00:46 / 20-09-2024
Tayland turistlər üçün elektron səyahət təsdiqləmə sistemini işə salacaq
00:37 / 20-09-2024
IDF: İsrail "Hizbullah"ın 30-a yaxın buraxılış qurğusunu vurub
00:33 / 20-09-2024
2200 kvadratmetr sahəni əhatə edən anqar yanıb
00:28 / 20-09-2024
Venesuela məhkəməsi Argentina prezidenti Xavyer Maylinin həbsinə order verib
00:23 / 20-09-2024
Matvienko ən çox sevdiyi zarafatını həbsxanadakı qadınlar haqqında danışıb
21:12 / 19-09-2024
İlham Əliyev Ağdam şəhərində “İmarət” stadionunun təməlini qoyub
21:08 / 19-09-2024
İlham Əliyev “Aghdam City Hotel”in açılışında iştirak edib
21:03 / 19-09-2024
İlham Əliyev Ağdam şəhərində İmarət Kompleksinin bərpadan sonra açılışında iştirak edib
20:37 / 19-09-2024
Şəhid polis Ramil Şirinovun ildönümü keçirilib
20:11 / 19-09-2024
İlham Əliyev Ağdam Sənaye Parkında görülən işlərlə tanış olub, yeni zavodların açılışlarında iştirak edib
20:06 / 19-09-2024
İlham Əliyev Ağdam rayonunun Eyvazxanbəyli kəndinin təməlqoyma mərasimində iştirak edib
19:52 / 19-09-2024
Slutski: "Avropa Parlamentinin qətnaməsi üçüncü dünya müharibəsinə gətirib çıxaracaq"
19:48 / 19-09-2024
Toyda atışma və bıçaqlanma baş verib, qonaq xəstəxanaya yerləşdirilib
19:41 / 19-09-2024
"Hizbullah" lideri: "Livan görünməmiş hücumdan sonra müharibədədir"
16:49 / 19-09-2024
Müəllim tanımadığı şəxsin hədələrindən sonra sinifdən xəstəxanaya aparılıb
16:46 / 19-09-2024
Metro keçidində yeniyetmə döyülüb
16:42 / 19-09-2024
Vəkil Yarmuş Polşanın Krımı BMT mandatı altında keçirmək fikrini yersiz adlandırıb
16:37 / 19-09-2024
Von der Leyen sentyabrın 20-də Kiyevdə Zelenski ilə Ukraynanın enerji təhlükəsizliyini müzakirə edəcək
16:34 / 19-09-2024
Çeçenistanın keçmiş baş naziri Darvinin nəzəriyyəsini məktəb proqramından çıxarmağa çağırıb
16:29 / 19-09-2024
AP Kiyevə Rusiya ərazisinə zərbə endirmək üçün icazə tələb edən qətnamə qəbul edib
16:26 / 19-09-2024
Sankt-Peterburq alimləri qızıl nanohissəciklərin xərçəngin müalicəsində effektivliyini sübut ediblər
16:19 / 19-09-2024
Putin Sankt-Peterburqda dron istehsal edən zavoda baş çəkib
09:49 / 19-09-2024
Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Əliyeva Biləsuvar rayonunda yeni inşa edilən məktəbdə olub
09:24 / 19-09-2024
Tramp Bitcoin ilə ödəniş edən ilk ABŞ prezidenti oldu
09:19 / 19-09-2024
Primorye polisi Rixard Zorgenin abidəsini ləkələyən şəxsi axtarır
09:14 / 19-09-2024
Seul Şimali Koreyanı yeni partiya zibil balonlarında ittiham edir
09:04 / 19-09-2024
Daxili İşlər Nazirliyi: Pokrovskinin “Noqu svolo”dan mahnıları Rusiya Federasiyasının milli maraqlarına ziddir
08:59 / 19-09-2024
Məktəb tikintisi zamanı bir milyard oğurlanıb
08:55 / 19-09-2024
Bankirlərin işində 2 minə yaxın brilyant həbs edilib
08:52 / 19-09-2024
Mirançuk Atlanta üçün ilk qolu vurdu və Messinin komandası ilə heç-heçə etdi
08:46 / 19-09-2024
