23:21 / 20-04-2025
Polis əməkdaşlarına qaz çiləyən şəxs güllələnib
23:13 / 20-04-2025
Məşhur jurnalist və yazıçı Arkadi Sosnov Sankt-Peterburqda dünyasını dəyişib
21:47 / 20-04-2025
Polis dağılmış "Priora"da öldürülən 3 nəfərin şəxsiyyətini müəyyən edib
21:43 / 20-04-2025
“Şaşlıqçılar” 3 avtomobili yandırıb, onlardan biri yanıb
19:48 / 20-04-2025
Kelloq: "ABŞ Ukraynada baş verənlərdən bezdi"
19:43 / 20-04-2025
Aktyor Romantsov: "I Aleksandr rolunda onun ziddiyyətli davranışını göstərmək istədim"
19:40 / 20-04-2025
İran-ABŞ nüvə texniki danışıqları aprelin 23-də keçiriləcək
19:36 / 20-04-2025
Hamilə qadın rəqibini vəhşicəsinə döyərək burnunu sındırıb
19:30 / 20-04-2025
Tramp ABŞ-ı əvvəlkindən daha dindar etmək niyyətində olduğunu bildirib
19:23 / 20-04-2025
Patriarx Kirill ümid edir ki, gələcək nəsil keşişlər kosmosa uçacaqlar
19:19 / 20-04-2025
Yanğının sahəsi 5 min kvadratmetr olub, ölən var
19:15 / 20-04-2025
“Utair” təyyarəsi sərnişinin xəstə olması səbəbindən Permdə eniş edib
11:15 / 20-04-2025
Putin Patriarx Kirili Pasxa bayramı münasibətilə təbrik edib
11:12 / 20-04-2025
Cənubi Koreya lideri ABŞ-ın tarifləri ilə mübarizə aparmaqdan imtina edir
10:45 / 20-04-2025
Sərnişini zorlamaqda təqsirləndirilən taksi sürücüsü xəstəxanasında ölüb
10:38 / 20-04-2025
Çin nüvə olmayan “hidrogen bombasını” uğurla sınaqdan keçirib
10:33 / 20-04-2025
Axtarışçılar "Mi-8" helikopterinin qəzaya uğradığı yeri tapmağa nail olublar
10:27 / 20-04-2025
Həkimlər Mixail Boyarskiyə bir ay səhnəyə çıxmamağı tövsiyə ediblər
10:22 / 20-04-2025
Hindistanın ilk qadın prezidenti ölkəsini unikal edən şeyləri açıqlayıb
10:09 / 20-04-2025
Baş nazir Modi: "Hindistanın mantrası inkişafdır"
10:01 / 20-04-2025
Amerikalı veteran Castl: "Nyu York hər şeydə Moskvaya uduzur"
09:38 / 20-04-2025
Bondarçukun keçmiş həyat yoldaşı, aktrisa Paulina Andreevanı ikiqat cərimə gözləyir
23:44 / 19-04-2025
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Ordubadda seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib FOTO
23:40 / 19-04-2025
Əlil məmur tərəfindən təhqir olunduqdan sonra prokurora şikayət ed
23:07 / 19-04-2025
Bahalı iPhone oğurlamaqda ittiham olunan qaraçı dəstəsi həbs edilib
22:02 / 19-04-2025
20-ci mərtəbədən yıxılan qız sağ qalıb
21:58 / 19-04-2025
Dzyuba “Spartak”a qol vurdu və aslanlı köynək göstərdi
21:51 / 19-04-2025
Ukrayna Xarici İşlər Nazirliyi Pasxa atəşkəsinə cavab verib
21:46 / 19-04-2025
Buzdan yıxılan uşağın meyiti tapılıb
21:43 / 19-04-2025
Belçikalı velosipedçi 9 Mayı qeyd etmək üçün Moskva vasitəsilə Şanxaya gedir
21:22 / 19-04-2025
Vüqar Rəhimzadə: " Azərbaycan dilinə dövlət dili statusunun verilməsi Ümummilli Liderin xalq qarşısında ən böyük tarixi xidmətlərindən biridir"
21:19 / 19-04-2025
Tümen vilayətinin 4 sakini Ukrayna əsirliyindən qayıdıb
21:08 / 19-04-2025
ABŞ və İran gələcək nüvə sazişinin məqsədləri barədə razılığa gəliblər
21:05 / 19-04-2025
Fəhləsini öldürərək cəsədi dərədə gizlədib
21:00 / 19-04-2025
Rus Pravoslav Kilsəsi Putinin elan etdiyi Pasxa atəşkəsini alqışlayır
20:56 / 19-04-2025
Vyetnam hərbçiləri Böyük Qələbə paradında iştirak edəcəklər
09:47 / 19-04-2025
Rusiya Daxili İşlər Nazirliyi: Fırıldaqçılar saxta foto çəkilişlər üçün reklamlardan istifadə edərək pul oğurlayırlar
09:42 / 19-04-2025
Tayvan, Tayvan boğazının orta xəttini keçən 13 Çin təyyarəsini aşkar edib
“1 ilə Azərbaycanda 50 film çəkilib, tarixdə belə şey olmayıb” - Video
Tarix: 18-09-2020 13:05 | Bölmə: Mədəniyyət
Kinoprodüser-rejissor, Bakı Beynəlxalq Qısa Filmlər Festivalının direktoru Fehruz Şamıyevin “Qafqazinfo”ya müsahibəsi:
- Milli Televiziya və Radio Şurasının qərarı ilə əcnəbi serialların yayımı bərpa edilib. Qərara münasibətiniz necədir?
