00:26 / 18-05-2024
Şəhid Elgin Abbaslının mövludu qeyd olunub-VİDEO+FOTOLAR
23:55 / 17-05-2024
RS: Blinken Ukraynaya səfəri zamanı Donbass və Krımın adını çəkmədi
23:48 / 17-05-2024
Çeçenistan Ombudsmanı: "Ailələrdə qız uşaqlarının hüquqlarının pozulması cəmiyyət tərəfindən qəti şəkildə pislənir"
23:32 / 17-05-2024
HEYDƏR ƏLİYEVİN QƏRBİ AZƏRBAYCANA QAYIDIŞ SİYASƏTİ: MÖVCUD REALLIQLAR
23:24 / 17-05-2024
Məhkəmə Nensi Pelosinin evinə hücum edən şəxsə 30 il həbs cəzası verib
23:06 / 17-05-2024
Sankt-Peterburqda akademiyanın ərazisində baş verən partlayış nəticəsində 7 hərbçi yaralanıb
23:00 / 17-05-2024
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi ABŞ, Aİ, Böyük Britaniya və Ukraynaya odla oynamaq barədə xəbərdarlıq edib
22:52 / 17-05-2024
Sankt-Peterburqda Budyonnıy Rabitə Akademiyasının yaxınlığında partlayış baş verib
22:38 / 17-05-2024
Baş prokuror Düşənbədə ikitərəfli görüşlər keçirib
21:31 / 17-05-2024
Deputatlar valideynlərinin övladlarının siqaret çəkməsinə görə cərimələnməsini təklif ediblər
21:26 / 17-05-2024
İrkutsk həkimləri qələvi udan uşağın həyatı üçün 17 il mübarizə aparıblar
21:10 / 17-05-2024
Messinin ilk müqaviləsinin mətni olan salfet 900 min avroya satılıb
21:05 / 17-05-2024
Aslan ailələri Namibiyada məktəblərin bağlanmasına səbəb olub
21:01 / 17-05-2024
Bəhreyn kralı Putinə ərəb ölkələri ilə əlaqələri gücləndirdiyinə görə təşəkkür edib
20:34 / 17-05-2024
Çeçenistandan olan Liya Zaurbekova adlı qız onu axtarmamağı xahiş edib
20:26 / 17-05-2024
Poliqonda polis tərəfindən öldürülən ovçunun meyiti tapılıb
20:15 / 17-05-2024
Kuleba İsveçrədə keçirilən sammitin bütün iştirakçılarının adını açıq şəkildə çəkməkdən imtina edib
20:01 / 17-05-2024
Məhkəmə müğənni Şerin 47 yaşlı oğlunun himayəsindən imtina edib
19:54 / 17-05-2024
"Reuters": ABŞ Rusiya almazlarına qarşı sanksiyaları yumşalda bilər
19:49 / 17-05-2024
İDF səhvən İsrail kəndi yaxınlığında sursat atıb
19:43 / 17-05-2024
Robert Fikonu vuran şəxsin məhkəməsi mayın 18-də keçiriləcək
19:33 / 17-05-2024
NATO uzun illər Rusiya ilə böyük problem yaşayacağına əmindir
19:28 / 17-05-2024
FT: Putin və Si-nin bəyanatları ABŞ-ın üzünə yumruq oldu
19:23 / 17-05-2024
Qonaq yoldan keçəni bıçaqlayıb
23:59 / 16-05-2024
Qrossi: "MAQATE lazım olduğu müddətcə Zaporojye AES-də mövcudluğunu davam etdirəcək"
23:52 / 16-05-2024
Ukraynalını xüsusi amansızlıqla qətlə yetirib
23:48 / 16-05-2024
Qətl törətməkdə şübhəli bilinən şəxs saxlanılıb
23:20 / 16-05-2024
Baş prokuror Düşənbəyə işgüzar səfərə gedib
23:15 / 16-05-2024
Donetskin mərkəzində DXR-in birinci rəhbəri Aleksandr Zaxarçenkonun abidəsi ucaldılıb
22:56 / 16-05-2024
Klinikanın cərrahları ev dustaqlığına buraxılıb
22:49 / 16-05-2024
Pekindən sonra Putin Harbinə gəlib
22:45 / 16-05-2024
NATO Rusiyanın səhvlərini tez bir zamanda düzəltmək qabiliyyətini qeyd edib
