02:45 / 25-11-2024
Çiolaku və Georgesku Rumıniyada keçirilən prezident seçkilərinin ikinci turuna yüksəliblər
02:40 / 25-11-2024
Fiko: "Ukraynada münaqişənin uzanması onun zəifləməsinə gətirib çıxarır"
01:33 / 25-11-2024
Aktyor Vladimir Samoylov 80 yaşında vəfat edib
01:24 / 25-11-2024
Paytaxtın ticarət mərkəzindəki yeməkxanada kütləvi dava olub
01:20 / 25-11-2024
"Azimut": Sukhoi Superjet 100 küləyin kəsilməsi səbəbindən Antalyaya kobud eniş etdi
01:16 / 25-11-2024
"Economist": Ukrayna kəşfiyyatı Rusiya Silahlı Qüvvələrinin Zaporojyeyə hücumunu gözləyir
01:10 / 25-11-2024
Müstəntiqlər Antalyada "Azimut" təyyarəsinin yanması ilə bağlı araşdırmalara başlayıb
01:07 / 25-11-2024
Zelenski: "Ukrayna və Qərb mütəxəssisləri "Oreşnik"in qalıqlarını öyrənirlər
00:49 / 25-11-2024
Amerikanın "Möcüzələr sahəsi"nin ilk aparıcısı dünyasını dəyişib
00:42 / 25-11-2024
Uolts: "Tramp xarici siyasətdə ABŞ-ın enerji resurslarından istifadə edəcək"
00:34 / 25-11-2024
Avtobusda qəbuledicinin partlaması nəticəsində sərnişin xəsarət alıb
00:29 / 25-11-2024
Tbilisi polisi müxalifətin karvanını şəhər mərkəzinə buraxmayıb
00:25 / 25-11-2024
Melnik: "Trampın andiçmə mərasimindən əvvəlki dövr Ukrayna tarixində ən çətin dövr olacaq"
22:30 / 24-11-2024
Soçi sakinləri şəhər yaxınlığında zəlzələnin baş verdiyini bildiriblər
22:26 / 24-11-2024
Bu da xatirə - Fotosu
22:17 / 24-11-2024
İlham Əliyevdən COP29-un yekunları ilə bağlı - Paylaşım
22:13 / 24-11-2024
Leyla Əliyeva Altıağacda - Fotolar
22:06 / 24-11-2024
“Sumqayıt”dan əzmkar qələbə
21:52 / 24-11-2024
Ərdoğan Putinə deyib ki, Türkiyə Rusiya ilə ticarəti artırmağı hədəfləyir
21:46 / 24-11-2024
Litva silah və elektrik generatorlarını Kiyevə köçürüb
21:28 / 24-11-2024
İranın ali dini liderinin müşaviri: "Kiyevə yardım azalacaq və Rusiya qalib gələcək"
21:24 / 24-11-2024
Bir qadın Analar Günündə metro stansiyasında uşaq dünyaya gətirib
21:19 / 24-11-2024
Bir gündə 84 nəfər İsrailin Livana endirdiyi zərbələrin qurbanı olub
21:14 / 24-11-2024
"Hizbullah" İsrailin Hayfadakı hərbi dəniz bazasına zərbələr endirib
14:32 / 24-11-2024
Bakı aeroportu COP29-da - Video
14:25 / 24-11-2024
48 ton surroqat spirti müsadirə edilib
14:22 / 24-11-2024
Peskov: "ABŞ Putinin siqnallarına məhəl qoymadı və qəti addımlar atmaq lazım idi"
13:38 / 24-11-2024
Hikmət Hacıyev Berbokun ittihamlarına cavab verdi
13:24 / 24-11-2024
"Sky News": ABŞ-ın Böyük Britaniyadakı hava bazaları üzərində naməlum İHA-lar aşkarlanıb
13:20 / 24-11-2024
Primorski sakini ilə zəngə cavab verməyə gələn polis arasında baş verən dava videoya çəkilib
13:16 / 24-11-2024
Yanar materialların olduğu anbar yanır
13:13 / 24-11-2024
Rep konsertindən sonra üç yeniyetmə reanimasiyaya yerləşdirilib
13:11 / 24-11-2024
Kşilərin səfərbər olması səbəbindən minə yaxın ev istiliksiz qalıb
13:04 / 24-11-2024
"Bloomberg": Malidəki silahlılar "Wagner PMC"nin altı üzvünü öldürdülər
11:21 / 24-11-2024
Bir xəstənin reanimasiyası zamanı mənzildə yanğın başlayıb
11:18 / 24-11-2024
Rudenko: "Qərb Seulu Ukraynada şərik etmək və Pxenyana təzyiq etmək istəyir"
11:13 / 24-11-2024
Merkel: "Qərb və Ukrayna Rusiya ilə dialoqa getməlidir"
MƏNİM ZƏFƏR DİLİM-Ramiz QASIMOV
Tarix: 15-12-2020 14:18 | Bölmə: Gündəm
Xalq şairi Məmməd Arazın çox yerinə düşən və məşhur “Əsgər qəbri haqqında ballada” əsərində diqqəti cəlb edən belə qəribə misraları var:
Bu şəhərdə sakinlərin
söhbətləri
daş dilində.
Sevgiləri, nifrətləri
daş dilində.
Daş dilinin elə ağır
havası var,
Daş dilinin hələ susmaz
davası var...
Ey balladam, dindir onu,
qəbir dinər.
...Alışar o,
danışar o,
od dilində.
Göyərər o,
söz deyər o,
ot dilində.