- Bu qərar kino və televiziya sahəsində çalışan şəxslərin işinin artmasına səbəb ola bilər. Qərarda göstərilir ki, əcnəbi seriallar axşam saatlarında yayımlanacaq. 23:00-dan sonra onsuz da bizdə yerli seriallar nümayiş olunmur. Çox vaxt xarici filmlər verilirdi ki, dublyajında aktyorlar çalışırdı. Onlar səsləndirmədən pul qazanırdılar.
- Bu qərar müzakirə mövzusuna çevrildi. Yerli serial qəhrəmanları sosial mediada etirazlarını bildirdilər ki, sahə inkişaf edirdi, aktyorlar yeni pul qazanırdı, bu qərar mane olacaq.
- Seriallar bir neçə bölümlü olduğu üçün ora səsləndirməyə aktyor təsdiq olunacaq və davamlı dublyajla məşğul olacaq. Beləliklə, aktyorlar uzunmüddətli gəlir əldə edəcək. Məsələn, eyni aktyor başqa filmdə dəyişə bilər və dublyaj başqasına həvalə olunar. Ancaq serialda bir aktyor daimi olaraq sifarişçiyə çevriləcək. Bir qrup aktyor daimi iş yeri əldə edəcək. Düşünürəm ki, bu qərar Azərbaycan efir məkanına xələl gətirəcək, aktyorların işini əlindən alacaq bir addım deyil. Həmçinin televiziya şirkətlərinin öz dublyaj studiyalarının inkişafı üçün bir proqram var.
- Maraqlıdır, Azərbaycan serialları niyə məişət mövzusundan kənara çıxa bilmir? Həmidə Ömərova, Qurban İsmayılov kimi aktyorlar bitib-tükənməyən “Ata ocağı”nda yer alır və tamaşaçı belə aktyorlara belə ağız büzür. Bəzi seriallar çəkisi olan aktyorları belə gözdən salır.
- Bu, ölkədə olan psixoloji durumla bağlıdır. Təkcə hansısa audiovizal məhsula yanaşmadan asılı deyil. Son dövrlər bizim xarakteristikamızda narazılıq daha çox artıb. Mən onları müdafiə etmək üçün bunu demirəm. Hansısa aktyor səhv edə bilər. Serial kinodan fərqli bir istehsal sahəsidir. Seriallarda aktyorların müəyyən qədər ucuzluğa getməsi anlaşılandır. Sadəcə olaraq istehsalçı hər zaman tempi, damarı tutmalıdır ki, aktyor ucuzlaşmasın. Aktyor oynayan zaman “xaltura”ya can atmasın.
- Ölkədə bu qədər proses baş verir, amma filmlərin mövzusuna çevrilmir. Misal üçün, Vaqif Mustafayev 90-cı illərə aid bir çox prosesi lentə alıb. İndiki dövrdən çəkən yoxdur. Çəkinirlər, ya necə?
- Serial televiziya məhsulu olduğu üçün orada yaradıcı azadlıq sözü çox da istifadə olunmur. Niyə? Çünki televiziyanın özü efirə nəyin gedib-getmədiyini bilir və MTRŞ-nin müəyyən qaydaları var. Müəyyən qədər senzura var. Bəlkə də buna “kölgə senzurası”, “gözəgörünməz senzura” da deyə bilərik.
Film sahəsində isə bu, problemli bir məsələdir. Çünki filmin özünün ölkədən kənara çıxmaq məsələsi var. Kinoteatrlarda yayımlana, beynəlxalq festivallara çıxa bilər. Bu səbəbdən də Azərbaycan haqqında xarici festivallarda mənfi informasiyanın verilməsi müəyyən qədər uğurlu sayılmır. Buna görə də yaradıcı azadlıq məsələsi müəyyən qədər boğulur. Azərbaycan görüntü olaraq Avropanın bir çox ölkələrindən yaxşıdır. Əsasən də paytaxtımız... Bunların hamısı vizual olaraq gözəldir. Amma bu vizual gözəlliyin arxasında baş verən hadisələr var ki, onların kənara çıxması ölkə haqqında müsbət fikrin, imicin formalaşmasına mane ola bilər.
