11:56 / 19-05-2024
Şəhid Hikmət Əliyev və Məhərrəm Əzizovun dəfnindən-FOTOLAR
00:14 / 19-05-2024
“Zamana sığmayan Lider: Heydər Əliyevin idarəçilik və varislik fəlsəfəsi” adlı monoqrafiya Azərbaycanın müstəqil inkişaf yoluna işıq salır
00:00 / 19-05-2024
Parisdə məşhur zərgərlik mağazası növbəti dəfə qarət edilib
23:54 / 18-05-2024
İlon Mask Rusiyada xarici malların böyük seçimi ilə maraqlanırdı
23:48 / 18-05-2024
Sankt-Peterburqda yanan emalatxananın damı uçub
23:40 / 18-05-2024
İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Zəngilan məscidinin açılışında iştirak ediblər
23:08 / 18-05-2024
İsrail ordusu HƏMAS tərəfindən qaçırılan daha bir girovun cəsədini tapıb
23:02 / 18-05-2024
Tbilisidə etirazçılar Rusiya bayrağını yandırıblar
22:57 / 18-05-2024
Peskov: "Putinin Şimali Koreyaya səfərinə hazırlıq yaxşı gedir"
22:50 / 18-05-2024
Qızı boğmağa cəhd edib
21:11 / 18-05-2024
Leninqrad vilayətində mitinq zamanı yarış avtomobili tamaşaçını öldürüb
21:03 / 18-05-2024
Komsomolsk-na-Amurda insanları qorxudan meymun tutulub
20:58 / 18-05-2024
Gürcüstan prezidenti xarici agentlərlə bağlı qanun layihəsinə veto qoyub
20:48 / 18-05-2024
Krasnoyarska uçan təyyarə Bratskda məcburi eniş edib
20:34 / 18-05-2024
SEPAH generalı Putinin qərarının bütün dünyaya təhlükəsizlik gətirəcəyinə ümid edir
20:28 / 18-05-2024
Norilsk sakini qətliam törədib və psixonevroloji klinikaya yerləşdirilib
20:21 / 18-05-2024
Dağıstanda qızını ayaqqabı qaşığı ilə döyən qadına qarşı iş açılıb
20:00 / 18-05-2024
Fransada baget ətirli brend buraxılıb
19:55 / 18-05-2024
Baxımsız qalan körpə bataqlıqda boğulub
19:48 / 18-05-2024
Senator Kovitidi: "Zelenski üçün ölmək ukraynalıların ürəyincə deyil"
16:41 / 18-05-2024
Məhkəmədə müdafiə nazirinin müavini İvanovun şəriki ilə bağlı yeni faktlar üzə çıxıb
16:36 / 18-05-2024
Belqorod rayonu Fransa bombaları və Amerika raketləri ilə vurulub
16:32 / 18-05-2024
Lavrov: "Avropa ən azı bir nəsil Rusiyanın tərəfdaşı olmayacaq"
16:25 / 18-05-2024
Yük maşını sürücüləri səfərbərlik haqqında qanuna etiraz olaraq aksiya keçiriblər
00:26 / 18-05-2024
Şəhid Elgin Abbaslının mövludu qeyd olunub-VİDEO+FOTOLAR
23:55 / 17-05-2024
RS: Blinken Ukraynaya səfəri zamanı Donbass və Krımın adını çəkmədi
23:48 / 17-05-2024
Çeçenistan Ombudsmanı: "Ailələrdə qız uşaqlarının hüquqlarının pozulması cəmiyyət tərəfindən qəti şəkildə pislənir"
23:32 / 17-05-2024
HEYDƏR ƏLİYEVİN QƏRBİ AZƏRBAYCANA QAYIDIŞ SİYASƏTİ: MÖVCUD REALLIQLAR
23:24 / 17-05-2024
Məhkəmə Nensi Pelosinin evinə hücum edən şəxsə 30 il həbs cəzası verib
23:06 / 17-05-2024
Sankt-Peterburqda akademiyanın ərazisində baş verən partlayış nəticəsində 7 hərbçi yaralanıb
23:00 / 17-05-2024
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi ABŞ, Aİ, Böyük Britaniya və Ukraynaya odla oynamaq barədə xəbərdarlıq edib
22:52 / 17-05-2024
Sankt-Peterburqda Budyonnıy Rabitə Akademiyasının yaxınlığında partlayış baş verib
22:38 / 17-05-2024
Baş prokuror Düşənbədə ikitərəfli görüşlər keçirib
21:31 / 17-05-2024
Deputatlar valideynlərinin övladlarının siqaret çəkməsinə görə cərimələnməsini təklif ediblər
21:26 / 17-05-2024
İrkutsk həkimləri qələvi udan uşağın həyatı üçün 17 il mübarizə aparıblar
21:10 / 17-05-2024
Messinin ilk müqaviləsinin mətni olan salfet 900 min avroya satılıb
MƏNİM ZƏFƏR DİLİM-Ramiz QASIMOV
Tarix: 15-12-2020 14:18 | Bölmə: Gündəm
Xalq şairi Məmməd Arazın çox yerinə düşən və məşhur “Əsgər qəbri haqqında ballada” əsərində diqqəti cəlb edən belə qəribə misraları var:
Bu şəhərdə sakinlərin
söhbətləri
daş dilində.
Sevgiləri, nifrətləri
daş dilində.
Daş dilinin elə ağır
havası var,
Daş dilinin hələ susmaz
davası var...
Ey balladam, dindir onu,
qəbir dinər.
...Alışar o,
danışar o,
od dilində.
Göyərər o,
söz deyər o,
ot dilində.
