23:55 / 10-06-2025
Miqrantlar üçün imtahan kompüter texnologiyaları vasitəsilə aparılacaq
23:49 / 10-06-2025
Mediada ədəbi dil normalarının pozulması: mövcud vəziyyət və müdafiə mexanizmləri-Əlisafa Mehdi
23:42 / 10-06-2025
Vüqar Rəhimzadə: "Ölkədə siyasi həmrəylik mühiti siyasi gündəliyin əsas tərkib hissəsinə çevrilib"
21:45 / 10-06-2025
Tramp Milli Qvardiyanın təhlükəsizliyi təmin olunduğu zaman Kaliforniyadan çıxarılacağına söz verib
21:41 / 10-06-2025
Jurnalist Naymuşin: "Heqset Ukraynaya kömək çağırışlarına fəal müqavimət göstərir"
21:37 / 10-06-2025
Polis məşhur rəssamın mozaika şəkillərini oğurlayanları axtarır
18:50 / 10-06-2025
Turizm agentliyinin rəhbəri 78 milyon rublu mənimsəməkdə şübhəli bilinir
18:47 / 10-06-2025
Zelenski Krımdakı "Artek" uşaq mərkəzinə qarşı sanksiyalar tətbiq edib
18:41 / 10-06-2025
Putin: "Bütün dünyada insanların şüuruna təsir etmək üçün aqressiv mübarizə gedir"
18:33 / 10-06-2025
Rusiya nüvə sənayesinə qarşı sanksiyalar Aİ sanksiyalarının 18-ci paketinə daxil edilməyib
18:30 / 10-06-2025
Ukrayna Xarici İşlər Nazirliyi: Rusiya ilə danışıqların üçüncü raundundan danışmaq hələ tezdir
18:21 / 10-06-2025
Amerikanın "Delta" aviaşirkəti ticarət nişanını Rusiyada qeydiyyatdan keçirmək qərarına gəlib
18:18 / 10-06-2025
Avstriyada atışma ilə bağlı üç günlük milli matəm elan ediləcək
18:15 / 10-06-2025
Qızın qaçırılması reabilitasiya aktı olub
18:10 / 10-06-2025
ABŞ-ın immiqrasiya siyasətinə qarşı etirazlar Texasa da yayılıb
11:31 / 10-06-2025
Bir nəfərin öldüyü gəmidə baş verən yanğın tamamilə söndürülüb
11:19 / 10-06-2025
Peskov: "Putin SPIEF-də çıxış və panel müzakirələrində iştirak edəcək
11:10 / 10-06-2025
Mazut dağılmasının nəticələrinin aradan qaldırılması üçün daha 1,4 milyard rubl ayrılıb
11:06 / 10-06-2025
Dram Teatrın damı və fasadı 90%-dən çox bərpa olunub
10:59 / 10-06-2025
Qreta Tunberq və “Madeline” yaxtasının fəalları Ben Qurion hava limanına gəliblər
10:56 / 10-06-2025
RT: Yabloko partiyasının üzvü və xarici agent Lev Şlosberqin mənzilində axtarış aparılır
10:51 / 10-06-2025
Rusiya hava limanlarında müvəqqəti uçuş məhdudiyyətləri aradan qaldırılıb
10:38 / 10-06-2025
"Mi-8" helikopteri Yakutiyada itmiş təyyarəni axtarmaq üçün havaya qalxıb
20:24 / 09-06-2025
"Dream Island" parkında uşaq dörd metr hündürlükdən yıxılıb
20:20 / 09-06-2025
Medinski: "Güclü sülh olmasa, Kiyev və NATO mübarizəni davam etdirəcək"
20:13 / 09-06-2025
Sklifosovski İnstitutu 80% bədən yanığı olan xəstəni xilas edib
20:06 / 09-06-2025
Evli cütlük nərgizləri salata doğrayıb və xəstəxanaya düşüb
20:03 / 09-06-2025
Müstəntiqlər uşaq psixiatriya xəstəxanasında baş verən insidenti araşdırır
19:59 / 09-06-2025
Göldə bir cüt qu quşuna atəş açan şəxs saxlanılıb
19:55 / 09-06-2025
Beş yaşlı qızını öldürən ifadə verməkdən imtina edib
19:52 / 09-06-2025
2500 miqrantı leqallaşdıran keçmiş polislər məhkəmə qarşısına çıxarılacaq
19:49 / 09-06-2025
Buxarestin bir neçə küçəsi güclü tufandan sonra su altında qalıb
19:46 / 09-06-2025
Fərdi evdə yanan 3 uşaq ölüb
19:43 / 09-06-2025
Le Pen: "Aİ Şərqdə planlaşdırılan müharibə layihəsi üzərində işləyir"
19:40 / 09-06-2025
Ukraynadakı səfir: "İsrail "Patriot" sistemlərini Kiyevə köçürüb
10:22 / 09-06-2025
Sərnişin təyyarəsinin qəzaya uğradığı yerdən görüntülər internetdə yayılıb
10:19 / 09-06-2025
Elon Mask Kaliforniya etirazçılarının hərəkətlərini pisləyib
10:16 / 09-06-2025
13 nəfəri öldürən "meşə manyakı" Ukrayna Silahlı Qüvvələrinə qoşulub
10:13 / 09-06-2025
Xilas edilən geyik balasına ad müsabiqə çərçivəsində seçiləcək
AQTA-nın şöbə müdiri: "Qəssabın küçədə kəsdiyi heyvan xəstəlik daşıyıcısı ola bilər" - MÜSAHİBƏ
Tarix: 28-01-2021 00:18 | Bölmə: Müsahibə
Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin (AQTA) Heyvan sağlamlığı şöbəsinin müdiri, Respublikanın Baş Dövlət Baytarlıq Müfəttişi Qalib Əbdüləliyev "Report"a müsahibə verib. Müsahibəni təqdim edirik:
- Bir neçə gün öncə Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı (OIE) Təşkilatı tərəfindən bir sıra ölkələrdə blutanq, dabaq, aueski, yüksək patogen "quş qripi", süngərvari ensefalopatiya xəstəliyinin yayılması barədə məlumat verilib. Bu xəstəliklər Azərbaycan ərazisinə keçə bilərmi?