22:33 / 16-05-2024
NATO Hərbi Komitəsinin rəhbəri Ukrayna Silahlı Qüvvələri üçün çətin vəziyyəti etiraf edib
21:30 / 16-05-2024
Rusiya Böyük Britaniyanın hərbi attaşesini ölkədən çıxarır
21:21 / 16-05-2024
Sərnişin qatarı beş yaşlı uşağı vurub
21:16 / 16-05-2024
Kobzon abidəsində narkotik vasitələrin satışı ilə bağlı internet saytına aparan QR kodları aşkar edilib
20:59 / 16-05-2024
İtkin düşən iki yaşlı qız çayda ölü tapılıb
NAXÇIVAN MUXTAR RESPUBLİKASI: MAKROİQTİSADİ İNKİŞAF VƏ ETİBARLI POTENSİAL
Tarix: 30-04-2020 23:46 | Bölmə: Sosial
Naxçıvan Muxtar Respubikası ölkənin makroiqtisadi proseslərinin səmərəli təşkili və idarə olunmasında mühüm təsiri ilə daha da böyük uğurlar qazanmaqdadır. Müasir müstəqillik illərinin çox mühüm sosial-iqtisadi inkişaf göstəricilərinə malik potensialla qarşıya qoyduğu hədəflərinə çevik şəkildə nail olan muxtar respublika güclü müqavimətə, etibarlı təminatqabiliyyətinə malik iqtisadiyyat qurmuşdur.
Təbii ki, bu, mövcud iqtisadi inkişafa və sosial dayanıqlığa etibarlılıq gətirməklə, onun uzunmüddətli perspektivlərinə olan ümidləri də artırmaqdadır. Bunu cari ilin ilk rübü üzrə makroiqtisadi göstəricilərin artım dinamikası da göstərir.
Şəkil 1
Müxtəlif illərin ilk rübündə Naxçıvan Muxtar Respublikasında istehsal olunan ÜDM-nin həcmi (min manat)
Təhlillər göstərir ki, ÜDM-nin göstərilən illər üzrə artım dinamikası muxtar respublikada mövcud sosial-iqtisadi inkişaf mühitinin hazırkı mərhələdə də qətiyyətli davamlılığını ifadə etməkdədir. Qeyd edək ki, 2020-ci ilin ilk rübü ərzində ÜDM-nin həcmi 2011-ci ilin ilk rübünün göstəricisi ilə müqayisədə 1,7 dəfə artmışdır. Təkcə 2020-ci ilin yanvar - mart aylarındakı artım 2019-cu ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 2,3 faizdən çox olmuşdur.
Statistik göstəricilərin artan dinamikada təşəkkülü əlbəttə ki, muxtar respublikada ayrı-ayrılıqda iqtisadi inkişafın və sosial dayanıqlılığın, ümumi halda isə makroiqtisadi müqavimətliliyin bariz göstəricisinə çevrilməkdədir.Bu isə, iqtisadiyyatın aparıcı sahələri olaraq sənaye və kənd təsərrüfatı sahələrinin davamlı inkişafına dayaq olmaqdadır.
Cədvəl 1
Müxtəlif illərin ilk rübündə Naxçıvan Muxtar Respublikasında sənaye və kənd təsərrüfatı məhsulları haqqında məlumat
min manat
Cədvəlin məlumatlarından görünür ki,2020-ci ilin ilk rübündə Naxçıvan Muxtar Respublikasının sənaye məhsullarının istehsalı üzrə artım 2011-ci ilin müvafiq dövrünün göstəricisi ilə müqayisədə 1,6 dəfədən çox olmuşdur. Bu, bəhs olunan dövrdə kənd təsərrüfatı məhsulları üzrə 1,5 dəfədən çox təşkil etmişdir. Qeyd edək ki, 2020-ci ilin ilk rübündə muxtar respublikada istehsal olunan sənaye məhsulunun həcmi 2019-cu ilin eyni dövrünün göstəricisi ilə müqayisədə 2,1 faizdən çox olmuşdur. Bu, kənd təsərrüfatı məhsullarının həcmində 4 faizə yaxın təşkil etmişdir.
