23:40 / 20-10-2025
Boliviyanın yeni seçilmiş prezidenti Rusiya ilə imzalanmış litium müqaviləsini öyrənmək niyyətindədir
23:30 / 20-10-2025
Məktəbliləri bıçaqla hədələyən şəxs saxlanılıb
20:08 / 20-10-2025
Prezident onları təltif etdi - Sərəncam
20:00 / 20-10-2025
İlham Əliyev Qazaxıstana dövlət səfərinə gəlib
19:54 / 20-10-2025
Məktəbli qıza qarşı cinsi istismarda ittiham olunan 56 yaşlı tramvay sürücüsü həbs edilib
17:08 / 20-10-2025
Dağadırmanma yarışı zamanı itkin düşən qadının axtarışları davam etdirilir
17:05 / 20-10-2025
Keçmiş meşə təsərrüfatı naziri rüşvətxorluqda təqsirli bilinib
16:46 / 20-10-2025
Vitkoff: "Sülh müqavilələri yoluxucu oldu"
16:43 / 20-10-2025
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi: Rusiya Əfqanıstan və Pakistan arasında atəşkəsi alqışlayır
16:30 / 20-10-2025
Mixalkov Amerika kinosunun Rusiyada niyə xoşagəlməz hala gəldiyini izah etdi
16:26 / 20-10-2025
Qadının bədən hissələri tapılıb
16:20 / 20-10-2025
Politoloq Dudakov: "Tramp Zelenskiyə sataşmaqdan həzz alır"
16:06 / 20-10-2025
Məhkəmə iş adamının həyat yoldaşına hücumda şübhəli bilinən şəxsi qiyabi həbs edib
16:03 / 20-10-2025
İçərisində 1,6 milyon rubl olan itmiş bağlamanı oğurlayan şəxs tutulub
15:59 / 20-10-2025
Təhlükəsizlik qüvvələri Ermənistanın Gümrü şəhərinin merini saxlayıb
09:52 / 20-10-2025
Mərakeş gənclər arasında ilk dünya çempionatının qalibi oldu
09:49 / 20-10-2025
Yeniyetmələr qəbiristanlıqda 80-dən çox məzar daşını zədələyiblər
09:47 / 20-10-2025
Zaxarova: "Aİ Putin-Tramp görüşü ərəfəsində “təxribatçı hərəkətlərə” əl atır
09:44 / 20-10-2025
"Reuters": Tramp Ukraynaya "Tomaqavk" raketlərini verməkdən imtina etdi
09:43 / 20-10-2025
Təyyarənin təcili enişinin ilkin səbəbi açıqlanıb
09:39 / 20-10-2025
İş adamından 1,9 milyon rubl rüşvət almaqda şübhəli bilinən məmur saxlanılıb
09:37 / 20-10-2025
Sürücü ölümlə nəticələnən qəzanın sübutunu ört-basdır etmək üçün avtomobilini yandırıb
09:30 / 20-10-2025
Deputat Könül Nurullayeva vətəndaşlarla görüş keçirib
09:21 / 20-10-2025
Sumqayıtda şəhid Elmar Nəsibovun anım günündən-VİDEO+FOTOLAR
01:16 / 20-10-2025
Sumqayıtda şəhid Elçin Hüseynovun anım günü keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
23:03 / 19-10-2025
Şimali Kiprin yeni prezidenti o oldu
23:00 / 19-10-2025
“Kimin qarın ağrısı varsa, adımı hallandırır” - Elmar Məmmədyarov
18:42 / 19-10-2025
Tramp Qəzza zolağında Amerika hərbçilərinin olmayacağını təsdiqləyib
16:54 / 19-10-2025
Uşaq bağçasında baş verən qanunsuzluqlarla bağlı prokurorluq araşdırmalara başlayıb
16:50 / 19-10-2025
Jeleznoqorsk administrasiyası rəhbərinin birinci müavini saxlanılıb
16:47 / 19-10-2025
Fransanın Mədəniyyət Naziri Dati: "Luvrda soyğunçuluq peşəkarlar tərəfindən həyata keçirilib"
15:11 / 19-10-2025
"Parisien": Luvr yaxınlığında tapılan İmperator Yevgeninin oğurlanmış tacı
15:08 / 19-10-2025
İsrailin Milli Təhlükəsizlik Naziri Qəzzada müharibənin bərpasına çağırıb
15:06 / 19-10-2025
FHN: Evdə baş verən yanğında üç uşaq nəzarətsiz qalıb
14:59 / 19-10-2025
Vüqar Rəhimzadə: "Mehriban xanım Əliyevanın Vatikana səfəri ölkəmizin multikultural dəyərlərin inkişafına verdiyi töhfələrin təsdiqidir"
14:58 / 19-10-2025
ABŞ-da ukraynalı qaçqınlar ölkədə qalmaq hüququ üçün 1000 dollar ödəməyə başlayacaqlar
MƏNİM ZƏFƏR DİLİM-Ramiz QASIMOV
Tarix: 15-12-2020 14:18 | Bölmə: Gündəm
Xalq şairi Məmməd Arazın çox yerinə düşən və məşhur “Əsgər qəbri haqqında ballada” əsərində diqqəti cəlb edən belə qəribə misraları var:
Bu şəhərdə sakinlərin
söhbətləri
daş dilində.
Sevgiləri, nifrətləri
daş dilində.
Daş dilinin elə ağır
havası var,
Daş dilinin hələ susmaz
davası var...
Ey balladam, dindir onu,
qəbir dinər.
...Alışar o,
danışar o,
od dilində.
