23:41 / 17-07-2025
Azərbaycan mətbuatı 150 illik yol qət edərək tarixi Zəfərimizin, suverenliyimizin tam bərpasının müjdəçisi olmağından qürur duyur
23:29 / 17-07-2025
Avropa Universiteti məhkəmə ekspertlərinin ləyaqətini alçaltdığına görə cərimələnib
23:26 / 17-07-2025
Alovlu silahla adamın üzünə atəş açan yeniyetmə həbs edilib
23:22 / 17-07-2025
“Spectator” :Zelenski ABŞ səfirliyinin təzyiqi səbəbindən Budanovu işdən çıxara bilmədi
23:18 / 17-07-2025
ABŞ Ədliyyə Nazirliyi keçmiş Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin direktorunun qızını heç bir izahat vermədən işdən çıxarıb
23:14 / 17-07-2025
Uşağı olan qadını avarlı taxtada Finlandiya körfəzinə aparıblar
23:11 / 17-07-2025
Husilərin XİN: Batmış Eternity C gəmisindən rusiyalı sağalır
22:52 / 17-07-2025
Braziliya Xarici İşlər Nazirliyi: NATO-nun Rusiyaya görə ölkəyə qarşı sanksiyalar tətbiq etmək səlahiyyəti yoxdur
22:49 / 17-07-2025
Leavitt: "Tramp 50 gün ərzində razılaşmanın və ya atəşkəsin olması lazım olduğunu açıqladı"
22:46 / 17-07-2025
Orban deyir ki, Rusiyadan Avropaya heç bir təhlükə görmür
11:21 / 17-07-2025
Səfir Barbin: "Rusiya Qrenlandiya üzərində münaqişə olacağı təqdirdə təhdidlərə cavab verəcək"
11:17 / 17-07-2025
Konor Makqreqor yenidən dopinq test hovuzuna düşüb
11:13 / 17-07-2025
Bir nəfər silahla baytarlıq klinikasına girərək həkimləri hədələyib
08:44 / 17-07-2025
İldırım vurması nəticəsində bir nəfər ölüb, 13 nəfər yaralanıb
08:41 / 17-07-2025
Min miqrantın qanunsuz leqallaşdırılması sxeminin təşkilatçıları saxlanılıb
08:38 / 17-07-2025
Suriya prezidenti əl-Şara Suriyanın müharibəyə hazır olduğunu bildirib
08:35 / 17-07-2025
Yamal "Barselona" ilə müqaviləsini uzadıb və Messinin nömrəsini götürüb
08:33 / 17-07-2025
Lev Tolstoyun şəxsi əşyaları ilk dəfə Saxalində təqdim olunacaq
08:30 / 17-07-2025
ABŞ-da Marsdan gələn ən böyük meteorit hərracda 5 milyon dollardan çox qiymətə satılıb
08:26 / 17-07-2025
Jurnalist Qallovey: "Tramp Putindən sadəcə ABŞ şərtlərini qəbul etməsini istəyir"
08:22 / 17-07-2025
Latviya Trampı 50 gün gözləməməyə və Rusiyaya qarşı sanksiyaları açıqlamamağa çağırır
22:32 / 16-07-2025
"Tomorrowland" festivalında səhnə yanıb
22:29 / 16-07-2025
Putin xizək sürməyə necə getdiyini danışıb
22:25 / 16-07-2025
Polşa polisi “rusiyapərəst” qrupun hakerlərindən birini saxlayıb
22:21 / 16-07-2025
Ukrayna xarici işlər naziri: "Kiyev Moskva ilə yeni danışıqlara hazırdır"
22:18 / 16-07-2025
Zelenski Şmıqalın müdafiə naziri təyin edilməsi ilə bağlı sənədləri Radaya təqdim edib
22:15 / 16-07-2025
Peskov: "Moskva İrəvanla sıx ikitərəfli münasibətləri inkişaf etdirmək niyyətindədir"
19:00 / 16-07-2025
Lvova-Belova: "Qətərin vasitəçiliyi ilə Ukraynadan daha bir uşaq qayıdıb"
18:56 / 16-07-2025
