23:59 / 16-05-2024
Qrossi: "MAQATE lazım olduğu müddətcə Zaporojye AES-də mövcudluğunu davam etdirəcək"
23:52 / 16-05-2024
Ukraynalını xüsusi amansızlıqla qətlə yetirib
23:48 / 16-05-2024
Qətl törətməkdə şübhəli bilinən şəxs saxlanılıb
23:15 / 16-05-2024
Donetskin mərkəzində DXR-in birinci rəhbəri Aleksandr Zaxarçenkonun abidəsi ucaldılıb
22:56 / 16-05-2024
Klinikanın cərrahları ev dustaqlığına buraxılıb
22:49 / 16-05-2024
Pekindən sonra Putin Harbinə gəlib
22:45 / 16-05-2024
NATO Rusiyanın səhvlərini tez bir zamanda düzəltmək qabiliyyətini qeyd edib
22:33 / 16-05-2024
NATO Hərbi Komitəsinin rəhbəri Ukrayna Silahlı Qüvvələri üçün çətin vəziyyəti etiraf edib
21:30 / 16-05-2024
Rusiya Böyük Britaniyanın hərbi attaşesini ölkədən çıxarır
21:21 / 16-05-2024
Sərnişin qatarı beş yaşlı uşağı vurub
21:16 / 16-05-2024
Kobzon abidəsində narkotik vasitələrin satışı ilə bağlı internet saytına aparan QR kodları aşkar edilib
20:59 / 16-05-2024
İtkin düşən iki yaşlı qız çayda ölü tapılıb
16:31 / 16-05-2024
Zelenski: "Ukrayna iki "Patriot" sistemi almasa, Xarkovu itirə bilər
16:22 / 16-05-2024
Ruben Vardanyanın həbs müddəti 5 ay uzadılıb
16:18 / 16-05-2024
Həyat yoldaşını bıçaqlayaraq öldürüb
16:10 / 16-05-2024
Putin və Si qeyri-rəsmi əlaqəni davam etdirib
16:02 / 16-05-2024
Aleksandr Emelianenko tam reabilitasiya kursunu bitirərək könüllü oldu
10:38 / 16-05-2024
Şoyqu bildirib ki, yeni vəzifədə onun prioriteti xüsusi əməliyyatlar olaraq qalacaq
10:34 / 16-05-2024
Balta ilə dostunu öldürüb və meyiti zibilxanada gizlədib
10:28 / 16-05-2024
Slovakiyanın baş naziri Fikonun həyatı hələ də təhlükə altındadır
10:19 / 16-05-2024
Müdafiə tərəfi general Kuznetsovun rüşvət işi üzrə həbsindən apellyasiya şikayəti verib
10:16 / 16-05-2024
İsveçrədə bıçaqlı hücum nəticəsində 6 nəfər yaralanıb
03:58 / 16-05-2024
Sumqayıtda şəhidin mövludu qeyd olunub-VİDEO+FOTOLAR
02:11 / 16-05-2024
Birinci Qarabağ müharibəsinin şəhidi dəfn edilib-VİDEO+FOTOLAR
23:37 / 15-05-2024
Akulova panda Katyuşanın açıq hovuzda necə üzdüyünü göstərib
23:32 / 15-05-2024
Aİ Rusiya mediasına girişi qadağan etməyə razılaşıb
23:27 / 15-05-2024
Kuleba: "Başımı divara çırpdığımı hiss edirəm"
23:17 / 15-05-2024
Yeniyetmə 6 yaşlı uşağı maşına mindirərək ölümlə nəticələnən qəza törədib
23:11 / 15-05-2024
Bloger Vlad Bumaqa ilk dəfə ata olub
23:07 / 15-05-2024
Slovakiyanın müdafiə naziri: "Robert Fikonun vəziyyəti son dərəcə ağırdır"
23:01 / 15-05-2024
Moskva parkında VGTRK jurnalistlərinə hücumdan sonra cinayət işi açılıb
22:55 / 15-05-2024
Yazıçı Tsintula Fikoya qarşı sui-qəsdin motivlərini səsləndirib
22:50 / 15-05-2024
Fikonun əməliyyatı uğurlu alınıb
22:45 / 15-05-2024
İsveçrənin Zofingen şəhərində silahlı şəxs yoldan keçənlərə hücum edib
21:05 / 15-05-2024
Robert Fiko qarın boşluğundan qanaxma keçirib
20:55 / 15-05-2024
Rumıniya sərhədçiləri iki ukraynalı fərarinin cəsədini tapıblar
20:43 / 15-05-2024
CNN: Bayden-Tramp debatı iyunun 27-də keçiriləcək
SURİYA TÜRKMƏNLƏRİNİN CAN AZƏRBAYCANA GİZLİ VƏ AŞKAR SEVDASI.!