Makroiqtisadi sabitliyin etibarlılığı, sosial sahədəki islahatların effektivliyi, məşğulluq siyasətinin artan dinamikasının təminatı sahəsindəki tədbirlərin davamlılığı və digər çoxşaxəli tədbirlər Naxçıvan Muxtar Respublikanın milli iqtisadi quruculuq proseslərindəki rolunu daha da sürətləndirmişdir. Bu isə təbii ki, modern infrastruktur quruculuğu fonunda təmin olunmaqla, muxtar respublika iqtisadiyyatının sosiallaşma göstəricilərinin yüksələn xətt üzrə davamlılığını təmin etmişdir ki, bu da əhalinin firəvanlığına hesablanmışdır.ÜDM-nin strukturunda yer alan müvafiq göstəricilərin artan dinamikası bunu ifadə etməkdədir.
Şəkil 2
Müxtəlif illərin ilk rübündə Naxçıvan Muxtar Respublikasında nəqliyyat sektorunda yük daşınması haqqında məlumat (min ton)
Statistik məlumatların təhlili göstərir ki, Naxçıvan Muxtar Respublikasında 2020-ci ilin ilk rübü üzrə nəqliyyat sektorunda yük daşınması 2011-ci ilin eyni dövrünün göstəricisi ilə müqayisədə 1,4 dəfə artmışdır. Digər tərəfdən, 2020-ci ilin yanvar-mart ayları üzrə nəqliyyat sektorunda yük daşınmasının həcmi 2019-cu ilin eyni dövrünün göstəricisindən 0,8 faizdən artıq olmuşdur.
Təbii ki, iqtisadiyyatın göstərilən dinamika üzrə inkişafı öz növbəsində sosiallaşma dəyərlərinin üstün tutulduğunu və əhalinin dövlət qayğısı ilə əhatə olunmasını göstərməkdədir.Bunlar milli iqtisadiyyatın uzunmüddətli perspektivləri üzrə ölkədə davam etdirilən islahatlarla çevik şəkildə səsləşən muxtar respublikada iqtisadiyyatın müqavimətliliyini və dayaqlarını daha da gücləndirməkdədir. Nəticədə isə təbii ki, pandemiya dövründə iqtisadi potensialın və sosial vəziyyətin səmərəliliyinin qorunması sahəsində münbit zəmin özünü göstərmiş oldu. Aşağıdakı şəklin məlumatlarında muxtar respublikada əhalinin etibarlı rabitə xidmətlərindən istifadəsini əks etdirən göstəricilər yer almaqdadır. Təbii ki, bu, həm də sosial və iqtisadi sahələr üzrə təminat mexanizminin artan səviyyədə təşkilini ifadə etməkdədir.
Şəkil 3
Müxtəlif illərin ilk rübündə Naxçıvan Muxtar Respublikasında informasiya və rabitə xidmətləri, o cümlədən, mobil rabitə haqqında məlumat (min manat)
Göründüyü kimi, informasiya və rabitə xidmətləri üzrə 2020-ci ilin ilk rübündə muxtar respublikada 2011-ci ilin müvafiq dövrünün eyni göstəricisi ilə müqayisədə 1,4 dəfə artım qeydə alınmışdır. Bu, mobil rabitə üzrə 1,3 dəfə təşkil etmişdir. Bununla yanaşı, cari ilin yanvar-mart aylarında birincilər üzrə artım 2019-cu ilin eyni dövrünün göstəricisi ilə müqayisədə 2,1 faizdən, ikincilər üzrə isə 2,8 faizdən çox olmuşdur.
Makroiqtisadi inkişafın mühüm gösəricilərindən birini də pərakəndə əmtəə dövriyyəsi təşkil etməkdədir. Mülkiyyətə münasibət və bu əsasda təşəkkül tapan mülkiyyət münasibətlərinin keyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoyması istehsal münasibətlərinin də davamlı inkişafına stimul vermişdir. Ötən dövrlər üzrə həyata keçirilən məqsədyönlü tədbirlər nəticəsində yerli məhsul istehsalı şəbəkəsi daha da genişlənmiş və artıq muxtar respublikada 383 növdə məhsul istehsal olunur. Qeyd edək ki, bu göstəricinin 126 növünü ərzaq, 257 növünü isə qeyri-ərzaq məhsulları təşkil edir. Hazırda əhalinin 108-i ərzaq (və ya ümumi ərzaq məhsulları növünün 85,7 faizdən artığı), 242-si qeyri-ərzaq (və ya ümumi qeyri-ərzaq məhsulları növünün 94,2 faizini) olmaqla350 növdə məhsula olan tələbat (və ya ümumi məhsul növünün 91,4 faizi) tamamilə yerli imkanlar hesabına ödənilməkdədir. Bununla yanaşı, geridə qalan 2019-cu ilin muxtar respublikada “Ailə təsərrüfatları” ili elan olunması bu sahədəki proseslərin səmərəli təşkili və idarə olunmasında əhəmiyyətli rola malik olmuşdur. Təbii ki, bütün bunların məhsuldarlığının artırılmasında regional inkişafın təmin olunması sahəsindəki tənzimləmələrin, əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatına dair Dövlət Proqramının, eyni zamanda, digər hüquqi, sosial və iqtisadi mexanizmlərin mühüm əhəmiyyətini qeyd etmək lazımdır.Əlbəttə ki, bunlar muxtar respublikada yerli istehsal imkanlarının artırılması ilə yanaşı, həm də əmtəə dövriyyəsinin səmərəliliyini və nəticə etibarı ilə əhalinin artan təlabatlarının qarşılanması sahəsindəki əlçatanlığı ifadə etməkdədir.
