12:21 / 20-04-2024
Deputat İvlev: "Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Rusiyaya zərbələri NATO tərəfindən planlaşdırılıb"
12:16 / 20-04-2024
Mağaza sahibini şahidlərin gözü qarşısında güllələyib
12:12 / 20-04-2024
Moskvada keçirilən MMA turniri kütləvi dava ilə başa çatıb
12:05 / 20-04-2024
Soçidə şortikli turisti qarlı yamacdan xilas etmək 8 saat çəkib
12:00 / 20-04-2024
Ukraynanın qərbində hərbi geyimli şəxslər nəzarət-buraxılış məntəqəsində bir polisi güllələyiblər
23:47 / 19-04-2024
“İzvestiya”nın hərbi müxbiri Semyon Eremin Şimal Hərbi Dairə zonasında ölüb
23:25 / 19-04-2024
Uspenskayanın direktoru müğənninin səhhətinin pisləşməsi ilə bağlı yayılan xəbərləri təkzib edib
23:18 / 19-04-2024
Üç İsrail raketi İraq ərazisinə düşüb
23:11 / 19-04-2024
"Monako"nun baş məşqçisi Hütter: "Qolovin əsas oyunçudur"
23:05 / 19-04-2024
WP: Ukrayna Silahlı Qüvvələri anlayır ki, səfərbərlik mərmi aclığı fonunda heç nəyi dəyişməyəcək
22:58 / 19-04-2024
Finlandiyanın Baş naziri və AK rəhbəri rusdilli sakinlərlə ünsiyyətə vaxt tapmadı
22:50 / 19-04-2024
"Üç balina" ticarət kompleksinin təsisçisi Sergey Zuev vəfat edib
22:38 / 19-04-2024
NATO-nun baş katibi Ukraynanın Rusiya Federasiyasındakı hərbi obyektlərə zərbələrini qanuni hesab edir
22:30 / 19-04-2024
UEFA "Aston Villa"nın qapıçısı Martinesi Konfrans Liqasından kənarlaşdırıb
22:23 / 19-04-2024
Rusiya hökuməti dost olmayan ölkələrdən gələn pivə üçün gömrük rüsumlarını artırıb
22:01 / 19-04-2024
Fövqəladə Hallar Nazirliyi moskvalılara güclü küləklə bağlı xəbərdarlıq edib
21:54 / 19-04-2024
ABC: İsrail İrandakı nüvə obyekti yaxınlığında hava hücumundan müdafiə radarını vurdu
12:41 / 19-04-2024
"SUMQAYIT! ƏBƏDİ YAŞA" LAYİHƏSİ mərhum şair Sabir Sarvana həsr olunmuşdu
09:32 / 19-04-2024
Rusiya Müdafiə Nazirliyi Stavropol vilayətində "Tu-22M3" təyyarəsinin qəzaya uğradığını təsdiqləyib
09:27 / 19-04-2024
“Liverpul” “Atalanta”ya qalib gəlsə də, Avropa Liqasından kənarda qalıb
09:23 / 19-04-2024
"Bayer Leverkuzen" və "Roma" Avropa Liqasının finalına çıxmaq uğrunda mübarizə aparacaq
08:15 / 19-04-2024
Robert Vud: "Fələstin BMT-nin tamhüquqlu üzvü ola bilməz"
08:09 / 19-04-2024
Kuleba Kobaxidzeni Gürcüstanın “ukraynalaşması” ilə bağlı sözlərə görə tənqid edib
08:04 / 19-04-2024
Qadın 13 yaşlı oğluna bıçaqla hücum edib
07:59 / 19-04-2024
ABŞ Argentinaya müdafiə üçün 40 milyon dollar verir
07:53 / 19-04-2024
Əlcəzair Fələstinin BMT-yə üzvlüyü perspektivinə əmindir
07:49 / 19-04-2024
Ana və azyaşlı oğul yanğın nəticəsində ölüb
07:45 / 19-04-2024
İsrail İranda bir obyektə raket zərbəsi endirib
07:40 / 19-04-2024
Qəsdən adam öldürməkdə şübhəli bilinən şəxs tutulub
22:58 / 18-04-2024
Dövlət Departamenti: ABŞ Fələstinin BMT-yə daimi üzv kimi daxil olmasını dəstəkləməyəcək
22:52 / 18-04-2024
Makron: "Ukrayna üçün İsraillə eyni hava hücumundan müdafiə sistemi qurmaq mümkün deyil"
22:41 / 18-04-2024
CNN: Çad ABŞ-ı hərbi razılaşmanı pozmaqla hədələyir
22:32 / 18-04-2024
Zaxarova: "Kosovonun Avropa Şurasına daxil olmaq hüququ yoxdur"
22:27 / 18-04-2024
Mirançuk "Liverpul"la oyunda "Atalanta"nın start heyətində yer alıb
22:18 / 18-04-2024
Krımda “Ağ kostyum” neonasist qruplaşmasının 12 üzvü saxlanılıb
16:46 / 18-04-2024
Baş prokuror Çin Xalq Respublikasında işgüzar səfərdədir
16:34 / 18-04-2024
ABŞ Konqresinin üzvü Ukraynaya yardıma səs verənləri Ukrayna Silahlı Qüvvələrinə qoşulmağa dəvət edib
16:04 / 18-04-2024
"Bild": Rusiya səfiri casusluqda şübhəli bilinənlərin həbsindən sonra Almaniya Xarici İşlər Nazirliyinə çağırılıb
15:59 / 18-04-2024
“Rubin”in baş məşqçisi Rəhimov Premyer Liqada bir oyunluq cəzalanıb
15:59 / 18-04-2024
“Rubin”in baş məşqçisi Rəhimov Premyer Liqada bir oyunluq cəzalanıb
“Paşinyan Əliyevin bu sözlərini eşidəndə dönüb gözlərini döydü”
Tarix: 12-01-2021 14:25 | Bölmə: Siyasət
Yanvarın 11-də Rusiya Prezidenti Vladimir Putin Kremldə Azərbaycan Prezidenti və Ermənistanın baş naziri ilə görüşüb.