Rusiyanın son 10 ildə aparıcı rejissorlarından sayılan Andrey Zvyagintsevin bütün işləri həm xarici donorlar, həm də Rusiya Milli Kinematoqrafiya Fondu tərəfindən maliyyələşdirilir. Eyni zamanda Konçalovskinin filmlərinə Rusiya hökuməti dəstək olur. İnsan təəccüblənir ki, Rusiya haqqında belə bir neqativ filmi hökumət maliyyələşdirir? Maliyyələşdirən institutda oturan şəxslər demokratik ab-havada, öz kino zövqü olan insanlardır ki, problemdən xəbərdardırlar. Bilirlər ki, həmin filmin hansısa bir festivalda mükafat alması ölkənin imicinə xeyir gətirən bir amildir. Bu proses eynilə İranda da var. Əsgər Fərhadi bir film çəkir, “Oscar” alır, daha sonra yenə çəkir, yenə də mükafata sahib olur. Dünyanın heç yerində belə bir şey yoxdur. İki il dalbadal “xarici dildə ən yaxşı film” mükafatını qazanıb. Orada da İran dəyərlərini dağıdacaq müəyyən amillər var. Buna baxmayaraq, İran hökumətinin maliyyə dəstəyi ilə çəkilib.
Bizdə festivala gedən filmlərin əksəriyyəti dövlət tərəfindən maliyyələşməyib, sərbəstdirlər. Bu layihələri komissiyada oturan insanlara sübut etmək lazımdır ki, ölkədən kənara çıxacaq, maliyyələşdirin. Lakin elə layihələrimiz var ki, dövlət dəstəkləyib. Məsələn Venesiya Film festivalına dövlət tərəfindən maliyyələşdirilən “Nabat” filmi ikinci proqrama düşdü. Film ağır proseslərin nəticəsində ərsəyə gəlib. Həmçinin, bu yaxınlarda Amerika və Azərbaycanın müştərək filmi, Hilal Baydarovun rejissorluq etdiyi “Səpələnmiş ölümlər arasında” Venesiyanın əsas proqramına düşüb.
- Kino çəkmək üçün təhsil şərtdirmi?
- Azərbaycanda rəssamlığın özü inkişaf edib. Bu da Bakı rəssamlıq məktəbi ilə bağlıdır. Biz musiqili xalqıq, hər musiqini dinləyə bilirik. Misal üçün saytları hər səhər açırıq, hansısa bir mahnımızın oğurlanması barədə informasiyalar oxuyuruq. Deyən yoxdur ki, niyə filmimizi oğurlamırlar? Çünki bizim istehsal etdiyimiz əsas məhsul musiqidir. Ancaq kino spesifik məsələdir. Bu, sənaye sahəsidir. Bir filmin ərsəyə gəlməsi çətin məsələdir. Çünki orada olan 50 nəfər bir-birini başa düşməlidir. Rejissor işıqçı, operator, bəstəkardan asılıdır. Yəni onlardan nəsə tələb etməlidir.
Film çəkmək üçün savadlı olmaq lazımdır. Amma savad işin 30 faizinə aiddir. Təcrübə əsasdır. Söhbət orta və kütləvi film istehsalından gedir. Ancaq müəllif filmlərində məsələ sırf rejissorların üzərinə gəlir. Rejissorun demək istədiyi, baxış bucağı önəmlidir. Azərbaycanda da təhsil məsələsi bəlkə indi-indi düzəlməyə başlayar. Müstəqillik əldə etdikdən sonra AMİU-da təhsil alanlar universiteti bitirdikdən sonra ixtisası öyrənir. 2000-ci illərdən bəri təhsil alanlar özü-özünü inkişaf etdirir, ora tələbəyə nəyisə öyrətmir.
Düşünürəm ki, dünyada texnikanın ucuzlaşması və kiçik texnika ilə yaxşı filmlərin çəkilməsi artıb. Və bu artım Azərbaycanda cavan uşaqlara təsir edəcək. Fikir vermişəm ki, Azərbaycanda istehsal olan filmlərin sayı artıb. Amma kəmiyyət artıb, keyfiyyət yox. Məsələn, bu il 11-ci Bakı Beynəlxalq Qısa Filmlər Festivalı keçiriləcək. Ora yetərincə filmlər göndərilib. Demək olar ki, çoxu aşağı səviyyədədir. Bu da onların savadsızlığından irəli gəlir. Sadəcə olaraq əlinə texnika keçib, məhəllə uşaqları ilə nələrsə çəkib film adı qoyublar. Halbuki öyrənmək üçün internet yaxşı imkanlar verir.