Şair doğru deyirdi, hər şeyin öz dili var... Quş dili, ot dili, daş dili... Amma mən bu gün beynimi daha çox qurcalayan Zəfər dilindən danışmaq istəyirəm. O dildən ki bir-birimizin qəlbindən xəbər verənləri dilimizdən, gözlərimizdən anladığımız bir dildir. O dildən ki bu dil bizim həmrəyliyimizin səsi, birliyimizin dilidir. O dil mübarizə və qətiyyət rəmzi olan əsgərimizin dilidir, müdriklik və cəsarət nümunəsi olan Sərkərdə dilimizdir, Vətən, el-oba, torpağa sevgi, məhəbbət dilimizdir, Şuşa dilimiz, Qarabağ səsimizdir! O dil ki məhəbbətimizi, sevgimizi, qardaşlıq və dostluğumuzu, əlbəttə ki, nifrətimizi, ikrahımızı və qəzəbimizi b üküb ifadə edə bildiyimiz bir hislərimizin dilidir. Sözün qısası, xalqımızın birliyi, qardaşlığımızın gücü, döyüşən oğlanlarımızın – Milli Ordumuzun qeyrət və əzmi ilə 30 ildir, işğal altında saxlanılan doğma, əziz torpaqlarımız azad edildi. Qartal qanadlı Vətənimiz artıq dünya və səma üzərində qoşa qanadları ilə uçur. Xalqımız üçün müqəddəs yurd yerimiz olan Şuşanın noyabr ayının 8-də işğalçı qüvvələrdən böyük hünərlə, vətən məhəbbətli, türk qeyrətli rəşadətli əsgərlərimizin döyüş əzmi ilə təmizləndikdən sonra həyatımız, ümidlərimiz, zamanımız, hətta baxışlarımız, dilimiz dəyişdi. Dədəmiz Qorqud demişkən, sularımız qurumuşdu, çağladı axı, obalarımız yıxılmışdı, dirçəldi axı... Dilimiz, dilçəyimiz dirçəldi demək... Zəfər Günümüz yeni tariximz oldu. Bizlərdə ənənədir axı, tarixi möhtəşəm hadisələrdən başlamaq. Tariximizin ən möhtəşəm günü Zəfər Günümüzdən başlayır və başlayacaq hər şeyimiz. O Zəfər ilində, o Zəfər günüdə, Şuşanı alan ildə, Qarabağı alan vaxtda, Azərbaycan qələbə çalan vaxtda, erməniləri iti qovan ildə və s. Şuşanı aıldığımız il, aldığımız gün yeni doğuluş – diriliş günümüz oldu həyatımız üçün. Böyük Zəfərin əldə olunması təkcə həyatımızı dəyişmədi, həm də dilimzdə də inqilab, yeni dövr, dönəm - epoxa başlatdı. Tarixi bir Zəfər həm də artıq dilimzdə bir müddət əvvəl tez-tez, sıxlıqla işlədilən sözlərə son qoydu, onları kədər və təəssüf dolu tarixlə bərabər keçmişə tolazladı. “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi” məhz o xoşagəlməz tarixi hadisələrin ən ümumiləşmişi, simvolu idi ki, bu anlayış civarında yaranan bütün sözlər də onunla bərabər tarixə qovuşdu. Xalqımızın Mübarizə qeyrətli, Qələbə müjdəli sərkərdəsi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev xalqa müjdə dolu xəbərlərlə səslənərkən demişdi:“İndi artıq Dağlıq Qarabağ münaqişəsi yoxdur!” “Bir daha deyirəm, status-kvo yoxdur, təmas xətti yoxdur. Ermənilərin öz orduları haqqında uydurduğu yenilməz ordu əfsanəsi yoxdur!” Bəli, Azərbaycan xalqının dillərə və hətta əsrlərə dastan olacaq Zəfər hadisəsi nəinki ermənilərin özləri haqda uydurduqları bütün əfsanələri bitirdi, həm də İkinci Dünya müharibəsində bəşəriyyətin faşizm zülmündən xilasına möhtəşəm xidmətlər göstərmiş Azərbaycan müasir dövrdə neofaşizm olraq meydan sulayan ermənizmin dibinə baltanı çalmaqla bütün bəşəriyyətin canını bu bəladan qurtarmaq yolunda əzmini ortaya qoydu. Azərbaycanın Vətən müharibəsi uğrunda qazandığı böyük Zəfər Günü hər şeyi yenidən yazmağa zərurət yaratdı. Bəli, qazanılan böyük Zəfər təkcə hərb tariximiz üçün deyil, təkcə uğurlu diplomatiyamızın, informasiya sahəsindəki nailiyyətlərimizin qələbə təntənəsi deyil, həm də və daha çox ən yeni tarixin sabaha aydınlıq gətirən üzü və özülüdür. Bəli, 44 günlük bir Zəfər mücadiləsi 30 ilin müddətində dilimizi yağır edən bir çox sözlərinə də Zəfər şapalağı vurdu. Ali Baş Komandanımızın dediyi kimi, “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi yoxdur!”, deməli, artıq bu problem ətrafında dolaşan ifadələr ordusu da yox olacaq. “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi” ifadəsinin ardınca düzülən bir sürü “təmas xətti, status-kvo, Dağlıq Qarabağın statusu, atəşkəsi pozmaq” və bir sıra erməni faşizminin içində bişdiyi min cür yalan-dolan, saxta