11:15 / 20-04-2025
Putin Patriarx Kirili Pasxa bayramı münasibətilə təbrik edib
11:12 / 20-04-2025
Cənubi Koreya lideri ABŞ-ın tarifləri ilə mübarizə aparmaqdan imtina edir
10:45 / 20-04-2025
Sərnişini zorlamaqda təqsirləndirilən taksi sürücüsü xəstəxanasında ölüb
10:38 / 20-04-2025
Çin nüvə olmayan “hidrogen bombasını” uğurla sınaqdan keçirib
10:33 / 20-04-2025
Axtarışçılar "Mi-8" helikopterinin qəzaya uğradığı yeri tapmağa nail olublar
10:27 / 20-04-2025
Həkimlər Mixail Boyarskiyə bir ay səhnəyə çıxmamağı tövsiyə ediblər
10:22 / 20-04-2025
Hindistanın ilk qadın prezidenti ölkəsini unikal edən şeyləri açıqlayıb
10:09 / 20-04-2025
Baş nazir Modi: "Hindistanın mantrası inkişafdır"
10:01 / 20-04-2025
Amerikalı veteran Castl: "Nyu York hər şeydə Moskvaya uduzur"
09:38 / 20-04-2025
Bondarçukun keçmiş həyat yoldaşı, aktrisa Paulina Andreevanı ikiqat cərimə gözləyir
23:44 / 19-04-2025
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Ordubadda seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib FOTO
23:40 / 19-04-2025
Əlil məmur tərəfindən təhqir olunduqdan sonra prokurora şikayət ed
23:07 / 19-04-2025
Bahalı iPhone oğurlamaqda ittiham olunan qaraçı dəstəsi həbs edilib
22:02 / 19-04-2025
20-ci mərtəbədən yıxılan qız sağ qalıb
21:58 / 19-04-2025
Dzyuba “Spartak”a qol vurdu və aslanlı köynək göstərdi
21:51 / 19-04-2025
Ukrayna Xarici İşlər Nazirliyi Pasxa atəşkəsinə cavab verib
21:46 / 19-04-2025
Buzdan yıxılan uşağın meyiti tapılıb
21:43 / 19-04-2025
Belçikalı velosipedçi 9 Mayı qeyd etmək üçün Moskva vasitəsilə Şanxaya gedir
21:22 / 19-04-2025
Vüqar Rəhimzadə: " Azərbaycan dilinə dövlət dili statusunun verilməsi Ümummilli Liderin xalq qarşısında ən böyük tarixi xidmətlərindən biridir"
21:19 / 19-04-2025
Tümen vilayətinin 4 sakini Ukrayna əsirliyindən qayıdıb
21:08 / 19-04-2025
ABŞ və İran gələcək nüvə sazişinin məqsədləri barədə razılığa gəliblər
21:05 / 19-04-2025
Fəhləsini öldürərək cəsədi dərədə gizlədib
21:00 / 19-04-2025
Rus Pravoslav Kilsəsi Putinin elan etdiyi Pasxa atəşkəsini alqışlayır
20:56 / 19-04-2025
Vyetnam hərbçiləri Böyük Qələbə paradında iştirak edəcəklər
09:47 / 19-04-2025
Rusiya Daxili İşlər Nazirliyi: Fırıldaqçılar saxta foto çəkilişlər üçün reklamlardan istifadə edərək pul oğurlayırlar
09:42 / 19-04-2025
Tayvan, Tayvan boğazının orta xəttini keçən 13 Çin təyyarəsini aşkar edib
09:37 / 19-04-2025
Pakistan sakini: "Günəş panelləri quraşdırdıqdan sonra onun hesabı 3 dəfə azalıb"
09:33 / 19-04-2025
10-cu mərtəbədən yıxılan tikinti torunun sayəsində sağ qalıb
09:29 / 19-04-2025
Dövlət Departamenti: Avropa başa düşməlidir ki, ABŞ Ukraynada sülh axtarışını dayandıra bilər
09:22 / 19-04-2025
Vəkil Gürol: "Türkiyə fövqəladə vəziyyətdən sonra "Azimut"dan xərclər üçün təzminat tələb edə bilər
09:08 / 19-04-2025
Yeniyetmə qayadan yıxılaraq ölüb
23:31 / 18-04-2025
Naməlum silahlı şəxslər 11 xoruz döyüşçünü güllələyiblər
23:23 / 18-04-2025
Arxiyepiskop Markellin Moldovanı tərk edərək Müqəddəs Atəş üçün Yerusəlimə getməsinə icazə verilməyib
21:06 / 18-04-2025
Belçika Hərbi Dəniz Qüvvələrinin gəmisi Rusiya tədqiqat gəmisini izləyir
“Kəndçilik” boyuna biçilən ADAM
Tarix: 01-04-2020 03:45 | Bölmə: Mədəniyyət
(Alim Qasımov haqqında düşüncələr)
Qosqoca karvan yolları yumaqlaya-yumaqlaya gedirdi… Karvanın sarvanları dəyişsə də, karvan gedişində idi. Sarvanlar gah oxuyur, gah şeirə oxşayan nələrsə deyirdi:
Yol gedir kannan məkana,
Yoluna uğurlar, könül…
Mən sənə uğur deyirəm,
Məni kim uğurlar, könül?