- Bir az da filmlərdə, seriallarda prodüserlik anlayışından danışaq. Film prodüseri bizdə ancaq sponsor kimi başa düşülür.
- Azərbaycanda prodüser institutut anlayışı çox aşağı səviyyədədir, indi formalaşır. Bu problemin kökündə dövlət tərəfindən maliyyələşdirmə dayanır.
Dövlət pul verir deyə filmin prodüseri də dövlətdir. Məsələn, Azərbaycan Film Kinostudiyası dövlət sifarişi yerinə yetirir. Və orada hər filmin sonunda baş prodüser kimi kinostudiyanın direktorunun adı yazılır və bu, normaldır. Dövlətin verdiyi bütün pula film çəkilir, niyə direktorun adı yazılmasın? İstehsal sahibi odur.
- Bəzən 1 serial və 1 filmdə 4 ssenaristin adı birdən qeyd olunur. Maraqlıdır, 4 nəfər bir hadisəni, hekayəni necə yaşayıb yaza bilər?
- “Yuxu” filminin ssenaristi bizə dərs deyirdi. Bildirmişdi ki, rejissor ona yaxınlaşıb deyib ki, filan sujetim var, onu yaz. Rejissordur, ssenarist deyil. Onun dediklərini bir neçə ssenarist yazmışdı. Müəyyən qədər bir neçə vərəqdən ibarət təxmini istiqamət yazılır, məkan, çəkiliş meydançası, qəhrəmanların xarakteristikası əks olunur.
Onu da deyim ki, Azərbaycanda elə filmlər var ki, 100-200 min manat dəyərində gəlir gətirib. Bu, o deməkdir ki, bizdə tamaşaçı zümrəsi var. Lakin keyfiyyətli filmlər ortaya çıxdıqca hamının bir nəfsi olur ki, 50-60 min pul qoyub daha artığını qazansın. Bununla da dəllallar ortaya çıxdı. Onlar maliyyədarlara yaxınlaşaraq 100 min qazanan filmləri nümunə gətirərək pul götürdülər. Bununla da, Azərbaycanda onlarla film batırıldı. Təsəvvür edin, bir ildə Azərbaycanda 50 film çəkilib. Hələ heç vaxt Azərbaycan tarixində belə bir şey olmayıb. 12 ayın hər ayında iki film bazara çıxsa 24 edir. Azərbaycan bazarı üçün 50 necə ola bilər? 50 filmi çəkənlərin əksəriyyəti şirkətlərdən pul qoparmaq niyyətində idilər. İndi isə ciddi layihələrə pul yatırmırlar, onların sayəsində inanmırlar.
- Maraqlıdır, Mədəniyyət Nazirliyində əməliyyat keçirildi və vəzifəli şəxslər saxlanıldı. Bu sahədə vəzifədən sui-istifadə halları, rüşvət və s. məsələlər haqda əməliyyatdan öncə xəbəriniz var idi? Adətən bizim mədəniyyət üzvləri, adi insanlar belə problemləri bildiyi halda hökumət müdaxilə etdikdən sonra şərhlərini verirlər. Bu nədən qaynaqlanır?
- Xalqı qınamaq olmaz. Cəsarət, etiraz mədəniyyətini formalaşdırılması bizdə çox aşağı səviyyədədir. Həmişə kənardan bir qəhrəman gözləyirik ki, gəlib məsələləri həll etsin. Sözsüz ki, bu, hamıya aid deyil. Bəzi şəxslər var ki, bu problemləri qaldırmaqla məşğuldur. Amma həmin şəxs tək kənarda qalıb. Böyük çarxa qarşı tək mübarizə mümkün olmayan məsələdir, nəticə verməyəcək. Düşünürəm ki, mədəniyyət sahəsində sürətlə yeniliklər olacaq. Yeni komandaların gəlməsi çox önəmlidir. İndi bütün dünyada təkbaşına iş görmək çətin məsələdir. Kinoda da belədir, komanda işidir. Ortaya çıxan məhsul, yaxşı komanda mədəniyyət siyasətimizi irəli gətirə bilər. Kinoda istehsal komandasının heç nə vecinə deyil. O, sadəcə olaraq texniki bir işçidir. Amma kino siyasətini həyata keçirən komanda bilməlidir ki, hədəfi nədir, hara getməlidir. Geniş mövzudur. İdeoloji bir komanda olmalıdır. Azərbaycan kinosunun müasir dövrdə dünyaya çıxması üçün nələr lazımdır? Azərbaycanda kinonun inkişafı üçün hansı addımlar atılmalıdır? Bunlar müzakirə edilməlidir. Çox təəssüf ki, bizdə işlərin bir hissəsi görülüb, komanda olmayıb. Ortaya suallar qoyulsa da, həlli yolları olmayıb. İndi ideoloji komanda mütləq olmalıdır.