problemlər və “zir-zibil” sözlər dilimizdən də silinib “cəhənnəmə getdi, gora getdi”. “Dağlıq Qarabağ” ifadəsi də dilimizdən təmizləndi, indi artıq sadəcə Qarabağ var, Azərbaycanın canı, bağrı, dilbər guşəsi. Çünki onu yaradan şərin biabırçı məğlubiyyəti ilə o ifadə də çıxdı dilimizdən. Dilimiz bir sürü xoşagəlməz söz və ifadələrdən təmizləndi və təmizlənəcək də, arınıb yenilənəcək. İndi artıq qazanılan bu qürurlu Zəfər Gününün sayəsində dilimizə yeni sözlər, ifadələr daxil olacaq. (Hətta Zəfərin əldə edilməsi, yeni bir tarixi mərhələnin və həyatın başlanması ilə əlaqədar bir sıra tarixizmə çevrilən sözlərin lüğətini hazırlamaq mümkün olduğu kimi, dildə yeni yaranan və leksik fonda daxil olacaq yeni sözlərin sözlüyünü də tərtib etmək mümkündür – R.Q.). İndi gündəmi məhz Zəfər dastanları tutacaq, dilimizin ilk əzbərinə çevrilən və elə ən fəal ifadəni təşkil edən “Zəfər Günü” söz birləşməsi olacaq. Bu ana sözümüz olan Zəfər Günümüzdən dilimizə daha nə qədər sözlər doğulacaq, dillər danışacaq. “Zəfər Bayrağı”, “Qələbə paradı”, “Müzəffər Azərbaycan Ordusu”, “Vətən Müharibəsi”, “Vətən Müharibəsi Qəhrəmanları”, “Vətən Müharibəsi qaziləri”, hətta “Suqovuşan”, “Çinarlı” kimi yer adları, “Naxçıvan dəhlizi”, “Naxçıvan-Bakı marşrutu”, “Naxçıvan-Şuşa-Bakı marşrutu” kimi ifadələr və daha nə qədər deyiləcək sözlər, bəhs olunacaq mətləblər olacaq. Bu müddətdə dilimizə həm də yeni ritorika, yeni ifadə tərzi və cümlə sintaksisləri daxil oldu. Ali Baş Komandanımızın dilindən həm də çoxsaylı və əbədi işlənəcək sintaktik quruluşlar, cümlə nümunələri deyildi. Ali Baş Komandanımızın nitqində dilimizin diplomatik qüdrəti, siyasi hünəri və hərb dili tematikası uğurla təzahürünü tapdı. “Qarabağ Azərbaycandır və nida işarəsi” cümləsinin tipinə uyğun olaraq “Şuşa bizimdir, Qarabağ Azərbaycandır!”, “Kəlbəcər bizimdir, Qarabağ Azərbaycandır” kimi cümlə modelləri fəallıq qazandı. Artıq hərbi vəziyyət elan olunan, torpaqlarımızın işğaldan azad olunan bir vaxtında dilimiz də silaha döndü, sözlər mərmiyə çevrildi, cümlə ritorikası raket kimi istifadə edildi. Mən əminəm ki, Azərbaycan dilinin tədrisi prosesində, müxtəlif replika və çıxışlarda Prezidentimizin “Qarabağ Azərbaycandır və nida işarəsi” cümlə tipinə uyğun nümunələr və örnəklər, o cümlədən “Əziz Şuşa, sən azadsan!”, “Əziz Şuşa, biz qayıtmışıq!”, “Əziz Şuşa, biz səni dirçəldəcəyik!”, “Şuşa bizimdir! Qarabağ bizimdir! Qarabağ Azərbaycandır!” kimi özünəməxsus quruluşlu nida cümlələri qəlibləşməklə bərabər, dildə artan nümunələri ilə çoxluq təşkil edəcək və bir dil vahidi, nitq elementi ənənəsi təşkil edəcəkdir. Zəfər, əlbəttə, qalibiyyət, məğrurluq və hünər deməkdir. Prezidentin bu müddət ərzindəki danışığı, çıxışları həm də mübariz və qalib bir sərkərdənin amiranə, hökmlü bir nitq tərzini, natiqlik nümunəsini də örnəyə çevirdi. Amiranəlik və qalibliyin təzahürü kimi düşmən ölkənin başçısının lətifəsayağı hədəfə çevrilməsi, gülüş obyekti olması və onlardan qaynaqlanan sənədlər, şərtlər, ifadələrlə bağlı sərt bir ismarıc ifadə edən “Nooldu Paşinyan? Bəs Cəbrayıla yol çəkirdin? Rəqs edirdin? Nooldu, hanı status? Cəhənnəmə getdi status, gora getdi status, gorbagor oldu status, yoxdur status... Nə qədər ki mən Prezidentəm, olmayacaq status!” kimi ifadələr dillər əzbəri oldu, düşməni ələ salan lətifə və anekdotların predmetinə çevrildi. Hətta qətiyyətlə deyərdik ki, Azərbaycan Respublikası Prezidenti cənab İlham Əliyevin “nooldu Paşinyan?”, “dəmir yumruq” kimi ifadələri dilimizdə zərbi-məsələ çevrildi. Habelə Azərbaycan Prezidentinin “...Biz özümüzü müdafiə etməyə və təcavüzkarı elə cəzalandırmağa qabilik ki, o bir daha bizim tərəfə baxmağa cəsarət etməsin” və “Biz onları iti qovan kimi qovuruq” kimi ifadələri də artıq dillər əzbərinə çevrilən məsəllərinə dönüb və dönəcək də.Yeni “İtiqovan” Pilotsuz Uçuş Aparatlarının da Azərbaycanın Müdafiə Sənayesi Nazirliyi tərəfindən hazırlanması