- Azərbaycan Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatının üzvü olan 182 ölkədən biridir. Buna görə də dünyada baş verən heyvan xəstəlikləri ilə əlaqədar biz mütəmadi məlumatlar alırıq. Özümüzdə olan məlumatları da müvafiq qaydalara uyğun şəkildə aşkar olunduqdan sonra 24 saat ərzində Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatına təqdim edirik. Sadaladığınız xəstəliklər barədə məlumatları da həmin təşkilat vasitəsilə əldə etmişik. Ümumiyyətlə insanların yoluxduğu bütün xəstəliklərin 60 faizindən çoxu heyvan mənşəli törədicilərdən yaranır. Eyni zamanda təhlükəli bioloji patogen kimi istifadə olunan həmin xəstəlik törədicilərinin 80 faizindən çoxu isə heyvan mənşəlidir. Bu səbəbdən dünyada vahid sağlamlıq konsepsiyası tətbiq olunur. Söhbət ondan gedir ki, xəstəlik törədən amil varsa, burada səhiyyə və baytarlıq istiqamətində görülən işlər kompleks olmalı və bir-birini tamamlamalıdır.
- Bu cür yoluxucu xəstəliklərin qarşısının alınması üçün AQTA hansı tədbirləri görür?
- Digər sadaladığınız xəstəliklər var ki, onlarla mübarizə tədbirləri və beynəlxalq aləmdə tətbiq olunan normalar Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatı tərəfindən qiymətləndirilir. Təlimatları həmin təşkilatdan alırıq. Elə xəstəlik var ki, bizim ölkəmiz üçün xarakterikdir, tarixən olub və onlara qarşı mübarizə üsulları tətbiq olunub. Elə xəstəliklər var ki, onlar ölkəmizdə yoxdur. Ona görə beynəlxalq təşkilatdan aldığımız informasiyaya görə müvafiq tədbirlər həyata keçirməliyik ki, həmin xəstəliklər ölkəmizə gəlib çıxmasın. Sizin sadaladığınız blutanq xəstəliyinə heç vaxt ölkəmizdə rast gəlinməyib. Bu qoyunların xəstəliyidir və iqtisadiyyata kəskin ziyan vurur. Amma elə xəstəliklər var ki, onlar təkcə iqtisadi ziyan vurmaqla qalmır, insanlara yoluxma təhlükəsi var. Koronavirus qədər təhlükəli olmasa da, amma ciddi xəstəliklərdən biri də "quş qripi"dir. "Quş qripi"nin elmə məlum olması, fəlakətlər törətməsi bir əsrdən çoxdur ki, məlumdur.
- Sonuncu dəfə ölkədə “Quş qripi”nə nə zaman rast gəlinib?
- Ölkəmizdə sonuncu dəfə 2006-cı ildə baş verib. Abşeron yarımadası və Mərkəzi Aran bölgəsində qeydə alındı və təəssüf ki, insan tələfatı da oldu. “Quş qripi” ilə koronavirus arasında bir neçə oxşar xüsusiyyətlər var. Hər ikisi tənəffüs yollarının infeksiyasıdır. “Quş qripi”nin törədicisi (H5N1) ölkədə yayılan zaman ciddi müzakirələr gedirdi ki, qarşısını tez almaq lazımdır. Çünki törədiciləri mutasiyaya uğraya bilər. O, mutasiya edərək insandan insana yoluxa bilərdi. Quşdan insana yoluxanda onun qarşısını almaq mümkündür, amma insandan insana yoluxma böyük fəlakət törədə bilər. Ona görə bu xəstəliklə ehtiyatlı davranmaq lazımdır.
