyədarlara yaxınlaşaraq 100 min qazanan filmləri nümunə gətirərək pul götürdülər. Bununla da, Azərbaycanda onlarla film batırıldı. Təsəvvür edin, bir ildə Azərbaycanda 50 film çəkilib. Hələ heç vaxt Azərbaycan tarixində belə bir şey olmayıb. 12 ayın hər ayında iki film bazara çıxsa 24 edir. Azərbaycan bazarı üçün 50 necə ola bilər? 50 filmi çəkənlərin əksəriyyəti şirkətlərdən pul qoparmaq niyyətində idilər. İndi isə ciddi layihələrə pul yatırmırlar, onların sayəsində inanmırlar.
- Maraqlıdır, Mədəniyyət Nazirliyində əməliyyat keçirildi və vəzifəli şəxslər saxlanıldı. Bu sahədə vəzifədən sui-istifadə halları, rüşvət və s. məsələlər haqda əməliyyatdan öncə xəbəriniz var idi? Adətən bizim mədəniyyət üzvləri, adi insanlar belə problemləri bildiyi halda hökumət müdaxilə etdikdən sonra şərhlərini verirlər. Bu nədən qaynaqlanır?
- Xalqı qınamaq olmaz. Cəsarət, etiraz mədəniyyətini formalaşdırılması bizdə çox aşağı səviyyədədir. Həmişə kənardan bir qəhrəman gözləyirik ki, gəlib məsələləri həll etsin. Sözsüz ki, bu, hamıya aid deyil. Bəzi şəxslər var ki, bu problemləri qaldırmaqla məşğuldur. Amma həmin şəxs tək kənarda qalıb. Böyük çarxa qarşı tək mübarizə mümkün olmayan məsələdir, nəticə verməyəcək. Düşünürəm ki, mədəniyyət sahəsində sürətlə yeniliklər olacaq. Yeni komandaların gəlməsi çox önəmlidir. İndi bütün dünyada təkbaşına iş görmək çətin məsələdir. Kinoda da belədir, komanda işidir. Ortaya çıxan məhsul, yaxşı komanda mədəniyyət siyasətimizi irəli gətirə bilər. Kinoda istehsal komandasının heç nə vecinə deyil. O, sadəcə olaraq texniki bir işçidir. Amma kino siyasətini həyata keçirən komanda bilməlidir ki, hədəfi nədir, hara getməlidir. Geniş mövzudur. İdeoloji bir komanda olmalıdır. Azərbaycan kinosunun müasir dövrdə dünyaya çıxması üçün nələr lazımdır? Azərbaycanda kinonun inkişafı üçün hansı addımlar atılmalıdır? Bunlar müzakirə edilməlidir. Çox təəssüf ki, bizdə işlərin bir hissəsi görülüb, komanda olmayıb. Ortaya suallar qoyulsa da, həlli yolları olmayıb. İndi ideoloji komanda mütləq olmalıdır.
Baxış sayı: 604
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 18-09-2020 13:05 | Bölmə: Mədəniyyət
Kinoprodüser-rejissor, Bakı Beynəlxalq Qısa Filmlər Festivalının direktoru Fehruz Şamıyevin “Qafqazinfo”ya müsahibəsi:
- Milli Televiziya və Radio Şurasının qərarı ilə əcnəbi serialların yayımı bərpa edilib. Qərara münasibətiniz necədir?
- Bu qərar kino və televiziya sahəsində çalışan şəxslərin işinin artmasına səbəb ola bilər. Qərarda göstərilir ki, əcnəbi seriallar axşam saatlarında yayımlanacaq. 23:00-dan sonra onsuz da bizdə yerli seriallar nümayiş olunmur. Çox vaxt xarici filmlər verilirdi ki, dublyajında aktyorlar çalışırdı. Onlar səsləndirmədən pul qazanırdılar.
- Bu qərar müzakirə mövzusuna çevrildi. Yerli serial qəhrəmanları sosial mediada etirazlarını bildirdilər ki, sahə inkişaf edirdi, aktyorlar yeni pul qazanırdı, bu qərar mane olacaq.
- Seriallar bir neçə bölümlü olduğu üçün ora səsləndirməyə aktyor təsdiq olunacaq və davamlı dublyajla məşğul olacaq. Beləliklə, aktyorlar uzunmüddətli gəlir əldə edəcək. Məsələn, eyni aktyor başqa filmdə dəyişə bilər və dublyaj başqasına həvalə olunar. Ancaq serialda bir aktyor daimi olaraq sifarişçiyə çevriləcək. Bir qrup aktyor daimi iş yeri əldə edəcək. Düşünürəm ki, bu qərar Azərbaycan efir məkanına xələl gətirəcək, aktyorların işini əlindən alacaq bir addım deyil. Həmçinin televiziya şirkətlərinin öz dublyaj studiyalarının inkişafı üçün bir proqram var.
