23:51 / 27-11-2024
Bir işçini yarımstansiyada elektrik cərəyanı vurduqdan sonra reanimasiyaya yerləşdirilib
23:47 / 27-11-2024
Tamaşaçılar konsert zamanı eyvandan yıxılan Diana Arbeninanı xilas edə bilib
23:39 / 27-11-2024
Yakutiyanın rəhbəri Yukagir dilçisinin ölümünü açıqlayıb
23:34 / 27-11-2024
ABŞ Ukraynanı səfərbərlik yaşını 18 yaşa endirməyə çağırır
23:24 / 27-11-2024
Baş verən yanğında uşaqlar ölüb, anası xəstəxanadadır
23:20 / 27-11-2024
Polisin reydi zamanı miqrant dördüncü mərtəbədən yıxılıb
23:15 / 27-11-2024
Mask etiraf etdi ki, Dostoyevskinin romanları psixologiyaya aid bəzi kitablardan daha yaxşıdır
23:10 / 27-11-2024
Moskvanın mərkəzində atışma anı videoya düşüb
23:04 / 27-11-2024
Əsir Britaniya muzdlu bütpərəst runes ilə döymə göstərdi
22:58 / 27-11-2024
10 yaşlı oğluna işgəncə verən qadın mühakimə olunacaq
22:39 / 27-11-2024
Kafenin yaxınlığında baş verən atışma ilə bağlı cinayət işi açılıb
22:34 / 27-11-2024
Tramp: "Keith Kellogg Ukrayna münaqişəsi üzrə xüsusi elçi təyin olunacaq"
16:22 / 27-11-2024
UEFA Çempionlar Liqasında günün ən yaxşı anları sırasına Safonovun "Bavariya" ilə matçda seyvini daxil edib
16:18 / 27-11-2024
Krasnoyarsk deputatı Novak birgə yaşadığına işgəncə verməkdə ittiham olunub
16:12 / 27-11-2024
It yaşlı qadını parçalayaraq öldürüb
16:08 / 27-11-2024
Kalininqrad polisi 3 milyon rubl dələduzluqda ittiham olunur
09:50 / 27-11-2024
COP29-un qlobal əməkdaşlığın gücləndirilməsində rolu-Səyavuş Qasımov
09:47 / 27-11-2024
Uşaq bağçasının işçiləri 80 milyon rublu mənimsəməkdə şübhəli bilinirdi
09:44 / 27-11-2024
Mask Baydenin Ukraynaya 24 milyard dollar yardım üçün gizli müraciətini anormal adlandırır
09:39 / 27-11-2024
Taksi sürücüsünü qətlə yetirdiyinə görə 11,5 il həbs cəzası alıb
09:34 / 27-11-2024
Kamçatkada keçmiş məhkəmə icraçısının kürü qaçaqmalçılığına görə cəzası ağırlaşdırılıb
09:30 / 27-11-2024
Trampın müşaviri Epşteyn keçid qrupunun bir neçə iclasından kənarlaşdırılıb
09:22 / 27-11-2024
NASA mütəxəssisləri Qrenlandiyada buzların altında gizli şəhər aşkar ediblər
09:18 / 27-11-2024
Krım hakimiyyəti ən böyük su anbarının bərpasını 50 milyard rubl dəyərində qiymətləndirib
09:13 / 27-11-2024
Lavrov: "Ukraynadakı münaqişə hələ də həll olunmaqdan çox uzaqdır"
23:54 / 26-11-2024
Bar mühafizəçisi siqaret yandırmaq istəyən müştərini vurub
22:01 / 26-11-2024
Nənəsini taxta ilə öldürən 8 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib
21:53 / 26-11-2024
Üç yaşlı şokolad yedikdən sonra ölüb
21:48 / 26-11-2024
Daxili İşlər Nazirliyi Odintsovoda insanları vuran avtobloqerin saxlanılmasını təsdiqləyib
21:40 / 26-11-2024
Kusturitsa Rusiya vətəndaşlığını almağı planlaşdırır
21:36 / 26-11-2024
Moldova baş nazirinin müavini Serebryan: "Rusiya Federasiyasından qaz nəqlinin ləğvi fəlakət olacaq"
21:32 / 26-11-2024
Heyvandarlıq fermasında baş vermiş yanğını söndürüblər
21:24 / 26-11-2024
Misir sahillərində batan yaxtada 16 sərnişin itkin düşüb
20:29 / 26-11-2024
Xudatda şəhid Fəxrəddin Fərəcovun ildönümü keçirilib-VİDEO+FOTOLAR
19:38 / 26-11-2024
NATO Parlament Assambleyası Ukrayna Silahlı Qüvvələrinə orta mənzilli raketlərin göndərilməsini dəstəkləyib
19:32 / 26-11-2024
Zelenski bildirib ki, Rusiya qoşunları Ukraynaya rekord sayda PUA buraxıb
19:27 / 26-11-2024
Samara qubernatoru futbolda korrupsiyalaşmış hakimlik sistemini açıqlayıb
19:21 / 26-11-2024
Ferma yanıb, 100-ə yaxın heyvan xilas edilib
19:19 / 26-11-2024
Uşaqların kütləvi zəhərlənməsinə səbəb pendir ola bilər
19:12 / 26-11-2024
Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin yeni hakimləri - Foto
Elimizə bahar gəlir -İbrahim Yusifoğlu
Tarix: 10-03-2021 14:08 | Bölmə: Sosial
Təbiət yaşıl libasını geyinir. Badam ağacı çiçəkləyib, bənövşə qar altından boylanır, bulaqlar coşur, çaylar daşır, yaz yağışları başlayır!
Yarpızın, nanənin ətridir, vallah,
Çəməndən küləyə qoşulub gəlir.
Sənin dərgahına min şükür, Allah,
Yenə təbiətin yönü dirçəlir.
Şəhərdə mən duruş gətirəmmədim,
Həzin bir küləklə kəndə dönmüşəm
Özümü çəmənə, çölə yetirib,
Bulağın çağlayan gözün öpmüşəm.
Dürmək də bükəcəm isti lavaşdan,
İçində yarpızı, üzlü pendiri.
Pencərli kətəni anam obaşdan
Yapmağa çatacaq yenə təndiri.
Əkiz bala verən kərə qoyunun,
Düz bir cam içəcəm bulamasından.
Elçi gözləməyin qonşu qızının,
Biləcəm, küçəni sulamasından.
Eyvanda yurd salan qaranquşların,
Hey göz gəzdirəcəm yuvalarına.
Nənəm söylərdi ki, dilsiz quşların,
Heç nə yetə bilməz dualarına.
Gələcəm bağına Şirin arvadın,
Bilirəm, bənövşə burada olar.