Beləcə karvan köçünü çəkirdi… Ayağıyalın uşaqlar düşmüşdülər karvanın arxasına… Deyə- gülə karvanla ayaqlaşmağa çalışırdılar. Uzaqdan suyu dumduru görünən dağ çayı düzənlikdə nəfəsini dərirdi. Çayın hələ bulanmamış suyunda bir oğlan səsini yuyurdu… Bir qədər o tərəfdə qoca dərviş yanıqlı-yanıqlı oxuyur, sözləri dərdlərinə yavanlıq eləyirdi:
Şamaxı! Ey mənim sevimli yurdum,
Mən sənin qoynunda xaniman qurdum.
İndisə acığın tutmuşdur mana,
Mən sənin qoynundan ayrılsam ana…
Əfzələddin Xaqani! Azərbaycan şeirinin bənzərsiz siması!.. Küskün-küskün gümüldənirdi… Elindən, obasından küsdürmüşdülər bu ərköyün, sözgötürməz insanı… Ana bildiyi, ana dediyi yurdundan ayrılırdı.
***
Cənnət ayaqlarının altına sərilmiş ana tək bir şiddətdən həzz alar, canına can qatılar. Bu da analıq hissini ona dadızdıran körpəsinin içində atdığı həyat təpikləridi… Bu xırda təpiklər ananın içində bir həyatın canına can qatdığının işarəti olar. Can içində böyüyən can sabahlara ümid kimi gələr. Ruhunun işığıyla sabahlara səs salar. O səsin işığı uzaqlara, uzaqlara axa-axa böyüyəcək, böyüdükcə də səs yiyəsini də böyüdəcəkdi…Səs yiyəsi də böyüyüb Mahmud ağa, Mirzə Bilal, Aşıq Abbas Cəyirli… Alim Qasımov olacqdı.
Mən Alim Qasımovun özündən qabaq səsini görmüşəm. Özündən qabaq səsinə doğru qaçmışam. Bu kəndçi balasının səsi, dağ kəndinin bulaqlarını, qayalardan atılan şırşırlarını, pıçıldayaraq açılan yarpaqları, o yarpaqlara bürünən qönçələri xatırladıb mənə. Tələbəlik illərində uzaq dağ kəndindən instituta oxumağa gəlirdik. Bakıya gələn çox olduğuna görə həmişə ayaq üstə gəlirdik. Yol bizi əzə-əzə sürüyürdü. Ömrümüz sarı rəngli, cındırından cin hürkən , tez –tez xarab olan “Paz”ın yedəyinə qoşulmuşdu. Avtobus sürünə-sürünə Ağsu dolaylarını adlayandan sonra hamı dərindən nəfəs alırdı. Buradan belə Şamaxı yolları başlayırdı. Hansısa yolqırağı çayxanada oturub çay içmək də olurdu. Və o çayxanada, maqnitofondan cavan bir səs yorğunluğumuza məlhəm gətirirdi. Alim oxuyurdu, yol əyrilirdi:
Ey müsəlmanlar, bu gün ol yari pünhan ayrılır…
Alim oxuyurdu, mən öz aləmimdə uçurdum:
Səsin yolunda can verdim,
Doğuldum avaz üstündə.