Göyərər o,
söz deyər o,
ot dilində.
Şair doğru deyirdi, hər şeyin öz dili var... Quş dili, ot dili, daş dili... Amma mən bu gün beynimi daha çox qurcalayan Zəfər dilindən danışmaq istəyirəm. O dildən ki bir-birimizin qəlbindən xəbər verənləri dilimizdən, gözlərimizdən anladığımız bir dildir. O dildən ki bu dil bizim həmrəyliyimizin səsi, birliyimizin dilidir. O dil mübarizə və qətiyyət rəmzi olan əsgərimizin dilidir, müdriklik və cəsarət nümunəsi olan Sərkərdə dilimizdir, Vətən, el-oba, torpağa sevgi, məhəbbət dilimizdir, Şuşa dilimiz, Qarabağ səsimizdir! O dil ki məhəbbətimizi, sevgimizi, qardaşlıq və dostluğumuzu, əlbəttə ki, nifrətimizi, ikrahımızı və qəzəbimizi b üküb ifadə edə bildiyimiz bir hislərimizin dilidir. Sözün qısası, xalqımızın birliyi, qardaşlığımızın gücü, döyüşən oğlanlarımızın – Milli Ordumuzun qeyrət və əzmi ilə 30 ildir, işğal altında saxlanılan doğma, əziz torpaqlarımız azad edildi. Qartal qanadlı Vətənimiz artıq dünya və səma üzərində qoşa qanadları ilə uçur. Xalqımız üçün müqəddəs yurd yerimiz olan Şuşanın noyabr ayının 8-də işğalçı qüvvələrdən böyük hünərlə, vətən məhəbbətli, türk qeyrətli rəşadətli əsgərlərimizin döyüş əzmi ilə təmizləndikdən sonra həyatımız, ümidlərimiz, zamanımız, hətta baxışlarımız, dilimiz dəyişdi. Dədəmiz Qorqud demişkən, sularımız qurumuşdu, çağladı axı, obalarımız yıxılmışdı, dirçəldi axı... Dilimiz, dilçəyimiz dirçəldi demək... Zəfər Günümüz yeni tariximz oldu. Bizlərdə ənənədir axı, tarixi möhtəşəm hadisələrdən başlamaq. Tariximizin ən möhtəşəm günü Zəfər Günümüzdən başlayır və başlayacaq hər şeyimiz. O Zəfər ilində, o Zəfər günüdə, Şuşanı alan ildə, Qarabağı alan vaxtda, Azərbaycan qələbə çalan vaxtda, erməniləri iti qovan ildə və s. Şuşanı aıldığımız il, aldığımız gün yeni doğuluş – diriliş günümüz oldu həyatımız üçün. Böyük Zəfərin əldə olunması təkcə həyatımızı dəyişmədi, həm də dilimzdə də inqilab, yeni dövr, dönəm - epoxa başlatdı. Tarixi bir Zəfər həm də artıq dilimzdə bir müddət əvvəl tez-tez, sıxlıqla işlədilən sözlərə son qoydu, onları kədər və təəssüf dolu tarixlə bərabər keçmişə tolazladı. “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi” məhz o xoşagəlməz tarixi hadisələrin ən ümumiləşmişi, simvolu idi ki, bu anlayış civarında yaranan bütün sözlər də onunla bərabər tarixə qovuşdu. Xalqımızın Mübarizə qeyrətli, Qələbə müjdəli sərkərdəsi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev xalqa müjdə dolu xəbərlərlə səslənərkən demişdi:“İndi artıq Dağlıq Qarabağ münaqişəsi yoxdur!” “Bir daha deyirəm, status-kvo yoxdur, təmas xətti yoxdur. Ermənilərin öz orduları haqqında uydurduğu yenilməz ordu əfsanəsi yoxdur!” Bəli, Azərbaycan xalqının dillərə və hətta əsrlərə dastan olacaq Zəfər hadisəsi nəinki ermənilərin özləri haqda uydurduqları bütün əfsanələri bitirdi, həm də İkinci Dünya müharibəsində bəşəriyyətin faşizm zülmündən xilasına möhtəşəm xidmətlər göstərmiş Azərbaycan müasir dövrdə neofaşizm olraq meydan sulayan ermənizmin dibinə baltanı çalmaqla bütün bəşəriyyətin canını bu bəladan qurtarmaq yolunda əzmini ortaya qoydu. Azərbaycanın Vətən müharibəsi uğrunda qazandığı böyük Zəfər Günü hər şeyi yenidən yazmağa zərurət yaratdı. Bəli, qazanılan böyük Zəfər təkcə hərb tariximiz üçün deyil, təkcə uğurlu diplomatiyamızın, informasiya sahəsindəki nailiyyətlərimizin qələbə təntənəsi deyil, həm də və daha çox ən yeni tarixin sabaha aydınlıq gətirən üzü və özülüdür. Bəli, 44 günlük bir Zəfər mücadiləsi 30 ilin müddətində dilimizi yağır edən bir çox sözlərinə də Zəfər şapalağı vurdu. Ali Baş Komandanımızın dediyi kimi, “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi yoxdur!”, deməli, artıq bu problem ətrafında dolaşan ifadələr ordusu da yox olacaq. “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi” ifadəsinin ardınca düzülən bir sürü “təmas xətti, status-kvo, Dağlıq Qarabağın statusu, atəşkəsi pozmaq” və bir sıra erməni faşizminin içində bişdiyi