Rusiya səfiri Londona Britaniya diplomatlarının Moskvadan çıxarılmasının səbəblərini açıqlayıb
08:44 / 19-09-2024
İraq İslami Müqaviməti pilotsuz təyyarə ilə Hayfada hədəfə hücum edib
08:39 / 19-09-2024
Harris Vaşinqtonda Zelenski ilə görüşə bilər
20:46 / 18-09-2024
İstintaq videobloger Şaynyanın qiyabi həbsini istəyib
20:42 / 18-09-2024
Sanatoriya ərazisində açıq yanma aradan qaldırılıb
20:36 / 18-09-2024
Qadın sevgilisinin 2,5 milyonunu oğurlayaraq istirahət mərkəzinə gedib
20:31 / 18-09-2024
BMT Baş Assambleyası İsraili bir il ərzində Fələstini tərk etməyə çağırıb
20:27 / 18-09-2024
Putin və Braziliya prezidenti Ukraynanı müzakirə edib və görüş barədə razılığa gəliblər
Azərbaycan tarixinin daha bir səhifəsi: Şamilqalanı kim tikdi, kimə qaldı? (FOTO)
Tarix: 28-01-2019 00:12 | Bölmə: Cəmiyyət
Azərbaycanda memarlıq üslubuna görə fərqlənən qalalardan biri də Şamilqaladır.Sabaha-inamla.az bu tarixi məqaləni Trend.az-a istinadən təqdim edir.
Şamilqala Qax rayonunun tarixi abidələrlə zəngin olan məşhur İlisu kəndində, Yazlıq dağının üstündə inşa edilib.
Yerli çay daşlarından və əhəngdən istifadə edilməklə tikilən qala iki yarusdan ibarət olub, üstü dəmir örtüklə bağlanıb. Lakin indi nə döşəmə, tavan, nə də dam örtüyü qalıb. Hərbi istehkamda iki növ mazğal var – top (birinci mərtəbədə) və tüfənglərdən (ikinci mərtəbədə) atəş açmaq üçün. Dairəvi formada olan qalanın hündürlüyü təqribən 10 metr, diametri 7.4 - 9.2 m-dir, divarlarının qalınlığı isə 1 m-ə yaxındır.
Qala strateji baxımdan çox əlverişli yerdə tikilib: buradan çox geniş əraziləri, o cümlədən İlisuya gələn bütün yolları, Dağıstan istiqamətini, Sarıbaş kəndinə və indi rayon mərkəzinə gedən yolları rahat müşahidə etmək, nəzarətdə saxlamaq mümkündür. Mənzərəyə isə söz ola bilməz.
Qalanın tikilmə tarixi XIX əsrin ortalarına təsadüf edir. Şamilqalanın rus qoşunları tərəfindən inşa olunduğu bildirilir. Məqsəd dağlıların milli azadlıq hərəkatına qarşı hərbi əməliyyatlar çərçivəsində ətrafı geniş müşahidə etmək, həmçinin onların Dağıstan tərəfdən hücumlarından qorunmaq idi. Buna görə qalaya həm də gözətçi qalası deyirlər.
Lakin bəzi rus mənbələrində qalanın İlisu sultanı II Əhmədxan tərəfindən 1800-cü illərin əvvəllərində tikildiyi qeyd olunur.
1803-cü ildə əmisi Xanbaba bəyi devirərək 1830-cu ilədək İlisu sultanı olan II Əhmədxan Car-Balakən camaatlığından asılılığa son qoymaq üçün çar Rusiyasının vassallığını qəbul etmək istəyir. Bu məqsədlə sultanlığın ərazisinə qoşun yeritmək istəyən general Sisianovla sülh müqaviləsi bağlayır. İlisuda "rus qalası" adlandırılan 3 qala (Şamilqala, Qalaməhəllədəki qala və Qaxbaşdakı Həsənxan qalası) da məhz II Əhmədxan tərəfindən rus qoşunları üçün hərbi istehkam kimi ucaldılır. Söz yox ki, qalalar, xüsusən də Şamilqala inşa olunarkən o dövrün rus hərbi mühəndislərinin təcrübəsi əsas götürülüb. Elə qalaların tikintisində də yüzlərlə rus əsgəri iştirak edib.