“Qafqazinfo” xəbər verir ki, “Kommersant” nəşrinin xüsusi müxbiri Andrey Kolesnikov belə bir məqama diqqəti cəlb edir ki, dörd saat davam etmiş danışıqlar nəticəsində bəyanat imzalanıb, lakin danışıqlar başlayana qədər Nikol Paşinyan həmin sənədi imzalamağa hazırlaşmırdı.
Ermənistan baş nazirinin Moskvaya gələcəyinə, hətta danışıqlar günü səhər vaxtı da əminlik yox idi. Hətta onun şəxsi hazırlığı da həlledici arqument deyildi. Məsələn, Ermənistandan qırıq-qırıq məlumatlar daxil olurdu ki, bəzi təşəbbüskar ermənilər Nikol Paşinyanın mindiyi təyyarənin uçmasına mane olmağa çalışırlar.
Lakin hər halda səhər saat 11 radələrində Ermənistanın baş naziri və Azərbaycan Prezidenti Moskvaya gəldilər.
Məlum olduğu kimi, Vladimir Putinlə şəxsən görüşən hər kəs bu görüşdən əvvəl hökmən karantində olmalıdır. Bu qayda cənab Əliyev və Paşinyana aid edilmədi.
Rusiya Prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov mənə bildirdi ki, Moskvada görüş ərəfəsində rusiyalı həkimlərdən ibarət qruplar Əliyevin və Paşinyanın yanına uçublar, lakin nə üçün uçduqlarını söyləməkdən imtina etdi, dedi ki, yanvarın 16-dək məzuniyyətdəyəm.
Hərçənd, bu həkimlərin nə üçün uçduqlarını güman etmək çətin deyil. Yəqin ki, rusiyalı mütəxəssislər erməni və azərbaycanlı həmkarlarının ustalığına və onların koronavirus ribonuklein turşusunu (RNT) və anticisimləri (xüsusən orqanizmdə virusun olub-olmamasını göstərən lgM anticisminin) aşkar etmək üçün apardıqları analizlərin nəticələrinə etibar etməyiblər. Onlar özləri analiz aparmalı idilər. Görünür, nəticələr onları qane edib.
Ermənistanın baş naziri və Azərbaycan Prezidenti Kremlin Nümayəndələr kabinetində qarşılaşarkən Rusiya Prezidentinin əlini sıxıb, amma bir-birinin əlini sıxmayıblar (doğrudan da bu lap ağ olardı). Aşkar görünürdü ki, İlham Əliyev Vladimir Putinə yaxınlaşarkən ona əl uzatmaqla kifayətlənmək istəyirdi, çünki görünür, rusiyalı həmkarının protokol qonaqpərvərliyinin həddini təsəvvür etmirdi, lakin Vladimir Putinin ona tərəf gəldiyini görəndə daha güclü təşəbbüskarlıq göstərdi və Rusiya Prezidenti ilə qucaqlaşdı. Kabinetə bir qədər sonra daxil olmuş Ermənistanın baş naziri ilə də salamlaşma eyni cür oldu.
Bu halda Azərbaycan Prezidenti Ermənistanın baş nazirinin kabinetdə olmasını görməzliyə vurmadı və lütfkarlıqla ona baxıb başını tərpətdi. Cavabında Nikol Paşinyan da salamlaşdı, amma bu dərəcədə nümayişkaranə şəkildə deyil, sanki özlüyündə salamlaşdı.
Onlar əyləşən kimi (təhlükəsiz məsafədə əyləşmişdilər, amma yəqin ki, burada əsas mülahizə sosial distansiya məsələsi deyildi) cənab Paşinyanın balaca portfelini ona gətirdilər, hələ Vladimir Putin danışmağa başlamamış Paşinyan demək olar ki, əsəbi halda portfeldən hansısa kağızları çıxarmağa başladı, görünür, o bilmirdi ki, Rusiya Prezidentinin salamlaşma sözlərindən dərhal sonra onlar qonşu otağa keçəcəklər, orada artıq süfrə açılıb və kağızları portfelə yığmaq lazım gələcək.
İlham Əliyevə heç bir kağız lazım deyildi: adətən olduğu kimi, hər şey onun başında idi. Bir də ki, məgər Dağlıq Qarabağın döyüş nəticəsində geri alınmış rayonlarının adlarını yadda saxlamaq çətin idimi? Məlum səbəblərə görə, Əliyev üçün bundan daha əhəmiyyətli heç nə ola bilməzdi.
Ondan ötrü bu danışıqların məqsədi öz qələbəsini daha fundamental şəkildə qeyd etməkdən ibarət idi.
Nikol Paşinyanın məqsədinin nədən ibarət olmasını yalnız o deyə bilərdi. Hər halda, səfərdən əvvəl özünün Ermənistandakı tərəfdarlarına və əleyhdarlarına demişdi ki, “erməni şirləri”ni Azərbaycanda əsirlikdən çıxarmaq lazımdır və bunun naminə lap şeytanla da görüşməyə hazırdır.
Bu halda çoxları belə arqumenti həmin “şeytanla” görüşə haqq qazandırmaq üçün zəif bir cəhd kimi qiymətləndirdilər. Deyirdilər ki, əslində, Nikol Paşinyan sadəcə Vladimir Putinin təklifini rədd etmək iqtidarında deyil.
Vladimir Putin izah etdi ki, həmkarlarını Moskvaya o dəvət edib, bundan əvvəl noyabr ayında onlara həmin məşhur danışıqları təklif edib:
- Biz sizinlə daim əlaqədə olmuşuq, birlikdə kompromis axtarmışıq. Məhz bizim birgə səylərimiz nəticəsində intensiv, o cümlədən xatırladığınız kimi, noyabrın 9-da gecə vaxtı telefon danışıqlarımızdan sonra üçtərəfli Bəyanat razılaşdırıldı və biz sizinlə onu imzaladıq. Məlum olduğu kimi, bu baza sənədində, hər şeydən əvvəl, hərbi əməliyyatların tamamilə dayandırılmasından, regiona Rusiya sülhməramlılarının göndərilməsindən və xüsusilə əhəmiyyətli olan odur ki, hərbi toqquşmalardan zərər çəkmiş dinc əhalinin normal həyata qayıtmasına hərtərəfli və səmərəli kömək göstərilməsindən söhbət gedir.