min cür yalan-dolan, saxta problemlər və “zir-zibil” sözlər dilimizdən də silinib “cəhənnəmə getdi, gora getdi”. “Dağlıq Qarabağ” ifadəsi də dilimizdən təmizləndi, indi artıq sadəcə Qarabağ var, Azərbaycanın canı, bağrı, dilbər guşəsi. Çünki onu yaradan şərin biabırçı məğlubiyyəti ilə o ifadə də çıxdı dilimizdən. Dilimiz bir sürü xoşagəlməz söz və ifadələrdən təmizləndi və təmizlənəcək də, arınıb yenilənəcək. İndi artıq qazanılan bu qürurlu Zəfər Gününün sayəsində dilimizə yeni sözlər, ifadələr daxil olacaq. (Hətta Zəfərin əldə edilməsi, yeni bir tarixi mərhələnin və həyatın başlanması ilə əlaqədar bir sıra tarixizmə çevrilən sözlərin lüğətini hazırlamaq mümkün olduğu kimi, dildə yeni yaranan və leksik fonda daxil olacaq yeni sözlərin sözlüyünü də tərtib etmək mümkündür – R.Q.). İndi gündəmi məhz Zəfər dastanları tutacaq, dilimizin ilk əzbərinə çevrilən və elə ən fəal ifadəni təşkil edən “Zəfər Günü” söz birləşməsi olacaq. Bu ana sözümüz olan Zəfər Günümüzdən dilimizə daha nə qədər sözlər doğulacaq, dillər danışacaq. “Zəfər Bayrağı”, “Qələbə paradı”, “Müzəffər Azərbaycan Ordusu”, “Vətən Müharibəsi”, “Vətən Müharibəsi Qəhrəmanları”, “Vətən Müharibəsi qaziləri”, hətta “Suqovuşan”, “Çinarlı” kimi yer adları, “Naxçıvan dəhlizi”, “Naxçıvan-Bakı marşrutu”, “Naxçıvan-Şuşa-Bakı marşrutu” kimi ifadələr və daha nə qədər deyiləcək sözlər, bəhs olunacaq mətləblər olacaq. Bu müddətdə dilimizə həm də yeni ritorika, yeni ifadə tərzi və cümlə sintaksisləri daxil oldu. Ali Baş Komandanımızın dilindən həm də çoxsaylı və əbədi işlənəcək sintaktik quruluşlar, cümlə nümunələri deyildi. Ali Baş Komandanımızın nitqində dilimizin diplomatik qüdrəti, siyasi hünəri və hərb dili tematikası uğurla təzahürünü tapdı. “Qarabağ Azərbaycandır və nida işarəsi” cümləsinin tipinə uyğun olaraq “Şuşa bizimdir, Qarabağ Azərbaycandır!”, “Kəlbəcər bizimdir, Qarabağ Azərbaycandır” kimi cümlə modelləri fəallıq qazandı. Artıq hərbi vəziyyət elan olunan, torpaqlarımızın işğaldan azad olunan bir vaxtında dilimiz də silaha döndü, sözlər mərmiyə çevrildi, cümlə ritorikası raket kimi istifadə edildi. Mən əminəm ki, Azərbaycan dilinin tədrisi prosesində, müxtəlif replika və çıxışlarda Prezidentimizin “Qarabağ Azərbaycandır və nida işarəsi” cümlə tipinə uyğun nümunələr və örnəklər, o cümlədən “Əziz Şuşa, sən azadsan!”, “Əziz Şuşa, biz qayıtmışıq!”, “Əziz Şuşa, biz səni dirçəldəcəyik!”, “Şuşa bizimdir! Qarabağ bizimdir! Qarabağ Azərbaycandır!” kimi özünəməxsus quruluşlu nida cümlələri qəlibləşməklə bərabər, dildə artan nümunələri ilə çoxluq təşkil edəcək və bir dil vahidi, nitq elementi ənənəsi təşkil edəcəkdir. Zəfər, əlbəttə, qalibiyyət, məğrurluq və hünər deməkdir. Prezidentin bu müddət ərzindəki danışığı, çıxışları həm də mübariz və qalib bir sərkərdənin amiranə, hökmlü bir nitq tərzini, natiqlik nümunəsini də örnəyə çevirdi. Amiranəlik və qalibliyin təzahürü kimi düşmən ölkənin başçısının lətifəsayağı hədəfə çevrilməsi, gülüş obyekti olması və onlardan qaynaqlanan sənədlər, şərtlər, ifadələrlə bağlı sərt bir ismarıc ifadə edən “Nooldu Paşinyan? Bəs Cəbrayıla yol çəkirdin? Rəqs edirdin? Nooldu, hanı status? Cəhənnəmə getdi status, gora getdi status, gorbagor oldu status, yoxdur status... Nə qədər ki mən Prezidentəm, olmayacaq status!” kimi ifadələr dillər əzbəri oldu, düşməni ələ salan lətifə və anekdotların predmetinə çevrildi. Hətta qətiyyətlə deyərdik ki, Azərbaycan Respublikası Prezidenti cənab İlham Əliyevin “nooldu Paşinyan?”, “dəmir yumruq” kimi ifadələri dilimizdə zərbi-məsələ çevrildi. Habelə Azərbaycan Prezidentinin “...Biz özümüzü müdafiə etməyə və təcavüzkarı elə cəzalandırmağa qabilik ki, o bir daha bizim tərəfə baxmağa cəsarət etməsin” və “Biz onları iti qovan kimi qovuruq” kimi ifadələri də artıq dillər əzbərinə çevrilən məsəllərinə dönüb və dönəcək də.Yeni “İtiqovan” Pilotsuz Uçuş Aparatlarının da Azərbaycanın Müdafiə Sənayesi Nazirliyi tərəfindən