Səni qiblənüma bildim,
Tutuldum namaz üstündə.
Alim oxuyurdu. Bu səsin işığında bir ömür yol getmək istəyirdi adam:
Ağlamayım neyləyim, çün gövdədən can ayrılır.
İmprovizələri, gəzişmələri məni çox uzaqlara aparırdı… Elə indi də aparır:
Üz çevirdim dərd bilənə,
Dərdinə üstün gələnə…
Sözü gözündən ələnən
Dondu canamaz üstündə.
Alim oxuyurdu, yox yanırdı. Elə bil böyük bir sevginin çınqısı düşmüşdü canına. Bu çınqı Şikəstəyə çevrilir, ətrafı qarsa-qarsa “Segah”a dönürdü. Külək qarışdıran saç kimi qarışdırırdı ruhumuzu:
Ey sənəm,hicrin əlində naleyi-zar eylərəm,
Gözlərimdən sanasan dəryayi-ümman ayrılır.
Alim oxuyurdu, mən səsinin dalınca gedirdim:
Düşdüm səsinin dalınca,
Ac necə çapır qılınca…
Qanad gətirən qarınca
Yandı ağnağaz üstündə.
Dərviş, bacadan baxar dan,
Gecə sönər pıçıltıdan.
Qönçə oyanar yuxudan
Bir güli—Şahnaz üstündə.
Mən həmişə Alimin belə fərqli oxumalarının haradan qaynaqlandığını özümə izah eləməyə çalışmışam və həmişə də suala ilişib qalmışam. Bir qədər sonra bu məsələyə dönəcəyəm.
***
Azərbaycanın ən uzunömürlü dövləti Şirvanşahların əsası 861- ci ildə Heysəm ibn Xalid tərəfindən qoyulub. Ərəb istilaçıları istila etdikləri yerlərdə mövqelərini möhkəmləndirmək üçün oraya ərəbləri köçürürdülər. Bu köçürülmələr ağalıq siyasətinə xidmət edirdi. Ömrü 7 əsrə qədər davam edən Şirvanşahların şahları Heysəm ibn Xalidin nəslinin nümayəndələri olub. İlk vaxtlarda-- Məzyədilər dövründə Şirvanşahlar ərəblərə vergi verir, onların siyasətini müdafiə edirdilər. Professor M. Qənbərli bu dövrdə Ərəb mədəniyyətinin inkişafında “ərəb olmayan ərəblərin” böyük xidmətləri olduğunu qeyd edir. Ədəbiyyat, poeziya da bu şəxslər tərəfindən yaradılırdı. Kəsranilər dövründə ərəb xilafəti zəifləyir, özlərini Sasanilərin varisi sayan Kəsranilər sarayda fars dilində danışır, elm, ədəbiyyat və mədəniyyətin fars dilində yazılmasına çalışırdılar. Ən kiçik misal: Şivanşah Axsitan məktubla Nizamiyə müraciət edir və “Leyli və Məcnun” adlı əsər yazmasını sifariş verir. Sifariş Nizamini əsəbiləşdirir, çünki Axsitan əsərin fars dilində yazılmasını, “fars, ərəb sözləriylə ona bəzək vurulmasını” istəmişdi. Şair doğma dilinə təhqiramiz münasibətdən inciyir. Amma ki:
Qulluq halqasına düşdü qulağım,
Qan vurdu beynimə əsdi dodağım.
Nə cürətim vardı ki, evdən qaçam,
Nə də gözüm vardı xəzinə açam.
Əfzələddin Xaqaninin də Vətəni tərk etməsinin səbəbkarı Axsitan kimi əzazil, kökünə xor baxanlar idi.
Və zaman keçir, Dərbəndilər Şirvanşahlar dövlətinin başına keçirlər, özlərini Türk mədəniyyətinin yaşadanı sayan Dərbəndilər “Xan, Xaqan, Sultan “ titullarından istifadə edirdilər.Türkdilli ədəbiyyatın inkişafına şərait yaradırdılar. İstər sarayda, istər ondan kənarda Türkdilli ədəbiyyat sürətlə inkişaf edirdi.