Rusiya Prezidenti bu həlledici danışıqlarda özünün nəyi əsas götürdüyünü izah edib:
- Bu gün məmnuniyyətlə qeyd etmək olar ki, üçtərəfli razılaşmalar ardıcıl olaraq reallaşır.
Biz əminik ki, bu, çoxdan davam edən münaqişənin ədalətli əsasda, həm erməni, həm də Azərbaycan xalqlarının mənafelərinə uyğun olaraq uzunmüddətli və tamformatlı nizamlanması üçün zəruri ilkin şərait yaradacaq.
Burada mühüm söz birləşməsi “ədalətli əsasda” ifadəsi idi, yəni Putin ədalət barədə öz təsəvvürlərini əsas götürürdü: 30 il bundan əvvəl işğal ediləni geri qaytarmaq lazım idi, özgəninkini isə (yəni Dağlıq Qarabağın qalan hissəsini, sanki növbəti dəfə yaxşı ələ keçməsini istəyən hissəni, çünki başqa əllərdə tamam pis vəziyyətdədir) bu dəfə almaq lazım deyildi ki, daha 30 ildən sonra geri qaytarmaq lazım gəlməsin (Rusiya isə yenidən bütün bunları nizamlamalı olmasın).
Cənab Putin sözünə davam edərək dedi:
- Dağlıq Qarabağda təmas xəttində və Laçın dəhlizi boyunca atəşkəsə riayət edilməsinə nəzarət üçün Ermənistan və Azərbaycan tərəflərinin xahişi ilə rusiyalı sülhməramlı kontingent yerləşdirilib. Atəşkəs rejiminə riayət edilməsinin təmin olunması üçün səmərəli sistem yaradılıb. Rusiya sülhməramlılarının məsuliyyət zonasında 23 müşahidə məntəqəsi fəaliyyət göstərir, daha dörd əlavə post dəhliz boyunca hərəkətin təhlükəsizliyinə cavabdehdir. Hazırda regionda vəziyyət sakitdir. Biz məcburi köçkünlərin və qaçqınların təhlükəsiz qayıtması üçün çox iş görürük. Noyabrın 14-dən keçən müddətdə 48 mindən çox insan artıq Qarabağa qayıdıb. Əsirlər və həlak olanların cəsədləri Rusiyanın vasitəçiliyi ilə dəyişdirilib.
Sonuncu fraza sonradan belə yozula bilərdi ki, Rusiya tərəfinin fikrincə, əsirlər və həlak olanların cəsədlərinin dəyişdirilməsi başa çatıb.
.jpg)
Əslində isə hərbi əsirlər hələ çoxdur və hələ dörd saata yaxın davam edəcək danışıqlarda Nikol Paşinyan yeni mübadilələr aparılmasında israr edəcək.
Rusiya Prezidenti dolayısı ilə belə bir mövqeyi təsdiq edib:
- Fikrimcə, bu gün, ilk növbədə, ötən il 9 noyabr tarixli birgə Bəyanatda göstərilmiş əsas nizamlama istiqamətləri üzrə növbəti addımların razılaşdırılması vacib olardı. Mən Rusiya sülhməramlı kontingentinin fəaliyyəti, demarkasiya xətlərinin dəqiqləşdirilməsi, humanitar problemlərin həlli, mədəni irs obyektlərinin qorunması ilə bağlı məsələləri nəzərdə tuturam.
Yəni, Putin gündəliyi təsdiq edərkən hərbi əsirlərin dəyişdirilməsi barədə heç nə demədi.
Dörd saat davam etmiş qapalı danışıqlardan sonra bu danışıqların üç iştirakçısı ... istədim yazım ki, mətbuat nümayəndələrinin qarşısına çıxıblar, amma orada mətbuatın heç bir nümayəndəsi yox idi. Yəni onlar mikrofonlara yaxınlaşdılar. Bu da maraqlı idi. Axı “Kommersant” nəşrinin məlumatına görə, erməni tərəfi hər hansı bəyanatlar verməkdən və hər hansı sənədlər imzalamaqdan qəti imtina edirdi. İndi isə məlum oldu ki, sənəd də imzalanacaq.
Bu, onu göstərirdi ki, Moskvada Nikol Paşinyanı idarə etmək o qədər də çətin deyildi.
İndi onlar, artıq heç bir distansiyaya riayət etmədən üçlükdə mikrofonların qarşısında dayanmışdılar. Bu dəfə də əvvəlcə cənab Putin danışdı (cənab Paşinyanın isə çıxışa hazırlaşarkən əsəbləşməsi aşkar görünürdü).
O dedi:
- İlk növbədə, həmkarlarıma - həm Azərbaycan Prezidentinə, həm də Ermənistanın baş nazirinə bu gün Moskvaya gəlməyə, bizim keçən ilin 9 noyabr tarixli sülh razılaşmamızın şərtlərinin icrası ilə bağlı məsələləri müzakirə etmək üçün görüşməyə razılıq verdiklərinə görə təşəkkürümü bildirmək istəyirəm. Bugünkü görüşü son dərəcə vacib və faydalı hesab edirəm, çünki razılığa gələ bildik və bölgədəki vəziyyətin inkişafına dair birgə Bəyanat imzaladıq.
Cənab Putin üçün də aşkar deyildi ki, belə bir bəyanat imzalamaq mümkün olacaq. O, sözünə davam edərək dedi:
- İqtisadi əlaqələrin qurulması, infrastruktur layihələrinin inkişafı üzrə konkret addımları nəzərdə tuturam. Bu məqsədlə üç hökumətin - Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya baş nazirləri müavinlərinin rəhbərlik edəcəyi işçi qrupu yaradılacaq. Yaxın zamanda onlar işçi ekspert alt qrupları yaradacaq, regionun nəqliyyat infrastrukturu və iqtisadiyyatının inkişafı üzrə konkret planlar təqdim edəcəklər.
İlham Əliyevin nitqi sülhpərvər idi. Bu nitqdə çoxmənalı, o cümlədən ermənilərin heysiyyətinə toxuna biləcək eyhamlar ola bilərdi və hesab edin ki, bu tipli eyhamlar olmadı.
