17:27 / 16-05-2025
Stavropol Duması heyvanların lisenziyasız kortəbii saxlanmasını qadağan etməyi təklif edib
17:23 / 16-05-2025
Dmitriyev: "İstanbulda Moskva-Kiyev danışıqlarında ABŞ əsas rol oynayıb"
17:21 / 16-05-2025
Umerov İstanbul danışıqlarından əvvəl köhnə atəşkəs şərtini irəli sürüb
17:17 / 16-05-2025
Ərdoğan: "Ukrayna və Rusiya İstanbul danışıqlarında həll yollarını razılaşdırmağa məcbur edilməməlidir"
17:13 / 16-05-2025
"La Stampa": Vatikan Rusiya və Ukrayna arasında danışıqlar üçün öz platformasını təklif etdi
08:54 / 16-05-2025
Malayziyanın baş naziri İbrahim Putinlə görüşündə zarafatdan sonra arvadının reaksiyasından qorxub
08:48 / 16-05-2025
Onunla birgə yaşadığını sərxoş edib və bıçaqlayaraq öldürüb
08:32 / 16-05-2025
Sibirli qadın “Əbədi məşəl”də siqaret çəkdiyinə görə mühakimə olunacaq
08:23 / 16-05-2025
Dil imtahanından keçə bilməyən miqrantların uşaqlarının evə göndərilməsini təklif edib
08:16 / 16-05-2025
FT: Ukrayna silah alışından yüz milyonlarla dollar itirdi
23:40 / 15-05-2025
Zelenski İstanbulda keçiriləcək danışıqlar üçün Ukrayna nümayəndə heyətinin tərkibini rəsmən təsdiqləyib
23:36 / 15-05-2025
Türkiyə dördtərəfli danışıqlarla bağlı hələ qərarın olmadığını bildirib
22:44 / 15-05-2025
Fridrix Merz: "Yeni sanksiyalar Rusiyanın dondurulmuş aktivlərinə təsir göstərə bilər"
22:40 / 15-05-2025
Zəhərlənənlərin sayı 44-ə çatıb
22:37 / 15-05-2025
Mahaçqala hava limanında iğtişaşların 5 iştirakçısı 8 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib
22:31 / 15-05-2025
Jurnalist Popov: "Rusiya nümayəndə heyətinin korteji Dolmabaxça sarayının yaxınlığında görünüb"
22:28 / 15-05-2025
Fidanın Rusiya nümayəndə heyəti ilə görüşü İstanbulda başlayıb
22:25 / 15-05-2025
Tramp mayın 16-da hara uçacağını dəqiq bilmir
22:21 / 15-05-2025
Rusiya nümayəndə heyəti İstanbulda danışıqların başlaması üçün təxminən 14 saatdır gözləyir
22:14 / 15-05-2025
Rubio: "Putin-Tramp mümkün görüşünün tarixi hələ müəyyən edilməyib"
22:09 / 15-05-2025
Türkiyənin xarici işlər naziri Fidan mayın 15-də Medinski ilə görüşməyi planlaşdırıb
22:05 / 15-05-2025
Zelenski bildirib ki, Rusiya Silahlı Qüvvələri bütün istiqamətlərdə hücum əməliyyatı keçirib
09:35 / 15-05-2025
Baş prokuror Kamran Əliyev Bəhruz Əhmədovu Hərbi Prokurorluğun kollektivinə təqdim edib
09:29 / 15-05-2025
FT: ABŞ əlverişsiz şərtlərlə atəşkəsi təmin edə bilmir
09:23 / 15-05-2025
RİA Novosti: Rusiya və Ukrayna danışıqları Ərdoğanın ofisində baş tutacaq
08:08 / 15-05-2025
Abxaziya Ali Şurasının keçmiş sədr müavini Conjoliya: "Biz öz iradəmizlə Gürcüstanın bir hissəsi olmamışıq"
08:03 / 15-05-2025
ABC: ABŞ Ədliyyə Nazirliyi həbs edilmiş rus alimi Petrovanın deportasiyasını tələb edib
07:53 / 15-05-2025
Jurnalist Yevgeni Kiselevin Rusiyada 3,2 milyon rubla yaxın borcu var
07:49 / 15-05-2025
Meşədə kolbasa qızartmaq istəyən uşaqlar kəndi az qala yandırsınlar