Şair doğru deyirdi, hər şeyin öz dili var... Quş dili, ot dili, daş dili... Amma mən bu gün beynimi daha çox qurcalayan Zəfər dilindən danışmaq istəyirəm. O dildən ki bir-birimizin qəlbindən xəbər verənləri dilimizdən, gözlərimizdən anladığımız bir dildir. O dildən ki bu dil bizim həmrəyliyimizin səsi, birliyimizin dilidir. O dil mübarizə və qətiyyət rəmzi olan əsgərimizin dilidir, müdriklik və cəsarət nümunəsi olan Sərkərdə dilimizdir, Vətən, el-oba, torpağa sevgi, məhəbbət dilimizdir, Şuşa dilimiz, Qarabağ səsimizdir! O dil ki məhəbbətimizi, sevgimizi, qardaşlıq və dostluğumuzu, əlbəttə ki, nifrətimizi, ikrahımızı və qəzəbimizi b üküb ifadə edə bildiyimiz bir hislərimizin dilidir. Sözün qısası, xalqımızın birliyi, qardaşlığımızın gücü, döyüşən oğlanlarımızın – Milli Ordumuzun qeyrət və əzmi ilə 30 ildir, işğal altında saxlanılan doğma, əziz torpaqlarımız azad edildi. Qartal qanadlı Vətənimiz artıq dünya və səma üzərində qoşa qanadları ilə uçur. Xalqımız üçün müqəddəs yurd yerimiz olan Şuşanın noyabr ayının 8-də işğalçı qüvvələrdən böyük hünərlə, vətən məhəbbətli, türk qeyrətli rəşadətli əsgərlərimizin döyüş əzmi ilə təmizləndikdən sonra həyatımız, ümidlərimiz, zamanımız, hətta baxışlarımız, dilimiz dəyişdi. Dədəmiz Qorqud demişkən, sularımız qurumuşdu, çağladı axı, obalarımız yıxılmışdı, dirçəldi axı... Dilimiz, dilçəyimiz dirçəldi demək... Zəfər Günümüz yeni tariximz oldu. Bizlərdə ənənədir axı, tarixi möhtəşəm hadisələrdən başlamaq. Tariximizin ən möhtəşəm günü Zəfər Günümüzdən başlayır və başlayacaq hər şeyimiz. O Zəfər ilində, o Zəfər günüdə, Şuşanı alan ildə, Qarabağı alan vaxtda, Azərbaycan qələbə çalan vaxtda, erməniləri iti qovan ildə və s. Şuşanı aıldığımız il, aldığımız gün yeni doğuluş – diriliş günümüz oldu həyatımız üçün. Böyük Zəfərin əldə olunması təkcə həyatımızı dəyişmədi, həm də dilimzdə də inqilab, yeni dövr, dönəm - epoxa başlatdı. Tarixi bir Zəfər həm də artıq dilimzdə bir müddət əvvəl tez-tez, sıxlıqla işlədilən sözlərə son qoydu, onları kədər və təəssüf dolu tarixlə bərabər keçmişə tolazladı. “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi” məhz o xoşagəlməz tarixi hadisələrin ən ümumiləşmişi, simvolu idi ki, bu anlayış civarında yaranan bütün sözlər də onunla bərabər tarixə qovuşdu. Xalqımızın Mübarizə qeyrətli, Qələbə müjdəli sərkərdəsi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev xalqa müjdə dolu xəbərlərlə səslənərkən demişdi:“İndi artıq Dağlıq Qarabağ münaqişəsi yoxdur!” “Bir daha deyirəm, status-kvo yoxdur, təmas xətti yoxdur. Ermənilərin öz orduları haqqında uydurduğu yenilməz ordu əfsanəsi yoxdur!” Bəli, Azərbaycan xalqının dillərə və hətta əsrlərə dastan olacaq Zəfər hadisəsi nəinki ermənilərin özləri haqda uydurduqları bütün əfsanələri bitirdi, həm də İkinci Dünya müharibəsində bəşəriyyətin faşizm zülmündən xilasına möhtəşəm xidmətlər göstərmiş Azərbaycan müasir dövrdə neofaşizm olraq meydan sulayan ermənizmin dibinə baltanı çalmaqla bütün bəşəriyyətin canını bu bəladan qurtarmaq yolunda əzmini ortaya qoydu. Azərbaycanın Vətən müharibəsi uğrunda qazandığı böyük Zəfər Günü hər şeyi yenidən yazmağa zərurət yaratdı. Bəli, qazanılan böyük Zəfər təkcə hərb tariximiz üçün deyil, təkcə uğurlu diplomatiyamızın, informasiya sahəsindəki nailiyyətlərimizin qələbə təntənəsi deyil, həm də və daha çox ən yeni tarixin sabaha aydınlıq gətirən üzü və özülüdür. Bəli, 44 günlük bir Zəfər mücadiləsi 30 ilin müddətində dilimizi yağır edən bir çox sözlərinə də Zəfər şapalağı vurdu. Ali Baş Komandanımızın dediyi kimi, “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi yoxdur!”, deməli, artıq bu problem ətrafında dolaşan ifadələr ordusu da yox olacaq. “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi” ifadəsinin ardınca düzülən bir sürü “təmas xətti, status-kvo, Dağlıq Qarabağın statusu, atəşkəsi pozmaq” və bir sıra erməni faşizminin içində bişdiyi min cür yalan-dolan, saxta problemlər və “zir-zibil” sözlər dilimizdən də silinib “cəhənnəmə getdi, gora getdi”. “Dağlıq Qarabağ” ifadəsi də dilimizdən təmizləndi, indi artıq sadəcə Qarabağ var, Azərbaycanın canı, bağrı, dilbər guşəsi. Çünki onu yaradan şərin biabırçı məğlubiyyəti ilə o ifadə də çıxdı dilimizdən. Dilimiz bir sürü xoşagəlməz söz və ifadələrdən təmizləndi və təmizlənəcək də, arınıb yenilənəcək. İndi artıq qazanılan bu qürurlu Zəfər Gününün sayəsində dilimizə yeni sözlər, ifadələr daxil olacaq. (Hətta Zəfərin əldə edilməsi, yeni bir tarixi mərhələnin və həyatın başlanması ilə əlaqədar bir sıra