23:36 / 08-05-2025
Hindistan Silahlı Qüvvələri Pakistanın bazalarına hücum etdiyini bildirib
23:33 / 08-05-2025
Putin Kremldə qələbə və sülh üçün tost qaldırıb
23:27 / 08-05-2025
Dağıstanda 101 yaşlı veteran orden və yubiley medalı ilə təltif edilib
23:23 / 08-05-2025
Qeyts Maskı USAID-i bağlayaraq yoxsul uşaqları öldürməkdə ittiham edib
23:12 / 08-05-2025
"Azərbaycan" jurnalının kollektivi oxucularla görüşüb-VİDEO+FOTOLAR
20:20 / 08-05-2025
Şoyqu Moskvada Xəlifə Haftarla görüşüb
20:15 / 08-05-2025
Tramp Zelenski ilə gözlənilən telefon danışığını açıqlayıb
20:01 / 08-05-2025
Tramp ABŞ Federal Ehtiyat Sisteminin sədrini axmaq adlandırıb
19:58 / 08-05-2025
Paşinyan Qələbə bayramını qeyd etmək üçün Moskvaya gəlib
19:55 / 08-05-2025
Uralda NATO-nun avadanlıq sərgisində nəhəng Müqəddəs Georgi lenti açılıb
19:51 / 08-05-2025
Mahaçqalada kafe şaurma zəhərlənməsi ilə bağlı bağlanıb
19:28 / 08-05-2025
Mirzə Ələkbər Sabir Fondu media və reklamlarda dili pozuntularını monitorinq edəcək
16:56 / 08-05-2025
Vüqar Rəhimzadə: "Azərbaycan-Vyetnam əlaqələrinin inkişafı üçün böyük potensial var"
09:03 / 08-05-2025
"Parisien": Avtomobil Parisdə PSJ azarkeşlərinin izdihamına çırpılıb
08:58 / 08-05-2025
Zelenski: "Ukraynanın 30 günlük atəşkəs təklifi qüvvədə qalır"
08:56 / 08-05-2025
Maduro Kadırovla görüşü səmərəli adlandırıb
08:53 / 08-05-2025
İstanbuldan Sankt-Peterburqa uçan təyyarə yarı yolda Türkiyəyə qayıdıb
08:48 / 08-05-2025
Pakistanın Lahor şəhərində silsilə partlayışlar törədilib
08:33 / 08-05-2025
Rusiyada ən bahalı dondurma Murmansk vilayətində satılır
08:30 / 08-05-2025
Peskov: "Rusiya və Çin liderləri arasında uzun söhbətlər və çay süfrələri olacaq"
08:27 / 08-05-2025
Mənzildəki yanğına üç yaşlı uşaq səbəb olub
08:19 / 08-05-2025
15 yaşayış binası susuz qalıb
08:15 / 08-05-2025
11 yaşlı uşaq bədbəxt hadisə nəticəsində xəstəxanaya yerləşdirilib
19:21 / 07-05-2025
Orban Ukraynaya yeni yardım planını qalmaqal adlandırıb
19:18 / 07-05-2025
Vens: "ABŞ Ukraynada 30 günlük atəşkəsdən uzaqlaşmağa çalışır"
19:16 / 07-05-2025
Ekspert Çirkov: "Hindistan və Pakistan arasında münaqişə qlobal iqtisadiyyata təsir edəcək"
19:10 / 07-05-2025
Keçmiş polis rəisinə qarşı yeni rüşvət işi açılıb
19:06 / 07-05-2025
Uşakov bildirib ki, Vitkoffla yeni əlaqə barədə hələlik razılıq yoxdur
19:04 / 07-05-2025
Sevastopolda əlillər və İkinci Dünya Müharibəsi veteranları üçün aylıq ödənişlər tətbiq edilib
19:02 / 07-05-2025
Vens hesab edir ki, Rusiya Ukraynadakı münaqişənin həllində maraqlıdır
18:59 / 07-05-2025
Kaluqada itkin düşən məktəbli sağ-salamat tapılıb
16:43 / 07-05-2025
Rusiya millisinin sabiq qapıçısı Anton Şunin karyerasını başa vurub
15:18 / 07-05-2025
Ukraynalı atlet Vasilyeva idman vətəndaşlığını Rusiyaya dəyişib
15:15 / 07-05-2025
Lipetsk hakimiyyəti 9 may üçün zəhərlənmiş məhsullar barədə xəbərləri saxta adlandırıb
Mənim Habil Əliyevim - Şərif Ağayar yazır...
Tarix: 09-09-2019 09:59 | Bölmə: Mədəniyyət
Bu gün Habil Əliyevin anım günüdür. Kulis.az bu münasibətlə Şərif Ağayarın böyük sənətkarın ölümünə həsr etdiyi yazını təqdim edir.
Habil Əliyev də haqqa qovuşdu.
Buna görə kövrələnlər, ağlayanlar, qüssələnənlər, hətta sevinib zarafatlaşanlar da oldu.
Bütün deyilən və yazılanların fövqündə yalnız bircə həqiqət qaldı: adam böyük sənətkar idi!
Dost idik.
Onun müəllifi olduğu kitabın redaktoru özünün təkidi ilə mən olmuşam.
Yaxşı da qonorar yazıblar mənə.
Çünki məni tanıyırdı.
Hələ muğamın yiyəsiz vaxtlarında “Vahid” poeziya evində çox görüşmüşdük.
Mənə Şərifcan deyirdi həmişə və qəribədir, yarızarafat, yarıciddi dirəşirdi ki, deputatlığa namizədliyini ver, yaxşı danışıq qabiliyyətin var.
Sənətə qarşı güzəştsiz olduğumu görmüşdü, xoşuna gəlmişdi.
