20:06 / 17-09-2025
Vüqar Rəhimzadə: "Azad edilmiş digər torpaqlarımız kimi, Xankəndi, Xocalı, Xocavənd, Ağdərə də yeni inkişaf dövrünü yaşayır"
20:01 / 17-09-2025
Mariya Zaxarova Çin filmindəki rolundan danışıb
14:00 / 17-09-2025
İKI RAS: Ən böyük asteroidlərdən biri sentyabrın 18-də Yerin yaxınlığından keçəcək
13:56 / 17-09-2025
Putin Hindistanın baş naziri Modini ad günü münasibətilə təbrik edib
13:54 / 17-09-2025
Kreml komissiyası Krasnovun Ali Məhkəmənin rəhbəri vəzifəsinə namizədliyini dəstəkləyib
13:50 / 17-09-2025
Ekspert Qəzzada əməliyyatın bir neçə il çəkə biləcəyini bildirib
13:34 / 17-09-2025
“Ay nazir, sənə yazmışam, niyə cavab vermirsən?”
13:24 / 17-09-2025
Estoniya Rusiya sərhədi yaxınlığında tərk edilmiş avtomobilləri oktyabr ayından satışa çıxaracaq
13:18 / 17-09-2025
Lavrov: "Qərb qoşunları ora göndərilsə, Ukrayna işğal olunmuş əraziyə çevriləcək"
13:15 / 17-09-2025
Lavrov: "Qərb dövlətlərin suveren bərabərliyini heç vaxt nəzərə almayıb"
13:12 / 17-09-2025
Boks üzrə ikiqat Avropa çempionu Viktor Ageyev vəfat edib
11:51 / 17-09-2025
Jurnalist Paşkov: "Minlərlə Qəzza sakini şəhərdən təxliyə edilib"
11:45 / 17-09-2025
Soyuducu sayəsində 2 milyon rubl dəyərində elektrik enerjisi oğurlanıb
11:40 / 17-09-2025
Həştərxanda Ukraynaya işləyən afrikalı casus saxlanılıb
11:38 / 17-09-2025
Arktikada arxeoloji ekspedisiyanın iştirakçıları qədim eskimosların silahlarını tapıblar
11:35 / 17-09-2025
Ryabkov: "Ukraynada sülhün əleyhdarları Rusiya və ABŞ arasında razılaşmaları pozurlar"
11:33 / 17-09-2025
Eteri Tutberidze Gürcüstan yığması ilə seçmə turnir üçün Pekinə gəlib
11:29 / 17-09-2025
Bu yay Avropada 24,000-dən çox insan həddindən artıq istilərdən ölüb
09:50 / 17-09-2025
Miqrantlar ticarət mərkəzinin xidmət otağında yeniyetmələri döyüblər
09:41 / 17-09-2025
Zelenski Tramp və Putinlə şərtsiz görüşməyə hazırdır, lakin Moskvada yox
09:38 / 17-09-2025
Yunanıstan, Fransa, İtaliya, İspaniya və Macarıstan ruslara viza verməyə davam edir
09:35 / 17-09-2025
İran İsrailin xeyrinə casusluqda ittiham olunan şəxsi edam edib
21:47 / 16-09-2025
"Reuters": Tramp Kiyevə Avropa tərəfindən ödənilən ilk hərbi yardım paketini təsdiqləyib
18:38 / 16-09-2025
Tramp Ukrayna sammitində iştirakına icazə verib
18:34 / 16-09-2025
Müxbir Bilibov: "Qəzza zolağının sakinləri qapalı vəziyyətdədir, onlar üçün təhlükəsiz yer yoxdur"
18:01 / 16-09-2025
"Əl Məsirə": İsrail Yəmənin Hodeydə limanını vurdu
17:58 / 16-09-2025
Qanuni oğru “Vasya Bandit” 8 il müddətinə xüsusi rejimli cəzaçəkmə müəssisəsində cəza çəkəcək
17:52 / 16-09-2025
Miqrantlardan qanunsuz yolla çıxarılmış 17 kq qızıl götürüblər
17:49 / 16-09-2025
Taylandda 100-dən çox meymun uşaq bağçasından qaçıb
17:40 / 16-09-2025
"Rzeczpospolita": Polşada yaşayış binasını vuran pilotsuz uçan aparat deyil, "F-16" qırıcısının raketi olub
17:35 / 16-09-2025
İkiqat "Oskar" mükafatçısı Robert Redford vəfat edib
17:30 / 16-09-2025
Ruslar avtomobildə seks üçün dəmir barmaqlıqlar arxasına düşə bilər
17:26 / 16-09-2025
Ukrayna ordusunda 10 mindən çox məhkum xidmət edir
17:24 / 16-09-2025
19 yaşlı qızın əməliyyatdan sonra ölümü ilə bağlı cinayət işi açılıb
17:21 / 16-09-2025
RİA Novosti: Rusiyanın Bolqarıstandakı səfirliyində Qreçuşkinin saxlanması ilə bağlı məlumat yoxdur
17:18 / 16-09-2025
Ukrayna Silahlı Qüvvələri Zaporojye AES-in sənaye zonasını atəşə tutub
Əflatun Amaşov: Media mahiyyətcə dağıdıcılıqdan uzaq durmalı, birləşdirici olmalıdır (MÜSAHİBƏ)
Tarix: 16-01-2019 19:41 | Bölmə: Müsahibə
Milli Məclisin deputatı, Azərbaycan Mətbuat Şurasının sədri Əflatun Amaşovun Trend-ə müsahibəsi
- Əflatun müəllim, 2018-ci il Mətbuat Şurasının fəaliyyəti baxımından hansı məqamlarla yaddaqalan oldu?