İğtişaşların daha 7 iştirakçısı mühakimə olunub
18:53 / 16-07-2025
Güclü yağışdan sonra bir neçə avtomobil batıb
18:49 / 16-07-2025
Rubio: "ABŞ maraqlı tərəflərlə İsrailin Suriyaya zərbələrini müzakirə edib"
18:43 / 16-07-2025
Paşinyan: "Ermənistan ABŞ-dan Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı təklif alıb"
15:01 / 16-07-2025
Polis "Əbədi məşəl"i ləkələyən yeniyetmələri axtarır
14:56 / 16-07-2025
Boksçular Meyvezer və Pakyao revanş görüşü üçün danışıqlar aparır
14:52 / 16-07-2025
Xantı-Mansiysk Muxtar Dairəsində məmur neyron şəbəkələrdən istifadə edərək xarici dillərdə videomüraciət yazıb
14:48 / 16-07-2025
Mərhumun meyiti evin dağıntıları altından çıxarılıb
14:45 / 16-07-2025
Paşinyan: "Ermənistan təşkilata üzv olmaq istəyi ilə ŞƏT-ə müraciət edib"
14:42 / 16-07-2025
5,2 bal gücündə zəlzələ baş verib
SURİYA TÜRKMƏNLƏRİNİN CAN AZƏRBAYCANA GİZLİ VƏ AŞKAR SEVDASI.!
Tarix: 03-04-2022 13:11 | Bölmə: Siyasət
Dr.Muhtar Fatih BEYDİLİ
Türkmən Həkimləri Dərnəyinin Sədri.
Martın 15-də Suriyada “ərəb baharı”nın 11 ili tamam oldu. Suriya münaqişəsi onminlərlə insanın ölümü, 11 milyondan çox insanın ölkə daxilində və xaricə köçü, şəhərlərin yerlə-yeksan olması ilə nəticələndi. Suriyada üsyanlar başlayandan Bəşər Əsəd rejiminin qətlə yetirdiyi dinc insanların sayı, əldə edilən məlumatlara görə, 900-dən çox suriyalını öldürüb. Suriyada hakimiyyətin xalqa qarşı törətdiyi cinayətlər – üsyançı xalq kütlələrinin kütləvi şəkildə məhv edilməsi, artilleriya, raket atəşinə tutulması bütövlükdə bəşəriyyətə və insanlığa qarşı cinayət kimi dəyərləndirilir.
Üsyan dalğası bütün Suriyanı əhatə etsə də, Əsəd zor gücünə hələ ki, duruş gətirir. Əslində, buna hakimiyyəti əldə saxlayır da demək olmaz – Suriya faktiki 2 yerə parçalanıb. Diktatura rejimi böyük bir əraziyə nəzarəti itirib. Lakin cinayətkar Əsəd rejiminin hələ də asanlıqla getmək istəmir və «son damla qanınacan» üsyançılarla mübarizə aparacağını bildirib.
Suriyadakı iç savaşdan ən çox əziyyət çəkən, daha doğrusu anarxiyanın qurbanı olanlar arasında Türkmənlər xüsusi yer tutur. Təxminən Suriyada 4 milyondan çox Türkmən yaşayır ki, minә yaxın Azәrbaycandilli (Güney Azәrbaycan lәhcәli) әhali yaşayır ki, onlar bu ölkənin əsas millətlərindən biridir.
Ümumiyyәtlә isә, Suriyada yaşayan Azәrbaycandilli әhalini sayı barәsindә rәsmi statistika yoxdur. Amma әminliklә onu demәk olar ki, eynilә olmasa da biraz fәrqlә Qafqazdakı, Güneydәki Azәrbaycan әhalisi kimi danışırlar vә çoxusu da burdakı әhalini özlәri kimi bilirlәr. Fәrqlәrin dә olması tәbii haldır.
Türkmənlərin Suriyaya gəlişi Səlcuqlular dövrünə təsadüf etdiyi bildirilsə də, bəzi alimlərə görə, 5-6-cı əsrlərdə türk tayfalarının böyük köçü zamanı Suriya ərazisinə yerləşən türk tayfaları olub.