tarixizmə çevrilən sözlərin lüğətini hazırlamaq mümkün olduğu kimi, dildə yeni yaranan və leksik fonda daxil olacaq yeni sözlərin sözlüyünü də tərtib etmək mümkündür – R.Q.). İndi gündəmi məhz Zəfər dastanları tutacaq, dilimizin ilk əzbərinə çevrilən və elə ən fəal ifadəni təşkil edən “Zəfər Günü” söz birləşməsi olacaq. Bu ana sözümüz olan Zəfər Günümüzdən dilimizə daha nə qədər sözlər doğulacaq, dillər danışacaq. “Zəfər Bayrağı”, “Qələbə paradı”, “Müzəffər Azərbaycan Ordusu”, “Vətən Müharibəsi”, “Vətən Müharibəsi Qəhrəmanları”, “Vətən Müharibəsi qaziləri”, hətta “Suqovuşan”, “Çinarlı” kimi yer adları, “Naxçıvan dəhlizi”, “Naxçıvan-Bakı marşrutu”, “Naxçıvan-Şuşa-Bakı marşrutu” kimi ifadələr və daha nə qədər deyiləcək sözlər, bəhs olunacaq mətləblər olacaq. Bu müddətdə dilimizə həm də yeni ritorika, yeni ifadə tərzi və cümlə sintaksisləri daxil oldu. Ali Baş Komandanımızın dilindən həm də çoxsaylı və əbədi işlənəcək sintaktik quruluşlar, cümlə nümunələri deyildi. Ali Baş Komandanımızın nitqində dilimizin diplomatik qüdrəti, siyasi hünəri və hərb dili tematikası uğurla təzahürünü tapdı. “Qarabağ Azərbaycandır və nida işarəsi” cümləsinin tipinə uyğun olaraq “Şuşa bizimdir, Qarabağ Azərbaycandır!”, “Kəlbəcər bizimdir, Qarabağ Azərbaycandır” kimi cümlə modelləri fəallıq qazandı. Artıq hərbi vəziyyət elan olunan, torpaqlarımızın işğaldan azad olunan bir vaxtında dilimiz də silaha döndü, sözlər mərmiyə çevrildi, cümlə ritorikası raket kimi istifadə edildi. Mən əminəm ki, Azərbaycan dilinin tədrisi prosesində, müxtəlif replika və çıxışlarda Prezidentimizin “Qarabağ Azərbaycandır və nida işarəsi” cümlə tipinə uyğun nümunələr və örnəklər, o cümlədən “Əziz Şuşa, sən azadsan!”, “Əziz Şuşa, biz qayıtmışıq!”, “Əziz Şuşa, biz səni dirçəldəcəyik!”, “Şuşa bizimdir! Qarabağ bizimdir! Qarabağ Azərbaycandır!” kimi özünəməxsus quruluşlu nida cümlələri qəlibləşməklə bərabər, dildə artan nümunələri ilə çoxluq təşkil edəcək və bir dil vahidi, nitq elementi ənənəsi təşkil edəcəkdir. Zəfər, əlbəttə, qalibiyyət, məğrurluq və hünər deməkdir. Prezidentin bu müddət ərzindəki danışığı, çıxışları həm də mübariz və qalib bir sərkərdənin amiranə, hökmlü bir nitq tərzini, natiqlik nümunəsini də örnəyə çevirdi. Amiranəlik və qalibliyin təzahürü kimi düşmən ölkənin başçısının lətifəsayağı hədəfə çevrilməsi, gülüş obyekti olması və onlardan qaynaqlanan sənədlər, şərtlər, ifadələrlə bağlı sərt bir ismarıc ifadə edən “Nooldu Paşinyan? Bəs Cəbrayıla yol çəkirdin? Rəqs edirdin? Nooldu, hanı status? Cəhənnəmə getdi status, gora getdi status, gorbagor oldu status, yoxdur status... Nə qədər ki mən Prezidentəm, olmayacaq status!” kimi ifadələr dillər əzbəri oldu, düşməni ələ salan lətifə və anekdotların predmetinə çevrildi. Hətta qətiyyətlə deyərdik ki, Azərbaycan Respublikası Prezidenti cənab İlham Əliyevin “nooldu Paşinyan?”, “dəmir yumruq” kimi ifadələri dilimizdə zərbi-məsələ çevrildi. Habelə Azərbaycan Prezidentinin “...Biz özümüzü müdafiə etməyə və təcavüzkarı elə cəzalandırmağa qabilik ki, o bir daha bizim tərəfə baxmağa cəsarət etməsin” və “Biz onları iti qovan kimi qovuruq” kimi ifadələri də artıq dillər əzbərinə çevrilən məsəllərinə dönüb və dönəcək də.Yeni “İtiqovan” Pilotsuz Uçuş Aparatlarının da Azərbaycanın Müdafiə Sənayesi Nazirliyi tərəfindən hazırlanması bu məşhur ifadəni layiqli ada çevirməklə əbədiyaşarlığa çevirdi. Bu, həm də ciddiyyətlə bərabər düşməni gülüş hədəfinə çevirməklə öldürmək ənənəsində ana dilimizin yumoristik, öldürücü gülüş vasitəsi olmaq hünərini ifadə edirdi. Və bir də ən əsası vaxtilə düşmənin bolluğu, xəyanətlərin çoxluğu üzündən həm şəhid verən, həm də torpaqları işğal edilən əziz xalqımız bu Qələbə Gününün ardından artıq qürurlu, vüqarlı, qalib dili ilə amiranə, hökmlü danışıq ritorikasına da sahib oldu. İndi hər bir Azərbaycan vətəndaşı və dünyanın harasında olursa-olsun, yaşayan azərbaycanlı məhz inamla “Fəxr edirəm ki, mən azərbaycanlıyam!” müdrik kəlamı və Azərbaycan türkü olmağın kəlmeyi-şəhadətini ifadə etməyə, amiranə danışmağa qabil olacaq. Axı qalibin öz dili var!!! Qalibiyyət dili hökm, amiranəlik, özünə inam, güvən dilidir!.. Çəkən çəksin, çəkməyən də özü bilsin, biz qalibik ha! İndi Qarabağda, onun canında – Şuşada, Xankəndində və başqa can torpaqlarımızda, Xudafərində, Çinarlıda, Suqovuşanda Azərbaycan bayrağı can qardaşlarının gözlərinə məğrur-məğrur baxa-baxa, düşməninin bağrını çatlada-çatlada dalğalanır ha! Bu da qalib kimi dalğalanan Bayraq dilidir, qalib və azad Bayrağımızın dilidir!
