23:11 / 11-07-2025
Belqorodlu rəssam onun fraqment üzərindəki rəsminin Putinə hədiyyə ediləcəyini gözləmirdi
22:42 / 11-07-2025
NYT: Putin Trampın təzyiqinə məhəl qoymamaq niyyətindədir
22:40 / 11-07-2025
Ekspert Taloraya: "BRİKS sammitinin əsas sensasiyası Trampın reaksiyasıdır"
22:37 / 11-07-2025
16 yaşlı qızı TikTok hesabını silməkdən imtina etdiyi üçün güllələyib
22:32 / 11-07-2025
"Steyqan": ABŞ Kiyevə yalnız Patriot sistemləri olmayan raketlər göndərəcək
22:28 / 11-07-2025
ABŞ Senatının Silahlı Qüvvələr Komitəsi Ukraynaya 500 milyon dollarlıq hərbi yardımı təsdiqləyib
19:53 / 11-07-2025
Orenburq RPL-ə qayıtdıqdan sonra azarkeşlərə müraciət etdi
19:49 / 11-07-2025
Çekunkov: "NATO ölkələri Arktikaya qarşı aqressiv tondan istifadə edirlər"
19:45 / 11-07-2025
Lavrov Şimali Koreyaya səfər edəcək
19:25 / 11-07-2025
Peskov Avropa liderlərinin israrını və Trampın Rusiya ilə bağlı açıqlamasını dəyərləndirib
19:17 / 11-07-2025
Moldova prokurorları deputat Marina Tauberə 13 il həbs cəzası istəyib
19:07 / 11-07-2025
Mahaçqala administrasiyasında səhlənkarlıq işi üzrə axtarışlar aparılıb
19:04 / 11-07-2025
Kommunal xidmətin rəhbəri kütləvi zəhərlənmədən sonra həbs edilib
11:26 / 11-07-2025
Vüqar Rəhimzadə: "Azərbaycan konstruktiv və lider mövqeyi ilə sülh gündəliyini irəli aparır"
11:17 / 11-07-2025
Lavrov: "Birləşmiş Fələstin Əmirliklərinin yaradılması ideyaları getdikcə daha çox səslənir"
11:13 / 11-07-2025
Lavrov: "Berlin, Paris və London Avropanı Rusiya ilə müharibəyə qızışdırmağa çalışır"
11:11 / 11-07-2025
Rusiya baş nazirinin müavini Patruşev qiyabi olaraq Ukraynada “taxıl oğurluğu”nda ittiham olunur
11:05 / 11-07-2025
Ağ Ev Trampın Supermen obrazını dərc edib
11:03 / 11-07-2025
Təqaüdçü tanışını öldürərək onun meyitini 20 parçaya bölüb
10:04 / 11-07-2025
QHT sədrinin layihə çərçivəsində şəhid ailələri ilə görüşü davam edir
23:49 / 10-07-2025
Zelenski Ukraynanın ABŞ-dakı səfirini dəyişdirmək planlarını təsdiqləyib
23:41 / 10-07-2025
İlham Əliyevin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə səfəri başa çatıb
23:39 / 10-07-2025
Trampın Lavrov və Rubionun səsləndirdiyi fikirlərlə bağlı gəldiyi nəticə ABŞ-ın Ukrayna ilə bağlı addımlarını müəyyən edəcək
22:55 / 10-07-2025
Avtomobil istidən huşunu itirən şəxsin üstünə çıxıb
22:52 / 10-07-2025
Sərxoş kişi Krım körpüsündən Moskvaya düşərək sağ qalıb
22:46 / 10-07-2025
Çin alimləri Ayın mantiyasının yenidən əriməsi əlamətləri aşkar ediblər
22:41 / 10-07-2025
Basketbolçu Kasatkinin vəkilləri həbs qətimkan tədbirinin dəyişdirilməsindən apellyasiya şikayəti verib
22:37 / 10-07-2025
Məşhur cərrah professor vəfat edib
22:32 / 10-07-2025
İsrail Hizbullahın artilleriya komandirini öldürüb
22:29 / 10-07-2025
Serbiya dinc məqsədlər üçün nüvə proqramını inkişaf etdirməyə başlayır
22:26 / 10-07-2025
Tusk: "Polşa Ukraynanın yenidən qurulması ilə bağlı növbəti konfransı təşkil edəcək"
22:23 / 10-07-2025
Hava Desant Məktəbinin kursantı paraşüt xətlərini bir-birinə bağlayaraq komandirini öldürüb
22:18 / 10-07-2025
Dyukov: "Polşa Volın qətliamının qurbanlarının eksqumasiyası hüququnu əldə etməyə çalışır"
22:03 / 10-07-2025
Xarici agent iş adamı Çiçvarkin barəsində axtarış elan edilib
21:59 / 10-07-2025
Zelenski: "Rusiya ilə Ukrayna arasında hələlik danışıqlar bitmədiyi üçün tamamlanmamış mübadilələr olmayacaq"
21:51 / 10-07-2025
Starovoit istefa verdikdən sonra Nəqliyyat Nazirliyinin ümumi qrupunda vida mesajı yazıb
MƏNİM ZƏFƏR DİLİM-Ramiz QASIMOV
Tarix: 15-12-2020 14:18 | Bölmə: Gündəm
Xalq şairi Məmməd Arazın çox yerinə düşən və məşhur “Əsgər qəbri haqqında ballada” əsərində diqqəti cəlb edən belə qəribə misraları var:
Bu şəhərdə sakinlərin
söhbətləri
daş dilində.
Sevgiləri, nifrətləri
daş dilində.