İlham Əliyev dedi:
- Bu gün imzalanmış bəyanat bizim niyyətlərimizə dəlalət edir, ona görə ki, hərbi əməliyyatların dayandırılmasının yekunlarına dair bəyanatın bir bəndi nəqliyyat kommunikasiyalarının bərpasına aid idi. Ondan ötrü bu bəyanatda əsas mövzu nəqliyyat kommunikasiyaları idi.
Yalnız bir dəfə İlham Əliyev özünü saxlaya bilmədi:
- Bütün bunlar belə əminlik yaradır ki, Vladimir Vladimiroviçin dediyi kimi, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi keçmişdə qalıb...
Nikol Paşinyan bu sözləri eşidəndə dönüb gözlərini döydü. Bu ideya onun xoşuna gəlmədi. O hesab etmirdi ki, indi bütün bunlar, deməli, o cümlədən o özü də keçmişdə qalıb.
Ermənistanın baş naziri danışmağa başlamazdan əvvəl dərindən və ağır-ağır nəfəs aldı.
Ermənistanın baş naziri mızıldandı:
-...Təəssüf ki, bu münaqişə hələ nizamlanmayıb... Münaqişə qalır. Əlbəttə, biz atəşkəs rejimini təmin etməyə nail olmuşuq... Lakin hələ həll edilməli olan çox məsələ qalır. Bu məsələlərdən biri Dağlıq Qarabağın statusu məsələsidir...
İlham Əliyev üçün belə məsələ yoxdur. Nikol Paşinyan isə mızıldana-mızıldana, sanki ifadələr seçərək demək istəyirdi ki, ondan ötrü və onun ölkəsi üçün heç nə başa çatmayıb, sadəcə, - görünür müvəqqəti olaraq, - atəşi dayandırıblar.
Lakin bu sözlər daxili istifadə üçün, yəni Ermənistan üçün idi. Əslində isə bu gün onu yenə istədikləri bütün bəndlər üzrə dilə tutmuşdular.
Ermənistanın baş naziri sözünə davam edərək dedi:
- Əlbəttə... Ermənistan ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrliyi çərçivəsində, o cümlədən bu məsələyə dair danışıqları davam etdirməyə hazırdır. Təəssüf ki, bu günə qədər biz hərbi əsirlər məsələsini həll edə bilməmişik və bu, ən həssas və ağrılı məsələdir. Ona görə ki, bu, humanitar məsələdir. Biz bu istiqamətdə işi davam etdirmək barədə razılığa gəlmişik (nəhayət, o, İlham Əliyev tərəfə baxdı - A.K.). Ümidvaram ki, biz qısa müddətdə konkret qərara gələ biləcəyik. Lakin deməliyəm ki, bizim bu gün imzaladığımız bəyanat həqiqətən çox vacibdir. Gizlətmirəm, bu bəyanatdakı razılaşmaların reallaşması bizim regionun iqtisadi obrazını və simasını, sadəcə, dəyişə bilər (onların hər biri “bizim region” deyirdi, amma aşkar görünürdü ki, hər halda Dağlıq Qarabağı nəzərdə tuturdular – A.K.). İqtisadi yeniliklər təhlükəsizliyin daha etibarlı qarantiyalarına gətirib çıxara bilər və biz, əlbəttə, bu istiqamətdə konstruktiv iş aparmağa hazırıq. Lakin dediyim kimi, bütün məsələləri bir görüş ərzində həll etmək mümkün deyil. Ümidvaram ki, biz daha irəli gedəcəyik. Bir daha vurğulamaq istəyirəm, indiki məqamda bizim üçün ən başlıca məsələ humanitar məsələlər - bizim 9, yaxud 10 noyabr tarixli (indiki halda Moskva vaxtı və Ermənistan-Azərbaycan vaxtı bir gün fərqlənir – A.K.) birgə Bəyanatın 8-ci bəndi ilə nəzərdə tutulmuş hərbi əsirlərin dəyişdirilməsi məsələləridir.
Öz həmvətənlərinin və özünün nəzərində hərbi əsirlər uğrunda mübarizə aparan Nikol Paşinyan bu sözləri deyəndən sonra aeroporta yola düşdü, İlham Əliyev isə Kremldə qaldı.
Bu dəfə İlham Əliyev Vladimir Putinlə təkbətək görüşdü (“Kommersant” nəşrinin məlumatına görə, bu məqam əvvəlcədən şərtləşdirilmişdi). O, heç yerə tələsmirdi. Deyəsən o, hələ də öz qələbəsindən bir daha ləzzət almaq üçün hər fürsətdən istifadə edir.
İlham Əliyev yenicə imzalanmış bəyanatın təfsilatı barədə deyib:
- Bu Bəyanat bizim regionda tamamilə yeni vəziyyət yaranmasına – nəqliyyat kommunikasiyalarının bərpasına yönəlib. Bizim üçün bu, böyük əhəmiyyət kəsb edir, çünki beləliklə, 30 ildən artıq müddətdən sonra Azərbaycan Ermənistan ərazisindən keçən nəqliyyat kommunikasiyaları vasitəsilə Azərbaycan Respublikasının Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə əlaqə imkanına, Ermənistan da Azərbaycan ərazisindən keçməklə Rusiyaya, İrana dəmir yolu çıxışı imkanına malik olacaq. Biz, həmçinin Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisindən keçməklə Türkiyə bazarına çıxış əldə edəcəyik, Türkiyənin və Rusiyanın dəmir yolu arteriyaları birləşəcək. Yəni, bu Bəyanat çox böyük perspektivlər açır!
Görünür, İlham Əliyev və Vladimir Putin hesab edirlər ki, bu bəyanatla onlar əvvəlki, 9-10 noyabr tarixli bəyanatı möhkəmlədiblər.
Bu bəyanatdan sonra artıq müharibə barədə söhbətlər, xüsusən müharibə özü ola bilməz. 30 il bundan əvvəl mövcud olan nəqliyyat arteriyalarının bərpasından və yeni nəqliyyat arteriyaları tikintisindən bəhrələnmək lazımdır.
