16:51 / 19-05-2024
Kolonial sityasətə qarşı etirazlarda Azərbaycanı ittiham etmək riyakarlıqdır-Könül Nurullayeva
11:56 / 19-05-2024
Şəhid Hikmət Əliyev və Məhərrəm Əzizovun dəfnindən-FOTOLAR
00:14 / 19-05-2024
“Zamana sığmayan Lider: Heydər Əliyevin idarəçilik və varislik fəlsəfəsi” adlı monoqrafiya Azərbaycanın müstəqil inkişaf yoluna işıq salır
00:00 / 19-05-2024
Parisdə məşhur zərgərlik mağazası növbəti dəfə qarət edilib
23:54 / 18-05-2024
İlon Mask Rusiyada xarici malların böyük seçimi ilə maraqlanırdı
23:48 / 18-05-2024
Sankt-Peterburqda yanan emalatxananın damı uçub
23:40 / 18-05-2024
İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Zəngilan məscidinin açılışında iştirak ediblər
23:08 / 18-05-2024
İsrail ordusu HƏMAS tərəfindən qaçırılan daha bir girovun cəsədini tapıb
23:02 / 18-05-2024
Tbilisidə etirazçılar Rusiya bayrağını yandırıblar
22:57 / 18-05-2024
Peskov: "Putinin Şimali Koreyaya səfərinə hazırlıq yaxşı gedir"
22:50 / 18-05-2024
Qızı boğmağa cəhd edib
21:11 / 18-05-2024
Leninqrad vilayətində mitinq zamanı yarış avtomobili tamaşaçını öldürüb
21:03 / 18-05-2024
Komsomolsk-na-Amurda insanları qorxudan meymun tutulub
20:58 / 18-05-2024
Gürcüstan prezidenti xarici agentlərlə bağlı qanun layihəsinə veto qoyub
20:48 / 18-05-2024
Krasnoyarska uçan təyyarə Bratskda məcburi eniş edib
20:34 / 18-05-2024
SEPAH generalı Putinin qərarının bütün dünyaya təhlükəsizlik gətirəcəyinə ümid edir
20:28 / 18-05-2024
Norilsk sakini qətliam törədib və psixonevroloji klinikaya yerləşdirilib
20:21 / 18-05-2024
Dağıstanda qızını ayaqqabı qaşığı ilə döyən qadına qarşı iş açılıb
20:00 / 18-05-2024
Fransada baget ətirli brend buraxılıb
19:55 / 18-05-2024
Baxımsız qalan körpə bataqlıqda boğulub
19:48 / 18-05-2024
Senator Kovitidi: "Zelenski üçün ölmək ukraynalıların ürəyincə deyil"
16:41 / 18-05-2024
Məhkəmədə müdafiə nazirinin müavini İvanovun şəriki ilə bağlı yeni faktlar üzə çıxıb
16:36 / 18-05-2024
Belqorod rayonu Fransa bombaları və Amerika raketləri ilə vurulub
16:32 / 18-05-2024
Lavrov: "Avropa ən azı bir nəsil Rusiyanın tərəfdaşı olmayacaq"
16:25 / 18-05-2024
Yük maşını sürücüləri səfərbərlik haqqında qanuna etiraz olaraq aksiya keçiriblər
00:26 / 18-05-2024
Şəhid Elgin Abbaslının mövludu qeyd olunub-VİDEO+FOTOLAR
23:55 / 17-05-2024
RS: Blinken Ukraynaya səfəri zamanı Donbass və Krımın adını çəkmədi
23:48 / 17-05-2024
Çeçenistan Ombudsmanı: "Ailələrdə qız uşaqlarının hüquqlarının pozulması cəmiyyət tərəfindən qəti şəkildə pislənir"
23:32 / 17-05-2024
HEYDƏR ƏLİYEVİN QƏRBİ AZƏRBAYCANA QAYIDIŞ SİYASƏTİ: MÖVCUD REALLIQLAR
23:24 / 17-05-2024
Məhkəmə Nensi Pelosinin evinə hücum edən şəxsə 30 il həbs cəzası verib
23:06 / 17-05-2024
Sankt-Peterburqda akademiyanın ərazisində baş verən partlayış nəticəsində 7 hərbçi yaralanıb
23:00 / 17-05-2024
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi ABŞ, Aİ, Böyük Britaniya və Ukraynaya odla oynamaq barədə xəbərdarlıq edib
22:52 / 17-05-2024
Sankt-Peterburqda Budyonnıy Rabitə Akademiyasının yaxınlığında partlayış baş verib
22:38 / 17-05-2024
Baş prokuror Düşənbədə ikitərəfli görüşlər keçirib
21:31 / 17-05-2024
Deputatlar valideynlərinin övladlarının siqaret çəkməsinə görə cərimələnməsini təklif ediblər
21:26 / 17-05-2024
İrkutsk həkimləri qələvi udan uşağın həyatı üçün 17 il mübarizə aparıblar
Elimizə bahar gəlir -İbrahim Yusifoğlu
Tarix: 10-03-2021 14:08 | Bölmə: Sosial
Təbiət yaşıl libasını geyinir. Badam ağacı çiçəkləyib, bənövşə qar altından boylanır, bulaqlar coşur, çaylar daşır, yaz yağışları başlayır!
Yarpızın, nanənin ətridir, vallah,
Çəməndən küləyə qoşulub gəlir.
Sənin dərgahına min şükür, Allah,
Yenə təbiətin yönü dirçəlir.
Şəhərdə mən duruş gətirəmmədim,
Həzin bir küləklə kəndə dönmüşəm
Özümü çəmənə, çölə yetirib,
Bulağın çağlayan gözün öpmüşəm.
Dürmək də bükəcəm isti lavaşdan,
İçində yarpızı, üzlü pendiri.
Pencərli kətəni anam obaşdan
Yapmağa çatacaq yenə təndiri.
Əkiz bala verən kərə qoyunun,
Düz bir cam içəcəm bulamasından.
Elçi gözləməyin qonşu qızının,
Biləcəm, küçəni sulamasından.
Eyvanda yurd salan qaranquşların,
Hey göz gəzdirəcəm yuvalarına.
Nənəm söylərdi ki, dilsiz quşların,
Heç nə yetə bilməz dualarına.
Gələcəm bağına Şirin arvadın,
Bilirəm, bənövşə burada olar.
Sizə də dərəcəm, ətrini dadın,
Mən paxıl deyiləm, şəhərli qızlar.
Damıb ürəyimə, inan bu bahar,
Bir daha qan-qada olmayacaqdır.
Bülbülün səsində elə avaz var
Vaxsız bir çiçək də solmayacaqdır.