hazırlanması bu məşhur ifadəni layiqli ada çevirməklə əbədiyaşarlığa çevirdi. Bu, həm də ciddiyyətlə bərabər düşməni gülüş hədəfinə çevirməklə öldürmək ənənəsində ana dilimizin yumoristik, öldürücü gülüş vasitəsi olmaq hünərini ifadə edirdi. Və bir də ən əsası vaxtilə düşmənin bolluğu, xəyanətlərin çoxluğu üzündən həm şəhid verən, həm də torpaqları işğal edilən əziz xalqımız bu Qələbə Gününün ardından artıq qürurlu, vüqarlı, qalib dili ilə amiranə, hökmlü danışıq ritorikasına da sahib oldu. İndi hər bir Azərbaycan vətəndaşı və dünyanın harasında olursa-olsun, yaşayan azərbaycanlı məhz inamla “Fəxr edirəm ki, mən azərbaycanlıyam!” müdrik kəlamı və Azərbaycan türkü olmağın kəlmeyi-şəhadətini ifadə etməyə, amiranə danışmağa qabil olacaq. Axı qalibin öz dili var!!! Qalibiyyət dili hökm, amiranəlik, özünə inam, güvən dilidir!.. Çəkən çəksin, çəkməyən də özü bilsin, biz qalibik ha! İndi Qarabağda, onun canında – Şuşada, Xankəndində və başqa can torpaqlarımızda, Xudafərində, Çinarlıda, Suqovuşanda Azərbaycan bayrağı can qardaşlarının gözlərinə məğrur-məğrur baxa-baxa, düşməninin bağrını çatlada-çatlada dalğalanır ha! Bu da qalib kimi dalğalanan Bayraq dilidir, qalib və azad Bayrağımızın dilidir!
Bu heç unudularmı ki, dilimiz həm də qardaşlıq və dostluq dilidir. Bütün zamanlarda, yaxşı gündə də, pis gündə də Türkiyə və Pakistan kimi qardaş ölkələrin, xüsusilə türk qardaşlarımızın qətiyyətli səsləniş və dəstək ifadələrində məhz bu qardaşlıq dili danışırdı. Sentyabrın 27-də kafir donlu düşmənlər sərhədlərimizə hücum çəkib müharibəni başladan saatdan Türkiyə Cümhuriyyəti yetkililəri “Biz bu haqq savaşında bütün qüvvəmiz və imkanlarımızla Can Azərbaycanın yanındayıq!” nidasından başlamış Zəfər Paradındakı Türkiyə Cümhuriyyəti və xalqının təmsilçisi olan Rəcəb Təyyib Ərdoğan cənablarının səmimi təbrik sözləri, Araz bayatısı və “Laçın, Laçın, ay Laçın, Can sənə qurban Laçın” yanıqlı ifadəsinə qədər qardaşlığın dilində bütün hisslərini ifadə etdi, qardaşlıq dilində danışaraq qardaşlığın təcəssümü və təzahürü kimi çıxış etdi. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “İnşaallah, qardaşım Ərdoğanla birlikdə Şuşaya gedəcəyik” mesajıda dildən süzülən qardaşlıq və birlik ismarıcının uğurlu nümunəsi, yıxılmaz körpüsü idi.
Əlbəttə, hələ çoz sözlər yaranacaq. Çox şeylər deyiləcək. Çünki azad edilən torpaqlarımızın bir də qurulub həyatla aşıb-daşan vaxtları olacaq, onların da öz sözü, söhbətləri olacaq. Hələ Şuşada Cıdır düzündə el birliyilə yandıracağımız tonqal ətrafında əl-ələ gedəcəyimiz yallı günü var. Bu Vətən müharibəsi günlərində bir daha göründü və təsdiqləndi ki, Şuşa həmrəylik məkanımız, birlik rəmzimizdir. Şuşa birliyimizin də, qardaşlığımızın, dostluğumuzun, hətta qəzəb və sevgimizin danışan dilidir! Bir sözlə, bu gündən – Zəfər Günümüzdən, Qələbə Paradımızdan başlayaraq dilimizdə yeni günlərimizlə əlaqələi çox-çox sözlər yaranacaq, dilimiz yeni bir tarixə, həyata açılacaq və yeni sözlərlə zənginləşəcək, yeni ton, intonasiya qazanacaq və daha nələr, nə qədər qələbə, quruculuq, qəhrəmanlıq dolu hekayələr danışılacaq!!! Şəhidlərimiz qəhrəmanlıq dilində, məzarlarımız daş dilində, ot dilində, Şuşamız, Xankəndimiz, Qarabağımız torpaq dilində, iş dilində hələ çox şeylər danışacaq, çox dastanlar bağlanacaq. Hələ Ağdamımız, Laçınımız, Zəngilanımız... otu ilə, torpağı ilə, daşı ilə dilə gəlib çox şeylər danışacaq. Xudafərin Arazın, daşın dililə çox məsələlər bəhs edəcək. Şuşamızdan Seyidin səsilə, Üzeyir nəfəsilə, Xarı bübülbül sevgisilə hələ çox Xudayar təsnifləri dinləyəcəyik. Hələ çox!!!
Ramiz QASIMOV,
Sadəcə Qələbə məğrurlu Azərbaycan vətəndaşı
Baxış sayı: 935
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 15-12-2020 14:18 | Bölmə: Gündəm
Xalq şairi Məmməd Arazın çox yerinə düşən və məşhur “Əsgər qəbri haqqında ballada” əsərində diqqəti cəlb edən belə qəribə misraları var:
Bu şəhərdə sakinlərin
söhbətləri
daş dilində.