Tarix: 03-04-2022 13:11 | Bölmə: Siyasət
Dr.Muhtar Fatih BEYDİLİ
Türkmən Həkimləri Dərnəyinin Sədri.
Martın 15-də Suriyada “ərəb baharı”nın 11 ili tamam oldu. Suriya münaqişəsi onminlərlə insanın ölümü, 11 milyondan çox insanın ölkə daxilində və xaricə köçü, şəhərlərin yerlə-yeksan olması ilə nəticələndi. Suriyada üsyanlar başlayandan Bəşər Əsəd rejiminin qətlə yetirdiyi dinc insanların sayı, əldə edilən məlumatlara görə, 900-dən çox suriyalını öldürüb. Suriyada hakimiyyətin xalqa qarşı törətdiyi cinayətlər – üsyançı xalq kütlələrinin kütləvi şəkildə məhv edilməsi, artilleriya, raket atəşinə tutulması bütövlükdə bəşəriyyətə və insanlığa qarşı cinayət kimi dəyərləndirilir.
Üsyan dalğası bütün Suriyanı əhatə etsə də, Əsəd zor gücünə hələ ki, duruş gətirir. Əslində, buna hakimiyyəti əldə saxlayır da demək olmaz – Suriya faktiki 2 yerə parçalanıb. Diktatura rejimi böyük bir əraziyə nəzarəti itirib. Lakin cinayətkar Əsəd rejiminin hələ də asanlıqla getmək istəmir və «son damla qanınacan» üsyançılarla mübarizə aparacağını bildirib.
Suriyadakı iç savaşdan ən çox əziyyət çəkən, daha doğrusu anarxiyanın qurbanı olanlar arasında Türkmənlər xüsusi yer tutur. Təxminən Suriyada 4 milyondan çox Türkmən yaşayır ki, minә yaxın Azәrbaycandilli (Güney Azәrbaycan lәhcәli) әhali yaşayır ki, onlar bu ölkənin əsas millətlərindən biridir.
Ümumiyyәtlә isә, Suriyada yaşayan Azәrbaycandilli әhalini sayı barәsindә rәsmi statistika yoxdur. Amma әminliklә onu demәk olar ki, eynilә olmasa da biraz fәrqlә Qafqazdakı, Güneydәki Azәrbaycan әhalisi kimi danışırlar vә çoxusu da burdakı әhalini özlәri kimi bilirlәr. Fәrqlәrin dә olması tәbii haldır.
Türkmənlərin Suriyaya gəlişi Səlcuqlular dövrünə təsadüf etdiyi bildirilsə də, bəzi alimlərə görə, 5-6-cı əsrlərdə türk tayfalarının böyük köçü zamanı Suriya ərazisinə yerləşən türk tayfaları olub.
Suriya türkmənləri Azərbaycan türkləriylə eyni soydandirlar. Ona görə də deyirik ki, Azərbaycan Suriya Türkmənlərinin səsinə səs verməlidir!