Qəribədir… uzun zaman ərəb xilafətinə vergi verən, farslaşmaya məruz qalan ölkə özünü qorumuş, kənardan gələnləri əridib, öz içində itirmişdi... Adları yalnız kənd adlarında qalmışdı ərəb qəsbkarlarının… Bu adların saxlanması, bəlkə də, keçmişdə xalqın başına gətirilən bəlaların unudulmaması üçün idi.
***
Bakıdan Şamaxıya gedənlər, pirləri, ocaqları, övliyaları görənlər, bu yerlərin ruhunun da dərviş havalı olduğunu görərlər. Dərvişlərdə bir sərbəstlik, ötkəmlik, Tanrıya tapınmaq olur… Birdən –birə mənə Alim dərviş xeyməsində göründü. Alimin sərbəstliyi yarı dağ, yarı aran Şamaxının havasından olmasın? Adında mərəz olan Mərəzədən dövrünün loğmanlar loğmanı sayılan Kafiəddin Ömər ibn Osmanın dərdlərə məlhəm olan Məlhəminə qədər, Pir Saata, Şıx Eyyub ocağına qədər, övliyalara, dərviş xeymələrinə qədər elə ağayanalıq, sərbəstlik deyilmi? Bir də ərzin hər yerində səsini duyura bilən bir səsin yolu uzun, çox uzun, hamının istədiyi , gedə bilmədiyi yoldur:
Bütün yollar apardığı kimi
Geri qaytarır gedəni…
Qəribi qəribliyi çəkir
Vətənlini Vətəni…
Hər adamın çölündə,
İçini göstərən güzgüsü..
Heç kimi özü kimi
Duya bilməz özgəsi…
***
Alim Qasımovu heç qalstukla, klassik gyimdə oxuyan görməmişəm. Həmişə şalvarın üstündən sallanan köynək, köynəyin üstən nənələrimizin “içlik” dediyi qolsuz geymə… Bir özü, bir qavalı. Hamıdan fərqli, bardaş qurub oxuması, tez-tez ayağa duracaq kimi hərəkətləri.
Dünya duracaq yer deyil, ey can səfər eylə,
Aldanma anın alına ondan həzər eylə…
Anladır… ömrün gərdişini; gedişini, gəlişini pay verən dərvişlər kimi. Yeriyəndə səsinin kölgəsində, uyuyanda səsinin altında uyuyur. Çoxlarının onunla işi olsa da, heç kimlə işi olmaz.
***
Alim Qasımovun bəxtinə yaxşı müəllimlər düşüb. Aşığı şeş atıb.
Qaltanlı səsi ilə hamını ovsunlayan, Ağakərim Nafiz ; o Ağakərim Nafiz ki bir verilişdə “beşmərtəbənin yanıyla gedirdim, qulağım bir səs aldı. Bir arıq kişi oxuya-oxuya gedirdi. Arxasına düşüb getdim. Uzun bir yolu dayanmadan oxuya- oxuya gedirdi, mən də arxasınca… oxuduqlarını yığırdım… “ Alimin müəllimi belə müəllimdir.
Rəhmətlik Ağaxan Abdullayev, Mirələm Mirələmovu dinləyərkən: Mirələm mənim nəticəm sayılır. Alim mənim, Zabit Alimin, Mirələm Zabitin tələbəsi olub, deməli, Mirələm mənim nəticəmdir.
Və rəhmətlik Hacıbaba Hüseynov, hamının qabından nələrsə götürdüyü Hacıbaba müəllim, Bəlkə də, Alimin maqnitafon yaddaşını bildiyi üçün, hər şeyi öyrənməsinə çalışırdı. Alim Qasımov da onları “maqnitafona yazırdı”…
Hər adamla dostluq eləməzdi, amma Qədir Rüstəmovun yeri başqaydı…
Tələbələri də var. Zabit Nəbizadə… və qızı Fərqanə Qasımova…
Bu günlərdə Mirələm Mirələmov kanalların birində oxuyurdu... Yadıma rəhmətlik İslam Rzayevi və Tanrı qorumuş Alim Qasımovu saldı. Gedənlərə rəhmət, qalanlara salam olsun.