Suriya türkmənləri Azərbaycan türkləriylə eyni soydandirlar. Ona görə də deyirik ki, Azərbaycan Suriya Türkmənlərinin səsinə səs verməlidir!
Məlum olduğu kimi, bu gün Suriyada Türkmənlərin ən çox yaşadığı şəhərlərdən biri olan Hələb çox dəhşətli durumdadır. Bu şəhərdə artıq yaşayanların sayı sıfıra bərabərdir. Burada hökmən bildiməliyik ki, Azərbaycan Türk mədəniyyətinin və fəlsəfəsinin önəmli simalarından, Hürufiliyin əsas nümayəndələrindən biri olan olan mütəffəkir və şair İmaddədin Nəsiminin (14-cü əsr) məzarı da Hələb şəhərində yerləşir. Müharibə bölgəsi olan Hələb şəhərindəki məzarın taleyi Azərbaycanda da narahatlıq doğurur. Amma bizlər bu gün Nəsiminin məzarının hansı vəziyyətdə olmasıyla bağlı dəqiq bilgiyə sahib deyilik şu günə gadər.
Yeri gəlmişkən, məzarı Suriyanın şimalında yerləşən və Osmanlı dövlətinin qurucularının ulu babası hesab olunan Süleyman şah Suriyaya məhz Azərbaycan ərazilərindən köçüb. Bu və digər faktlar Suriya türkmənlərini Azərbaycan əhalisi ilə qohumluğunu sübut edir.
2011-cilin martında Suriyada başlanan müharibə zamanı Nəsiminin məqbərəsinin də İŞİD terrorçuları tərəfindən dağıdıldığı .Halab müharibəsinde bu, elə bir dəhşətdir ki, özünü hər yerdə göstərir. Ona görə də deyə bilərik ki, bəli, müharibənin dəhşətləri İmadəddin Nəsiminin məzarından da yan keçməyib.
Bu gün Suriya Türkmənlərinə daha çox Türkiyə türkləri sahib çıxırlar desək, yanılmarıq. Əslində bu gün Suriyada, özılliklə Suriya Türkmənlərinin yaçadığı ərazilərdə ABŞ, Avropa, İran və Rusiya Federasiyasının “at oynatması” yolverilmezdir. Bu gün məlum Ərəb dövlətləri bunun qarşısını almaq əvəzinə ya boyunlarını bükürlər, ya da ABŞ və Rusiyanin oyuncağı haləndadırlar. Bəs Azərbaycan, Türkiyə niyə Suriya Türkmənlərinə sahib çixmir, deyə sual etdikdə, o zaman bildiyimiz cavabları alırıq bizler.
Doğrudur, bu gün Türkiyə daha çox Suriya türkmənlərinə dəstək verirlər. Amma bu istənilən səviyyədə deyildir.
Bu anlamda nə Türkiyənin, nə Azərbaycanın, nə də digər Türk Cümhuriyyətlərinin İraq Türkmənlərinə və Suriya Türkmənlərinə biganə qalmaları yolverilməzdir. İraq və Suriya Türkmənləri məsələsində ən çox yük Türkiyə və Azərbaycanın üzərinə düşür. Bu anlamda yuxarıda da bildirdiyimiz kimi, Türkiyəylə nisbətdə Azərbaycanın bütövlükdə səssiz qalması doğru deyildir.
Sonda hər kəs bilməlidir ki,ata vətən həsrəti, yurd sevgisi, Can Azərbaycana ürəkdən bağlılıq hissləri Suriya türkmənlərini tərk etmirdi.Onlar harada yaşamaqlarından, hansı ölkədə olmaqlarından asılı olmayaraq onlar Ata vətənimiz Azərbaycanı sevirdilər, o məhəbbətlə yaşayırdılar. Elə bu sevginin, bu bağlılığın nəticəsi idi ki, onlar özlərindən sonra zəngin bir irs, maraqlı tarix qoyub gediblər.
Suriya türkmənlərinin Can Ata vətən Azərbaycana açıq-gizli sevgisi tarix boyu bitməyib, onların Əcdad ata-baba yurdu olan Can Azərbaycana həsrəti əbədi olaraq yaşayacaq davam edəcək . Çünki bu əbədi sevgi türkmənlərin əcdadlarından həsrət çəkən nəvələrinin qəlbində miras qalıb.