İlham Əliyev sonda deyib:
- Ermənistan ilə Azərbaycan arasındakı vəziyyət uzun illər boyu yaranıb və nəticə etibarilə həll edilib. Mən əminəm ki, erməni tərəfi 9 noyabr tarixli Bəyanatı təftiş etmək üçün heç bir cəhd göstərməyəcək, hər iki xalq gələcək barədə və barışıq haqqında fikirləşmək üçün özündə iradə və müdriklik tapacaq.
Hər halda, bir dəfə də özünü saxlaya bilməyib.
Baxış sayı: 319
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 12-01-2021 14:25 | Bölmə: Siyasət
“Paşinyan Əliyevin bu sözlərini eşidəndə dönüb gözlərini döydü”
Yanvarın 11-də Rusiya Prezidenti Vladimir Putin Kremldə Azərbaycan Prezidenti və Ermənistanın baş naziri ilə görüşüb.
“Qafqazinfo” xəbər verir ki, “Kommersant” nəşrinin xüsusi müxbiri Andrey Kolesnikov belə bir məqama diqqəti cəlb edir ki, dörd saat davam etmiş danışıqlar nəticəsində bəyanat imzalanıb, lakin danışıqlar başlayana qədər Nikol Paşinyan həmin sənədi imzalamağa hazırlaşmırdı.
Ermənistan baş nazirinin Moskvaya gələcəyinə, hətta danışıqlar günü səhər vaxtı da əminlik yox idi. Hətta onun şəxsi hazırlığı da həlledici arqument deyildi. Məsələn, Ermənistandan qırıq-qırıq məlumatlar daxil olurdu ki, bəzi təşəbbüskar ermənilər Nikol Paşinyanın mindiyi təyyarənin uçmasına mane olmağa çalışırlar.
Lakin hər halda səhər saat 11 radələrində Ermənistanın baş naziri və Azərbaycan Prezidenti Moskvaya gəldilər.
Məlum olduğu kimi, Vladimir Putinlə şəxsən görüşən hər kəs bu görüşdən əvvəl hökmən karantində olmalıdır. Bu qayda cənab Əliyev və Paşinyana aid edilmədi.
Rusiya Prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov mənə bildirdi ki, Moskvada görüş ərəfəsində rusiyalı həkimlərdən ibarət qruplar Əliyevin və Paşinyanın yanına uçublar, lakin nə üçün uçduqlarını söyləməkdən imtina etdi, dedi ki, yanvarın 16-dək məzuniyyətdəyəm.
Hərçənd, bu həkimlərin nə üçün uçduqlarını güman etmək çətin deyil. Yəqin ki, rusiyalı mütəxəssislər erməni və azərbaycanlı həmkarlarının ustalığına və onların koronavirus ribonuklein turşusunu (RNT) və anticisimləri (xüsusən orqanizmdə virusun olub-olmamasını göstərən lgM anticisminin) aşkar etmək üçün apardıqları analizlərin nəticələrinə etibar etməyiblər. Onlar özləri analiz aparmalı idilər. Görünür, nəticələr onları qane edib.
Ermənistanın baş naziri və Azərbaycan Prezidenti Kremlin Nümayəndələr kabinetində qarşılaşarkən Rusiya Prezidentinin əlini sıxıb, amma bir-birinin əlini sıxmayıblar (doğrudan da bu lap ağ olardı). Aşkar görünürdü ki, İlham Əliyev Vladimir Putinə yaxınlaşarkən ona əl uzatmaqla kifayətlənmək istəyirdi, çünki görünür, rusiyalı həmkarının protokol qonaqpərvərliyinin həddini təsəvvür etmirdi, lakin Vladimir Putinin ona tərəf gəldiyini görəndə daha güclü təşəbbüskarlıq göstərdi və Rusiya Prezidenti ilə qucaqlaşdı. Kabinetə bir qədər sonra daxil olmuş Ermənistanın baş naziri ilə də salamlaşma eyni cür oldu.
Bu halda Azərbaycan Prezidenti Ermənistanın baş nazirinin kabinetdə olmasını görməzliyə vurmadı və lütfkarlıqla ona baxıb başını tərpətdi. Cavabında Nikol Paşinyan da salamlaşdı, amma bu dərəcədə nümayişkaranə şəkildə deyil, sanki özlüyündə salamlaşdı.
Onlar əyləşən kimi (təhlükəsiz məsafədə əyləşmişdilər, amma yəqin ki, burada əsas mülahizə sosial distansiya məsələsi deyildi) cənab Paşinyanın balaca portfelini ona gətirdilər, hələ Vladimir Putin danışmağa başlamamış Paşinyan demək olar ki, əsəbi halda portfeldən hansısa kağızları çıxarmağa başladı, görünür, o bilmirdi ki, Rusiya Prezidentinin salamlaşma sözlərindən dərhal sonra onlar qonşu otağa keçəcəklər, orada artıq süfrə açılıb və kağızları portfelə yığmaq lazım gələcək.
İlham Əliyevə heç bir kağız lazım deyildi: adətən olduğu kimi, hər şey onun başında idi. Bir də ki, məgər Dağlıq Qarabağın döyüş nəticəsində geri alınmış rayonlarının adlarını yadda saxlamaq çətin idimi? Məlum səbəblərə görə, Əliyev üçün bundan daha əhəmiyyətli heç nə ola bilməzdi.
Ondan ötrü bu danışıqların məqsədi öz qələbəsini daha fundamental şəkildə qeyd etməkdən ibarət idi.
Nikol Paşinyanın məqsədinin nədən ibarət olmasını yalnız o deyə bilərdi. Hər halda, səfərdən əvvəl özünün Ermənistandakı tərəfdarlarına və əleyhdarlarına demişdi ki, “erməni şirləri”ni Azərbaycanda əsirlikdən çıxarmaq lazımdır və bunun naminə lap şeytanla da görüşməyə hazırdır.
Bu halda çoxları belə arqumenti həmin “şeytanla” görüşə haqq qazandırmaq üçün zəif bir cəhd kimi qiymətləndirdilər. Deyirdilər ki, əslində, Nikol Paşinyan sadəcə Vladimir Putinin təklifini rədd etmək iqtidarında deyil.