Mart 2020
Osman FƏRMANOĞLU
Modern.az
Baxış sayı: 546
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 01-04-2020 03:45 | Bölmə: Mədəniyyət
(Alim Qasımov haqqında düşüncələr)
Qosqoca karvan yolları yumaqlaya-yumaqlaya gedirdi… Karvanın sarvanları dəyişsə də, karvan gedişində idi. Sarvanlar gah oxuyur, gah şeirə oxşayan nələrsə deyirdi:
Yol gedir kannan məkana,
Yoluna uğurlar, könül…
Mən sənə uğur deyirəm,
Məni kim uğurlar, könül?
Beləcə karvan köçünü çəkirdi… Ayağıyalın uşaqlar düşmüşdülər karvanın arxasına… Deyə- gülə karvanla ayaqlaşmağa çalışırdılar. Uzaqdan suyu dumduru görünən dağ çayı düzənlikdə nəfəsini dərirdi. Çayın hələ bulanmamış suyunda bir oğlan səsini yuyurdu… Bir qədər o tərəfdə qoca dərviş yanıqlı-yanıqlı oxuyur, sözləri dərdlərinə yavanlıq eləyirdi:
Şamaxı! Ey mənim sevimli yurdum,
Mən sənin qoynunda xaniman qurdum.
İndisə acığın tutmuşdur mana,
Mən sənin qoynundan ayrılsam ana…
Əfzələddin Xaqani! Azərbaycan şeirinin bənzərsiz siması!.. Küskün-küskün gümüldənirdi… Elindən, obasından küsdürmüşdülər bu ərköyün, sözgötürməz insanı… Ana bildiyi, ana dediyi yurdundan ayrılırdı.
***
Cənnət ayaqlarının altına sərilmiş ana tək bir şiddətdən həzz alar, canına can qatılar. Bu da analıq hissini ona dadızdıran körpəsinin içində atdığı həyat təpikləridi… Bu xırda təpiklər ananın içində bir həyatın canına can qatdığının işarəti olar. Can içində böyüyən can sabahlara ümid kimi gələr. Ruhunun işığıyla sabahlara səs salar. O səsin işığı uzaqlara, uzaqlara axa-axa böyüyəcək, böyüdükcə də səs yiyəsini də böyüdəcəkdi…Səs yiyəsi də böyüyüb Mahmud ağa, Mirzə Bilal, Aşıq Abbas Cəyirli… Alim Qasımov olacqdı.
Mən Alim Qasımovun özündən qabaq səsini görmüşəm. Özündən qabaq səsinə doğru qaçmışam. Bu kəndçi balasının səsi, dağ kəndinin bulaqlarını, qayalardan atılan şırşırlarını, pıçıldayaraq açılan yarpaqları, o yarpaqlara bürünən qönçələri xatırladıb mənə. Tələbəlik illərində uzaq dağ kəndindən instituta oxumağa gəlirdik. Bakıya gələn çox olduğuna görə həmişə ayaq üstə gəlirdik. Yol bizi əzə-əzə sürüyürdü. Ömrümüz sarı rəngli, cındırından cin hürkən , tez –tez xarab olan “Paz”ın yedəyinə qoşulmuşdu. Avtobus sürünə-sürünə Ağsu dolaylarını adlayandan sonra hamı dərindən nəfəs alırdı. Buradan belə Şamaxı yolları başlayırdı. Hansısa yolqırağı çayxanada oturub çay içmək də olurdu. Və o çayxanada, maqnitofondan cavan bir səs yorğunluğumuza məlhəm gətirirdi. Alim oxuyurdu, yol əyrilirdi:
Ey müsəlmanlar, bu gün ol yari pünhan ayrılır…
Alim oxuyurdu, mən öz aləmimdə uçurdum:
Səsin yolunda can verdim,
Doğuldum avaz üstündə.
Səni qiblənüma bildim,
Tutuldum namaz üstündə.
Alim oxuyurdu. Bu səsin işığında bir ömür yol getmək istəyirdi adam:
Ağlamayım neyləyim, çün gövdədən can ayrılır.
İmprovizələri, gəzişmələri məni çox uzaqlara aparırdı… Elə indi də aparır:
Üz çevirdim dərd bilənə,
Dərdinə üstün gələnə…
Sözü gözündən ələnən
Dondu canamaz üstündə.