- 2018-ci ildə Mətbuat Şurasının fəaliyyətə başlamasının 15 ili tamam oldu. Ötən 15 il ümumilikdə media ictimaiyyəti üçün uğurlu olub. Şura mətbuatın özünütənzimləməsini həyata keçirir. Konkret funksiya və vəzifələri var. Lakin fikrimcə, əsas məqam qurumun cəmiyyətə, bir növ, media mesajı verə bilməsində və cəmiyyətin ona adekvat reaksiyasındadır. Reaksiya isə var. Çünki Şuraya etimad və inam yaranıb.
Mətbuat Şurasının mövcudluğu o deməkdir ki, cəmiyyətin hərəkətverici qüvvəsi olan jurnalistika özünü təkmilləşdirmək, inkişaf etmək, nöqsan və çatışmazlıqlarını aradan qaldırmaq üçün təşkilatlana bilir. Əslində bu, model və nümunədir. Bəzən vurğulayırlar ki, nə üçün başqa peşə sahiblərinin problemlərini, çatışmazlıqlarını göstərən, ictimailəşdirən qurum yoxdur? Belə söyləyənlər müəyyən mənada haqlıdırlar. Ancaq gəlin, nəzərə alaq ki, media fəaliyyəti ictimai əhəmiyyət daşıyır. Jurnalist əməyi geniş diapazona malikdir. Hər hansı şəxs müəyyən sahədə üzləşdiyi çətinliyi mediada işıqlandırır, jurnalistikanın ədalətinə sığınır. Bu o deməkdir ki, medianın ədalət anlayışı güclü olmalıdır və media peşəkar olduqda güclüdür. Mətbuat Şurasının ötən 15 ildəki fəaliyyəti həm peşəkar jurnalistikanın güclənməsinə, həm peşəkarlığın yeni forma və standartlarının tətbiqinə, həm də peşəkarlığa yad halların aradan qaldırılmasına, cəmiyyətin maraq və mənafelərinin təmin olunmasına yönələn ictimai çağırışdır. Bu çağırış cəmiyyətdə əks-səda doğurubsa, ona dəstək varsa, demək ki, uğur da var.
“İnternet media cəmiyyətin əsas informasiya mənbəyinə çevrilib”
Ötən il Azərbaycan mediası və Mətbuat Şurası baxımından daha bir mühüm hadisə ölkə jurnalistlərinin VII qurultayının təşkili idi. Bildiyiniz kimi, qurultay martın 10-da keçirildi. Ali Məclisdə Şuranın Nizamnaməsinə dəyişiklik edildi, qurumun İdarə Heyətinin tərkibi genişləndirildi, yeni tərkib seçildi, problemlər diqqətə çatdırıldı, qarşıdakı 4 il müddətində onların həlli istiqamətində görüləcək işlər ətrafında müzakirələr aparıldı. Hesab edirəm ki, jurnalistlərin qurultayı yalnız Mətbuat Şurası və media ictimaiyyəti üçün önəm daşımadı, ümumilikdə ölkənin həyatında əlamətdar hadisəyə çevrildi.
Mətbuat Şurası 2018-ci ildə də özünün ənənəvi fəaliyyət istiqamətlərinə sadiq qaldı. Bura başlıca olaraq Şuraya daxil olan şikayətlərin araşdırılması, qərar və rəylərin çıxarılması daxildir.
2018-ci ildə Azərbaycan Mətbuat Şurasına 480 şikayət məktubu daxil olub. Bununla bağlı Şuranın illik hesabatında konkret rəqəmlər açıqlanacaq. Ona görə də yalnız bəzi məqamları qeyd etməklə kifayətlənəcəyəm. Mətbuat Şurasının fəaliyyətdə olduğu ilk illərdə, daha doğrusu, ilk onillikdə şikayətlərin artım dinamikasına ölkənin ictimai-siyasi həyatında baş verən hansısa hadisə, yaxud hadisələr təsir göstərirdisə, artıq bu meyl müşahidə edilmir. Belə vəziyyəti iki cəhətdən dəyərləndirmək mümkündür. Əlbəttə, mediada siyasiləşmə, demək olar, yoxdur. Digər tərəfdən, sosial şəbəkələrin, xüsusən də “Facebook”un rolunu vurğulamaq lazımdır. Hazırda siyasi konfrantasiyalar məhz bu müstəvidə özünü göstərməkdədir.
İnternet media orqanlarının artan çəkisini qeyd etməliyəm. Mətbuat Şurasına daxil olan şikayətlərin əksər hissəsi onlardandır. Bu cəhət düşünməyə vadar edir. Biz vaxtilə qəzetlərin peşə prinsiplərinə zidd fəaliyyətlərinin aradan qaldırılması üçün çalışırdıqsa və müəyyən uğurlar əldə etmişdiksə, internet media orqanlarının total artımı şəraitində əldə etdiyimiz uğurların bəzən sıradan çıxdığının da şahidi oluruq. Deməli, sahəyə daha sistemli yanaşmalıyıq.
“Medianın linç etməsi insanların ədalət ruhunu sarsıdır, hüquqi münasibətlər sisteminə zərbə vurur”
- 2018-ci ili mediamızın inkişafı baxımından necə qiymətləndirirsiniz? Hansı cəhəti fərqləndirmək mümkündür?
- Mediamız kifayət qədər təsir gücünə malikdir. 2018-ci ildə bu təsir daha da artıb. Prinsipcə, bu vacibdir. Media ölkədəki söz və ifadə azadlığının tribunası kimi çıxış etməlidir. Onun missiyası ədalətli olmalıdır.