O, yalan danışa bilmirdi.
Sənət üçün ən yaxın dostlarını, qohumlarını of demədən güdaza verərdi.
Hamıyla münasibətini korlayardı.
Məndə də bu səfeh xüsusiyyət vardı və bunu duymuşdu.
Bir dəfə mərhum xalq artisti Tələt Qasımovun ifalarını kəskin tənqid edən yazı yazmışdım. “Vahid” evində üstümə düşdü.
Muğam oxuyan şöhrətpərəst ifaçıların çoxu kimi Tələt Qasımov da göründüyü qədər ağır adam deyildi. Şəhər qədeşliyi vardı özündə. Məni hədələdi. Dedi, öldürtdürrəm səni. Təbii, “qabağımdan yemədim”. Habil Əliyev hirsləndi. “O, məni də tənqid edir” – dedi – “Sən bildiyin jurnalistlərdən deyil! Ona heç kim heç nə edə bilməz. Səhv-düz öz fikirlərini yazıb. Səmimidir və səni təhqir eləməyib!”
Mənə deyirdi, dəlisən, mən də cavanlıqda belə idim, bildiyimi dədəmə də vermirdim.
Habilin redaktoru olduğum “Kaman əfsanəsi” kitabında qəribə bir məqam var. Yazır ki, qadaşım Qabillə (!) tar kursuna gedirdik, o, tarda istedadsız idi, heç nə çala bilmirdi, notu hiss eləmirdi. Mənsə, dəqiqliklə öyrənirdim. Bir gün atam bizi yoxlamaq istədi. Qardaşım tarı sinəsinə basıb səhv-sühv ağzına gələni çaldı, mən xəcalət çəkdim, yalnız öyrəndiyim bir-iki notu dınqıldatdım. Atam peysərimə şapalaqla ilişdirdi ki, səndən bir şey çıxmaz, gör qardaşın necə gözəl çalır? Day abır-həyamdan demədim ki, qardaşım yalandan çalır, səni aldadır.
Və davam edir Habil Əliyev: “Bildiyim və xəyanət etmədiyim həqiqətlər üçün ömrüm boyu bax belə şillələr yedim!”
Haqlıdır.
Buna hamımız şahid olmuşuq.
Janra görə karıxdırmaq olmazdı Habil müəllimi.
Röyanı sevirdi.
Tarkanı böyük ifaçı adlandırırdı.
Maykl Ceksondan danışanda adam hayıl-mayıl qalırdı.
Habil Əliyev hansı sənətlə məşğul olsa birinci olacaqdı.
Çəkinmədən deyirəm, onun həyat müşahidələri və bənzərsiz yumoru özündən deyən xalq yazıçılarımızın əksərində yoxdur.
Danışırdı mənə: Şərifcan, mən çəkəni kim çəksə kamançanı o cürə çalacaqdı... Uşaq idim... Müharibə vaxtı idi... Musiqi məktəbinə gedirdim... Tezdən poçtalyon evlərə qara kağız payladıqca həmin həyətlərdən ah-nalə ucalırdı... Hardan fəryad səsi gəlirdisə, bilirdim ki, poçtalyon o həyətdədir. Bax mən hər səhər o ah-nalələrin içindən keçib məktəbə gedirdim... Ömrüm boyu o ah-nalələri kamançada çalıb camaata çatdırmaq istəmişəm...
Ağlayırdı danışa-danışa...
Söhbətinin ən həssas nöqtəsində qəfil akrobat kimi elə manevrlər edirdi ki, bəzən mənim kimi “tülkü” də tələyə düşürdü. Tutaq ki, göz yaşı qurumamış qəfil deyir: “Şərqiyyə də mənim ikinci arvadımdı dəəə... bilirsən...”
“Bilmirəm” – diksinib stola çay qoyan Şərqiyyə xanımın üzünə baxıram. Habil müəllimdən çox cavan görünür. Məntiqlə inanmaq olar. Və ən çox da ona görə inanıram ki, Şərqiyyə xanım bu sözlərə heç bir reaksiya vermir. Sanki eşitmir. Yəni, təbiidir, həqiqidir, burda nə var ki! Sən demə zarafatlara öyrəşibmiş sadəcə! Mən nə bilim? Düşdümtəkərə... Hətta “Rəvanın anası Şərqiyyə xanım deyil?” – deyə sual verməkdən özümü saxlaya bilmədim. Yarım saat məni lağa qoyub güldü.
Amma, özünü tərif olmasın, mən də arada sözümü deyirdim.
Vaxtımız varkən, örnək verim bir dənə.
- Yağubu nə təhər oxutmuşam? – istehzayla gülürdü. Deyim ki, muğam söhbətində bölgəçilik heç vaxt səngiməyib. Mən də təxminən Qarabağlı sayıldığım üçün bir az da sancır, Şirvanın üstünlüyünü diktə etmək istəyir. Söhbət məşhur “Mənsuriyyə”dən gedir ki, doğrudan da orda Habilin müşayiəti Yaqubun ifasından geri qalmır və özü də heç qalmır. Mübaliğəsiz-filansız... Digər tərəfdən o Yaqubu aldadıb məşq adıyla lentə aldırıb ifanı. Yaqub “zapis” vaxtı həyəcanlanıb oxuya bilmirmiş.
- Səməd Vurğunun Dürrə ilə söhbəti yadınızdadı, Habil müəllim?! – Arif adam idi. Sözü göydə tuturdu. Söhbət o əhvalatdan gedir ki, Səməd Vurğunun dəli kimi sevdiyi və çoxlu şeirlər həsr etdiyi Dürrə xanım onu bəyənmir, bir prokurorla evlənir. Bir gün əriylə hansısa restoranda oturan vaxt Səməd yanlarından keçir, Dürrə qürrələnərək onun eşidəcəyi səslə ərinə deyir: “Bilirsən də, Səmədi mən şair elədim! Hahaha!” Səməd özünü itirmir: “Şair eləyənsən yanındakı öküzü də şair elə, kəramətini görək!”