Sizə də dərəcəm, ətrini dadın,
Mən paxıl deyiləm, şəhərli qızlar.
Damıb ürəyimə, inan bu bahar,
Bir daha qan-qada olmayacaqdır.
Bülbülün səsində elə avaz var
Vaxsız bir çiçək də solmayacaqdır.
....Lalənin, nərgizin ətridi, vallah,
Bu mavi göylərdən yerə ələnir.
Sənin valığına min şükür, Allah,
Bahar müjdəçisi qaranquş gəlir.
Mavi səmada qaranquşlar uçuşur, eyvandakı yuvalarına qonmuşlar, cəh-cəh vururlar....
Qayıdıb gəlmisən, ay qaranquşum,
Qayıdıb gəlmisən, yenə bahardı.
Yenə cəh-cəh vurub, nəğmə qoşursan,
Səsində xoşbəxtlik sədası vardı.
Baharda bu yerin bənövşələri,
Utancaq olurlar, qızları kimi.
Çeşməyə yollanan kənd gözəlləri,
Açar çiçəklərə, açar qəlbini.
Şıltaqlıq eyləyər səma bir anda,
Leysan yağış başlar günəşli gündə.
Canavar balalar dağın dalında,
Ceyranlar boylanar qaya önündə.
Verməz bircə anda fürsəti əldən,
Asar hanasını qarı nənəmiz.
Qızlar köçürərlər min bir həvəslə,
Cehiz xalısına rəngləri təmiz.
Yenə də bir coşqun həyat başlayar,
Hər addım bu yerdə hünər meydanı.
Yenə də ellərə müjdə yayılar:
-Novruz qonağıdır Azərbaycanın!
Külək qapısını döyür, yağış damını; səma haray salır, şimşək işıq saçır-hamı xoş xəbər üçün tələsir: “Gözlərin aydın, ana Təbiət, Bahar qızın gəlir, xonçalı, boğçalı Novruza qoşuluruq.....” Ana təbiət muştuluqçuların nəmərini verir, başlayır çölü, düzü bəzəməyə. Hamı görür onun üzündəki sevinci, kirpiklərindəki sevinc damlalarını! Dağların başında “ocaq çatır” ana Təbiət, sonra səmaya göz vurur. Səma ilıq suyla çimizdirir şıltaq təpələri, dərələri, düzləri. Göy rəngli donlarını geyəndə hər şeyi unudur təpə də, dərə də, düzən də! Bilirlər ki, Bahar gəlir.... Bəxtəvər-bəxtəvər gülümsəyir ana Təbiət! Qovuşurlar bir-birinə sevib-sevilənləri: gül-bülbüllə, bulaq- çəmənə, arılar-çiçəklərə. Dodaqlarında şən nəğmə, nəfəslərində bir olmaq eşqi, bir də onları qovuşduran Bahar…. ….Analar pərvazlandırıb, uçurub övladlarının hərəsini bir ocaq başına. Novruz günündə əlləri çömçəli, gözləri yolda, qulaqları səsdə plov bişirir analar! Bayram axşamı övladlarının hamısı yığışacaq ana evinə, ata ocağına-yenə hamı üçün şam yandıracaq analar! Analar səməni bəsləyir. Xəyallarında ötən günləri, göz önündə körpələri. Elə bu vaxt açılır qapılar: “Novruz bayramınız mübarək!”- deyir balalar. -Sizinlə belə, a qadanızı alım, gəlin çıxın də!- deyə həm gülər, həm də kövrələr analar. Birinci səməni halvası gələr süfrəyə: “Qoy səməni kimi təzə-tər, müqəddəs olsun balalarım! Bir də axı səməni bahar deməkdir. Qoy həmişə bahar qoxulu olsunlar balalarım!”
“Yarpızın, nanənin ətrinə bürünmüş el-obamızda səməni bəsləyirlər ağbirçək nənələrimiz, gülüzlü qız nəvələri ilə. Bağlarında qar altında boynubükük bənövşələr boy atanda, babalar ilaxırı tonqal çatır. Şirbiləkli, aslan ürəkli oğlan nəvələriylə. Novruz bayramı günü açılır analarımızın qırmızı almalı boğçaları. Və bu qırmızı almalarla yaşlı qadın və kişilərin bayramlarını təbrik edərik. Baxıb bu gözəlliyə şeir söyləyirik:
Ilin bu vaxtında bu kəndə gəlmək,
Arzuya, nübara çatmaqdı, qardaş!
Dünyanın ən xoşbəxt bəxtəvəri tək
Şirin xatirəyə dalmaqdı, qardaş!
Boylanıb boy atır yenə qar altdan,
Bu kövrək baxışlı gül bənövşədir.
Geyinib yamyaşıl donunu hər yan,
Təbiət pişvaza çıxıbdır, nədir?
Durnatək uçarlar bulağa sarı,
Bilməzsən hardaydı, bu qızlar harda?
Qəlblərə od salar qız baxışları,
Ürəkdə cücərər xoş arzular da.
Oğlanlar dolaşar bağçanı, bağı,
Bir görüş həvəsli, dilləri andlı.
Nişanlı qızların bayram axşamı
Toxlu payı gedər qırmızı bandlı.
Dəcəl uşaqların fişəngi, şarı,
Sayrışar səmada haylı-haraylı.
Gəzir qapı-qapı kənd qarıları,
Güllü xonçaları səmən paylı.
Qapı döyənlərə o gün pay düşər,
Boyalı yumurta qalxar hörmətə.
Erkəndən çatılmış təndirdə bişər,
Süfrənin bəzəyi ləpəli kətə.
…Novruz bayramında gülüşdə, söz də,
Arzu da, ümid də nağıldı, qardaş.
Kim ki macal tapıb gəlirsə kəndə,
O, elə, obaya oğuldu, qardaş!
…İlk yaz yağışının da öz yeri, öz sevinci var. Səma qayğıkeş ana kimi yer üzünü öz ilıq damcıları ilə yuyur, bahar yaşıl don geyinir. Çayların, bulaqların suları coşub-daşır, sahilləri boyu yarpızlar, nanələr, bulaqotular göyərir. Çəmənliklər, təpələr yamyaşıl ormanı xatırladırlar. Qız, gəlinlərimiz, analarımız, nənələrimiz yemlik, qazayağı yığırlar. Oyanır torpaq, bol məhsul vermək üçün qucağını açır insanlara:
Bir də ələ düşməz bu yaz yağışı,
Ay ana Təbiət, nurdu elə bil.
Qoynuna aldığın hər bir toxumun,
Bəhrəsi tükənməz olacaq bu il.
Bir də ələ düşməz bu yaz yağışı,
Bulaqlar gözündən çağlayacaqdır.