Şəkil 4
Müxtəlif illərin ilk rübündə Naxçıvan Muxtar Respublikasında pərakəndə əmtəə dövriyyəsi haqqında məlumat (min manat)
Statistik göstəricilərəsasında tərtib etdiyimiz şəklin məlumatlarından aydın olur ki, cari ilin ilk rübü də daxil olmaqla, muxtar respublikada pərakəndə əmtəə dövriyyəsinin həcmi artan miqyasda davam etmiş və 2011-ci ilin ilk rübünün göstəricisi ilə müqayisdə 2,4 dəfə artmışdır. Qeyd edək ki, 2020-ci ilin yanvar-mart aylarında müvafiq göstəricinin həcmi bir il əvvəlin eyni dövrünün göstəricisi ilə müqayisədə 1,7 faiz çoxdur.
Bütün bunlarla yanaşı, Naxçıvan Muxtar Respublikasının sosial-iqtisadi inkişafında müstəsna əhəmiyyətə malik olacaq və pandemiya dövründə müqavimətliliyi daha da artırmaqla, qarşıdakı dövrlər üzrə perspektivliliyi gücləndirəcək mühüm tənzimləmə kimi ölkə başçısının 23 aprel 2020-ci il tarixli Naxçıvan Muxtar Respublikasında əkin sahələrinin suvarma suyu ilə təminatının yaxşılaşdırılmasına və əhalinin içməli suya tələbatının ödənilməsinə dair əlavə tədbirlər haqqında Sərəncamını xüsusilə qeyd etmək lazımdır. Həmin Sərəncama əsasən Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində əkin sahələrinin və əkin üçün istifadə olunan həyətyanı torpaq sahələrinin suvarma suyu ilə təminatının yaxşılaşdırılması, habelə əhalinin içməli suya tələbatının ödənilməsi üçün subartezian quyularının layihələndirilməsi və qazılması məqsədilə “Azərbaycan Respublikasının 2020-ci il dövlət büdcəsində dövlət əsaslı vəsait qoyuluşu (investisiya xərcləri) üçün nəzərdə tutulmuş vəsaitin bölgüsü”nün 1.46.5-ci yarımbəndində göstərilmiş 1,0 (bir) milyon manat Naxçıvan Muxtar Respublikasının Nazirlər Kabinetinə ayrılması nəzərdə tutulmuşdur. Bu, bütün tərəfləri ilə, muxtar respublikanın makroiqtisadi potensialında aqrar sektorun çəkisinin artmasına, regionlarda təsərrüfatların fəaliyyətindəsəmərəliliyə və kəndlərin iqtisadi inişafına, məskunlaşmanın və məşğulluğun stimullaşmasına, eyni zamanda, istehsalın məhsuldarlıq göstəricilərinin daha da yüksəlməsinə daha münbit zəmin yaradacaq.
Beləliklə, təhlillər göstərir ki, muxtar respublikada reallaşan sosial-iqtisadi tədbirlər milli iqtisadiyyatın şaxələndirilməsinə, qeyri – neft sektorunun perspektivlərinin gücləndirilməsinə və uzunmüddətli hədəflərin reallaşmasına birbaşa xidmət etməkdədir.