bu məşhur ifadəni layiqli ada çevirməklə əbədiyaşarlığa çevirdi. Bu, həm də ciddiyyətlə bərabər düşməni gülüş hədəfinə çevirməklə öldürmək ənənəsində ana dilimizin yumoristik, öldürücü gülüş vasitəsi olmaq hünərini ifadə edirdi. Və bir də ən əsası vaxtilə düşmənin bolluğu, xəyanətlərin çoxluğu üzündən həm şəhid verən, həm də torpaqları işğal edilən əziz xalqımız bu Qələbə Gününün ardından artıq qürurlu, vüqarlı, qalib dili ilə amiranə, hökmlü danışıq ritorikasına da sahib oldu. İndi hər bir Azərbaycan vətəndaşı və dünyanın harasında olursa-olsun, yaşayan azərbaycanlı məhz inamla “Fəxr edirəm ki, mən azərbaycanlıyam!” müdrik kəlamı və Azərbaycan türkü olmağın kəlmeyi-şəhadətini ifadə etməyə, amiranə danışmağa qabil olacaq. Axı qalibin öz dili var!!! Qalibiyyət dili hökm, amiranəlik, özünə inam, güvən dilidir!.. Çəkən çəksin, çəkməyən də özü bilsin, biz qalibik ha! İndi Qarabağda, onun canında – Şuşada, Xankəndində və başqa can torpaqlarımızda, Xudafərində, Çinarlıda, Suqovuşanda Azərbaycan bayrağı can qardaşlarının gözlərinə məğrur-məğrur baxa-baxa, düşməninin bağrını çatlada-çatlada dalğalanır ha! Bu da qalib kimi dalğalanan Bayraq dilidir, qalib və azad Bayrağımızın dilidir!
Bu heç unudularmı ki, dilimiz həm də qardaşlıq və dostluq dilidir. Bütün zamanlarda, yaxşı gündə də, pis gündə də Türkiyə və Pakistan kimi qardaş ölkələrin, xüsusilə türk qardaşlarımızın qətiyyətli səsləniş və dəstək ifadələrində məhz bu qardaşlıq dili danışırdı. Sentyabrın 27-də kafir donlu düşmənlər sərhədlərimizə hücum çəkib müharibəni başladan saatdan Türkiyə Cümhuriyyəti yetkililəri “Biz bu haqq savaşında bütün qüvvəmiz və imkanlarımızla Can Azərbaycanın yanındayıq!” nidasından başlamış Zəfər Paradındakı Türkiyə Cümhuriyyəti və xalqının təmsilçisi olan Rəcəb Təyyib Ərdoğan cənablarının səmimi təbrik sözləri, Araz bayatısı və “Laçın, Laçın, ay Laçın, Can sənə qurban Laçın” yanıqlı ifadəsinə qədər qardaşlığın dilində bütün hisslərini ifadə etdi, qardaşlıq dilində danışaraq qardaşlığın təcəssümü və təzahürü kimi çıxış etdi. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “İnşaallah, qardaşım Ərdoğanla birlikdə Şuşaya gedəcəyik” mesajıda dildən süzülən qardaşlıq və birlik ismarıcının uğurlu nümunəsi, yıxılmaz körpüsü idi.
Əlbəttə, hələ çoz sözlər yaranacaq. Çox şeylər deyiləcək. Çünki azad edilən torpaqlarımızın bir də qurulub həyatla aşıb-daşan vaxtları olacaq, onların da öz sözü, söhbətləri olacaq. Hələ Şuşada Cıdır düzündə el birliyilə yandıracağımız tonqal ətrafında əl-ələ gedəcəyimiz yallı günü var. Bu Vətən müharibəsi günlərində bir daha göründü və təsdiqləndi ki, Şuşa həmrəylik məkanımız, birlik rəmzimizdir. Şuşa birliyimizin də, qardaşlığımızın, dostluğumuzun, hətta qəzəb və sevgimizin danışan dilidir! Bir sözlə, bu gündən – Zəfər Günümüzdən, Qələbə Paradımızdan başlayaraq dilimizdə yeni günlərimizlə əlaqələi çox-çox sözlər yaranacaq, dilimiz yeni bir tarixə, həyata açılacaq və yeni sözlərlə zənginləşəcək, yeni ton, intonasiya qazanacaq və daha nələr, nə qədər qələbə, quruculuq, qəhrəmanlıq dolu hekayələr danışılacaq!!! Şəhidlərimiz qəhrəmanlıq dilində, məzarlarımız daş dilində, ot dilində, Şuşamız, Xankəndimiz, Qarabağımız torpaq dilində, iş dilində hələ çox şeylər danışacaq, çox dastanlar bağlanacaq. Hələ Ağdamımız, Laçınımız, Zəngilanımız... otu ilə, torpağı ilə, daşı ilə dilə gəlib çox şeylər danışacaq. Xudafərin Arazın, daşın dililə çox məsələlər bəhs edəcək. Şuşamızdan Seyidin səsilə, Üzeyir nəfəsilə, Xarı bübülbül sevgisilə hələ çox Xudayar təsnifləri dinləyəcəyik. Hələ çox!!!
Ramiz QASIMOV,
Sadəcə Qələbə məğrurlu Azərbaycan vətəndaşı
Baxış sayı: 840
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 15-12-2020 14:18 | Bölmə: Gündəm
Xalq şairi Məmməd Arazın çox yerinə düşən və məşhur “Əsgər qəbri haqqında ballada” əsərində diqqəti cəlb edən belə qəribə misraları var:
Bu şəhərdə sakinlərin
söhbətləri
daş dilində.