Daş dilinin elə ağır
havası var,
Daş dilinin hələ susmaz
davası var...
Ey balladam, dindir onu,
qəbir dinər.
...Alışar o,
danışar o,
od dilində.
Göyərər o,
söz deyər o,
ot dilində.
Şair doğru deyirdi, hər şeyin öz dili var... Quş dili, ot dili, daş dili... Amma mən bu gün beynimi daha çox qurcalayan Zəfər dilindən danışmaq istəyirəm. O dildən ki bir-birimizin qəlbindən xəbər verənləri dilimizdən, gözlərimizdən anladığımız bir dildir. O dildən ki bu dil bizim həmrəyliyimizin səsi, birliyimizin dilidir. O dil mübarizə və qətiyyət rəmzi olan əsgərimizin dilidir, müdriklik və cəsarət nümunəsi olan Sərkərdə dilimizdir, Vətən, el-oba, torpağa sevgi, məhəbbət dilimizdir, Şuşa dilimiz, Qarabağ səsimizdir! O dil ki məhəbbətimizi, sevgimizi, qardaşlıq və dostluğumuzu, əlbəttə ki, nifrətimizi, ikrahımızı və qəzəbimizi b üküb ifadə edə bildiyimiz bir hislərimizin dilidir. Sözün qısası, xalqımızın birliyi, qardaşlığımızın gücü, döyüşən oğlanlarımızın – Milli Ordumuzun qeyrət və əzmi ilə 30 ildir, işğal altında saxlanılan doğma, əziz torpaqlarımız azad edildi. Qartal qanadlı Vətənimiz artıq dünya və səma üzərində qoşa qanadları ilə uçur. Xalqımız üçün müqəddəs yurd yerimiz olan Şuşanın noyabr ayının 8-də işğalçı qüvvələrdən böyük hünərlə, vətən məhəbbətli, türk qeyrətli rəşadətli əsgərlərimizin döyüş əzmi ilə təmizləndikdən sonra həyatımız, ümidlərimiz, zamanımız, hətta baxışlarımız, dilimiz dəyişdi. Dədəmiz Qorqud demişkən, sularımız qurumuşdu, çağladı axı, obalarımız yıxılmışdı, dirçəldi axı... Dilimiz, dilçəyimiz dirçəldi demək... Zəfər Günümüz yeni tariximz oldu. Bizlərdə ənənədir axı, tarixi möhtəşəm hadisələrdən başlamaq. Tariximizin ən möhtəşəm günü Zəfər Günümüzdən başlayır və başlayacaq hər şeyimiz. O Zəfər ilində, o Zəfər günüdə, Şuşanı alan ildə, Qarabağı alan vaxtda, Azərbaycan qələbə çalan vaxtda, erməniləri iti qovan ildə və s. Şuşanı aıldığımız il, aldığımız gün yeni doğuluş – diriliş günümüz oldu həyatımız üçün. Böyük Zəfərin əldə olunması təkcə həyatımızı dəyişmədi, həm də dilimzdə də inqilab, yeni dövr, dönəm - epoxa başlatdı. Tarixi bir Zəfər həm də artıq dilimzdə bir müddət əvvəl tez-tez, sıxlıqla işlədilən sözlərə son qoydu, onları kədər və təəssüf dolu tarixlə bərabər keçmişə tolazladı. “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi” məhz o xoşagəlməz tarixi hadisələrin ən ümumiləşmişi, simvolu idi ki, bu anlayış civarında yaranan bütün sözlər də onunla bərabər tarixə qovuşdu. Xalqımızın Mübarizə qeyrətli, Qələbə müjdəli sərkərdəsi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev xalqa müjdə dolu xəbərlərlə səslənərkən demişdi:“İndi artıq Dağlıq Qarabağ münaqişəsi yoxdur!” “Bir daha deyirəm, status-kvo yoxdur, təmas xətti yoxdur. Ermənilərin öz orduları haqqında uydurduğu yenilməz ordu əfsanəsi yoxdur!” Bəli, Azərbaycan xalqının dillərə və hətta əsrlərə dastan olacaq Zəfər hadisəsi nəinki ermənilərin özləri haqda uydurduqları bütün əfsanələri bitirdi, həm də İkinci Dünya müharibəsində bəşəriyyətin faşizm zülmündən xilasına möhtəşəm xidmətlər göstərmiş Azərbaycan müasir dövrdə neofaşizm olraq meydan sulayan ermənizmin dibinə baltanı çalmaqla bütün bəşəriyyətin canını bu bəladan qurtarmaq yolunda əzmini ortaya qoydu. Azərbaycanın Vətən müharibəsi uğrunda qazandığı böyük Zəfər Günü hər şeyi yenidən yazmağa zərurət yaratdı. Bəli, qazanılan böyük Zəfər təkcə hərb tariximiz üçün deyil, təkcə uğurlu diplomatiyamızın, informasiya sahəsindəki nailiyyətlərimizin qələbə təntənəsi deyil, həm də və daha çox ən yeni tarixin sabaha aydınlıq gətirən üzü və özülüdür. Bəli, 44 günlük bir Zəfər mücadiləsi 30 ilin müddətində dilimizi yağır edən bir çox sözlərinə də Zəfər şapalağı vurdu. Ali Baş Komandanımızın dediyi kimi, “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi yoxdur!”, deməli, artıq bu problem ətrafında dolaşan ifadələr ordusu da yox