- Maraqlıdır, Azərbaycan serialları niyə məişət mövzusundan kənara çıxa bilmir? Həmidə Ömərova, Qurban İsmayılov kimi aktyorlar bitib-tükənməyən “Ata ocağı”nda yer alır və tamaşaçı belə aktyorlara belə ağız büzür. Bəzi seriallar çəkisi olan aktyorları belə gözdən salır.
- Bu, ölkədə olan psixoloji durumla bağlıdır. Təkcə hansısa audiovizal məhsula yanaşmadan asılı deyil. Son dövrlər bizim xarakteristikamızda narazılıq daha çox artıb. Mən onları müdafiə etmək üçün bunu demirəm. Hansısa aktyor səhv edə bilər. Serial kinodan fərqli bir istehsal sahəsidir. Seriallarda aktyorların müəyyən qədər ucuzluğa getməsi anlaşılandır. Sadəcə olaraq istehsalçı hər zaman tempi, damarı tutmalıdır ki, aktyor ucuzlaşmasın. Aktyor oynayan zaman “xaltura”ya can atmasın.
- Ölkədə bu qədər proses baş verir, amma filmlərin mövzusuna çevrilmir. Misal üçün, Vaqif Mustafayev 90-cı illərə aid bir çox prosesi lentə alıb. İndiki dövrdən çəkən yoxdur. Çəkinirlər, ya necə?
- Serial televiziya məhsulu olduğu üçün orada yaradıcı azadlıq sözü çox da istifadə olunmur. Niyə? Çünki televiziyanın özü efirə nəyin gedib-getmədiyini bilir və MTRŞ-nin müəyyən qaydaları var. Müəyyən qədər senzura var. Bəlkə də buna “kölgə senzurası”, “gözəgörünməz senzura” da deyə bilərik.
Film sahəsində isə bu, problemli bir məsələdir. Çünki filmin özünün ölkədən kənara çıxmaq məsələsi var. Kinoteatrlarda yayımlana, beynəlxalq festivallara çıxa bilər. Bu səbəbdən də Azərbaycan haqqında xarici festivallarda mənfi informasiyanın verilməsi müəyyən qədər uğurlu sayılmır. Buna görə də yaradıcı azadlıq məsələsi müəyyən qədər boğulur. Azərbaycan görüntü olaraq Avropanın bir çox ölkələrindən yaxşıdır. Əsasən də paytaxtımız... Bunların hamısı vizual olaraq gözəldir. Amma bu vizual gözəlliyin arxasında baş verən hadisələr var ki, onların kənara çıxması ölkə haqqında müsbət fikrin, imicin formalaşmasına mane ola bilər.
Rusiyanın son 10 ildə aparıcı rejissorlarından sayılan Andrey Zvyagintsevin bütün işləri həm xarici donorlar, həm də Rusiya Milli Kinematoqrafiya Fondu tərəfindən maliyyələşdirilir. Eyni zamanda Konçalovskinin filmlərinə Rusiya hökuməti dəstək olur. İnsan təəccüblənir ki, Rusiya haqqında belə bir neqativ filmi hökumət maliyyələşdirir? Maliyyələşdirən institutda oturan şəxslər demokratik ab-havada, öz kino zövqü olan insanlardır ki, problemdən xəbərdardırlar. Bilirlər ki, həmin filmin hansısa bir festivalda mükafat alması ölkənin imicinə xeyir gətirən bir amildir. Bu proses eynilə İranda da var. Əsgər Fərhadi bir film çəkir, “Oscar” alır, daha sonra yenə çəkir, yenə də mükafata sahib olur. Dünyanın heç yerində belə bir şey yoxdur. İki il dalbadal “xarici dildə ən yaxşı film” mükafatını qazanıb. Orada da İran dəyərlərini dağıdacaq müəyyən amillər var. Buna baxmayaraq, İran hökumətinin maliyyə dəstəyi ilə çəkilib.