Qeyd edək ki, çar qoşunlarının tərkibində hərbi yürüşlərdə İlisu süvarilərinə başçılıq edən, qvardiya polkovniki rütbəsinə yüksələn II Əhmədxandan fərqli olaraq oğlu, sonuncu İlisu hakimi Danyal sultan (şəkildə) Şeyx Şamilin rəhbərlik etdiyi azadlıq hərəkatına qoşulub. Düzdür, ilk illərdə atasının siyasətini davam etdirərək çar Rusiyasına xidmət edən Danyal sultan 3-cü dərəcəli "Müqəddəs Vladimir" ordeni ilə təltif edilmiş, general-mayor rütbəsinə yüksəlmişdi. Lakin Car üsyanı yatırılandan, Car-Balakən camaatlığının daxili muxtariyyəti məhdudlaşdırılandan sonra növbə İlisu sultanlığına da çatır. Danyal sultan isə bu şərtlərlə razılaşmır, daha sonra Qafqaz canişininin Şeyx Şamilə qarşı hərbi yürüşdə iştirak etmək tələbini rədd edir və Şamilin tərəfinə keçir, dağlıların milli azadlıq hərəkatı tənəzzülə uğrayana qədər çar Rusiyasına qarşı mübarizə aparır.
Maraqlıdır ki, bu qala sonradan Şeyx Şamilin də başçılıq etdiyi dağlıların qoşunlarına qarşı hərbi baza kimi tikilərək istifadə olunsa da, istehkamın əsasən Şamilqala adlandırılması, görünür, yerlilərin Şeyxə rəğbətindən irəli gəlirdi.
Azərbaycan tarixinin belə maraqlı, təlatümlü dövrünə şahid olmuş Şamilqalanın indiki acınacaqlı vəziyyətinə şahid olmaq isə daha ağırdır. Müşahidə məntəqəsinin ikinci mərtəbəsi, üst hissəsi dağılıb. Yalnız divarları qalan qalanın üstünə çıxmaq isə məsləhət deyil, çünki demək olar ki, ayağını qoyduğun hər daş parçası laxlayır, tökülür.
Aidiyyəti dövlət qurumlarının abidənin acınacaqlı vəziyyətini nəzərə alaraq burada bərpa-bərkitmə işlərinə başlayacaqlarına ümid edirik.
Trend.Az
Baxış sayı: 717
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 28-01-2019 00:12 | Bölmə: Cəmiyyət
Azərbaycanda memarlıq üslubuna görə fərqlənən qalalardan biri də Şamilqaladır.Sabaha-inamla.az bu tarixi məqaləni Trend.az-a istinadən təqdim edir.
Şamilqala Qax rayonunun tarixi abidələrlə zəngin olan məşhur İlisu kəndində, Yazlıq dağının üstündə inşa edilib.
Yerli çay daşlarından və əhəngdən istifadə edilməklə tikilən qala iki yarusdan ibarət olub, üstü dəmir örtüklə bağlanıb. Lakin indi nə döşəmə, tavan, nə də dam örtüyü qalıb. Hərbi istehkamda iki növ mazğal var – top (birinci mərtəbədə) və tüfənglərdən (ikinci mərtəbədə) atəş açmaq üçün. Dairəvi formada olan qalanın hündürlüyü təqribən 10 metr, diametri 7.4 - 9.2 m-dir, divarlarının qalınlığı isə 1 m-ə yaxındır.
Qala strateji baxımdan çox əlverişli yerdə tikilib: buradan çox geniş əraziləri, o cümlədən İlisuya gələn bütün yolları, Dağıstan istiqamətini, Sarıbaş kəndinə və indi rayon mərkəzinə gedən yolları rahat müşahidə etmək, nəzarətdə saxlamaq mümkündür. Mənzərəyə isə söz ola bilməz.
Qalanın tikilmə tarixi XIX əsrin ortalarına təsadüf edir. Şamilqalanın rus qoşunları tərəfindən inşa olunduğu bildirilir. Məqsəd dağlıların milli azadlıq hərəkatına qarşı hərbi əməliyyatlar çərçivəsində ətrafı geniş müşahidə etmək, həmçinin onların Dağıstan tərəfdən hücumlarından qorunmaq idi. Buna görə qalaya həm də gözətçi qalası deyirlər.
Lakin bəzi rus mənbələrində qalanın İlisu sultanı II Əhmədxan tərəfindən 1800-cü illərin əvvəllərində tikildiyi qeyd olunur.