- Bir neçə gün öncə Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatının (OIE) məlumatına əsasən, İsveçdə, İraqda, Vyetnamda yüksək patogen "quş qripi" xəstəliyi qeydə alındığı barədə AQTA məlumat yaymışdı. Təbii ki, həmin ərazilərdən ölkəmizə quş idxalı dayandırılıb. Amma bununla bağlı əlavə olaraq profilaktik tədbirlər keçirilirmi?
- İlk tədbirlərdən biri idxalı nəzarətdə saxlamaqdır. Hazırkı vəziyyətdə AQTA-da müvafiq tədbirlər və media planı təsdiq olunub. Daha çox maarifləndirici və təbliğat xarakterli tədbirlər həyata keçirilir. Əhalinin müxtəlif sosial təbəqələrinə yönəlmiş mesajlar verilir. Biz çalışmalıyıq ki, öz təsərrüfatımızdakı quşların vəhşi və çöl quşları ilə təmasına yol verməyək. Çöl quşları qarğa, sərçə, çöl göyərçini və s. insanların məşkunlaşdığı yerdə ev quşaları ilə birgə yem yeyirlər. Buna yol vermək olmaz. Ev quşları qapalı saxlanılmalıdır ki, çöl quşları ilə təması olmasın. Bəzən quşlar qapalı yerdə saxlansa da, onların yem qabları çöl quşları ilə təmas olan yerdədir. Digər məsələ, ev quşlarının normal olmayan nəqliyyat vasitəsində pərakəndə daşınması, nəzarət olmayan yerdə açıq şəkildə satılması xəstəlik riskləri yaradır. İndiki dövrdə AQTA-nın təşəbbüsü ilə maarifləndirmə kompaniyası həyata keçirilir. Qadağalara gəldikdə isə Polşada hazırda əksəriyyət ərazilərində "quş qripi" ilə bağlı alovlanma ocaqları var. Ona görə müəyyən müddətə Polşadan quş idxalına qadağa qoyulub. Xəstəlik olan başqa yerlərin bizdə xəritələri var, həmin ocaqlardan idxala qadağa var.
- Heyvanların, quşların müxtəlif xəstəliklərdən qorunması üçün peyvəndləmə tədbirləri həyata keçirilirmi?
- Ümumiyyətlə "quş qripi"nə görə ölkəmizdə peyvəndləmə təcrübəsi yoxdur. 2006-cı ildə “quş qripi”inə yoluxma qeydə alındıqdan sonra bu sahədə geniş araşdırma və hüquqi baza yaradılması ilə bağlı iş getdi. Dövlət başçısının sərəncamı ilə müvafiq dövlət komissiyası da yaradılıb. Amma sonradan dünyada gedən tendensiyalar və araşdırmalar göstərdi ki, “quş qripi”nin 16-ya yaxın ştammı var. Elə ştammlar var ki, onlar yüksək patogen deyillər və insan üçün ciddi təhlükə törətmir. Amma quşlar arasında ölüm, yemdən istifadənin azalması, çəki itirməsi baş verir. Ona görə ölkəmizdə zəif potagen “quş qripi”nə görə vaskinasiya strategiyasının üzərində iş gedir. Nəzərdə tutulub ki, qapalı təsərrüfatlarda yoxlama kimi başlanılsın. Təsiri öyrənildikdən sonra vaksinasiya effekti olsa, tələfatların qarşısı alınsa, bu respublika miqyasında tətbiq oluna bilər.
Qalib Əbdüləliyev
- Son illər heyvanlar arasında yayılan xəstəliklər səbəbindən kütləvi tələfat olubmu?
- Son illərdə epizootik stabillik mövcuddur. Yəni həm xüsusi təhlükəli xəstəliklərin baş verməsi istiqamətində, həm də müşahidələr göstərir ki, kütləvi təlafatla nəticələnən hər hansı xəstəlik baş verməyib. Ötən iki ildə qarayara xəstəliyi baş verib. Bu xəstəliyə həm xəstə heyvandan, həm də bəzi hallarda torpaqdan yoluxmaq mümkündür. Çünki bu xəstəliyin törədicisi on illərlə torpaqda yaşaya bilir. Aparılan tədbirlər nəticəsində hələlik stabillikdir.
- Koronavirus infeksiyası, SARS-CoV-1 və MERS-CoV epidemiyalarının heyvan mənşəli viruslar vasitəsilə törədildiyi deyilir. Bəs Azərbaycanda heyvanlarda koronavirus infeksiyası aşkar edilibmi? Ümumiyyətlə Azərbaycanda belə bir test aparılırmı?