Bu heç unudularmı ki, dilimiz həm də qardaşlıq və dostluq dilidir. Bütün zamanlarda, yaxşı gündə də, pis gündə də Türkiyə və Pakistan kimi qardaş ölkələrin, xüsusilə türk qardaşlarımızın qətiyyətli səsləniş və dəstək ifadələrində məhz bu qardaşlıq dili danışırdı. Sentyabrın 27-də kafir donlu düşmənlər sərhədlərimizə hücum çəkib müharibəni başladan saatdan Türkiyə Cümhuriyyəti yetkililəri “Biz bu haqq savaşında bütün qüvvəmiz və imkanlarımızla Can Azərbaycanın yanındayıq!” nidasından başlamış Zəfər Paradındakı Türkiyə Cümhuriyyəti və xalqının təmsilçisi olan Rəcəb Təyyib Ərdoğan cənablarının səmimi təbrik sözləri, Araz bayatısı və “Laçın, Laçın, ay Laçın, Can sənə qurban Laçın” yanıqlı ifadəsinə qədər qardaşlığın dilində bütün hisslərini ifadə etdi, qardaşlıq dilində danışaraq qardaşlığın təcəssümü və təzahürü kimi çıxış etdi. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “İnşaallah, qardaşım Ərdoğanla birlikdə Şuşaya gedəcəyik” mesajıda dildən süzülən qardaşlıq və birlik ismarıcının uğurlu nümunəsi, yıxılmaz körpüsü idi.
Əlbəttə, hələ çoz sözlər yaranacaq. Çox şeylər deyiləcək. Çünki azad edilən torpaqlarımızın bir də qurulub həyatla aşıb-daşan vaxtları olacaq, onların da öz sözü, söhbətləri olacaq. Hələ Şuşada Cıdır düzündə el birliyilə yandıracağımız tonqal ətrafında əl-ələ gedəcəyimiz yallı günü var. Bu Vətən müharibəsi günlərində bir daha göründü və təsdiqləndi ki, Şuşa həmrəylik məkanımız, birlik rəmzimizdir. Şuşa birliyimizin də, qardaşlığımızın, dostluğumuzun, hətta qəzəb və sevgimizin danışan dilidir! Bir sözlə, bu gündən – Zəfər Günümüzdən, Qələbə Paradımızdan başlayaraq dilimizdə yeni günlərimizlə əlaqələi çox-çox sözlər yaranacaq, dilimiz yeni bir tarixə, həyata açılacaq və yeni sözlərlə zənginləşəcək, yeni ton, intonasiya qazanacaq və daha nələr, nə qədər qələbə, quruculuq, qəhrəmanlıq dolu hekayələr danışılacaq!!! Şəhidlərimiz qəhrəmanlıq dilində, məzarlarımız daş dilində, ot dilində, Şuşamız, Xankəndimiz, Qarabağımız torpaq dilində, iş dilində hələ çox şeylər danışacaq, çox dastanlar bağlanacaq. Hələ Ağdamımız, Laçınımız, Zəngilanımız... otu ilə, torpağı ilə, daşı ilə dilə gəlib çox şeylər danışacaq. Xudafərin Arazın, daşın dililə çox məsələlər bəhs edəcək. Şuşamızdan Seyidin səsilə, Üzeyir nəfəsilə, Xarı bübülbül sevgisilə hələ çox Xudayar təsnifləri dinləyəcəyik. Hələ çox!!!
Ramiz QASIMOV,
Sadəcə Qələbə məğrurlu Azərbaycan vətəndaşı
Baxış sayı: 766
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 15-12-2020 14:18 | Bölmə: Gündəm
Xalq şairi Məmməd Arazın çox yerinə düşən və məşhur “Əsgər qəbri haqqında ballada” əsərində diqqəti cəlb edən belə qəribə misraları var:
Bu şəhərdə sakinlərin
söhbətləri
daş dilində.
Sevgiləri, nifrətləri
daş dilində.
Daş dilinin elə ağır
havası var,
Daş dilinin hələ susmaz
davası var...
Ey balladam, dindir onu,
qəbir dinər.
...Alışar o,
danışar o,
od dilində.
Göyərər o,
söz deyər o,
ot dilində.