....Lalənin, nərgizin ətridi, vallah,
Bu mavi göylərdən yerə ələnir.
Sənin valığına min şükür, Allah,
Bahar müjdəçisi qaranquş gəlir.
Mavi səmada qaranquşlar uçuşur, eyvandakı yuvalarına qonmuşlar, cəh-cəh vururlar....
Qayıdıb gəlmisən, ay qaranquşum,
Qayıdıb gəlmisən, yenə bahardı.
Yenə cəh-cəh vurub, nəğmə qoşursan,
Səsində xoşbəxtlik sədası vardı.
Baharda bu yerin bənövşələri,
Utancaq olurlar, qızları kimi.
Çeşməyə yollanan kənd gözəlləri,
Açar çiçəklərə, açar qəlbini.
Şıltaqlıq eyləyər səma bir anda,
Leysan yağış başlar günəşli gündə.
Canavar balalar dağın dalında,
Ceyranlar boylanar qaya önündə.
Verməz bircə anda fürsəti əldən,
Asar hanasını qarı nənəmiz.
Qızlar köçürərlər min bir həvəslə,
Cehiz xalısına rəngləri təmiz.
Yenə də bir coşqun həyat başlayar,
Hər addım bu yerdə hünər meydanı.
Yenə də ellərə müjdə yayılar:
-Novruz qonağıdır Azərbaycanın!
Külək qapısını döyür, yağış damını; səma haray salır, şimşək işıq saçır-hamı xoş xəbər üçün tələsir: “Gözlərin aydın, ana Təbiət, Bahar qızın gəlir, xonçalı, boğçalı Novruza qoşuluruq.....” Ana təbiət muştuluqçuların nəmərini verir, başlayır çölü, düzü bəzəməyə. Hamı görür onun üzündəki sevinci, kirpiklərindəki sevinc damlalarını! Dağların başında “ocaq çatır” ana Təbiət, sonra səmaya göz vurur. Səma ilıq suyla çimizdirir şıltaq təpələri, dərələri, düzləri. Göy rəngli donlarını geyəndə hər şeyi unudur təpə də, dərə də, düzən də! Bilirlər ki, Bahar gəlir.... Bəxtəvər-bəxtəvər gülümsəyir ana Təbiət! Qovuşurlar bir-birinə sevib-sevilənləri: gül-bülbüllə, bulaq- çəmənə, arılar-çiçəklərə. Dodaqlarında şən nəğmə, nəfəslərində bir olmaq eşqi, bir də onları qovuşduran Bahar…. ….Analar pərvazlandırıb, uçurub övladlarının hərəsini bir ocaq başına. Novruz günündə əlləri çömçəli, gözləri yolda, qulaqları səsdə plov bişirir analar! Bayram axşamı övladlarının hamısı yığışacaq ana evinə, ata ocağına-yenə hamı üçün şam yandıracaq analar! Analar səməni bəsləyir. Xəyallarında ötən günləri, göz önündə körpələri. Elə bu vaxt açılır qapılar: “Novruz bayramınız mübarək!”- deyir balalar. -Sizinlə belə, a qadanızı alım, gəlin çıxın də!- deyə həm gülər, həm də kövrələr analar. Birinci səməni halvası gələr süfrəyə: “Qoy səməni kimi təzə-tər, müqəddəs olsun balalarım! Bir də axı səməni bahar deməkdir. Qoy həmişə bahar qoxulu olsunlar balalarım!”
“Yarpızın, nanənin ətrinə bürünmüş el-obamızda səməni bəsləyirlər ağbirçək nənələrimiz, gülüzlü qız nəvələri ilə. Bağlarında qar altında boynubükük bənövşələr boy atanda, babalar ilaxırı tonqal çatır. Şirbiləkli, aslan ürəkli oğlan nəvələriylə. Novruz bayramı günü açılır analarımızın qırmızı almalı boğçaları. Və bu qırmızı almalarla yaşlı qadın və kişilərin bayramlarını təbrik edərik. Baxıb bu gözəlliyə şeir söyləyirik:
Ilin bu vaxtında bu kəndə gəlmək,
Arzuya, nübara çatmaqdı, qardaş!
Dünyanın ən xoşbəxt bəxtəvəri tək
Şirin xatirəyə dalmaqdı, qardaş!
Boylanıb boy atır yenə qar altdan,
Bu kövrək baxışlı gül bənövşədir.
Geyinib yamyaşıl donunu hər yan,
Təbiət pişvaza çıxıbdır, nədir?
Durnatək uçarlar bulağa sarı,
Bilməzsən hardaydı, bu qızlar harda?
Qəlblərə od salar qız baxışları,
Ürəkdə cücərər xoş arzular da.
Oğlanlar dolaşar bağçanı, bağı,
Bir görüş həvəsli, dilləri andlı.
Nişanlı qızların bayram axşamı
Toxlu payı gedər qırmızı bandlı.
Dəcəl uşaqların fişəngi, şarı,
Sayrışar səmada haylı-haraylı.
Gəzir qapı-qapı kənd qarıları,
Güllü xonçaları səmən paylı.
Qapı döyənlərə o gün pay düşər,
Boyalı yumurta qalxar hörmətə.
Erkəndən çatılmış təndirdə bişər,
Süfrənin bəzəyi ləpəli kətə.
…Novruz bayramında gülüşdə, söz də,
Arzu da, ümid də nağıldı, qardaş.
Kim ki macal tapıb gəlirsə kəndə,
O, elə, obaya oğuldu, qardaş!
…İlk yaz yağışının da öz yeri, öz sevinci var. Səma qayğıkeş ana kimi yer üzünü öz ilıq damcıları ilə yuyur, bahar yaşıl don geyinir. Çayların, bulaqların suları coşub-daşır, sahilləri boyu yarpızlar, nanələr, bulaqotular göyərir. Çəmənliklər, təpələr yamyaşıl ormanı xatırladırlar. Qız, gəlinlərimiz, analarımız, nənələrimiz yemlik, qazayağı yığırlar. Oyanır torpaq, bol məhsul vermək üçün qucağını açır insanlara:
Bir də ələ düşməz bu yaz yağışı,
Ay ana Təbiət, nurdu elə bil.
Qoynuna aldığın hər bir toxumun,
Bəhrəsi tükənməz olacaq bu il.
Bir də ələ düşməz bu yaz yağışı,
Bulaqlar gözündən çağlayacaqdır.
Sığmayıb dağ çayı öz məcrasına,
Dağların qəlbini dağlayacaqdır.
Bir də ələ düşməz bu yaz yağışı,
Lalələr, nərgizlər üzə güləcək.
Görüb təbiətin gözəlliyini
Ceyranlar, cüyürlər düzə enəcək.