Alim oxuyurdu, yox yanırdı. Elə bil böyük bir sevginin çınqısı düşmüşdü canına. Bu çınqı Şikəstəyə çevrilir, ətrafı qarsa-qarsa “Segah”a dönürdü. Külək qarışdıran saç kimi qarışdırırdı ruhumuzu:
Ey sənəm,hicrin əlində naleyi-zar eylərəm,
Gözlərimdən sanasan dəryayi-ümman ayrılır.
Alim oxuyurdu, mən səsinin dalınca gedirdim:
Düşdüm səsinin dalınca,
Ac necə çapır qılınca…
Qanad gətirən qarınca
Yandı ağnağaz üstündə.
Dərviş, bacadan baxar dan,
Gecə sönər pıçıltıdan.
Qönçə oyanar yuxudan
Bir güli—Şahnaz üstündə.
Mən həmişə Alimin belə fərqli oxumalarının haradan qaynaqlandığını özümə izah eləməyə çalışmışam və həmişə də suala ilişib qalmışam. Bir qədər sonra bu məsələyə dönəcəyəm.
***
Azərbaycanın ən uzunömürlü dövləti Şirvanşahların əsası 861- ci ildə Heysəm ibn Xalid tərəfindən qoyulub. Ərəb istilaçıları istila etdikləri yerlərdə mövqelərini möhkəmləndirmək üçün oraya ərəbləri köçürürdülər. Bu köçürülmələr ağalıq siyasətinə xidmət edirdi. Ömrü 7 əsrə qədər davam edən Şirvanşahların şahları Heysəm ibn Xalidin nəslinin nümayəndələri olub. İlk vaxtlarda-- Məzyədilər dövründə Şirvanşahlar ərəblərə vergi verir, onların siyasətini müdafiə edirdilər. Professor M. Qənbərli bu dövrdə Ərəb mədəniyyətinin inkişafında “ərəb olmayan ərəblərin” böyük xidmətləri olduğunu qeyd edir. Ədəbiyyat, poeziya da bu şəxslər tərəfindən yaradılırdı. Kəsranilər dövründə ərəb xilafəti zəifləyir, özlərini Sasanilərin varisi sayan Kəsranilər sarayda fars dilində danışır, elm, ədəbiyyat və mədəniyyətin fars dilində yazılmasına çalışırdılar. Ən kiçik misal: Şivanşah Axsitan məktubla Nizamiyə müraciət edir və “Leyli və Məcnun” adlı əsər yazmasını sifariş verir. Sifariş Nizamini əsəbiləşdirir, çünki Axsitan əsərin fars dilində yazılmasını, “fars, ərəb sözləriylə ona bəzək vurulmasını” istəmişdi. Şair doğma dilinə təhqiramiz münasibətdən inciyir. Amma ki:
Qulluq halqasına düşdü qulağım,
Qan vurdu beynimə əsdi dodağım.
Nə cürətim vardı ki, evdən qaçam,
Nə də gözüm vardı xəzinə açam.
Əfzələddin Xaqaninin də Vətəni tərk etməsinin səbəbkarı Axsitan kimi əzazil, kökünə xor baxanlar idi.
Və zaman keçir, Dərbəndilər Şirvanşahlar dövlətinin başına keçirlər, özlərini Türk mədəniyyətinin yaşadanı sayan Dərbəndilər “Xan, Xaqan, Sultan “ titullarından istifadə edirdilər.Türkdilli ədəbiyyatın inkişafına şərait yaradırdılar. İstər sarayda, istər ondan kənarda Türkdilli ədəbiyyat sürətlə inkişaf edirdi.
Qəribədir… uzun zaman ərəb xilafətinə vergi verən, farslaşmaya məruz qalan ölkə özünü qorumuş, kənardan gələnləri əridib, öz içində itirmişdi... Adları yalnız kənd adlarında qalmışdı ərəb qəsbkarlarının… Bu adların saxlanması, bəlkə də, keçmişdə xalqın başına gətirilən bəlaların unudulmaması üçün idi.