Məlum olduğu kimi, bu gün Suriyada Türkmənlərin ən çox yaşadığı şəhərlərdən biri olan Hələb çox dəhşətli durumdadır. Bu şəhərdə artıq yaşayanların sayı sıfıra bərabərdir. Burada hökmən bildiməliyik ki, Azərbaycan Türk mədəniyyətinin və fəlsəfəsinin önəmli simalarından, Hürufiliyin əsas nümayəndələrindən biri olan olan mütəffəkir və şair İmaddədin Nəsiminin (14-cü əsr) məzarı da Hələb şəhərində yerləşir. Müharibə bölgəsi olan Hələb şəhərindəki məzarın taleyi Azərbaycanda da narahatlıq doğurur. Amma bizlər bu gün Nəsiminin məzarının hansı vəziyyətdə olmasıyla bağlı dəqiq bilgiyə sahib deyilik şu günə gadər.
Yeri gəlmişkən, məzarı Suriyanın şimalında yerləşən və Osmanlı dövlətinin qurucularının ulu babası hesab olunan Süleyman şah Suriyaya məhz Azərbaycan ərazilərindən köçüb. Bu və digər faktlar Suriya türkmənlərini Azərbaycan əhalisi ilə qohumluğunu sübut edir.
2011-cilin martında Suriyada başlanan müharibə zamanı Nəsiminin məqbərəsinin də İŞİD terrorçuları tərəfindən dağıdıldığı .Halab müharibəsinde bu, elə bir dəhşətdir ki, özünü hər yerdə göstərir. Ona görə də deyə bilərik ki, bəli, müharibənin dəhşətləri İmadəddin Nəsiminin məzarından da yan keçməyib.
Bu gün Suriya Türkmənlərinə daha çox Türkiyə türkləri sahib çıxırlar desək, yanılmarıq. Əslində bu gün Suriyada, özılliklə Suriya Türkmənlərinin yaçadığı ərazilərdə ABŞ, Avropa, İran və Rusiya Federasiyasının “at oynatması” yolverilmezdir. Bu gün məlum Ərəb dövlətləri bunun qarşısını almaq əvəzinə ya boyunlarını bükürlər, ya da ABŞ və Rusiyanin oyuncağı haləndadırlar. Bəs Azərbaycan, Türkiyə niyə Suriya Türkmənlərinə sahib çixmir, deyə sual etdikdə, o zaman bildiyimiz cavabları alırıq bizler.
Doğrudur, bu gün Türkiyə daha çox Suriya türkmənlərinə dəstək verirlər. Amma bu istənilən səviyyədə deyildir.
Bu anlamda nə Türkiyənin, nə Azərbaycanın, nə də digər Türk Cümhuriyyətlərinin İraq Türkmənlərinə və Suriya Türkmənlərinə biganə qalmaları yolverilməzdir. İraq və Suriya Türkmənləri məsələsində ən çox yük Türkiyə və Azərbaycanın üzərinə düşür. Bu anlamda yuxarıda da bildirdiyimiz kimi, Türkiyəylə nisbətdə Azərbaycanın bütövlükdə səssiz qalması doğru deyildir.
Sonda hər kəs bilməlidir ki,ata vətən həsrəti, yurd sevgisi, Can Azərbaycana ürəkdən bağlılıq hissləri Suriya türkmənlərini tərk etmirdi.Onlar harada yaşamaqlarından, hansı ölkədə olmaqlarından asılı olmayaraq onlar Ata vətənimiz Azərbaycanı sevirdilər, o məhəbbətlə yaşayırdılar. Elə bu sevginin, bu bağlılığın nəticəsi idi ki, onlar özlərindən sonra zəngin bir irs, maraqlı tarix qoyub gediblər.
Suriya türkmənlərinin Can Ata vətən Azərbaycana açıq-gizli sevgisi tarix boyu bitməyib, onların Əcdad ata-baba yurdu olan Can Azərbaycana həsrəti əbədi olaraq yaşayacaq davam edəcək . Çünki bu əbədi sevgi türkmənlərin əcdadlarından həsrət çəkən nəvələrinin qəlbində miras qalıb.
Baxış sayı: 275
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 03-04-2022 13:11 | Bölmə: Siyasət
Türkmən Həkimləri Dərnəyinin Sədri.