Şair doğru deyirdi, hər şeyin öz dili var... Quş dili, ot dili, daş dili... Amma mən bu gün beynimi daha çox qurcalayan Zəfər dilindən danışmaq istəyirəm. O dildən ki bir-birimizin qəlbindən xəbər verənləri dilimizdən, gözlərimizdən anladığımız bir dildir. O dildən ki bu dil bizim həmrəyliyimizin səsi, birliyimizin dilidir. O dil mübarizə və qətiyyət rəmzi olan əsgərimizin dilidir, müdriklik və cəsarət nümunəsi olan Sərkərdə dilimizdir, Vətən, el-oba, torpağa sevgi, məhəbbət dilimizdir, Şuşa dilimiz, Qarabağ səsimizdir! O dil ki məhəbbətimizi, sevgimizi, qardaşlıq və dostluğumuzu, əlbəttə ki, nifrətimizi, ikrahımızı və qəzəbimizi b üküb ifadə edə bildiyimiz bir hislərimizin dilidir. Sözün qısası, xalqımızın birliyi, qardaşlığımızın gücü, döyüşən oğlanlarımızın – Milli Ordumuzun qeyrət və əzmi ilə 30 ildir, işğal altında saxlanılan doğma, əziz torpaqlarımız azad edildi. Qartal qanadlı Vətənimiz artıq dünya və səma üzərində qoşa qanadları ilə uçur. Xalqımız üçün müqəddəs yurd yerimiz olan Şuşanın noyabr ayının 8-də işğalçı qüvvələrdən böyük hünərlə, vətən məhəbbətli, türk qeyrətli rəşadətli əsgərlərimizin döyüş əzmi ilə təmizləndikdən sonra həyatımız, ümidlərimiz, zamanımız, hətta baxışlarımız, dilimiz dəyişdi. Dədəmiz Qorqud demişkən, sularımız qurumuşdu, çağladı axı, obalarımız yıxılmışdı, dirçəldi axı... Dilimiz, dilçəyimiz dirçəldi demək... Zəfər Günümüz yeni tariximz oldu. Bizlərdə ənənədir axı, tarixi möhtəşəm hadisələrdən başlamaq. Tariximizin ən möhtəşəm günü Zəfər Günümüzdən başlayır və başlayacaq hər şeyimiz. O Zəfər ilində, o Zəfər günüdə, Şuşanı alan ildə, Qarabağı alan vaxtda, Azərbaycan qələbə çalan vaxtda, erməniləri iti qovan ildə və s. Şuşanı aıldığımız il, aldığımız gün yeni doğuluş – diriliş günümüz oldu həyatımız üçün. Böyük Zəfərin əldə olunması təkcə həyatımızı dəyişmədi, həm də dilimzdə də inqilab, yeni dövr, dönəm - epoxa başlatdı. Tarixi bir Zəfər həm də artıq dilimzdə bir müddət əvvəl tez-tez, sıxlıqla işlədilən sözlərə son qoydu, onları kədər və təəssüf dolu tarixlə bərabər keçmişə tolazladı. “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi” məhz o xoşagəlməz tarixi hadisələrin ən ümumiləşmişi, simvolu idi ki, bu anlayış civarında yaranan bütün sözlər də onunla bərabər tarixə qovuşdu. Xalqımızın Mübarizə qeyrətli, Qələbə müjdəli sərkərdəsi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev xalqa müjdə dolu xəbərlərlə səslənərkən demişdi:“İndi artıq Dağlıq Qarabağ münaqişəsi yoxdur!” “Bir daha deyirəm, status-kvo yoxdur, təmas xətti yoxdur. Ermənilərin öz orduları haqqında uydurduğu yenilməz ordu əfsanəsi yoxdur!” Bəli, Azərbaycan xalqının dillərə və hətta əsrlərə dastan olacaq Zəfər hadisəsi nəinki ermənilərin özləri haqda uydurduqları bütün əfsanələri bitirdi, həm də İkinci Dünya müharibəsində bəşəriyyətin faşizm zülmündən xilasına möhtəşəm xidmətlər göstərmiş Azərbaycan müasir dövrdə neofaşizm olraq meydan sulayan ermənizmin dibinə baltanı çalmaqla bütün bəşəriyyətin canını bu bəladan qurtarmaq yolunda əzmini ortaya qoydu. Azərbaycanın Vətən müharibəsi uğrunda qazandığı böyük Zəfər Günü hər şeyi yenidən yazmağa zərurət yaratdı. Bəli, qazanılan böyük Zəfər təkcə hərb tariximiz üçün deyil, təkcə uğurlu diplomatiyamızın, informasiya sahəsindəki nailiyyətlərimizin qələbə təntənəsi deyil, həm də və daha çox ən yeni tarixin sabaha aydınlıq gətirən üzü və özülüdür. Bəli, 44 günlük bir Zəfər mücadiləsi 30 ilin müddətində dilimizi yağır edən bir çox sözlərinə də Zəfər şapalağı vurdu. Ali Baş Komandanımızın dediyi kimi, “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi yoxdur!”, deməli, artıq bu problem ətrafında dolaşan ifadələr ordusu da yox olacaq. “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi” ifadəsinin ardınca düzülən bir sürü “təmas xətti, status-kvo, Dağlıq Qarabağın statusu, atəşkəsi pozmaq” və bir sıra erməni faşizminin içində bişdiyi min cür yalan-dolan, saxta problemlər və “zir-zibil” sözlər dilimizdən də silinib “cəhənnəmə getdi, gora getdi”. “Dağlıq Qarabağ” ifadəsi də dilimizdən təmizləndi, indi artıq sadəcə Qarabağ var, Azərbaycanın canı, bağrı, dilbər guşəsi. Çünki onu yaradan şərin biabırçı məğlubiyyəti ilə o ifadə də çıxdı dilimizdən. Dilimiz bir sürü xoşagəlməz söz və ifadələrdən təmizləndi və təmizlənəcək də, arınıb yenilənəcək. İndi artıq qazanılan bu qürurlu Zəfər Gününün sayəsində dilimizə yeni sözlər, ifadələr daxil olacaq. (Hətta Zəfərin əldə edilməsi, yeni bir tarixi mərhələnin və həyatın başlanması ilə əlaqədar bir sıra