Baxış sayı: 548
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 18-09-2020 13:05 | Bölmə: Mədəniyyət
Kinoprodüser-rejissor, Bakı Beynəlxalq Qısa Filmlər Festivalının direktoru Fehruz Şamıyevin “Qafqazinfo”ya müsahibəsi:
- Milli Televiziya və Radio Şurasının qərarı ilə əcnəbi serialların yayımı bərpa edilib. Qərara münasibətiniz necədir?
- Bu qərar kino və televiziya sahəsində çalışan şəxslərin işinin artmasına səbəb ola bilər. Qərarda göstərilir ki, əcnəbi seriallar axşam saatlarında yayımlanacaq. 23:00-dan sonra onsuz da bizdə yerli seriallar nümayiş olunmur. Çox vaxt xarici filmlər verilirdi ki, dublyajında aktyorlar çalışırdı. Onlar səsləndirmədən pul qazanırdılar.
- Bu qərar müzakirə mövzusuna çevrildi. Yerli serial qəhrəmanları sosial mediada etirazlarını bildirdilər ki, sahə inkişaf edirdi, aktyorlar yeni pul qazanırdı, bu qərar mane olacaq.
- Seriallar bir neçə bölümlü olduğu üçün ora səsləndirməyə aktyor təsdiq olunacaq və davamlı dublyajla məşğul olacaq. Beləliklə, aktyorlar uzunmüddətli gəlir əldə edəcək. Məsələn, eyni aktyor başqa filmdə dəyişə bilər və dublyaj başqasına həvalə olunar. Ancaq serialda bir aktyor daimi olaraq sifarişçiyə çevriləcək. Bir qrup aktyor daimi iş yeri əldə edəcək. Düşünürəm ki, bu qərar Azərbaycan efir məkanına xələl gətirəcək, aktyorların işini əlindən alacaq bir addım deyil. Həmçinin televiziya şirkətlərinin öz dublyaj studiyalarının inkişafı üçün bir proqram var.
- Maraqlıdır, Azərbaycan serialları niyə məişət mövzusundan kənara çıxa bilmir? Həmidə Ömərova, Qurban İsmayılov kimi aktyorlar bitib-tükənməyən “Ata ocağı”nda yer alır və tamaşaçı belə aktyorlara belə ağız büzür. Bəzi seriallar çəkisi olan aktyorları belə gözdən salır.
- Bu, ölkədə olan psixoloji durumla bağlıdır. Təkcə hansısa audiovizal məhsula yanaşmadan asılı deyil. Son dövrlər bizim xarakteristikamızda narazılıq daha çox artıb. Mən onları müdafiə etmək üçün bunu demirəm. Hansısa aktyor səhv edə bilər. Serial kinodan fərqli bir istehsal sahəsidir. Seriallarda aktyorların müəyyən qədər ucuzluğa getməsi anlaşılandır. Sadəcə olaraq istehsalçı hər zaman tempi, damarı tutmalıdır ki, aktyor ucuzlaşmasın. Aktyor oynayan zaman “xaltura”ya can atmasın.
- Ölkədə bu qədər proses baş verir, amma filmlərin mövzusuna çevrilmir. Misal üçün, Vaqif Mustafayev 90-cı illərə aid bir çox prosesi lentə alıb. İndiki dövrdən çəkən yoxdur. Çəkinirlər, ya necə?
- Serial televiziya məhsulu olduğu üçün orada yaradıcı azadlıq sözü çox da istifadə olunmur. Niyə? Çünki televiziyanın özü efirə nəyin gedib-getmədiyini bilir və MTRŞ-nin müəyyən qaydaları var. Müəyyən qədər senzura var. Bəlkə də buna “kölgə senzurası”, “gözəgörünməz senzura” da deyə bilərik.
Film sahəsində isə bu, problemli bir məsələdir. Çünki filmin özünün ölkədən kənara çıxmaq məsələsi var. Kinoteatrlarda yayımlana, beynəlxalq festivallara çıxa bilər. Bu səbəbdən də Azərbaycan haqqında xarici festivallarda mənfi informasiyanın verilməsi müəyyən qədər uğurlu sayılmır. Buna görə də yaradıcı azadlıq məsələsi müəyyən qədər boğulur. Azərbaycan görüntü olaraq Avropanın bir çox ölkələrindən yaxşıdır. Əsasən də paytaxtımız... Bunların hamısı vizual olaraq gözəldir. Amma bu vizual gözəlliyin arxasında baş verən hadisələr var ki, onların kənara çıxması ölkə haqqında müsbət fikrin, imicin formalaşmasına mane ola bilər.