Baxış sayı: 438
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 03-04-2022 13:11 | Bölmə: Siyasət
Türkmən Həkimləri Dərnəyinin Sədri.
Martın 15-də Suriyada “ərəb baharı”nın 11 ili tamam oldu. Suriya münaqişəsi onminlərlə insanın ölümü, 11 milyondan çox insanın ölkə daxilində və xaricə köçü, şəhərlərin yerlə-yeksan olması ilə nəticələndi. Suriyada üsyanlar başlayandan Bəşər Əsəd rejiminin qətlə yetirdiyi dinc insanların sayı, əldə edilən məlumatlara görə, 900-dən çox suriyalını öldürüb. Suriyada hakimiyyətin xalqa qarşı törətdiyi cinayətlər – üsyançı xalq kütlələrinin kütləvi şəkildə məhv edilməsi, artilleriya, raket atəşinə tutulması bütövlükdə bəşəriyyətə və insanlığa qarşı cinayət kimi dəyərləndirilir.
Üsyan dalğası bütün Suriyanı əhatə etsə də, Əsəd zor gücünə hələ ki, duruş gətirir. Əslində, buna hakimiyyəti əldə saxlayır da demək olmaz – Suriya faktiki 2 yerə parçalanıb. Diktatura rejimi böyük bir əraziyə nəzarəti itirib. Lakin cinayətkar Əsəd rejiminin hələ də asanlıqla getmək istəmir və «son damla qanınacan» üsyançılarla mübarizə aparacağını bildirib.
Suriyadakı iç savaşdan ən çox əziyyət çəkən, daha doğrusu anarxiyanın qurbanı olanlar arasında Türkmənlər xüsusi yer tutur. Təxminən Suriyada 4 milyondan çox Türkmən yaşayır ki, minә yaxın Azәrbaycandilli (Güney Azәrbaycan lәhcәli) әhali yaşayır ki, onlar bu ölkənin əsas millətlərindən biridir.
Ümumiyyәtlә isә, Suriyada yaşayan Azәrbaycandilli әhalini sayı barәsindә rәsmi statistika yoxdur. Amma әminliklә onu demәk olar ki, eynilә olmasa da biraz fәrqlә Qafqazdakı, Güneydәki Azәrbaycan әhalisi kimi danışırlar vә çoxusu da burdakı әhalini özlәri kimi bilirlәr. Fәrqlәrin dә olması tәbii haldır.
Türkmənlərin Suriyaya gəlişi Səlcuqlular dövrünə təsadüf etdiyi bildirilsə də, bəzi alimlərə görə, 5-6-cı əsrlərdə türk tayfalarının böyük köçü zamanı Suriya ərazisinə yerləşən türk tayfaları olub.
Suriya türkmənləri Azərbaycan türkləriylə eyni soydandirlar. Ona görə də deyirik ki, Azərbaycan Suriya Türkmənlərinin səsinə səs verməlidir!
Məlum olduğu kimi, bu gün Suriyada Türkmənlərin ən çox yaşadığı şəhərlərdən biri olan Hələb çox dəhşətli durumdadır. Bu şəhərdə artıq yaşayanların sayı sıfıra bərabərdir. Burada hökmən bildiməliyik ki, Azərbaycan Türk mədəniyyətinin və fəlsəfəsinin önəmli simalarından, Hürufiliyin əsas nümayəndələrindən biri olan olan mütəffəkir və şair İmaddədin Nəsiminin (14-cü əsr) məzarı da Hələb şəhərində yerləşir. Müharibə bölgəsi olan Hələb şəhərindəki məzarın taleyi Azərbaycanda da narahatlıq doğurur. Amma bizlər bu gün Nəsiminin məzarının hansı vəziyyətdə olmasıyla bağlı dəqiq bilgiyə sahib deyilik şu günə gadər.
Yeri gəlmişkən, məzarı Suriyanın şimalında yerləşən və Osmanlı dövlətinin qurucularının ulu babası hesab olunan Süleyman şah Suriyaya məhz Azərbaycan ərazilərindən köçüb. Bu və digər faktlar Suriya türkmənlərini Azərbaycan əhalisi ilə qohumluğunu sübut edir.