olacaq. “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi” ifadəsinin ardınca düzülən bir sürü “təmas xətti, status-kvo, Dağlıq Qarabağın statusu, atəşkəsi pozmaq” və bir sıra erməni faşizminin içində bişdiyi min cür yalan-dolan, saxta problemlər və “zir-zibil” sözlər dilimizdən də silinib “cəhənnəmə getdi, gora getdi”. “Dağlıq Qarabağ” ifadəsi də dilimizdən təmizləndi, indi artıq sadəcə Qarabağ var, Azərbaycanın canı, bağrı, dilbər guşəsi. Çünki onu yaradan şərin biabırçı məğlubiyyəti ilə o ifadə də çıxdı dilimizdən. Dilimiz bir sürü xoşagəlməz söz və ifadələrdən təmizləndi və təmizlənəcək də, arınıb yenilənəcək. İndi artıq qazanılan bu qürurlu Zəfər Gününün sayəsində dilimizə yeni sözlər, ifadələr daxil olacaq. (Hətta Zəfərin əldə edilməsi, yeni bir tarixi mərhələnin və həyatın başlanması ilə əlaqədar bir sıra tarixizmə çevrilən sözlərin lüğətini hazırlamaq mümkün olduğu kimi, dildə yeni yaranan və leksik fonda daxil olacaq yeni sözlərin sözlüyünü də tərtib etmək mümkündür – R.Q.). İndi gündəmi məhz Zəfər dastanları tutacaq, dilimizin ilk əzbərinə çevrilən və elə ən fəal ifadəni təşkil edən “Zəfər Günü” söz birləşməsi olacaq. Bu ana sözümüz olan Zəfər Günümüzdən dilimizə daha nə qədər sözlər doğulacaq, dillər danışacaq. “Zəfər Bayrağı”, “Qələbə paradı”, “Müzəffər Azərbaycan Ordusu”, “Vətən Müharibəsi”, “Vətən Müharibəsi Qəhrəmanları”, “Vətən Müharibəsi qaziləri”, hətta “Suqovuşan”, “Çinarlı” kimi yer adları, “Naxçıvan dəhlizi”, “Naxçıvan-Bakı marşrutu”, “Naxçıvan-Şuşa-Bakı marşrutu” kimi ifadələr və daha nə qədər deyiləcək sözlər, bəhs olunacaq mətləblər olacaq. Bu müddətdə dilimizə həm də yeni ritorika, yeni ifadə tərzi və cümlə sintaksisləri daxil oldu. Ali Baş Komandanımızın dilindən həm də çoxsaylı və əbədi işlənəcək sintaktik quruluşlar, cümlə nümunələri deyildi. Ali Baş Komandanımızın nitqində dilimizin diplomatik qüdrəti, siyasi hünəri və hərb dili tematikası uğurla təzahürünü tapdı. “Qarabağ Azərbaycandır və nida işarəsi” cümləsinin tipinə uyğun olaraq “Şuşa bizimdir, Qarabağ Azərbaycandır!”, “Kəlbəcər bizimdir, Qarabağ Azərbaycandır” kimi cümlə modelləri fəallıq qazandı. Artıq hərbi vəziyyət elan olunan, torpaqlarımızın işğaldan azad olunan bir vaxtında dilimiz də silaha döndü, sözlər mərmiyə çevrildi, cümlə ritorikası raket kimi istifadə edildi. Mən əminəm ki, Azərbaycan dilinin tədrisi prosesində, müxtəlif replika və çıxışlarda Prezidentimizin “Qarabağ Azərbaycandır və nida işarəsi” cümlə tipinə uyğun nümunələr və örnəklər, o cümlədən “Əziz Şuşa, sən azadsan!”, “Əziz Şuşa, biz qayıtmışıq!”, “Əziz Şuşa, biz səni dirçəldəcəyik!”, “Şuşa bizimdir! Qarabağ bizimdir! Qarabağ Azərbaycandır!” kimi özünəməxsus quruluşlu nida cümlələri qəlibləşməklə bərabər, dildə artan nümunələri ilə çoxluq təşkil edəcək və bir dil vahidi, nitq elementi ənənəsi təşkil edəcəkdir. Zəfər, əlbəttə, qalibiyyət, məğrurluq və hünər deməkdir. Prezidentin bu müddət ərzindəki danışığı, çıxışları həm də mübariz və qalib bir sərkərdənin amiranə, hökmlü bir nitq tərzini, natiqlik nümunəsini də örnəyə çevirdi. Amiranəlik və qalibliyin təzahürü kimi düşmən ölkənin başçısının lətifəsayağı hədəfə çevrilməsi, gülüş obyekti olması və onlardan qaynaqlanan sənədlər, şərtlər, ifadələrlə bağlı sərt bir ismarıc ifadə edən “Nooldu Paşinyan? Bəs Cəbrayıla yol çəkirdin? Rəqs edirdin? Nooldu, hanı status? Cəhənnəmə getdi status, gora getdi status, gorbagor oldu status, yoxdur status... Nə qədər ki mən Prezidentəm, olmayacaq status!” kimi ifadələr dillər əzbəri oldu, düşməni ələ salan lətifə və anekdotların predmetinə çevrildi. Hətta qətiyyətlə deyərdik ki, Azərbaycan Respublikası Prezidenti cənab İlham Əliyevin “nooldu Paşinyan?”, “dəmir yumruq” kimi ifadələri dilimizdə zərbi-məsələ çevrildi. Habelə Azərbaycan Prezidentinin “...Biz özümüzü müdafiə etməyə və təcavüzkarı elə cəzalandırmağa