Rusiyanın son 10 ildə aparıcı rejissorlarından sayılan Andrey Zvyagintsevin bütün işləri həm xarici donorlar, həm də Rusiya Milli Kinematoqrafiya Fondu tərəfindən maliyyələşdirilir. Eyni zamanda Konçalovskinin filmlərinə Rusiya hökuməti dəstək olur. İnsan təəccüblənir ki, Rusiya haqqında belə bir neqativ filmi hökumət maliyyələşdirir? Maliyyələşdirən institutda oturan şəxslər demokratik ab-havada, öz kino zövqü olan insanlardır ki, problemdən xəbərdardırlar. Bilirlər ki, həmin filmin hansısa bir festivalda mükafat alması ölkənin imicinə xeyir gətirən bir amildir. Bu proses eynilə İranda da var. Əsgər Fərhadi bir film çəkir, “Oscar” alır, daha sonra yenə çəkir, yenə də mükafata sahib olur. Dünyanın heç yerində belə bir şey yoxdur. İki il dalbadal “xarici dildə ən yaxşı film” mükafatını qazanıb. Orada da İran dəyərlərini dağıdacaq müəyyən amillər var. Buna baxmayaraq, İran hökumətinin maliyyə dəstəyi ilə çəkilib.
Bizdə festivala gedən filmlərin əksəriyyəti dövlət tərəfindən maliyyələşməyib, sərbəstdirlər. Bu layihələri komissiyada oturan insanlara sübut etmək lazımdır ki, ölkədən kənara çıxacaq, maliyyələşdirin. Lakin elə layihələrimiz var ki, dövlət dəstəkləyib. Məsələn Venesiya Film festivalına dövlət tərəfindən maliyyələşdirilən “Nabat” filmi ikinci proqrama düşdü. Film ağır proseslərin nəticəsində ərsəyə gəlib. Həmçinin, bu yaxınlarda Amerika və Azərbaycanın müştərək filmi, Hilal Baydarovun rejissorluq etdiyi “Səpələnmiş ölümlər arasında” Venesiyanın əsas proqramına düşüb.
- Kino çəkmək üçün təhsil şərtdirmi?
- Azərbaycanda rəssamlığın özü inkişaf edib. Bu da Bakı rəssamlıq məktəbi ilə bağlıdır. Biz musiqili xalqıq, hər musiqini dinləyə bilirik. Misal üçün saytları hər səhər açırıq, hansısa bir mahnımızın oğurlanması barədə informasiyalar oxuyuruq. Deyən yoxdur ki, niyə filmimizi oğurlamırlar? Çünki bizim istehsal etdiyimiz əsas məhsul musiqidir. Ancaq kino spesifik məsələdir. Bu, sənaye sahəsidir. Bir filmin ərsəyə gəlməsi çətin məsələdir. Çünki orada olan 50 nəfər bir-birini başa düşməlidir. Rejissor işıqçı, operator, bəstəkardan asılıdır. Yəni onlardan nəsə tələb etməlidir.
Film çəkmək üçün savadlı olmaq lazımdır. Amma savad işin 30 faizinə aiddir. Təcrübə əsasdır. Söhbət orta və kütləvi film istehsalından gedir. Ancaq müəllif filmlərində məsələ sırf rejissorların üzərinə gəlir. Rejissorun demək istədiyi, baxış bucağı önəmlidir. Azərbaycanda da təhsil məsələsi bəlkə indi-indi düzəlməyə başlayar. Müstəqillik əldə etdikdən sonra AMİU-da təhsil alanlar universiteti bitirdikdən sonra ixtisası öyrənir. 2000-ci illərdən bəri təhsil alanlar özü-özünü inkişaf etdirir, ora tələbəyə nəyisə öyrətmir.
Düşünürəm ki, dünyada texnikanın ucuzlaşması və kiçik texnika ilə yaxşı filmlərin çəkilməsi artıb. Və bu artım Azərbaycanda cavan uşaqlara təsir edəcək. Fikir vermişəm ki, Azərbaycanda istehsal olan filmlərin sayı artıb. Amma kəmiyyət artıb, keyfiyyət yox. Məsələn, bu il 11-ci Bakı Beynəlxalq Qısa Filmlər Festivalı keçiriləcək. Ora yetərincə filmlər göndərilib. Demək olar ki, çoxu aşağı səviyyədədir. Bu da onların savadsızlığından irəli gəlir. Sadəcə olaraq əlinə texnika keçib, məhəllə uşaqları ilə nələrsə çəkib film adı qoyublar. Halbuki öyrənmək üçün internet yaxşı imkanlar verir.
- Bir az da filmlərdə, seriallarda prodüserlik anlayışından danışaq. Film prodüseri bizdə ancaq sponsor kimi başa düşülür.