- Pandemiya başlayan vaxt məlumat verildi ki, bu, kifayət qədər öyrənilməmiş xəstəlikdir. Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatının təsnifatında təhlükəli xəstəliklər bölməsi var. Buna da o cür yanaşmaq lazımdır. Biz də ona uyğun tədbirlər həyata keçirdik. Getdikcə tədqiqatlar göstərdi ki, qablaşdırılmış, emal olunmuş məhsullarda xəstəliyin yayılma faizi azdır. Alınan məlumatlara görə, bəzi hallarda xəstə insanın saxladığı ev heyvanında yoluxma aşkar olundu. ABŞ-da xəstəliyə yoluxmuş zoopark işçisindən oradakı pələnglərin yoluxması halına rast gəlindi. Beləliklə heyvanların yoluxması faktları artdı. Ötən ilin sonu məlum oldu ki, su samurları, xəzli heyvanlar bu xəstəliyin daşıyıcısı ola bilir. Ona görə Danimarka, Kanada və Niderlanda çoxlu sayda heyvan məhv oldu. Bizdə su samurları saxlanılmadığı üçün bu təhlükə bizim üçün aktual deyil. Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutu (AQTİ) klinikalara müayinəyə gətirilmiş heyvanlarda koronavirusla bağlı yoxlamalar aparılması üçün tədqiqatlar aparır ki, bununla müəyyən olunsun ki, evdə saxlanılan heyvanlarda yoluxma riski var ya yoxdur. Bu tədqiqatlar davam edir, amma koronavirusa yoluxma halına rast gəlinməyib.
- Quşçuluqla, heyvandarlıqla məşğul olan olan şəxslərə müxtəlif xəstəliklərdən qorunmaları üçün nə tövsiyə edərdiniz?
- Bizdə mənfi tendensiya olaraq bəzən heyvanın harda gəldi kəsilməsinə rast gəlinir. Bəzi insanlar yanlış olaraq onun tərəfdarıdır ki, heyvan gözünün qarşısında kəsilsin, əti etibar etdiyimiz qəssabdan alaq. Həyata keçirdiyimiz təbliğat tədbirlərinin içində bu mövzular xüsusi yer tutur, nəticə də var. Artıq insanlar dərk edir ki, onun bu vaxta kimi etibar etdiyi qəssabın küçədə kəsdiyi heyvan xəstəlik daşıyıcısı ola bilər və mümkündür ki, bundan qəssabın da xəbəri olmasın. Dünyada qəbul olunmuş qayda var ki, heyvan kəsimdən əvvəl laboratoriyada müayinədən keçirilir, qapalı məkanda kəsilir. Bundan sonra da baytarlıq-sanitariya ekspertizası aparılmalıdır. Bundan sonra ətin istehlakına icazə verilə bilər. Bu qaydaların bizdə də olması üçün vaxta ehtiyac var amma mütərəqqi standartların tərəfdarları getdikcə artır. Ümid edirəm ki, qısa vaxtda bu mövzular normal şəkildə qəbul olunacaq.
- Ölkədə, o cümlədən Bakı şəhərində heyvan kəsimi ilə bağlı hansı problemlər qalır?
- Son dövrlərdə modul, mobil və stasionar tipli kəsim məntəqələrinin yaradılmasına göstəriş verilib. Bütün təbliğat tədbirləri ilə bərabər bu məntəqələrin nümunəvi layihəsi hazırlanıb. Oradakı texnoloji sxemlər sahibkarlara təqdim olunub. Yəni sahibkar müraciət edir ki, heyvan kəsim məntəqəsi yaratmaq istəyir. Bizdə hansı potensiala uyğun məntəqə tikmək lazımdırsa, ona görə sahibkara layihələr, məsləhətlər verilir. Eyni zamanda rayonlarda nümunəvi kəsim məntəqələri yaradılması istiqamətində işlər gedir. Agentlik özü daxili imkanları hesabına bu cür məntəqələri yaradıb nümayiş etdirəcək ki, başqa sahibkarlar da o nümunədən istifadə etsin.
- Vətəndaşlara nə məsləhət görərdiniz, əti hansı tip dükanlardan almaq lazımdır?
- Ət məhsulları riskli məhsullardır. Yəni ət heyvanın sağlamlığından asılı olaraq, özü ilə müəyyən xəstəlik riski daşıyır. Eləcə də daşınmada, saxlanmada yoluxmalar baş verə bilər ki, bu da insanlar üçün təhlükə yaradar. Vətəndaşlar ətlərin harada kəsilməsinə diqqət etsələr, bu elə nəzarətin başlanğıcıdır.Onlar həmçinin ətin harada kəsilməsi, necə daşınması barədə məlumatları tələb edə bilərlər. Bununla onlar həm də AQTA-ya kömək edərlər.