Sığmayıb dağ çayı öz məcrasına,
Dağların qəlbini dağlayacaqdır.
Bir də ələ düşməz bu yaz yağışı,
Lalələr, nərgizlər üzə güləcək.
Görüb təbiətin gözəlliyini
Ceyranlar, cüyürlər düzə enəcək.
Bir də ələ düşməz bu yaz yağışı,
Gülüm, bir sevinc var gül baxışında.
Gəl çeşmə başına, bu saat, bu an,
İslanaq, islanaq yaz yağışında.
Hələ qəlbimizdə tumurcuq olan
Eşqimiz görməsin sazağı-qışı.
Gözləyək, gözləyək toylu günləri,
Bir də ələ düşməz bu yaz yağışı!
Baharın- Novruzun gəlişini, günəşin canqızdıran, qəlboxşayan ilıq nəfəsini budaqlarında hiss etcək, gəlin köçən qızlar kimi ağappaq geyinər Badam ağacı. Hər il beləcə, Novruz bayramını ağ donda qarşılayar. O qədər çiçəyi olar ki, elə bil ulduzlar ələnibdir budaqlarına! Çiçəklə, badam ağacı, sənin çiçəklərin saflıq, bolluq rəmzidir. Ağaclar quşların ağırlığını budaqlarında duycaq oyanırlar qış yuxusundan, Badam ağacı! Səni ağ çiçəkli görüb, utandılar yatıb yuxuya qalmaqlarından. “Dilləri nəğməli, ürəkləri təbiət vurğunlu balalarımız kövrək qanadlı alabəzək kəpənəklər ardınca qaçdılar. Güldən-gülə qonan kəpənəklər elə bil baharın rəngarəng gözəlliklərini gül balalara göstərirdi. .....Yurdumuza Novruz gəlir. ... Günəşin al şəfəqləri yenə dağlarımızı, obalarımızı nura boyayır. Yenə də sözümüz, söhbətimiz sənədir; yenə də ağ donunda qarşılayırsan baharımızı. Sabahın bol məhsulundan xəbər verir çiçəklərin. Çiçəklə, çiçəklə Badam ağacı, çiçəklərin qəlbimizdə xoş xatirələr oyadır. 28 il müddətində doğma anasından zorla qoparılmış, vəhşilərin caynaqlarında və tapdaqlarında inildəyən cənnət Qarabağımızın, onun ətrafında işğal olnmuş yeddi rayonun qoynunda Novruz Bayramı qeyd olunmadı. Ağacların çiçəkləri solğun oldu, xarı bülbülün ətri duyulmadı. Azəbaycan Respublikasının Ali Baş komandanının rəhbərliyi altında dəmir yumruğa dönən müzəffər ordumuzun hünəri sayəsində 44 günə torpaqlarımız düşmən əsirliyindən azad olundu. Bu bayramda mədəniyyət beşiyimiz olan Şuşada, Cıdırdüzündə tonqallar çatılır, bayram plovlarının qazanları asılır. Bu bayramda hamımız birik.... Zəfər nəğməsi səslənir elimizdə- obamızda. Haqqın var bu qələbədən vaxtından tez çiçəklənməyinə..... Çiçəklə Badam ağacı çiçəklə:
Bahardır, qəlblərdə arzular coşur,
Boylanır bənövşə-baharın tacı.
Bülbül qızılgülə mahnılar qoşur,
Çiçəklə, Çiçəklə Badam ağacı.
Çəmənlər, çiçəklər xoş ətir saçır,
Dağ çayı dağları yarıb yol açır,
Uşaqlar kəpənək ardınca qaçır
Çiçəklə, Çiçəklə Badam ağacı.
Qartallar boylanır dağlarımızdan,
Şən nəğmə səslənir bağlarımızdan,
Ellər söhbət açır bol varımzdan
Çiçəklə, Çiçəklə Badam ağacı.
Səmadan nur yağır yenə hər yana,
Tarla da, bağlarda gəlibdir cana,
Sən bolluq rəmzisən Azərbaycana
Çiçəklə, Çiçəklə Badam ağacı.
Gözlərimiz önündə canlanır yamyaşıl dünya...Bu dünyanın düzləri yaşıl, təpələri yaşıl, dağları yaşıl. Bu dünyanın yaşıl düzlərində, yaşıl təpələrində, yaşıl dağlarında təzəcə pardaqlanıb açmış gülləri rəngarəng, xoşətirlidir. ....Bu dünyanın sükutunu kəkliklərin nəğməsi, quşların “cik-ciki” sındırır. Haradansa baş alıb gələn yantütəyin səsi ovsunlayır təbiəti. Daha da şirinlədir Novruzun gəlişi-ilin son gecəsinin nəşəsi:
Göy üzündə hər bulud bir uşaqdı,
Bir-biriylə dalaşırlar gör necə.
Ürəyimiz qəm-qüssədən uzaqdı,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
Bu qış bizi çox yandırdı, çox yaxdı,
Göy kişnədi, ildırımlar ta çaxdı,
Gözləyirdik biz bu vaxtı havaxdı,
Gecə-gündüz yaşayırlar “heç-heçə”,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
-Novruz gəlib, -müjdəçisi səməni,
Göz oxşayır göy zəmini, çəməni.
Tanrı sevir torpaqdakı hər dəni,
Üstlərinə nur ələnir gör necə,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
Əhd edənlər yandırırlar şamları.
Paylayırlar şərbət dolu camları,
Dəstə gəzir baca-baca damları,
Heybələrdən göndərirlər bir neçə,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
Od vurub qalaxlanan oduna,
Dərd tökülüb tonqalına oduna,
Hamı gülür Kosanın hop-gopuna,
Plov gılir üstündədə kök beçə,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
Nənəm odun eşələyir közünü,
Dua edir pıçıldayır sözünü,
Ay üzərrik, çıxart paxıl gözünü,
Kaş qan-qada torpağımdan yan keçə,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
Novruz bayramının çox əlamətləri , minbir gözəllikləri vardır. Bunlardan biri də Novruz adətləridir. Bu adətlərdən görürürk ki, Novruz başdan-başa ruh yüksəkliyi, əmək coşğunluğu, torpağa, insana, məhəbbət bayramıdır. Burada ulu babalarımızın ən müdrik dünyagörüşü, humanist baxışları, həlim, qayğıkeş təbiəti, yaxşılıq, xeyirxahlıq, Vətəni sevmək kimi yüksək mənəvi-əxlaqi keyfiyyətlərə əks olunmuşdur. Həqiqi mənada insan mənəviyyatına təmizlik gətirən bu bayram günündə Novruzla bağlı xalq deyimlərini eşidəyin:
− Novruz axşamı evdə ailə üzvlərinin sayına görə şam yandırarlar.