Ayrı-ayrı məqamları təhlil edəndə görürsən ki, jurnalistika ümumən hadisə və proseslərə ədalətli yanaşır. Yəni belə deyim, haqqında neqativ məlumat yayılan hansısa məmurun, yaxud vəzifəli şəxsin şiddətlə qınanması lazımdır. Amma media linç yox, tənqid etməlidir. Tənqid konkret fakta əsaslanmalı, yaradıcılıq məhsulu olaraq ortaya çıxmalıdır. Medianın linç etməsi insanların ədalət ruhunu sarsıdır, hüquqi münasibətlər sisteminə zərbə vurur. Nəticədə kütlə psixologiyasının dominant mövqe qazanmasına şərait yaranır. Bu, olduqca ziyanlı tendensiyadır.
Media mahiyyətcə dağıdıcılıqdan uzaq durmalı, birləşdirici olmalıdır. O, kütlə yaratmamalıdır. Çünki kütlə prinsipləri, bütövlükdə dəyərləri darmadağın edir. Yaxın Şərqdə baş vermiş bir sıra siyasi proseslər sonrası biz bunun şahidi olduq.
- Buna yalnız media diqqət yetirməlidir?
- Media öz üzərinə düşəni etməlidir. Yəni həssas olmalıdır. Həssaslıq peşəkarlıqdan asılıdır. Haqqında az əvvəl bəhs etdiyim məsələdə ümumən ölkənin informasiya təhlükəsizliyi ilə bağlı məqamlar var. Burada dövlətin üzərinə konkret vəzifələr düşür. Son illər kifayət qədər işlər görülüb. Bir sıra qanunlara əlavə və dəyişikliklər edilməklə hüquqi tənzimləmələr üçün meydan genişləndirilib. Təbii ki, başqa tədbirlər də görülməlidir və görüləcək də. Amma, gəlin, nəzərə alaq ki, informasiya müstəvisində hüquqi tənzimləmələr asan başa gəlmir. Misal çəkim, Avropanın qabaqcıl ölkələrində mediaya yardım mexanizmi lap əvvəldən mövcuddur. Ancaq vaxtilə bunu ölkəmizdə tətbiq etmək istəyəndə nə qədər söz-söhbətlər yarandı. İddia edildi ki, proses medianı asılı hala gətirəcək. Ancaq belə olmadı. Eləcə də indi. Hansısa qanuna dəyişiklik edilir, dərhal reaksiya verilir ki, bu, söz və ifadə azadlığını məhdudlaşdırmaq tədbiridir. Məsələni dünyanın ictimai rəyinə məhz bu cür çatdırmaq istəyən müəyyən qüvvələr və onların Azərbaycandakı tərəfdarları var. Belə hay-küy salmaqdansa, danışıqlar, müzakirələr aparmaq, vəziyyəti öyrənmək lazımdır. İndiyədək nə qazanmışıqsa, inkarçılıq yolu ilə əldə etməmişik. Kimlərsə informasiya orqanı yaradır, bununla təbii ki, cəmiyyətlə təmasa keçir. Dövlət onların fəaliyyətinin mənfi tərəfli ola biləcəyi perspektivini nə üçün düşünməməlidir? Əlbəttə ki, düşünməlidir, tədbir görməlidir.
Ancaq media ümumən həssas sahədir. Jurnalist ictimaiyyəti olaraq bunu daha çox düşünməliyik. Dövlətimizin inkişafını istəyiriksə, söz və ifadə azadlığının tam mahiyyətindən çıxış etməliyik, hər hansı spekulyasiyalara yol verməməliyik. Bir ölkə iqtisadi cəhətdən nə qədər inkişaf edir-etsin, orada insan hüquq və azadlıqları qorunmursa, plüralist fikir yoxdursa, dünyanın baxış bucağı müsbət olmayacaq. Dövlətin mövcud istiqamətdəki tənzimləmələri şərtdir. Nəzərə alaq ki, qanunun aliliyi prinsipinin cəmiyyətin sosial sifarişi ilə uzlaşdırılması vacibdir. Buna görə də daim müzakirələr aparılmalıdır, kompromiss variantlar tapılmalıdır, ziddiyyətlər aradan qaldırılmalıdır, bir sözlə, konkret iş görülməlidir.
Hansısa qüvvələrin təsiri ilə ənənəvi inkarçılıq yolu tutanlar müzakirədən, normal diskussiyadan yayınır. Bəli, bilirik, mediamız problemsiz deyil. Onu da bilirik ki, medianın cəmiyyətdəki rolunu düzgün qavramayan vəzifə sahibləri var. Əvvəllər belələrinin sayı daha çox idi. Ancaq görürük ki, dövr, idarəçiliyə münasibət dəyişir. Baxın, bu gün vətəndaş müraciətlərini, eləcə də jurnalist sorğularını sosial şəbəkələr üzərindən cavablandıran məmurlarımız az deyil.
- Bəzən mediamızla bağlı fərqli fikirlər də səslənir. 2018-ci ildə bu kimi fikirlərin ara-sıra dövriyyədə olduğunu gördük...
- Media çətin sahədir. Bu cəhət onun təbiətindən irəli gəlir. Mövcud istiqamətdə problemlər də kifayət qədərdir. Amma bu o demək deyil ki, həmin problemlər onları həll etmək istəmədiyimiz üçün var. Media inkişaf etməsəydi, ictimai nəzarət olmasaydı, həyatımızdakı bir çox pozitiv yeniliklər baş verməyəcəkdi. Ancaq əldə edilənlərlə kifayətlənmək olmaz.