Sevgiləri, nifrətləri
daş dilində.
Daş dilinin elə ağır
havası var,
Daş dilinin hələ susmaz
davası var...
Ey balladam, dindir onu,
qəbir dinər.
...Alışar o,
danışar o,
od dilində.
Göyərər o,
söz deyər o,
ot dilində.
Şair doğru deyirdi, hər şeyin öz dili var... Quş dili, ot dili, daş dili... Amma mən bu gün beynimi daha çox qurcalayan Zəfər dilindən danışmaq istəyirəm. O dildən ki bir-birimizin qəlbindən xəbər verənləri dilimizdən, gözlərimizdən anladığımız bir dildir. O dildən ki bu dil bizim həmrəyliyimizin səsi, birliyimizin dilidir. O dil mübarizə və qətiyyət rəmzi olan əsgərimizin dilidir, müdriklik və cəsarət nümunəsi olan Sərkərdə dilimizdir, Vətən, el-oba, torpağa sevgi, məhəbbət dilimizdir, Şuşa dilimiz, Qarabağ səsimizdir! O dil ki məhəbbətimizi, sevgimizi, qardaşlıq və dostluğumuzu, əlbəttə ki, nifrətimizi, ikrahımızı və qəzəbimizi b üküb ifadə edə bildiyimiz bir hislərimizin dilidir. Sözün qısası, xalqımızın birliyi, qardaşlığımızın gücü, döyüşən oğlanlarımızın – Milli Ordumuzun qeyrət və əzmi ilə 30 ildir, işğal altında saxlanılan doğma, əziz torpaqlarımız azad edildi. Qartal qanadlı Vətənimiz artıq dünya və səma üzərində qoşa qanadları ilə uçur. Xalqımız üçün müqəddəs yurd yerimiz olan Şuşanın noyabr ayının 8-də işğalçı qüvvələrdən böyük hünərlə, vətən məhəbbətli, türk qeyrətli rəşadətli əsgərlərimizin döyüş əzmi ilə təmizləndikdən sonra həyatımız, ümidlərimiz, zamanımız, hətta baxışlarımız, dilimiz dəyişdi. Dədəmiz Qorqud demişkən, sularımız qurumuşdu, çağladı axı, obalarımız yıxılmışdı, dirçəldi axı... Dilimiz, dilçəyimiz dirçəldi demək... Zəfər Günümüz yeni tariximz oldu. Bizlərdə ənənədir axı, tarixi möhtəşəm hadisələrdən başlamaq. Tariximizin ən möhtəşəm günü Zəfər Günümüzdən başlayır və başlayacaq hər şeyimiz. O Zəfər ilində, o Zəfər günüdə, Şuşanı alan ildə, Qarabağı alan vaxtda, Azərbaycan qələbə çalan vaxtda, erməniləri iti qovan ildə və s. Şuşanı aıldığımız il, aldığımız gün yeni doğuluş – diriliş günümüz oldu həyatımız üçün. Böyük Zəfərin əldə olunması təkcə həyatımızı dəyişmədi, həm də dilimzdə də inqilab, yeni dövr, dönəm - epoxa başlatdı. Tarixi bir Zəfər həm də artıq dilimzdə bir müddət əvvəl tez-tez, sıxlıqla işlədilən sözlərə son qoydu, onları kədər və təəssüf dolu tarixlə bərabər keçmişə tolazladı. “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi” məhz o xoşagəlməz tarixi hadisələrin ən ümumiləşmişi, simvolu idi ki, bu anlayış civarında yaranan bütün sözlər də onunla bərabər tarixə qovuşdu. Xalqımızın Mübarizə qeyrətli, Qələbə müjdəli sərkərdəsi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev xalqa müjdə dolu xəbərlərlə səslənərkən demişdi:“İndi artıq Dağlıq Qarabağ münaqişəsi yoxdur!” “Bir daha deyirəm, status-kvo yoxdur, təmas xətti yoxdur. Ermənilərin öz orduları haqqında uydurduğu yenilməz ordu əfsanəsi yoxdur!” Bəli, Azərbaycan xalqının dillərə və hətta əsrlərə dastan olacaq Zəfər hadisəsi nəinki ermənilərin özləri haqda uydurduqları bütün əfsanələri bitirdi, həm də İkinci Dünya müharibəsində bəşəriyyətin faşizm zülmündən xilasına möhtəşəm xidmətlər göstərmiş Azərbaycan müasir dövrdə neofaşizm olraq meydan sulayan ermənizmin dibinə baltanı çalmaqla bütün bəşəriyyətin canını bu bəladan qurtarmaq yolunda əzmini ortaya qoydu. Azərbaycanın Vətən müharibəsi uğrunda qazandığı böyük Zəfər Günü hər şeyi yenidən yazmağa zərurət yaratdı. Bəli, qazanılan böyük Zəfər təkcə hərb tariximiz üçün deyil, təkcə uğurlu diplomatiyamızın, informasiya sahəsindəki nailiyyətlərimizin qələbə təntənəsi deyil, həm də və daha çox ən yeni tarixin sabaha aydınlıq gətirən üzü və özülüdür. Bəli, 44 günlük bir Zəfər mücadiləsi 30 ilin müddətində dilimizi yağır edən bir çox sözlərinə də Zəfər şapalağı vurdu. Ali Baş Komandanımızın dediyi kimi, “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi yoxdur!”, deməli, artıq bu problem ətrafında dolaşan