Bir də ələ düşməz bu yaz yağışı,
Gülüm, bir sevinc var gül baxışında.
Gəl çeşmə başına, bu saat, bu an,
İslanaq, islanaq yaz yağışında.
Hələ qəlbimizdə tumurcuq olan
Eşqimiz görməsin sazağı-qışı.
Gözləyək, gözləyək toylu günləri,
Bir də ələ düşməz bu yaz yağışı!
Baharın- Novruzun gəlişini, günəşin canqızdıran, qəlboxşayan ilıq nəfəsini budaqlarında hiss etcək, gəlin köçən qızlar kimi ağappaq geyinər Badam ağacı. Hər il beləcə, Novruz bayramını ağ donda qarşılayar. O qədər çiçəyi olar ki, elə bil ulduzlar ələnibdir budaqlarına! Çiçəklə, badam ağacı, sənin çiçəklərin saflıq, bolluq rəmzidir. Ağaclar quşların ağırlığını budaqlarında duycaq oyanırlar qış yuxusundan, Badam ağacı! Səni ağ çiçəkli görüb, utandılar yatıb yuxuya qalmaqlarından. “Dilləri nəğməli, ürəkləri təbiət vurğunlu balalarımız kövrək qanadlı alabəzək kəpənəklər ardınca qaçdılar. Güldən-gülə qonan kəpənəklər elə bil baharın rəngarəng gözəlliklərini gül balalara göstərirdi. .....Yurdumuza Novruz gəlir. ... Günəşin al şəfəqləri yenə dağlarımızı, obalarımızı nura boyayır. Yenə də sözümüz, söhbətimiz sənədir; yenə də ağ donunda qarşılayırsan baharımızı. Sabahın bol məhsulundan xəbər verir çiçəklərin. Çiçəklə, çiçəklə Badam ağacı, çiçəklərin qəlbimizdə xoş xatirələr oyadır. 28 il müddətində doğma anasından zorla qoparılmış, vəhşilərin caynaqlarında və tapdaqlarında inildəyən cənnət Qarabağımızın, onun ətrafında işğal olnmuş yeddi rayonun qoynunda Novruz Bayramı qeyd olunmadı. Ağacların çiçəkləri solğun oldu, xarı bülbülün ətri duyulmadı. Azəbaycan Respublikasının Ali Baş komandanının rəhbərliyi altında dəmir yumruğa dönən müzəffər ordumuzun hünəri sayəsində 44 günə torpaqlarımız düşmən əsirliyindən azad olundu. Bu bayramda mədəniyyət beşiyimiz olan Şuşada, Cıdırdüzündə tonqallar çatılır, bayram plovlarının qazanları asılır. Bu bayramda hamımız birik.... Zəfər nəğməsi səslənir elimizdə- obamızda. Haqqın var bu qələbədən vaxtından tez çiçəklənməyinə..... Çiçəklə Badam ağacı çiçəklə:
Bahardır, qəlblərdə arzular coşur,
Boylanır bənövşə-baharın tacı.
Bülbül qızılgülə mahnılar qoşur,
Çiçəklə, Çiçəklə Badam ağacı.
Çəmənlər, çiçəklər xoş ətir saçır,
Dağ çayı dağları yarıb yol açır,
Uşaqlar kəpənək ardınca qaçır
Çiçəklə, Çiçəklə Badam ağacı.
Qartallar boylanır dağlarımızdan,
Şən nəğmə səslənir bağlarımızdan,
Ellər söhbət açır bol varımzdan
Çiçəklə, Çiçəklə Badam ağacı.
Səmadan nur yağır yenə hər yana,
Tarla da, bağlarda gəlibdir cana,
Sən bolluq rəmzisən Azərbaycana
Çiçəklə, Çiçəklə Badam ağacı.
Gözlərimiz önündə canlanır yamyaşıl dünya...Bu dünyanın düzləri yaşıl, təpələri yaşıl, dağları yaşıl. Bu dünyanın yaşıl düzlərində, yaşıl təpələrində, yaşıl dağlarında təzəcə pardaqlanıb açmış gülləri rəngarəng, xoşətirlidir. ....Bu dünyanın sükutunu kəkliklərin nəğməsi, quşların “cik-ciki” sındırır. Haradansa baş alıb gələn yantütəyin səsi ovsunlayır təbiəti. Daha da şirinlədir Novruzun gəlişi-ilin son gecəsinin nəşəsi:
Göy üzündə hər bulud bir uşaqdı,
Bir-biriylə dalaşırlar gör necə.
Ürəyimiz qəm-qüssədən uzaqdı,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
Bu qış bizi çox yandırdı, çox yaxdı,
Göy kişnədi, ildırımlar ta çaxdı,
Gözləyirdik biz bu vaxtı havaxdı,
Gecə-gündüz yaşayırlar “heç-heçə”,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
-Novruz gəlib, -müjdəçisi səməni,
Göz oxşayır göy zəmini, çəməni.
Tanrı sevir torpaqdakı hər dəni,
Üstlərinə nur ələnir gör necə,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
Əhd edənlər yandırırlar şamları.
Paylayırlar şərbət dolu camları,
Dəstə gəzir baca-baca damları,
Heybələrdən göndərirlər bir neçə,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
Od vurub qalaxlanan oduna,
Dərd tökülüb tonqalına oduna,
Hamı gülür Kosanın hop-gopuna,
Plov gılir üstündədə kök beçə,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
Nənəm odun eşələyir közünü,
Dua edir pıçıldayır sözünü,
Ay üzərrik, çıxart paxıl gözünü,
Kaş qan-qada torpağımdan yan keçə,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
Novruz bayramının çox əlamətləri , minbir gözəllikləri vardır. Bunlardan biri də Novruz adətləridir. Bu adətlərdən görürürk ki, Novruz başdan-başa ruh yüksəkliyi, əmək coşğunluğu, torpağa, insana, məhəbbət bayramıdır. Burada ulu babalarımızın ən müdrik dünyagörüşü, humanist baxışları, həlim, qayğıkeş təbiəti, yaxşılıq, xeyirxahlıq, Vətəni sevmək kimi yüksək mənəvi-əxlaqi keyfiyyətlərə əks olunmuşdur. Həqiqi mənada insan mənəviyyatına təmizlik gətirən bu bayram günündə Novruzla bağlı xalq deyimlərini eşidəyin:
− Novruz axşamı evdə ailə üzvlərinin sayına görə şam yandırarlar.
− Novruzda həyət bacanı təmizləyən il boyu xəstəlik bilməz.
− Novruzda insanlar bir-birinə qonaq gedər, pay apararlar.
− Novruz axşamı bacadan sallanan torbaya pay qoyarlar.
