18:16 / 20-04-2024
Türkiyə XİN Qazaxın 4 kəndinin qaytarılması ilə bağlı bəyanat yaydı
16:12 / 20-04-2024
Qadın yol polisi müfəttişini avtomobilini yedəklədiyi üçün döyüb
16:09 / 20-04-2024
Finlandiyanın baş naziri Aİ-dən Rusiya Federasiyası ilə bağlı sərhədə yaxın regionlar üçün pul istəyib
16:04 / 20-04-2024
Şimali Osetiya sərhədində ukraynalı casus saxlanılıb
16:01 / 20-04-2024
Varşava Minskə Volkov işi üzrə bir belaruslunun saxlanması barədə məlumat verməyib
15:56 / 20-04-2024
Qaribaşvili: "Gürcüstan Aİ-yə qəbul olunarsa, xarici agentlər haqqında qanuna yenidən baxılacaq"
13:33 / 20-04-2024
Cavanşir Məmmədov vəfat etdi
12:21 / 20-04-2024
Deputat İvlev: "Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Rusiyaya zərbələri NATO tərəfindən planlaşdırılıb"
12:16 / 20-04-2024
Mağaza sahibini şahidlərin gözü qarşısında güllələyib
12:12 / 20-04-2024
Moskvada keçirilən MMA turniri kütləvi dava ilə başa çatıb
12:05 / 20-04-2024
Soçidə şortikli turisti qarlı yamacdan xilas etmək 8 saat çəkib
12:00 / 20-04-2024
Ukraynanın qərbində hərbi geyimli şəxslər nəzarət-buraxılış məntəqəsində bir polisi güllələyiblər
23:47 / 19-04-2024
“İzvestiya”nın hərbi müxbiri Semyon Eremin Şimal Hərbi Dairə zonasında ölüb
23:25 / 19-04-2024
Uspenskayanın direktoru müğənninin səhhətinin pisləşməsi ilə bağlı yayılan xəbərləri təkzib edib
23:18 / 19-04-2024
Üç İsrail raketi İraq ərazisinə düşüb
23:11 / 19-04-2024
"Monako"nun baş məşqçisi Hütter: "Qolovin əsas oyunçudur"
23:05 / 19-04-2024
WP: Ukrayna Silahlı Qüvvələri anlayır ki, səfərbərlik mərmi aclığı fonunda heç nəyi dəyişməyəcək
22:58 / 19-04-2024
Finlandiyanın Baş naziri və AK rəhbəri rusdilli sakinlərlə ünsiyyətə vaxt tapmadı
22:50 / 19-04-2024
"Üç balina" ticarət kompleksinin təsisçisi Sergey Zuev vəfat edib
22:38 / 19-04-2024
NATO-nun baş katibi Ukraynanın Rusiya Federasiyasındakı hərbi obyektlərə zərbələrini qanuni hesab edir
22:30 / 19-04-2024
UEFA "Aston Villa"nın qapıçısı Martinesi Konfrans Liqasından kənarlaşdırıb
22:23 / 19-04-2024
Rusiya hökuməti dost olmayan ölkələrdən gələn pivə üçün gömrük rüsumlarını artırıb
22:01 / 19-04-2024
Fövqəladə Hallar Nazirliyi moskvalılara güclü küləklə bağlı xəbərdarlıq edib
21:54 / 19-04-2024
ABC: İsrail İrandakı nüvə obyekti yaxınlığında hava hücumundan müdafiə radarını vurdu
12:41 / 19-04-2024
"SUMQAYIT! ƏBƏDİ YAŞA" LAYİHƏSİ mərhum şair Sabir Sarvana həsr olunmuşdu
09:32 / 19-04-2024
Rusiya Müdafiə Nazirliyi Stavropol vilayətində "Tu-22M3" təyyarəsinin qəzaya uğradığını təsdiqləyib
09:27 / 19-04-2024
“Liverpul” “Atalanta”ya qalib gəlsə də, Avropa Liqasından kənarda qalıb
09:23 / 19-04-2024
"Bayer Leverkuzen" və "Roma" Avropa Liqasının finalına çıxmaq uğrunda mübarizə aparacaq
08:15 / 19-04-2024
Robert Vud: "Fələstin BMT-nin tamhüquqlu üzvü ola bilməz"
08:09 / 19-04-2024
Kuleba Kobaxidzeni Gürcüstanın “ukraynalaşması” ilə bağlı sözlərə görə tənqid edib
08:04 / 19-04-2024
Qadın 13 yaşlı oğluna bıçaqla hücum edib
07:59 / 19-04-2024
ABŞ Argentinaya müdafiə üçün 40 milyon dollar verir
07:53 / 19-04-2024