ifadələr ordusu da yox olacaq. “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi” ifadəsinin ardınca düzülən bir sürü “təmas xətti, status-kvo, Dağlıq Qarabağın statusu, atəşkəsi pozmaq” və bir sıra erməni faşizminin içində bişdiyi min cür yalan-dolan, saxta problemlər və “zir-zibil” sözlər dilimizdən də silinib “cəhənnəmə getdi, gora getdi”. “Dağlıq Qarabağ” ifadəsi də dilimizdən təmizləndi, indi artıq sadəcə Qarabağ var, Azərbaycanın canı, bağrı, dilbər guşəsi. Çünki onu yaradan şərin biabırçı məğlubiyyəti ilə o ifadə də çıxdı dilimizdən. Dilimiz bir sürü xoşagəlməz söz və ifadələrdən təmizləndi və təmizlənəcək də, arınıb yenilənəcək. İndi artıq qazanılan bu qürurlu Zəfər Gününün sayəsində dilimizə yeni sözlər, ifadələr daxil olacaq. (Hətta Zəfərin əldə edilməsi, yeni bir tarixi mərhələnin və həyatın başlanması ilə əlaqədar bir sıra tarixizmə çevrilən sözlərin lüğətini hazırlamaq mümkün olduğu kimi, dildə yeni yaranan və leksik fonda daxil olacaq yeni sözlərin sözlüyünü də tərtib etmək mümkündür – R.Q.). İndi gündəmi məhz Zəfər dastanları tutacaq, dilimizin ilk əzbərinə çevrilən və elə ən fəal ifadəni təşkil edən “Zəfər Günü” söz birləşməsi olacaq. Bu ana sözümüz olan Zəfər Günümüzdən dilimizə daha nə qədər sözlər doğulacaq, dillər danışacaq. “Zəfər Bayrağı”, “Qələbə paradı”, “Müzəffər Azərbaycan Ordusu”, “Vətən Müharibəsi”, “Vətən Müharibəsi Qəhrəmanları”, “Vətən Müharibəsi qaziləri”, hətta “Suqovuşan”, “Çinarlı” kimi yer adları, “Naxçıvan dəhlizi”, “Naxçıvan-Bakı marşrutu”, “Naxçıvan-Şuşa-Bakı marşrutu” kimi ifadələr və daha nə qədər deyiləcək sözlər, bəhs olunacaq mətləblər olacaq. Bu müddətdə dilimizə həm də yeni ritorika, yeni ifadə tərzi və cümlə sintaksisləri daxil oldu. Ali Baş Komandanımızın dilindən həm də çoxsaylı və əbədi işlənəcək sintaktik quruluşlar, cümlə nümunələri deyildi. Ali Baş Komandanımızın nitqində dilimizin diplomatik qüdrəti, siyasi hünəri və hərb dili tematikası uğurla təzahürünü tapdı. “Qarabağ Azərbaycandır və nida işarəsi” cümləsinin tipinə uyğun olaraq “Şuşa bizimdir, Qarabağ Azərbaycandır!”, “Kəlbəcər bizimdir, Qarabağ Azərbaycandır” kimi cümlə modelləri fəallıq qazandı. Artıq hərbi vəziyyət elan olunan, torpaqlarımızın işğaldan azad olunan bir vaxtında dilimiz də silaha döndü, sözlər mərmiyə çevrildi, cümlə ritorikası raket kimi istifadə edildi. Mən əminəm ki, Azərbaycan dilinin tədrisi prosesində, müxtəlif replika və çıxışlarda Prezidentimizin “Qarabağ Azərbaycandır və nida işarəsi” cümlə tipinə uyğun nümunələr və örnəklər, o cümlədən “Əziz Şuşa, sən azadsan!”, “Əziz Şuşa, biz qayıtmışıq!”, “Əziz Şuşa, biz səni dirçəldəcəyik!”, “Şuşa bizimdir! Qarabağ bizimdir! Qarabağ Azərbaycandır!” kimi özünəməxsus quruluşlu nida cümlələri qəlibləşməklə bərabər, dildə artan nümunələri ilə çoxluq təşkil edəcək və bir dil vahidi, nitq elementi ənənəsi təşkil edəcəkdir. Zəfər, əlbəttə, qalibiyyət, məğrurluq və hünər deməkdir. Prezidentin bu müddət ərzindəki danışığı, çıxışları həm də mübariz və qalib bir sərkərdənin amiranə, hökmlü bir nitq tərzini, natiqlik nümunəsini də örnəyə çevirdi. Amiranəlik və qalibliyin təzahürü kimi düşmən ölkənin başçısının lətifəsayağı hədəfə çevrilməsi, gülüş obyekti olması və onlardan qaynaqlanan sənədlər, şərtlər, ifadələrlə bağlı sərt bir ismarıc ifadə edən “Nooldu Paşinyan? Bəs Cəbrayıla yol çəkirdin? Rəqs edirdin? Nooldu, hanı status? Cəhənnəmə getdi status, gora getdi status, gorbagor oldu status, yoxdur status... Nə qədər ki mən Prezidentəm, olmayacaq status!” kimi ifadələr dillər əzbəri oldu, düşməni ələ salan lətifə və anekdotların predmetinə çevrildi. Hətta qətiyyətlə deyərdik ki, Azərbaycan Respublikası Prezidenti cənab İlham Əliyevin “nooldu Paşinyan?”, “dəmir yumruq” kimi ifadələri dilimizdə zərbi-məsələ çevrildi. Habelə Azərbaycan Prezidentinin “...Biz özümüzü müdafiə etməyə və təcavüzkarı elə