1803-cü ildə əmisi Xanbaba bəyi devirərək 1830-cu ilədək İlisu sultanı olan II Əhmədxan Car-Balakən camaatlığından asılılığa son qoymaq üçün çar Rusiyasının vassallığını qəbul etmək istəyir. Bu məqsədlə sultanlığın ərazisinə qoşun yeritmək istəyən general Sisianovla sülh müqaviləsi bağlayır. İlisuda "rus qalası" adlandırılan 3 qala (Şamilqala, Qalaməhəllədəki qala və Qaxbaşdakı Həsənxan qalası) da məhz II Əhmədxan tərəfindən rus qoşunları üçün hərbi istehkam kimi ucaldılır. Söz yox ki, qalalar, xüsusən də Şamilqala inşa olunarkən o dövrün rus hərbi mühəndislərinin təcrübəsi əsas götürülüb. Elə qalaların tikintisində də yüzlərlə rus əsgəri iştirak edib.
Qeyd edək ki, çar qoşunlarının tərkibində hərbi yürüşlərdə İlisu süvarilərinə başçılıq edən, qvardiya polkovniki rütbəsinə yüksələn II Əhmədxandan fərqli olaraq oğlu, sonuncu İlisu hakimi Danyal sultan (şəkildə) Şeyx Şamilin rəhbərlik etdiyi azadlıq hərəkatına qoşulub. Düzdür, ilk illərdə atasının siyasətini davam etdirərək çar Rusiyasına xidmət edən Danyal sultan 3-cü dərəcəli "Müqəddəs Vladimir" ordeni ilə təltif edilmiş, general-mayor rütbəsinə yüksəlmişdi. Lakin Car üsyanı yatırılandan, Car-Balakən camaatlığının daxili muxtariyyəti məhdudlaşdırılandan sonra növbə İlisu sultanlığına da çatır. Danyal sultan isə bu şərtlərlə razılaşmır, daha sonra Qafqaz canişininin Şeyx Şamilə qarşı hərbi yürüşdə iştirak etmək tələbini rədd edir və Şamilin tərəfinə keçir, dağlıların milli azadlıq hərəkatı tənəzzülə uğrayana qədər çar Rusiyasına qarşı mübarizə aparır.
Maraqlıdır ki, bu qala sonradan Şeyx Şamilin də başçılıq etdiyi dağlıların qoşunlarına qarşı hərbi baza kimi tikilərək istifadə olunsa da, istehkamın əsasən Şamilqala adlandırılması, görünür, yerlilərin Şeyxə rəğbətindən irəli gəlirdi.
Azərbaycan tarixinin belə maraqlı, təlatümlü dövrünə şahid olmuş Şamilqalanın indiki acınacaqlı vəziyyətinə şahid olmaq isə daha ağırdır. Müşahidə məntəqəsinin ikinci mərtəbəsi, üst hissəsi dağılıb. Yalnız divarları qalan qalanın üstünə çıxmaq isə məsləhət deyil, çünki demək olar ki, ayağını qoyduğun hər daş parçası laxlayır, tökülür.
Aidiyyəti dövlət qurumlarının abidənin acınacaqlı vəziyyətini nəzərə alaraq burada bərpa-bərkitmə işlərinə başlayacaqlarına ümid edirik.
