09:49 / 20-10-2025
Yeniyetmələr qəbiristanlıqda 80-dən çox məzar daşını zədələyiblər
09:47 / 20-10-2025
Zaxarova: "Aİ Putin-Tramp görüşü ərəfəsində “təxribatçı hərəkətlərə” əl atır
09:44 / 20-10-2025
"Reuters": Tramp Ukraynaya "Tomaqavk" raketlərini verməkdən imtina etdi
09:43 / 20-10-2025
Təyyarənin təcili enişinin ilkin səbəbi açıqlanıb
09:39 / 20-10-2025
İş adamından 1,9 milyon rubl rüşvət almaqda şübhəli bilinən məmur saxlanılıb
09:37 / 20-10-2025
Sürücü ölümlə nəticələnən qəzanın sübutunu ört-basdır etmək üçün avtomobilini yandırıb
09:30 / 20-10-2025
Deputat Könül Nurullayeva vətəndaşlarla görüş keçirib
09:21 / 20-10-2025
Sumqayıtda şəhid Elmar Nəsibovun anım günündən-VİDEO+FOTOLAR
01:16 / 20-10-2025
Sumqayıtda şəhid Elçin Hüseynovun anım günü keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
23:03 / 19-10-2025
Şimali Kiprin yeni prezidenti o oldu
23:00 / 19-10-2025
“Kimin qarın ağrısı varsa, adımı hallandırır” - Elmar Məmmədyarov
18:42 / 19-10-2025
Tramp Qəzza zolağında Amerika hərbçilərinin olmayacağını təsdiqləyib
16:54 / 19-10-2025
Uşaq bağçasında baş verən qanunsuzluqlarla bağlı prokurorluq araşdırmalara başlayıb
16:50 / 19-10-2025
Jeleznoqorsk administrasiyası rəhbərinin birinci müavini saxlanılıb
16:47 / 19-10-2025
Fransanın Mədəniyyət Naziri Dati: "Luvrda soyğunçuluq peşəkarlar tərəfindən həyata keçirilib"
15:11 / 19-10-2025
"Parisien": Luvr yaxınlığında tapılan İmperator Yevgeninin oğurlanmış tacı
15:08 / 19-10-2025
İsrailin Milli Təhlükəsizlik Naziri Qəzzada müharibənin bərpasına çağırıb
15:06 / 19-10-2025
FHN: Evdə baş verən yanğında üç uşaq nəzarətsiz qalıb
14:59 / 19-10-2025
Vüqar Rəhimzadə: "Mehriban xanım Əliyevanın Vatikana səfəri ölkəmizin multikultural dəyərlərin inkişafına verdiyi töhfələrin təsdiqidir"
14:58 / 19-10-2025
ABŞ-da ukraynalı qaçqınlar ölkədə qalmaq hüququ üçün 1000 dollar ödəməyə başlayacaqlar
14:55 / 19-10-2025
Tibb müəssisəsinin çardağında paltarını yandırıb
12:52 / 19-10-2025
İmamoğlu barəsində “təhqir” ittihamına xitam verildi
12:33 / 19-10-2025
“The Telegraph” Zelenskini ABŞ-a səfərindən sonra karikatura ilə ələ salıb
12:29 / 19-10-2025
Məktəblilərin zəhərlənməsi ilə bağlı araşdırmalara başlayıb
12:25 / 19-10-2025
Messi karyerasında 60-cı het-trikə imza ataraq MLS-in bombardiri oldu
12:20 / 19-10-2025
Vitkoff Zelenskidən Donetsk Xalq Respublikasının (DXR) Kiyevin nəzarətində olan ərazilərini boşaltmağı tələb edib
12:16 / 19-10-2025
43 sakinin qidadan zəhərləndiyi Ulan-Ude zavodunda çoxsaylı qanun pozuntuları aşkar edilib
12:10 / 19-10-2025
Avrotuneldən iki dəfə uzun olacaq
12:06 / 19-10-2025
Tramp ABŞ-da nümayişçilərin üzərinə çirkab su atdığını göstərən süni intellektlə hazırlanmış videonu yayıb
12:03 / 19-10-2025
Ayı yanacaqdoldurma məntəqəsinə daxil olub
11:56 / 19-10-2025
Şvartsenegger ABŞ-da demokratiyanı qorumaq üçün bir üsul təklif etdi
11:38 / 19-10-2025
Həmas Qəzzada atəşkəsi pozmaqda ABŞ-ın ittihamlarını rədd edir
20:18 / 18-10-2025
WP: Getdikcə daha çox amerikalı siyasi səbəblərə görə ABŞ pasportlarından imtina edir