tarixizmə çevrilən sözlərin lüğətini hazırlamaq mümkün olduğu kimi, dildə yeni yaranan və leksik fonda daxil olacaq yeni sözlərin sözlüyünü də tərtib etmək mümkündür – R.Q.). İndi gündəmi məhz Zəfər dastanları tutacaq, dilimizin ilk əzbərinə çevrilən və elə ən fəal ifadəni təşkil edən “Zəfər Günü” söz birləşməsi olacaq. Bu ana sözümüz olan Zəfər Günümüzdən dilimizə daha nə qədər sözlər doğulacaq, dillər danışacaq. “Zəfər Bayrağı”, “Qələbə paradı”, “Müzəffər Azərbaycan Ordusu”, “Vətən Müharibəsi”, “Vətən Müharibəsi Qəhrəmanları”, “Vətən Müharibəsi qaziləri”, hətta “Suqovuşan”, “Çinarlı” kimi yer adları, “Naxçıvan dəhlizi”, “Naxçıvan-Bakı marşrutu”, “Naxçıvan-Şuşa-Bakı marşrutu” kimi ifadələr və daha nə qədər deyiləcək sözlər, bəhs olunacaq mətləblər olacaq. Bu müddətdə dilimizə həm də yeni ritorika, yeni ifadə tərzi və cümlə sintaksisləri daxil oldu. Ali Baş Komandanımızın dilindən həm də çoxsaylı və əbədi işlənəcək sintaktik quruluşlar, cümlə nümunələri deyildi. Ali Baş Komandanımızın nitqində dilimizin diplomatik qüdrəti, siyasi hünəri və hərb dili tematikası uğurla təzahürünü tapdı. “Qarabağ Azərbaycandır və nida işarəsi” cümləsinin tipinə uyğun olaraq “Şuşa bizimdir, Qarabağ Azərbaycandır!”, “Kəlbəcər bizimdir, Qarabağ Azərbaycandır” kimi cümlə modelləri fəallıq qazandı. Artıq hərbi vəziyyət elan olunan, torpaqlarımızın işğaldan azad olunan bir vaxtında dilimiz də silaha döndü, sözlər mərmiyə çevrildi, cümlə ritorikası raket kimi istifadə edildi. Mən əminəm ki, Azərbaycan dilinin tədrisi prosesində, müxtəlif replika və çıxışlarda Prezidentimizin “Qarabağ Azərbaycandır və nida işarəsi” cümlə tipinə uyğun nümunələr və örnəklər, o cümlədən “Əziz Şuşa, sən azadsan!”, “Əziz Şuşa, biz qayıtmışıq!”, “Əziz Şuşa, biz səni dirçəldəcəyik!”, “Şuşa bizimdir! Qarabağ bizimdir! Qarabağ Azərbaycandır!” kimi özünəməxsus quruluşlu nida cümlələri qəlibləşməklə bərabər, dildə artan nümunələri ilə çoxluq təşkil edəcək və bir dil vahidi, nitq elementi ənənəsi təşkil edəcəkdir. Zəfər, əlbəttə, qalibiyyət, məğrurluq və hünər deməkdir. Prezidentin bu müddət ərzindəki danışığı, çıxışları həm də mübariz və qalib bir sərkərdənin amiranə, hökmlü bir nitq tərzini, natiqlik nümunəsini də örnəyə çevirdi. Amiranəlik və qalibliyin təzahürü kimi düşmən ölkənin başçısının lətifəsayağı hədəfə çevrilməsi, gülüş obyekti olması və onlardan qaynaqlanan sənədlər, şərtlər, ifadələrlə bağlı sərt bir ismarıc ifadə edən “Nooldu Paşinyan? Bəs Cəbrayıla yol çəkirdin? Rəqs edirdin? Nooldu, hanı status? Cəhənnəmə getdi status, gora getdi status, gorbagor oldu status, yoxdur status... Nə qədər ki mən Prezidentəm, olmayacaq status!” kimi ifadələr dillər əzbəri oldu, düşməni ələ salan lətifə və anekdotların predmetinə çevrildi. Hətta qətiyyətlə deyərdik ki, Azərbaycan Respublikası Prezidenti cənab İlham Əliyevin “nooldu Paşinyan?”, “dəmir yumruq” kimi ifadələri dilimizdə zərbi-məsələ çevrildi. Habelə Azərbaycan Prezidentinin “...Biz özümüzü müdafiə etməyə və təcavüzkarı elə cəzalandırmağa qabilik ki, o bir daha bizim tərəfə baxmağa cəsarət etməsin” və “Biz onları iti qovan kimi qovuruq” kimi ifadələri də artıq dillər əzbərinə çevrilən məsəllərinə dönüb və dönəcək də.Yeni “İtiqovan” Pilotsuz Uçuş Aparatlarının da Azərbaycanın Müdafiə Sənayesi Nazirliyi tərəfindən hazırlanması bu məşhur ifadəni layiqli ada çevirməklə əbədiyaşarlığa çevirdi. Bu, həm də ciddiyyətlə bərabər düşməni gülüş hədəfinə çevirməklə öldürmək ənənəsində ana dilimizin yumoristik, öldürücü gülüş vasitəsi olmaq hünərini ifadə edirdi. Və bir də ən əsası vaxtilə düşmənin bolluğu, xəyanətlərin çoxluğu üzündən həm şəhid verən, həm də torpaqları işğal edilən əziz xalqımız bu Qələbə Gününün ardından artıq qürurlu, vüqarlı, qalib dili ilə amiranə, hökmlü danışıq ritorikasına da sahib oldu. İndi hər bir Azərbaycan vətəndaşı və dünyanın harasında olursa-olsun, yaşayan azərbaycanlı məhz inamla “Fəxr edirəm ki, mən azərbaycanlıyam!” müdrik kəlamı və Azərbaycan türkü olmağın kəlmeyi-şəhadətini ifadə etməyə, amiranə danışmağa qabil olacaq. Axı qalibin öz dili var!!! Qalibiyyət dili hökm, amiranəlik, özünə inam, güvən dilidir!.. Çəkən çəksin, çəkməyən də özü bilsin, biz qalibik ha! İndi Qarabağda, onun canında – Şuşada, Xankəndində və başqa can torpaqlarımızda, Xudafərində, Çinarlıda, Suqovuşanda Azərbaycan bayrağı can qardaşlarının gözlərinə məğrur-məğrur baxa-baxa, düşməninin bağrını çatlada-çatlada dalğalanır ha! Bu da qalib kimi dalğalanan Bayraq dilidir, qalib və azad Bayrağımızın dilidir!
