Bütün xəbərlər
“Bunu ölkədə ilk edən mən olmuşam” - Nefroloq Rəşid Mahmudov
Tarix: 19-08-2021 09:47 | Bölmə: Müsahibə

                    “Bunu ölkədə ilk edən mən olmuşam”


Dünyada ən çox rast gəlinən xəstəliklər sırasında böyrəklə bağlı problemlər heç şübhəsiz ön sıralarda yer alır. Azərbaycanda da vəziyyət fərqli deyil. Yaxınlarımız arasında böyrək xəstəliklərindən əziyyət çəkən xeyli insan var. Mövzunun aktuallığını nəzərə alıb həkim-nefroloq Rəşid Mahmudovla söhbət apardıq.
-Rəşid bəy, öncə sizi yaxından tanıyaq. Təhsiliniz və peşə fəaliyyətinizlə bağlı məlumat verərdiniz.
-Mən Azərbaycan Tibb Universitetini bitirmişəm. Türkiyənin Ankara şəhərində, Qazi universitetində kurs keçmişəm. 12 ildir həkim nefroloq kimi böyrək xəstəlikləri, böyrək-sidik problemlərinin müayinə və müalicəsi ilə məşğul oluram.
-Azərbaycanda kimdəsə böyrək problemi olanda niyə nefroloqa deyil, adətən uroloqa müraciət olunur? Onların əsas fərqi nədədir?
-Azərbaycanda böyrək deyiləndə uroloq yada düşür, nəinki nefroloq. Çünki nefrologiya urologiya qədər tanınmayıb, inkişaf etməyib. Amma yüngülündən ən ağırına qədər hər hansı bir böyrək xəstəliyi zamanı ilk növbədə nefroloqa müraciət olunmalıdır. Nefroloqun müayinəsindən sonra əgər təcili əməliyyata göstəriş olarsa, uroloqa müraciət etmək olar. Qısa olaraq belə də ifadə etmək olar. Nefrologiya terapiyanın qoludur. Yəni müalicə prosesini özündə ehtiva edir. Urologiya isə cərrahiyyənin qoludur.
-Həkim, bir orqan kimi böyrəyi necə xarakterizə edərdiniz?
-Ümumiyyətlə böyrək onurğa sütununun yanında yerləşən retroperitoneal orqandır və piyliyin içindədir. Paranefral blokadada olan bir orqandır ki, bu blokada onu müəyyən xarici təsirlərdən qoruyur. Böyrəyin bədəndə bir çox həyati vacib funksiyaları var. Onlardan ən birincisi sidik əmələ gətirmədir. Qanın 30 %-ni böyrək verir. Bədəndə immuniteti gücləndirir. Su, duz, elektrolit, mineral balansını tamamilə normada saxlayır. Ümumiyyətlə isə çox rahat, sakit orqandır. Digər orqanların xəstəlikləri zamanı böyrək heç vaxt ağrı vermir və şübhələndirmir. Əgər böyrəyin özündə daş, kristal olmursa, ağrı verən orqan deyil.
-Necə edək ki, böyrəyimiz sağlam qalsın? Bunun üçün əsas etməli olduğumuz nələrdir?
-Böyrəyin sağlam qalması üçün ilk növbədə ayaqları soyuqdan qorumaq lazımdır və gün ərzində 2 litr, 2 litr yarım, minimum 1 litr yarım maye qəbul etmək lazımdır.
-Dünyanın bəlasına çevrilən Covid 19-u böyrəyində problem olanlar üçün xüsusilə ağır keçirir. Bu nə ilə bağlıdır?
-Ümumiyyətlə virusun böyrəyə təsiri hədsiz problemli olur. Hər hansısa bir virus (qrip, suçiçəyi, qızılca, koronavirus və s.) böyrək fəaliyyətində iltihabi proseslər yaradır, böyrəkdə zülal, leykosit çıxışı yaradır. Bunların müalicə prosesində də böyrək yüklənir. Ona görə də hətta bu xəstəliklər sağalsa belə, böyrəkdə bəzən geridönməz problemlər yarana bilir.
-Bizdə insanlar xalq təbabətini çox sevir. Xalq təbabəti ilə xəstəlik sağaltmaq doğrudurmu və hansısa təhlükəsi varmı?
-Böyrəyin iltihabi xəstəliklərində və böyrək daşlarının müalicəsində xalq təbabəti üsullarından istifadə etmək məsləhətdir. Zülal çıxışı və böyrək çatışmazlığında isə məsləhət deyil, hətta problemi dərinləşdirə bilər. Çünki təbii vasitələr, təbii otlar həm zülalın çıxışını artırır, həm qıcıqlanma verərək kreatinin, kaliumun miqdarını çoxaldır, Əslində isə bizə bunların göstəricilərinin aşağı olması lazımdır. Üstəlik təbii otlar kalsiumu, Vitamin D-ni sidiklə çıxarır. Beləcə xəstədə yaxşılığa doğru heç bir dəyişiklik olmur. Əksinə problem daha da dərinləşir.
-Deviziniz “dializsiz həyat”dır. Amma elə xəstələr olur ki, onlar üçün dializdən başqa çıxış yolu olmur. Bəs dializə başlamış hansısa xəstəni o vəziyyətdən xilas etmək mümkündürmü?
-Əslində mümkündür. Bunu bacarmış ilk və tək həkim olmaq da ayrıca qürurvericidir. Belə ki, keçən il Lənkərandan 65 yaşında bir pasiyentimiz vardı. Deməli bu qadını 220kreatinlə dializə salmışdılar, boğazında da katetr vardı. Biz onu müayinə etdik və məndən xahiş elədi ki, onu dializdən çıxarım. Ölkədə indiyə qədər heç bir həkim xəstəni dializdən çıxarda bilməyib. Biz müalicəyə başladıq və nəticəsini də tezliklə gördük. Artıq bir ildən çoxdur ki, pasiyent dializdən azad olub. Əvvəl kreatini 500-800 arası dəyişirdisə, hazırda kreatin 160-220 arasında dəyişir, heç bir şikayəti yoxdur, çox normal sidiyə gedir, ilk gündən boğazındakı katetr də çıxarılıb. Bir sözlə, böyrək çatışmazlığı, dializ xəstəsi olduğunu tamamilə unudub. Təvazökarlıqdan uzaq olsa da bildirməliyəm ki, bunu ölkədə ilk edən mən olmuşam. Şüarımız və məqsədimiz də elə budur: insanlara “dializsiz həyat” bəxş etmək! 
-Yeri gəlmişkən, böyrəyin düşməni və dostu olan qida məhsullarının siyahısını sizdən alaq. Nələr böyrəyə faydalıdır, nələr ziyan verir?
-Böyrəyin əsas dostu mayedir. İlıq maye. Meyvələrdən qarpız, şaftalı, ərik, kök, qara gavalı, qızıl əhmədi alması, çuğundur və digərlərinin faydası böyükdür. Maksimum dərəcədə acılı-duzlu qidalardan uzaq durmaq lazımdır. İstiot, soğan, sarımsaq kimi vasitələrin aşırı dərəcədə qəbulu böyrəyə ziyandır.
-Sonda pasiyentlərə müraciətinizi alaq. Bir həkim kimi nə demək istəyirsiniz?
-Çalışın böyrəklərinizi qoruyun. Böyrəyi qorumaq üçün iki şeydən uzaq olun: biri virus xəstəlikləridir, digəri soyuqdur. Bir də ən əsası ayağınızı isti saxlayın.
 



Baxış sayı: 628


Bölməyə aid digər xəbərlər