20:12 / 18-10-2025
Prezident Ramiz Mehdiyevi Təhlükəsizlik Şurasının üzvlüyündən azad etdi
20:00 / 18-10-2025
Gürcüstanın keçmiş məmurlarının axtarışları zamanı 7 milyon dollardan çox pul və qızıl-zinət əşyaları götürülüb
19:57 / 18-10-2025
Səhiyyə İdarəsinin rəisi barəsində iki ay müddətinə həbs qətimkan tədbiri seçilib
19:55 / 18-10-2025
Polis liftdə iti döyən qadının şəxsiyyətini müəyyən edib
19:52 / 18-10-2025
Beşmərtəbəli binada uşaq yanğın törədib
NAXÇIVAN MUXTAR RESPUBLİKASI: 14 İYUL TARİXİNİN İŞIĞINDA TƏŞƏKKÜL TAPAN İQTİSADİ İNKİŞAF-Cavadxan Qasımov
Tarix: 14-07-2021 15:58 | Bölmə: Gündəm
Tarixi zəfərinin və ərazi bütövlüyünün təmin olunmasının tükənməz qüruru ilə qüdrətlənən Azərbaycan Respublikasında istər dövlət quruculuğu, istər iqtisadi inkişaf, istərsə də davamlı perspektivlər istiqamətində reallaşan hər bir tədbir xalqımızın ümummilli lideri böyük Heydər Əliyevin sevilən Adı və fəaliyyəti ilə bağlıdır. Onun müdrik siyasəti və həmişəyaşar ideyaları ölkəmizin həm regional, həm milli mahiyyəti artan iqtisadiyyat quruculuğunu təmin etməkdədir ki, bu da bütün dövrlərdə nəinki, Cənubi Qafqaz regionu üçün, hətta dünya iqtisadiyyatı üçün olduqca səmərəli və məhsuldar olmaqdadır. Xüsusilə, hələ keçmiş İttifaq dövründə dahi şəxsiyyətin Azərbaycana rəhbərliyinin başlandığı 14 iyul tarixi misilsiz uğurlar üçün siyasi, iqtisadi, sosial, tarixi və hüquqi başlanğıc olmaqla, elə tarixə qızıl hərflərlə yazıldı. Məhz həmin dövrdən etibarən bütövlükdə Azərbaycan miqyasında olduğu kimi, eyni zamanda, onun regionları üçün də dayanıqlı, müqavimətli və perspektivli inkişaf dinamikasının əsasları qoyuldu ki, burada da Naxçıvan Muxtar Respublikasının yerini qürurla qeyd etmək olar.
Təbii ki, hazırkı müstəqillik illərində Naxçıvan Muxtar Respublikasının ölkəmizin ayrılmaz tərkib hissəsi olaraq keçdiyi qətiyyətli inkişaf yolu 14 iyul tarixinin önəmini daha yaxından ifadə etməkdədir. Çünki, əldə olunan uğurlar, yaradılan etibarlı və dayanıqlı potensial və müqavimətlilik, həmçinin, uzunmüddətli perspektivlərin güclü əsasları məhz həmin iftixarlı tarixin güclü bazası əsasında mümkün olmuş, qərarlaşmışdır. Müstəqllik dövrünün modernləşmə və dünya iqtisadiyyatına inteqrasiya çağırışları ölkə iqtisadiyyatının davam islahatlar fonunda keyfiyyətcə yeni mərhələyə yüksəlməsinə etibarlı zəmin yaratmış və nəticədə müəyyən olunan hədəflər daha da əlçatan olmuşdur. Əlbəttə, bu isə, ölkə iqtisadiyyatının regional mahiyyətinin yüksəlməsini stimullaşdırmışdır.
Dahi rəhbərimiz Heydər Əliyevin 1969-1982-ci qızıl illərdə ölkəmizin rəhbərliyində olduğu birinci mərhələdə hazırda əldə olunan makroiqtisadi uğurlar üçün güclü əsaslar yaradılmışdır. Elə bu mənada da qeyd edə bilərik ki, hazırda ölkəmizdə milli iqtisadi quruculuq proseslərinin davamlılığı və perspektivliliyi istiqamətində reallaşan tədbirlərin və müəyyən olunan hədəflərin qürurverici dayağı, istinad nöqtəsidir 14 iyul. Həmin tarix iqtisadiyyatın şaxələndirilməsində və rifah göstəriciləri ilə təşəkkül tapmasında əlamətdar olmuşdur.