Bu heç unudularmı ki, dilimiz həm də qardaşlıq və dostluq dilidir. Bütün zamanlarda, yaxşı gündə də, pis gündə də Türkiyə və Pakistan kimi qardaş ölkələrin, xüsusilə türk qardaşlarımızın qətiyyətli səsləniş və dəstək ifadələrində məhz bu qardaşlıq dili danışırdı. Sentyabrın 27-də kafir donlu düşmənlər sərhədlərimizə hücum çəkib müharibəni başladan saatdan Türkiyə Cümhuriyyəti yetkililəri “Biz bu haqq savaşında bütün qüvvəmiz və imkanlarımızla Can Azərbaycanın yanındayıq!” nidasından başlamış Zəfər Paradındakı Türkiyə Cümhuriyyəti və xalqının təmsilçisi olan Rəcəb Təyyib Ərdoğan cənablarının səmimi təbrik sözləri, Araz bayatısı və “Laçın, Laçın, ay Laçın, Can sənə qurban Laçın” yanıqlı ifadəsinə qədər qardaşlığın dilində bütün hisslərini ifadə etdi, qardaşlıq dilində danışaraq qardaşlığın təcəssümü və təzahürü kimi çıxış etdi. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “İnşaallah, qardaşım Ərdoğanla birlikdə Şuşaya gedəcəyik” mesajıda dildən süzülən qardaşlıq və birlik ismarıcının uğurlu nümunəsi, yıxılmaz körpüsü idi.
Əlbəttə, hələ çoz sözlər yaranacaq. Çox şeylər deyiləcək. Çünki azad edilən torpaqlarımızın bir də qurulub həyatla aşıb-daşan vaxtları olacaq, onların da öz sözü, söhbətləri olacaq. Hələ Şuşada Cıdır düzündə el birliyilə yandıracağımız tonqal ətrafında əl-ələ gedəcəyimiz yallı günü var. Bu Vətən müharibəsi günlərində bir daha göründü və təsdiqləndi ki, Şuşa həmrəylik məkanımız, birlik rəmzimizdir. Şuşa birliyimizin də, qardaşlığımızın, dostluğumuzun, hətta qəzəb və sevgimizin danışan dilidir! Bir sözlə, bu gündən – Zəfər Günümüzdən, Qələbə Paradımızdan başlayaraq dilimizdə yeni günlərimizlə əlaqələi çox-çox sözlər yaranacaq, dilimiz yeni bir tarixə, həyata açılacaq və yeni sözlərlə zənginləşəcək, yeni ton, intonasiya qazanacaq və daha nələr, nə qədər qələbə, quruculuq, qəhrəmanlıq dolu hekayələr danışılacaq!!! Şəhidlərimiz qəhrəmanlıq dilində, məzarlarımız daş dilində, ot dilində, Şuşamız, Xankəndimiz, Qarabağımız torpaq dilində, iş dilində hələ çox şeylər danışacaq, çox dastanlar bağlanacaq. Hələ Ağdamımız, Laçınımız, Zəngilanımız... otu ilə, torpağı ilə, daşı ilə dilə gəlib çox şeylər danışacaq. Xudafərin Arazın, daşın dililə çox məsələlər bəhs edəcək. Şuşamızdan Seyidin səsilə, Üzeyir nəfəsilə, Xarı bübülbül sevgisilə hələ çox Xudayar təsnifləri dinləyəcəyik. Hələ çox!!!