Vladimir Putin izah etdi ki, həmkarlarını Moskvaya o dəvət edib, bundan əvvəl noyabr ayında onlara həmin məşhur danışıqları təklif edib:
- Biz sizinlə daim əlaqədə olmuşuq, birlikdə kompromis axtarmışıq. Məhz bizim birgə səylərimiz nəticəsində intensiv, o cümlədən xatırladığınız kimi, noyabrın 9-da gecə vaxtı telefon danışıqlarımızdan sonra üçtərəfli Bəyanat razılaşdırıldı və biz sizinlə onu imzaladıq. Məlum olduğu kimi, bu baza sənədində, hər şeydən əvvəl, hərbi əməliyyatların tamamilə dayandırılmasından, regiona Rusiya sülhməramlılarının göndərilməsindən və xüsusilə əhəmiyyətli olan odur ki, hərbi toqquşmalardan zərər çəkmiş dinc əhalinin normal həyata qayıtmasına hərtərəfli və səmərəli kömək göstərilməsindən söhbət gedir.
Rusiya Prezidenti bu həlledici danışıqlarda özünün nəyi əsas götürdüyünü izah edib:
- Bu gün məmnuniyyətlə qeyd etmək olar ki, üçtərəfli razılaşmalar ardıcıl olaraq reallaşır.
Biz əminik ki, bu, çoxdan davam edən münaqişənin ədalətli əsasda, həm erməni, həm də Azərbaycan xalqlarının mənafelərinə uyğun olaraq uzunmüddətli və tamformatlı nizamlanması üçün zəruri ilkin şərait yaradacaq.
Burada mühüm söz birləşməsi “ədalətli əsasda” ifadəsi idi, yəni Putin ədalət barədə öz təsəvvürlərini əsas götürürdü: 30 il bundan əvvəl işğal ediləni geri qaytarmaq lazım idi, özgəninkini isə (yəni Dağlıq Qarabağın qalan hissəsini, sanki növbəti dəfə yaxşı ələ keçməsini istəyən hissəni, çünki başqa əllərdə tamam pis vəziyyətdədir) bu dəfə almaq lazım deyildi ki, daha 30 ildən sonra geri qaytarmaq lazım gəlməsin (Rusiya isə yenidən bütün bunları nizamlamalı olmasın).
Cənab Putin sözünə davam edərək dedi:
- Dağlıq Qarabağda təmas xəttində və Laçın dəhlizi boyunca atəşkəsə riayət edilməsinə nəzarət üçün Ermənistan və Azərbaycan tərəflərinin xahişi ilə rusiyalı sülhməramlı kontingent yerləşdirilib. Atəşkəs rejiminə riayət edilməsinin təmin olunması üçün səmərəli sistem yaradılıb. Rusiya sülhməramlılarının məsuliyyət zonasında 23 müşahidə məntəqəsi fəaliyyət göstərir, daha dörd əlavə post dəhliz boyunca hərəkətin təhlükəsizliyinə cavabdehdir. Hazırda regionda vəziyyət sakitdir. Biz məcburi köçkünlərin və qaçqınların təhlükəsiz qayıtması üçün çox iş görürük. Noyabrın 14-dən keçən müddətdə 48 mindən çox insan artıq Qarabağa qayıdıb. Əsirlər və həlak olanların cəsədləri Rusiyanın vasitəçiliyi ilə dəyişdirilib.
Sonuncu fraza sonradan belə yozula bilərdi ki, Rusiya tərəfinin fikrincə, əsirlər və həlak olanların cəsədlərinin dəyişdirilməsi başa çatıb.
Əslində isə hərbi əsirlər hələ çoxdur və hələ dörd saata yaxın davam edəcək danışıqlarda Nikol Paşinyan yeni mübadilələr aparılmasında israr edəcək.
Rusiya Prezidenti dolayısı ilə belə bir mövqeyi təsdiq edib:
- Fikrimcə, bu gün, ilk növbədə, ötən il 9 noyabr tarixli birgə Bəyanatda göstərilmiş əsas nizamlama istiqamətləri üzrə növbəti addımların razılaşdırılması vacib olardı. Mən Rusiya sülhməramlı kontingentinin fəaliyyəti, demarkasiya xətlərinin dəqiqləşdirilməsi, humanitar problemlərin həlli, mədəni irs obyektlərinin qorunması ilə bağlı məsələləri nəzərdə tuturam.
Yəni, Putin gündəliyi təsdiq edərkən hərbi əsirlərin dəyişdirilməsi barədə heç nə demədi.
Dörd saat davam etmiş qapalı danışıqlardan sonra bu danışıqların üç iştirakçısı ... istədim yazım ki, mətbuat nümayəndələrinin qarşısına çıxıblar, amma orada mətbuatın heç bir nümayəndəsi yox idi. Yəni onlar mikrofonlara yaxınlaşdılar. Bu da maraqlı idi. Axı “Kommersant” nəşrinin məlumatına görə, erməni tərəfi hər hansı bəyanatlar verməkdən və hər hansı sənədlər imzalamaqdan qəti imtina edirdi. İndi isə məlum oldu ki, sənəd də imzalanacaq.
Bu, onu göstərirdi ki, Moskvada Nikol Paşinyanı idarə etmək o qədər də çətin deyildi.
İndi onlar, artıq heç bir distansiyaya riayət etmədən üçlükdə mikrofonların qarşısında dayanmışdılar. Bu dəfə də əvvəlcə cənab Putin danışdı (cənab Paşinyanın isə çıxışa hazırlaşarkən əsəbləşməsi aşkar görünürdü).
O dedi:
- İlk növbədə, həmkarlarıma - həm Azərbaycan Prezidentinə, həm də Ermənistanın baş nazirinə bu gün Moskvaya gəlməyə, bizim keçən ilin 9 noyabr tarixli sülh razılaşmamızın şərtlərinin icrası ilə bağlı məsələləri müzakirə etmək üçün görüşməyə razılıq verdiklərinə görə təşəkkürümü bildirmək istəyirəm. Bugünkü görüşü son dərəcə vacib və faydalı hesab edirəm, çünki razılığa gələ bildik və bölgədəki vəziyyətin inkişafına dair birgə Bəyanat imzaladıq.