Onu da görürük ki, medianın inkişafı ilə bağlı hər hansı konkret baxış bucağı olmayanlar ictimai rəyi çaşdırmaqla, oturuşmuş media sisteminə, bir növ, həqarət yağdırır, bu sahəyə cavabdeh şəxsləri, həmçinin Mətbuat Şurasını hədəfə alırlar. Bəlli siyasi dairələrin maraqlarından çıxış etdikləri hər kəsə çox yaxşı məlumdur. 2018-ci ildə belələri daha aktiv oldular (gülür). Vaxtilə onların aktivlikləri sırf Mətbuat Şurası müstəvisində gözə dəyirdi. Müəyyən qruplaşmalar yaradırdılar. Çalışırdılar ki, Şuranı tutduğu yoldan döndərəcək dəyişikliklər eləsinlər, mərkəzdə dayansınlar və sair. O zaman da kimlərdənsə güc alırdılar, yaxud güc aldıqlarını düşünürdülər. İndi daha iddialıdırlar – öz aləmlərində bütövlükdə media sistemini dəyişmək üçün cəsarətləniblər. Təəssüf ki, həmin şəxslər bunu başa düşməməzlikdən etmirlər. Kifayət qədər məlumatlıdırlar, hər şeyi yaxşı anlayırlar. Məqsədləri də aydındır – anarxiya yaratmaq, medianın gücündən faydalanmaqla dövlətlə vətəndaşı üz-üzə qoymaq.
“Mətbuat Şurası haqqında qanun layihəsi hazırlanıb”
- 2018-ci ildə Mətbuat Şurası haqqında ayrıca qanun qəbul edilməsinin zəruriliyinə dair açıqlama da verdiniz. Bu istiqamətdə 2019-cu ildən nə isə gözləmək olarmı? Ümumən, belə bir sənədin vacibliyini əsaslandırmağınızı istərdik.
- Mətbuat Şurası təşkilati-hüquqi forma baxımından qeyri-hökumət təşkilatıdır, ictimai birlik kimi fəaliyyət göstərir. Ancaq üzərinə götürdüyü missiya böyükdür və bu missiya sosial sifarişdir. Söhbət bəzilərinin iddia etdiklərinin əksinə olaraq, heç də mediaya dövlət nəzarətinin bərpasından getmir. Belə hal əsla ola bilməz. Mətbuat Şurası haqqında qanun qeyd etdiyim sosial sifarişi daha səmərəli şəkildə təmin etmək üçün mühüm vasitədir. Bu vasitə eyni zamanda həqiqi media vasitələrinin maraq və mənafeyinin qorunması üçün əhəmiyyətlidir. Təbii ki, qanun olacaqsa, onu qəbul edən dövlət olacaq. Dövlətin marağı nədir? Azərbaycan Respublikasının ərazisində hər bir şəxsin kütləvi informasiya vasitəsi kimi fəaliyyət göstərən qəzet, jurnal, informasiya agentliyi və internet informasiya resurslarında öz hüquqlarının və qanunla qorunan mənafelərinin müdafiəsini həyata keçirmək, media-ictimaiyyət, media-hakimiyyət münasibətlərini tənzimləmək, KİV məkanındakı sui-istifadələr və digər neqativ halların qarşısının alınması üçün effektiv hüquqi mexanizmləri tətbiq etmək. Amma dövlət ona da çalışır ki, proses medianın özünütənzimləməsi müstəvisindən kənara çıxmasın. Buna görə də söz və ifadə azadlığının dərinləşməsi, bu sahədə cəmiyyətin maraq və mənafelərindən irəli gələn mühitin formalaşması, kütləvi informasiya vasitələrinin beynəlxalq informasiya məkanına inteqrasiyasında səmərəliliyi artırmaq məqsədilə Şuranın fəaliyyətinə kömək edə, zəruri təşkilati, texniki və maddi dəstək göstərə bilər. Nəzəri baxımdan yanaşsaq, mahiyyət budur.
Əslində dünyanın bir çox qabaqcıl ölkələrindəki mətbuat şuralarının fəaliyyəti qanunla tənzimlənir, yaxud da onlar hansısa yolla dövlət tərəfindən dəstəklənirlər. Yəni bu, keçilmiş yol, müraciət edilmiş təcrübədir.
Mətbuat Şurası haqqında ilkin qanun layihəsi hazırlanıb və müvafiq qurumlara təqdim edilib. Hazırda layihənin ekspertizası və beynəlxalq təcrübəyə uyğunlaşdırılması istiqamətində işlər aparılır. Hesab edirəm ki, bu işlər uğurla başa çatdırıldıqdan sonra layihə parlamentin müvafiq komitəsinin müzakirəsinə təqdim oluna, plenar iclasın gündəliyinə daxil edilə bilər. İnanıram ki, 2019-cu ildə mövcud istiqamətdə konkret addımlar atılacaq.
- Əflatun müəllim, 2019-cu ildən media ilə bağlı gözləntilərinizi bilmək də maraqlı olardı...
- Gözləntilərimiz müəyyən mənada arzularımızı özündə ehtiva edir. Əlbəttə, 2019-cu ilin jurnalistlərimiz üçün uğurlu keçməsini arzulayıram. Hər bir sahə çətindir, amma həmişə düşünmüşəm ki, jurnalistlər daha çətin işlə məşğuldurlar. Onların əməkləri müstəsna əməkdir.
Arzum budur ki, 2019-cu ildə jurnalistikamızda keyfiyyət dəyişikləri daha çox olsun. Daha peşəkar yaracıdılıq məhsullarına görə sevinək, qürur hissi keçirək. Əlbəttə, mediamız Qafqazda qabaqcıl mövqeyə sahibdir. Dünyanın ölkəmizlə, ümumən, regionla bağlı başlıca informasiya qaynağı Azərbaycan mediasıdır. Amma biz bu statusu daha dolğun şəkildə görmək istəyirik. İstəyirik ki, mediamız dünya media məkanına inteqrasiya etsin. Azərbaycan həqiqətlərinin müdafiəsi üçün monolit mövqe sərgiləməkdə daha ardıcıl olsun.
Baxış sayı: 895
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 16-01-2019 19:41 | Bölmə: Müsahibə
Milli Məclisin deputatı, Azərbaycan Mətbuat Şurasının sədri Əflatun Amaşovun Trend-ə müsahibəsi
- Əflatun müəllim, 2018-ci il Mətbuat Şurasının fəaliyyəti baxımından hansı məqamlarla yaddaqalan oldu?