− Novruz axşamı qapıya atılan papağı boş qaytarmazlar, ona Novruz xonçasından pay qoyarlar.
− Novruz günü elin ağsaqqallarına Novruz şirniyyatı göndərərlər.
− Novruzda tut, əncir və şabalıd ağacları əkərlər.
− Novruzda yanan yerləri suvararlar ki, torpaq rahat olsun.
− Novruzda səməni göyərməyən evə səməni apararlar. − Novruzda niyyət edərlər.
− Novruzda küsülü qalmazlar.
− Novruz günü ev sahibi evdə olar.
− Novruz günü qızlar qırmızı geyinər.
− Novruz günü təzə yarpız yığarlar.
− Novruzda nişanlı qıza Novruz payı apararlar.
− Novruza qədər bağların xəzəlini yığıb yandırarlar.
− Novruzda qəmgin olmazlar.
− Novruzda tonqal yandırarlar.
− Novruzda evləri şirələyər, paltar-palazı təmiz suya çəkərlər.
− Novruzda üzərrik yandırıb, tüstüsünü oğul-uşağa, mal-qaraya verirlər. − Novruzda səməni halvası bişirərlər.
− Novruzda qohum-qardaşa, tanış-bilişə mehribanlıq eləyərlər.
− Novruz günü başqası barədə pis söz danışmazlar.
− Novruzda qohum-qardaşa qonaq gedərlər.
− Novruzda xonça bəzəyərlər.
***
Novruz kimi ulu, qədimdən də qədim bayramımız məhz sevimli Bahara təsadüf edir. Bu qədim el bayramı əcdadlarımızın müqəddəs etiqadları, ənənələri, inamları, saf duyğuları ilə sıx bağlı olduğundandır ki, bu gün hər birimiz onun gəlişini həvəslə, böyük arzularla qarşılayırıq. Və misraya çevrilmiş Novruz adətlərimizi bir daha xatırladırıq:
Qış qurtardı, gəldi yaz,
Çöllər yaşıl don geyinir.
Aşıq sinəsində saz:
-Xoş gəldin, Novruz - deyir
(Aşıq havası səslənir)
Novruzun büsatına
İsladırıq saf dəni.
Sinidə məcməyidə,
Göyərdirik səməni.
Səmənimiz xoş günün
Gəlişidi, izidi.
Yaşıllığın, bolluğun,
Bərəkətin rəmzidi.
Taxıllar da beləcə
Tezcə bara dolacaq.
Hər evin hər süfrənin
Çörəyi bol olacaq.
Uşaqlar çox həvəslə
Oxuyur bu nəğməni:
-Səməni, saxla məni,
Hər yaz göyərdərəm səni
(Səməni mahnısı oxunur)
Səməni, ay səməni,
Sən gələndə yaz olur.
Saz olur, avaz olur.
Səməni, saxla məni.
Səməni, can səməni,
Göyərdərəm mən səni.
Səməni, al məni
Hər yazda,
Sən yada sal məni.
Səməni saxla məni,
Göyərdərəm mən səni.
***
Qızılgül pardaqlanır
Bülbüllərin xətrinə,
Təbiət qərq olunur
Bənövşənin ətrinə.
Pəncərələr taybatay
Üzü göyə açılır.
Günəşin şəfəqləri
Eyvanlara saçılır.
Bağbanlar bağlarını
Təmizləyir xəzəldən.
Təzə tinglər əkməyə
Yer seçiblər əzəldən.
***
Nənəm geyir təptəzə
Qoftanı, tumanını.
Bu il də xoş keçəcək,
İtirmir gümanını.
Sandığından süfrəyə
Qoz tökür, badam düzür.
Sonra çatır ocağı,
Aş asır, plov süzür.
Şəkərbura, paxlava
Hamı həvəslə yeyir.
Nənəm baxıb yollara:
-Xoş gördük, Novruz deyir.
(Mahnı səslənir)
***
Babam quru çırpıdan
İri tonqal qurubdu.
Od üstən tullanmağa
Hamı hazır durubdu:
-Ağırlığım- uğurluğum,
Qadam-balam,
Hamısı tökülsün,
Bu odda yansın,
- Söyləyib hoppanırıq,
Tonqalın üzərindən
Həvəslə tullanırıq.
Qadalar, azar-bezar,
Qatılır gur-alova.
Canımızdan ağrılar
Tökülür od alova.
***
Qaş qaralcaq hamımız
Evlərə tələsirik.
Papaq, heybə ataraq
Qapıları kəsirik.
İçəridən tərpənir
Heybələrin kəməri.
Tez görmək istəyirik
Verilən hər nəməri.
Evin dəcəl qızları
Zarafatdan qalmayır,
Bayram günüdür deyə
Bizi saya salmayır.
Payını ağır görcək
Hamı sinəyə sıxır.
Açan kimi heybədən
Qapqara pişik çıxır.
***
Qırmızı almaları
Doldururuq heybəyə.
Gedirik evlərdəki
Yaşlıları görməyə
Hamını bircə-bircə
Yoluxub yad edirik
“Bayramınız mübarək”,
- Hər birinə deyirik.
Analar şam yandırır
Övladları adına.
Deyirlər, Tanrı çatsın
Qoy onların dadına.
Yanan şamlar nur saçır
Hamımızın ömrünə.
Onlar bizi aparır
Xoşbəxtliyə, ağ günə.
Tonqalın alovları
Səngiyəndə, sönəndə
Alovların dilləri
Parlaq közə dönəndə,
Üzərrik atıb bibim
Söyləyir bu sözləri:
-Bu oda kəm baxanın
Qoy partlasın gözləri!..
***
İlaxır gecəsində
Obaşdan oyanırıq,
Axar çayın önündə
Cərgəylə dayanırıq,
Salamlayıb lal suyu
Qəlbimizi açırıq,
Sonra çay üzərindən
Üç dəfə adlayırıq.
***
Novruz axşamı qızlar
Xoş niyyətli olurlar.
Qonşunun qapısından
Danışığı pusurlar.
Elə ki, içəridən
İlk kəlmə xoş söz olur,
Qızların ürəyinə
Sevinc, məhəbbət dolur.
***
Meydandakı uşaqlar
Çox oyunda yarışır.
Yumurta döyüşməkdə
Haray küyə qarışır.
Ərköyünlər, cığallar
Həddini hərdən aşır,
Kimsə kimdən küsərsə
Bayram günü barışır.
İbrahim Yusifoğlu,
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliyinin üzvü,
Prezident təqaudçüsü, AMEA-nın Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyat İnstitutunun əməkdaşı
Sabaha-inamla.az
Baxış sayı: 1 089
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 10-03-2021 14:08 | Bölmə: Sosial
Təbiət yaşıl libasını geyinir. Badam ağacı çiçəkləyib, bənövşə qar altından boylanır, bulaqlar coşur, çaylar daşır, yaz yağışları başlayır!