Martın 15-də Suriyada “ərəb baharı”nın 11 ili tamam oldu. Suriya münaqişəsi onminlərlə insanın ölümü, 11 milyondan çox insanın ölkə daxilində və xaricə köçü, şəhərlərin yerlə-yeksan olması ilə nəticələndi. Suriyada üsyanlar başlayandan Bəşər Əsəd rejiminin qətlə yetirdiyi dinc insanların sayı, əldə edilən məlumatlara görə, 900-dən çox suriyalını öldürüb. Suriyada hakimiyyətin xalqa qarşı törətdiyi cinayətlər – üsyançı xalq kütlələrinin kütləvi şəkildə məhv edilməsi, artilleriya, raket atəşinə tutulması bütövlükdə bəşəriyyətə və insanlığa qarşı cinayət kimi dəyərləndirilir.
Üsyan dalğası bütün Suriyanı əhatə etsə də, Əsəd zor gücünə hələ ki, duruş gətirir. Əslində, buna hakimiyyəti əldə saxlayır da demək olmaz – Suriya faktiki 2 yerə parçalanıb. Diktatura rejimi böyük bir əraziyə nəzarəti itirib. Lakin cinayətkar Əsəd rejiminin hələ də asanlıqla getmək istəmir və «son damla qanınacan» üsyançılarla mübarizə aparacağını bildirib.
Suriyadakı iç savaşdan ən çox əziyyət çəkən, daha doğrusu anarxiyanın qurbanı olanlar arasında Türkmənlər xüsusi yer tutur. Təxminən Suriyada 4 milyondan çox Türkmən yaşayır ki, minә yaxın Azәrbaycandilli (Güney Azәrbaycan lәhcәli) әhali yaşayır ki, onlar bu ölkənin əsas millətlərindən biridir.
Ümumiyyәtlә isә, Suriyada yaşayan Azәrbaycandilli әhalini sayı barәsindә rәsmi statistika yoxdur. Amma әminliklә onu demәk olar ki, eynilә olmasa da biraz fәrqlә Qafqazdakı, Güneydәki Azәrbaycan әhalisi kimi danışırlar vә çoxusu da burdakı әhalini özlәri kimi bilirlәr. Fәrqlәrin dә olması tәbii haldır.
Türkmənlərin Suriyaya gəlişi Səlcuqlular dövrünə təsadüf etdiyi bildirilsə də, bəzi alimlərə görə, 5-6-cı əsrlərdə türk tayfalarının böyük köçü zamanı Suriya ərazisinə yerləşən türk tayfaları olub.
Suriya türkmənləri Azərbaycan türkləriylə eyni soydandirlar. Ona görə də deyirik ki, Azərbaycan Suriya Türkmənlərinin səsinə səs verməlidir!
Məlum olduğu kimi, bu gün Suriyada Türkmənlərin ən çox yaşadığı şəhərlərdən biri olan Hələb çox dəhşətli durumdadır. Bu şəhərdə artıq yaşayanların sayı sıfıra bərabərdir. Burada hökmən bildiməliyik ki, Azərbaycan Türk mədəniyyətinin və fəlsəfəsinin önəmli simalarından, Hürufiliyin əsas nümayəndələrindən biri olan olan mütəffəkir və şair İmaddədin Nəsiminin (14-cü əsr) məzarı da Hələb şəhərində yerləşir. Müharibə bölgəsi olan Hələb şəhərindəki məzarın taleyi Azərbaycanda da narahatlıq doğurur. Amma bizlər bu gün Nəsiminin məzarının hansı vəziyyətdə olmasıyla bağlı dəqiq bilgiyə sahib deyilik şu günə gadər.
Yeri gəlmişkən, məzarı Suriyanın şimalında yerləşən və Osmanlı dövlətinin qurucularının ulu babası hesab olunan Süleyman şah Suriyaya məhz Azərbaycan ərazilərindən köçüb. Bu və digər faktlar Suriya türkmənlərini Azərbaycan əhalisi ilə qohumluğunu sübut edir.
2011-cilin martında Suriyada başlanan müharibə zamanı Nəsiminin məqbərəsinin də İŞİD terrorçuları tərəfindən dağıdıldığı .Halab müharibəsinde bu, elə bir dəhşətdir ki, özünü hər yerdə göstərir. Ona görə də deyə bilərik ki, bəli, müharibənin dəhşətləri İmadəddin Nəsiminin məzarından da yan keçməyib.