07:45 / 15-05-2025
Yanğınsöndürmə idarəsinin rəisi səhlənkarlığa görə 2,5 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib
22:39 / 14-05-2025
NYT: Trampın ailəsi tək başına prezidentliyin ilk ayında 2 milyard dollar qazanıb
22:34 / 14-05-2025
Gimnaziya şagirdlərin kütləvi zəhərlənməsindən sonra onlayn təhsilə keçib
21:52 / 14-05-2025
Sirk ifaçısı 25 dəqiqədən çox özünü saçından asıb və yeni rekorda imza atıb
21:43 / 14-05-2025
ABŞ və Qətər 1,2 trilyon dollarlıq müqavilə imzalayıb
21:32 / 14-05-2025
Xüsusi təyinatlılar qanunsuz miqrantlara qarşı reyd keçirib
21:27 / 14-05-2025
Üç yaşlı uşaq bağçada ölüb
Xarici ölkə alimlərinin Qafqazşünasların II Beynəlxalq Forumu barədə təəssüratları
Tarix: 29-05-2019 00:50 | Bölmə: Sosial
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Qafqazşünaslıq İnstitutu tərəfindən Bakıda təşkil edilən Qafqazşünasların II Beynəlxalq Forumu mayın 24-də başa çatıb.
Tədbirdə Qafqazşünaslıq İnstitutunun direktoru, AMEA-nın müxbir üzvü, professor Musa Qasımlı forumun əhəmiyyətindən, 2 gün ərzində müzakirə olunan mövzulardan və əldə olunan nəticələrdən danışıb. O bildirib ki, forum dünyanın müxtəlif ölkələrindən qafqazşünas alimləri, tədqiqatçıları bir araya gətirdi, onlar arasında əməkdaşlığın qurulmasına kömək etdi, qafqazşünaslıq sahəsində elmi-tədqiqat perspektivlərini müəyyənləşdirməkdə bir yol xəritəsi müəyyən etdi.
“İnanıram ki, Qafqazşünasların II Beynəlxalq Forumu yüksək nəticələri ilə yadda qalacaq və qafqazşünaslıq elminin inkişafına töhfələr verəcək”, – deyə Musa Qasımlı vurğulayıb.
Yeni Türkiyə Strateji Araşdırma Mərkəzi Tarix İnstitutunun direktoru, professor Kamal Çiçək forumun yüksək səviyyədə təşkil olunduğunu qeyd edib. O, ermənilərin Qafqazda həyata keçirdiyi işğalçılıq siyasətinin müzakirəsi baxımından müxtəlif ölkələrin qafqazşünaslarının, elm adamlarının iştirak etdikləri forumun böyük əhəmiyyət daşıdığını, bu beynəlxalq tədbirin alimlər üçün geniş imkanlar açdığını bildirib. Kamal Çiçək vurğulayıb ki, Azərbaycan apardığı siyasətlə, nail olduğu yüksək inkişafla Qafqazda liderdir.
Xatırladaq ki, forumda Azərbaycan, Rusiya, Türkiyə, ABŞ, Belarus, Şimali Makedoniya, İran, Qazaxıstan, Özbəkistan, Ukrayna və Gürcüstandan 220-dən çox alim və tədqiqatçı iştirak edib. Onlar tərəfindən “Qafqaz regionunda ictimai-siyasi proseslər”, “Qafqazda münaqişələr və terror”, “Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzü”, “Qafqaz ölkələrinin qarşılıqlı münasibətləri, xarici siyasəti və böyük dövlətlərin region siyasəti”, “Qafqazda geosiyasi şərait”, “Qafqazda sivilizasiyaların və mədəniyyətlərin qarşılıqlı əlaqəsi” mövzularında 24 bölmə iclasında müzakirələr aparılıb.
Xarici ölkələrdən olan alim və tədqiqatçılar II Beynəlxalq Forumla bağlı təəssüratlarını müxtəlif kütləvi informasiya vasitələri ilə bölüşüblər.