Sözü tutmuşdu Habil müəllim. Amma hücumu saxlamadım:
- Elə oxudansınız, Canəli Əkbərovu da oxudun, görək!
Şirin-şirin gülüb başını buladı.
Yaqubun ifasını dəhşətli dərəcədə çox sevirdi. Amma özüylə mırtlaşırdı həmişə. Üzünə yox. Qarasına. Yalan deyərəm, mən onları bir yerdə görməmişəm. Yaqub sadəlövh adam idi deyə, hamı zarafatlaşıb adına yüz lətifə danışırdı. Bunların çoxu onun bənzərsiz səsinə görə idi ki, paxıllığını çəkir, görməmiş, savadsız, “naivni” obrazını yaratmağa çalışırdılar. Xüsusən ağdamlılar qısqanırdı. Bəli-bəli. Məhz ağdamlılar. Yaqub Ağcabədidəndir axı. Bizdə belədir. Qazağın da paxıllığını ən çox tovuzlular çəkir. Amma Habildə belə deyildi. Sadəcə sevdiyi böyük bir ifaçıyla ərkyana zarafatlar edirdi. Əgər bu zarafatların altında zərrəcə kibr və riya hiss eləsəm, ondan da məsələn, Arif Babayev kimi zəhləm gedərdi.
Yaqubla həm də uşaqlıq dostu olublar. Müharibədən sonrakı aclıq illərində qapı-qapı düşüb konsert verir, pul yığıb ailələrini dolandırırmışlar. Camaat danışırmış ki, iki qaraçı uşağı var, yaman qəşəng çalıb oxuyurlar.
Bildiyiniz kimi, Habil Əliyev Bakıya gələndə kaman sənəti əsasən ermənilərin əlində idi. Lentlərə diqqət etsəniz bu kamançalar səfehcəsinə cüyüldəyir, hətta bəzən səsi adamın başına düşür. Sanki tar müğənniyə, kamança da tara yaltaqlanır. Amma tarın bu “üzgörənliyində” bir ağayanalıq var, kamança ayağı tapdanmış küçük səsi çıxarır. Habil deyir, bu səs uşaqlıdan məni bezdirirdi və mən sonralar mənə dünya şöhrəti gətirəcək o melodiyaları tapmaq üçün min oyundan çıxırdım. O səsi içimdə eşidirdim, ancaq heç kimə başa sala bilmirdim və əmin idim ki, bu simçokun və bu tellərin arasındadır o ilahi səs.
Bir gün kimsə ona başa salır ki, get kaman ustası Nefton Qriqoryanın yanına, köpəyoğlunun ermənisi kamançanın cikini də bilir, bikini də. İçindən keçənləri ona başa sal, bəlkə nəsə çıxdı.
Nefton Qriqoryan Habili başa düşür, ancaq ona kömək eləmir. Habil hərləyib-fırlayıb bir gün içirdir bunu və qəfil Nefton deyir ki, kamançanın çanağına içəridən xrustal qırıqları yapışdırsaq, bəlkə də sən deyən səsi verər.
Bakıda xrustal qab nə gəzir...
Varsa da varlılardadır, musiqiçi hardan tapsın?
Harayını Əlibaba Məmmədova aparır.
Əlibaba bakılıdır, ev-eşik sarıdan nisbətən imkanlıdır...
İzninizlə burda sözü Əlibaba Məmmədova verirəm. Burnunda danışsa da, şirin danışır sağolmuş:
“Arvadın xrustal cehizi vardı bir dənə - gül qabı! Habil mənə deyəndə, fikirləşdim ki, bu qabın işini bitirəm gərək. Bir gün qəsdən özümü yelləyib şkafa vurdum, qab kəlləmayallaq döşəməyə gəlib pul-pul oldu (şaqqanaq çəkib gülür). Arvad çox pis oldu. Amma day neyləmək olardı, qırıqları yığıb atmaq istəyəndə əlindən aldım ki, özüm ataram...”
Üstündən bir müddət keçəndən sonra küçədə təsadüfən rastlaşırlar. Habilin əlində kamançanın futlyarı var.
Əlibaba müəllim:
“Küçənin o tərəfindən məni görüb kamançanı futlyardan çıxara-çıxara özünü necə yola atdısa, az qaldı maşınların altında qala. Futlyarı tolazlayıb kamançanı aldı, yanıma çatan kimi simçoku bircə dəfə tellərə çəkdi, başımın tükləri biz-biz dayandı!”
Bəli, Habil Əliyev axtardığı səsi tapmışdı.
Və bu səs onun ecazkar barmaqlarına ram olandan sonra təkcə ermənilər deyil, muğamın yaradıcısı sayılan fars ifaçılar da dizlərini yerə qoymalı oldular.
Və bu səsin ecazı idi ki, illər sonra İran muğamının Allahı Şajaryanı Habil Əliyevin qarşısında ikiqat edəcəkdi.
Bax elə bu məqamda Habillə dostlaşmağımın tarixçəsinin yeri var.
Özü də qaymaq-bal misalı...