Bu gün Suriya Türkmənlərinə daha çox Türkiyə türkləri sahib çıxırlar desək, yanılmarıq. Əslində bu gün Suriyada, özılliklə Suriya Türkmənlərinin yaçadığı ərazilərdə ABŞ, Avropa, İran və Rusiya Federasiyasının “at oynatması” yolverilmezdir. Bu gün məlum Ərəb dövlətləri bunun qarşısını almaq əvəzinə ya boyunlarını bükürlər, ya da ABŞ və Rusiyanin oyuncağı haləndadırlar. Bəs Azərbaycan, Türkiyə niyə Suriya Türkmənlərinə sahib çixmir, deyə sual etdikdə, o zaman bildiyimiz cavabları alırıq bizler.
Doğrudur, bu gün Türkiyə daha çox Suriya türkmənlərinə dəstək verirlər. Amma bu istənilən səviyyədə deyildir.
Bu anlamda nə Türkiyənin, nə Azərbaycanın, nə də digər Türk Cümhuriyyətlərinin İraq Türkmənlərinə və Suriya Türkmənlərinə biganə qalmaları yolverilməzdir. İraq və Suriya Türkmənləri məsələsində ən çox yük Türkiyə və Azərbaycanın üzərinə düşür. Bu anlamda yuxarıda da bildirdiyimiz kimi, Türkiyəylə nisbətdə Azərbaycanın bütövlükdə səssiz qalması doğru deyildir.
Sonda hər kəs bilməlidir ki,ata vətən həsrəti, yurd sevgisi, Can Azərbaycana ürəkdən bağlılıq hissləri Suriya türkmənlərini tərk etmirdi.Onlar harada yaşamaqlarından, hansı ölkədə olmaqlarından asılı olmayaraq onlar Ata vətənimiz Azərbaycanı sevirdilər, o məhəbbətlə yaşayırdılar. Elə bu sevginin, bu bağlılığın nəticəsi idi ki, onlar özlərindən sonra zəngin bir irs, maraqlı tarix qoyub gediblər.
Suriya türkmənlərinin Can Ata vətən Azərbaycana açıq-gizli sevgisi tarix boyu bitməyib, onların Əcdad ata-baba yurdu olan Can Azərbaycana həsrəti əbədi olaraq yaşayacaq davam edəcək . Çünki bu əbədi sevgi türkmənlərin əcdadlarından həsrət çəkən nəvələrinin qəlbində miras qalıb.
Baxış sayı: 275
Bölməyə aid digər xəbərlər
15-05-2024, 20:34
Rusiya prezidenti Fikoya qarşı sui-qəsdi dəhşətli cinayət adlandırıb
15-05-2024, 08:16
"Türkiyə": Ərdoğan çevriliş təhlükəsi ilə əlaqədar təcili iclas keçirib
14-05-2024, 19:25
Putin və Si Cinpin arasında keçiriləcək görüşdə Belousov, Şoyqu, Lavrov və Uşakov iştirak edəcək
13-05-2024, 13:34
Lavrov: "İsveçrə artıq danışıqlar üçün uyğun deyil"
12-05-2024, 21:17
Blinken İsrailə dəqiq idarə olunan silahların tədarükünün dayandırılmasına icazə verdi
11-05-2024, 14:53
ASAP tərəfindən Almaniyada Heydər Əliyevin doğum gününə həsr olunmuş gənclər konfransı keçirilib
11-05-2024, 12:42
NAYORA tərəfindən Ulu Öndər Heydər Əliyevin anadan olmasının 101-ci ildönümünə həsr olunmuş silsilə tədbirlər keçirilib
11-05-2024, 11:26
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi Finlandiyanın Rusiyadakı yeni səfiri ilə bağlı müqavilə imzalayıb
10-05-2024, 22:03
Tarixin səhifələrini vərəqlədikcə Ulu Öndərin əvəzolunmaz xidmətlərinin bir daha şahidi oluruq- Şahin İsmayılov
10-05-2024, 11:39