Bu fikri AZƏRTAC-a müsahibəsində Atatürk Universitetinin tarix şöbəsinin professoru İbrahim Ethem Atnur deyib. O qeyd edib ki, forumda “Ermənistanın Naxçıvan Muxtar Respublikasına hücumları və Türkiyənin mövqeyi” mövzusunda məruzə edəcək.
“Ümid edirəm ki, dünya qafqazşünaslarını bir araya toplayan bu forum elmi biliklərin mübadiləsinə öz töhfəsini verəcək”, – deyə professor bildirib.
Bu fikri AZƏRTAC-a müsahibəsində Makedoniya Elmlər və Sənətlər Akademiyasının professoru Numan Aruç deyib. O bildirib ki, 2 gün davam edən forumda Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzü, regionda baş verən münaqişələr, terror, xalqlar və dövlətlərin qarşılıqlı münasibətləri, böyük dövlətlərin Qafqaza dair siyasəti müzakirə edilib.
Professor deyib: “Çox təəssüflər olsun ki, dünya hələ də ermənilərin yalanlarına inanır. Biz də elm adamı olaraq Qafqazın yarasına çevrilən erməni terrorizmini, onun regionda törətdiyi nəticələri bir daha dünyaya çatdırmağa, məsələnin həlli yolunu tapmağa çalışdıq. Ümid edirəm ki, forum gözlənilən nəticələri doğruldacaq”.
Bu fikri AZƏRTAC-a müsahibəsində Rusiya Federasiyası Prezidenti yanında Xalq Təsərrüfatı və Dövlət Qulluğu Rusiya Akademiyasının Volqoqrad İnstitutunun fəlsəfə və sosiologiya kafedrasının professoru Riçard Danakari deyib.
O bildirib ki, Qafqaz regionunda vacib məsələlərdən ən birincisi Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin sülh yolu ilə həll olunmasıdır. Qarabağ problemi, erməni terrorizmi bütün Qafqaz regionunun inkişafına öz mənfi təsirini göstərir.
“Forumda Qafqaz siyasəti, regionda münaqişələr, Ermənistanın Azərbaycana qarşı əsassız ərazi iddiaları və Qafqaz regionunda olan digər problemlər elmi səviyyədə müzakirə olunur. Ümid edirəm ki, forum qafqazşünaslığın problemlərinin beynəlxalq arenaya çatdırılmasında mühüm rol oynayacaq”, – deyə alim qeyd edib.
O bildirib ki, Rusiyada qafqazşünaslığa regional elm kimi baxırlar. Bu sahə vacib, prioritet hesab olunmur. Amma Azərbaycanda qafqazşünaslığa ciddi beynəlxalq elm kimi yanaşılır. Bugünkü foruma təkcə Qafqaz ölkələrinin nümayəndələri deyil, dünya qafqazşünasları toplaşıblar. “Forum qafqazşünas alimlərin bir-birini daha yaxından tanımasına, səylərini əlaqələndirmələrinə, çoxtərəfli və ikitərəfli əməkdaşlıq etmələrinə yardımçı olacaq. Qafqazşünas alimlər öz ölkələrində həmişə auditoriya tapmırlar. Bu forum qafqazşünasların beynəlxalq dialoqunun qurulmasında mühüm rol oynayacaq”, – deyə rusiyalı tarixçi vurğulayıb.
Caucasusstudies.az
Baxış sayı: 1 449
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 29-05-2019 00:50 | Bölmə: Sosial
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Qafqazşünaslıq İnstitutu tərəfindən Bakıda təşkil edilən Qafqazşünasların II Beynəlxalq Forumu mayın 24-də başa çatıb.
Tədbirdə Qafqazşünaslıq İnstitutunun direktoru, AMEA-nın müxbir üzvü, professor Musa Qasımlı forumun əhəmiyyətindən, 2 gün ərzində müzakirə olunan mövzulardan və əldə olunan nəticələrdən danışıb. O bildirib ki, forum dünyanın müxtəlif ölkələrindən qafqazşünas alimləri, tədqiqatçıları bir araya gətirdi, onlar arasında əməkdaşlığın qurulmasına kömək etdi, qafqazşünaslıq sahəsində elmi-tədqiqat perspektivlərini müəyyənləşdirməkdə bir yol xəritəsi müəyyən etdi.