Polad Bülbüloğlu ilə araları yox idi. Hətta düşmən idilər demək olar. Düzdür, bu yersiz intriqada Habil müəllimin də günahı vardı. Amma əsas günah təbii ki, Polad Bülbüloğlunda idi. Çünki o, nazir idi və Habil Əliyevin kaprizlərinə dözmək birbaşa onun vəzifəsiydi. O, isə dözmürdü. Patriarxallıq edirdi. Həmin ərəfədə Habilin yubileyini keçirmədilər. Mən də yaradılışca axmaq olduğumdan bu söhbətə bir az alındım. Götürüb “Yeni Azərbaycan” qəzetinin mədəniyyət səhifəsinə bir yazı yazdım (O vaxt müqavilə ilə orda ədəbiyyat-mədəniyyət yazıları yazırdım). Məzmunu bu idi ki, sən erməninin əlindən kamançanı aldığın üçün yubileyini keçirmirlər. Çünki torpaq onlarda – kamança bizdə, məntiqlə düz gəlmir... Bu halda sənin bir işin qalır: yaşamaq! O vaxtacan ki, Şuşanı ermənilərdən geri alıb, sənin qalib sənətinə layiq qalib bir ölkə quraq!
Siz Allah, gülməyin...
O vaxt çox havalı və vətənpərvər idim.
Təkcə mən yox, hamı belə sadəlövh idi.
Və birdən dedilər, qəzetin baş redaktoru Alqış Həsənoğlu səni çağırır. Getdim. Səhv müşahidə edə bilərəm, amma deyəsən, Alqış Həsənoğlu ağlamışdı. Mənə xeyli tamaşa elədi. Deyəsən bilmirdi söhbətə necə başlasın. Yaxud da qəhərlənmişdi deyə danışa bilmirdi. Uzun-uzun baxışandan sonra bu sözləri dedi: “Əla yazmısan Habil haqda! İndi mənə zəng eləmişdi. Telefonda necə kövrəldisə, məni də kövrəltdi.”
Və təbii ki, mən də kövrəldim...
Bir az sonra Habil Əliyev mənə də zəng elədi. Dedi, sən bu sözlərinlə mənim yubileyimi bütün respublikada keçirmisən, ona görə, oturub bunu qeyd eləməliyik. İçmirdim. İndi olmasın, namaz qılırdım. Özünə nə qədər izah eləsəm də alınmadı. İkilikdə oturmağa çəkinirdim. Düşünürdüm ki, darıxdırıcı olar, heç nə danışa bilmərik. Habil Əliyev açıq mavi rəngli “Qaz 24 - 10” maşınıyla (özü sürürdü) gəlib məni şəhərdən götürdü, əvvəl Nərimanovdakı evinə aparıb Şərqiyyə xanım və başqa bir neçə qohumu ilə tanış elədi, sonra “Çanaqqala” restoranına getdik. Məclisdən sonra aparıb yaşadığım yerə qoymaq istəyirdi, Nərimanovda güc-bəla ilə ondan ayrıla bildim ki, ayıbdır, metroya atılıb hara lazımdı gedəcəm, zəhmət çəkməyin...
Beləcə qəribə bir dostluğumuz başladı.
Və inanmayacaqsınız, Habil Əliyev kitabını mənim redaktə etməyim üçün yüksək vəzifəli şəxslərdən birinin qarşısına şərt qoymuşdu: ya o düzəldəcək, ya da kitab-zad lazım deyil...
Birini də deyim gülün...
Demək mərhum Qədir Rüstəmov buna sataşıb, deyib, yekə kişidi, “Cücələrim” çalmaqla fəxr eləyir, ayıb olsun! Söz yaman toxunmuşdu Habil müəllimə. Hamını ələ salan, mırtlaşan adam qəfil Qədir Rüstəmov kimi “bezpridel”in qarmağına keçmişdi.
Mənə zəng çaldı.
Səsi xeyli öləzimişdi.
Söz davasında məğlubiyyəti boynuna almağı an məsələsi idi.
Amma özünü o yerə qoymurdu:
- Sən bu Qədir Rüsvayovu tanıyırsan?
- Hə...
- Xahiş edirəm, o qəzetində yazsan ki, Baba Mahmudoğlu deyir, hərə zənguləni bir heyvandan öyrənir, məsələn, mən atdan öyrənmişəm. Habil Əliyev isə deyir, Qədir Rüsvayov zənguləni inəkdən öyrənib!
Gülmək tutdu məni.
Dediyi sözdən çox belə hirslənməyinə gülürdüm.
“Yaza bilmərəm” desəm, inciyərdi, “Verməyəcəklər” desəm, redaktoru tapacaqdı. Habil Əliyevin döşündən qaçmaq olardı? Yazsam da hər kəs bir yana, Aqil Abbas güllələyərdi məni. Nə edim? Başladım dil tökməyə ki, Qədir belədi-belədi, siz ciddi adamsız, ağsaqqalsız, ona qoşulmayın, o, hamıya sataşır, adamların anasını söyür, hələ siz yaxşı qurtarmısız və s. İncəvara dediklərim ağlına batdı və məsələni asanca yoluna qoyduq.
Belə...
Öldü Habil Əliyev.
Onun əziz dostu və mənim də çox sevdiyim böyük Yaqub Məmmədov öləndə balaca bir xatirə yazısı yazmışdım, başlığı belə idi: “Yaqub ölməz!”
Bu sözləri böyük ifaçımız Habil Əliyevə də aid edirəm: Habil ölməz!
Cismani ayrılıqlar yalanın ən yekəsidir.
Baxış sayı: 763
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 09-09-2019 09:59 | Bölmə: Mədəniyyət
Bu gün Habil Əliyevin anım günüdür. Kulis.az bu münasibətlə Şərif Ağayarın böyük sənətkarın ölümünə həsr etdiyi yazını təqdim edir.
Habil Əliyev də haqqa qovuşdu.
Buna görə kövrələnlər, ağlayanlar, qüssələnənlər, hətta sevinib zarafatlaşanlar da oldu.