− Novruzda həyət bacanı təmizləyən il boyu xəstəlik bilməz.
− Novruzda insanlar bir-birinə qonaq gedər, pay apararlar.
− Novruz axşamı bacadan sallanan torbaya pay qoyarlar.
− Novruz axşamı qapıya atılan papağı boş qaytarmazlar, ona Novruz xonçasından pay qoyarlar.
− Novruz günü elin ağsaqqallarına Novruz şirniyyatı göndərərlər.
− Novruzda tut, əncir və şabalıd ağacları əkərlər.
− Novruzda yanan yerləri suvararlar ki, torpaq rahat olsun.
− Novruzda səməni göyərməyən evə səməni apararlar. − Novruzda niyyət edərlər.
− Novruzda küsülü qalmazlar.
− Novruz günü ev sahibi evdə olar.
− Novruz günü qızlar qırmızı geyinər.
− Novruz günü təzə yarpız yığarlar.
− Novruzda nişanlı qıza Novruz payı apararlar.
− Novruza qədər bağların xəzəlini yığıb yandırarlar.
− Novruzda qəmgin olmazlar.
− Novruzda tonqal yandırarlar.
− Novruzda evləri şirələyər, paltar-palazı təmiz suya çəkərlər.
− Novruzda üzərrik yandırıb, tüstüsünü oğul-uşağa, mal-qaraya verirlər. − Novruzda səməni halvası bişirərlər.
− Novruzda qohum-qardaşa, tanış-bilişə mehribanlıq eləyərlər.
− Novruz günü başqası barədə pis söz danışmazlar.
− Novruzda qohum-qardaşa qonaq gedərlər.
− Novruzda xonça bəzəyərlər.
***
Novruz kimi ulu, qədimdən də qədim bayramımız məhz sevimli Bahara təsadüf edir. Bu qədim el bayramı əcdadlarımızın müqəddəs etiqadları, ənənələri, inamları, saf duyğuları ilə sıx bağlı olduğundandır ki, bu gün hər birimiz onun gəlişini həvəslə, böyük arzularla qarşılayırıq. Və misraya çevrilmiş Novruz adətlərimizi bir daha xatırladırıq:
Qış qurtardı, gəldi yaz,
Çöllər yaşıl don geyinir.
Aşıq sinəsində saz:
-Xoş gəldin, Novruz - deyir
(Aşıq havası səslənir)
Novruzun büsatına
İsladırıq saf dəni.
Sinidə məcməyidə,
Göyərdirik səməni.
Səmənimiz xoş günün
Gəlişidi, izidi.
Yaşıllığın, bolluğun,
Bərəkətin rəmzidi.
Taxıllar da beləcə
Tezcə bara dolacaq.
Hər evin hər süfrənin
Çörəyi bol olacaq.
Uşaqlar çox həvəslə
Oxuyur bu nəğməni:
-Səməni, saxla məni,
Hər yaz göyərdərəm səni
(Səməni mahnısı oxunur)
Səməni, ay səməni,
Sən gələndə yaz olur.
Saz olur, avaz olur.
Səməni, saxla məni.
Səməni, can səməni,
Göyərdərəm mən səni.
Səməni, al məni
Hər yazda,
Sən yada sal məni.
Səməni saxla məni,
Göyərdərəm mən səni.
***
Qızılgül pardaqlanır
Bülbüllərin xətrinə,
Təbiət qərq olunur
Bənövşənin ətrinə.
Pəncərələr taybatay
Üzü göyə açılır.
Günəşin şəfəqləri
Eyvanlara saçılır.
Bağbanlar bağlarını
Təmizləyir xəzəldən.
Təzə tinglər əkməyə
Yer seçiblər əzəldən.
***
Nənəm geyir təptəzə
Qoftanı, tumanını.
Bu il də xoş keçəcək,
İtirmir gümanını.
Sandığından süfrəyə
Qoz tökür, badam düzür.
Sonra çatır ocağı,
Aş asır, plov süzür.
Şəkərbura, paxlava
Hamı həvəslə yeyir.
Nənəm baxıb yollara:
-Xoş gördük, Novruz deyir.
(Mahnı səslənir)
***
Babam quru çırpıdan
İri tonqal qurubdu.
Od üstən tullanmağa
Hamı hazır durubdu:
-Ağırlığım- uğurluğum,
Qadam-balam,
Hamısı tökülsün,
Bu odda yansın,
- Söyləyib hoppanırıq,
Tonqalın üzərindən
Həvəslə tullanırıq.
Qadalar, azar-bezar,
Qatılır gur-alova.
Canımızdan ağrılar
Tökülür od alova.
***
Qaş qaralcaq hamımız
Evlərə tələsirik.
Papaq, heybə ataraq
Qapıları kəsirik.
İçəridən tərpənir
Heybələrin kəməri.
Tez görmək istəyirik
Verilən hər nəməri.
Evin dəcəl qızları
Zarafatdan qalmayır,
Bayram günüdür deyə
Bizi saya salmayır.
Payını ağır görcək
Hamı sinəyə sıxır.
Açan kimi heybədən
Qapqara pişik çıxır.
***
Qırmızı almaları
Doldururuq heybəyə.
Gedirik evlərdəki
Yaşlıları görməyə
Hamını bircə-bircə
Yoluxub yad edirik
“Bayramınız mübarək”,
- Hər birinə deyirik.
Analar şam yandırır
Övladları adına.
Deyirlər, Tanrı çatsın
Qoy onların dadına.
Yanan şamlar nur saçır
Hamımızın ömrünə.
Onlar bizi aparır
Xoşbəxtliyə, ağ günə.
Tonqalın alovları
Səngiyəndə, sönəndə
Alovların dilləri
Parlaq közə dönəndə,
Üzərrik atıb bibim
Söyləyir bu sözləri:
-Bu oda kəm baxanın
Qoy partlasın gözləri!..
***
İlaxır gecəsində
Obaşdan oyanırıq,
Axar çayın önündə
Cərgəylə dayanırıq,
Salamlayıb lal suyu
Qəlbimizi açırıq,
Sonra çay üzərindən
Üç dəfə adlayırıq.
***
Novruz axşamı qızlar
Xoş niyyətli olurlar.
Qonşunun qapısından
Danışığı pusurlar.
Elə ki, içəridən
İlk kəlmə xoş söz olur,
Qızların ürəyinə
Sevinc, məhəbbət dolur.
***
Meydandakı uşaqlar
Çox oyunda yarışır.
Yumurta döyüşməkdə
Haray küyə qarışır.
Ərköyünlər, cığallar
Həddini hərdən aşır,
Kimsə kimdən küsərsə
Bayram günü barışır.