- 2018-ci ildə Mətbuat Şurasının fəaliyyətə başlamasının 15 ili tamam oldu. Ötən 15 il ümumilikdə media ictimaiyyəti üçün uğurlu olub. Şura mətbuatın özünütənzimləməsini həyata keçirir. Konkret funksiya və vəzifələri var. Lakin fikrimcə, əsas məqam qurumun cəmiyyətə, bir növ, media mesajı verə bilməsində və cəmiyyətin ona adekvat reaksiyasındadır. Reaksiya isə var. Çünki Şuraya etimad və inam yaranıb.
Mətbuat Şurasının mövcudluğu o deməkdir ki, cəmiyyətin hərəkətverici qüvvəsi olan jurnalistika özünü təkmilləşdirmək, inkişaf etmək, nöqsan və çatışmazlıqlarını aradan qaldırmaq üçün təşkilatlana bilir. Əslində bu, model və nümunədir. Bəzən vurğulayırlar ki, nə üçün başqa peşə sahiblərinin problemlərini, çatışmazlıqlarını göstərən, ictimailəşdirən qurum yoxdur? Belə söyləyənlər müəyyən mənada haqlıdırlar. Ancaq gəlin, nəzərə alaq ki, media fəaliyyəti ictimai əhəmiyyət daşıyır. Jurnalist əməyi geniş diapazona malikdir. Hər hansı şəxs müəyyən sahədə üzləşdiyi çətinliyi mediada işıqlandırır, jurnalistikanın ədalətinə sığınır. Bu o deməkdir ki, medianın ədalət anlayışı güclü olmalıdır və media peşəkar olduqda güclüdür. Mətbuat Şurasının ötən 15 ildəki fəaliyyəti həm peşəkar jurnalistikanın güclənməsinə, həm peşəkarlığın yeni forma və standartlarının tətbiqinə, həm də peşəkarlığa yad halların aradan qaldırılmasına, cəmiyyətin maraq və mənafelərinin təmin olunmasına yönələn ictimai çağırışdır. Bu çağırış cəmiyyətdə əks-səda doğurubsa, ona dəstək varsa, demək ki, uğur da var.
“İnternet media cəmiyyətin əsas informasiya mənbəyinə çevrilib”
Ötən il Azərbaycan mediası və Mətbuat Şurası baxımından daha bir mühüm hadisə ölkə jurnalistlərinin VII qurultayının təşkili idi. Bildiyiniz kimi, qurultay martın 10-da keçirildi. Ali Məclisdə Şuranın Nizamnaməsinə dəyişiklik edildi, qurumun İdarə Heyətinin tərkibi genişləndirildi, yeni tərkib seçildi, problemlər diqqətə çatdırıldı, qarşıdakı 4 il müddətində onların həlli istiqamətində görüləcək işlər ətrafında müzakirələr aparıldı. Hesab edirəm ki, jurnalistlərin qurultayı yalnız Mətbuat Şurası və media ictimaiyyəti üçün önəm daşımadı, ümumilikdə ölkənin həyatında əlamətdar hadisəyə çevrildi.
Mətbuat Şurası 2018-ci ildə də özünün ənənəvi fəaliyyət istiqamətlərinə sadiq qaldı. Bura başlıca olaraq Şuraya daxil olan şikayətlərin araşdırılması, qərar və rəylərin çıxarılması daxildir.
2018-ci ildə Azərbaycan Mətbuat Şurasına 480 şikayət məktubu daxil olub. Bununla bağlı Şuranın illik hesabatında konkret rəqəmlər açıqlanacaq. Ona görə də yalnız bəzi məqamları qeyd etməklə kifayətlənəcəyəm. Mətbuat Şurasının fəaliyyətdə olduğu ilk illərdə, daha doğrusu, ilk onillikdə şikayətlərin artım dinamikasına ölkənin ictimai-siyasi həyatında baş verən hansısa hadisə, yaxud hadisələr təsir göstərirdisə, artıq bu meyl müşahidə edilmir. Belə vəziyyəti iki cəhətdən dəyərləndirmək mümkündür. Əlbəttə, mediada siyasiləşmə, demək olar, yoxdur. Digər tərəfdən, sosial şəbəkələrin, xüsusən də “Facebook”un rolunu vurğulamaq lazımdır. Hazırda siyasi konfrantasiyalar məhz bu müstəvidə özünü göstərməkdədir.
İnternet media orqanlarının artan çəkisini qeyd etməliyəm. Mətbuat Şurasına daxil olan şikayətlərin əksər hissəsi onlardandır. Bu cəhət düşünməyə vadar edir. Biz vaxtilə qəzetlərin peşə prinsiplərinə zidd fəaliyyətlərinin aradan qaldırılması üçün çalışırdıqsa və müəyyən uğurlar əldə etmişdiksə, internet media orqanlarının total artımı şəraitində əldə etdiyimiz uğurların bəzən sıradan çıxdığının da şahidi oluruq. Deməli, sahəyə daha sistemli yanaşmalıyıq.
“Medianın linç etməsi insanların ədalət ruhunu sarsıdır, hüquqi münasibətlər sisteminə zərbə vurur”
- 2018-ci ili mediamızın inkişafı baxımından necə qiymətləndirirsiniz? Hansı cəhəti fərqləndirmək mümkündür?
- Mediamız kifayət qədər təsir gücünə malikdir. 2018-ci ildə bu təsir daha da artıb. Prinsipcə, bu vacibdir. Media ölkədəki söz və ifadə azadlığının tribunası kimi çıxış etməlidir. Onun missiyası ədalətli olmalıdır.