Baxış sayı: 674
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 28-01-2021 00:18 | Bölmə: Müsahibə
Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin (AQTA) Heyvan sağlamlığı şöbəsinin müdiri, Respublikanın Baş Dövlət Baytarlıq Müfəttişi Qalib Əbdüləliyev "Report"a müsahibə verib. Müsahibəni təqdim edirik:
- Bir neçə gün öncə Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı (OIE) Təşkilatı tərəfindən bir sıra ölkələrdə blutanq, dabaq, aueski, yüksək patogen "quş qripi", süngərvari ensefalopatiya xəstəliyinin yayılması barədə məlumat verilib. Bu xəstəliklər Azərbaycan ərazisinə keçə bilərmi?
- Azərbaycan Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatının üzvü olan 182 ölkədən biridir. Buna görə də dünyada baş verən heyvan xəstəlikləri ilə əlaqədar biz mütəmadi məlumatlar alırıq. Özümüzdə olan məlumatları da müvafiq qaydalara uyğun şəkildə aşkar olunduqdan sonra 24 saat ərzində Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatına təqdim edirik. Sadaladığınız xəstəliklər barədə məlumatları da həmin təşkilat vasitəsilə əldə etmişik. Ümumiyyətlə insanların yoluxduğu bütün xəstəliklərin 60 faizindən çoxu heyvan mənşəli törədicilərdən yaranır. Eyni zamanda təhlükəli bioloji patogen kimi istifadə olunan həmin xəstəlik törədicilərinin 80 faizindən çoxu isə heyvan mənşəlidir. Bu səbəbdən dünyada vahid sağlamlıq konsepsiyası tətbiq olunur. Söhbət ondan gedir ki, xəstəlik törədən amil varsa, burada səhiyyə və baytarlıq istiqamətində görülən işlər kompleks olmalı və bir-birini tamamlamalıdır.
- Bu cür yoluxucu xəstəliklərin qarşısının alınması üçün AQTA hansı tədbirləri görür?
- Digər sadaladığınız xəstəliklər var ki, onlarla mübarizə tədbirləri və beynəlxalq aləmdə tətbiq olunan normalar Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatı tərəfindən qiymətləndirilir. Təlimatları həmin təşkilatdan alırıq. Elə xəstəlik var ki, bizim ölkəmiz üçün xarakterikdir, tarixən olub və onlara qarşı mübarizə üsulları tətbiq olunub. Elə xəstəliklər var ki, onlar ölkəmizdə yoxdur. Ona görə beynəlxalq təşkilatdan aldığımız informasiyaya görə müvafiq tədbirlər həyata keçirməliyik ki, həmin xəstəliklər ölkəmizə gəlib çıxmasın. Sizin sadaladığınız blutanq xəstəliyinə heç vaxt ölkəmizdə rast gəlinməyib. Bu qoyunların xəstəliyidir və iqtisadiyyata kəskin ziyan vurur. Amma elə xəstəliklər var ki, onlar təkcə iqtisadi ziyan vurmaqla qalmır, insanlara yoluxma təhlükəsi var. Koronavirus qədər təhlükəli olmasa da, amma ciddi xəstəliklərdən biri də "quş qripi"dir. "Quş qripi"nin elmə məlum olması, fəlakətlər törətməsi bir əsrdən çoxdur ki, məlumdur.
- Sonuncu dəfə ölkədə “Quş qripi”nə nə zaman rast gəlinib?
- Ölkəmizdə sonuncu dəfə 2006-cı ildə baş verib. Abşeron yarımadası və Mərkəzi Aran bölgəsində qeydə alındı və təəssüf ki, insan tələfatı da oldu. “Quş qripi” ilə koronavirus arasında bir neçə oxşar xüsusiyyətlər var. Hər ikisi tənəffüs yollarının infeksiyasıdır. “Quş qripi”nin törədicisi (H5N1) ölkədə yayılan zaman ciddi müzakirələr gedirdi ki, qarşısını tez almaq lazımdır. Çünki törədiciləri mutasiyaya uğraya bilər. O, mutasiya edərək insandan insana yoluxa bilərdi. Quşdan insana yoluxanda onun qarşısını almaq mümkündür, amma insandan insana yoluxma böyük fəlakət törədə bilər. Ona görə bu xəstəliklə ehtiyatlı davranmaq lazımdır.
- Bir neçə gün öncə Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatının (OIE) məlumatına əsasən, İsveçdə, İraqda, Vyetnamda yüksək patogen "quş qripi" xəstəliyi qeydə alındığı barədə AQTA məlumat yaymışdı. Təbii ki, həmin ərazilərdən ölkəmizə quş idxalı dayandırılıb. Amma bununla bağlı əlavə olaraq profilaktik tədbirlər keçirilirmi?