Yarpızın, nanənin ətridir, vallah,
Çəməndən küləyə qoşulub gəlir.
Sənin dərgahına min şükür, Allah,
Yenə təbiətin yönü dirçəlir.
Şəhərdə mən duruş gətirəmmədim,
Həzin bir küləklə kəndə dönmüşəm
Özümü çəmənə, çölə yetirib,
Bulağın çağlayan gözün öpmüşəm.
Dürmək də bükəcəm isti lavaşdan,
İçində yarpızı, üzlü pendiri.
Pencərli kətəni anam obaşdan
Yapmağa çatacaq yenə təndiri.
Əkiz bala verən kərə qoyunun,
Düz bir cam içəcəm bulamasından.
Elçi gözləməyin qonşu qızının,
Biləcəm, küçəni sulamasından.
Eyvanda yurd salan qaranquşların,
Hey göz gəzdirəcəm yuvalarına.
Nənəm söylərdi ki, dilsiz quşların,
Heç nə yetə bilməz dualarına.
Gələcəm bağına Şirin arvadın,
Bilirəm, bənövşə burada olar.
Sizə də dərəcəm, ətrini dadın,
Mən paxıl deyiləm, şəhərli qızlar.
Damıb ürəyimə, inan bu bahar,
Bir daha qan-qada olmayacaqdır.
Bülbülün səsində elə avaz var
Vaxsız bir çiçək də solmayacaqdır.
....Lalənin, nərgizin ətridi, vallah,
Bu mavi göylərdən yerə ələnir.
Sənin valığına min şükür, Allah,
Bahar müjdəçisi qaranquş gəlir.
Mavi səmada qaranquşlar uçuşur, eyvandakı yuvalarına qonmuşlar, cəh-cəh vururlar....
Qayıdıb gəlmisən, ay qaranquşum,
Qayıdıb gəlmisən, yenə bahardı.
Yenə cəh-cəh vurub, nəğmə qoşursan,
Səsində xoşbəxtlik sədası vardı.
Baharda bu yerin bənövşələri,
Utancaq olurlar, qızları kimi.
Çeşməyə yollanan kənd gözəlləri,
Açar çiçəklərə, açar qəlbini.
Şıltaqlıq eyləyər səma bir anda,
Leysan yağış başlar günəşli gündə.
Canavar balalar dağın dalında,
Ceyranlar boylanar qaya önündə.
Verməz bircə anda fürsəti əldən,
Asar hanasını qarı nənəmiz.
Qızlar köçürərlər min bir həvəslə,
Cehiz xalısına rəngləri təmiz.
Yenə də bir coşqun həyat başlayar,
Hər addım bu yerdə hünər meydanı.
Yenə də ellərə müjdə yayılar:
-Novruz qonağıdır Azərbaycanın!
Külək qapısını döyür, yağış damını; səma haray salır, şimşək işıq saçır-hamı xoş xəbər üçün tələsir: “Gözlərin aydın, ana Təbiət, Bahar qızın gəlir, xonçalı, boğçalı Novruza qoşuluruq.....” Ana təbiət muştuluqçuların nəmərini verir, başlayır çölü, düzü bəzəməyə. Hamı görür onun üzündəki sevinci, kirpiklərindəki sevinc damlalarını! Dağların başında “ocaq çatır” ana Təbiət, sonra səmaya göz vurur. Səma ilıq suyla çimizdirir şıltaq təpələri, dərələri, düzləri. Göy rəngli donlarını geyəndə hər şeyi unudur təpə də, dərə də, düzən də! Bilirlər ki, Bahar gəlir.... Bəxtəvər-bəxtəvər gülümsəyir ana Təbiət! Qovuşurlar bir-birinə sevib-sevilənləri: gül-bülbüllə, bulaq- çəmənə, arılar-çiçəklərə. Dodaqlarında şən nəğmə, nəfəslərində bir olmaq eşqi, bir də onları qovuşduran Bahar…. ….Analar pərvazlandırıb, uçurub övladlarının hərəsini bir ocaq başına. Novruz günündə əlləri çömçəli, gözləri yolda, qulaqları səsdə plov bişirir analar! Bayram axşamı övladlarının hamısı yığışacaq ana evinə, ata ocağına-yenə hamı üçün şam yandıracaq analar! Analar səməni bəsləyir. Xəyallarında ötən günləri, göz önündə körpələri. Elə bu vaxt açılır qapılar: “Novruz bayramınız mübarək!”- deyir balalar. -Sizinlə belə, a qadanızı alım, gəlin çıxın də!- deyə həm gülər, həm də kövrələr analar. Birinci səməni halvası gələr süfrəyə: “Qoy səməni kimi təzə-tər, müqəddəs olsun balalarım! Bir də axı səməni bahar deməkdir. Qoy həmişə bahar qoxulu olsunlar balalarım!”
“Yarpızın, nanənin ətrinə bürünmüş el-obamızda səməni bəsləyirlər ağbirçək nənələrimiz, gülüzlü qız nəvələri ilə. Bağlarında qar altında boynubükük bənövşələr boy atanda, babalar ilaxırı tonqal çatır. Şirbiləkli, aslan ürəkli oğlan nəvələriylə. Novruz bayramı günü açılır analarımızın qırmızı almalı boğçaları. Və bu qırmızı almalarla yaşlı qadın və kişilərin bayramlarını təbrik edərik. Baxıb bu gözəlliyə şeir söyləyirik:
Ilin bu vaxtında bu kəndə gəlmək,
Arzuya, nübara çatmaqdı, qardaş!
Dünyanın ən xoşbəxt bəxtəvəri tək
Şirin xatirəyə dalmaqdı, qardaş!
Boylanıb boy atır yenə qar altdan,
Bu kövrək baxışlı gül bənövşədir.
Geyinib yamyaşıl donunu hər yan,
Təbiət pişvaza çıxıbdır, nədir?
Durnatək uçarlar bulağa sarı,
Bilməzsən hardaydı, bu qızlar harda?
Qəlblərə od salar qız baxışları,
Ürəkdə cücərər xoş arzular da.
Oğlanlar dolaşar bağçanı, bağı,
Bir görüş həvəsli, dilləri andlı.
Nişanlı qızların bayram axşamı
Toxlu payı gedər qırmızı bandlı.
Dəcəl uşaqların fişəngi, şarı,
Sayrışar səmada haylı-haraylı.
Gəzir qapı-qapı kənd qarıları,
Güllü xonçaları səmən paylı.