Sevgiləri, nifrətləri
daş dilində.
Daş dilinin elə ağır
havası var,
Daş dilinin hələ susmaz
davası var...
Ey balladam, dindir onu,
qəbir dinər.
...Alışar o,
danışar o,
od dilində.
Göyərər o,
söz deyər o,
ot dilində.
Şair doğru deyirdi, hər şeyin öz dili var... Quş dili, ot dili, daş dili... Amma mən bu gün beynimi daha çox qurcalayan Zəfər dilindən danışmaq istəyirəm. O dildən ki bir-birimizin qəlbindən xəbər verənləri dilimizdən, gözlərimizdən anladığımız bir dildir. O dildən ki bu dil bizim həmrəyliyimizin səsi, birliyimizin dilidir. O dil mübarizə və qətiyyət rəmzi olan əsgərimizin dilidir, müdriklik və cəsarət nümunəsi olan Sərkərdə dilimizdir, Vətən, el-oba, torpağa sevgi, məhəbbət dilimizdir, Şuşa dilimiz, Qarabağ səsimizdir! O dil ki məhəbbətimizi, sevgimizi, qardaşlıq və dostluğumuzu, əlbəttə ki, nifrətimizi, ikrahımızı və qəzəbimizi b üküb ifadə edə bildiyimiz bir hislərimizin dilidir. Sözün qısası, xalqımızın birliyi, qardaşlığımızın gücü, döyüşən oğlanlarımızın – Milli Ordumuzun qeyrət və əzmi ilə 30 ildir, işğal altında saxlanılan doğma, əziz torpaqlarımız azad edildi. Qartal qanadlı Vətənimiz artıq dünya və səma üzərində qoşa qanadları ilə uçur. Xalqımız üçün müqəddəs yurd yerimiz olan Şuşanın noyabr ayının 8-də işğalçı qüvvələrdən böyük hünərlə, vətən məhəbbətli, türk qeyrətli rəşadətli əsgərlərimizin döyüş əzmi ilə təmizləndikdən sonra həyatımız, ümidlərimiz, zamanımız, hətta baxışlarımız, dilimiz dəyişdi. Dədəmiz Qorqud demişkən, sularımız qurumuşdu, çağladı axı, obalarımız yıxılmışdı, dirçəldi axı... Dilimiz, dilçəyimiz dirçəldi demək... Zəfər Günümüz yeni tariximz oldu. Bizlərdə ənənədir axı, tarixi möhtəşəm hadisələrdən başlamaq. Tariximizin ən möhtəşəm günü Zəfər Günümüzdən başlayır və başlayacaq hər şeyimiz. O Zəfər ilində, o Zəfər günüdə, Şuşanı alan ildə, Qarabağı alan vaxtda, Azərbaycan qələbə çalan vaxtda, erməniləri iti qovan ildə və s. Şuşanı aıldığımız il, aldığımız gün yeni doğuluş – diriliş günümüz oldu həyatımız üçün. Böyük Zəfərin əldə olunması təkcə həyatımızı dəyişmədi, həm də dilimzdə də inqilab, yeni dövr, dönəm - epoxa başlatdı. Tarixi bir Zəfər həm də artıq dilimzdə bir müddət əvvəl tez-tez, sıxlıqla işlədilən sözlərə son qoydu, onları kədər və təəssüf dolu tarixlə bərabər keçmişə tolazladı. “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi” məhz o xoşagəlməz tarixi hadisələrin ən ümumiləşmişi, simvolu idi ki, bu anlayış civarında yaranan bütün sözlər də onunla bərabər tarixə qovuşdu. Xalqımızın Mübarizə qeyrətli, Qələbə müjdəli sərkərdəsi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev xalqa müjdə dolu xəbərlərlə səslənərkən demişdi:“İndi artıq Dağlıq Qarabağ münaqişəsi yoxdur!” “Bir daha deyirəm, status-kvo yoxdur, təmas xətti yoxdur. Ermənilərin öz orduları haqqında uydurduğu yenilməz ordu əfsanəsi yoxdur!” Bəli, Azərbaycan xalqının dillərə və hətta əsrlərə dastan olacaq Zəfər hadisəsi nəinki ermənilərin özləri haqda uydurduqları bütün əfsanələri bitirdi, həm də İkinci Dünya müharibəsində bəşəriyyətin faşizm zülmündən xilasına möhtəşəm xidmətlər göstərmiş Azərbaycan müasir dövrdə neofaşizm olraq meydan sulayan ermənizmin dibinə baltanı çalmaqla bütün bəşəriyyətin canını bu bəladan qurtarmaq yolunda əzmini ortaya qoydu. Azərbaycanın Vətən müharibəsi uğrunda qazandığı böyük Zəfər Günü hər şeyi yenidən yazmağa zərurət yaratdı. Bəli, qazanılan böyük Zəfər təkcə hərb tariximiz üçün deyil, təkcə uğurlu diplomatiyamızın, informasiya sahəsindəki nailiyyətlərimizin qələbə təntənəsi deyil, həm də və daha çox ən yeni tarixin sabaha aydınlıq gətirən üzü və özülüdür. Bəli, 44 günlük bir Zəfər mücadiləsi 30 ilin müddətində dilimizi yağır edən bir çox sözlərinə də Zəfər şapalağı vurdu. Ali Baş Komandanımızın dediyi kimi, “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi yoxdur!”, deməli, artıq bu problem ətrafında dolaşan