qabilik ki, o bir daha bizim tərəfə baxmağa cəsarət etməsin” və “Biz onları iti qovan kimi qovuruq” kimi ifadələri də artıq dillər əzbərinə çevrilən məsəllərinə dönüb və dönəcək də.Yeni “İtiqovan” Pilotsuz Uçuş Aparatlarının da Azərbaycanın Müdafiə Sənayesi Nazirliyi tərəfindən hazırlanması bu məşhur ifadəni layiqli ada çevirməklə əbədiyaşarlığa çevirdi. Bu, həm də ciddiyyətlə bərabər düşməni gülüş hədəfinə çevirməklə öldürmək ənənəsində ana dilimizin yumoristik, öldürücü gülüş vasitəsi olmaq hünərini ifadə edirdi. Və bir də ən əsası vaxtilə düşmənin bolluğu, xəyanətlərin çoxluğu üzündən həm şəhid verən, həm də torpaqları işğal edilən əziz xalqımız bu Qələbə Gününün ardından artıq qürurlu, vüqarlı, qalib dili ilə amiranə, hökmlü danışıq ritorikasına da sahib oldu. İndi hər bir Azərbaycan vətəndaşı və dünyanın harasında olursa-olsun, yaşayan azərbaycanlı məhz inamla “Fəxr edirəm ki, mən azərbaycanlıyam!” müdrik kəlamı və Azərbaycan türkü olmağın kəlmeyi-şəhadətini ifadə etməyə, amiranə danışmağa qabil olacaq. Axı qalibin öz dili var!!! Qalibiyyət dili hökm, amiranəlik, özünə inam, güvən dilidir!.. Çəkən çəksin, çəkməyən də özü bilsin, biz qalibik ha! İndi Qarabağda, onun canında – Şuşada, Xankəndində və başqa can torpaqlarımızda, Xudafərində, Çinarlıda, Suqovuşanda Azərbaycan bayrağı can qardaşlarının gözlərinə məğrur-məğrur baxa-baxa, düşməninin bağrını çatlada-çatlada dalğalanır ha! Bu da qalib kimi dalğalanan Bayraq dilidir, qalib və azad Bayrağımızın dilidir!
Bu heç unudularmı ki, dilimiz həm də qardaşlıq və dostluq dilidir. Bütün zamanlarda, yaxşı gündə də, pis gündə də Türkiyə və Pakistan kimi qardaş ölkələrin, xüsusilə türk qardaşlarımızın qətiyyətli səsləniş və dəstək ifadələrində məhz bu qardaşlıq dili danışırdı. Sentyabrın 27-də kafir donlu düşmənlər sərhədlərimizə hücum çəkib müharibəni başladan saatdan Türkiyə Cümhuriyyəti yetkililəri “Biz bu haqq savaşında bütün qüvvəmiz və imkanlarımızla Can Azərbaycanın yanındayıq!” nidasından başlamış Zəfər Paradındakı Türkiyə Cümhuriyyəti və xalqının təmsilçisi olan Rəcəb Təyyib Ərdoğan cənablarının səmimi təbrik sözləri, Araz bayatısı və “Laçın, Laçın, ay Laçın, Can sənə qurban Laçın” yanıqlı ifadəsinə qədər qardaşlığın dilində bütün hisslərini ifadə etdi, qardaşlıq dilində danışaraq qardaşlığın təcəssümü və təzahürü kimi çıxış etdi. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “İnşaallah, qardaşım Ərdoğanla birlikdə Şuşaya gedəcəyik” mesajıda dildən süzülən qardaşlıq və birlik ismarıcının uğurlu nümunəsi, yıxılmaz körpüsü idi.
Əlbəttə, hələ çoz sözlər yaranacaq. Çox şeylər deyiləcək. Çünki azad edilən torpaqlarımızın bir də qurulub həyatla aşıb-daşan vaxtları olacaq, onların da öz sözü, söhbətləri olacaq. Hələ Şuşada Cıdır düzündə el birliyilə yandıracağımız tonqal ətrafında əl-ələ gedəcəyimiz yallı günü var. Bu Vətən müharibəsi günlərində bir daha göründü və təsdiqləndi ki, Şuşa həmrəylik məkanımız, birlik rəmzimizdir. Şuşa birliyimizin də, qardaşlığımızın, dostluğumuzun, hətta qəzəb və sevgimizin danışan dilidir! Bir sözlə, bu gündən – Zəfər Günümüzdən, Qələbə Paradımızdan başlayaraq dilimizdə yeni günlərimizlə əlaqələi çox-çox sözlər yaranacaq, dilimiz yeni bir tarixə, həyata açılacaq və yeni sözlərlə zənginləşəcək, yeni ton, intonasiya qazanacaq və daha nələr, nə qədər qələbə, quruculuq, qəhrəmanlıq dolu hekayələr danışılacaq!!! Şəhidlərimiz qəhrəmanlıq dilində, məzarlarımız daş dilində, ot dilində, Şuşamız, Xankəndimiz, Qarabağımız torpaq dilində, iş dilində hələ çox şeylər danışacaq, çox dastanlar bağlanacaq. Hələ Ağdamımız, Laçınımız, Zəngilanımız... otu ilə, torpağı ilə, daşı ilə dilə gəlib çox şeylər danışacaq. Xudafərin Arazın, daşın dililə çox məsələlər bəhs edəcək. Şuşamızdan Seyidin səsilə, Üzeyir nəfəsilə, Xarı bübülbül sevgisilə hələ çox Xudayar təsnifləri dinləyəcəyik. Hələ çox!!!