Cavadxan Qasımov
İqtisad üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Baxış sayı: 760
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 30-04-2020 23:46 | Bölmə: Sosial
Naxçıvan Muxtar Respubikası ölkənin makroiqtisadi proseslərinin səmərəli təşkili və idarə olunmasında mühüm təsiri ilə daha da böyük uğurlar qazanmaqdadır. Müasir müstəqillik illərinin çox mühüm sosial-iqtisadi inkişaf göstəricilərinə malik potensialla qarşıya qoyduğu hədəflərinə çevik şəkildə nail olan muxtar respublika güclü müqavimətə, etibarlı təminatqabiliyyətinə malik iqtisadiyyat qurmuşdur. Təbii ki, bu, mövcud iqtisadi inkişafa və sosial dayanıqlığa etibarlılıq gətirməklə, onun uzunmüddətli perspektivlərinə olan ümidləri də artırmaqdadır. Bunu cari ilin ilk rübü üzrə makroiqtisadi göstəricilərin artım dinamikası da göstərir.
Şəkil 1
Müxtəlif illərin ilk rübündə Naxçıvan Muxtar Respublikasında istehsal olunan ÜDM-nin həcmi (min manat)
Təhlillər göstərir ki, ÜDM-nin göstərilən illər üzrə artım dinamikası muxtar respublikada mövcud sosial-iqtisadi inkişaf mühitinin hazırkı mərhələdə də qətiyyətli davamlılığını ifadə etməkdədir. Qeyd edək ki, 2020-ci ilin ilk rübü ərzində ÜDM-nin həcmi 2011-ci ilin ilk rübünün göstəricisi ilə müqayisədə 1,7 dəfə artmışdır. Təkcə 2020-ci ilin yanvar - mart aylarındakı artım 2019-cu ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 2,3 faizdən çox olmuşdur.
Statistik göstəricilərin artan dinamikada təşəkkülü əlbəttə ki, muxtar respublikada ayrı-ayrılıqda iqtisadi inkişafın və sosial dayanıqlılığın, ümumi halda isə makroiqtisadi müqavimətliliyin bariz göstəricisinə çevrilməkdədir.Bu isə, iqtisadiyyatın aparıcı sahələri olaraq sənaye və kənd təsərrüfatı sahələrinin davamlı inkişafına dayaq olmaqdadır.
Cədvəl 1
Müxtəlif illərin ilk rübündə Naxçıvan Muxtar Respublikasında sənaye və kənd təsərrüfatı məhsulları haqqında məlumat
min manat
| İlər | Makroiqtisadi göstəricilər | |
| Sənaye məhsulu | Kənd təsərrüfatı məhsulu | |
| 2011 | 152890,3 | 19323,9 |
| 2012 | 181350,6 | 20471,6 |
| 2013 | 207184,2 | 21153,3 |
| 2014 | 215778,6 | 22421,3 |
| 2015 | 222727,9 | 23741,1 |
| 2016 | 229269,5 | 25218,5 |
| 2017 | 234860,6 | 26400,4 |
| 2018 | 241042,0 | 27510,2 |
| 2019 | 246510,0 | 28530,1 |
| 2020 | 251769,6 | 29652,8 |
Cədvəlin məlumatlarından görünür ki,2020-ci ilin ilk rübündə Naxçıvan Muxtar Respublikasının sənaye məhsullarının istehsalı üzrə artım 2011-ci ilin müvafiq dövrünün göstəricisi ilə müqayisədə 1,6 dəfədən çox olmuşdur. Bu, bəhs olunan dövrdə kənd təsərrüfatı məhsulları üzrə 1,5 dəfədən çox təşkil etmişdir. Qeyd edək ki, 2020-ci ilin ilk rübündə muxtar respublikada istehsal olunan sənaye məhsulunun həcmi 2019-cu ilin eyni dövrünün göstəricisi ilə müqayisədə 2,1 faizdən çox olmuşdur. Bu, kənd təsərrüfatı məhsullarının həcmində 4 faizə yaxın təşkil etmişdir.
Makroiqtisadi sabitliyin etibarlılığı, sosial sahədəki islahatların effektivliyi, məşğulluq siyasətinin artan dinamikasının təminatı sahəsindəki tədbirlərin davamlılığı və digər çoxşaxəli tədbirlər Naxçıvan Muxtar Respublikanın milli iqtisadi quruculuq proseslərindəki rolunu daha da sürətləndirmişdir. Bu isə təbii ki, modern infrastruktur quruculuğu fonunda təmin olunmaqla, muxtar respublika iqtisadiyyatının sosiallaşma göstəricilərinin yüksələn xətt üzrə davamlılığını təmin etmişdir ki, bu da əhalinin firəvanlığına hesablanmışdır.ÜDM-nin strukturunda yer alan müvafiq göstəricilərin artan dinamikası bunu ifadə etməkdədir.