Bizdə festivala gedən filmlərin əksəriyyəti dövlət tərəfindən maliyyələşməyib, sərbəstdirlər. Bu layihələri komissiyada oturan insanlara sübut etmək lazımdır ki, ölkədən kənara çıxacaq, maliyyələşdirin. Lakin elə layihələrimiz var ki, dövlət dəstəkləyib. Məsələn Venesiya Film festivalına dövlət tərəfindən maliyyələşdirilən “Nabat” filmi ikinci proqrama düşdü. Film ağır proseslərin nəticəsində ərsəyə gəlib. Həmçinin, bu yaxınlarda Amerika və Azərbaycanın müştərək filmi, Hilal Baydarovun rejissorluq etdiyi “Səpələnmiş ölümlər arasında” Venesiyanın əsas proqramına düşüb.
- Kino çəkmək üçün təhsil şərtdirmi?
- Azərbaycanda rəssamlığın özü inkişaf edib. Bu da Bakı rəssamlıq məktəbi ilə bağlıdır. Biz musiqili xalqıq, hər musiqini dinləyə bilirik. Misal üçün saytları hər səhər açırıq, hansısa bir mahnımızın oğurlanması barədə informasiyalar oxuyuruq. Deyən yoxdur ki, niyə filmimizi oğurlamırlar? Çünki bizim istehsal etdiyimiz əsas məhsul musiqidir. Ancaq kino spesifik məsələdir. Bu, sənaye sahəsidir. Bir filmin ərsəyə gəlməsi çətin məsələdir. Çünki orada olan 50 nəfər bir-birini başa düşməlidir. Rejissor işıqçı, operator, bəstəkardan asılıdır. Yəni onlardan nəsə tələb etməlidir.
Film çəkmək üçün savadlı olmaq lazımdır. Amma savad işin 30 faizinə aiddir. Təcrübə əsasdır. Söhbət orta və kütləvi film istehsalından gedir. Ancaq müəllif filmlərində məsələ sırf rejissorların üzərinə gəlir. Rejissorun demək istədiyi, baxış bucağı önəmlidir. Azərbaycanda da təhsil məsələsi bəlkə indi-indi düzəlməyə başlayar. Müstəqillik əldə etdikdən sonra AMİU-da təhsil alanlar universiteti bitirdikdən sonra ixtisası öyrənir. 2000-ci illərdən bəri təhsil alanlar özü-özünü inkişaf etdirir, ora tələbəyə nəyisə öyrətmir.
Düşünürəm ki, dünyada texnikanın ucuzlaşması və kiçik texnika ilə yaxşı filmlərin çəkilməsi artıb. Və bu artım Azərbaycanda cavan uşaqlara təsir edəcək. Fikir vermişəm ki, Azərbaycanda istehsal olan filmlərin sayı artıb. Amma kəmiyyət artıb, keyfiyyət yox. Məsələn, bu il 11-ci Bakı Beynəlxalq Qısa Filmlər Festivalı keçiriləcək. Ora yetərincə filmlər göndərilib. Demək olar ki, çoxu aşağı səviyyədədir. Bu da onların savadsızlığından irəli gəlir. Sadəcə olaraq əlinə texnika keçib, məhəllə uşaqları ilə nələrsə çəkib film adı qoyublar. Halbuki öyrənmək üçün internet yaxşı imkanlar verir.
- Bir az da filmlərdə, seriallarda prodüserlik anlayışından danışaq. Film prodüseri bizdə ancaq sponsor kimi başa düşülür.
- Azərbaycanda prodüser institutut anlayışı çox aşağı səviyyədədir, indi formalaşır. Bu problemin kökündə dövlət tərəfindən maliyyələşdirmə dayanır.
Dövlət pul verir deyə filmin prodüseri də dövlətdir. Məsələn, Azərbaycan Film Kinostudiyası dövlət sifarişi yerinə yetirir. Və orada hər filmin sonunda baş prodüser kimi kinostudiyanın direktorunun adı yazılır və bu, normaldır. Dövlətin verdiyi bütün pula film çəkilir, niyə direktorun adı yazılmasın? İstehsal sahibi odur.
- Bəzən 1 serial və 1 filmdə 4 ssenaristin adı birdən qeyd olunur. Maraqlıdır, 4 nəfər bir hadisəni, hekayəni necə yaşayıb yaza bilər?
- “Yuxu” filminin ssenaristi bizə dərs deyirdi. Bildirmişdi ki, rejissor ona yaxınlaşıb deyib ki, filan sujetim var, onu yaz. Rejissordur, ssenarist deyil. Onun dediklərini bir neçə ssenarist yazmışdı. Müəyyən qədər bir neçə vərəqdən ibarət təxmini istiqamət yazılır, məkan, çəkiliş meydançası, qəhrəmanların xarakteristikası əks olunur.