Antonov: "Qərb Putindən dialoqa hazır olması barədə aydın siqnal aldı"
9-05-2024, 22:48
Ermənistan müxalifəti Paşinyana qarşı impiçment proseduruna başlayır
9-05-2024, 19:35
Azərbaycan-Slovakiya əlaqələri şaxələndirilir-Nəbi Ağayev
9-05-2024, 11:53
Carlson Baydenin Rusiyaya köçən keçmiş köməkçisindən müsahibə alıb
8-05-2024, 20:14
Paşinyan sonsuza qədər davam edə bilməyən bir prosesə işarə edib
8-05-2024, 19:48
Peskov: "Putin lazım bildiyi zaman baş nazir təyin edəcək"
8-05-2024, 14:17
Zaxarova Almaniya səfirinin Rusiyadan geri çağırılmasını növbəti qeyri-dost addım kimi qiymətləndirir
7-05-2024, 13:26
Xarici İşlər Nazirliyi: andiçmə mərasiminə hətta dost olmayan ölkələrin nümayəndələri də dəvət olunub
7-05-2024, 13:20
Peskov: "Andiçmə mərasiminin qonaqları arasında Rusiya Federasiyasının gələcək Baş naziri də var"
6-05-2024, 19:53
Si Cinpin Çinin həddindən artıq potensial problemini rədd edir
5-05-2024, 19:29
Amherd: "İsveçrə Ukraynaya silah verməyəcək"
4-05-2024, 13:27
Zaxarova: "Rusiya Federasiyasının NATO-ya qarşı hibrid hücumları ilə bağlı bəyanatlar dezinformasiyadır"
3-05-2024, 19:30
Estoniyalı general Polşa, İsveç və Finlandiyanı Baltik dənizini blokadaya almağa çağırıb
2-05-2024, 10:08
Gürcüstan müxalifəti xarici agentlər haqqında qanun layihəsinin qəbulunu pozmağa çalışır
1-05-2024, 20:58
Gürcüstanın baş naziri: "Biz narahatlığa baxmayaraq, xarici agentlər haqqında qanunu qəbul edəcəyik"
30-04-2024, 12:07
Azərbaycan-Almaniya əlaqələrinin sürətli inkişaf dövrü-Aybəniz Rüstəmova
29-04-2024, 19:38
Azərbaycan deyəndə qalib dövlət, müxtəlif ölkələrin və beynəlxalq təşkilatların etibarlı tərəfdaşı və sürətli inkişaf edən ölkə yada düşür-Şahin İsmayılov
29-04-2024, 19:14
Azərbaycanın qlobal məsələlərdə iştirakı və səyləri göz qabağındadır-Şahin İsmayılov
29-04-2024, 13:03
Yeni icra başçısı Ovni Muradov kimdir?
29-04-2024, 12:58
İcra başçısı vəzifəsindən azad edildi - Yeni təyinat
28-04-2024, 22:08
Qətər Xarici İşlər Nazirliyi: Danışıqların pozulmasında həm İsrail, həm də Həmas günahkardır
28-04-2024, 20:23
Gürcüstanın hakim partiyası xarici agentlər haqqında qanuna görə ABŞ-ın sanksiyalarından qorxmur
28-04-2024, 18:30
Ermənistanın Aİ-dəki səfiri: "Rusiyanın Qafqazdakı maraqlarını pozmaq cəhdləri intihardır"
27-04-2024, 14:31
Volqoqradda sərnişinlər taksi sürücüsünü döyərək öldürüblər
27-04-2024, 11:38
Azərbaycan-Qırğızıstan qardaşlıq münasibətləri-Nəbi Ağayev
26-04-2024, 20:26
Ərdoğan mayın 9-da ABŞ-a planlaşdırılan səfərini təxirə salıb
26-04-2024, 11:53
Rusiya və Qırğızıstan hərbi əməkdaşlıq haqqında iki saziş imzalayıb
26-04-2024, 05:20
COP29-ın Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə müsbət imicinin formalaşmasında rolu-Səyavuş Qasımov