***
Bakıdan Şamaxıya gedənlər, pirləri, ocaqları, övliyaları görənlər, bu yerlərin ruhunun da dərviş havalı olduğunu görərlər. Dərvişlərdə bir sərbəstlik, ötkəmlik, Tanrıya tapınmaq olur… Birdən –birə mənə Alim dərviş xeyməsində göründü. Alimin sərbəstliyi yarı dağ, yarı aran Şamaxının havasından olmasın? Adında mərəz olan Mərəzədən dövrünün loğmanlar loğmanı sayılan Kafiəddin Ömər ibn Osmanın dərdlərə məlhəm olan Məlhəminə qədər, Pir Saata, Şıx Eyyub ocağına qədər, övliyalara, dərviş xeymələrinə qədər elə ağayanalıq, sərbəstlik deyilmi? Bir də ərzin hər yerində səsini duyura bilən bir səsin yolu uzun, çox uzun, hamının istədiyi , gedə bilmədiyi yoldur:
Bütün yollar apardığı kimi
Geri qaytarır gedəni…
Qəribi qəribliyi çəkir
Vətənlini Vətəni…
Hər adamın çölündə,
İçini göstərən güzgüsü..
Heç kimi özü kimi
Duya bilməz özgəsi…
***
Alim Qasımovu heç qalstukla, klassik gyimdə oxuyan görməmişəm. Həmişə şalvarın üstündən sallanan köynək, köynəyin üstən nənələrimizin “içlik” dediyi qolsuz geymə… Bir özü, bir qavalı. Hamıdan fərqli, bardaş qurub oxuması, tez-tez ayağa duracaq kimi hərəkətləri.
Dünya duracaq yer deyil, ey can səfər eylə,
Aldanma anın alına ondan həzər eylə…
Anladır… ömrün gərdişini; gedişini, gəlişini pay verən dərvişlər kimi. Yeriyəndə səsinin kölgəsində, uyuyanda səsinin altında uyuyur. Çoxlarının onunla işi olsa da, heç kimlə işi olmaz.
***
Alim Qasımovun bəxtinə yaxşı müəllimlər düşüb. Aşığı şeş atıb.
Qaltanlı səsi ilə hamını ovsunlayan, Ağakərim Nafiz ; o Ağakərim Nafiz ki bir verilişdə “beşmərtəbənin yanıyla gedirdim, qulağım bir səs aldı. Bir arıq kişi oxuya-oxuya gedirdi. Arxasına düşüb getdim. Uzun bir yolu dayanmadan oxuya- oxuya gedirdi, mən də arxasınca… oxuduqlarını yığırdım… “ Alimin müəllimi belə müəllimdir.
Rəhmətlik Ağaxan Abdullayev, Mirələm Mirələmovu dinləyərkən: Mirələm mənim nəticəm sayılır. Alim mənim, Zabit Alimin, Mirələm Zabitin tələbəsi olub, deməli, Mirələm mənim nəticəmdir.
Və rəhmətlik Hacıbaba Hüseynov, hamının qabından nələrsə götürdüyü Hacıbaba müəllim, Bəlkə də, Alimin maqnitafon yaddaşını bildiyi üçün, hər şeyi öyrənməsinə çalışırdı. Alim Qasımov da onları “maqnitafona yazırdı”…
Hər adamla dostluq eləməzdi, amma Qədir Rüstəmovun yeri başqaydı…
Tələbələri də var. Zabit Nəbizadə… və qızı Fərqanə Qasımova…
Bu günlərdə Mirələm Mirələmov kanalların birində oxuyurdu... Yadıma rəhmətlik İslam Rzayevi və Tanrı qorumuş Alim Qasımovu saldı. Gedənlərə rəhmət, qalanlara salam olsun.