ifadələr ordusu da yox olacaq. “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi” ifadəsinin ardınca düzülən bir sürü “təmas xətti, status-kvo, Dağlıq Qarabağın statusu, atəşkəsi pozmaq” və bir sıra erməni faşizminin içində bişdiyi min cür yalan-dolan, saxta problemlər və “zir-zibil” sözlər dilimizdən də silinib “cəhənnəmə getdi, gora getdi”. “Dağlıq Qarabağ” ifadəsi də dilimizdən təmizləndi, indi artıq sadəcə Qarabağ var, Azərbaycanın canı, bağrı, dilbər guşəsi. Çünki onu yaradan şərin biabırçı məğlubiyyəti ilə o ifadə də çıxdı dilimizdən. Dilimiz bir sürü xoşagəlməz söz və ifadələrdən təmizləndi və təmizlənəcək də, arınıb yenilənəcək. İndi artıq qazanılan bu qürurlu Zəfər Gününün sayəsində dilimizə yeni sözlər, ifadələr daxil olacaq. (Hətta Zəfərin əldə edilməsi, yeni bir tarixi mərhələnin və həyatın başlanması ilə əlaqədar bir sıra tarixizmə çevrilən sözlərin lüğətini hazırlamaq mümkün olduğu kimi, dildə yeni yaranan və leksik fonda daxil olacaq yeni sözlərin sözlüyünü də tərtib etmək mümkündür – R.Q.). İndi gündəmi məhz Zəfər dastanları tutacaq, dilimizin ilk əzbərinə çevrilən və elə ən fəal ifadəni təşkil edən “Zəfər Günü” söz birləşməsi olacaq. Bu ana sözümüz olan Zəfər Günümüzdən dilimizə daha nə qədər sözlər doğulacaq, dillər danışacaq. “Zəfər Bayrağı”, “Qələbə paradı”, “Müzəffər Azərbaycan Ordusu”, “Vətən Müharibəsi”, “Vətən Müharibəsi Qəhrəmanları”, “Vətən Müharibəsi qaziləri”, hətta “Suqovuşan”, “Çinarlı” kimi yer adları, “Naxçıvan dəhlizi”, “Naxçıvan-Bakı marşrutu”, “Naxçıvan-Şuşa-Bakı marşrutu” kimi ifadələr və daha nə qədər deyiləcək sözlər, bəhs olunacaq mətləblər olacaq. Bu müddətdə dilimizə həm də yeni ritorika, yeni ifadə tərzi və cümlə sintaksisləri daxil oldu. Ali Baş Komandanımızın dilindən həm də çoxsaylı və əbədi işlənəcək sintaktik quruluşlar, cümlə nümunələri deyildi. Ali Baş Komandanımızın nitqində dilimizin diplomatik qüdrəti, siyasi hünəri və hərb dili tematikası uğurla təzahürünü tapdı. “Qarabağ Azərbaycandır və nida işarəsi” cümləsinin tipinə uyğun olaraq “Şuşa bizimdir, Qarabağ Azərbaycandır!”, “Kəlbəcər bizimdir, Qarabağ Azərbaycandır” kimi cümlə modelləri fəallıq qazandı. Artıq hərbi vəziyyət elan olunan, torpaqlarımızın işğaldan azad olunan bir vaxtında dilimiz də silaha döndü, sözlər mərmiyə çevrildi, cümlə ritorikası raket kimi istifadə edildi. Mən əminəm ki, Azərbaycan dilinin tədrisi prosesində, müxtəlif replika və çıxışlarda Prezidentimizin “Qarabağ Azərbaycandır və nida işarəsi” cümlə tipinə uyğun nümunələr və örnəklər, o cümlədən “Əziz Şuşa, sən azadsan!”, “Əziz Şuşa, biz qayıtmışıq!”, “Əziz Şuşa, biz səni dirçəldəcəyik!”, “Şuşa bizimdir! Qarabağ bizimdir! Qarabağ Azərbaycandır!” kimi özünəməxsus quruluşlu nida cümlələri qəlibləşməklə bərabər, dildə artan nümunələri ilə çoxluq təşkil edəcək və bir dil vahidi, nitq elementi ənənəsi təşkil edəcəkdir. Zəfər, əlbəttə, qalibiyyət, məğrurluq və hünər deməkdir. Prezidentin bu müddət ərzindəki danışığı, çıxışları həm də mübariz və qalib bir sərkərdənin amiranə, hökmlü bir nitq tərzini, natiqlik nümunəsini də örnəyə çevirdi. Amiranəlik və qalibliyin təzahürü kimi düşmən ölkənin başçısının lətifəsayağı hədəfə çevrilməsi, gülüş obyekti olması və onlardan qaynaqlanan sənədlər, şərtlər, ifadələrlə bağlı sərt bir ismarıc ifadə edən “Nooldu Paşinyan? Bəs Cəbrayıla yol çəkirdin? Rəqs edirdin? Nooldu, hanı status? Cəhənnəmə getdi status, gora getdi status, gorbagor oldu status, yoxdur status... Nə qədər ki mən Prezidentəm, olmayacaq status!” kimi ifadələr dillər əzbəri oldu, düşməni ələ salan lətifə və anekdotların predmetinə çevrildi. Hətta qətiyyətlə deyərdik ki, Azərbaycan Respublikası Prezidenti cənab İlham Əliyevin “nooldu Paşinyan?”, “dəmir yumruq” kimi ifadələri dilimizdə zərbi-məsələ çevrildi. Habelə Azərbaycan Prezidentinin “...Biz özümüzü müdafiə etməyə və təcavüzkarı elə