Şəkil 2
Müxtəlif illərin ilk rübündə Naxçıvan Muxtar Respublikasında nəqliyyat sektorunda yük daşınması haqqında məlumat (min ton)
Statistik məlumatların təhlili göstərir ki, Naxçıvan Muxtar Respublikasında 2020-ci ilin ilk rübü üzrə nəqliyyat sektorunda yük daşınması 2011-ci ilin eyni dövrünün göstəricisi ilə müqayisədə 1,4 dəfə artmışdır. Digər tərəfdən, 2020-ci ilin yanvar-mart ayları üzrə nəqliyyat sektorunda yük daşınmasının həcmi 2019-cu ilin eyni dövrünün göstəricisindən 0,8 faizdən artıq olmuşdur.
Təbii ki, iqtisadiyyatın göstərilən dinamika üzrə inkişafı öz növbəsində sosiallaşma dəyərlərinin üstün tutulduğunu və əhalinin dövlət qayğısı ilə əhatə olunmasını göstərməkdədir.Bunlar milli iqtisadiyyatın uzunmüddətli perspektivləri üzrə ölkədə davam etdirilən islahatlarla çevik şəkildə səsləşən muxtar respublikada iqtisadiyyatın müqavimətliliyini və dayaqlarını daha da gücləndirməkdədir. Nəticədə isə təbii ki, pandemiya dövründə iqtisadi potensialın və sosial vəziyyətin səmərəliliyinin qorunması sahəsində münbit zəmin özünü göstərmiş oldu. Aşağıdakı şəklin məlumatlarında muxtar respublikada əhalinin etibarlı rabitə xidmətlərindən istifadəsini əks etdirən göstəricilər yer almaqdadır. Təbii ki, bu, həm də sosial və iqtisadi sahələr üzrə təminat mexanizminin artan səviyyədə təşkilini ifadə etməkdədir.
Şəkil 3
Müxtəlif illərin ilk rübündə Naxçıvan Muxtar Respublikasında informasiya və rabitə xidmətləri, o cümlədən, mobil rabitə haqqında məlumat (min manat)
Göründüyü kimi, informasiya və rabitə xidmətləri üzrə 2020-ci ilin ilk rübündə muxtar respublikada 2011-ci ilin müvafiq dövrünün eyni göstəricisi ilə müqayisədə 1,4 dəfə artım qeydə alınmışdır. Bu, mobil rabitə üzrə 1,3 dəfə təşkil etmişdir. Bununla yanaşı, cari ilin yanvar-mart aylarında birincilər üzrə artım 2019-cu ilin eyni dövrünün göstəricisi ilə müqayisədə 2,1 faizdən, ikincilər üzrə isə 2,8 faizdən çox olmuşdur. Makroiqtisadi inkişafın mühüm gösəricilərindən birini də pərakəndə əmtəə dövriyyəsi təşkil etməkdədir. Mülkiyyətə münasibət və bu əsasda təşəkkül tapan mülkiyyət münasibətlərinin keyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoyması istehsal münasibətlərinin də davamlı inkişafına stimul vermişdir. Ötən dövrlər üzrə həyata keçirilən məqsədyönlü tədbirlər nəticəsində yerli məhsul istehsalı şəbəkəsi daha da genişlənmiş və artıq muxtar respublikada 383 növdə məhsul istehsal olunur. Qeyd edək ki, bu göstəricinin 126 növünü ərzaq, 257 növünü isə qeyri-ərzaq məhsulları təşkil edir. Hazırda əhalinin 108-i ərzaq (və ya ümumi ərzaq məhsulları növünün 85,7 faizdən artığı), 242-si qeyri-ərzaq (və ya ümumi qeyri-ərzaq məhsulları növünün 94,2 faizini) olmaqla350 növdə məhsula olan tələbat (və ya ümumi məhsul növünün 91,4 faizi) tamamilə yerli imkanlar hesabına ödənilməkdədir. Bununla yanaşı, geridə qalan 2019-cu ilin muxtar respublikada “Ailə təsərrüfatları” ili elan olunması bu sahədəki proseslərin səmərəli təşkili və idarə olunmasında əhəmiyyətli rola malik olmuşdur. Təbii ki, bütün bunların məhsuldarlığının artırılmasında regional inkişafın təmin olunması sahəsindəki tənzimləmələrin, əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatına dair Dövlət Proqramının, eyni zamanda, digər hüquqi, sosial və iqtisadi mexanizmlərin mühüm əhəmiyyətini qeyd etmək lazımdır.Əlbəttə ki, bunlar muxtar respublikada yerli istehsal imkanlarının artırılması ilə yanaşı, həm də əmtəə dövriyyəsinin səmərəliliyini və nəticə etibarı ilə əhalinin artan təlabatlarının qarşılanması sahəsindəki əlçatanlığı ifadə etməkdədir.