Cənab Putin üçün də aşkar deyildi ki, belə bir bəyanat imzalamaq mümkün olacaq. O, sözünə davam edərək dedi:
- İqtisadi əlaqələrin qurulması, infrastruktur layihələrinin inkişafı üzrə konkret addımları nəzərdə tuturam. Bu məqsədlə üç hökumətin - Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya baş nazirləri müavinlərinin rəhbərlik edəcəyi işçi qrupu yaradılacaq. Yaxın zamanda onlar işçi ekspert alt qrupları yaradacaq, regionun nəqliyyat infrastrukturu və iqtisadiyyatının inkişafı üzrə konkret planlar təqdim edəcəklər.
İlham Əliyevin nitqi sülhpərvər idi. Bu nitqdə çoxmənalı, o cümlədən ermənilərin heysiyyətinə toxuna biləcək eyhamlar ola bilərdi və hesab edin ki, bu tipli eyhamlar olmadı.
İlham Əliyev dedi:
- Bu gün imzalanmış bəyanat bizim niyyətlərimizə dəlalət edir, ona görə ki, hərbi əməliyyatların dayandırılmasının yekunlarına dair bəyanatın bir bəndi nəqliyyat kommunikasiyalarının bərpasına aid idi. Ondan ötrü bu bəyanatda əsas mövzu nəqliyyat kommunikasiyaları idi.
Yalnız bir dəfə İlham Əliyev özünü saxlaya bilmədi:
- Bütün bunlar belə əminlik yaradır ki, Vladimir Vladimiroviçin dediyi kimi, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi keçmişdə qalıb...
Nikol Paşinyan bu sözləri eşidəndə dönüb gözlərini döydü. Bu ideya onun xoşuna gəlmədi. O hesab etmirdi ki, indi bütün bunlar, deməli, o cümlədən o özü də keçmişdə qalıb.
Ermənistanın baş naziri danışmağa başlamazdan əvvəl dərindən və ağır-ağır nəfəs aldı.
Ermənistanın baş naziri mızıldandı:
-...Təəssüf ki, bu münaqişə hələ nizamlanmayıb... Münaqişə qalır. Əlbəttə, biz atəşkəs rejimini təmin etməyə nail olmuşuq... Lakin hələ həll edilməli olan çox məsələ qalır. Bu məsələlərdən biri Dağlıq Qarabağın statusu məsələsidir...
İlham Əliyev üçün belə məsələ yoxdur. Nikol Paşinyan isə mızıldana-mızıldana, sanki ifadələr seçərək demək istəyirdi ki, ondan ötrü və onun ölkəsi üçün heç nə başa çatmayıb, sadəcə, - görünür müvəqqəti olaraq, - atəşi dayandırıblar.
Lakin bu sözlər daxili istifadə üçün, yəni Ermənistan üçün idi. Əslində isə bu gün onu yenə istədikləri bütün bəndlər üzrə dilə tutmuşdular.
Ermənistanın baş naziri sözünə davam edərək dedi:
- Əlbəttə... Ermənistan ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrliyi çərçivəsində, o cümlədən bu məsələyə dair danışıqları davam etdirməyə hazırdır. Təəssüf ki, bu günə qədər biz hərbi əsirlər məsələsini həll edə bilməmişik və bu, ən həssas və ağrılı məsələdir. Ona görə ki, bu, humanitar məsələdir. Biz bu istiqamətdə işi davam etdirmək barədə razılığa gəlmişik (nəhayət, o, İlham Əliyev tərəfə baxdı - A.K.). Ümidvaram ki, biz qısa müddətdə konkret qərara gələ biləcəyik. Lakin deməliyəm ki, bizim bu gün imzaladığımız bəyanat həqiqətən çox vacibdir. Gizlətmirəm, bu bəyanatdakı razılaşmaların reallaşması bizim regionun iqtisadi obrazını və simasını, sadəcə, dəyişə bilər (onların hər biri “bizim region” deyirdi, amma aşkar görünürdü ki, hər halda Dağlıq Qarabağı nəzərdə tuturdular – A.K.). İqtisadi yeniliklər təhlükəsizliyin daha etibarlı qarantiyalarına gətirib çıxara bilər və biz, əlbəttə, bu istiqamətdə konstruktiv iş aparmağa hazırıq. Lakin dediyim kimi, bütün məsələləri bir görüş ərzində həll etmək mümkün deyil. Ümidvaram ki, biz daha irəli gedəcəyik. Bir daha vurğulamaq istəyirəm, indiki məqamda bizim üçün ən başlıca məsələ humanitar məsələlər - bizim 9, yaxud 10 noyabr tarixli (indiki halda Moskva vaxtı və Ermənistan-Azərbaycan vaxtı bir gün fərqlənir – A.K.) birgə Bəyanatın 8-ci bəndi ilə nəzərdə tutulmuş hərbi əsirlərin dəyişdirilməsi məsələləridir.
Öz həmvətənlərinin və özünün nəzərində hərbi əsirlər uğrunda mübarizə aparan Nikol Paşinyan bu sözləri deyəndən sonra aeroporta yola düşdü, İlham Əliyev isə Kremldə qaldı.
Bu dəfə İlham Əliyev Vladimir Putinlə təkbətək görüşdü (“Kommersant” nəşrinin məlumatına görə, bu məqam əvvəlcədən şərtləşdirilmişdi). O, heç yerə tələsmirdi. Deyəsən o, hələ də öz qələbəsindən bir daha ləzzət almaq üçün hər fürsətdən istifadə edir.
İlham Əliyev yenicə imzalanmış bəyanatın təfsilatı barədə deyib:
- Bu Bəyanat bizim regionda tamamilə yeni vəziyyət yaranmasına – nəqliyyat kommunikasiyalarının bərpasına yönəlib. Bizim üçün bu, böyük əhəmiyyət kəsb edir, çünki beləliklə, 30 ildən artıq müddətdən sonra Azərbaycan Ermənistan ərazisindən keçən nəqliyyat kommunikasiyaları vasitəsilə Azərbaycan Respublikasının Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə əlaqə imkanına, Ermənistan da Azərbaycan ərazisindən keçməklə Rusiyaya, İrana dəmir yolu çıxışı imkanına malik olacaq. Biz, həmçinin Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisindən keçməklə Türkiyə bazarına çıxış əldə edəcəyik, Türkiyənin və Rusiyanın dəmir yolu arteriyaları birləşəcək. Yəni, bu Bəyanat çox böyük perspektivlər açır!