- Azərbaycanda prodüser institutut anlayışı çox aşağı səviyyədədir, indi formalaşır. Bu problemin kökündə dövlət tərəfindən maliyyələşdirmə dayanır.
Dövlət pul verir deyə filmin prodüseri də dövlətdir. Məsələn, Azərbaycan Film Kinostudiyası dövlət sifarişi yerinə yetirir. Və orada hər filmin sonunda baş prodüser kimi kinostudiyanın direktorunun adı yazılır və bu, normaldır. Dövlətin verdiyi bütün pula film çəkilir, niyə direktorun adı yazılmasın? İstehsal sahibi odur.
- Bəzən 1 serial və 1 filmdə 4 ssenaristin adı birdən qeyd olunur. Maraqlıdır, 4 nəfər bir hadisəni, hekayəni necə yaşayıb yaza bilər?
- “Yuxu” filminin ssenaristi bizə dərs deyirdi. Bildirmişdi ki, rejissor ona yaxınlaşıb deyib ki, filan sujetim var, onu yaz. Rejissordur, ssenarist deyil. Onun dediklərini bir neçə ssenarist yazmışdı. Müəyyən qədər bir neçə vərəqdən ibarət təxmini istiqamət yazılır, məkan, çəkiliş meydançası, qəhrəmanların xarakteristikası əks olunur.
Onu da deyim ki, Azərbaycanda elə filmlər var ki, 100-200 min manat dəyərində gəlir gətirib. Bu, o deməkdir ki, bizdə tamaşaçı zümrəsi var. Lakin keyfiyyətli filmlər ortaya çıxdıqca hamının bir nəfsi olur ki, 50-60 min pul qoyub daha artığını qazansın. Bununla da dəllallar ortaya çıxdı. Onlar maliyyədarlara yaxınlaşaraq 100 min qazanan filmləri nümunə gətirərək pul götürdülər. Bununla da, Azərbaycanda onlarla film batırıldı. Təsəvvür edin, bir ildə Azərbaycanda 50 film çəkilib. Hələ heç vaxt Azərbaycan tarixində belə bir şey olmayıb. 12 ayın hər ayında iki film bazara çıxsa 24 edir. Azərbaycan bazarı üçün 50 necə ola bilər? 50 filmi çəkənlərin əksəriyyəti şirkətlərdən pul qoparmaq niyyətində idilər. İndi isə ciddi layihələrə pul yatırmırlar, onların sayəsində inanmırlar.
- Maraqlıdır, Mədəniyyət Nazirliyində əməliyyat keçirildi və vəzifəli şəxslər saxlanıldı. Bu sahədə vəzifədən sui-istifadə halları, rüşvət və s. məsələlər haqda əməliyyatdan öncə xəbəriniz var idi? Adətən bizim mədəniyyət üzvləri, adi insanlar belə problemləri bildiyi halda hökumət müdaxilə etdikdən sonra şərhlərini verirlər. Bu nədən qaynaqlanır?
- Xalqı qınamaq olmaz. Cəsarət, etiraz mədəniyyətini formalaşdırılması bizdə çox aşağı səviyyədədir. Həmişə kənardan bir qəhrəman gözləyirik ki, gəlib məsələləri həll etsin. Sözsüz ki, bu, hamıya aid deyil. Bəzi şəxslər var ki, bu problemləri qaldırmaqla məşğuldur. Amma həmin şəxs tək kənarda qalıb. Böyük çarxa qarşı tək mübarizə mümkün olmayan məsələdir, nəticə verməyəcək. Düşünürəm ki, mədəniyyət sahəsində sürətlə yeniliklər olacaq. Yeni komandaların gəlməsi çox önəmlidir. İndi bütün dünyada təkbaşına iş görmək çətin məsələdir. Kinoda da belədir, komanda işidir. Ortaya çıxan məhsul, yaxşı komanda mədəniyyət siyasətimizi irəli gətirə bilər. Kinoda istehsal komandasının heç nə vecinə deyil. O, sadəcə olaraq texniki bir işçidir. Amma kino siyasətini həyata keçirən komanda bilməlidir ki, hədəfi nədir, hara getməlidir. Geniş mövzudur. İdeoloji bir komanda olmalıdır. Azərbaycan kinosunun müasir dövrdə dünyaya çıxması üçün nələr lazımdır? Azərbaycanda kinonun inkişafı üçün hansı addımlar atılmalıdır? Bunlar müzakirə edilməlidir. Çox təəssüf ki, bizdə işlərin bir hissəsi görülüb, komanda olmayıb. Ortaya suallar qoyulsa da, həlli yolları olmayıb. İndi ideoloji komanda mütləq olmalıdır.