Böyük fəxrlə birmənalı şəkildə qeyd edə bilərik ki, Azərbaycan Respublikasında, o cümlədən, onun ayrılmaz tərkib hissəsi olan Naxçıvan Muxtar Respublikasında müasir iqtisadi şəraitdə reallaşan islahatlar və bu əsasda əldə olunan yüksək perspektivli nəticələr Ulu Öndərin rəhbərliyinin İttifaq illərində sosial-iqtisadi siyasətin uzaqgörənliklə, məqsədyönlülüklə və dahiliklə başlandığını qətiyyətlə göstərməkdədir.
Qeyd etmək olar ki, muxtar respublikamız həmin güclə, həmin ideya ilə və həmin təşəbbüslərlə 2021-ci ilin yanvar – may aylarının da sosial-iqtisadi inkişaf dövrünü geridə qoymuşdur. Müasir müstəqillik illərinin son 26 ilində möhkəm dayaqlar üzərində təşəkkül tapan uğurlar cari ilin ötən dövründə də stimullaşdırıcı mexanizmlərlə milli iqtisadi inkişafa xidmət etməkdədir. Təhlillər göstərir ki, muxtar respublikada iqtisadiyyatın sahə strukturu ölkənin milli iqtisadiyyat üzrə hədəflənən uzunmüddətli perspektivlərinə uyğun təşkilatlanıb və ona birbaşa olaraq təkan olmaqdadır. Fikrimizi 2004-cü ildən etibarən artan qərarlılıqla davam edən regional inkişaf üzrə Dövlət proqramlarının milli iqtisadiyyat üçün gətirdiyi imkanlar əsasında da ifadə edə bilərik. Elə bunun nəticəsidir ki, artıq ölkəmiz səviyyəsində istehsalın miqyası öz əhatəsini regionlara doğru genişləndirmiş, artan təlabatların qarşılanmasından, yerli məhsul istehsalından, daxili bazarın qorunmasından və digər makroiqtisadi inkişaf göstəricilərindən ibarət uğurlar isə müəyyən olunan milli – iqtisadi hədəflərin reallaşması fonunda regionlardan mərkəzə doğru irəliləmişdir. Bu isə, təbii ki, iqtisadiyyata dayanıqlılıq gətirərək, onun sosiallaşmasını və müqavimətliliyini daha da gücləndirmişdir.
Bunu əsas makroiqtisadi göstərici olan Ümum Daxili Məhsulun (ÜDM) həcmi də göstərməkdədir.
Təhlillər göstərir ki, 2021-ci ilin yanvar-may aylarında muxtar respublikada istehsal olunan ÜDM-nin həcmi 2014-cü ilin eyni dövrünün göstəricisi ilə müqayisədə 1,3 dəfədən çox artmışdır. Bu, həm də iqtisadi islahatların səmərəliliyinin mühüm ifadəsi olaraq daha strateji mahiyyətə malikdir.
Qeyd edək ki,burada diqqət çəkən bir sevindirici məqamı vurğulamaq yerinə düşər. Naxçıvan Muxtar Respublikasında ÜDM-nin artım dinamikasına diqqət edərkən aydın olur ki, 2010-cu ildə bu göstərici bir milyard manatı ötmüş və 1 milyard 171 milyon 305 min 700 manat təşkil etmişdir. Məhz geridə qalan illərin genişmiqyaslı uğurlarla müşayiət olunmasının nəticəsidir ki, artıq cari ilin təkcə beş ayında muxtar respublikada ÜDM-nin həcmi bir milyard manatı keçmiş və 1 milyard 24 milyon 906 min 300 manata çatmışdır. Qeyd edək ki, iqtisadi göstəricilərin belə artan dinamikada təşəkkülü onun sosiallaşmasını daha da gücləndirmiş və nəticədə 2021-ci ilin yanvar-may aylarında hər bir nəfərə düşən ümumi daxili məhsulun həcmi 2218,9 manat olmuşdur ki, bu da 2014-cü ilin yanvar-may aylarındakı (1797,3 manat) göstəricidən 1,3 dəfəyə yaxın artmışdır.
Milli iqtisadiyyat üzrə perspektivlər muxtar respublika iqtisadiyyatının təminatqabiliyyətliliyinə olduğu kimi, eyni zamanda, onun şaxələndirilməsinə də əlverişli zəminlər açmış, xüsusən də, onun sənaye əhəmiyyətinin artmasında özünü göstərmişdir. Ölkəmizdə sənayeləşmə siyasətinin səmərəli təşkili və idarə olunması sahəsindəki tədbirlər muxtar respublika iqtisadiyyatında da etibarlı dayaqlarını formalaşdırmışdır. Hazırda əsas makroiqtisadi göstərici olan ÜDM-nin strukturunda ilk yerdə təşəkkül tapan sənaye mühüm sosial əhəmiyyətli sahəyə çevrilmişdir. Kəndlərin iqtisadi inkişafı, təsərrüfat sahələrinin məhsuldarlığının artması, istehsal infrastrukturunun təşkilatlanması sənayenin də perspektivlərinin artmasına zəmin yaratmışdır.