Qapı döyənlərə o gün pay düşər,
Boyalı yumurta qalxar hörmətə.
Erkəndən çatılmış təndirdə bişər,
Süfrənin bəzəyi ləpəli kətə.
…Novruz bayramında gülüşdə, söz də,
Arzu da, ümid də nağıldı, qardaş.
Kim ki macal tapıb gəlirsə kəndə,
O, elə, obaya oğuldu, qardaş!
…İlk yaz yağışının da öz yeri, öz sevinci var. Səma qayğıkeş ana kimi yer üzünü öz ilıq damcıları ilə yuyur, bahar yaşıl don geyinir. Çayların, bulaqların suları coşub-daşır, sahilləri boyu yarpızlar, nanələr, bulaqotular göyərir. Çəmənliklər, təpələr yamyaşıl ormanı xatırladırlar. Qız, gəlinlərimiz, analarımız, nənələrimiz yemlik, qazayağı yığırlar. Oyanır torpaq, bol məhsul vermək üçün qucağını açır insanlara:
Bir də ələ düşməz bu yaz yağışı,
Ay ana Təbiət, nurdu elə bil.
Qoynuna aldığın hər bir toxumun,
Bəhrəsi tükənməz olacaq bu il.
Bir də ələ düşməz bu yaz yağışı,
Bulaqlar gözündən çağlayacaqdır.
Sığmayıb dağ çayı öz məcrasına,
Dağların qəlbini dağlayacaqdır.
Bir də ələ düşməz bu yaz yağışı,
Lalələr, nərgizlər üzə güləcək.
Görüb təbiətin gözəlliyini
Ceyranlar, cüyürlər düzə enəcək.
Bir də ələ düşməz bu yaz yağışı,
Gülüm, bir sevinc var gül baxışında.
Gəl çeşmə başına, bu saat, bu an,
İslanaq, islanaq yaz yağışında.
Hələ qəlbimizdə tumurcuq olan
Eşqimiz görməsin sazağı-qışı.
Gözləyək, gözləyək toylu günləri,
Bir də ələ düşməz bu yaz yağışı!
Baharın- Novruzun gəlişini, günəşin canqızdıran, qəlboxşayan ilıq nəfəsini budaqlarında hiss etcək, gəlin köçən qızlar kimi ağappaq geyinər Badam ağacı. Hər il beləcə, Novruz bayramını ağ donda qarşılayar. O qədər çiçəyi olar ki, elə bil ulduzlar ələnibdir budaqlarına! Çiçəklə, badam ağacı, sənin çiçəklərin saflıq, bolluq rəmzidir. Ağaclar quşların ağırlığını budaqlarında duycaq oyanırlar qış yuxusundan, Badam ağacı! Səni ağ çiçəkli görüb, utandılar yatıb yuxuya qalmaqlarından. “Dilləri nəğməli, ürəkləri təbiət vurğunlu balalarımız kövrək qanadlı alabəzək kəpənəklər ardınca qaçdılar. Güldən-gülə qonan kəpənəklər elə bil baharın rəngarəng gözəlliklərini gül balalara göstərirdi. .....Yurdumuza Novruz gəlir. ... Günəşin al şəfəqləri yenə dağlarımızı, obalarımızı nura boyayır. Yenə də sözümüz, söhbətimiz sənədir; yenə də ağ donunda qarşılayırsan baharımızı. Sabahın bol məhsulundan xəbər verir çiçəklərin. Çiçəklə, çiçəklə Badam ağacı, çiçəklərin qəlbimizdə xoş xatirələr oyadır. 28 il müddətində doğma anasından zorla qoparılmış, vəhşilərin caynaqlarında və tapdaqlarında inildəyən cənnət Qarabağımızın, onun ətrafında işğal olnmuş yeddi rayonun qoynunda Novruz Bayramı qeyd olunmadı. Ağacların çiçəkləri solğun oldu, xarı bülbülün ətri duyulmadı. Azəbaycan Respublikasının Ali Baş komandanının rəhbərliyi altında dəmir yumruğa dönən müzəffər ordumuzun hünəri sayəsində 44 günə torpaqlarımız düşmən əsirliyindən azad olundu. Bu bayramda mədəniyyət beşiyimiz olan Şuşada, Cıdırdüzündə tonqallar çatılır, bayram plovlarının qazanları asılır. Bu bayramda hamımız birik.... Zəfər nəğməsi səslənir elimizdə- obamızda. Haqqın var bu qələbədən vaxtından tez çiçəklənməyinə..... Çiçəklə Badam ağacı çiçəklə:
Bahardır, qəlblərdə arzular coşur,
Boylanır bənövşə-baharın tacı.
Bülbül qızılgülə mahnılar qoşur,
Çiçəklə, Çiçəklə Badam ağacı.
Çəmənlər, çiçəklər xoş ətir saçır,
Dağ çayı dağları yarıb yol açır,
Uşaqlar kəpənək ardınca qaçır
Çiçəklə, Çiçəklə Badam ağacı.
Qartallar boylanır dağlarımızdan,
Şən nəğmə səslənir bağlarımızdan,
Ellər söhbət açır bol varımzdan
Çiçəklə, Çiçəklə Badam ağacı.
Səmadan nur yağır yenə hər yana,
Tarla da, bağlarda gəlibdir cana,
Sən bolluq rəmzisən Azərbaycana
Çiçəklə, Çiçəklə Badam ağacı.
Gözlərimiz önündə canlanır yamyaşıl dünya...Bu dünyanın düzləri yaşıl, təpələri yaşıl, dağları yaşıl. Bu dünyanın yaşıl düzlərində, yaşıl təpələrində, yaşıl dağlarında təzəcə pardaqlanıb açmış gülləri rəngarəng, xoşətirlidir. ....Bu dünyanın sükutunu kəkliklərin nəğməsi, quşların “cik-ciki” sındırır. Haradansa baş alıb gələn yantütəyin səsi ovsunlayır təbiəti. Daha da şirinlədir Novruzun gəlişi-ilin son gecəsinin nəşəsi:
Göy üzündə hər bulud bir uşaqdı,
Bir-biriylə dalaşırlar gör necə.
Ürəyimiz qəm-qüssədən uzaqdı,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
Bu qış bizi çox yandırdı, çox yaxdı,
Göy kişnədi, ildırımlar ta çaxdı,
Gözləyirdik biz bu vaxtı havaxdı,
Gecə-gündüz yaşayırlar “heç-heçə”,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
-Novruz gəlib, -müjdəçisi səməni,
Göz oxşayır göy zəmini, çəməni.
Tanrı sevir torpaqdakı hər dəni,
Üstlərinə nur ələnir gör necə,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
Əhd edənlər yandırırlar şamları.