Ramiz QASIMOV,
Sadəcə Qələbə məğrurlu Azərbaycan vətəndaşı
Baxış sayı: 917
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 15-12-2020 14:18 | Bölmə: Gündəm
Xalq şairi Məmməd Arazın çox yerinə düşən və məşhur “Əsgər qəbri haqqında ballada” əsərində diqqəti cəlb edən belə qəribə misraları var:
Bu şəhərdə sakinlərin
söhbətləri
daş dilində.
Sevgiləri, nifrətləri
daş dilində.
Daş dilinin elə ağır
havası var,
Daş dilinin hələ susmaz
davası var...
Ey balladam, dindir onu,
qəbir dinər.
...Alışar o,
danışar o,
od dilində.
Göyərər o,
söz deyər o,
ot dilində.
Şair doğru deyirdi, hər şeyin öz dili var... Quş dili, ot dili, daş dili... Amma mən bu gün beynimi daha çox qurcalayan Zəfər dilindən danışmaq istəyirəm. O dildən ki bir-birimizin qəlbindən xəbər verənləri dilimizdən, gözlərimizdən anladığımız bir dildir. O dildən ki bu dil bizim həmrəyliyimizin səsi, birliyimizin dilidir. O dil mübarizə və qətiyyət rəmzi olan əsgərimizin dilidir, müdriklik və cəsarət nümunəsi olan Sərkərdə dilimizdir, Vətən, el-oba, torpağa sevgi, məhəbbət dilimizdir, Şuşa dilimiz, Qarabağ səsimizdir! O dil ki məhəbbətimizi, sevgimizi, qardaşlıq və dostluğumuzu, əlbəttə ki, nifrətimizi, ikrahımızı və qəzəbimizi b üküb ifadə edə bildiyimiz bir hislərimizin dilidir. Sözün qısası, xalqımızın birliyi, qardaşlığımızın gücü, döyüşən oğlanlarımızın – Milli Ordumuzun qeyrət və əzmi ilə 30 ildir, işğal altında saxlanılan doğma, əziz torpaqlarımız azad edildi. Qartal qanadlı Vətənimiz artıq dünya və səma üzərində qoşa qanadları ilə uçur. Xalqımız üçün müqəddəs yurd yerimiz olan Şuşanın noyabr ayının 8-də işğalçı qüvvələrdən böyük hünərlə, vətən məhəbbətli, türk qeyrətli rəşadətli əsgərlərimizin döyüş əzmi ilə təmizləndikdən sonra həyatımız, ümidlərimiz, zamanımız, hətta baxışlarımız, dilimiz dəyişdi. Dədəmiz Qorqud demişkən, sularımız qurumuşdu, çağladı axı, obalarımız yıxılmışdı, dirçəldi axı... Dilimiz, dilçəyimiz dirçəldi demək... Zəfər Günümüz yeni tariximz oldu. Bizlərdə ənənədir axı, tarixi möhtəşəm hadisələrdən başlamaq. Tariximizin ən möhtəşəm günü Zəfər Günümüzdən başlayır və başlayacaq hər şeyimiz. O Zəfər ilində, o Zəfər günüdə, Şuşanı alan ildə, Qarabağı alan vaxtda, Azərbaycan qələbə çalan vaxtda, erməniləri iti qovan ildə və s. Şuşanı aıldığımız il, aldığımız gün yeni doğuluş – diriliş günümüz oldu həyatımız üçün. Böyük Zəfərin əldə olunması təkcə həyatımızı dəyişmədi, həm də dilimzdə də inqilab, yeni dövr, dönəm - epoxa başlatdı. Tarixi bir Zəfər həm də artıq dilimzdə bir müddət əvvəl tez-tez, sıxlıqla işlədilən sözlərə son qoydu, onları kədər və təəssüf dolu tarixlə bərabər keçmişə tolazladı. “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi” məhz o xoşagəlməz tarixi hadisələrin ən ümumiləşmişi, simvolu idi ki, bu anlayış civarında yaranan bütün sözlər də onunla bərabər tarixə qovuşdu. Xalqımızın Mübarizə qeyrətli, Qələbə müjdəli sərkərdəsi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev xalqa müjdə dolu xəbərlərlə səslənərkən demişdi:“İndi artıq Dağlıq Qarabağ münaqişəsi yoxdur!” “Bir daha deyirəm, status-kvo yoxdur, təmas xətti yoxdur. Ermənilərin öz orduları haqqında uydurduğu yenilməz ordu əfsanəsi yoxdur!” Bəli, Azərbaycan xalqının dillərə və hətta əsrlərə dastan olacaq Zəfər hadisəsi nəinki ermənilərin özləri haqda uydurduqları bütün əfsanələri bitirdi, həm də İkinci Dünya müharibəsində bəşəriyyətin faşizm zülmündən xilasına möhtəşəm xidmətlər göstərmiş Azərbaycan müasir dövrdə neofaşizm olraq meydan sulayan ermənizmin dibinə baltanı çalmaqla bütün bəşəriyyətin canını bu bəladan qurtarmaq yolunda əzmini ortaya qoydu. Azərbaycanın Vətən müharibəsi uğrunda qazandığı böyük Zəfər Günü hər şeyi yenidən yazmağa zərurət yaratdı. Bəli, qazanılan böyük Zəfər təkcə hərb tariximiz üçün deyil, təkcə uğurlu diplomatiyamızın, informasiya sahəsindəki nailiyyətlərimizin qələbə təntənəsi deyil, həm də və daha çox ən yeni tarixin sabaha aydınlıq gətirən üzü və özülüdür. Bəli, 44 günlük bir Zəfər mücadiləsi 