İbrahim Yusifoğlu,
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliyinin üzvü,
Prezident təqaudçüsü, AMEA-nın Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyat İnstitutunun əməkdaşı
Sabaha-inamla.az
Baxış sayı: 1 251
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 10-03-2021 14:08 | Bölmə: Sosial
Təbiət yaşıl libasını geyinir. Badam ağacı çiçəkləyib, bənövşə qar altından boylanır, bulaqlar coşur, çaylar daşır, yaz yağışları başlayır!
Yarpızın, nanənin ətridir, vallah,
Çəməndən küləyə qoşulub gəlir.
Sənin dərgahına min şükür, Allah,
Yenə təbiətin yönü dirçəlir.
Şəhərdə mən duruş gətirəmmədim,
Həzin bir küləklə kəndə dönmüşəm
Özümü çəmənə, çölə yetirib,
Bulağın çağlayan gözün öpmüşəm.
Dürmək də bükəcəm isti lavaşdan,
İçində yarpızı, üzlü pendiri.
Pencərli kətəni anam obaşdan
Yapmağa çatacaq yenə təndiri.
Əkiz bala verən kərə qoyunun,
Düz bir cam içəcəm bulamasından.
Elçi gözləməyin qonşu qızının,
Biləcəm, küçəni sulamasından.
Eyvanda yurd salan qaranquşların,
Hey göz gəzdirəcəm yuvalarına.
Nənəm söylərdi ki, dilsiz quşların,
Heç nə yetə bilməz dualarına.
Gələcəm bağına Şirin arvadın,
Bilirəm, bənövşə burada olar.
Sizə də dərəcəm, ətrini dadın,
Mən paxıl deyiləm, şəhərli qızlar.
Damıb ürəyimə, inan bu bahar,
Bir daha qan-qada olmayacaqdır.
Bülbülün səsində elə avaz var
Vaxsız bir çiçək də solmayacaqdır.
....Lalənin, nərgizin ətridi, vallah,
Bu mavi göylərdən yerə ələnir.
Sənin valığına min şükür, Allah,
Bahar müjdəçisi qaranquş gəlir.
Mavi səmada qaranquşlar uçuşur, eyvandakı yuvalarına qonmuşlar, cəh-cəh vururlar....
Qayıdıb gəlmisən, ay qaranquşum,
Qayıdıb gəlmisən, yenə bahardı.
Yenə cəh-cəh vurub, nəğmə qoşursan,
Səsində xoşbəxtlik sədası vardı.
Baharda bu yerin bənövşələri,
Utancaq olurlar, qızları kimi.
Çeşməyə yollanan kənd gözəlləri,
Açar çiçəklərə, açar qəlbini.
Şıltaqlıq eyləyər səma bir anda,
Leysan yağış başlar günəşli gündə.
Canavar balalar dağın dalında,
Ceyranlar boylanar qaya önündə.
Verməz bircə anda fürsəti əldən,
Asar hanasını qarı nənəmiz.
Qızlar köçürərlər min bir həvəslə,
Cehiz xalısına rəngləri təmiz.
Yenə də bir coşqun həyat başlayar,
Hər addım bu yerdə hünər meydanı.
Yenə də ellərə müjdə yayılar:
-Novruz qonağıdır Azərbaycanın!
Külək qapısını döyür, yağış damını; səma haray salır, şimşək işıq saçır-hamı xoş xəbər üçün tələsir: “Gözlərin aydın, ana Təbiət, Bahar qızın gəlir, xonçalı, boğçalı Novruza qoşuluruq.....” Ana təbiət muştuluqçuların nəmərini verir, başlayır çölü, düzü bəzəməyə. Hamı görür onun üzündəki sevinci, kirpiklərindəki sevinc damlalarını! Dağların başında “ocaq çatır” ana Təbiət, sonra səmaya göz vurur. Səma ilıq suyla çimizdirir şıltaq təpələri, dərələri, düzləri. Göy rəngli donlarını geyəndə hər şeyi unudur təpə də, dərə də, düzən də! Bilirlər ki, Bahar gəlir.... Bəxtəvər-bəxtəvər gülümsəyir ana Təbiət! Qovuşurlar bir-birinə sevib-sevilənləri: gül-bülbüllə, bulaq- çəmənə, arılar-çiçəklərə. Dodaqlarında şən nəğmə, nəfəslərində bir olmaq eşqi, bir də onları qovuşduran Bahar…. ….Analar pərvazlandırıb, uçurub övladlarının hərəsini bir ocaq başına. Novruz günündə əlləri çömçəli, gözləri yolda, qulaqları səsdə plov bişirir analar! Bayram axşamı övladlarının hamısı yığışacaq ana evinə, ata ocağına-yenə hamı üçün şam yandıracaq analar! Analar səməni bəsləyir. Xəyallarında ötən günləri, göz önündə körpələri. Elə bu vaxt açılır qapılar: “Novruz bayramınız mübarək!”- deyir balalar. -Sizinlə belə, a qadanızı alım, gəlin çıxın də!- deyə həm gülər, həm də kövrələr analar. Birinci səməni halvası gələr süfrəyə: “Qoy səməni kimi təzə-tər, müqəddəs olsun balalarım! Bir də axı səməni bahar deməkdir. Qoy həmişə bahar qoxulu olsunlar balalarım!”
“Yarpızın, nanənin ətrinə bürünmüş el-obamızda səməni bəsləyirlər ağbirçək nənələrimiz, gülüzlü qız nəvələri ilə. Bağlarında qar altında boynubükük bənövşələr boy atanda, babalar ilaxırı tonqal çatır. Şirbiləkli, aslan ürəkli oğlan nəvələriylə. Novruz bayramı günü açılır analarımızın qırmızı almalı boğçaları. Və bu qırmızı almalarla yaşlı qadın və kişilərin bayramlarını təbrik edərik. Baxıb bu gözəlliyə şeir söyləyirik:
Ilin bu vaxtında bu kəndə gəlmək,
Arzuya, nübara çatmaqdı, qardaş!
Dünyanın ən xoşbəxt bəxtəvəri tək
Şirin xatirəyə dalmaqdı, qardaş!
Boylanıb boy atır yenə qar altdan,
Bu kövrək baxışlı gül bənövşədir.
Geyinib yamyaşıl donunu hər yan,
Təbiət pişvaza çıxıbdır, nədir?
Durnatək uçarlar bulağa sarı,
Bilməzsən hardaydı, bu qızlar harda?
Qəlblərə od salar qız baxışları,
Ürəkdə cücərər xoş arzular da.
Oğlanlar dolaşar bağçanı, bağı,
Bir görüş həvəsli, dilləri andlı.