Baxış sayı: 548
Bölməyə aid digər xəbərlər
16-04-2025, 14:37
"Mash": Müğənni Ani Lorak Ukrayna pasportunu gizlicə yeniləyib
15-04-2025, 13:47
Nijni Novqorod məhkəməsi müğənni Şarlottaya qarşı hökmü qüvvədə saxlayıb
11-04-2025, 11:00
Milli Məclisin deputatı: "Azərbaycanda kitabların təbliği və yayılması mühüm amilə çevrilir"
9-04-2025, 10:18
Mixail Efremov koloniyanı tərk edərək Moskvaya getdi
7-04-2025, 21:53
"Viy" rejissoru rüşvətxorluğa görə 4 il sərt rejim alıb
7-04-2025, 15:17
Yeni rəis o oldu - Foto
6-04-2025, 15:27
Malı Teatrının aktrisası Moskvanın mərkəzindəki yanğında ölüb
5-04-2025, 21:23
Semyon Losev 79 yaşında dünyasını dəyişib
5-04-2025, 20:51
Rusiyanın əməkdar artisti Liliya Bokareva 99 yaşında vəfat edib
5-04-2025, 19:44
Naibə Allahverdiyevaya ağır itki
4-04-2025, 23:11
Bu teatrlarda yeni təyinatlar - Foto
4-04-2025, 10:30
İsveçrəli rejissor Jan-Lui Porşe ad günündən sonra intihar edib
4-04-2025, 09:02
Məşhur bas gitara ifaçısı vəfat edib
3-04-2025, 11:35
Banqkok Kral Simfonik Orkestri Moskvada çıxış edəcək
31-03-2025, 15:19
Boyarski "Zenit"in Rusiya futbol çempionu olacağı təqdirdə şlyapasını yeməyə söz verdi
29-03-2025, 23:23
İlham Əliyev Şəfiqə Məmmədovaya “İstiqlal” ordenini təqdim edib
29-03-2025, 10:38
"Mirotvorets" məlumat bazasına daxil olan 14 yaşlı aktrisa Yekaterina Temnovanı "Artek"də gözləyirlər
27-03-2025, 12:46
Moskva məhkəməsi serb musiqiçi Martiçin Rusiyadan deportasiyası haqqında qərarı ləğv etdi
26-03-2025, 09:56
Yakut müğənnisi "Kit Jah" parti zamanı bıçaqlanıb
25-03-2025, 14:39
Aktyor həbsxanada təxminən 235 min rubl qazanıb
22-03-2025, 19:47
Valentin Samarin 97 yaşında vəfat edib
22-03-2025, 10:44
Depardye rüsumları ödəmədiyi üçün Rusiya Federasiyası Kinematoqrafçılar İttifaqından xaric edilə bilər
17-03-2025, 23:41
Hakimiyyət şikayətlərdən Sonra Diana Arbeninanın Orenburqdakı konsertini ləğv etdi
12-03-2025, 10:51
SHOT : Aktrisa Valentina Talızina xərçəng xəstəliyinə tutulub
10-03-2025, 12:38
SHOT: Larisa Dolina çiynindən ciddi zədə aldı
9-03-2025, 17:46
Leyla və Arzu Əliyevalar sərgidə - Fotolar
8-03-2025, 23:57
Avstriyanın "Tərəvəz orkestri" 344 konsertdən sonra Ginnesin Rekordlar Kitabına düşüb
8-03-2025, 08:43
Verilişinə köhnə sevgilisini çağırdı - Gündəm oldu
4-03-2025, 14:06
Moskvada Heydər Əliyevin abidəsi qoyulub
27-02-2025, 22:23
Amerikalı müğənni Keti Perri Bezosun kosmik gəmisi ilə kosmosa uçacaq
25-02-2025, 19:36
Xalq artisti vəfat edib
25-02-2025, 16:10
Krımlı Yuliya Pavlikova "Miss Europe 2025"in qalibi olub
22-02-2025, 10:36
Şvıdkoy: "Gedən sənətçilər qayıtdıqdan sonra kollektiv amnistiya gözləməməlidirlər"
22-02-2025, 09:40
Komediya aktyoru xarici agent statusunu ləğv etdirmək istəyir
20-02-2025, 15:22
“Leyla”nı gizli çəkib, anasını da hədələdilər
16-02-2025, 23:08
Yura Borisov BAFTA mükafatını almadı
10-02-2025, 12:32
“İbrahim Nisəyə deyib ki, gəl evlənək, Türkiyədə qal…” - Video
9-02-2025, 16:56
"Mash": "Boombox" qrupunun rus dilində oxuması qadağan edilib
7-02-2025, 13:06
SHOT: 95 yaşlı aktyor Oleq Strijenov beyin infarktı keçirdi