Göründüyü kimi, muxtar respublikada cari ilin yanvar-may ayları ərzində istehsal olunan sənaye məhsulunun həcmi 2014-cü ilin eyni dövrünün göstəricisindən 1,2 dəfədən çox artıq olmuşdur. Sənaye özünün inkişaf dinamikasına görə artıq makroiqtisadi siyasətin hərəkətverici qüvvəsinə çevrilmişdir. Bu gün tam qətiyyətlə demək olar ki, sənaye həmin potensialla muxtar respublikanın məşğulluq imkanlarının genişlənməsində zəruri rola malik olması ilə təşəkkül tapmışdır.
Böyük rəhbərimizin həmişəyaşar ideyaları ilə inkişaf edən Naxçıvan Muxtar Respublikasının iqtisadiyyatında aparıcı sahələrdən birini də kənd təsərrüfatı təşkil etməkdədir. Çox zəruri sosial üstünlükləri ilə də güclü potensiala malik olan bu sahə bütün kənd və qəsəbələrin davamlı inkişafı sahəsində də əhəmiyyətli yerdə dayanmaqdadır. Elə bunun nəticəsidir ki, artıq muxtar respublikada ucqar kəndlərdə belə aqrar sektorun perpektivlərinin ifadəsi olmaqla istehsal müəssisələri fəaliyyət göstərir və bunlar da özündə əhali məşğulluğunun davamlılıq göstəricilərini əks etdirməkdədir.
Təcrübəli və qətiyyətli sosial-iqtisadi siyasət nəticəsində muxtar respublikada kənd təsərrüfatı müəyyən olunan hədəflərin reallaşmasında strateji önəmliliyi ilə seçilməkdədir. Hesablamalar da göstərir ki, cari ilin yanvar-may aylarında istehsal olunan kənd təsərrüfatı məhsullarının həcmi 2014-cü ilin eyni dövrünün göstəricisi ilə müqayisədə 1,4 dəfə artmışdır. Təbii ki, bu göstərici həm də, ümumilikdə, iqtisadiyyatın dövlət tərəfindən tənzimlənməsi sahəsindəki səmərəliliyin mühüm nəticəsi olaraq aktuallıq daşımaqdadır. Eyni zamanda, bu göstəricilər 2021-ci il də daxil olmaqla, qarşıdakı dövrlər üzrə iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi fonunda daha məhsuldar nəticələrin əldə olunacağına təminat verəcəkdir.
İstər sənayenin, istərsə də kənd təsərrüfatının artan dinamika üzrə təşkilatlanması öz ifadəsini istehsal olunan məhsulların çoxnövlülüyündə göstərməkdədir. Artıq muxtar respublikada hər iki sahə üzrə səmərəli inteqrasiyatəmin olunaraq mühüm nəticələr əldə olunmuşdur. İqtisadi idarəetmənin, həmçinin, yaradıcı ideya və təşəbbüslərin də gerçək ifadəsi olan bu amil nəticəsində artıq muxtar respublikada 384 növdə məhsul istehsal olunmaqdadır. Həmin göstəricinin 127 növü ərzaq, 257 növü isə qeyri-ərzaq məhsullarından ibarət olmaqdadır. Qeyd edək ki, əhalinin 108-i (və ya ümumi ərzaq növü üzrə 85 faizdən artığı) ərzaq, 242-si (və ya ümumi qeyri-ərzaq növü üzrə 94 faizdən artığı) qeyri-ərzaq olmaqla 350 (və ya ümumi məhsul növü üzrə 91 faizdən artığı) növdə məhsula olan tələbatı tamamilə yerli imkanlar hesabına təmin olunur.
Beləliklə, Ulu öndərin böyük Adı və sevilən fəaliyyəti ilə 14 iyul tarixindən başlanan davamlı uğur və nailiyyətlər ölkəmizi və onun regionlarını, xüsusilə də, Naxçıvan Muxtar Respublikasını öz hədəflərinə doğru inamla çatdırmaqdadır. Burada makroiqtisadi göstəricilərin artan miqyasda təşəkkülü milli iqtisadi quruculuq proseslərində muxtar respublikanın rolunu daha da gücləndirir. Məhz yarım əsrdən artıq bir dövrdə təşəkkül tapan sosial-iqtisadi baza qarşıdakı dövrlər üzrə daha böyük uğurlar gətirəcəkdir.