Görünür, İlham Əliyev və Vladimir Putin hesab edirlər ki, bu bəyanatla onlar əvvəlki, 9-10 noyabr tarixli bəyanatı möhkəmlədiblər.
Bu bəyanatdan sonra artıq müharibə barədə söhbətlər, xüsusən müharibə özü ola bilməz. 30 il bundan əvvəl mövcud olan nəqliyyat arteriyalarının bərpasından və yeni nəqliyyat arteriyaları tikintisindən bəhrələnmək lazımdır.
İlham Əliyev sonda deyib:
- Ermənistan ilə Azərbaycan arasındakı vəziyyət uzun illər boyu yaranıb və nəticə etibarilə həll edilib. Mən əminəm ki, erməni tərəfi 9 noyabr tarixli Bəyanatı təftiş etmək üçün heç bir cəhd göstərməyəcək, hər iki xalq gələcək barədə və barışıq haqqında fikirləşmək üçün özündə iradə və müdriklik tapacaq.
Hər halda, bir dəfə də özünü saxlaya bilməyib.
Baxış sayı: 319
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 12:21
Deputat İvlev: "Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Rusiyaya zərbələri NATO tərəfindən planlaşdırılıb"
18-04-2024, 22:18
Krımda “Ağ kostyum” neonasist qruplaşmasının 12 üzvü saxlanılıb
18-04-2024, 15:14
Zaxarova: "Almaniya Rusiyanı konsentrasiya düşərgəsi məhbuslarının xatirəsini yad etməyə dəvət etməyib"
18-04-2024, 14:47
Peskov: "Kiyevə yeni yardım paketi cəbhədəki vəziyyəti dəyişməyəcək"
17-04-2024, 21:32
Yeni yardım layihəsi ABŞ prezidentini Kiyevlə təzminatla bağlı danışıqlar aparmağa məcbur edir
17-04-2024, 13:03
Azərbaycan XİN: Paris Bakını qorxuda bilməyəcək
17-04-2024, 11:13
Fransa Azərbaycandakı səfirini məsləhətləşmələr üçün geri çağırıb
16-04-2024, 23:18
Kadırov Alaudinovun yeni təyinatını açıqlayıb
16-04-2024, 22:23
Tokayev rus dili ətrafında isteriya oyatmağı axmaqlıq hesab edir
16-04-2024, 16:26
Knaysl Zelenskini ölkə konstitusiyasını dəyişdirməyə çağırıb
15-04-2024, 22:38
Filippo Ukraynaya maliyyə və hərbi yardımı dayandırmağa çağırıb
15-04-2024, 10:08
Nebenzya: "Quterreş İsrailin İran konsulluğuna endirdiyi zərbə ilə bağlı görüşdə iştirak etməyib"
14-04-2024, 20:17
Rəşid Nurqaliev: "Qərb Rusiyaya qarşı kəşfiyyat üçün kiberhücumlardan istifadə edir"
13-04-2024, 20:40
Zaxarova Rusiyada diplomatik statusun toxunulmazlığına işarə edib
13-04-2024, 08:32
Polyanski: "Yaponiya baş nazirinin ABŞ Konqresindəki çıxışı “rüsvayçılıq və biabırçılıqdır”
12-04-2024, 22:06
Hizbullah İsrail artilleriyasına onlarla raket atıb
11-04-2024, 21:08
Lukaşenko bildirib ki, Belarusun Ukrayna ilə sərhəddə sanitar zonaya ehtiyacı yoxdur
11-04-2024, 21:01
Zaxarova: "İsveçrəyə münaqişənin həlli platforması kimi etibar yoxdur"
10-04-2024, 22:57
Pentaqon hesab edir ki, Krım kontekstində Rusiyaya “dərs” verilməlidir
10-04-2024, 20:31
Pentaqon: Ukraynanın raketləri və mərmiləri tezliklə tükənəcək
10-04-2024, 20:22
Zelenski bildirib ki, Rusiyanın bütün dünyaya güclü təsiri var
10-04-2024, 20:08
Qaqauziyanın rəhbəri Hutsula qarşı Şor partiyasını maliyyələşdirmək işi üzrə ittiham irəli sürülüb
9-04-2024, 20:11
Antonov: "ABŞ-a Ukrayna münaqişəsinin bitməsi yox, Rusiyanın yoxa çıxması lazımdır"
8-04-2024, 22:03
Kuçma: "Ukraynanın artıq qardaşı yoxdur"
8-04-2024, 16:01
Rusiya Almaniya qoşunlarının Litvaya göndərilməsi ilə bağlı xüsusi tədbirlər görəcək
8-04-2024, 15:14
Ramin Məmmədov Dövlət Komitəsinin sədri təyin edildi
8-04-2024, 14:59
Zeynal Ağayev Bakı Hərbi Məhkəməsinin sədri təyin edildi
8-04-2024, 14:51
Bu məhkəmələrə sədr və hakimlər təyin edildi - Sərəncam
6-04-2024, 22:38
İranın Baş Qərargahı İsrailə maksimum ziyan vuracağını vəd edir
6-04-2024, 22:12
Zelenski etiraf edib ki, döyüş meydanında vəziyyət ağırdır
6-04-2024, 22:05
Slutski: "Paşinyan Ermənistanı Ukrayna yolu ilə aparır"
6-04-2024, 13:53
Pavel Kuznetsov: "Finlandiya ABŞ-ın istəklərinə əməl edir"
5-04-2024, 22:28
Yeni hakim təyinatları olub - Siyahı
5-04-2024, 22:09
Moldovada Rusiya İmperiyasının bayrağı ekstremist kimi tanınıb
5-04-2024, 16:28
Türkiyə CFE müqaviləsini dayandırır
5-04-2024, 15:04
Aİ və ABŞ Ermənistana milyonlar vəd edib
4-04-2024, 12:27
Zaxarova: "Nüvə enerjisi sammiti Rusiya və İranın olmaması səbəbindən uğursuz oldu"
4-04-2024, 11:42
Qazaxıstanın Baş prokurorunun müavini ölkəmizə işgüzar səfərə gəlib