30 ilin müddətində dilimizi yağır edən bir çox sözlərinə də Zəfər şapalağı vurdu. Ali Baş Komandanımızın dediyi kimi, “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi yoxdur!”, deməli, artıq bu problem ətrafında dolaşan ifadələr ordusu da yox olacaq. “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi” ifadəsinin ardınca düzülən bir sürü “təmas xətti, status-kvo, Dağlıq Qarabağın statusu, atəşkəsi pozmaq” və bir sıra erməni faşizminin içində bişdiyi min cür yalan-dolan, saxta problemlər və “zir-zibil” sözlər dilimizdən də silinib “cəhənnəmə getdi, gora getdi”. “Dağlıq Qarabağ” ifadəsi də dilimizdən təmizləndi, indi artıq sadəcə Qarabağ var, Azərbaycanın canı, bağrı, dilbər guşəsi. Çünki onu yaradan şərin biabırçı məğlubiyyəti ilə o ifadə də çıxdı dilimizdən. Dilimiz bir sürü xoşagəlməz söz və ifadələrdən təmizləndi və təmizlənəcək də, arınıb yenilənəcək. İndi artıq qazanılan bu qürurlu Zəfər Gününün sayəsində dilimizə yeni sözlər, ifadələr daxil olacaq. (Hətta Zəfərin əldə edilməsi, yeni bir tarixi mərhələnin və həyatın başlanması ilə əlaqədar bir sıra tarixizmə çevrilən sözlərin lüğətini hazırlamaq mümkün olduğu kimi, dildə yeni yaranan və leksik fonda daxil olacaq yeni sözlərin sözlüyünü də tərtib etmək mümkündür – R.Q.). İndi gündəmi məhz Zəfər dastanları tutacaq, dilimizin ilk əzbərinə çevrilən və elə ən fəal ifadəni təşkil edən “Zəfər Günü” söz birləşməsi olacaq. Bu ana sözümüz olan Zəfər Günümüzdən dilimizə daha nə qədər sözlər doğulacaq, dillər danışacaq. “Zəfər Bayrağı”, “Qələbə paradı”, “Müzəffər Azərbaycan Ordusu”, “Vətən Müharibəsi”, “Vətən Müharibəsi Qəhrəmanları”, “Vətən Müharibəsi qaziləri”, hətta “Suqovuşan”, “Çinarlı” kimi yer adları, “Naxçıvan dəhlizi”, “Naxçıvan-Bakı marşrutu”, “Naxçıvan-Şuşa-Bakı marşrutu” kimi ifadələr və daha nə qədər deyiləcək sözlər, bəhs olunacaq mətləblər olacaq. Bu müddətdə dilimizə həm də yeni ritorika, yeni ifadə tərzi və cümlə sintaksisləri daxil oldu. Ali Baş Komandanımızın dilindən həm də çoxsaylı və əbədi işlənəcək sintaktik quruluşlar, cümlə nümunələri deyildi. Ali Baş Komandanımızın nitqində dilimizin diplomatik qüdrəti, siyasi hünəri və hərb dili tematikası uğurla təzahürünü tapdı. “Qarabağ Azərbaycandır və nida işarəsi” cümləsinin tipinə uyğun olaraq “Şuşa bizimdir, Qarabağ Azərbaycandır!”, “Kəlbəcər bizimdir, Qarabağ Azərbaycandır” kimi cümlə modelləri fəallıq qazandı. Artıq hərbi vəziyyət elan olunan, torpaqlarımızın işğaldan azad olunan bir vaxtında dilimiz də silaha döndü, sözlər mərmiyə çevrildi, cümlə ritorikası raket kimi istifadə edildi. Mən əminəm ki, Azərbaycan dilinin tədrisi prosesində, müxtəlif replika və çıxışlarda Prezidentimizin “Qarabağ Azərbaycandır və nida işarəsi” cümlə tipinə uyğun nümunələr və örnəklər, o cümlədən “Əziz Şuşa, sən azadsan!”, “Əziz Şuşa, biz qayıtmışıq!”, “Əziz Şuşa, biz səni dirçəldəcəyik!”, “Şuşa bizimdir! Qarabağ bizimdir! Qarabağ Azərbaycandır!” kimi özünəməxsus quruluşlu nida cümlələri qəlibləşməklə bərabər, dildə artan nümunələri ilə çoxluq təşkil edəcək və bir dil vahidi, nitq elementi ənənəsi təşkil edəcəkdir. Zəfər, əlbəttə, qalibiyyət, məğrurluq və hünər deməkdir. Prezidentin bu müddət ərzindəki danışığı, çıxışları həm də mübariz və qalib bir sərkərdənin amiranə, hökmlü bir nitq tərzini, natiqlik nümunəsini də örnəyə çevirdi. Amiranəlik və qalibliyin təzahürü kimi düşmən ölkənin başçısının lətifəsayağı hədəfə çevrilməsi, gülüş obyekti olması və onlardan qaynaqlanan sənədlər, şərtlər, ifadələrlə bağlı sərt bir ismarıc ifadə edən “Nooldu Paşinyan? Bəs Cəbrayıla yol çəkirdin? Rəqs edirdin? Nooldu, hanı status? Cəhənnəmə getdi status, gora getdi status, gorbagor oldu status, yoxdur status... Nə qədər ki mən Prezidentəm, olmayacaq status!” kimi ifadələr dillər əzbəri oldu, düşməni ələ salan lətifə və anekdotların predmetinə çevrildi. Hətta qətiyyətlə deyərdik ki, Azərbaycan Respublikası Prezidenti cənab İlham Əliyevin “nooldu Paşinyan?”, “dəmir yumruq” kimi ifadələri