Nişanlı qızların bayram axşamı
Toxlu payı gedər qırmızı bandlı.
Dəcəl uşaqların fişəngi, şarı,
Sayrışar səmada haylı-haraylı.
Gəzir qapı-qapı kənd qarıları,
Güllü xonçaları səmən paylı.
Qapı döyənlərə o gün pay düşər,
Boyalı yumurta qalxar hörmətə.
Erkəndən çatılmış təndirdə bişər,
Süfrənin bəzəyi ləpəli kətə.
…Novruz bayramında gülüşdə, söz də,
Arzu da, ümid də nağıldı, qardaş.
Kim ki macal tapıb gəlirsə kəndə,
O, elə, obaya oğuldu, qardaş!
…İlk yaz yağışının da öz yeri, öz sevinci var. Səma qayğıkeş ana kimi yer üzünü öz ilıq damcıları ilə yuyur, bahar yaşıl don geyinir. Çayların, bulaqların suları coşub-daşır, sahilləri boyu yarpızlar, nanələr, bulaqotular göyərir. Çəmənliklər, təpələr yamyaşıl ormanı xatırladırlar. Qız, gəlinlərimiz, analarımız, nənələrimiz yemlik, qazayağı yığırlar. Oyanır torpaq, bol məhsul vermək üçün qucağını açır insanlara:
Bir də ələ düşməz bu yaz yağışı,
Ay ana Təbiət, nurdu elə bil.
Qoynuna aldığın hər bir toxumun,
Bəhrəsi tükənməz olacaq bu il.
Bir də ələ düşməz bu yaz yağışı,
Bulaqlar gözündən çağlayacaqdır.
Sığmayıb dağ çayı öz məcrasına,
Dağların qəlbini dağlayacaqdır.
Bir də ələ düşməz bu yaz yağışı,
Lalələr, nərgizlər üzə güləcək.
Görüb təbiətin gözəlliyini
Ceyranlar, cüyürlər düzə enəcək.
Bir də ələ düşməz bu yaz yağışı,
Gülüm, bir sevinc var gül baxışında.
Gəl çeşmə başına, bu saat, bu an,
İslanaq, islanaq yaz yağışında.
Hələ qəlbimizdə tumurcuq olan
Eşqimiz görməsin sazağı-qışı.
Gözləyək, gözləyək toylu günləri,
Bir də ələ düşməz bu yaz yağışı!
Baharın- Novruzun gəlişini, günəşin canqızdıran, qəlboxşayan ilıq nəfəsini budaqlarında hiss etcək, gəlin köçən qızlar kimi ağappaq geyinər Badam ağacı. Hər il beləcə, Novruz bayramını ağ donda qarşılayar. O qədər çiçəyi olar ki, elə bil ulduzlar ələnibdir budaqlarına! Çiçəklə, badam ağacı, sənin çiçəklərin saflıq, bolluq rəmzidir. Ağaclar quşların ağırlığını budaqlarında duycaq oyanırlar qış yuxusundan, Badam ağacı! Səni ağ çiçəkli görüb, utandılar yatıb yuxuya qalmaqlarından. “Dilləri nəğməli, ürəkləri təbiət vurğunlu balalarımız kövrək qanadlı alabəzək kəpənəklər ardınca qaçdılar. Güldən-gülə qonan kəpənəklər elə bil baharın rəngarəng gözəlliklərini gül balalara göstərirdi. .....Yurdumuza Novruz gəlir. ... Günəşin al şəfəqləri yenə dağlarımızı, obalarımızı nura boyayır. Yenə də sözümüz, söhbətimiz sənədir; yenə də ağ donunda qarşılayırsan baharımızı. Sabahın bol məhsulundan xəbər verir çiçəklərin. Çiçəklə, çiçəklə Badam ağacı, çiçəklərin qəlbimizdə xoş xatirələr oyadır. 28 il müddətində doğma anasından zorla qoparılmış, vəhşilərin caynaqlarında və tapdaqlarında inildəyən cənnət Qarabağımızın, onun ətrafında işğal olnmuş yeddi rayonun qoynunda Novruz Bayramı qeyd olunmadı. Ağacların çiçəkləri solğun oldu, xarı bülbülün ətri duyulmadı. Azəbaycan Respublikasının Ali Baş komandanının rəhbərliyi altında dəmir yumruğa dönən müzəffər ordumuzun hünəri sayəsində 44 günə torpaqlarımız düşmən əsirliyindən azad olundu. Bu bayramda mədəniyyət beşiyimiz olan Şuşada, Cıdırdüzündə tonqallar çatılır, bayram plovlarının qazanları asılır. Bu bayramda hamımız birik.... Zəfər nəğməsi səslənir elimizdə- obamızda. Haqqın var bu qələbədən vaxtından tez çiçəklənməyinə..... Çiçəklə Badam ağacı çiçəklə:
Bahardır, qəlblərdə arzular coşur,
Boylanır bənövşə-baharın tacı.
Bülbül qızılgülə mahnılar qoşur,
Çiçəklə, Çiçəklə Badam ağacı.
Çəmənlər, çiçəklər xoş ətir saçır,
Dağ çayı dağları yarıb yol açır,
Uşaqlar kəpənək ardınca qaçır
Çiçəklə, Çiçəklə Badam ağacı.
Qartallar boylanır dağlarımızdan,
Şən nəğmə səslənir bağlarımızdan,
Ellər söhbət açır bol varımzdan
Çiçəklə, Çiçəklə Badam ağacı.
Səmadan nur yağır yenə hər yana,
Tarla da, bağlarda gəlibdir cana,
Sən bolluq rəmzisən Azərbaycana
Çiçəklə, Çiçəklə Badam ağacı.
Gözlərimiz önündə canlanır yamyaşıl dünya...Bu dünyanın düzləri yaşıl, təpələri yaşıl, dağları yaşıl. Bu dünyanın yaşıl düzlərində, yaşıl təpələrində, yaşıl dağlarında təzəcə pardaqlanıb açmış gülləri rəngarəng, xoşətirlidir. ....Bu dünyanın sükutunu kəkliklərin nəğməsi, quşların “cik-ciki” sındırır. Haradansa baş alıb gələn yantütəyin səsi ovsunlayır təbiəti. Daha da şirinlədir Novruzun gəlişi-ilin son gecəsinin nəşəsi:
Göy üzündə hər bulud bir uşaqdı,
Bir-biriylə dalaşırlar gör necə.
Ürəyimiz qəm-qüssədən uzaqdı,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
Bu qış bizi çox yandırdı, çox yaxdı,
Göy kişnədi, ildırımlar ta çaxdı,
Gözləyirdik biz bu vaxtı havaxdı,
Gecə-gündüz yaşayırlar “heç-heçə”,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
-Novruz gəlib, -müjdəçisi səməni,
Göz oxşayır göy zəmini, çəməni.