Paylayırlar şərbət dolu camları,
Dəstə gəzir baca-baca damları,
Heybələrdən göndərirlər bir neçə,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
Od vurub qalaxlanan oduna,
Dərd tökülüb tonqalına oduna,
Hamı gülür Kosanın hop-gopuna,
Plov gılir üstündədə kök beçə,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
Nənəm odun eşələyir közünü,
Dua edir pıçıldayır sözünü,
Ay üzərrik, çıxart paxıl gözünü,
Kaş qan-qada torpağımdan yan keçə,
İlin axır gecəsidi bu gecə.
Novruz bayramının çox əlamətləri , minbir gözəllikləri vardır. Bunlardan biri də Novruz adətləridir. Bu adətlərdən görürürk ki, Novruz başdan-başa ruh yüksəkliyi, əmək coşğunluğu, torpağa, insana, məhəbbət bayramıdır. Burada ulu babalarımızın ən müdrik dünyagörüşü, humanist baxışları, həlim, qayğıkeş təbiəti, yaxşılıq, xeyirxahlıq, Vətəni sevmək kimi yüksək mənəvi-əxlaqi keyfiyyətlərə əks olunmuşdur. Həqiqi mənada insan mənəviyyatına təmizlik gətirən bu bayram günündə Novruzla bağlı xalq deyimlərini eşidəyin:
− Novruz axşamı evdə ailə üzvlərinin sayına görə şam yandırarlar.
− Novruzda həyət bacanı təmizləyən il boyu xəstəlik bilməz.
− Novruzda insanlar bir-birinə qonaq gedər, pay apararlar.
− Novruz axşamı bacadan sallanan torbaya pay qoyarlar.
− Novruz axşamı qapıya atılan papağı boş qaytarmazlar, ona Novruz xonçasından pay qoyarlar.
− Novruz günü elin ağsaqqallarına Novruz şirniyyatı göndərərlər.
− Novruzda tut, əncir və şabalıd ağacları əkərlər.
− Novruzda yanan yerləri suvararlar ki, torpaq rahat olsun.
− Novruzda səməni göyərməyən evə səməni apararlar. − Novruzda niyyət edərlər.
− Novruzda küsülü qalmazlar.
− Novruz günü ev sahibi evdə olar.
− Novruz günü qızlar qırmızı geyinər.
− Novruz günü təzə yarpız yığarlar.
− Novruzda nişanlı qıza Novruz payı apararlar.
− Novruza qədər bağların xəzəlini yığıb yandırarlar.
− Novruzda qəmgin olmazlar.
− Novruzda tonqal yandırarlar.
− Novruzda evləri şirələyər, paltar-palazı təmiz suya çəkərlər.
− Novruzda üzərrik yandırıb, tüstüsünü oğul-uşağa, mal-qaraya verirlər. − Novruzda səməni halvası bişirərlər.
− Novruzda qohum-qardaşa, tanış-bilişə mehribanlıq eləyərlər.
− Novruz günü başqası barədə pis söz danışmazlar.
− Novruzda qohum-qardaşa qonaq gedərlər.
− Novruzda xonça bəzəyərlər.
***
Novruz kimi ulu, qədimdən də qədim bayramımız məhz sevimli Bahara təsadüf edir. Bu qədim el bayramı əcdadlarımızın müqəddəs etiqadları, ənənələri, inamları, saf duyğuları ilə sıx bağlı olduğundandır ki, bu gün hər birimiz onun gəlişini həvəslə, böyük arzularla qarşılayırıq. Və misraya çevrilmiş Novruz adətlərimizi bir daha xatırladırıq:
Qış qurtardı, gəldi yaz,
Çöllər yaşıl don geyinir.
Aşıq sinəsində saz:
-Xoş gəldin, Novruz - deyir
(Aşıq havası səslənir)
Novruzun büsatına
İsladırıq saf dəni.
Sinidə məcməyidə,
Göyərdirik səməni.
Səmənimiz xoş günün
Gəlişidi, izidi.
Yaşıllığın, bolluğun,
Bərəkətin rəmzidi.
Taxıllar da beləcə
Tezcə bara dolacaq.
Hər evin hər süfrənin
Çörəyi bol olacaq.
Uşaqlar çox həvəslə
Oxuyur bu nəğməni:
-Səməni, saxla məni,
Hər yaz göyərdərəm səni
(Səməni mahnısı oxunur)
Səməni, ay səməni,
Sən gələndə yaz olur.
Saz olur, avaz olur.
Səməni, saxla məni.
Səməni, can səməni,
Göyərdərəm mən səni.
Səməni, al məni
Hər yazda,
Sən yada sal məni.
Səməni saxla məni,
Göyərdərəm mən səni.
***
Qızılgül pardaqlanır
Bülbüllərin xətrinə,
Təbiət qərq olunur
Bənövşənin ətrinə.
Pəncərələr taybatay
Üzü göyə açılır.
Günəşin şəfəqləri
Eyvanlara saçılır.
Bağbanlar bağlarını
Təmizləyir xəzəldən.
Təzə tinglər əkməyə
Yer seçiblər əzəldən.
***
Nənəm geyir təptəzə
Qoftanı, tumanını.
Bu il də xoş keçəcək,
İtirmir gümanını.
Sandığından süfrəyə
Qoz tökür, badam düzür.
Sonra çatır ocağı,
Aş asır, plov süzür.
Şəkərbura, paxlava
Hamı həvəslə yeyir.
Nənəm baxıb yollara:
-Xoş gördük, Novruz deyir.
(Mahnı səslənir)
***
Babam quru çırpıdan
İri tonqal qurubdu.
Od üstən tullanmağa
Hamı hazır durubdu:
-Ağırlığım- uğurluğum,
Qadam-balam,
Hamısı tökülsün,
Bu odda yansın,
- Söyləyib hoppanırıq,
Tonqalın üzərindən
Həvəslə tullanırıq.
Qadalar, azar-bezar,
Qatılır gur-alova.
Canımızdan ağrılar
Tökülür od alova.
***
Qaş qaralcaq hamımız
Evlərə tələsirik.
Papaq, heybə ataraq
Qapıları kəsirik.
İçəridən tərpənir
Heybələrin kəməri.
Tez görmək istəyirik
Verilən hər nəməri.
Evin dəcəl qızları
Zarafatdan qalmayır,
Bayram günüdür deyə
Bizi saya salmayır.
Payını ağır görcək
Hamı sinəyə sıxır.
Açan kimi heybədən
Qapqara pişik çıxır.
***
Qırmızı almaları
Doldururuq heybəyə.
Gedirik evlərdəki
Yaşlıları görməyə
Hamını bircə-bircə
Yoluxub yad edirik
“Bayramınız mübarək”,
- Hər birinə deyirik.