cəzalandırmağa qabilik ki, o bir daha bizim tərəfə baxmağa cəsarət etməsin” və “Biz onları iti qovan kimi qovuruq” kimi ifadələri də artıq dillər əzbərinə çevrilən məsəllərinə dönüb və dönəcək də.Yeni “İtiqovan” Pilotsuz Uçuş Aparatlarının da Azərbaycanın Müdafiə Sənayesi Nazirliyi tərəfindən hazırlanması bu məşhur ifadəni layiqli ada çevirməklə əbədiyaşarlığa çevirdi. Bu, həm də ciddiyyətlə bərabər düşməni gülüş hədəfinə çevirməklə öldürmək ənənəsində ana dilimizin yumoristik, öldürücü gülüş vasitəsi olmaq hünərini ifadə edirdi. Və bir də ən əsası vaxtilə düşmənin bolluğu, xəyanətlərin çoxluğu üzündən həm şəhid verən, həm də torpaqları işğal edilən əziz xalqımız bu Qələbə Gününün ardından artıq qürurlu, vüqarlı, qalib dili ilə amiranə, hökmlü danışıq ritorikasına da sahib oldu. İndi hər bir Azərbaycan vətəndaşı və dünyanın harasında olursa-olsun, yaşayan azərbaycanlı məhz inamla “Fəxr edirəm ki, mən azərbaycanlıyam!” müdrik kəlamı və Azərbaycan türkü olmağın kəlmeyi-şəhadətini ifadə etməyə, amiranə danışmağa qabil olacaq. Axı qalibin öz dili var!!! Qalibiyyət dili hökm, amiranəlik, özünə inam, güvən dilidir!.. Çəkən çəksin, çəkməyən də özü bilsin, biz qalibik ha! İndi Qarabağda, onun canında – Şuşada, Xankəndində və başqa can torpaqlarımızda, Xudafərində, Çinarlıda, Suqovuşanda Azərbaycan bayrağı can qardaşlarının gözlərinə məğrur-məğrur baxa-baxa, düşməninin bağrını çatlada-çatlada dalğalanır ha! Bu da qalib kimi dalğalanan Bayraq dilidir, qalib və azad Bayrağımızın dilidir!
Bu heç unudularmı ki, dilimiz həm də qardaşlıq və dostluq dilidir. Bütün zamanlarda, yaxşı gündə də, pis gündə də Türkiyə və Pakistan kimi qardaş ölkələrin, xüsusilə türk qardaşlarımızın qətiyyətli səsləniş və dəstək ifadələrində məhz bu qardaşlıq dili danışırdı. Sentyabrın 27-də kafir donlu düşmənlər sərhədlərimizə hücum çəkib müharibəni başladan saatdan Türkiyə Cümhuriyyəti yetkililəri “Biz bu haqq savaşında bütün qüvvəmiz və imkanlarımızla Can Azərbaycanın yanındayıq!” nidasından başlamış Zəfər Paradındakı Türkiyə Cümhuriyyəti və xalqının təmsilçisi olan Rəcəb Təyyib Ərdoğan cənablarının səmimi təbrik sözləri, Araz bayatısı və “Laçın, Laçın, ay Laçın, Can sənə qurban Laçın” yanıqlı ifadəsinə qədər qardaşlığın dilində bütün hisslərini ifadə etdi, qardaşlıq dilində danışaraq qardaşlığın təcəssümü və təzahürü kimi çıxış etdi. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “İnşaallah, qardaşım Ərdoğanla birlikdə Şuşaya gedəcəyik” mesajıda dildən süzülən qardaşlıq və birlik ismarıcının uğurlu nümunəsi, yıxılmaz körpüsü idi.
Əlbəttə, hələ çoz sözlər yaranacaq. Çox şeylər deyiləcək. Çünki azad edilən torpaqlarımızın bir də qurulub həyatla aşıb-daşan vaxtları olacaq, onların da öz sözü, söhbətləri olacaq. Hələ Şuşada Cıdır düzündə el birliyilə yandıracağımız tonqal ətrafında əl-ələ gedəcəyimiz yallı günü var. Bu Vətən müharibəsi günlərində bir daha göründü və təsdiqləndi ki, Şuşa həmrəylik məkanımız, birlik rəmzimizdir. Şuşa birliyimizin də, qardaşlığımızın, dostluğumuzun, hətta qəzəb və sevgimizin danışan dilidir! Bir sözlə, bu gündən – Zəfər Günümüzdən, Qələbə Paradımızdan başlayaraq dilimizdə yeni günlərimizlə əlaqələi çox-çox sözlər yaranacaq, dilimiz yeni bir tarixə, həyata açılacaq və yeni sözlərlə zənginləşəcək, yeni ton, intonasiya qazanacaq və daha nələr, nə qədər qələbə, quruculuq, qəhrəmanlıq dolu hekayələr danışılacaq!!! Şəhidlərimiz qəhrəmanlıq dilində, məzarlarımız daş dilində, ot dilində, Şuşamız, Xankəndimiz, Qarabağımız torpaq dilində, iş dilində hələ çox şeylər danışacaq, çox dastanlar bağlanacaq. Hələ Ağdamımız, Laçınımız, Zəngilanımız... otu ilə, torpağı ilə, daşı ilə dilə gəlib çox şeylər danışacaq. Xudafərin Arazın, daşın dililə çox məsələlər bəhs edəcək. Şuşamızdan Seyidin səsilə, Üzeyir nəfəsilə, Xarı bübülbül sevgisilə hələ çox Xudayar təsnifləri dinləyəcəyik. Hələ çox!!!