- İlk tədbirlərdən biri idxalı nəzarətdə saxlamaqdır. Hazırkı vəziyyətdə AQTA-da müvafiq tədbirlər və media planı təsdiq olunub. Daha çox maarifləndirici və təbliğat xarakterli tədbirlər həyata keçirilir. Əhalinin müxtəlif sosial təbəqələrinə yönəlmiş mesajlar verilir. Biz çalışmalıyıq ki, öz təsərrüfatımızdakı quşların vəhşi və çöl quşları ilə təmasına yol verməyək. Çöl quşları qarğa, sərçə, çöl göyərçini və s. insanların məşkunlaşdığı yerdə ev quşaları ilə birgə yem yeyirlər. Buna yol vermək olmaz. Ev quşları qapalı saxlanılmalıdır ki, çöl quşları ilə təması olmasın. Bəzən quşlar qapalı yerdə saxlansa da, onların yem qabları çöl quşları ilə təmas olan yerdədir. Digər məsələ, ev quşlarının normal olmayan nəqliyyat vasitəsində pərakəndə daşınması, nəzarət olmayan yerdə açıq şəkildə satılması xəstəlik riskləri yaradır. İndiki dövrdə AQTA-nın təşəbbüsü ilə maarifləndirmə kompaniyası həyata keçirilir. Qadağalara gəldikdə isə Polşada hazırda əksəriyyət ərazilərində "quş qripi" ilə bağlı alovlanma ocaqları var. Ona görə müəyyən müddətə Polşadan quş idxalına qadağa qoyulub. Xəstəlik olan başqa yerlərin bizdə xəritələri var, həmin ocaqlardan idxala qadağa var.
- Heyvanların, quşların müxtəlif xəstəliklərdən qorunması üçün peyvəndləmə tədbirləri həyata keçirilirmi?
- Ümumiyyətlə "quş qripi"nə görə ölkəmizdə peyvəndləmə təcrübəsi yoxdur. 2006-cı ildə “quş qripi”inə yoluxma qeydə alındıqdan sonra bu sahədə geniş araşdırma və hüquqi baza yaradılması ilə bağlı iş getdi. Dövlət başçısının sərəncamı ilə müvafiq dövlət komissiyası da yaradılıb. Amma sonradan dünyada gedən tendensiyalar və araşdırmalar göstərdi ki, “quş qripi”nin 16-ya yaxın ştammı var. Elə ştammlar var ki, onlar yüksək patogen deyillər və insan üçün ciddi təhlükə törətmir. Amma quşlar arasında ölüm, yemdən istifadənin azalması, çəki itirməsi baş verir. Ona görə ölkəmizdə zəif potagen “quş qripi”nə görə vaskinasiya strategiyasının üzərində iş gedir. Nəzərdə tutulub ki, qapalı təsərrüfatlarda yoxlama kimi başlanılsın. Təsiri öyrənildikdən sonra vaksinasiya effekti olsa, tələfatların qarşısı alınsa, bu respublika miqyasında tətbiq oluna bilər.
Qalib Əbdüləliyev
- Son illər heyvanlar arasında yayılan xəstəliklər səbəbindən kütləvi tələfat olubmu?
- Son illərdə epizootik stabillik mövcuddur. Yəni həm xüsusi təhlükəli xəstəliklərin baş verməsi istiqamətində, həm də müşahidələr göstərir ki, kütləvi təlafatla nəticələnən hər hansı xəstəlik baş verməyib. Ötən iki ildə qarayara xəstəliyi baş verib. Bu xəstəliyə həm xəstə heyvandan, həm də bəzi hallarda torpaqdan yoluxmaq mümkündür. Çünki bu xəstəliyin törədicisi on illərlə torpaqda yaşaya bilir. Aparılan tədbirlər nəticəsində hələlik stabillikdir.
- Koronavirus infeksiyası, SARS-CoV-1 və MERS-CoV epidemiyalarının heyvan mənşəli viruslar vasitəsilə törədildiyi deyilir. Bəs Azərbaycanda heyvanlarda koronavirus infeksiyası aşkar edilibmi? Ümumiyyətlə Azərbaycanda belə bir test aparılırmı?
- Pandemiya başlayan vaxt məlumat verildi ki, bu, kifayət qədər öyrənilməmiş xəstəlikdir. Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatının təsnifatında təhlükəli xəstəliklər bölməsi var. Buna da o cür yanaşmaq lazımdır. Biz də ona uyğun tədbirlər həyata keçirdik. Getdikcə tədqiqatlar göstərdi ki, qablaşdırılmış, emal olunmuş məhsullarda xəstəliyin yayılma faizi azdır. Alınan məlumatlara görə, bəzi hallarda xəstə insanın saxladığı ev heyvanında yoluxma aşkar olundu. ABŞ-da xəstəliyə yoluxmuş zoopark işçisindən oradakı pələnglərin yoluxması halına rast gəlindi. Beləliklə heyvanların yoluxması faktları artdı. Ötən ilin sonu məlum oldu ki, su samurları, xəzli heyvanlar bu xəstəliyin daşıyıcısı ola bilir. Ona görə Danimarka, Kanada və Niderlanda çoxlu sayda heyvan məhv oldu. Bizdə su samurları saxlanılmadığı üçün bu təhlükə bizim üçün aktual deyil. Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutu (AQTİ) klinikalara müayinəyə gətirilmiş heyvanlarda koronavirusla bağlı yoxlamalar aparılması üçün tədqiqatlar aparır ki, bununla müəyyən olunsun ki, evdə saxlanılan heyvanlarda yoluxma riski var ya yoxdur. Bu tədqiqatlar davam edir, amma koronavirusa yoluxma halına rast gəlinməyib.