Cavadxan Qasımov,
Naxçıvan Dövlət Universitetinin dosenti,
İqtisad üzrə fəlsəfə doktoru
Baxış sayı: 884
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 14-07-2021 15:58 | Bölmə: Gündəm
Tarixi zəfərinin və ərazi bütövlüyünün təmin olunmasının tükənməz qüruru ilə qüdrətlənən Azərbaycan Respublikasında istər dövlət quruculuğu, istər iqtisadi inkişaf, istərsə də davamlı perspektivlər istiqamətində reallaşan hər bir tədbir xalqımızın ümummilli lideri böyük Heydər Əliyevin sevilən Adı və fəaliyyəti ilə bağlıdır. Onun müdrik siyasəti və həmişəyaşar ideyaları ölkəmizin həm regional, həm milli mahiyyəti artan iqtisadiyyat quruculuğunu təmin etməkdədir ki, bu da bütün dövrlərdə nəinki, Cənubi Qafqaz regionu üçün, hətta dünya iqtisadiyyatı üçün olduqca səmərəli və məhsuldar olmaqdadır. Xüsusilə, hələ keçmiş İttifaq dövründə dahi şəxsiyyətin Azərbaycana rəhbərliyinin başlandığı 14 iyul tarixi misilsiz uğurlar üçün siyasi, iqtisadi, sosial, tarixi və hüquqi başlanğıc olmaqla, elə tarixə qızıl hərflərlə yazıldı. Məhz həmin dövrdən etibarən bütövlükdə Azərbaycan miqyasında olduğu kimi, eyni zamanda, onun regionları üçün də dayanıqlı, müqavimətli və perspektivli inkişaf dinamikasının əsasları qoyuldu ki, burada da Naxçıvan Muxtar Respublikasının yerini qürurla qeyd etmək olar.
Təbii ki, hazırkı müstəqillik illərində Naxçıvan Muxtar Respublikasının ölkəmizin ayrılmaz tərkib hissəsi olaraq keçdiyi qətiyyətli inkişaf yolu 14 iyul tarixinin önəmini daha yaxından ifadə etməkdədir. Çünki, əldə olunan uğurlar, yaradılan etibarlı və dayanıqlı potensial və müqavimətlilik, həmçinin, uzunmüddətli perspektivlərin güclü əsasları məhz həmin iftixarlı tarixin güclü bazası əsasında mümkün olmuş, qərarlaşmışdır. Müstəqllik dövrünün modernləşmə və dünya iqtisadiyyatına inteqrasiya çağırışları ölkə iqtisadiyyatının davam islahatlar fonunda keyfiyyətcə yeni mərhələyə yüksəlməsinə etibarlı zəmin yaratmış və nəticədə müəyyən olunan hədəflər daha da əlçatan olmuşdur. Əlbəttə, bu isə, ölkə iqtisadiyyatının regional mahiyyətinin yüksəlməsini stimullaşdırmışdır.
Dahi rəhbərimiz Heydər Əliyevin 1969-1982-ci qızıl illərdə ölkəmizin rəhbərliyində olduğu birinci mərhələdə hazırda əldə olunan makroiqtisadi uğurlar üçün güclü əsaslar yaradılmışdır. Elə bu mənada da qeyd edə bilərik ki, hazırda ölkəmizdə milli iqtisadi quruculuq proseslərinin davamlılığı və perspektivliliyi istiqamətində reallaşan tədbirlərin və müəyyən olunan hədəflərin qürurverici dayağı, istinad nöqtəsidir 14 iyul. Həmin tarix iqtisadiyyatın şaxələndirilməsində və rifah göstəriciləri ilə təşəkkül tapmasında əlamətdar olmuşdur.
Böyük fəxrlə birmənalı şəkildə qeyd edə bilərik ki, Azərbaycan Respublikasında, o cümlədən, onun ayrılmaz tərkib hissəsi olan Naxçıvan Muxtar Respublikasında müasir iqtisadi şəraitdə reallaşan islahatlar və bu əsasda əldə olunan yüksək perspektivli nəticələr Ulu Öndərin rəhbərliyinin İttifaq illərində sosial-iqtisadi siyasətin uzaqgörənliklə, məqsədyönlülüklə və dahiliklə başlandığını qətiyyətlə göstərməkdədir.