Mart 2020
Osman FƏRMANOĞLU
Modern.az
Baxış sayı: 546
Bölməyə aid digər xəbərlər
16-04-2025, 14:37
"Mash": Müğənni Ani Lorak Ukrayna pasportunu gizlicə yeniləyib
15-04-2025, 13:47
Nijni Novqorod məhkəməsi müğənni Şarlottaya qarşı hökmü qüvvədə saxlayıb
11-04-2025, 11:00
Milli Məclisin deputatı: "Azərbaycanda kitabların təbliği və yayılması mühüm amilə çevrilir"
9-04-2025, 10:18
Mixail Efremov koloniyanı tərk edərək Moskvaya getdi
7-04-2025, 21:53
"Viy" rejissoru rüşvətxorluğa görə 4 il sərt rejim alıb
7-04-2025, 15:17
Yeni rəis o oldu - Foto
6-04-2025, 15:27
Malı Teatrının aktrisası Moskvanın mərkəzindəki yanğında ölüb
5-04-2025, 21:23
Semyon Losev 79 yaşında dünyasını dəyişib
5-04-2025, 20:51
Rusiyanın əməkdar artisti Liliya Bokareva 99 yaşında vəfat edib
5-04-2025, 19:44
Naibə Allahverdiyevaya ağır itki
4-04-2025, 23:11
Bu teatrlarda yeni təyinatlar - Foto
4-04-2025, 10:30
İsveçrəli rejissor Jan-Lui Porşe ad günündən sonra intihar edib
4-04-2025, 09:02
Məşhur bas gitara ifaçısı vəfat edib
3-04-2025, 11:35
Banqkok Kral Simfonik Orkestri Moskvada çıxış edəcək
31-03-2025, 15:19
Boyarski "Zenit"in Rusiya futbol çempionu olacağı təqdirdə şlyapasını yeməyə söz verdi
29-03-2025, 23:23
İlham Əliyev Şəfiqə Məmmədovaya “İstiqlal” ordenini təqdim edib
29-03-2025, 10:38
"Mirotvorets" məlumat bazasına daxil olan 14 yaşlı aktrisa Yekaterina Temnovanı "Artek"də gözləyirlər
27-03-2025, 12:46
Moskva məhkəməsi serb musiqiçi Martiçin Rusiyadan deportasiyası haqqında qərarı ləğv etdi
26-03-2025, 09:56
Yakut müğənnisi "Kit Jah" parti zamanı bıçaqlanıb
25-03-2025, 14:39
Aktyor həbsxanada təxminən 235 min rubl qazanıb
22-03-2025, 19:47
Valentin Samarin 97 yaşında vəfat edib
22-03-2025, 10:44
Depardye rüsumları ödəmədiyi üçün Rusiya Federasiyası Kinematoqrafçılar İttifaqından xaric edilə bilər
17-03-2025, 23:41
Hakimiyyət şikayətlərdən Sonra Diana Arbeninanın Orenburqdakı konsertini ləğv etdi
12-03-2025, 10:51
SHOT : Aktrisa Valentina Talızina xərçəng xəstəliyinə tutulub
10-03-2025, 12:38
SHOT: Larisa Dolina çiynindən ciddi zədə aldı
9-03-2025, 17:46
Leyla və Arzu Əliyevalar sərgidə - Fotolar
8-03-2025, 23:57
Avstriyanın "Tərəvəz orkestri" 344 konsertdən sonra Ginnesin Rekordlar Kitabına düşüb
8-03-2025, 08:43
Verilişinə köhnə sevgilisini çağırdı - Gündəm oldu
4-03-2025, 14:06
Moskvada Heydər Əliyevin abidəsi qoyulub
27-02-2025, 22:23
Amerikalı müğənni Keti Perri Bezosun kosmik gəmisi ilə kosmosa uçacaq
25-02-2025, 19:36
Xalq artisti vəfat edib
25-02-2025, 16:10
Krımlı Yuliya Pavlikova "Miss Europe 2025"in qalibi olub
22-02-2025, 10:36
Şvıdkoy: "Gedən sənətçilər qayıtdıqdan sonra kollektiv amnistiya gözləməməlidirlər"
22-02-2025, 09:40
Komediya aktyoru xarici agent statusunu ləğv etdirmək istəyir
20-02-2025, 15:22
“Leyla”nı gizli çəkib, anasını da hədələdilər
16-02-2025, 23:08
Yura Borisov BAFTA mükafatını almadı
10-02-2025, 12:32
“İbrahim Nisəyə deyib ki, gəl evlənək, Türkiyədə qal…” - Video
9-02-2025, 16:56
"Mash": "Boombox" qrupunun rus dilində oxuması qadağan edilib
7-02-2025, 13:06
SHOT: 95 yaşlı aktyor Oleq Strijenov beyin infarktı keçirdi
7-02-2025, 12:13
“Günə iki qutu siqaret çəkirdim...”