dilimizdə zərbi-məsələ çevrildi. Habelə Azərbaycan Prezidentinin “...Biz özümüzü müdafiə etməyə və təcavüzkarı elə cəzalandırmağa qabilik ki, o bir daha bizim tərəfə baxmağa cəsarət etməsin” və “Biz onları iti qovan kimi qovuruq” kimi ifadələri də artıq dillər əzbərinə çevrilən məsəllərinə dönüb və dönəcək də.Yeni “İtiqovan” Pilotsuz Uçuş Aparatlarının da Azərbaycanın Müdafiə Sənayesi Nazirliyi tərəfindən hazırlanması bu məşhur ifadəni layiqli ada çevirməklə əbədiyaşarlığa çevirdi. Bu, həm də ciddiyyətlə bərabər düşməni gülüş hədəfinə çevirməklə öldürmək ənənəsində ana dilimizin yumoristik, öldürücü gülüş vasitəsi olmaq hünərini ifadə edirdi. Və bir də ən əsası vaxtilə düşmənin bolluğu, xəyanətlərin çoxluğu üzündən həm şəhid verən, həm də torpaqları işğal edilən əziz xalqımız bu Qələbə Gününün ardından artıq qürurlu, vüqarlı, qalib dili ilə amiranə, hökmlü danışıq ritorikasına da sahib oldu. İndi hər bir Azərbaycan vətəndaşı və dünyanın harasında olursa-olsun, yaşayan azərbaycanlı məhz inamla “Fəxr edirəm ki, mən azərbaycanlıyam!” müdrik kəlamı və Azərbaycan türkü olmağın kəlmeyi-şəhadətini ifadə etməyə, amiranə danışmağa qabil olacaq. Axı qalibin öz dili var!!! Qalibiyyət dili hökm, amiranəlik, özünə inam, güvən dilidir!.. Çəkən çəksin, çəkməyən də özü bilsin, biz qalibik ha! İndi Qarabağda, onun canında – Şuşada, Xankəndində və başqa can torpaqlarımızda, Xudafərində, Çinarlıda, Suqovuşanda Azərbaycan bayrağı can qardaşlarının gözlərinə məğrur-məğrur baxa-baxa, düşməninin bağrını çatlada-çatlada dalğalanır ha! Bu da qalib kimi dalğalanan Bayraq dilidir, qalib və azad Bayrağımızın dilidir!
Bu heç unudularmı ki, dilimiz həm də qardaşlıq və dostluq dilidir. Bütün zamanlarda, yaxşı gündə də, pis gündə də Türkiyə və Pakistan kimi qardaş ölkələrin, xüsusilə türk qardaşlarımızın qətiyyətli səsləniş və dəstək ifadələrində məhz bu qardaşlıq dili danışırdı. Sentyabrın 27-də kafir donlu düşmənlər sərhədlərimizə hücum çəkib müharibəni başladan saatdan Türkiyə Cümhuriyyəti yetkililəri “Biz bu haqq savaşında bütün qüvvəmiz və imkanlarımızla Can Azərbaycanın yanındayıq!” nidasından başlamış Zəfər Paradındakı Türkiyə Cümhuriyyəti və xalqının təmsilçisi olan Rəcəb Təyyib Ərdoğan cənablarının səmimi təbrik sözləri, Araz bayatısı və “Laçın, Laçın, ay Laçın, Can sənə qurban Laçın” yanıqlı ifadəsinə qədər qardaşlığın dilində bütün hisslərini ifadə etdi, qardaşlıq dilində danışaraq qardaşlığın təcəssümü və təzahürü kimi çıxış etdi. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “İnşaallah, qardaşım Ərdoğanla birlikdə Şuşaya gedəcəyik” mesajıda dildən süzülən qardaşlıq və birlik ismarıcının uğurlu nümunəsi, yıxılmaz körpüsü idi.
Əlbəttə, hələ çoz sözlər yaranacaq. Çox şeylər deyiləcək. Çünki azad edilən torpaqlarımızın bir də qurulub həyatla aşıb-daşan vaxtları olacaq, onların da öz sözü, söhbətləri olacaq. Hələ Şuşada Cıdır düzündə el birliyilə yandıracağımız tonqal ətrafında əl-ələ gedəcəyimiz yallı günü var. Bu Vətən müharibəsi günlərində bir daha göründü və təsdiqləndi ki, Şuşa həmrəylik məkanımız, birlik rəmzimizdir. Şuşa birliyimizin də, qardaşlığımızın, dostluğumuzun, hətta qəzəb və sevgimizin danışan dilidir! Bir sözlə, bu gündən – Zəfər Günümüzdən, Qələbə Paradımızdan başlayaraq dilimizdə yeni günlərimizlə əlaqələi çox-çox sözlər yaranacaq, dilimiz yeni bir tarixə, həyata açılacaq və yeni sözlərlə zənginləşəcək, yeni ton, intonasiya qazanacaq və daha nələr, nə qədər qələbə, quruculuq, qəhrəmanlıq dolu hekayələr danışılacaq!!! Şəhidlərimiz qəhrəmanlıq dilində, məzarlarımız daş dilində, ot dilində, Şuşamız, Xankəndimiz, Qarabağımız torpaq dilində, iş dilində hələ çox şeylər danışacaq, çox dastanlar bağlanacaq. Hələ Ağdamımız, Laçınımız, Zəngilanımız... otu ilə, torpağı ilə, daşı ilə dilə gəlib çox şeylər danışacaq. Xudafərin Arazın, daşın dililə çox məsələlər bəhs edəcək. Şuşamızdan Seyidin səsilə, Üzeyir nəfəsilə, Xarı bübülbül sevgisilə hələ çox Xudayar təsnifləri dinləyəcəyik. Hələ çox!!!