Bütün deyilən və yazılanların fövqündə yalnız bircə həqiqət qaldı: adam böyük sənətkar idi!
Dost idik.
Onun müəllifi olduğu kitabın redaktoru özünün təkidi ilə mən olmuşam.
Yaxşı da qonorar yazıblar mənə.
Çünki məni tanıyırdı.
Hələ muğamın yiyəsiz vaxtlarında “Vahid” poeziya evində çox görüşmüşdük.
Mənə Şərifcan deyirdi həmişə və qəribədir, yarızarafat, yarıciddi dirəşirdi ki, deputatlığa namizədliyini ver, yaxşı danışıq qabiliyyətin var.
Sənətə qarşı güzəştsiz olduğumu görmüşdü, xoşuna gəlmişdi.
O, yalan danışa bilmirdi.
Sənət üçün ən yaxın dostlarını, qohumlarını of demədən güdaza verərdi.
Hamıyla münasibətini korlayardı.
Məndə də bu səfeh xüsusiyyət vardı və bunu duymuşdu.
Bir dəfə mərhum xalq artisti Tələt Qasımovun ifalarını kəskin tənqid edən yazı yazmışdım. “Vahid” evində üstümə düşdü.
Muğam oxuyan şöhrətpərəst ifaçıların çoxu kimi Tələt Qasımov da göründüyü qədər ağır adam deyildi. Şəhər qədeşliyi vardı özündə. Məni hədələdi. Dedi, öldürtdürrəm səni. Təbii, “qabağımdan yemədim”. Habil Əliyev hirsləndi. “O, məni də tənqid edir” – dedi – “Sən bildiyin jurnalistlərdən deyil! Ona heç kim heç nə edə bilməz. Səhv-düz öz fikirlərini yazıb. Səmimidir və səni təhqir eləməyib!”
Mənə deyirdi, dəlisən, mən də cavanlıqda belə idim, bildiyimi dədəmə də vermirdim.
Habilin redaktoru olduğum “Kaman əfsanəsi” kitabında qəribə bir məqam var. Yazır ki, qadaşım Qabillə (!) tar kursuna gedirdik, o, tarda istedadsız idi, heç nə çala bilmirdi, notu hiss eləmirdi. Mənsə, dəqiqliklə öyrənirdim. Bir gün atam bizi yoxlamaq istədi. Qardaşım tarı sinəsinə basıb səhv-sühv ağzına gələni çaldı, mən xəcalət çəkdim, yalnız öyrəndiyim bir-iki notu dınqıldatdım. Atam peysərimə şapalaqla ilişdirdi ki, səndən bir şey çıxmaz, gör qardaşın necə gözəl çalır? Day abır-həyamdan demədim ki, qardaşım yalandan çalır, səni aldadır.
Və davam edir Habil Əliyev: “Bildiyim və xəyanət etmədiyim həqiqətlər üçün ömrüm boyu bax belə şillələr yedim!”
Haqlıdır.
Buna hamımız şahid olmuşuq.
Janra görə karıxdırmaq olmazdı Habil müəllimi.
Röyanı sevirdi.
Tarkanı böyük ifaçı adlandırırdı.
Maykl Ceksondan danışanda adam hayıl-mayıl qalırdı.
Habil Əliyev hansı sənətlə məşğul olsa birinci olacaqdı.
Çəkinmədən deyirəm, onun həyat müşahidələri və bənzərsiz yumoru özündən deyən xalq yazıçılarımızın əksərində yoxdur.
Danışırdı mənə: Şərifcan, mən çəkəni kim çəksə kamançanı o cürə çalacaqdı... Uşaq idim... Müharibə vaxtı idi... Musiqi məktəbinə gedirdim... Tezdən poçtalyon evlərə qara kağız payladıqca həmin həyətlərdən ah-nalə ucalırdı... Hardan fəryad səsi gəlirdisə, bilirdim ki, poçtalyon o həyətdədir. Bax mən hər səhər o ah-nalələrin içindən keçib məktəbə gedirdim... Ömrüm boyu o ah-nalələri kamançada çalıb camaata çatdırmaq istəmişəm...
Ağlayırdı danışa-danışa...
Söhbətinin ən həssas nöqtəsində qəfil akrobat kimi elə manevrlər edirdi ki, bəzən mənim kimi “tülkü” də tələyə düşürdü. Tutaq ki, göz yaşı qurumamış qəfil deyir: “Şərqiyyə də mənim ikinci arvadımdı dəəə... bilirsən...”
“Bilmirəm” – diksinib stola çay qoyan Şərqiyyə xanımın üzünə baxıram. Habil müəllimdən çox cavan görünür. Məntiqlə inanmaq olar. Və ən çox da ona görə inanıram ki, Şərqiyyə xanım bu sözlərə heç bir reaksiya vermir. Sanki eşitmir. Yəni, təbiidir, həqiqidir, burda nə var ki! Sən demə zarafatlara öyrəşibmiş sadəcə! Mən nə bilim? Düşdümtəkərə... Hətta “Rəvanın anası Şərqiyyə xanım deyil?” – deyə sual verməkdən özümü saxlaya bilmədim. Yarım saat məni lağa qoyub güldü.
Amma, özünü tərif olmasın, mən də arada sözümü deyirdim.
Vaxtımız varkən, örnək verim bir dənə.
- Yağubu nə təhər oxutmuşam? – istehzayla gülürdü. Deyim ki, muğam söhbətində bölgəçilik heç vaxt səngiməyib. Mən də təxminən Qarabağlı sayıldığım üçün bir az da sancır, Şirvanın üstünlüyünü diktə etmək istəyir. Söhbət məşhur “Mənsuriyyə”dən gedir ki, doğrudan da orda Habilin müşayiəti Yaqubun ifasından geri qalmır və özü də heç qalmır. Mübaliğəsiz-filansız... Digər tərəfdən o Yaqubu aldadıb məşq adıyla lentə aldırıb ifanı. Yaqub “zapis” vaxtı həyəcanlanıb oxuya bilmirmiş.