Ayrı-ayrı məqamları təhlil edəndə görürsən ki, jurnalistika ümumən hadisə və proseslərə ədalətli yanaşır. Yəni belə deyim, haqqında neqativ məlumat yayılan hansısa məmurun, yaxud vəzifəli şəxsin şiddətlə qınanması lazımdır. Amma media linç yox, tənqid etməlidir. Tənqid konkret fakta əsaslanmalı, yaradıcılıq məhsulu olaraq ortaya çıxmalıdır. Medianın linç etməsi insanların ədalət ruhunu sarsıdır, hüquqi münasibətlər sisteminə zərbə vurur. Nəticədə kütlə psixologiyasının dominant mövqe qazanmasına şərait yaranır. Bu, olduqca ziyanlı tendensiyadır.
Media mahiyyətcə dağıdıcılıqdan uzaq durmalı, birləşdirici olmalıdır. O, kütlə yaratmamalıdır. Çünki kütlə prinsipləri, bütövlükdə dəyərləri darmadağın edir. Yaxın Şərqdə baş vermiş bir sıra siyasi proseslər sonrası biz bunun şahidi olduq.
- Buna yalnız media diqqət yetirməlidir?
- Media öz üzərinə düşəni etməlidir. Yəni həssas olmalıdır. Həssaslıq peşəkarlıqdan asılıdır. Haqqında az əvvəl bəhs etdiyim məsələdə ümumən ölkənin informasiya təhlükəsizliyi ilə bağlı məqamlar var. Burada dövlətin üzərinə konkret vəzifələr düşür. Son illər kifayət qədər işlər görülüb. Bir sıra qanunlara əlavə və dəyişikliklər edilməklə hüquqi tənzimləmələr üçün meydan genişləndirilib. Təbii ki, başqa tədbirlər də görülməlidir və görüləcək də. Amma, gəlin, nəzərə alaq ki, informasiya müstəvisində hüquqi tənzimləmələr asan başa gəlmir. Misal çəkim, Avropanın qabaqcıl ölkələrində mediaya yardım mexanizmi lap əvvəldən mövcuddur. Ancaq vaxtilə bunu ölkəmizdə tətbiq etmək istəyəndə nə qədər söz-söhbətlər yarandı. İddia edildi ki, proses medianı asılı hala gətirəcək. Ancaq belə olmadı. Eləcə də indi. Hansısa qanuna dəyişiklik edilir, dərhal reaksiya verilir ki, bu, söz və ifadə azadlığını məhdudlaşdırmaq tədbiridir. Məsələni dünyanın ictimai rəyinə məhz bu cür çatdırmaq istəyən müəyyən qüvvələr və onların Azərbaycandakı tərəfdarları var. Belə hay-küy salmaqdansa, danışıqlar, müzakirələr aparmaq, vəziyyəti öyrənmək lazımdır. İndiyədək nə qazanmışıqsa, inkarçılıq yolu ilə əldə etməmişik. Kimlərsə informasiya orqanı yaradır, bununla təbii ki, cəmiyyətlə təmasa keçir. Dövlət onların fəaliyyətinin mənfi tərəfli ola biləcəyi perspektivini nə üçün düşünməməlidir? Əlbəttə ki, düşünməlidir, tədbir görməlidir.
Ancaq media ümumən həssas sahədir. Jurnalist ictimaiyyəti olaraq bunu daha çox düşünməliyik. Dövlətimizin inkişafını istəyiriksə, söz və ifadə azadlığının tam mahiyyətindən çıxış etməliyik, hər hansı spekulyasiyalara yol verməməliyik. Bir ölkə iqtisadi cəhətdən nə qədər inkişaf edir-etsin, orada insan hüquq və azadlıqları qorunmursa, plüralist fikir yoxdursa, dünyanın baxış bucağı müsbət olmayacaq. Dövlətin mövcud istiqamətdəki tənzimləmələri şərtdir. Nəzərə alaq ki, qanunun aliliyi prinsipinin cəmiyyətin sosial sifarişi ilə uzlaşdırılması vacibdir. Buna görə də daim müzakirələr aparılmalıdır, kompromiss variantlar tapılmalıdır, ziddiyyətlər aradan qaldırılmalıdır, bir sözlə, konkret iş görülməlidir.
Hansısa qüvvələrin təsiri ilə ənənəvi inkarçılıq yolu tutanlar müzakirədən, normal diskussiyadan yayınır. Bəli, bilirik, mediamız problemsiz deyil. Onu da bilirik ki, medianın cəmiyyətdəki rolunu düzgün qavramayan vəzifə sahibləri var. Əvvəllər belələrinin sayı daha çox idi. Ancaq görürük ki, dövr, idarəçiliyə münasibət dəyişir. Baxın, bu gün vətəndaş müraciətlərini, eləcə də jurnalist sorğularını sosial şəbəkələr üzərindən cavablandıran məmurlarımız az deyil.
- Bəzən mediamızla bağlı fərqli fikirlər də səslənir. 2018-ci ildə bu kimi fikirlərin ara-sıra dövriyyədə olduğunu gördük...
- Media çətin sahədir. Bu cəhət onun təbiətindən irəli gəlir. Mövcud istiqamətdə problemlər də kifayət qədərdir. Amma bu o demək deyil ki, həmin problemlər onları həll etmək istəmədiyimiz üçün var. Media inkişaf etməsəydi, ictimai nəzarət olmasaydı, həyatımızdakı bir çox pozitiv yeniliklər baş verməyəcəkdi. Ancaq əldə edilənlərlə kifayətlənmək olmaz.
