Bütün xəbərlər
Qələbənin, qəhrəmanlığın və strateji zəfərin təcəssümü
Tarix: 22-11-2025 14:14 | Bölmə: Siyasət

                    


Kəlbəcər rayonunun 2020-ci il 25 noyabr tarixində döyüşsüz şəkildə Azərbaycana qaytarılması Vətən müharibəsində qazanılan Zəfərin mühüm mərhələsi idi
Kəlbəcər Qarabağ bölgəsinin Qərb hissəsində, Ermənistanla sərhəddə yerləşən, çətin relyefi, yüksək dağ keçidləri və Qarabağla Ermənistanı birləşdirən yolların kəsişməsində durması ilə xüsusi əhəmiyyət daşıyan rayondur. Bu rayonun nəzarəti uzun illər ərzində bölgədəki hərbi balansı müəyyən edən amillərdən biri olmuşdur. 1993-cü il 2 apreldə Kəlbəcərin işğalı Azərbaycan tarixinin ən faciəli hadisələrindən biri olmuşdur. Bu gün o ağır günlərin acısını xatırlamaq həm şəhidlərin xatirəsinə ehtiram, həm də bölgənin yenidən dirçəlişinə olan inamın göstəricisidir. Kəlbəcərin işğalı zamanı rayon əhalisi dəhşətli humanitar fəlakətlə üzləşdi. Dağlıq əraziyə malik bölgədən insanların çıxışı son dərəcə çətin olduğundan hadisələr ağır nəticələrə səbəb oldu. 511 dinc sakin öldürüldü, 321 nəfər əsir götürüldü və ya itkin düşdü. Dağ yolları hələ qarla örtülü olduğu üçün əhalinin böyük hissəsi kəndlərdən piyada çıxmağa məcbur qalmış, bir çoxu isə sərt iqlim və atəş altından çıxmağa çalışarkən həlak olmuşdur. Bu hadisələr beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən də kütləvi humanitar cinayət kimi qiymətləndirilmişdir.
Kəlbəcərin işğalı ilə rayonun bütün əhalisi – on minlərlə insan – öz yurdlarını tərk etməyə məcbur qaldı. Ailələr illər boyu yaşadıqları evlərdən didərgin düşdülər və uzun illər çadırlarda, yararsız binalarda, müxtəlif bölgələrə səpələnmiş vəziyyətdə yaşamalı oldular. Kəlbəcərdən didərgin düşən əhali Azərbaycanın 56 rayonunun 770-dən çox yaşayış məntəqəsində müvəqqəti məskunlaşdı. Bu fakt miqyasına görə ölkə tarixində ən geniş məcburi köçkünlük hadisələrindən biridir.
Kəlbəcər təkcə təbiəti ilə deyil, həm də qədim tarix və mədəniyyət abidələri, eləcə də zəngin kitabxana və muzey fondları ilə məşhur idi. İşğal zamanı bu irs məqsədli şəkildə məhv edildi və talan olundu. Ermənistan tərəfindən Kəlbəcərə qarşı aparılan dağıdıcı siyasət təkcə hərbi əməliyyat deyil, həm də mədəni soyqırımı idi. Abidələrin sökülməsi, muzey eksponatlarının oğurlanması, kitabxana fondlarının məhv edilməsi regionun tarixini silməyə yönəlmişdi. Xudavəng (Dadivank) monastırı, Alban abidələri, türbələr və digər mədəni irs nümunələri ya dağıdılmış, ya da təhrif edilmişdir. Bu obyektlərin bir çoxu tamamilə dağıdılmış, bir çoxunun avadanlığı isə Ermənistana daşınmışdır. Rayonun milyardlarla manatlıq maddi sərvəti talan edilmiş və geri qaytarılması mümkün olmayan maddi-mənəvi itkilər yaranmışdır.
2020-ci ildə Vətən müharibəsində Azərbaycannın qazandığı Zəfər nəticəsində Kəlbəcər döyüşsüz şəkildə azad edildi. Bu, həm tarixi ədalətin bərpası, həm də 1993-cü ildə başlayan faciənin sonu idi. Bu gün rayon öz əvvəlki həyatına qayıdır, genişmiqyaslı bərpa və quruculuq işləri aparılır. Kəlbəcər rayonunun 2020-ci il 25 noyabr tarixində döyüşsüz şəkildə Azərbaycana qaytarılması Vətən müharibəsində qazanılan Zəfərin mühüm mərhələsi idi. Bu hadisə Azərbaycan Ordusunun gücünü, Ali Baş Komandanlığın siyasi-hərbi iradəsini, döyüş meydanında əldə olunan strateji üstünlüyünü aydın şəkildə göstərirdi. Bu tarixi qələbəni rəsmi şəkildə təsdiqləmək, əsgər və zabitlərimizin fədakarlığını əbədiləşdirmək məqsədilə medalların təsisi mühüm hadisə kimi qiymətləndirilir.