Analar şam yandırır
Övladları adına.
Deyirlər, Tanrı çatsın
Qoy onların dadına.
Yanan şamlar nur saçır
Hamımızın ömrünə.
Onlar bizi aparır
Xoşbəxtliyə, ağ günə.
Tonqalın alovları
Səngiyəndə, sönəndə
Alovların dilləri
Parlaq közə dönəndə,
Üzərrik atıb bibim
Söyləyir bu sözləri:
-Bu oda kəm baxanın
Qoy partlasın gözləri!..
***
İlaxır gecəsində
Obaşdan oyanırıq,
Axar çayın önündə
Cərgəylə dayanırıq,
Salamlayıb lal suyu
Qəlbimizi açırıq,
Sonra çay üzərindən
Üç dəfə adlayırıq.
***
Novruz axşamı qızlar
Xoş niyyətli olurlar.
Qonşunun qapısından
Danışığı pusurlar.
Elə ki, içəridən
İlk kəlmə xoş söz olur,
Qızların ürəyinə
Sevinc, məhəbbət dolur.
***
Meydandakı uşaqlar
Çox oyunda yarışır.
Yumurta döyüşməkdə
Haray küyə qarışır.
Ərköyünlər, cığallar
Həddini hərdən aşır,
Kimsə kimdən küsərsə
Bayram günü barışır.
İbrahim Yusifoğlu,
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliyinin üzvü,
Prezident təqaudçüsü, AMEA-nın Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyat İnstitutunun əməkdaşı
Sabaha-inamla.az
Baxış sayı: 1 089
Bölməyə aid digər xəbərlər
17-05-2024, 23:48
Çeçenistan Ombudsmanı: "Ailələrdə qız uşaqlarının hüquqlarının pozulması cəmiyyət tərəfindən qəti şəkildə pislənir"
17-05-2024, 21:31
Deputatlar valideynlərinin övladlarının siqaret çəkməsinə görə cərimələnməsini təklif ediblər
16-05-2024, 22:56
Klinikanın cərrahları ev dustaqlığına buraxılıb
14-05-2024, 19:45
İki məktəb şagirdi hepatit A ilə xəstələnib
12-05-2024, 23:58
İnanılmaz yaddaşa malik üç yaşlı rusiyalı uşaq Rusiya rekordu qırıb
12-05-2024, 19:52
Həştərxanda dərmandan zəhərlənənlərin sayı 21-ə çatıb
12-05-2024, 19:46
Evin dağıntıları altından bir nəfər xilas edilib
9-05-2024, 00:05
ANAR SARIYEV “GƏNC SAHİBKARLAR KLUBUNUN” DİREKTORU TƏYİN EDİLİB
7-05-2024, 10:27
Könül Nurullayeva vətəndaşların problemləri ilə maraqlanıb
4-05-2024, 20:20
Sverdlovsk vilayətində yağan qar səbəbindən 30-dan çox qatar gecikib
3-05-2024, 23:04
Həmin həkim şəhid anasından üzr istədi - Video
2-05-2024, 12:06
Buryatiyada narkotik alverçisindən 75 kiloqram marixuana tapılıb
1-05-2024, 23:10
Ukraynada yalnız rus dilini üç məktəbdə tədris olunur
1-05-2024, 23:04
Yekaterina Mizulinanı gənə dişlədi, lakin kömək vaxtında gəldi
1-05-2024, 22:35
Gələn həftə Moskva vilayətinə qar yağa bilər
30-04-2024, 11:34
Hamı mat qalıb... - Bu qız at oynadır
29-04-2024, 22:29
Mehriban Əliyevadan Ülviyyəyə təbrik - “Səninlə fəxr edirəm!”
29-04-2024, 20:00
Prokurorluq əməkdaşları ağacəkmə kampaniyası keçirib
28-04-2024, 22:04
Bayraktar: "Rusiya ilə qaz sövdələşmələri Türkiyənin böhrandan qaçmasına kömək etdi"
28-04-2024, 15:49
Ukraynayönlü şüarlara görə 46 sutka həbs cəzasına məhkum edilib
27-04-2024, 14:50
Sankt-Peterburq və Peterhofda fəvvarələr mövsümü açılıb
24-04-2024, 21:55
Azərbaycan-Rusiya iqtisadi əlaqələrinin uğurları-Aybəniz Rüstəmova
24-04-2024, 10:31
Odessada hərbi obyektdə baş verən partlayışlardan sonra şəhərin enerjisi qismən kəsilib
23-04-2024, 21:02
Təxminən 300 kq çəkisi olan qadını xəstəxanaya yerləşdirməyə çalışırlar
23-04-2024, 10:37
Valentina Matvienko: "Rusiya aktivlərinin müsadirəsi dünya iqtisadiyyatını məhv edəcək"
22-04-2024, 01:06
Bakıda küçə musiqiçilərinə dəstək üçün konsert keçirildi
19-04-2024, 22:50
"Üç balina" ticarət kompleksinin təsisçisi Sergey Zuev vəfat edib
19-04-2024, 22:23
Rusiya hökuməti dost olmayan ölkələrdən gələn pivə üçün gömrük rüsumlarını artırıb
17-04-2024, 19:25
GÖMRÜK AKADEMİYASINDA DÖVLƏT GÖMRÜK KOMİTƏSİ YANINDA İCTİMAİ ŞURANIN ÜZVLƏRİ İLƏ GÖRÜŞ KEÇİRİLİB
17-04-2024, 16:16
Vıqovski: "Almaniyada Rusiya Federasiyasına aparıldığı hesab edilən 161 ukraynalı uşaq tapılıb
17-04-2024, 11:07
Tümen vilayətində 14 yaşayış məntəqəsinin sakinləri daşqın səbəbindən təxliyə edilir
17-04-2024, 10:59
Putin: "Rusiya epidemiyanın qarşısının alınması sahəsində Afrika ilə əməkdaşlıq edir"
16-04-2024, 13:27
Zərifə xanım Əliyevanın böyüklüyü…-Zenfira Nurullayeva
15-04-2024, 21:13
Rusiyanın Türkiyədəki səfiri pul köçürmələri ilə bağlı vəziyyəti gərgin adlandırıb
15-04-2024, 10:24
Könül Nurullayeva: Kifayət qədər geniş təsir dairəsinə malik təhsil alanlar güzəştlər əldə edə biləcəklər"
13-04-2024, 20:58
Yüksək rütbəli nəqliyyat polisi əməkdaşları rüşvət alarkən yaxalanıblar
12-04-2024, 21:39
Yamaldan olan Pyak ailəsi Putinə dişi şimal maralı hədiyyə edib