cəzalandırmağa qabilik ki, o bir daha bizim tərəfə baxmağa cəsarət etməsin” və “Biz onları iti qovan kimi qovuruq” kimi ifadələri də artıq dillər əzbərinə çevrilən məsəllərinə dönüb və dönəcək də.Yeni “İtiqovan” Pilotsuz Uçuş Aparatlarının da Azərbaycanın Müdafiə Sənayesi Nazirliyi tərəfindən hazırlanması bu məşhur ifadəni layiqli ada çevirməklə əbədiyaşarlığa çevirdi. Bu, həm də ciddiyyətlə bərabər düşməni gülüş hədəfinə çevirməklə öldürmək ənənəsində ana dilimizin yumoristik, öldürücü gülüş vasitəsi olmaq hünərini ifadə edirdi. Və bir də ən əsası vaxtilə düşmənin bolluğu, xəyanətlərin çoxluğu üzündən həm şəhid verən, həm də torpaqları işğal edilən əziz xalqımız bu Qələbə Gününün ardından artıq qürurlu, vüqarlı, qalib dili ilə amiranə, hökmlü danışıq ritorikasına da sahib oldu. İndi hər bir Azərbaycan vətəndaşı və dünyanın harasında olursa-olsun, yaşayan azərbaycanlı məhz inamla “Fəxr edirəm ki, mən azərbaycanlıyam!” müdrik kəlamı və Azərbaycan türkü olmağın kəlmeyi-şəhadətini ifadə etməyə, amiranə danışmağa qabil olacaq. Axı qalibin öz dili var!!! Qalibiyyət dili hökm, amiranəlik, özünə inam, güvən dilidir!.. Çəkən çəksin, çəkməyən də özü bilsin, biz qalibik ha! İndi Qarabağda, onun canında – Şuşada, Xankəndində və başqa can torpaqlarımızda, Xudafərində, Çinarlıda, Suqovuşanda Azərbaycan bayrağı can qardaşlarının gözlərinə məğrur-məğrur baxa-baxa, düşməninin bağrını çatlada-çatlada dalğalanır ha! Bu da qalib kimi dalğalanan Bayraq dilidir, qalib və azad Bayrağımızın dilidir!
Bu heç unudularmı ki, dilimiz həm də qardaşlıq və dostluq dilidir. Bütün zamanlarda, yaxşı gündə də, pis gündə də Türkiyə və Pakistan kimi qardaş ölkələrin, xüsusilə türk qardaşlarımızın qətiyyətli səsləniş və dəstək ifadələrində məhz bu qardaşlıq dili danışırdı. Sentyabrın 27-də kafir donlu düşmənlər sərhədlərimizə hücum çəkib müharibəni başladan saatdan Türkiyə Cümhuriyyəti yetkililəri “Biz bu haqq savaşında bütün qüvvəmiz və imkanlarımızla Can Azərbaycanın yanındayıq!” nidasından başlamış Zəfər Paradındakı Türkiyə Cümhuriyyəti və xalqının təmsilçisi olan Rəcəb Təyyib Ərdoğan cənablarının səmimi təbrik sözləri, Araz bayatısı və “Laçın, Laçın, ay Laçın, Can sənə qurban Laçın” yanıqlı ifadəsinə qədər qardaşlığın dilində bütün hisslərini ifadə etdi, qardaşlıq dilində danışaraq qardaşlığın təcəssümü və təzahürü kimi çıxış etdi. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “İnşaallah, qardaşım Ərdoğanla birlikdə Şuşaya gedəcəyik” mesajıda dildən süzülən qardaşlıq və birlik ismarıcının uğurlu nümunəsi, yıxılmaz körpüsü idi.
Əlbəttə, hələ çoz sözlər yaranacaq. Çox şeylər deyiləcək. Çünki azad edilən torpaqlarımızın bir də qurulub həyatla aşıb-daşan vaxtları olacaq, onların da öz sözü, söhbətləri olacaq. Hələ Şuşada Cıdır düzündə el birliyilə yandıracağımız tonqal ətrafında əl-ələ gedəcəyimiz yallı günü var. Bu Vətən müharibəsi günlərində bir daha göründü və təsdiqləndi ki, Şuşa həmrəylik məkanımız, birlik rəmzimizdir. Şuşa birliyimizin də, qardaşlığımızın, dostluğumuzun, hətta qəzəb və sevgimizin danışan dilidir! Bir sözlə, bu gündən – Zəfər Günümüzdən, Qələbə Paradımızdan başlayaraq dilimizdə yeni günlərimizlə əlaqələi çox-çox sözlər yaranacaq, dilimiz yeni bir tarixə, həyata açılacaq və yeni sözlərlə zənginləşəcək, yeni ton, intonasiya qazanacaq və daha nələr, nə qədər qələbə, quruculuq, qəhrəmanlıq dolu hekayələr danışılacaq!!! Şəhidlərimiz qəhrəmanlıq dilində, məzarlarımız daş dilində, ot dilində, Şuşamız, Xankəndimiz, Qarabağımız torpaq dilində, iş dilində hələ çox şeylər danışacaq, çox dastanlar bağlanacaq. Hələ Ağdamımız, Laçınımız, Zəngilanımız... otu ilə, torpağı ilə, daşı ilə dilə gəlib çox şeylər danışacaq. Xudafərin Arazın, daşın dililə çox məsələlər bəhs edəcək. Şuşamızdan Seyidin səsilə, Üzeyir nəfəsilə, Xarı bübülbül sevgisilə hələ çox Xudayar təsnifləri dinləyəcəyik. Hələ çox!!!