Onu da görürük ki, medianın inkişafı ilə bağlı hər hansı konkret baxış bucağı olmayanlar ictimai rəyi çaşdırmaqla, oturuşmuş media sisteminə, bir növ, həqarət yağdırır, bu sahəyə cavabdeh şəxsləri, həmçinin Mətbuat Şurasını hədəfə alırlar. Bəlli siyasi dairələrin maraqlarından çıxış etdikləri hər kəsə çox yaxşı məlumdur. 2018-ci ildə belələri daha aktiv oldular (gülür). Vaxtilə onların aktivlikləri sırf Mətbuat Şurası müstəvisində gözə dəyirdi. Müəyyən qruplaşmalar yaradırdılar. Çalışırdılar ki, Şuranı tutduğu yoldan döndərəcək dəyişikliklər eləsinlər, mərkəzdə dayansınlar və sair. O zaman da kimlərdənsə güc alırdılar, yaxud güc aldıqlarını düşünürdülər. İndi daha iddialıdırlar – öz aləmlərində bütövlükdə media sistemini dəyişmək üçün cəsarətləniblər. Təəssüf ki, həmin şəxslər bunu başa düşməməzlikdən etmirlər. Kifayət qədər məlumatlıdırlar, hər şeyi yaxşı anlayırlar. Məqsədləri də aydındır – anarxiya yaratmaq, medianın gücündən faydalanmaqla dövlətlə vətəndaşı üz-üzə qoymaq.
“Mətbuat Şurası haqqında qanun layihəsi hazırlanıb”
- 2018-ci ildə Mətbuat Şurası haqqında ayrıca qanun qəbul edilməsinin zəruriliyinə dair açıqlama da verdiniz. Bu istiqamətdə 2019-cu ildən nə isə gözləmək olarmı? Ümumən, belə bir sənədin vacibliyini əsaslandırmağınızı istərdik.
- Mətbuat Şurası təşkilati-hüquqi forma baxımından qeyri-hökumət təşkilatıdır, ictimai birlik kimi fəaliyyət göstərir. Ancaq üzərinə götürdüyü missiya böyükdür və bu missiya sosial sifarişdir. Söhbət bəzilərinin iddia etdiklərinin əksinə olaraq, heç də mediaya dövlət nəzarətinin bərpasından getmir. Belə hal əsla ola bilməz. Mətbuat Şurası haqqında qanun qeyd etdiyim sosial sifarişi daha səmərəli şəkildə təmin etmək üçün mühüm vasitədir. Bu vasitə eyni zamanda həqiqi media vasitələrinin maraq və mənafeyinin qorunması üçün əhəmiyyətlidir. Təbii ki, qanun olacaqsa, onu qəbul edən dövlət olacaq. Dövlətin marağı nədir? Azərbaycan Respublikasının ərazisində hər bir şəxsin kütləvi informasiya vasitəsi kimi fəaliyyət göstərən qəzet, jurnal, informasiya agentliyi və internet informasiya resurslarında öz hüquqlarının və qanunla qorunan mənafelərinin müdafiəsini həyata keçirmək, media-ictimaiyyət, media-hakimiyyət münasibətlərini tənzimləmək, KİV məkanındakı sui-istifadələr və digər neqativ halların qarşısının alınması üçün effektiv hüquqi mexanizmləri tətbiq etmək. Amma dövlət ona da çalışır ki, proses medianın özünütənzimləməsi müstəvisindən kənara çıxmasın. Buna görə də söz və ifadə azadlığının dərinləşməsi, bu sahədə cəmiyyətin maraq və mənafelərindən irəli gələn mühitin formalaşması, kütləvi informasiya vasitələrinin beynəlxalq informasiya məkanına inteqrasiyasında səmərəliliyi artırmaq məqsədilə Şuranın fəaliyyətinə kömək edə, zəruri təşkilati, texniki və maddi dəstək göstərə bilər. Nəzəri baxımdan yanaşsaq, mahiyyət budur.
Əslində dünyanın bir çox qabaqcıl ölkələrindəki mətbuat şuralarının fəaliyyəti qanunla tənzimlənir, yaxud da onlar hansısa yolla dövlət tərəfindən dəstəklənirlər. Yəni bu, keçilmiş yol, müraciət edilmiş təcrübədir.
Mətbuat Şurası haqqında ilkin qanun layihəsi hazırlanıb və müvafiq qurumlara təqdim edilib. Hazırda layihənin ekspertizası və beynəlxalq təcrübəyə uyğunlaşdırılması istiqamətində işlər aparılır. Hesab edirəm ki, bu işlər uğurla başa çatdırıldıqdan sonra layihə parlamentin müvafiq komitəsinin müzakirəsinə təqdim oluna, plenar iclasın gündəliyinə daxil edilə bilər. İnanıram ki, 2019-cu ildə mövcud istiqamətdə konkret addımlar atılacaq.
- Əflatun müəllim, 2019-cu ildən media ilə bağlı gözləntilərinizi bilmək də maraqlı olardı...
- Gözləntilərimiz müəyyən mənada arzularımızı özündə ehtiva edir. Əlbəttə, 2019-cu ilin jurnalistlərimiz üçün uğurlu keçməsini arzulayıram. Hər bir sahə çətindir, amma həmişə düşünmüşəm ki, jurnalistlər daha çətin işlə məşğuldurlar. Onların əməkləri müstəsna əməkdir.
Arzum budur ki, 2019-cu ildə jurnalistikamızda keyfiyyət dəyişikləri daha çox olsun. Daha peşəkar yaracıdılıq məhsullarına görə sevinək, qürur hissi keçirək. Əlbəttə, mediamız Qafqazda qabaqcıl mövqeyə sahibdir. Dünyanın ölkəmizlə, ümumən, regionla bağlı başlıca informasiya qaynağı Azərbaycan mediasıdır. Amma biz bu statusu daha dolğun şəkildə görmək istəyirik. İstəyirik ki, mediamız dünya media məkanına inteqrasiya etsin. Azərbaycan həqiqətlərinin müdafiəsi üçün monolit mövqe sərgiləməkdə daha ardıcıl olsun.
Baxış sayı: 895
Bölməyə aid digər xəbərlər
28-05-2025, 00:24
“Sən mütləq general olacaqsan!..”