Onu da deyim ki, Azərbaycanda elə filmlər var ki, 100-200 min manat dəyərində gəlir gətirib. Bu, o deməkdir ki, bizdə tamaşaçı zümrəsi var. Lakin keyfiyyətli filmlər ortaya çıxdıqca hamının bir nəfsi olur ki, 50-60 min pul qoyub daha artığını qazansın. Bununla da dəllallar ortaya çıxdı. Onlar maliyyədarlara yaxınlaşaraq 100 min qazanan filmləri nümunə gətirərək pul götürdülər. Bununla da, Azərbaycanda onlarla film batırıldı. Təsəvvür edin, bir ildə Azərbaycanda 50 film çəkilib. Hələ heç vaxt Azərbaycan tarixində belə bir şey olmayıb. 12 ayın hər ayında iki film bazara çıxsa 24 edir. Azərbaycan bazarı üçün 50 necə ola bilər? 50 filmi çəkənlərin əksəriyyəti şirkətlərdən pul qoparmaq niyyətində idilər. İndi isə ciddi layihələrə pul yatırmırlar, onların sayəsində inanmırlar.
- Maraqlıdır, Mədəniyyət Nazirliyində əməliyyat keçirildi və vəzifəli şəxslər saxlanıldı. Bu sahədə vəzifədən sui-istifadə halları, rüşvət və s. məsələlər haqda əməliyyatdan öncə xəbəriniz var idi? Adətən bizim mədəniyyət üzvləri, adi insanlar belə problemləri bildiyi halda hökumət müdaxilə etdikdən sonra şərhlərini verirlər. Bu nədən qaynaqlanır?
- Xalqı qınamaq olmaz. Cəsarət, etiraz mədəniyyətini formalaşdırılması bizdə çox aşağı səviyyədədir. Həmişə kənardan bir qəhrəman gözləyirik ki, gəlib məsələləri həll etsin. Sözsüz ki, bu, hamıya aid deyil. Bəzi şəxslər var ki, bu problemləri qaldırmaqla məşğuldur. Amma həmin şəxs tək kənarda qalıb. Böyük çarxa qarşı tək mübarizə mümkün olmayan məsələdir, nəticə verməyəcək. Düşünürəm ki, mədəniyyət sahəsində sürətlə yeniliklər olacaq. Yeni komandaların gəlməsi çox önəmlidir. İndi bütün dünyada təkbaşına iş görmək çətin məsələdir. Kinoda da belədir, komanda işidir. Ortaya çıxan məhsul, yaxşı komanda mədəniyyət siyasətimizi irəli gətirə bilər. Kinoda istehsal komandasının heç nə vecinə deyil. O, sadəcə olaraq texniki bir işçidir. Amma kino siyasətini həyata keçirən komanda bilməlidir ki, hədəfi nədir, hara getməlidir. Geniş mövzudur. İdeoloji bir komanda olmalıdır. Azərbaycan kinosunun müasir dövrdə dünyaya çıxması üçün nələr lazımdır? Azərbaycanda kinonun inkişafı üçün hansı addımlar atılmalıdır? Bunlar müzakirə edilməlidir. Çox təəssüf ki, bizdə işlərin bir hissəsi görülüb, komanda olmayıb. Ortaya suallar qoyulsa da, həlli yolları olmayıb. İndi ideoloji komanda mütləq olmalıdır.