Qeyd etmək olar ki, muxtar respublikamız həmin güclə, həmin ideya ilə və həmin təşəbbüslərlə 2021-ci ilin yanvar – may aylarının da sosial-iqtisadi inkişaf dövrünü geridə qoymuşdur. Müasir müstəqillik illərinin son 26 ilində möhkəm dayaqlar üzərində təşəkkül tapan uğurlar cari ilin ötən dövründə də stimullaşdırıcı mexanizmlərlə milli iqtisadi inkişafa xidmət etməkdədir. Təhlillər göstərir ki, muxtar respublikada iqtisadiyyatın sahə strukturu ölkənin milli iqtisadiyyat üzrə hədəflənən uzunmüddətli perspektivlərinə uyğun təşkilatlanıb və ona birbaşa olaraq təkan olmaqdadır. Fikrimizi 2004-cü ildən etibarən artan qərarlılıqla davam edən regional inkişaf üzrə Dövlət proqramlarının milli iqtisadiyyat üçün gətirdiyi imkanlar əsasında da ifadə edə bilərik. Elə bunun nəticəsidir ki, artıq ölkəmiz səviyyəsində istehsalın miqyası öz əhatəsini regionlara doğru genişləndirmiş, artan təlabatların qarşılanmasından, yerli məhsul istehsalından, daxili bazarın qorunmasından və digər makroiqtisadi inkişaf göstəricilərindən ibarət uğurlar isə müəyyən olunan milli – iqtisadi hədəflərin reallaşması fonunda regionlardan mərkəzə doğru irəliləmişdir. Bu isə, təbii ki, iqtisadiyyata dayanıqlılıq gətirərək, onun sosiallaşmasını və müqavimətliliyini daha da gücləndirmişdir.
Bunu əsas makroiqtisadi göstərici olan Ümum Daxili Məhsulun (ÜDM) həcmi də göstərməkdədir.
Təhlillər göstərir ki, 2021-ci ilin yanvar-may aylarında muxtar respublikada istehsal olunan ÜDM-nin həcmi 2014-cü ilin eyni dövrünün göstəricisi ilə müqayisədə 1,3 dəfədən çox artmışdır. Bu, həm də iqtisadi islahatların səmərəliliyinin mühüm ifadəsi olaraq daha strateji mahiyyətə malikdir.
Qeyd edək ki,burada diqqət çəkən bir sevindirici məqamı vurğulamaq yerinə düşər. Naxçıvan Muxtar Respublikasında ÜDM-nin artım dinamikasına diqqət edərkən aydın olur ki, 2010-cu ildə bu göstərici bir milyard manatı ötmüş və 1 milyard 171 milyon 305 min 700 manat təşkil etmişdir. Məhz geridə qalan illərin genişmiqyaslı uğurlarla müşayiət olunmasının nəticəsidir ki, artıq cari ilin təkcə beş ayında muxtar respublikada ÜDM-nin həcmi bir milyard manatı keçmiş və 1 milyard 24 milyon 906 min 300 manata çatmışdır. Qeyd edək ki, iqtisadi göstəricilərin belə artan dinamikada təşəkkülü onun sosiallaşmasını daha da gücləndirmiş və nəticədə 2021-ci ilin yanvar-may aylarında hər bir nəfərə düşən ümumi daxili məhsulun həcmi 2218,9 manat olmuşdur ki, bu da 2014-cü ilin yanvar-may aylarındakı (1797,3 manat) göstəricidən 1,3 dəfəyə yaxın artmışdır.
Milli iqtisadiyyat üzrə perspektivlər muxtar respublika iqtisadiyyatının təminatqabiliyyətliliyinə olduğu kimi, eyni zamanda, onun şaxələndirilməsinə də əlverişli zəminlər açmış, xüsusən də, onun sənaye əhəmiyyətinin artmasında özünü göstərmişdir. Ölkəmizdə sənayeləşmə siyasətinin səmərəli təşkili və idarə olunması sahəsindəki tədbirlər muxtar respublika iqtisadiyyatında da etibarlı dayaqlarını formalaşdırmışdır. Hazırda əsas makroiqtisadi göstərici olan ÜDM-nin strukturunda ilk yerdə təşəkkül tapan sənaye mühüm sosial əhəmiyyətli sahəyə çevrilmişdir. Kəndlərin iqtisadi inkişafı, təsərrüfat sahələrinin məhsuldarlığının artması, istehsal infrastrukturunun təşkilatlanması sənayenin də perspektivlərinin artmasına zəmin yaratmışdır.
Göründüyü kimi, muxtar respublikada cari ilin yanvar-may ayları ərzində istehsal olunan sənaye məhsulunun həcmi 2014-cü ilin eyni dövrünün göstəricisindən 1,2 dəfədən çox artıq olmuşdur. Sənaye özünün inkişaf dinamikasına görə artıq makroiqtisadi siyasətin hərəkətverici qüvvəsinə çevrilmişdir. Bu gün tam qətiyyətlə demək olar ki, sənaye həmin potensialla muxtar respublikanın məşğulluq imkanlarının genişlənməsində zəruri rola malik olması ilə təşəkkül tapmışdır.