Ramiz QASIMOV,
Sadəcə Qələbə məğrurlu Azərbaycan vətəndaşı
Baxış sayı: 840
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 22:13
Leyla Əliyeva Altıağacda - Fotolar
23-11-2024, 22:44
COP29-da İtki və Zərər Fondunun tam fəaliyyətə başlamasını təmin edən qərar qəbul olunub
23-11-2024, 22:39
Leyla Əliyevanın iştirakı ilə Bakıda növbəti ağacəkmə aksiyası keçirilib
23-11-2024, 14:26
Şeyx Portuqaliyaya gedir
22-11-2024, 22:20
İsrailli nazir Bakıda Aqarunovun məzarını ziyarət etdi - Fotolar
21-11-2024, 22:01
Leyla Əliyeva Qlobal Liderlərin Dialoqunda iştirak etdi - Fotolar
19-11-2024, 22:08
Samir Nuriyev görüş keçirdi - Fotolar
14-11-2024, 15:53
İlham Əliyev İslam İnkişaf Bankının prezidenti ilə görüşüb
14-11-2024, 00:33
Heydər Əliyev Fondunun nəşri təqdim olundu - Fotolar+Video
9-11-2024, 10:22
Sumqayıtda 8 noyabr Zəfər Günü qeyd olunub-VİDEO+FOTOLAR
7-11-2024, 09:43
Sumqay;tda Zəfər Günü ilə əlaqədar “Zəfər nəğməli Azərbaycan” adlı tədbir keçirildi-VİDRO+FOTOLAR
4-11-2024, 19:17
Dini Liderlərin Qlobal Sammitinin iştirakçıları Ümummilli Lider Heydər Əliyevin məzarını ziyarət ediblər
31-10-2024, 08:37
Bayden iki uşağı dişləyib
28-10-2024, 19:42
“Şəhid Vətən Müharibəsi Qəhrəmanları” adlı kitabın təqdimatı olub
25-10-2024, 19:25
Ukrayna hərbçiləri təsadüfən özünün "Hawk" pilotsuz təyyarəsini vurub
17-10-2024, 10:52
Prezidentdən Füzuli ilə bağlı paylaşım - Video
15-10-2024, 04:13
Sumqayıtda "Mənim oğlum qəhrəmandır" layihəsi-VİDEO+FOTOLAR
8-10-2024, 16:17
İlham Əliyevin Rusiya Prezidenti Vladimir Putinlə görüşü olub
5-10-2024, 12:06
Sumqayıtda Müəllimlər Günü qeyd olundu-VİDEO+FOTOLAR
3-10-2024, 22:38
İlham Əliyev Cəbrayıl rayonunun Horovlu kəndində fərdi evlərin və sosial obyektlərin tikintisi ilə tanış olub
28-09-2024, 22:48
Beynəlxalq Prokurorlar Assosiasiyasının İcraiyyə Komitəsinin 58-ci iclası keçirilib
27-09-2024, 23:47
Baş Prokurorluğun rəhbər heyəti Zəfər Parkında olub
27-09-2024, 17:56
Sumqayıtda 27 sentyabr – Anım Günü ilə bağlı tədbir keçirilib
27-09-2024, 11:16
İlham Əliyev Zəfər parkında olub
25-09-2024, 22:26
Adil Əliyevin doğum gününü TƏBRİK EDİRİK!
25-09-2024, 11:26
İlham Əliyevə çoxməqsədli JF-17C təyyarələri təqdim olunub
24-09-2024, 23:34
İlham Əliyev “ADEX-2024” və “Securex Caspian” sərgiləri ilə tanış olub
24-09-2024, 11:07
Qarabağ Universitetində yaşanan qürurlu gün-Kamal Paşazadə
23-09-2024, 20:17
İlham Əliyev yeddinci çağırış Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin ilk iclasında iştirak edib
20-09-2024, 09:31
İlham Əliyev Şuşada Bayraq Meydanının açılışında iştirak edib
19-09-2024, 21:03
İlham Əliyev Ağdam şəhərində İmarət Kompleksinin bərpadan sonra açılışında iştirak edib
18-09-2024, 20:02
Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Əliyeva Milli Qəhrəman Mübariz İbrahimovun ailəsini ziyarət edib
16-09-2024, 20:35
ABŞ Dövlət katibi Antoni Blinken Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevə zəng edib
15-09-2024, 10:52
XİN-dən Bakının azad edilməsi ilə bağlı - Paylaşım
14-09-2024, 15:22
Prezident İlham Əliyev Fatma Səttarovanın vəfatı ilə əlaqədar onun ailəsinə və yaxınlarına başsağlığı verib
14-09-2024, 11:48
İlham Əliyev “Xaqani” bağında və ətraf ərazilərdə aparılmış abadlıq-yenidənqurma işlərindən sonra yaradılan şəraitlə tanış olub
13-09-2024, 01:44
Heydər Əliyev Fondunun Vatikanda Müqəddəs Yubiley İlinə töhfəsi- VİDEO
10-09-2024, 19:17
Lamiyə və Orxana “Şöhrət” ordeni verildi
6-09-2024, 12:11
İlham Əliyev Beynəlxalq Çernobbio Forumunda “Yeni geosiyasi şəraitdə Azərbaycanın rolu” adlı sessiyada çıxış edib
6-09-2024, 11:40
İlham Əliyev Milan şəhərinə gəlib
4-09-2024, 21:06
Baş prokuror Rusiyada işgüzar səfərdədir
2-09-2024, 22:25
İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Kəlbəcərdəki Xudavəng monastır kompleksində olublar