Tanrı sevir torpaqdakı hər dəni,
Üstlərinə nur ələnir gör necə,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
Əhd edənlər yandırırlar şamları.
Paylayırlar şərbət dolu camları,
Dəstə gəzir baca-baca damları,
Heybələrdən göndərirlər bir neçə,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
Od vurub qalaxlanan oduna,
Dərd tökülüb tonqalına oduna,
Hamı gülür Kosanın hop-gopuna,
Plov gılir üstündədə kök beçə,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
Nənəm odun eşələyir közünü,
Dua edir pıçıldayır sözünü,
Ay üzərrik, çıxart paxıl gözünü,
Kaş qan-qada torpağımdan yan keçə,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
Novruz bayramının çox əlamətləri , minbir gözəllikləri vardır. Bunlardan biri də Novruz adətləridir. Bu adətlərdən görürürk ki, Novruz başdan-başa ruh yüksəkliyi, əmək coşğunluğu, torpağa, insana, məhəbbət bayramıdır. Burada ulu babalarımızın ən müdrik dünyagörüşü, humanist baxışları, həlim, qayğıkeş təbiəti, yaxşılıq, xeyirxahlıq, Vətəni sevmək kimi yüksək mənəvi-əxlaqi keyfiyyətlərə əks olunmuşdur. Həqiqi mənada insan mənəviyyatına təmizlik gətirən bu bayram günündə Novruzla bağlı xalq deyimlərini eşidəyin:
− Novruz axşamı evdə ailə üzvlərinin sayına görə şam yandırarlar.
− Novruzda həyət bacanı təmizləyən il boyu xəstəlik bilməz.
− Novruzda insanlar bir-birinə qonaq gedər, pay apararlar.
− Novruz axşamı bacadan sallanan torbaya pay qoyarlar.
− Novruz axşamı qapıya atılan papağı boş qaytarmazlar, ona Novruz xonçasından pay qoyarlar.
− Novruz günü elin ağsaqqallarına Novruz şirniyyatı göndərərlər.
− Novruzda tut, əncir və şabalıd ağacları əkərlər.
− Novruzda yanan yerləri suvararlar ki, torpaq rahat olsun.
− Novruzda səməni göyərməyən evə səməni apararlar. − Novruzda niyyət edərlər.
− Novruzda küsülü qalmazlar.
− Novruz günü ev sahibi evdə olar.
− Novruz günü qızlar qırmızı geyinər.
− Novruz günü təzə yarpız yığarlar.
− Novruzda nişanlı qıza Novruz payı apararlar.
− Novruza qədər bağların xəzəlini yığıb yandırarlar.
− Novruzda qəmgin olmazlar.
− Novruzda tonqal yandırarlar.
− Novruzda evləri şirələyər, paltar-palazı təmiz suya çəkərlər.
− Novruzda üzərrik yandırıb, tüstüsünü oğul-uşağa, mal-qaraya verirlər. − Novruzda səməni halvası bişirərlər.
− Novruzda qohum-qardaşa, tanış-bilişə mehribanlıq eləyərlər.
− Novruz günü başqası barədə pis söz danışmazlar.
− Novruzda qohum-qardaşa qonaq gedərlər.
− Novruzda xonça bəzəyərlər.
***
Novruz kimi ulu, qədimdən də qədim bayramımız məhz sevimli Bahara təsadüf edir. Bu qədim el bayramı əcdadlarımızın müqəddəs etiqadları, ənənələri, inamları, saf duyğuları ilə sıx bağlı olduğundandır ki, bu gün hər birimiz onun gəlişini həvəslə, böyük arzularla qarşılayırıq. Və misraya çevrilmiş Novruz adətlərimizi bir daha xatırladırıq:
Qış qurtardı, gəldi yaz,
Çöllər yaşıl don geyinir.
Aşıq sinəsində saz:
-Xoş gəldin, Novruz - deyir
(Aşıq havası səslənir)
Novruzun büsatına
İsladırıq saf dəni.
Sinidə məcməyidə,
Göyərdirik səməni.
Səmənimiz xoş günün
Gəlişidi, izidi.
Yaşıllığın, bolluğun,
Bərəkətin rəmzidi.
Taxıllar da beləcə
Tezcə bara dolacaq.
Hər evin hər süfrənin
Çörəyi bol olacaq.
Uşaqlar çox həvəslə
Oxuyur bu nəğməni:
-Səməni, saxla məni,
Hər yaz göyərdərəm səni
(Səməni mahnısı oxunur)
Səməni, ay səməni,
Sən gələndə yaz olur.
Saz olur, avaz olur.
Səməni, saxla məni.
Səməni, can səməni,
Göyərdərəm mən səni.
Səməni, al məni
Hər yazda,
Sən yada sal məni.
Səməni saxla məni,
Göyərdərəm mən səni.
***
Qızılgül pardaqlanır
Bülbüllərin xətrinə,
Təbiət qərq olunur
Bənövşənin ətrinə.
Pəncərələr taybatay
Üzü göyə açılır.
Günəşin şəfəqləri
Eyvanlara saçılır.
Bağbanlar bağlarını
Təmizləyir xəzəldən.
Təzə tinglər əkməyə
Yer seçiblər əzəldən.
***
Nənəm geyir təptəzə
Qoftanı, tumanını.
Bu il də xoş keçəcək,
İtirmir gümanını.
Sandığından süfrəyə
Qoz tökür, badam düzür.
Sonra çatır ocağı,
Aş asır, plov süzür.
Şəkərbura, paxlava
Hamı həvəslə yeyir.
Nənəm baxıb yollara:
-Xoş gördük, Novruz deyir.
(Mahnı səslənir)
***
Babam quru çırpıdan
İri tonqal qurubdu.
Od üstən tullanmağa
Hamı hazır durubdu:
-Ağırlığım- uğurluğum,
Qadam-balam,
Hamısı tökülsün,
Bu odda yansın,
- Söyləyib hoppanırıq,
Tonqalın üzərindən
Həvəslə tullanırıq.
Qadalar, azar-bezar,
Qatılır gur-alova.
Canımızdan ağrılar
Tökülür od alova.
***
Qaş qaralcaq hamımız
Evlərə tələsirik.
Papaq, heybə ataraq
Qapıları kəsirik.
İçəridən tərpənir
Heybələrin kəməri.
Tez görmək istəyirik
Verilən hər nəməri.
Evin dəcəl qızları
Zarafatdan qalmayır,
Bayram günüdür deyə
Bizi saya salmayır.
Payını ağır görcək
Hamı sinəyə sıxır.