2011-cilin martında Suriyada başlanan müharibə zamanı Nəsiminin məqbərəsinin də İŞİD terrorçuları tərəfindən dağıdıldığı .Halab müharibəsinde bu, elə bir dəhşətdir ki, özünü hər yerdə göstərir. Ona görə də deyə bilərik ki, bəli, müharibənin dəhşətləri İmadəddin Nəsiminin məzarından da yan keçməyib.
Bu gün Suriya Türkmənlərinə daha çox Türkiyə türkləri sahib çıxırlar desək, yanılmarıq. Əslində bu gün Suriyada, özılliklə Suriya Türkmənlərinin yaçadığı ərazilərdə ABŞ, Avropa, İran və Rusiya Federasiyasının “at oynatması” yolverilmezdir. Bu gün məlum Ərəb dövlətləri bunun qarşısını almaq əvəzinə ya boyunlarını bükürlər, ya da ABŞ və Rusiyanin oyuncağı haləndadırlar. Bəs Azərbaycan, Türkiyə niyə Suriya Türkmənlərinə sahib çixmir, deyə sual etdikdə, o zaman bildiyimiz cavabları alırıq bizler.
Doğrudur, bu gün Türkiyə daha çox Suriya türkmənlərinə dəstək verirlər. Amma bu istənilən səviyyədə deyildir.
Bu anlamda nə Türkiyənin, nə Azərbaycanın, nə də digər Türk Cümhuriyyətlərinin İraq Türkmənlərinə və Suriya Türkmənlərinə biganə qalmaları yolverilməzdir. İraq və Suriya Türkmənləri məsələsində ən çox yük Türkiyə və Azərbaycanın üzərinə düşür. Bu anlamda yuxarıda da bildirdiyimiz kimi, Türkiyəylə nisbətdə Azərbaycanın bütövlükdə səssiz qalması doğru deyildir.
Sonda hər kəs bilməlidir ki,ata vətən həsrəti, yurd sevgisi, Can Azərbaycana ürəkdən bağlılıq hissləri Suriya türkmənlərini tərk etmirdi.Onlar harada yaşamaqlarından, hansı ölkədə olmaqlarından asılı olmayaraq onlar Ata vətənimiz Azərbaycanı sevirdilər, o məhəbbətlə yaşayırdılar. Elə bu sevginin, bu bağlılığın nəticəsi idi ki, onlar özlərindən sonra zəngin bir irs, maraqlı tarix qoyub gediblər.
Suriya türkmənlərinin Can Ata vətən Azərbaycana açıq-gizli sevgisi tarix boyu bitməyib, onların Əcdad ata-baba yurdu olan Can Azərbaycana həsrəti əbədi olaraq yaşayacaq davam edəcək . Çünki bu əbədi sevgi türkmənlərin əcdadlarından həsrət çəkən nəvələrinin qəlbində miras qalıb.