Trend.Az
Baxış sayı: 717
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 16:46
Metro keçidində yeniyetmə döyülüb
18-09-2024, 13:41
Yeddinci sinif şagirdinə bıçaqla hücum edən yükləyici saxlanılıb
18-09-2024, 00:13
İkiqat qətl törətməkdə şübhəli bilinən şəxs saxlanılıb
17-09-2024, 19:25
Məktəbə hücum edən şagird PDN-də qeydiyyatda olmayıb
17-09-2024, 18:41
Xəstələrin ölümündən sonra üç nəfər həbs edilib
17-09-2024, 11:36
Moskvada uşaqları vuran miqrantın yaşadığı kabinədə 3 əcnəbi tapılıb
16-09-2024, 19:59
Armavirdə yeniyetmə kütləvi qətlə hazırlaşdığı üçün 3 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib
16-09-2024, 10:25
Göldə itkin düşən üç yaşlı qızın meyiti tapılıb
15-09-2024, 20:45
Sahibsiz it sürüsü məktəbliyə hücum edib
14-09-2024, 12:26
Xarici avtomobilin sürücüsü binaya çırpılaraq yanıb
14-09-2024, 12:11
İki həftədir ki, 12 yaşlı məktəblinin qatilini axtarırlar
13-09-2024, 19:26
Keçmiş arvadını uşağın gözü qarşısında öldürdüyünə görə Volqoqrad sakini 18 il həbs cəzası alacaq
13-09-2024, 19:14
Krımda İstintaq Komitəsi tələbə ilə müəllim arasında telefonla davanın videosunu yoxlayır
13-09-2024, 13:50
Qızın üzərinə traktordan bıçaq düşüb, onu öldürüb
13-09-2024, 10:33
Iki tələbə pəncərənin yanında çılpaq göründüyü üçün həbsxanaya düşəcək
13-09-2024, 01:22
Vəzifəli şəxsin qərarına təsir göstərmək adı ilə vətəndaşdan pul almaqda təqsirləndirilən vəkil həbs edilib
12-09-2024, 17:55
Həkimlər 14 bıçaq zərbəsi alan voronejlini xilas ediblər
11-09-2024, 12:46
Moskvada kanalizasiyada baş verən ölüm hadisələri ilə bağlı yeni müttəhimlər peyda ola bilər
11-09-2024, 12:37
İki nəfər ölüb, beş nəfər dəm qazından zəhərlənib
10-09-2024, 20:56
Mahaçqalada rinoplastika əməliyyatı zamanı tələbə ölüb
10-09-2024, 20:43
Mühafizəçi təcili yardımın gediş haqqının ödənilməsini tələb edib
10-09-2024, 20:38
Uşağı qaçırmaq cəhdi videoya düşüb
10-09-2024, 13:23
Müəssisədə kollektorun alışması nəticəsində bir nəfər ölüb
10-09-2024, 13:00
Sərxoş kişi bir qadın və üç uşağı girov götürüb
10-09-2024, 10:09
Beş qadın mövcud olmayan uşaqlar üçün ödəniş aldı
9-09-2024, 21:56
Kubanda məhkəmə kütləvi davanın 12 iştirakçısını həbs edib
9-09-2024, 21:45
Moskvada Patriarx gölündə atəş açan iki nəfər həbs edilib
9-09-2024, 11:36
Tələbə qızını bıçaqlayaraq öldürüb
8-09-2024, 17:11
Akkumulyator 9-cu mərtəbədən 6-cı sinif şagirdinin üzərinə düşüb
8-09-2024, 17:08
Çağırışçı əsgərin ölümü ilə bağlı iş xüsusi nəzarətə götürülüb
8-09-2024, 15:40
Kişi keçmiş arvadını vəhşicəsinə qətlə yetirməkdə şübhəli bilinir
8-09-2024, 12:51
Bağ evində baş verən yanğında 3 nəfər ölüb
8-09-2024, 12:30
Balıqçılar göldə bel çantasında cəsəd tapıblar
6-09-2024, 11:48
Moskvada əcnəbi üç qızı zorlamaqda şübhəli bilinib
6-09-2024, 10:55
Çantasında 6 kq narkotik vasitə gəzdirən şəxs saxlanılıb
5-09-2024, 18:46
Qızının qatilini bıçaqlamağa cəhd etdiyi üçün saxlanılıb
5-09-2024, 13:48
Ana yeni doğulmuş körpəni öldürməkdə şübhəli bilinir
5-09-2024, 13:40
Mahaçqalada qətlə yetirilən 31 yaşlı qadının meyiti tapılıb
5-09-2024, 13:31
62 yaşlı kişi uşaq istismarına görə saxlanılıb
4-09-2024, 20:39
Uşağı zorlamaqda və öldürməkdə ittiham olunub
3-09-2024, 20:04
İtkin düşən 12 yaşlı qız sağ-salamat tapılıb
3-09-2024, 09:06
Balta və oyuncaq avtomatla polisə hücum ediblər
2-09-2024, 22:16
Toy avtobusuna hücum edən 3 nəfər həbs edilib
2-09-2024, 14:12
Taksi sürücüsünü döyməkdə şübhəli bilinən şəxs saxlanılıb