Açan kimi heybədən
Qapqara pişik çıxır.
***
Qırmızı almaları
Doldururuq heybəyə.
Gedirik evlərdəki
Yaşlıları görməyə
Hamını bircə-bircə
Yoluxub yad edirik
“Bayramınız mübarək”,
- Hər birinə deyirik.
Analar şam yandırır
Övladları adına.
Deyirlər, Tanrı çatsın
Qoy onların dadına.
Yanan şamlar nur saçır
Hamımızın ömrünə.
Onlar bizi aparır
Xoşbəxtliyə, ağ günə.
Tonqalın alovları
Səngiyəndə, sönəndə
Alovların dilləri
Parlaq közə dönəndə,
Üzərrik atıb bibim
Söyləyir bu sözləri:
-Bu oda kəm baxanın
Qoy partlasın gözləri!..
***
İlaxır gecəsində
Obaşdan oyanırıq,
Axar çayın önündə
Cərgəylə dayanırıq,
Salamlayıb lal suyu
Qəlbimizi açırıq,
Sonra çay üzərindən
Üç dəfə adlayırıq.
***
Novruz axşamı qızlar
Xoş niyyətli olurlar.
Qonşunun qapısından
Danışığı pusurlar.
Elə ki, içəridən
İlk kəlmə xoş söz olur,
Qızların ürəyinə
Sevinc, məhəbbət dolur.
***
Meydandakı uşaqlar
Çox oyunda yarışır.
Yumurta döyüşməkdə
Haray küyə qarışır.
Ərköyünlər, cığallar
Həddini hərdən aşır,
Kimsə kimdən küsərsə
Bayram günü barışır.
İbrahim Yusifoğlu,
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliyinin üzvü,
Prezident təqaudçüsü, AMEA-nın Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyat İnstitutunun əməkdaşı
Sabaha-inamla.az
Baxış sayı: 1 251
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 23:15
Mask etiraf etdi ki, Dostoyevskinin romanları psixologiyaya aid bəzi kitablardan daha yaxşıdır
Dünən, 09:18
Krım hakimiyyəti ən böyük su anbarının bərpasını 50 milyard rubl dəyərində qiymətləndirib
26-11-2024, 19:21
Ferma yanıb, 100-ə yaxın heyvan xilas edilib
26-11-2024, 15:00
Avstriya Xarici İşlər Nazirliyinin keçmiş rəhbəri Ryazan Universitetində dərs deyəcək
26-11-2024, 14:39
Məktəblilərin zəhərlənməsinə səbəb çirklənmiş toyuq əti olub
26-11-2024, 14:18
Həkimlər qadının mədəsində bir kiloqram sikkə və pul tapıblar
26-11-2024, 14:06
İtkin düşən 11 yaşlı qız sağ-salamat tapılıb
26-11-2024, 12:55
Bu dərmanlar pulsuz verilə bilər - Müsahibə - Video
25-11-2024, 23:31
Cozef Priqojin İsveçrədə daçasının olduğunu təsdiqləyib
25-11-2024, 19:08
COP29-da əldə olunan razılaşmalar maliyyə əlçatanlığını təmin edəcək-Könül Nurullayeva
24-11-2024, 22:26
Bu da xatirə - Fotosu
24-11-2024, 21:24
Bir qadın Analar Günündə metro stansiyasında uşaq dünyaya gətirib
24-11-2024, 14:32
Bakı aeroportu COP29-da - Video
24-11-2024, 13:11
Kşilərin səfərbər olması səbəbindən minə yaxın ev istiliksiz qalıb
23-11-2024, 20:20
Bir nəfər yaşıl metro xəttinin üzərinə yıxılıb
23-11-2024, 20:17
Zelenski: Ukraynada 300-dən çox liman infrastrukturu obyekti zədələnib
23-11-2024, 20:07
Prezidentdən elektrik enerjisi və su təchizatı ilə bağlı - Fərman
23-11-2024, 13:57
Həkimlər bir yeniyetmənin sidik kisəsindən 46 maqnit top çıxarıblar
23-11-2024, 13:52
"Qazprombank" UnionPay kartlarının Türkiyədə qəbulu dayandırılıb
23-11-2024, 13:40
Qırğızıstan-Rusiya Slavyan Universiteti 15 min nəfərlik kampus tikəcək
23-11-2024, 12:58
Azərbaycanda zəlzələ oldu
22-11-2024, 20:13
Bir şagirdin telefonu dərs zamanı yanıb
22-11-2024, 18:56
Qırğızıstanda elektron siqaretlərin çəkilməsi qadağan edilib
22-11-2024, 17:42
Zenden ayaqqabılar şəbəkəsinin təsisçisi istintaqla əməkdaşlıq edəcək
22-11-2024, 10:26
Xabarovsk diyarının qubernatoru Demeşin: "Regionda 576 həkim çatışmır"
21-11-2024, 22:14
SHOT: Qasırğa nəticəsində dörd nəfər xəsarət alıb
21-11-2024, 20:49
Rusiya Federasiyasının Konstitusiya Məhkəməsi 65 yaşına çatmayanlara görə demobilizasiyadan imtinanı təsdiqləyib
21-11-2024, 19:46
Yuri Lukyançenko özünə köhnə butulkalardan ev tikib
21-11-2024, 15:33
“Yaşıl dünya naminə inklüzivlik” adlı tədbir keçirilib
21-11-2024, 12:46
Millət vəkili vətəndaşlarla növbəti dəfə görüş keçirib
20-11-2024, 23:16
Papa Fransisk gələcək dəfn mərasimini sadələşdirib
20-11-2024, 19:40
“Vətəndaş A” serialına görə İTV-yə - Rəsmi xəbərdarlıq
20-11-2024, 19:12
Putin Patriarx Kirili ad günü münasibətilə təbrik edib
20-11-2024, 12:24
Kamçatkadan baqajda 10 kq-dan çox kürü ixracı qadağan ediləcək
19-11-2024, 20:10
Yaroslavlda əcnəbi sözlərlə küçə lövhələrinin asılması qadağan edilib
19-11-2024, 16:16
İtkin düşən hicablı məktəbli qız tapılıb
19-11-2024, 13:59
Nazir deputatın qaldırdığı məsələyə cavab verdi
19-11-2024, 13:28
Sərhəddə Almaniya vətəndaşından 23 milyon rubl dəyərində markalı çantalar götürülüb
18-11-2024, 22:42
COP29 – “El bir olsa”- Yaşıl dünya naminə ağac əkmə aksiyası keçirildi
18-11-2024, 21:28
Iki dişli oğlan uşağı dünyaya gəlib
17-11-2024, 13:34
Türkiyədən Rusiyaya geyim idxalı demək olar ki, iki dəfə azalıb