- Səməd Vurğunun Dürrə ilə söhbəti yadınızdadı, Habil müəllim?! – Arif adam idi. Sözü göydə tuturdu. Söhbət o əhvalatdan gedir ki, Səməd Vurğunun dəli kimi sevdiyi və çoxlu şeirlər həsr etdiyi Dürrə xanım onu bəyənmir, bir prokurorla evlənir. Bir gün əriylə hansısa restoranda oturan vaxt Səməd yanlarından keçir, Dürrə qürrələnərək onun eşidəcəyi səslə ərinə deyir: “Bilirsən də, Səmədi mən şair elədim! Hahaha!” Səməd özünü itirmir: “Şair eləyənsən yanındakı öküzü də şair elə, kəramətini görək!”
Sözü tutmuşdu Habil müəllim. Amma hücumu saxlamadım:
- Elə oxudansınız, Canəli Əkbərovu da oxudun, görək!
Şirin-şirin gülüb başını buladı.
Yaqubun ifasını dəhşətli dərəcədə çox sevirdi. Amma özüylə mırtlaşırdı həmişə. Üzünə yox. Qarasına. Yalan deyərəm, mən onları bir yerdə görməmişəm. Yaqub sadəlövh adam idi deyə, hamı zarafatlaşıb adına yüz lətifə danışırdı. Bunların çoxu onun bənzərsiz səsinə görə idi ki, paxıllığını çəkir, görməmiş, savadsız, “naivni” obrazını yaratmağa çalışırdılar. Xüsusən ağdamlılar qısqanırdı. Bəli-bəli. Məhz ağdamlılar. Yaqub Ağcabədidəndir axı. Bizdə belədir. Qazağın da paxıllığını ən çox tovuzlular çəkir. Amma Habildə belə deyildi. Sadəcə sevdiyi böyük bir ifaçıyla ərkyana zarafatlar edirdi. Əgər bu zarafatların altında zərrəcə kibr və riya hiss eləsəm, ondan da məsələn, Arif Babayev kimi zəhləm gedərdi.
Yaqubla həm də uşaqlıq dostu olublar. Müharibədən sonrakı aclıq illərində qapı-qapı düşüb konsert verir, pul yığıb ailələrini dolandırırmışlar. Camaat danışırmış ki, iki qaraçı uşağı var, yaman qəşəng çalıb oxuyurlar.
Bildiyiniz kimi, Habil Əliyev Bakıya gələndə kaman sənəti əsasən ermənilərin əlində idi. Lentlərə diqqət etsəniz bu kamançalar səfehcəsinə cüyüldəyir, hətta bəzən səsi adamın başına düşür. Sanki tar müğənniyə, kamança da tara yaltaqlanır. Amma tarın bu “üzgörənliyində” bir ağayanalıq var, kamança ayağı tapdanmış küçük səsi çıxarır. Habil deyir, bu səs uşaqlıdan məni bezdirirdi və mən sonralar mənə dünya şöhrəti gətirəcək o melodiyaları tapmaq üçün min oyundan çıxırdım. O səsi içimdə eşidirdim, ancaq heç kimə başa sala bilmirdim və əmin idim ki, bu simçokun və bu tellərin arasındadır o ilahi səs.
Bir gün kimsə ona başa salır ki, get kaman ustası Nefton Qriqoryanın yanına, köpəyoğlunun ermənisi kamançanın cikini də bilir, bikini də. İçindən keçənləri ona başa sal, bəlkə nəsə çıxdı.
Nefton Qriqoryan Habili başa düşür, ancaq ona kömək eləmir. Habil hərləyib-fırlayıb bir gün içirdir bunu və qəfil Nefton deyir ki, kamançanın çanağına içəridən xrustal qırıqları yapışdırsaq, bəlkə də sən deyən səsi verər.
Bakıda xrustal qab nə gəzir...
Varsa da varlılardadır, musiqiçi hardan tapsın?
Harayını Əlibaba Məmmədova aparır.
Əlibaba bakılıdır, ev-eşik sarıdan nisbətən imkanlıdır...
İzninizlə burda sözü Əlibaba Məmmədova verirəm. Burnunda danışsa da, şirin danışır sağolmuş:
“Arvadın xrustal cehizi vardı bir dənə - gül qabı! Habil mənə deyəndə, fikirləşdim ki, bu qabın işini bitirəm gərək. Bir gün qəsdən özümü yelləyib şkafa vurdum, qab kəlləmayallaq döşəməyə gəlib pul-pul oldu (şaqqanaq çəkib gülür). Arvad çox pis oldu. Amma day neyləmək olardı, qırıqları yığıb atmaq istəyəndə əlindən aldım ki, özüm ataram...”
Üstündən bir müddət keçəndən sonra küçədə təsadüfən rastlaşırlar. Habilin əlində kamançanın futlyarı var.
Əlibaba müəllim:
“Küçənin o tərəfindən məni görüb kamançanı futlyardan çıxara-çıxara özünü necə yola atdısa, az qaldı maşınların altında qala. Futlyarı tolazlayıb kamançanı aldı, yanıma çatan kimi simçoku bircə dəfə tellərə çəkdi, başımın tükləri biz-biz dayandı!”
Bəli, Habil Əliyev axtardığı səsi tapmışdı.
Və bu səs onun ecazkar barmaqlarına ram olandan sonra təkcə ermənilər deyil, muğamın yaradıcısı sayılan fars ifaçılar da dizlərini yerə qoymalı oldular.