“İnanıram ki, Qafqazşünasların II Beynəlxalq Forumu yüksək nəticələri ilə yadda qalacaq və qafqazşünaslıq elminin inkişafına töhfələr verəcək”, – deyə Musa Qasımlı vurğulayıb.
Yeni Türkiyə Strateji Araşdırma Mərkəzi Tarix İnstitutunun direktoru, professor Kamal Çiçək forumun yüksək səviyyədə təşkil olunduğunu qeyd edib. O, ermənilərin Qafqazda həyata keçirdiyi işğalçılıq siyasətinin müzakirəsi baxımından müxtəlif ölkələrin qafqazşünaslarının, elm adamlarının iştirak etdikləri forumun böyük əhəmiyyət daşıdığını, bu beynəlxalq tədbirin alimlər üçün geniş imkanlar açdığını bildirib. Kamal Çiçək vurğulayıb ki, Azərbaycan apardığı siyasətlə, nail olduğu yüksək inkişafla Qafqazda liderdir.
Xatırladaq ki, forumda Azərbaycan, Rusiya, Türkiyə, ABŞ, Belarus, Şimali Makedoniya, İran, Qazaxıstan, Özbəkistan, Ukrayna və Gürcüstandan 220-dən çox alim və tədqiqatçı iştirak edib. Onlar tərəfindən “Qafqaz regionunda ictimai-siyasi proseslər”, “Qafqazda münaqişələr və terror”, “Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzü”, “Qafqaz ölkələrinin qarşılıqlı münasibətləri, xarici siyasəti və böyük dövlətlərin region siyasəti”, “Qafqazda geosiyasi şərait”, “Qafqazda sivilizasiyaların və mədəniyyətlərin qarşılıqlı əlaqəsi” mövzularında 24 bölmə iclasında müzakirələr aparılıb.
Xarici ölkələrdən olan alim və tədqiqatçılar II Beynəlxalq Forumla bağlı təəssüratlarını müxtəlif kütləvi informasiya vasitələri ilə bölüşüblər.
İbrahim Ethem Atnur: Azərbaycanda iqtisadi inkişafla yanaşı, yüksək elmi inkişaf da müşahidə olunur
Azərbaycanda iqtisadi inkişafla yanaşı, yüksək elmi inkişaf da müşahidə olunur. Qafqazşünasların II Beynəlxalq Forumunun Bakıda təşkil olunmasını bu elmi inkişafın nəticəsi kimi qiymətləndirirəm.Bu fikri AZƏRTAC-a müsahibəsində Atatürk Universitetinin tarix şöbəsinin professoru İbrahim Ethem Atnur deyib. O qeyd edib ki, forumda “Ermənistanın Naxçıvan Muxtar Respublikasına hücumları və Türkiyənin mövqeyi” mövzusunda məruzə edəcək.
“Ümid edirəm ki, dünya qafqazşünaslarını bir araya toplayan bu forum elmi biliklərin mübadiləsinə öz töhfəsini verəcək”, – deyə professor bildirib.
Numan Aruç: Qafqazşünasların II Beynəlxalq Forumu zamanında və yerində təşkil olunub
Qafqazşünasların II Beynəlxalq Forumu zamanında və yerində təşkil olunub. Bu gün Qafqazda öz həllini gözləyən problemlər var.Bu fikri AZƏRTAC-a müsahibəsində Makedoniya Elmlər və Sənətlər Akademiyasının professoru Numan Aruç deyib. O bildirib ki, 2 gün davam edən forumda Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzü, regionda baş verən münaqişələr, terror, xalqlar və dövlətlərin qarşılıqlı münasibətləri, böyük dövlətlərin Qafqaza dair siyasəti müzakirə edilib.
Professor deyib: “Çox təəssüflər olsun ki, dünya hələ də ermənilərin yalanlarına inanır. Biz də elm adamı olaraq Qafqazın yarasına çevrilən erməni terrorizmini, onun regionda törətdiyi nəticələri bir daha dünyaya çatdırmağa, məsələnin həlli yolunu tapmağa çalışdıq. Ümid edirəm ki, forum gözlənilən nəticələri doğruldacaq”.