Baxış sayı: 604
Bölməyə aid digər xəbərlər
24-12-2025, 23:22
Ali Məhkəmənin qərarından sonra Dolinanın ilk solo konsertində təhlükəsizlik tədbirləri gücləndirilib
22-12-2025, 19:40
Britaniyalı müğənni Kris Ria vəfat edib
22-12-2025, 00:12
Leyla Əliyeva Nüsrət Kəsəmənlinin şeirini səsləndirdi - Video
21-12-2025, 23:53
“Qardaşlığımız əbədidir” sərgisi: İki qardaş ölkənin mədəniyyətinə sənətkar baxışı
21-12-2025, 20:29
Eysmont: "Lukaşenko Putinə hədiyyə olaraq rəsm gətirib"
16-12-2025, 16:58
Milli Qəhrəman haqqında sənədli film nümayiş etdirilib - VİDEO
16-12-2025, 16:27
Terror aktında həlak olan generalın abidəsi açılıb
13-12-2025, 14:11
Putin Mixaylovski Sarayını Sankt-Peterburqun memarlıq incisi adlandırdı
9-12-2025, 22:10
Aktyor Leonardo DiKaprio Time jurnalının "İlin sənətçisi" seçildi
30-11-2025, 19:22
Rubensin "Xaçdakı Məsih" əsəri 2,3 milyon avroya satılıb
27-11-2025, 16:45
SHOT: Meladze Moldovada xarici agent Qalkinlə eyni səhnədə çıxış etdi
26-11-2025, 20:32
Putin Qırğızıstanda milli alətdə çaldı
26-11-2025, 20:21
"Miss Estoniya" Brigitta Şabak titulundan imtina edib
26-11-2025, 19:50
Aktyor və rejissor Vsevolod Şilovski xərçəngdən vəfat etdi
25-11-2025, 18:09
TASS: "Laskovı May"ın prodüseri Andrey Razin ABŞ-da gizlənir
25-11-2025, 18:00
SHOT: Dima Bilanın musiqi leyblının prodüseri yuxusunda vəfat etdi
24-11-2025, 19:33
Teatrının ulduzu Liliya Yudina 96 yaşında vəfat etdi
24-11-2025, 13:06
Satira Teatrının aktrisası vəfat edib
23-11-2025, 17:51
Helikon Operasının skripkaçısı Nikolay Jerenkov 72 yaşında vəfat edib
20-11-2025, 23:37
Parisdə Puşkinin abidəsi açılıb
20-11-2025, 18:18
“Aysun anasının borcundan 100 min ödəyib” - Video
20-11-2025, 17:45
Aktyor uşaq pornoqrafiyası işi üzrə həbs edilib
20-11-2025, 15:06
Nonna Mordyukovanın 100 illik yubileyində: Yulian böyük aktrisanı xilas edən dostluqdan danışdı
19-11-2025, 12:33
Bəstəkar xırda xuliqanlıq etdiyinə görə 13 gün müddətinə həbs edilib
19-11-2025, 12:26
Roza Cəlilova 96 yaşında vəfat etdi
18-11-2025, 23:34
“Adi bir vətəndaş “nazir hara baxır?” yazsa, bu, başadüşüləndir”
18-11-2025, 10:56
Yaddaşlarda “Aşıq Yediyar” kimi qaldı... - Video
15-11-2025, 15:48
Rəsmilər konsertdə - Fotolar
15-11-2025, 15:42
Yaşar Nurinin qızı vəfat etdi
14-11-2025, 20:39
Vüqar Rəhimzadə: "Azərbaycan və Özbəkistanı ortaq köklər, mənəvi dəyərlər, zəngin tarixi və mədəni irs birləşdirir"
12-11-2025, 14:21
"Rus gözəli" 29 yaşında qəfildən vəfat etdi
12-11-2025, 14:17
Suriya Milli Muzeyindən Qədim Roma heykəlləri oğurlanıb
11-11-2025, 09:55
Eramızdan əvvəl 3-cü minilliyə aid bir ziyarətgah aşkar edilib
10-11-2025, 20:42
Primorski diyarında "Nalivkin"ə qızıl abidə ucaldılıb
10-11-2025, 10:24
Rəqs İdmanı Federasiyasının prezidenti:"Rusiya breykdansı fəal şəkildə inkişaf etdirir"
9-11-2025, 19:16
Kişinyovda Lobodanın konsertində ukraynalılar dava salıb
8-11-2025, 10:05
Rusiya səfirliyi müğənni Abdrazakovun İtaliyadakı çıxışının ləğv edilməsindən sonra ona dəstək oldu
6-11-2025, 20:24
Colinin Ukraynaya səfəri qadağan olunmuş LGBT icması ilə əlaqəli bir QHT tərəfindən maliyyələşdirilib
4-11-2025, 20:33
Məşhur klub rusdilli musiqi səbəbindən bağlanıb
2-11-2025, 17:42
Sualtı çəkilişlər üçün unikal kinostudiya açılacaq
2-11-2025, 16:55
Reper Aysgergert Moskva prokurorluğuna çağırılıb
31-10-2025, 16:30
"Limp Bizkit" qrupunun bas gitaristi Sem Rivers evində ölü tapılıb
30-10-2025, 18:38
SHOT: Müğənni Lyubov Uspenskaya Rusiyadakı biznesini bağlayır
28-10-2025, 17:35
Britaniyalı aktrisa və "Fawlty Towers" serialının ulduzu Prunella Scales vəfat edib
27-10-2025, 20:17
Rusiyalı müğənni Akmalın Qazaxıstandakı konsertləri ləğv edilib
26-10-2025, 17:06
Putin Nikita Mixalkovun rol aldığı "Moskva küçələrində gəzinti" filminə olan sevgisini açıqladı
25-10-2025, 20:08
"Daily Mail": "Britney Spirs sükan arxasında sərxoş olaraq az qaldı dostunu vursun