Və bu səsin ecazı idi ki, illər sonra İran muğamının Allahı Şajaryanı Habil Əliyevin qarşısında ikiqat edəcəkdi.
Bax elə bu məqamda Habillə dostlaşmağımın tarixçəsinin yeri var.
Özü də qaymaq-bal misalı...
Polad Bülbüloğlu ilə araları yox idi. Hətta düşmən idilər demək olar. Düzdür, bu yersiz intriqada Habil müəllimin də günahı vardı. Amma əsas günah təbii ki, Polad Bülbüloğlunda idi. Çünki o, nazir idi və Habil Əliyevin kaprizlərinə dözmək birbaşa onun vəzifəsiydi. O, isə dözmürdü. Patriarxallıq edirdi. Həmin ərəfədə Habilin yubileyini keçirmədilər. Mən də yaradılışca axmaq olduğumdan bu söhbətə bir az alındım. Götürüb “Yeni Azərbaycan” qəzetinin mədəniyyət səhifəsinə bir yazı yazdım (O vaxt müqavilə ilə orda ədəbiyyat-mədəniyyət yazıları yazırdım). Məzmunu bu idi ki, sən erməninin əlindən kamançanı aldığın üçün yubileyini keçirmirlər. Çünki torpaq onlarda – kamança bizdə, məntiqlə düz gəlmir... Bu halda sənin bir işin qalır: yaşamaq! O vaxtacan ki, Şuşanı ermənilərdən geri alıb, sənin qalib sənətinə layiq qalib bir ölkə quraq!
Siz Allah, gülməyin...
O vaxt çox havalı və vətənpərvər idim.
Təkcə mən yox, hamı belə sadəlövh idi.
Və birdən dedilər, qəzetin baş redaktoru Alqış Həsənoğlu səni çağırır. Getdim. Səhv müşahidə edə bilərəm, amma deyəsən, Alqış Həsənoğlu ağlamışdı. Mənə xeyli tamaşa elədi. Deyəsən bilmirdi söhbətə necə başlasın. Yaxud da qəhərlənmişdi deyə danışa bilmirdi. Uzun-uzun baxışandan sonra bu sözləri dedi: “Əla yazmısan Habil haqda! İndi mənə zəng eləmişdi. Telefonda necə kövrəldisə, məni də kövrəltdi.”
Və təbii ki, mən də kövrəldim...
Bir az sonra Habil Əliyev mənə də zəng elədi. Dedi, sən bu sözlərinlə mənim yubileyimi bütün respublikada keçirmisən, ona görə, oturub bunu qeyd eləməliyik. İçmirdim. İndi olmasın, namaz qılırdım. Özünə nə qədər izah eləsəm də alınmadı. İkilikdə oturmağa çəkinirdim. Düşünürdüm ki, darıxdırıcı olar, heç nə danışa bilmərik. Habil Əliyev açıq mavi rəngli “Qaz 24 - 10” maşınıyla (özü sürürdü) gəlib məni şəhərdən götürdü, əvvəl Nərimanovdakı evinə aparıb Şərqiyyə xanım və başqa bir neçə qohumu ilə tanış elədi, sonra “Çanaqqala” restoranına getdik. Məclisdən sonra aparıb yaşadığım yerə qoymaq istəyirdi, Nərimanovda güc-bəla ilə ondan ayrıla bildim ki, ayıbdır, metroya atılıb hara lazımdı gedəcəm, zəhmət çəkməyin...
Beləcə qəribə bir dostluğumuz başladı.
Və inanmayacaqsınız, Habil Əliyev kitabını mənim redaktə etməyim üçün yüksək vəzifəli şəxslərdən birinin qarşısına şərt qoymuşdu: ya o düzəldəcək, ya da kitab-zad lazım deyil...
Birini də deyim gülün...
Demək mərhum Qədir Rüstəmov buna sataşıb, deyib, yekə kişidi, “Cücələrim” çalmaqla fəxr eləyir, ayıb olsun! Söz yaman toxunmuşdu Habil müəllimə. Hamını ələ salan, mırtlaşan adam qəfil Qədir Rüstəmov kimi “bezpridel”in qarmağına keçmişdi.
Mənə zəng çaldı.
Səsi xeyli öləzimişdi.
Söz davasında məğlubiyyəti boynuna almağı an məsələsi idi.
Amma özünü o yerə qoymurdu:
- Sən bu Qədir Rüsvayovu tanıyırsan?
- Hə...
- Xahiş edirəm, o qəzetində yazsan ki, Baba Mahmudoğlu deyir, hərə zənguləni bir heyvandan öyrənir, məsələn, mən atdan öyrənmişəm. Habil Əliyev isə deyir, Qədir Rüsvayov zənguləni inəkdən öyrənib!
Gülmək tutdu məni.
Dediyi sözdən çox belə hirslənməyinə gülürdüm.
“Yaza bilmərəm” desəm, inciyərdi, “Verməyəcəklər” desəm, redaktoru tapacaqdı. Habil Əliyevin döşündən qaçmaq olardı? Yazsam da hər kəs bir yana, Aqil Abbas güllələyərdi məni. Nə edim? Başladım dil tökməyə ki, Qədir belədi-belədi, siz ciddi adamsız, ağsaqqalsız, ona qoşulmayın, o, hamıya sataşır, adamların anasını söyür, hələ siz yaxşı qurtarmısız və s. İncəvara dediklərim ağlına batdı və məsələni asanca yoluna qoyduq.
Belə...
Öldü Habil Əliyev.
Onun əziz dostu və mənim də çox sevdiyim böyük Yaqub Məmmədov öləndə balaca bir xatirə yazısı yazmışdım, başlığı belə idi: “Yaqub ölməz!”