Şəkil 4
Müxtəlif illərin ilk rübündə Naxçıvan Muxtar Respublikasında pərakəndə əmtəə dövriyyəsi haqqında məlumat (min manat)
Statistik göstəricilərəsasında tərtib etdiyimiz şəklin məlumatlarından aydın olur ki, cari ilin ilk rübü də daxil olmaqla, muxtar respublikada pərakəndə əmtəə dövriyyəsinin həcmi artan miqyasda davam etmiş və 2011-ci ilin ilk rübünün göstəricisi ilə müqayisdə 2,4 dəfə artmışdır. Qeyd edək ki, 2020-ci ilin yanvar-mart aylarında müvafiq göstəricinin həcmi bir il əvvəlin eyni dövrünün göstəricisi ilə müqayisədə 1,7 faiz çoxdur.
Bütün bunlarla yanaşı, Naxçıvan Muxtar Respublikasının sosial-iqtisadi inkişafında müstəsna əhəmiyyətə malik olacaq və pandemiya dövründə müqavimətliliyi daha da artırmaqla, qarşıdakı dövrlər üzrə perspektivliliyi gücləndirəcək mühüm tənzimləmə kimi ölkə başçısının 23 aprel 2020-ci il tarixli Naxçıvan Muxtar Respublikasında əkin sahələrinin suvarma suyu ilə təminatının yaxşılaşdırılmasına və əhalinin içməli suya tələbatının ödənilməsinə dair əlavə tədbirlər haqqında Sərəncamını xüsusilə qeyd etmək lazımdır. Həmin Sərəncama əsasən Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində əkin sahələrinin və əkin üçün istifadə olunan həyətyanı torpaq sahələrinin suvarma suyu ilə təminatının yaxşılaşdırılması, habelə əhalinin içməli suya tələbatının ödənilməsi üçün subartezian quyularının layihələndirilməsi və qazılması məqsədilə “Azərbaycan Respublikasının 2020-ci il dövlət büdcəsində dövlət əsaslı vəsait qoyuluşu (investisiya xərcləri) üçün nəzərdə tutulmuş vəsaitin bölgüsü”nün 1.46.5-ci yarımbəndində göstərilmiş 1,0 (bir) milyon manat Naxçıvan Muxtar Respublikasının Nazirlər Kabinetinə ayrılması nəzərdə tutulmuşdur. Bu, bütün tərəfləri ilə, muxtar respublikanın makroiqtisadi potensialında aqrar sektorun çəkisinin artmasına, regionlarda təsərrüfatların fəaliyyətindəsəmərəliliyə və kəndlərin iqtisadi inişafına, məskunlaşmanın və məşğulluğun stimullaşmasına, eyni zamanda, istehsalın məhsuldarlıq göstəricilərinin daha da yüksəlməsinə daha münbit zəmin yaradacaq.
Beləliklə, təhlillər göstərir ki, muxtar respublikada reallaşan sosial-iqtisadi tədbirlər milli iqtisadiyyatın şaxələndirilməsinə, qeyri – neft sektorunun perspektivlərinin gücləndirilməsinə və uzunmüddətli hədəflərin reallaşmasına birbaşa xidmət etməkdədir.