Ramiz QASIMOV,
Sadəcə Qələbə məğrurlu Azərbaycan vətəndaşı
Baxış sayı: 766
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 23:40
İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Zəngilan məscidinin açılışında iştirak ediblər
11-05-2024, 23:36
Samir Nuriyev Xankəndidə nazirlərlə iclas keçirdi - Fotolar
10-05-2024, 12:09
Rəsmilər Heydər Əliyevi yad edir - Fotolar
10-05-2024, 11:25
İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Ulu Öndər Heydər Əliyevin Fəxri xiyabanda məzarını ziyarət ediblər
9-05-2024, 19:16
İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva faşizm üzərində Qələbə uğrunda həlak olan Azərbaycan övladlarının xatirəsini ehtiramla anıblar
9-05-2024, 01:01
Baş Prokurorluqda Ulu Öndər Heydər Əliyevin anadan olmasının 101-ci ildönümü qeyd edilib
8-05-2024, 23:02
Sumqayıt Cümə Məscidində Ulu öndər Heydər Əliyevə həsr olunmuş tədbir-VİDEO+FOTOLAR
30-04-2024, 22:12
XTQ HEYƏTİNİN YARANMASININ 25 İLİ TAMAM OLUR
29-04-2024, 22:38
Heydər Əliyev Fondu və Xarici ölkələrlə dostluq üzrə Çin Xalq Assosiasiyası arasında gələcək əməkdaşlıq müzakirə olundu - Fotolar
29-04-2024, 20:09
Naxçıvanda “28 Aprel - Ümumdünya əməyin mühafizəsi günü” ilə əlaqədar tədbir keçirilib
29-04-2024, 19:23
Baş prokuror TİHEK-in rəhbəri ilə görüşüb
27-04-2024, 17:01
Prezident onları təltif etdi - Siyahı
18-04-2024, 16:46
Baş prokuror Çin Xalq Respublikasında işgüzar səfərdədir
15-04-2024, 20:45
Zərifə Əliyevanın Azərbaycan oftalmologiya elminin inkişafında müstəsna xidmətləri vardır
10-04-2024, 13:39
Sumqayıt Cümə Məscidində bayram namazı qılındı-VİDEO+FOTOLAR
9-04-2024, 23:27
İlham Əliyevdən Ramazan bayramı ilə bağlı paylaşım - Foto
8-04-2024, 23:24
Ordu haqda dezinformasiya yayanlar onlar imiş
8-04-2024, 15:27
Şeyx bayram vaxtını və fitrənin məbləğini açıqladı
6-04-2024, 23:38
Baş prokuror Neftçala rayonunda vətəndaşları qəbul edib
4-04-2024, 20:53
Bakıda Xəzəryanı dövlətlərin Baş Prokurorluqlarının beştərəfli görüşü təşkil edilib
2-04-2024, 16:00
Kamran Əliyev: Hüquq-mühafizə orqanlarında şəffaflığın artırılması istiqamətində işlər görülür
29-03-2024, 00:11
Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının 105 illiyi ilə bağlı təntənəli tədbir təşkil olunub
27-03-2024, 22:50
Ramazan ayının 18-ci gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
18-03-2024, 23:50
Prezident xalqı təbrik etdi
18-03-2024, 00:21
İlham Əliyevin NATO-nun Baş katibi ilə şam yeməyi əsnasında geniş tərkibdə görüş olub
5-03-2024, 15:47
Baş prokuror Cəlilabad rayonunda vətəndaşları qəbul edib
1-03-2024, 11:09
Bakıda Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 10-cu və Yaşıl Enerji Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 2-ci iclasları keçirilib
26-02-2024, 16:53
İlham Əliyev Xocalıda soyqırımı memorialının təməlini qoyub və rayon ictimaiyyətinin nümayəndələri ilə görüşüb
26-02-2024, 13:06
Rəsmilər Xocalı abidəsini ziyarət etdilər - Fotolar
26-02-2024, 12:53
Baş Prokurorluğun rəhbərliyi "Ana harayı" abidəsini ziyarət edib
25-02-2024, 11:32
İlham Əliyevdən Ərdoğana yubiley təbriki
23-02-2024, 23:37
Xocalı soyqırımı qurbanları anıldı
21-02-2024, 19:43
Prezident yeni icra başçısı təyin etdi
21-02-2024, 11:30
Kamilin Ermənistanın sorğusu ilə tutulduğu təsdiqləndi - Yenilənib
20-02-2024, 21:20
Keniyanın Baş prokuroru ölkəmizə işgüzar səfərə gəlib
20-02-2024, 13:32
"Tuttosport": "Yuventus" Alleqri ilə əməkdaşlığı dayandıra bilər
19-02-2024, 22:15
Azərbaycan-Türkiyə prezidentləri mətbuata bəyanatlarla çıxış ediblər
19-02-2024, 19:58
Qahirədə Azərbaycanın tanıtımı ilə bağlı tədbir təşkil olunub
19-02-2024, 11:56
İlham Əliyev Ankarada Anıtqəbiri ziyarət edib
17-02-2024, 21:10
İlham Əliyev ilə ABŞ-nin Dövlət katibi Antoni Blinkenin görüşü olub 17 fevral 2024, 17:59
17-02-2024, 20:45
İlham Əliyev ilə Ukrayna Prezidentinin görüşü olub
16-02-2024, 20:46
İlham Əliyevin Bundestaqın Almaniya-Cənubi Qafqaz parlament qrupunun sədri ilə görüşü olub
15-02-2024, 22:24
Mehriban Əliyeva akademik Arif Paşayevin yubileyini təbrik etdi - FOTO
15-02-2024, 21:51
Baş Prokuror 5 ailə üzvünün qətlə yetirilməsindən danışdı - “Müəyyən boşluqlar olub”
14-02-2024, 13:50
İlham Əliyev Ümummilli Lider Heydər Əliyevin məzarını ziyarət edib
14-02-2024, 12:15
İlham Əliyevin andiçmə mərasimi keçirilib
13-02-2024, 16:12
Baş prokuror Kamran Əliyev BMT-nin Azərbaycandakı rezident əlaqələndiricisini qəbul edib
10-02-2024, 16:01
Rauf Məmmədovun prokuror atası vəfat etdi
10-02-2024, 15:48
İlham Əliyev və oğlu Heydər Əliyev Hərbi Hava Qüvvələrinin hərbi obyektlərində olublar
8-02-2024, 13:41
Putin Əliyevi qələbə münasibətilə təbrik edib