Böyük rəhbərimizin həmişəyaşar ideyaları ilə inkişaf edən Naxçıvan Muxtar Respublikasının iqtisadiyyatında aparıcı sahələrdən birini də kənd təsərrüfatı təşkil etməkdədir. Çox zəruri sosial üstünlükləri ilə də güclü potensiala malik olan bu sahə bütün kənd və qəsəbələrin davamlı inkişafı sahəsində də əhəmiyyətli yerdə dayanmaqdadır. Elə bunun nəticəsidir ki, artıq muxtar respublikada ucqar kəndlərdə belə aqrar sektorun perpektivlərinin ifadəsi olmaqla istehsal müəssisələri fəaliyyət göstərir və bunlar da özündə əhali məşğulluğunun davamlılıq göstəricilərini əks etdirməkdədir.
Təcrübəli və qətiyyətli sosial-iqtisadi siyasət nəticəsində muxtar respublikada kənd təsərrüfatı müəyyən olunan hədəflərin reallaşmasında strateji önəmliliyi ilə seçilməkdədir. Hesablamalar da göstərir ki, cari ilin yanvar-may aylarında istehsal olunan kənd təsərrüfatı məhsullarının həcmi 2014-cü ilin eyni dövrünün göstəricisi ilə müqayisədə 1,4 dəfə artmışdır. Təbii ki, bu göstərici həm də, ümumilikdə, iqtisadiyyatın dövlət tərəfindən tənzimlənməsi sahəsindəki səmərəliliyin mühüm nəticəsi olaraq aktuallıq daşımaqdadır. Eyni zamanda, bu göstəricilər 2021-ci il də daxil olmaqla, qarşıdakı dövrlər üzrə iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi fonunda daha məhsuldar nəticələrin əldə olunacağına təminat verəcəkdir.
İstər sənayenin, istərsə də kənd təsərrüfatının artan dinamika üzrə təşkilatlanması öz ifadəsini istehsal olunan məhsulların çoxnövlülüyündə göstərməkdədir. Artıq muxtar respublikada hər iki sahə üzrə səmərəli inteqrasiyatəmin olunaraq mühüm nəticələr əldə olunmuşdur. İqtisadi idarəetmənin, həmçinin, yaradıcı ideya və təşəbbüslərin də gerçək ifadəsi olan bu amil nəticəsində artıq muxtar respublikada 384 növdə məhsul istehsal olunmaqdadır. Həmin göstəricinin 127 növü ərzaq, 257 növü isə qeyri-ərzaq məhsullarından ibarət olmaqdadır. Qeyd edək ki, əhalinin 108-i (və ya ümumi ərzaq növü üzrə 85 faizdən artığı) ərzaq, 242-si (və ya ümumi qeyri-ərzaq növü üzrə 94 faizdən artığı) qeyri-ərzaq olmaqla 350 (və ya ümumi məhsul növü üzrə 91 faizdən artığı) növdə məhsula olan tələbatı tamamilə yerli imkanlar hesabına təmin olunur.
Beləliklə, Ulu öndərin böyük Adı və sevilən fəaliyyəti ilə 14 iyul tarixindən başlanan davamlı uğur və nailiyyətlər ölkəmizi və onun regionlarını, xüsusilə də, Naxçıvan Muxtar Respublikasını öz hədəflərinə doğru inamla çatdırmaqdadır. Burada makroiqtisadi göstəricilərin artan miqyasda təşəkkülü milli iqtisadi quruculuq proseslərində muxtar respublikanın rolunu daha da gücləndirir. Məhz yarım əsrdən artıq bir dövrdə təşəkkül tapan sosial-iqtisadi baza qarşıdakı dövrlər üzrə daha böyük uğurlar gətirəcəkdir.