Əlcəzair Fələstinin BMT-yə üzvlüyü perspektivinə əmindir
07:49 / 19-04-2024
Ana və azyaşlı oğul yanğın nəticəsində ölüb
07:45 / 19-04-2024
İsrail İranda bir obyektə raket zərbəsi endirib
07:40 / 19-04-2024
Qəsdən adam öldürməkdə şübhəli bilinən şəxs tutulub
22:58 / 18-04-2024
Dövlət Departamenti: ABŞ Fələstinin BMT-yə daimi üzv kimi daxil olmasını dəstəkləməyəcək
22:52 / 18-04-2024
Makron: "Ukrayna üçün İsraillə eyni hava hücumundan müdafiə sistemi qurmaq mümkün deyil"
22:41 / 18-04-2024
CNN: Çad ABŞ-ı hərbi razılaşmanı pozmaqla hədələyir
22:32 / 18-04-2024
Zaxarova: "Kosovonun Avropa Şurasına daxil olmaq hüququ yoxdur"
Yaxşı elçiyə zaval yoxdur - Azərbaycanın üzünü ağ edən DİPLOMATLAR
Tarix: 07-07-2019 10:51 | Bölmə: Manşet
Ölkəmin və şəxsiyyətlərinin adlarının qarşısında 100 rəqimini və ondan sonra sıralanan rəqəmləri görəndə ürəyim göy səmada dalğalan üçrəngli bayrağımız kimi pırıl-pırıl titrəyir. Ötən il Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin (AXC) və Ordumuzun yaranmasının 100 ilini qeyd etmişdik. İndi o yüzildən bizə yadigar və miras qalan şanlı günlərin tarixləri gəlir. O şanlı tarixlərimizdən biri də AXC-nin diplomatiya tarixidir.
İllərdən 100 il keçib, günlərdən həmin gündür. Türk dünyasında, müsəlman Şərqində yenicə müstəqilliyini elan etmiş Azərbaycan adlı bir ölkə, bu torpağın yetişdirdiyi vətən fədailəri – Musa bəy Rəfiyev, Əhməd bəy Ağaoğlu, Məmmədhəsən Hacınski, Əlimərdan bəy Topçubaşov, Fətəli Xan Xoyski, Nəsib bəy Yüsifbəyli, Məmməd Yusif Cəfərov, Xəlil bəy Xasməmmədov, Əbdürəhman bəy Haqverdiyev, Adil Xan Ziyadxanov, İbrahim Əbilov, Yusif Vəzir Çəmənzəminli – banisi Məhəmməd Əmin Rəsulzadə olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin həm də ilk diplomatları oldular. AXC Milli Şurasının sədri M.Ə.Rəsulzadənin və M.H.Hacinskinin ən böyük xidmətlərindən biri Batum Konfransında Azərbaycanın mənafeyini ləyaqətlə müdafiə etmələri olmuşdu. Konfransda bağlanan “Osmanlı İmperator hökuməti ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti arasındak dostluq müqaviləsi” Azərbaycan Cümhuriyyətinin ərazi bütövlüyünün və təhlükəsizliyinin təmin edilməsinin əsasını qoydu. 1919-cu ildə AXC parlamentinin sədri Ə.M.Topçubaşovun Paris Sülh Konfransında iştirakı diplomatiya tariximizin ilk qızıl səhifəsini yazdı.
1919-cu ildə Bakıda 16 xarici dövlətin, o cümlədən ABŞ, Böyük Britaniya, Fransa, İtaliya, İsveç, İsveçrə, Belçika, İran, Polşa və Ukraynanın diplomatik nümayəndəlikləri fəaliyyət göstərib. 11 yanvar 1920-ci ildə Paris Sülh Konfransında Azərbaycanın müstəqilliyi de-fakto tanınandan sonra hökumət tərəfindən Qərbi Avropa və Amerikada Azərbaycanın diplomatik nümayəndəliklərinin təsis edilməsinə dair qanun layihəsi hazırlandı. Azərbaycanın ilk xarici işlər naziri Məmmədhəsən Hacınski təyin edildi. AXC-nin 1920-ci il yanvarın 11-də qalib dövlətlərin Ali Şurası tərəfindən de-fakto tanınması, hökumətin xarici işlər naziri F.X.Xoyskinin Sovet Rusiyası ilə apardığı danışıqlar onun diplomatiya tarixinin unudulmaz məqamlarına çevrildi.