Riçard Danakari: Erməni terrorizmi bütün Qafqaz regionunun inkişafına öz mənfi təsirini göstərir
Qafqazda baş verən proseslər öz aktuallığı ilə dünyanın diqqət mərkəzindədir.Bu fikri AZƏRTAC-a müsahibəsində Rusiya Federasiyası Prezidenti yanında Xalq Təsərrüfatı və Dövlət Qulluğu Rusiya Akademiyasının Volqoqrad İnstitutunun fəlsəfə və sosiologiya kafedrasının professoru Riçard Danakari deyib.
O bildirib ki, Qafqaz regionunda vacib məsələlərdən ən birincisi Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin sülh yolu ilə həll olunmasıdır. Qarabağ problemi, erməni terrorizmi bütün Qafqaz regionunun inkişafına öz mənfi təsirini göstərir.
“Forumda Qafqaz siyasəti, regionda münaqişələr, Ermənistanın Azərbaycana qarşı əsassız ərazi iddiaları və Qafqaz regionunda olan digər problemlər elmi səviyyədə müzakirə olunur. Ümid edirəm ki, forum qafqazşünaslığın problemlərinin beynəlxalq arenaya çatdırılmasında mühüm rol oynayacaq”, – deyə alim qeyd edib.
Oleq Kuznetsov: Qafqazşünasların II Beynəlxalq Forumu fikir mübadiləsi aparmaq üçün əla platformadır
Bakının ev sahibliyi etdiyi Qafqazşünasların II Beynəlxalq Forumu Qafqazı araşdıran alimlərin, tədqiqatçıların fikir mübadiləsi aparması üçün əla platformadır.Bu fikri AZƏRTAC-a müsahibəsində rusiyalı tarixçi və hüquqşünas alim Oleq Kuznetsov deyib.O bildirib ki, Rusiyada qafqazşünaslığa regional elm kimi baxırlar. Bu sahə vacib, prioritet hesab olunmur. Amma Azərbaycanda qafqazşünaslığa ciddi beynəlxalq elm kimi yanaşılır. Bugünkü foruma təkcə Qafqaz ölkələrinin nümayəndələri deyil, dünya qafqazşünasları toplaşıblar. “Forum qafqazşünas alimlərin bir-birini daha yaxından tanımasına, səylərini əlaqələndirmələrinə, çoxtərəfli və ikitərəfli əməkdaşlıq etmələrinə yardımçı olacaq. Qafqazşünas alimlər öz ölkələrində həmişə auditoriya tapmırlar. Bu forum qafqazşünasların beynəlxalq dialoqunun qurulmasında mühüm rol oynayacaq”, – deyə rusiyalı tarixçi vurğulayıb.
Caucasusstudies.az
Baxış sayı: 1 449
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 17:27
Stavropol Duması heyvanların lisenziyasız kortəbii saxlanmasını qadağan etməyi təklif edib
Bu gün, 08:23
Dil imtahanından keçə bilməyən miqrantların uşaqlarının evə göndərilməsini təklif edib
14-05-2025, 21:27
Üç yaşlı uşaq bağçada ölüb
12-05-2025, 23:50
Səs yazısı yayılan direktor işdən çıxarıldı
11-05-2025, 12:21
ECOLEAD layihəsi uğurla icra olunur
10-05-2025, 21:55
Tsivilev Rusiya ilə Vyetnam arasında energetika sahəsində əlaqələrin perspektivlərini yaxşı qiymətləndirib
10-05-2025, 21:03
Rusiyada əcnəbilərin həyatı üçün təhlükəli vəziyyət yarandıqda onlara pulsuz təcili yardım göstəriləcək
8-05-2025, 08:33
Rusiyada ən bahalı dondurma Murmansk vilayətində satılır
8-05-2025, 08:19
15 yaşayış binası susuz qalıb
8-05-2025, 08:15
11 yaşlı uşaq bədbəxt hadisə nəticəsində xəstəxanaya yerləşdirilib