Ramiz QASIMOV,
Sadəcə Qələbə məğrurlu Azərbaycan vətəndaşı
Baxış sayı: 917
Bölməyə aid digər xəbərlər
22-05-2025, 20:36
Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin Qazılar Şurasının iclası keçirilib
16-05-2025, 19:40
"Arzu" mərasim evi-VİDEO+FOTOLAR
15-05-2025, 09:35
Baş prokuror Kamran Əliyev Bəhruz Əhmədovu Hərbi Prokurorluğun kollektivinə təqdim edib
11-05-2025, 13:49
İlham Əliyev Ağdamın Kəngərli kəndinə köçən sakinlərlə görüşüb, onlara evlərin açarlarını təqdim edib
11-05-2025, 12:15
Prokurorluq əməkdaşları Fəxri Xiyabanı ziyarət edib
9-05-2025, 10:42
Misirdə Ümummilli Lider Heydər Əliyevə həsr olunmuş tədbir keçirilib
9-05-2025, 10:35
Professor: "Ulu Öndər Azərbaycan milli mətbuatını həmişə diqqət mərkəzində saxlayırdı"
9-05-2025, 10:29
Ümummilli Lider Heydər Əliyevin Azərbaycan dövlətçiliyi və konstitusiya quruculuğunun banisi kimi rolu əvəzsizdir
8-05-2025, 19:28
Mirzə Ələkbər Sabir Fondu media və reklamlarda dili pozuntularını monitorinq edəcək
4-05-2025, 21:40
Prokurorluq əməkdaşları "Bakı Marafonu 2025"də iştirak edib
4-05-2025, 15:16
Leyla Əliyeva və Arzu Əliyevanın Naxçıvan səfəri Ordubad rayonunda davam edib - FOTOLENT
1-05-2025, 21:21
Kamran Əliyev yenidən baş prokuror təyin olundu
30-04-2025, 15:33
İlham Əliyev Qusar rayonunda bağçılıq və soyuducu anbar kompleksinin fəaliyyəti ilə tanış olub
29-04-2025, 17:19
Prezidentdən Naxçıvanla bağlı - Sərəncam
29-04-2025, 17:14
Pezeşkianın qızı da Bakıya gəlibmiş - Foto
26-04-2025, 11:26
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Culfada seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib - FOTO
26-04-2025, 08:00
Azərbaycan milli mətbuatının 150 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı
19-04-2025, 23:44
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Ordubadda seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib FOTO
14-04-2025, 22:00
Vüqar Rəhimzadə: "Zərifə xanım Əliyeva adını tarixdə əbədiləşdirən unudulmaz şəxsiyyətdir"
13-04-2025, 22:00
Leyla Əliyeva Bakıdakı yaşıllıqlarla bağlı layihənin növbəti mərhələsini başlatdı - Fotolar
12-04-2025, 10:15
Prezidentin nəvələri Ərdoğanla - Foto
11-04-2025, 23:03
Prezident ailə üzvləri ilə Antalyada - Fotolar
10-04-2025, 10:45
“Biz bu məhkəmənin qərarlarını tanımırıq” - Prezident
4-04-2025, 22:56
Bakıda Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 11-ci və Yaşıl Enerji Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 3-cü iclasları keçirilib
3-04-2025, 23:43
Hikmət Hacıyevə ağır itki üz verdi
1-04-2025, 18:55
Əziz insan, doğum günün mübarək!
1-04-2025, 18:32
Baş prokuror Kamran Əliyevin rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti Vyetnama səfər edib-VİDEO
27-03-2025, 16:36
İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Şuşada bir sıra açılışlarda iştirak edib və aparılan tikinti işləri ilə tanış olublar
27-03-2025, 16:30
İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Ağdamın Sarıcalı kəndinin birinci mərhələsinin açılışında iştirak ediblər
20-03-2025, 17:36
Sumqayıt Şəhəri üzrə Maliyyə İdarəsinin kollektivi şəhid və qazi ailəsini ziyarət ediblər
18-03-2025, 20:21
İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Ağdərənin Həsənriz kəndində sakinlərlə birlikdə Novruz tonqalını alovlandırıblar
18-03-2025, 15:09
Mehriban Əliyeva Ağdərədən paylaşım etdi - Video
10-03-2025, 21:58
Azərbaycana rəsmi səfərə gəldi - Foto
7-03-2025, 17:10
Vüqar Rəhimzadə: "Qadınlarımız ölkəmizin ictimai-siyasi həyatında böyük nüfuza malikdirlər"
6-03-2025, 22:58
Millət vəkili Elnarə Akimova növbəti dəfə vətəndşları qəbul edib
5-03-2025, 14:34
İlham Əliyev Türkiyəyə işgüzar səfərə gəlib
1-03-2025, 00:18
Faiq Qəniyev: "Azərbaycanda cəza siyasətinin humanistləşdirilməsi diqqət mərkəzindədir" - VİDEO
26-02-2025, 15:25
Rəsmilər “Ana harayı”nı ziyarət etdi - Fotolar
26-02-2025, 15:12
İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Xocalı soyqırımı abidəsini ziyarət ediblər
26-02-2025, 08:55
Prezident Xocalı soyqırımı ilə bağlı paylaşım etdi
19-02-2025, 23:41
İlham Əliyev Xocalının Ballıca kəndində fərdi evlərin və infrastrukturun bərpası sahəsində görülən işlərlə tanış olub, kəndə köçən bir qrup sakinlə görüşüb-VIDEO