17-04-2025, 13:03
Gələn il Ağdama 10 min əhali köçürüləcək - Emin Hüseynov
5-03-2025, 20:07
Könül Nurullayeva: “İdmanın gücü və universallığı əvəzedilməzdir”
1-03-2025, 01:13
Rafael Ağayev: "Zədəli olarkən dünya və Avropa çempionatlarını televiziyadan göz yaşları ilə izləyirdim"
26-02-2025, 19:27
“Gəl anamın pasportunu sənə göstərim, gör ermənidir?”
12-02-2025, 10:45
İlham Əliyev Davosda Çinin CGTN telekanalına müsahibə verib
21-01-2025, 00:27
İlham Əliyev Davosda Çinin CGTN telekanalına müsahibə verib
17-01-2025, 16:11
İlham Əliyev və Baş nazir İrakli Kobaxidze mətbuata bəyanatlarla çıxış ediblər-VİDEO
18-12-2024, 09:28
Əliyev: "Türkiyənin Azərbaycan ərazisində hərbi bazasına ehtiyac yoxdur"
30-11-2024, 15:47
Rəşad Məcid: "Mediada təhsillə bağlı ucuz sensasiya yaratmaq meyilləri var" - MÜSAHİBƏ
19-08-2024, 10:21
“Mən dahi siyasətçi Heydər Əliyevin ideologiyası üzərində böyümüşəm”
15-08-2024, 10:12
Kelin: "Britaniya rus diplomatlarını işə götürməyə çalışdı"
4-08-2024, 11:39
“Şagirdlərimiz son 5 ilin ən yüksək nəticələrini əldə ediblər”
17-04-2024, 23:29
Hikmət Hacıyev: Rusiya sülhməramlılarının Azərbaycan ərazisindən vaxtından əvvəl çıxarılması barədə hər iki ölkənin ali rəhbərliyi tərəfindən qərar qəbul edilib
3-03-2024, 20:10
Kamilə Vəliyeva: "Mən şüurlu şəkildə dopinq qəbul etməmişəm"
16-02-2024, 21:58
Əfsanəvi cüdoçu:"Hər dəfə Bakıya gələndə fərqli hisslər keçirirəm"
15-02-2024, 23:33
“Bu gümüşü qızılla əvəzləmək üçün əlimdən gələni edəcəyəm”
4-01-2024, 19:46
“Bu gün sülh sazişinin mətni üzərində iş birbaşa Bakı ilə İrəvan arasında aparılır”
26-12-2023, 08:48
Prezident Ceyhun Bayramova hansı tapşırığı verib? - Video
13-12-2023, 12:43
"Biz məğlub olmağa layiq deyildik"- "Mançester Yunayted"in baş məşqçisi Ten Haq "Bavariya" ilə oyun haqda danışıb
12-12-2023, 13:20
“Xalqımızın haqqı var ki, bu istintaqın nəticəsi barədə məlumatlı olsun”
3-12-2023, 18:18
Zəngin tərcümeyi halı olan qəhrəman polis polkovniki
19-11-2023, 18:48
Polkovnik Sadir Məmmədov: "İlham Əliyev artıq tarixə düşmüş böyük sərkərdədir"-VİDEO
25-09-2023, 17:10
İlham Əliyev və Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan mətbuata bəyanatlarla çıxış ediblər
17-08-2023, 00:53
“Nicat güclü şahmatçıdır” - Maqnus Karlsen
2-08-2023, 10:05
“Müharibədə qalib gəlmək siyasi həyatımın missiyası idi” - Prezident
23-06-2023, 21:05
Kamran Əliyev: "Qonşularımız öz təxribatçı fəaliyyətini dayandırmırlar"
17-05-2023, 21:02
Nazirlə jurnalist arasında maraqlı dialoq - Video
16-05-2023, 21:48
Nazirdən “Son zəng”lə bağlı - Açıqlama
13-05-2023, 23:44
“Bakıya qələbə üçün gəlməmişdik” - Şenol Günəş
11-05-2023, 15:28
“Övladlarımın təhsilindən tam razı deyiləm” - Nazir
18-04-2023, 02:13
“Boş vaxtında domino oynayan ən faydalı işçidir” - Yeni nazir+Video
18-04-2023, 01:46
Voleybol Federasiyasının vitse-prezidenti: “İşimiz asan olmayacaq, amma öhdəsindən gələcəyik” - MÜSAHİBƏ
14-03-2023, 08:50
“Prezident dedi ki, çox ürəklə qapıdan kənara çıxıram” - Şahruddinlə videomüsahibə
1-03-2023, 13:59
"Media ilə işgüzar əlaqələr qurmalıyıq” - Kamran Əliyev
5-02-2023, 12:16
“Bığ saxlamaq istəyirdim, yoldaşım icazə vermədi” - Video
3-02-2023, 11:54
Artur Beterbiev: "Nokautlar hakimlərin işini asanlaşdırır"
19-01-2023, 19:51
İlham Əliyev Davosda Çinin CGTN televiziya kanalına müsahibə verib
24-12-2022, 13:32
Fiqurlu konkisürən Medvedeva: Xəyallarınızın adamı etibarlı, dürüst və yaxşı yumor hissi ilə olmalıdır
21-12-2022, 13:00
Psixoloq Ronaldonun Messini 2022 Dünya Kubokunu qazanması münasibətilə niyə təbrik etmədiyini izah etdi
7-12-2022, 22:33
Nyu-Yorkda polis işləyən azərbaycanlı qadın: “Ölkəm üçün hər zaman faydalı olmağa hazıram” - MÜSAHİBƏ + FOTO
4-12-2022, 22:36
Əsgərləri şəhid komandirlərinə ehsan veriblər-VİDEO+FOTOLAR
4-12-2022, 13:30
ABŞ İranla nüvə sazişini müzakirə etmək fikrində deyil