- Quşçuluqla, heyvandarlıqla məşğul olan olan şəxslərə müxtəlif xəstəliklərdən qorunmaları üçün nə tövsiyə edərdiniz?
- Bizdə mənfi tendensiya olaraq bəzən heyvanın harda gəldi kəsilməsinə rast gəlinir. Bəzi insanlar yanlış olaraq onun tərəfdarıdır ki, heyvan gözünün qarşısında kəsilsin, əti etibar etdiyimiz qəssabdan alaq. Həyata keçirdiyimiz təbliğat tədbirlərinin içində bu mövzular xüsusi yer tutur, nəticə də var. Artıq insanlar dərk edir ki, onun bu vaxta kimi etibar etdiyi qəssabın küçədə kəsdiyi heyvan xəstəlik daşıyıcısı ola bilər və mümkündür ki, bundan qəssabın da xəbəri olmasın. Dünyada qəbul olunmuş qayda var ki, heyvan kəsimdən əvvəl laboratoriyada müayinədən keçirilir, qapalı məkanda kəsilir. Bundan sonra da baytarlıq-sanitariya ekspertizası aparılmalıdır. Bundan sonra ətin istehlakına icazə verilə bilər. Bu qaydaların bizdə də olması üçün vaxta ehtiyac var amma mütərəqqi standartların tərəfdarları getdikcə artır. Ümid edirəm ki, qısa vaxtda bu mövzular normal şəkildə qəbul olunacaq.
- Ölkədə, o cümlədən Bakı şəhərində heyvan kəsimi ilə bağlı hansı problemlər qalır?
- Son dövrlərdə modul, mobil və stasionar tipli kəsim məntəqələrinin yaradılmasına göstəriş verilib. Bütün təbliğat tədbirləri ilə bərabər bu məntəqələrin nümunəvi layihəsi hazırlanıb. Oradakı texnoloji sxemlər sahibkarlara təqdim olunub. Yəni sahibkar müraciət edir ki, heyvan kəsim məntəqəsi yaratmaq istəyir. Bizdə hansı potensiala uyğun məntəqə tikmək lazımdırsa, ona görə sahibkara layihələr, məsləhətlər verilir. Eyni zamanda rayonlarda nümunəvi kəsim məntəqələri yaradılması istiqamətində işlər gedir. Agentlik özü daxili imkanları hesabına bu cür məntəqələri yaradıb nümayiş etdirəcək ki, başqa sahibkarlar da o nümunədən istifadə etsin.
- Vətəndaşlara nə məsləhət görərdiniz, əti hansı tip dükanlardan almaq lazımdır?
- Ət məhsulları riskli məhsullardır. Yəni ət heyvanın sağlamlığından asılı olaraq, özü ilə müəyyən xəstəlik riski daşıyır. Eləcə də daşınmada, saxlanmada yoluxmalar baş verə bilər ki, bu da insanlar üçün təhlükə yaradar. Vətəndaşlar ətlərin harada kəsilməsinə diqqət etsələr, bu elə nəzarətin başlanğıcıdır.Onlar həmçinin ətin harada kəsilməsi, necə daşınması barədə məlumatları tələb edə bilərlər. Bununla onlar həm də AQTA-ya kömək edərlər.
Baxış sayı: 674
Bölməyə aid digər xəbərlər
28-05-2025, 00:24
“Sən mütləq general olacaqsan!..”
17-04-2025, 13:03
Gələn il Ağdama 10 min əhali köçürüləcək - Emin Hüseynov
5-03-2025, 20:07
Könül Nurullayeva: “İdmanın gücü və universallığı əvəzedilməzdir”
1-03-2025, 01:13
Rafael Ağayev: "Zədəli olarkən dünya və Avropa çempionatlarını televiziyadan göz yaşları ilə izləyirdim"
26-02-2025, 19:27
“Gəl anamın pasportunu sənə göstərim, gör ermənidir?”