Cavadxan Qasımov,
Naxçıvan Dövlət Universitetinin dosenti,
İqtisad üzrə fəlsəfə doktoru
Baxış sayı: 884
Bölməyə aid digər xəbərlər
18-10-2025, 11:06
“Ölkəmizdəki sülh və əmin-amanlıq əbədi olsun!” - Mehriban Əliyeva
17-10-2025, 20:05
Mehriban Əliyeva Roma Papası ilə görüşdü - Fotolar
16-10-2025, 23:10
Mehriban Əliyeva qızları və gəlini ilə Vatikanda açılışda - Fotolar
16-10-2025, 14:43
İlham Əliyev Misirin ölkəmizdə yeni təyin olunmuş səfirinin etimadnaməsini qəbul edib
12-10-2025, 17:37
İlham Əliyev Misirə işgüzar səfərə gəlib
9-10-2025, 19:50
Düşənbədə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Rusiya Prezidenti Vladimir Putin ilə təkbətək görüşü olub
8-10-2025, 11:13
Leyla Əliyeva Londonda yüksəksəviyyəli iqlim dialoqunda - Fotolar
7-10-2025, 19:07
Qəbələdə Türk Dövlətləri Təşkilatının Dövlət Başçıları Şurasının 12-ci Zirvə Görüşü keçirilib
7-10-2025, 18:52
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putinə zəng edib
6-10-2025, 20:01
İlham Əliyev Qəbələdə Macarıstanın Baş naziri ilə görüşüb
6-10-2025, 19:40
Nazir müavini Qubada təhsil müəssisələrində oldu - Fotolar
5-10-2025, 13:46
Nazir müəllimləri təbrik etdi
27-09-2025, 16:41
Dövlət və hökumət rəsmiləri Bakıda Zəfər parkında olublar VİDEO
27-09-2025, 13:50
İlham Əliyev Gəncə Memorial Kompleksinin açılışında iştirak edib
27-09-2025, 12:10
İlham Əliyev Anım Günü ilə əlaqədar Vətən müharibəsi şəhidlərinin xatirəsini bir dəqiqəlik sükutla yad edib
27-09-2025, 10:24
Prezident Zəfər parkına əklil göndərib - Foto
27-09-2025, 10:21
Prezidentdən Anım Günü ilə bağlı paylaşım - Video +Foto
24-09-2025, 21:27
Şahin Mustafayev Araz dəhlizində - Foto
24-09-2025, 20:48
İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva BMT Baş Assambleyasının 80-ci sessiyası ilə əlaqədar rəsmi qəbulda iştirak ediblər
22-09-2025, 23:12
İlham Əliyev BMT Baş Assambleyasının 80-ci sessiyasında iştirak etmək üçün Nyu-Yorka səfərə gəlib
16-09-2025, 14:20
Prezidentlər İlham Əliyevin və Şeyx Məhəmməd bin Zayed Al Nəhyanın geniş tərkibdə görüşü olub
16-09-2025, 12:30
Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidenti Azərbaycana rəsmi səfərə gəlib
15-09-2025, 21:23
Sahibə Qafarova Çin Xalq Siyasi Məşvərət Şurasının Ümumçin Komitəsinin sədr müavini ilə görüşüb - Fotolar
15-09-2025, 12:12
İlham Əliyev Xocalının Badara, Daşbulaq, Seyidbəyli və Şuşakənd kəndlərinin sakinləri ilə görüşüb
15-09-2025, 12:08
İlham Əliyev Xocalı rayonunun Seyidbəyli kəndində olub
15-09-2025, 09:17
Azərbaycanda Bilik Günüdür
14-09-2025, 18:46
İlham Əliyev Qarabağ Universitetinin Klinikası binasının, Tibb və sağlamlıq elmləri fakültəsinin tədris korpusunun açılışında iştirak edib
13-09-2025, 17:08
Əli Əsədov nazirlərə tapşırıqlar verdi - Fotolar
11-09-2025, 21:20
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Culfada seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib - FOTO
3-09-2025, 19:45
İlham Əliyevin Çinə işgüzar səfəri başa çatıb
2-09-2025, 18:44
Azərbaycan Respublikasının Baş prokuroru cənab Kamran Əliyev Türkiyə Respublikasında səfərdə olub
31-08-2025, 20:35
Tiencində dövlət və hökumət başçılarının və xanımlarının şərəfinə ziyafət verilib, konsert proqramı təqdim olunub
27-08-2025, 15:02
İlham Əliyev “Əl-Ərəbiyyə” telekanalına müsahibə verib
26-08-2025, 10:08
Laçın inkişaf edən beynəlxalq mərkəzə çevrilməkdədir-Könül Nurullayeva
22-08-2025, 22:07
İlham Əliyevə “Axaltəkə” atı hədiyyə edilib
21-08-2025, 19:31
İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Kəlbəcər şəhərində 4-cü yaşayış kompleksinin təməlqoyma mərasimində iştirak ediblər
20-08-2025, 18:42
İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Gəncə şəhərində olublar
8-08-2025, 23:45
İlham Əliyev Ağ Evə gəldi
31-07-2025, 11:19
Vüqar Rəhimzadə: "Azərbaycan xalqı daim tarixinə, dilinə, milli-mənəvi dəyərlərinə sahib çıxan xalq kimi tanınır"
29-07-2025, 23:23
Ermənistan Prezidenti Zəngəzur dəhlizinin açılmasını istəyir
22-07-2025, 11:39
Vüqar Rəhimzadə: "Azərbaycan mediası qlobal informasiya şəbəkəsinin bir hissəsinə çevrilib"
22-05-2025, 20:36
Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin Qazılar Şurasının iclası keçirilib
16-05-2025, 19:40
"Arzu" mərasim evi-VİDEO+FOTOLAR