Ramiz QASIMOV,
Sadəcə Qələbə məğrurlu Azərbaycan vətəndaşı
Baxış sayı: 935
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 20:00
İlham Əliyev Qazaxıstana dövlət səfərinə gəlib
18-10-2025, 11:06
“Ölkəmizdəki sülh və əmin-amanlıq əbədi olsun!” - Mehriban Əliyeva
17-10-2025, 20:05
Mehriban Əliyeva Roma Papası ilə görüşdü - Fotolar
16-10-2025, 23:10
Mehriban Əliyeva qızları və gəlini ilə Vatikanda açılışda - Fotolar
16-10-2025, 14:43
İlham Əliyev Misirin ölkəmizdə yeni təyin olunmuş səfirinin etimadnaməsini qəbul edib
12-10-2025, 17:37
İlham Əliyev Misirə işgüzar səfərə gəlib
9-10-2025, 19:50
Düşənbədə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Rusiya Prezidenti Vladimir Putin ilə təkbətək görüşü olub
8-10-2025, 11:13
Leyla Əliyeva Londonda yüksəksəviyyəli iqlim dialoqunda - Fotolar
7-10-2025, 19:07
Qəbələdə Türk Dövlətləri Təşkilatının Dövlət Başçıları Şurasının 12-ci Zirvə Görüşü keçirilib
7-10-2025, 18:52
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putinə zəng edib
6-10-2025, 20:01
İlham Əliyev Qəbələdə Macarıstanın Baş naziri ilə görüşüb
6-10-2025, 19:40
Nazir müavini Qubada təhsil müəssisələrində oldu - Fotolar
5-10-2025, 13:46
Nazir müəllimləri təbrik etdi
27-09-2025, 16:41
Dövlət və hökumət rəsmiləri Bakıda Zəfər parkında olublar VİDEO
27-09-2025, 13:50
İlham Əliyev Gəncə Memorial Kompleksinin açılışında iştirak edib
27-09-2025, 12:10
İlham Əliyev Anım Günü ilə əlaqədar Vətən müharibəsi şəhidlərinin xatirəsini bir dəqiqəlik sükutla yad edib
27-09-2025, 10:24
Prezident Zəfər parkına əklil göndərib - Foto
27-09-2025, 10:21
Prezidentdən Anım Günü ilə bağlı paylaşım - Video +Foto
24-09-2025, 21:27
Şahin Mustafayev Araz dəhlizində - Foto
24-09-2025, 20:48
İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva BMT Baş Assambleyasının 80-ci sessiyası ilə əlaqədar rəsmi qəbulda iştirak ediblər
22-09-2025, 23:12
İlham Əliyev BMT Baş Assambleyasının 80-ci sessiyasında iştirak etmək üçün Nyu-Yorka səfərə gəlib
16-09-2025, 14:20
Prezidentlər İlham Əliyevin və Şeyx Məhəmməd bin Zayed Al Nəhyanın geniş tərkibdə görüşü olub
16-09-2025, 12:30
Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidenti Azərbaycana rəsmi səfərə gəlib
15-09-2025, 21:23
Sahibə Qafarova Çin Xalq Siyasi Məşvərət Şurasının Ümumçin Komitəsinin sədr müavini ilə görüşüb - Fotolar
15-09-2025, 12:12
İlham Əliyev Xocalının Badara, Daşbulaq, Seyidbəyli və Şuşakənd kəndlərinin sakinləri ilə görüşüb
15-09-2025, 12:08
İlham Əliyev Xocalı rayonunun Seyidbəyli kəndində olub
15-09-2025, 09:17
Azərbaycanda Bilik Günüdür
14-09-2025, 18:46
İlham Əliyev Qarabağ Universitetinin Klinikası binasının, Tibb və sağlamlıq elmləri fakültəsinin tədris korpusunun açılışında iştirak edib
13-09-2025, 17:08
Əli Əsədov nazirlərə tapşırıqlar verdi - Fotolar
11-09-2025, 21:20
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Culfada seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib - FOTO
3-09-2025, 19:45
İlham Əliyevin Çinə işgüzar səfəri başa çatıb
2-09-2025, 18:44
Azərbaycan Respublikasının Baş prokuroru cənab Kamran Əliyev Türkiyə Respublikasında səfərdə olub
31-08-2025, 20:35
Tiencində dövlət və hökumət başçılarının və xanımlarının şərəfinə ziyafət verilib, konsert proqramı təqdim olunub
27-08-2025, 15:02
İlham Əliyev “Əl-Ərəbiyyə” telekanalına müsahibə verib
26-08-2025, 10:08
Laçın inkişaf edən beynəlxalq mərkəzə çevrilməkdədir-Könül Nurullayeva
22-08-2025, 22:07
İlham Əliyevə “Axaltəkə” atı hədiyyə edilib
21-08-2025, 19:31
İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Kəlbəcər şəhərində 4-cü yaşayış kompleksinin təməlqoyma mərasimində iştirak ediblər
20-08-2025, 18:42
İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Gəncə şəhərində olublar
8-08-2025, 23:45
İlham Əliyev Ağ Evə gəldi
31-07-2025, 11:19
Vüqar Rəhimzadə: "Azərbaycan xalqı daim tarixinə, dilinə, milli-mənəvi dəyərlərinə sahib çıxan xalq kimi tanınır"
29-07-2025, 23:23
Ermənistan Prezidenti Zəngəzur dəhlizinin açılmasını istəyir
22-07-2025, 11:39
Vüqar Rəhimzadə: "Azərbaycan mediası qlobal informasiya şəbəkəsinin bir hissəsinə çevrilib"
22-05-2025, 20:36
Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin Qazılar Şurasının iclası keçirilib