7-05-2025, 13:15
Məktəbli qızın qrup tərəfindən döyülməsinin səbəbləri araşdırılır
5-05-2025, 22:08
Sintezspirt zavodunda baş verən yanğında bir nəfər xəsarət alıb
5-05-2025, 10:57
18 mərtəbəli yaşayış binasının üzlənməsi yanıb
4-05-2025, 15:23
Milli Məclisin deputatı Azər Badamov Moskva aeroportunda saxlanılıb və deportasiya edilir
3-05-2025, 10:41
Ombudsman Kremin: "Ukraynada cəmi 345 məktəbli rus dilini öyrənir"
3-05-2025, 10:22
Manturov: "Rusiya Özbəkistanla biznes sahəsində əməkdaşlığı inkişaf etdirmək niyyətindədir"
1-05-2025, 21:26
Bill Qeytsin qızı atasının Asperger sindromu olduğunu deyir
1-05-2025, 20:47
Bakıda “Porsche”ni sərxoş vəziyyətdə sürən qadın həbs edildi - Video
30-04-2025, 09:24
Hitlerin ziyafət gödəkçəsi ilk dəfə Moskvada nümayiş etdirilib
29-04-2025, 17:23
Vətəndaşlar polis rəislərinə birbaşa müraciət edəcəklər - Video
27-04-2025, 20:51
Ekoloji kampaniya çərçivəsində Baykal gölündən 10 ton zibil yığılıb
27-04-2025, 11:47
Bioloq ağcaqanadların mümkün hücumu barədə xəbərdarlıq edir
25-04-2025, 23:04
Beynəlxalq riyaziyyat olimpiadasının seçim turunda qızıl medal qazanıb-TƏBRİK EDİRİK!
25-04-2025, 22:56
59 rayonda sosial ödənişlərlə dələduzluq edən fırıldaqçılar saxlanılıb
25-04-2025, 21:54
Miqrant uşaqları bağçaya yazmaq üçün infeksiyanın olmaması haqqında arayış tələb olunacaq
24-04-2025, 08:17
Rusiyada “Dubay şokoladı” saxtakarlığı və təhlükəsizliyi üçün sınaqdan keçiriləcək
23-04-2025, 23:03
450 kvadratmetr sahədə yanğın söndürülüb
23-04-2025, 21:17
Tibb mərkəzində iki xəstə botoks iynəsindən sonra botulizmə yoluxub
23-04-2025, 10:49
Qarabağ veteranı Yadulla Cümşüdovun doğum günüdür-TƏBRİK EDİRİK!
22-04-2025, 21:07
Estoniya ukraynalı qaçqınlara kirayə müavinətləri ödəməyi dayandıracaq
21-04-2025, 20:54
Həkimlər stresdən bir neçə gün yuxuya gedən məktəbli qızı xilas ediblər
19-04-2025, 21:22
Vüqar Rəhimzadə: " Azərbaycan dilinə dövlət dili statusunun verilməsi Ümummilli Liderin xalq qarşısında ən böyük tarixi xidmətlərindən biridir"
19-04-2025, 09:47
Rusiya Daxili İşlər Nazirliyi: Fırıldaqçılar saxta foto çəkilişlər üçün reklamlardan istifadə edərək pul oğurlayırlar
18-04-2025, 20:44
İstintaq Komitəsi: Moskvada 100 milyon rubl dəyərində keyfiyyətsiz dərmanlar müsadirə edilib
18-04-2025, 20:35
Lisey şagirdi müəllimənin əlindən dişləyib, ona tibbi yardım lazım olub
17-04-2025, 22:09
Uşaq bağçasında kütləvi bağırsaq infeksiyasından sonra iş açılıb
17-04-2025, 14:56
İcarəyə verilən elektrik skuterlərinin sürəti bütün Rusiyada 20 km/saatla məhdudlaşdırılıb
17-04-2025, 13:13
Şəhid Əkrəm Şadmanovun oğlu dünya birincisi oldu - FOTO
17-04-2025, 12:51
Qəbul imtahanlarının vaxtı açıqlandı
15-04-2025, 21:51
Ukraynada şahzadə Harriyə rus Pasxa tortu hədiyyə edilib
15-04-2025, 21:48
Miqrant uşaqlar Sankt-Peterburqdakı məktəblərə qəbul olunmazdan əvvəl dil imtahanından keçməlidirlər