12-02-2025, 10:45
İlham Əliyev Davosda Çinin CGTN telekanalına müsahibə verib
21-01-2025, 00:27
İlham Əliyev Davosda Çinin CGTN telekanalına müsahibə verib
17-01-2025, 16:11
İlham Əliyev və Baş nazir İrakli Kobaxidze mətbuata bəyanatlarla çıxış ediblər-VİDEO
18-12-2024, 09:28
Əliyev: "Türkiyənin Azərbaycan ərazisində hərbi bazasına ehtiyac yoxdur"
30-11-2024, 15:47
Rəşad Məcid: "Mediada təhsillə bağlı ucuz sensasiya yaratmaq meyilləri var" - MÜSAHİBƏ
19-08-2024, 10:21
“Mən dahi siyasətçi Heydər Əliyevin ideologiyası üzərində böyümüşəm”
15-08-2024, 10:12
Kelin: "Britaniya rus diplomatlarını işə götürməyə çalışdı"
4-08-2024, 11:39
“Şagirdlərimiz son 5 ilin ən yüksək nəticələrini əldə ediblər”
17-04-2024, 23:29
Hikmət Hacıyev: Rusiya sülhməramlılarının Azərbaycan ərazisindən vaxtından əvvəl çıxarılması barədə hər iki ölkənin ali rəhbərliyi tərəfindən qərar qəbul edilib
3-03-2024, 20:10
Kamilə Vəliyeva: "Mən şüurlu şəkildə dopinq qəbul etməmişəm"
16-02-2024, 21:58
Əfsanəvi cüdoçu:"Hər dəfə Bakıya gələndə fərqli hisslər keçirirəm"
15-02-2024, 23:33
“Bu gümüşü qızılla əvəzləmək üçün əlimdən gələni edəcəyəm”
4-01-2024, 19:46
“Bu gün sülh sazişinin mətni üzərində iş birbaşa Bakı ilə İrəvan arasında aparılır”
26-12-2023, 08:48
Prezident Ceyhun Bayramova hansı tapşırığı verib? - Video
13-12-2023, 12:43
"Biz məğlub olmağa layiq deyildik"- "Mançester Yunayted"in baş məşqçisi Ten Haq "Bavariya" ilə oyun haqda danışıb
12-12-2023, 13:20
“Xalqımızın haqqı var ki, bu istintaqın nəticəsi barədə məlumatlı olsun”
3-12-2023, 18:18
Zəngin tərcümeyi halı olan qəhrəman polis polkovniki
19-11-2023, 18:48
Polkovnik Sadir Məmmədov: "İlham Əliyev artıq tarixə düşmüş böyük sərkərdədir"-VİDEO
25-09-2023, 17:10
İlham Əliyev və Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan mətbuata bəyanatlarla çıxış ediblər
17-08-2023, 00:53
“Nicat güclü şahmatçıdır” - Maqnus Karlsen
2-08-2023, 10:05
“Müharibədə qalib gəlmək siyasi həyatımın missiyası idi” - Prezident
23-06-2023, 21:05
Kamran Əliyev: "Qonşularımız öz təxribatçı fəaliyyətini dayandırmırlar"
17-05-2023, 21:02
Nazirlə jurnalist arasında maraqlı dialoq - Video
16-05-2023, 21:48
Nazirdən “Son zəng”lə bağlı - Açıqlama
13-05-2023, 23:44
“Bakıya qələbə üçün gəlməmişdik” - Şenol Günəş
11-05-2023, 15:28
“Övladlarımın təhsilindən tam razı deyiləm” - Nazir
18-04-2023, 02:13
“Boş vaxtında domino oynayan ən faydalı işçidir” - Yeni nazir+Video
18-04-2023, 01:46
Voleybol Federasiyasının vitse-prezidenti: “İşimiz asan olmayacaq, amma öhdəsindən gələcəyik” - MÜSAHİBƏ
14-03-2023, 08:50
“Prezident dedi ki, çox ürəklə qapıdan kənara çıxıram” - Şahruddinlə videomüsahibə
1-03-2023, 13:59
"Media ilə işgüzar əlaqələr qurmalıyıq” - Kamran Əliyev
5-02-2023, 12:16
“Bığ saxlamaq istəyirdim, yoldaşım icazə vermədi” - Video
3-02-2023, 11:54
Artur Beterbiev: "Nokautlar hakimlərin işini asanlaşdırır"
19-01-2023, 19:51
İlham Əliyev Davosda Çinin CGTN televiziya kanalına müsahibə verib
24-12-2022, 13:32
Fiqurlu konkisürən Medvedeva: Xəyallarınızın adamı etibarlı, dürüst və yaxşı yumor hissi ilə olmalıdır
21-12-2022, 13:00
Psixoloq Ronaldonun Messini 2022 Dünya Kubokunu qazanması münasibətilə niyə təbrik etmədiyini izah etdi
7-12-2022, 22:33
Nyu-Yorkda polis işləyən azərbaycanlı qadın: “Ölkəm üçün hər zaman faydalı olmağa hazıram” - MÜSAHİBƏ + FOTO
4-12-2022, 22:36
Əsgərləri şəhid komandirlərinə ehsan veriblər-VİDEO+FOTOLAR
4-12-2022, 13:30
ABŞ İranla nüvə sazişini müzakirə etmək fikrində deyil