25 Noyabr tarixinin Kəlbəcər şəhəri günü kimi qeyd olunması təkcə coğrafi və tarixi bir məkanın bayramı deyil. Bu gün Azərbaycanın Vətən müharibəsində qazandığı möhtəşəm Qələbənin və Kəlbəcərin azad olunmasının milli yaddaşdakı xüsusi yerini ifadə edir. 2020-ci ildə işğaldan azad edilən Kəlbəcər həm coğrafi mövqeyi, həm də hərbi-strateji üstünlükləri ilə Qarabağ savaşında həlledici rol oynamışdır.
Prezident İlham Əliyevin sərəncamları ilə Kəlbəcərin azad olunması uğrunda döyüş əməliyyatlarında iştirak edərək şəxsi igidlik və şücaət nümayiş etdirmişdir. Belə ki, 9455 Azərbaycan hərbçisi “Kəlbəcərin azad olunmasına görə” medalı ilə təltif olunmuşdur. Bu rəqəm təkcə statistik məlumat deyil – minlərlə qəhrəmanın xalq, dövlət və tarix qarşısında göstərdiyi xidmətin rəmzidir. Medal alanlar arasında Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrin şəxsi heyəti, Quru Qoşunları, Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbçiləri, Daxili Qoşunların zabitləri və gizirləri və Artilleriya, kəşfiyyat və təminat bölmələri yer alır. Onların hər biri Kəlbəcərin şimal yüksəkliklərinin alınmasında, strateji yolların bağlanmasında, düşmənin müdafiə xəttinin sıradan çıxarılmasında xüsusi rol oynamışdır.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin Kəlbəcərə mütamədi olaraq səfərlər edir. Bu səfərlər təkcə rəmzi gedişlər deyil — onlar Azərbaycanın tarixi ədalətinin bərpası, dövlət varlığının möhkəmləndirilməsi və regionun yenidən yaşayışa hazırlanması yönündə görülən sistemli işlərin bir parçasıdır. Bu səfərlər həm daxili auditoriyaya güclü mesaj verir, həm də beynəlxalq ictimaiyyətə göstərir ki, azad edilən torpaqlarda bərpa prosesi davam edir və Azərbaycan bu torpaqların gələcəyi üçün uzunmüddətli planlar qurur. Kəlbəcərə gəlməsi, dövlətin işğaldan azad edilmiş zonalarla bağlı ciddi niyyətini, bu torpaqların yenidən dirçəldilməsi planlarını simvollaşdırır. Bu səfərlər xalq üçün bir zəfər təntənəsi, həmçinin azad olunmuş torpaqlarda yaşayan və ya geri dönəcək sakinlər üçün ümid mənbəyidir.
Kəlbəcər həm mənəvi, həm strateji zonadır. Prezident İlham Əliyevin burada komando hərbi hissəsinin açılışına iştirakı ordunun bölgədə möhkəmlənməsinin göstəricisidir. Səfər zamanı Ali Baş Komandanın hərbi birləşmələrlə görüşməsi, onların ruh yüksəkliyinin saxlanılması məqsədini daşıyır. Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva 16 avqust 2021-ci ildə Kəlbəcərə səfər etmişlər. Bu səfərdə bir neçə mühüm layihənin təməli qoyulmuşdur. Toğanlı–Kəlbəcər–İstisu avtomobil yolunun planlaşdırılan tuneli üçün təməlqoyma mərasimi olmuşdur. Kəlbəcərdə yeni yaşayış komplekslərinin təməli: Prezident şəhər həyatının bərpasına diqqət göstərmişdir. İstisu qəsəbəsində su zavodu və başqa infrastruktur obyektləri üçün açılış və təməlqoymalar həyata keçirilmişdir. Bu səfər regionun yenidən qurulması ideyasını gücləndirdi və gələcək bərpa işlərinin startı kimi qiymətləndirildi.
25 Noyabr – Kəlbəcər şəhəri günü yalnız bir rayonun bayramı deyil — bu tarix Azərbaycanın Vətən müharibəsində qazandığı tarixi Zəfərin rəmzidir. Bu gün Kəlbəcər yenidən dirçəlir və Azərbaycanın dağlar qoynundakı bu möhtəşəm diyar öz tarixi ilə ayağa qalxır. Kəlbəcər xalqının doğma torpaqlarına qayıdışı bu tarixə yazılmış qaranlıq səhifəni işıqlandırır və yeni bir dövrün əsasını qoyur.

Ağayev Nəbi Baba oğlu,

K.Y.Fərəcova adına Elmi-Tədqiqat Pediatriya İnstitutunun PHŞ-nin Uşaq Bərpa Mərkəzinin Təsərrüfat bölmə müdiri
 



Baxış sayı: 58


Bölməyə aid digər xəbərlər
17-11-2025, 14:51 Tarixin dönüş nöqtəsi