Bu sözləri böyük ifaçımız Habil Əliyevə də aid edirəm: Habil ölməz!
Cismani ayrılıqlar yalanın ən yekəsidir.
Baxış sayı: 763
Bölməyə aid digər xəbərlər
5-05-2025, 21:58
Teatr Boyarskinin ifa etdiyi tamaşaları dayandırıb
5-05-2025, 11:20
Aktyor və rejissor Artur Koçkanyan vəfat edib
4-05-2025, 18:55
Sənədli filmində prezidentin hansı kefir içdiyi göstərilib
4-05-2025, 15:34
Moskva metrosunda “Qələbə səsləri” kampaniyası çərçivəsində tələbələr mahnılar ifa edəcəklər
3-05-2025, 23:01
Leyla və Arzu Əliyevaların Naxçıvana səfərinin təfərrüatı - Fotolar
1-05-2025, 21:11
Elxan Cəfərova vəzifə verildi
30-04-2025, 15:44
Uşaq Filarmoniyasına yeni direktor təyin olundu
29-04-2025, 22:57
"Alarm" qrupunun solisti Mayk Peters 30 illik xərçənglə mübarizədən sonra vəfat edib
29-04-2025, 22:43
Musiqiçi Stas Namin Ermənistan vətəndaşlığını alıb
29-04-2025, 17:36
Tseretelinin nəvəsi Rusiya Rəssamlıq Akademiyasının prezidenti vəzifəsini icra edən təyin edilib
25-04-2025, 17:18
Seriallar üçün saxta kastinqlər təşkil edən modellər saxlanılıb
24-04-2025, 09:39
Sumqayıtda Uşaq İncəsənət Festivalı(UİF2025)-Video+FOTOLAR
23-04-2025, 09:31
Sumqayıt şəhər Heydər Əliyev Mərkəzində “Konstitusiya və Suverenlik ili” çərçivəsində silsilə tədbirlər həyata keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
21-04-2025, 20:25
TASS: Kino tənqidçisi Yekaterina Barabaş axtarışa verilib
20-04-2025, 19:43
Aktyor Romantsov: "I Aleksandr rolunda onun ziddiyyətli davranışını göstərmək istədim"
20-04-2025, 10:27
Həkimlər Mixail Boyarskiyə bir ay səhnəyə çıxmamağı tövsiyə ediblər
20-04-2025, 09:38
Bondarçukun keçmiş həyat yoldaşı, aktrisa Paulina Andreevanı ikiqat cərimə gözləyir
16-04-2025, 14:37
"Mash": Müğənni Ani Lorak Ukrayna pasportunu gizlicə yeniləyib
15-04-2025, 13:47
Nijni Novqorod məhkəməsi müğənni Şarlottaya qarşı hökmü qüvvədə saxlayıb
11-04-2025, 11:00
Milli Məclisin deputatı: "Azərbaycanda kitabların təbliği və yayılması mühüm amilə çevrilir"
9-04-2025, 10:18
Mixail Efremov koloniyanı tərk edərək Moskvaya getdi
7-04-2025, 21:53
"Viy" rejissoru rüşvətxorluğa görə 4 il sərt rejim alıb
7-04-2025, 15:17
Yeni rəis o oldu - Foto
6-04-2025, 15:27
Malı Teatrının aktrisası Moskvanın mərkəzindəki yanğında ölüb
5-04-2025, 21:23
Semyon Losev 79 yaşında dünyasını dəyişib
5-04-2025, 20:51
Rusiyanın əməkdar artisti Liliya Bokareva 99 yaşında vəfat edib
5-04-2025, 19:44
Naibə Allahverdiyevaya ağır itki
4-04-2025, 23:11
Bu teatrlarda yeni təyinatlar - Foto
4-04-2025, 10:30
İsveçrəli rejissor Jan-Lui Porşe ad günündən sonra intihar edib
4-04-2025, 09:02
Məşhur bas gitara ifaçısı vəfat edib
3-04-2025, 11:35
Banqkok Kral Simfonik Orkestri Moskvada çıxış edəcək
31-03-2025, 15:19
Boyarski "Zenit"in Rusiya futbol çempionu olacağı təqdirdə şlyapasını yeməyə söz verdi
29-03-2025, 23:23
İlham Əliyev Şəfiqə Məmmədovaya “İstiqlal” ordenini təqdim edib
29-03-2025, 10:38
"Mirotvorets" məlumat bazasına daxil olan 14 yaşlı aktrisa Yekaterina Temnovanı "Artek"də gözləyirlər
27-03-2025, 12:46
Moskva məhkəməsi serb musiqiçi Martiçin Rusiyadan deportasiyası haqqında qərarı ləğv etdi
26-03-2025, 09:56
Yakut müğənnisi "Kit Jah" parti zamanı bıçaqlanıb
25-03-2025, 14:39
Aktyor həbsxanada təxminən 235 min rubl qazanıb
22-03-2025, 19:47
Valentin Samarin 97 yaşında vəfat edib
22-03-2025, 10:44
Depardye rüsumları ödəmədiyi üçün Rusiya Federasiyası Kinematoqrafçılar İttifaqından xaric edilə bilər
17-03-2025, 23:41
Hakimiyyət şikayətlərdən Sonra Diana Arbeninanın Orenburqdakı konsertini ləğv etdi
12-03-2025, 10:51
SHOT : Aktrisa Valentina Talızina xərçəng xəstəliyinə tutulub
10-03-2025, 12:38
SHOT: Larisa Dolina çiynindən ciddi zədə aldı
9-03-2025, 17:46
Leyla və Arzu Əliyevalar sərgidə - Fotolar