Baxış sayı: 438
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 23:22
“Spectator” :Zelenski ABŞ səfirliyinin təzyiqi səbəbindən Budanovu işdən çıxara bilmədi
Dünən, 11:21
Səfir Barbin: "Rusiya Qrenlandiya üzərində münaqişə olacağı təqdirdə təhdidlərə cavab verəcək"
16-07-2025, 22:15
Peskov: "Moskva İrəvanla sıx ikitərəfli münasibətləri inkişaf etdirmək niyyətindədir"
16-07-2025, 18:43
Paşinyan: "Ermənistan ABŞ-dan Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı təklif alıb"
15-07-2025, 16:03
Politoloq Bobrov: "Tramp tarif ultimatumunu Putinin Çinə səfəri ilə eyni vaxta təyin edib"
15-07-2025, 15:10
Ryabkov: "Rusiya ultimatum vermək cəhdlərini qəbul etmir"
14-07-2025, 23:11
Vüqar Rəhimzadə: "Ümummilli Liderin 1969-cu ildə birinci dəfə hakimiyyətə gəlişi Azərbaycanın qurtuluş tarixinin başlanğıcıdır"
14-07-2025, 16:59
Zelenski Kelloq ilə görüşdə Rusiyaya qarşı sanksiyalarla sülhü yaxınlaşdırmağı təklif edib
14-07-2025, 10:15
Vüqar Rəhimzadə: "Azərbaycan-Suriya əlaqələri ölkəmizin Yaxın Şərq siyasətində mühüm istiqamətdir"
13-07-2025, 23:02
Deputat Qiqin: “Ukraynada faşizm sementlənir”
12-07-2025, 20:45
Şərqşünas İbrahimov Fidanın PKK-nın özünü dağıtması ilə necə əlaqəli ola biləcəyini izah etdi
12-07-2025, 19:28
Meksika ABŞ-ın 30% tariflərini ədalətsiz adlandırır
12-07-2025, 10:25
Moskalkova: "Ukraynalı məhbuslar xaç və İncil gətirməyi xahiş ediblər"
11-07-2025, 19:25
Peskov Avropa liderlərinin israrını və Trampın Rusiya ilə bağlı açıqlamasını dəyərləndirib
11-07-2025, 19:17
Moldova prokurorları deputat Marina Tauberə 13 il həbs cəzası istəyib
11-07-2025, 11:26
Vüqar Rəhimzadə: "Azərbaycan konstruktiv və lider mövqeyi ilə sülh gündəliyini irəli aparır"
10-07-2025, 22:26
Tusk: "Polşa Ukraynanın yenidən qurulması ilə bağlı növbəti konfransı təşkil edəcək"
9-07-2025, 16:33
Beloussov Qazaxıstanın müdafiə naziri Kosanovla danışıqlar aparıb
8-07-2025, 21:45
Müharibə müxbiri Razin: Kursk vilayətində düşmənin körpübaşı yoxdur
8-07-2025, 21:36
Ermənistan prezidenti elektrik şəbəkələrinin milliləşdirilməsinə icazə verən qanunu imzalayıb
8-07-2025, 21:06
Qazaxıstan ABŞ-ın 25% ticarət tariflərinə cavab verəcəyini vəd edir
8-07-2025, 20:38
Tramp ticarət tərəfdaşlarına yeni tariflərlə bağlı məktublar göndərməyə davam edəcək
8-07-2025, 20:02
Lukaşenko gecələr tarlaları yuxuda gördüyünü paylaşıb
7-07-2025, 13:29
Ermənistanda həbs olunan yepiskopun müdafiəsi Paşinyanın işə qarışacağını elan edib
6-07-2025, 18:28
İlan Şor Zelenskinin imzaladığı sanksiya siyahısına daxil edilib
5-07-2025, 22:13
Rusiya Federasiyası Kommunist Partiyası Züqanovu yenidən Mərkəzi Komitənin sədri seçdi
5-07-2025, 17:27
Vüqar Rəhimzadə: "Xankəndi Zirvə görüşü Azərbaycanın ECO timsalında təşəbbüskar mövqeyə malik olduğunu bir daha təsdiqlədi"
5-07-2025, 08:30
Xızıda “Qərbi Azərbaycana Qayıdışın ideoloji əsaslarının möhkəmləndirilməsi” mövzusunda tədbir keçirilib
4-07-2025, 14:42
Azərbaycan və Özbəkistan arasında strateji müttəfiqlik münasibətləri- Aybəniz Rüstəmova
4-07-2025, 09:28
Ukrayna XİN Macarıstan səfirini “kloun Zelenski” ilə çəkilmiş karikaturalara görə çağırıb
4-07-2025, 09:04
Ekspert Uer: "Putinlə söhbət Trampı ümidsiz vəziyyətdə qoydu"
3-07-2025, 21:35
Vüqar Rəhimzadə: "Azərbaycan-Özbəkistan münasibətləri qarşılıqlı etimada, əsrlər boyu davam edən dostluğa və qardaşlığa söykənir"
3-07-2025, 21:29
Keçmişdən bu günə: Azərbaycan-Özbəkistan dostluğu-Elxan QULİYEV
3-07-2025, 20:44
Putin və Tramp İranla bağlı təmasları davam etdirəcək