Cavadxan Qasımov
İqtisad üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Baxış sayı: 760
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 23:48
Çeçenistan Ombudsmanı: "Ailələrdə qız uşaqlarının hüquqlarının pozulması cəmiyyət tərəfindən qəti şəkildə pislənir"
Dünən, 21:31
Deputatlar valideynlərinin övladlarının siqaret çəkməsinə görə cərimələnməsini təklif ediblər
16-05-2024, 22:56
Klinikanın cərrahları ev dustaqlığına buraxılıb
14-05-2024, 19:45
İki məktəb şagirdi hepatit A ilə xəstələnib
12-05-2024, 23:58
İnanılmaz yaddaşa malik üç yaşlı rusiyalı uşaq Rusiya rekordu qırıb
12-05-2024, 19:52
Həştərxanda dərmandan zəhərlənənlərin sayı 21-ə çatıb
12-05-2024, 19:46
Evin dağıntıları altından bir nəfər xilas edilib
9-05-2024, 00:05
ANAR SARIYEV “GƏNC SAHİBKARLAR KLUBUNUN” DİREKTORU TƏYİN EDİLİB
7-05-2024, 10:27
Könül Nurullayeva vətəndaşların problemləri ilə maraqlanıb
4-05-2024, 20:20
Sverdlovsk vilayətində yağan qar səbəbindən 30-dan çox qatar gecikib
3-05-2024, 23:04
Həmin həkim şəhid anasından üzr istədi - Video
2-05-2024, 12:06
Buryatiyada narkotik alverçisindən 75 kiloqram marixuana tapılıb
1-05-2024, 23:10
Ukraynada yalnız rus dilini üç məktəbdə tədris olunur
1-05-2024, 23:04
Yekaterina Mizulinanı gənə dişlədi, lakin kömək vaxtında gəldi
1-05-2024, 22:35
Gələn həftə Moskva vilayətinə qar yağa bilər
30-04-2024, 11:34
Hamı mat qalıb... - Bu qız at oynadır
29-04-2024, 22:29
Mehriban Əliyevadan Ülviyyəyə təbrik - “Səninlə fəxr edirəm!”
29-04-2024, 20:00
Prokurorluq əməkdaşları ağacəkmə kampaniyası keçirib
28-04-2024, 22:04
Bayraktar: "Rusiya ilə qaz sövdələşmələri Türkiyənin böhrandan qaçmasına kömək etdi"
28-04-2024, 15:49
Ukraynayönlü şüarlara görə 46 sutka həbs cəzasına məhkum edilib
27-04-2024, 14:50
Sankt-Peterburq və Peterhofda fəvvarələr mövsümü açılıb
24-04-2024, 21:55
Azərbaycan-Rusiya iqtisadi əlaqələrinin uğurları-Aybəniz Rüstəmova
24-04-2024, 10:31
Odessada hərbi obyektdə baş verən partlayışlardan sonra şəhərin enerjisi qismən kəsilib
23-04-2024, 21:02
Təxminən 300 kq çəkisi olan qadını xəstəxanaya yerləşdirməyə çalışırlar
23-04-2024, 10:37
Valentina Matvienko: "Rusiya aktivlərinin müsadirəsi dünya iqtisadiyyatını məhv edəcək"
22-04-2024, 01:06
Bakıda küçə musiqiçilərinə dəstək üçün konsert keçirildi
19-04-2024, 22:50
"Üç balina" ticarət kompleksinin təsisçisi Sergey Zuev vəfat edib
19-04-2024, 22:23
Rusiya hökuməti dost olmayan ölkələrdən gələn pivə üçün gömrük rüsumlarını artırıb
17-04-2024, 19:25
GÖMRÜK AKADEMİYASINDA DÖVLƏT GÖMRÜK KOMİTƏSİ YANINDA İCTİMAİ ŞURANIN ÜZVLƏRİ İLƏ GÖRÜŞ KEÇİRİLİB
17-04-2024, 16:16
Vıqovski: "Almaniyada Rusiya Federasiyasına aparıldığı hesab edilən 161 ukraynalı uşaq tapılıb
17-04-2024, 11:07
Tümen vilayətində 14 yaşayış məntəqəsinin sakinləri daşqın səbəbindən təxliyə edilir
17-04-2024, 10:59
Putin: "Rusiya epidemiyanın qarşısının alınması sahəsində Afrika ilə əməkdaşlıq edir"
16-04-2024, 13:27
Zərifə xanım Əliyevanın böyüklüyü…-Zenfira Nurullayeva
15-04-2024, 21:13
Rusiyanın Türkiyədəki səfiri pul köçürmələri ilə bağlı vəziyyəti gərgin adlandırıb
15-04-2024, 10:24
Könül Nurullayeva: Kifayət qədər geniş təsir dairəsinə malik təhsil alanlar güzəştlər əldə edə biləcəklər"
13-04-2024, 20:58
Yüksək rütbəli nəqliyyat polisi əməkdaşları rüşvət alarkən yaxalanıblar
12-04-2024, 21:39
Yamaldan olan Pyak ailəsi Putinə dişi şimal maralı hədiyyə edib
12-04-2024, 12:43
Çin bankları Rusiya şirkətlərinin ödənişlərini əngəlləməyə başlayıb