Zaman türk dünyası ilə çox zaman qəddar davranıb. Müstəqilliyimiz qaranlıqlara qərq olandan sonra, Sovet İttifaqında yaşamağa məhkum olduq. Lakin Azərbaycan torpağı, Azərbaycan anaları dövrün hər zamanında bu Vətənin, bu torpağın qədrini bilən, təəssübünü çəkən övladlar doğub. Azərbaycan SSRİ-nin tərkibində də işıqlı diplomatlar yetişə bildi. Həmin dövrün qanunlarına görə bizim diplomatiyamız aktiv-siyasi diplomatiya olmasa da, ölkəmizin mədəniyyəti, ədəbiyyatı, iqtisadiyyatı, tədris-təhsil sistemində alt qatla diplomatiyada öz dəsti-xəttimizi yaza bildik.
SSRİ Xarici İşlər Nairliyinin tərkibində işləyən azərbaycanlılar diplomat kimi dünyanın yaxın - uzaq ölkələrində çalışdılar. Harada oldularsa, bir azərbaycanlı izi qoya bildilər.
Yazımın bu məqamında, ötən il İndoneziyada qonağı olduğumuz Səid İrandostun kiçik, lakin mənaca çox ağır yükü olan bir xatirəsini yenidən xatırlamaq istəyirəm:
“1979-cu il idi. Təbrizdən İsveçin Uppsala şəhərinə ali təhsil almağa gəlmişdim. Bir gün qəzetdə elan oxudum ki, Azərbaycan Sovet Respublikasından buraya konsert verməyə böyük mahnı və rəqs ansamblı gəlir. Bizim olduğumuz şəhərdə də konsert verəcəklər. Gedib bilet aldım. Rəşid Behbudov, Zeynəb Xanlarova, Məmmədbağır Bağırzadəni üz-üzə görəcəkdim. Bu vaxta qədər onların səslərini radioda eşidib, üzlərini görməmişdim. Azərbaycan eşqli bir insan üçün bundan bötyük xoşbəxtlik ola bilməzdi. Konsert zalı ağzınacan dolu idi. İsveçlilər də gəlmişdilər tamaşaya. Arada gözüm boylu-buxunlu cavan bir kişiyə sataşdı. Bakıdan olduğunu bildim. Həvəslə ona yaxınlaşıb tanış oldum. Dedi ki, o, bu ansamblın rəhbəri kimi gəlib. Dedim ki, gəlib oteldə də sizinlə söhbət etmək istəyirəm. Razılaşdıq. Bir Allah bilir ki, səhəri dirigözlü açdım. Həyatımda ilk dəfə Şimali Azərbaycandan olan insanla üz-üzə, göz-gözə söhbət edəcəkdim. Bir qutu şokalad da alıb, səhər saat 7-8 radələrində getdim onların qaldığı otelə. Zəng vurdum. Lobiyyə düşdü, hardasa yarım saat söhbət etdik. O zamandan qəlbimdə o işıqlı insanı - İbrahim Hacıyevi bir xoş xatirə kimi hər zaman yaşatdım. 2008-2010-cu illər idi. Tailanddan İndoneziyaya rəsmi görüş üçün gəlirdim. Qardaşım mənə zəng vurub dedi ki, “Səid, Azərbaycan İndoneziyada təzə səfirlik açıb. Oradakı səfirin adı da İbrahim Hacıyevdir. Bu, bizim 1979-cu ildə gördüyümuz kişi olmaya? Bir maraqlan”. Cakartada oteldə yerləşəndən sonra Azərbaycan səfirliynə telefon açdım. Bir kişi dəstəyi qaldırdı. İngilis dilində özümü təqdim edib, səfiri soruşdum, onunla görüşmək istəyimi bildirdim. Birdən dəstəyin o üzündəki adam da ingilis dilində “İsveçdən olan Səid İrandost?”- deyə soruşdu. Özümü təsdiq etmək əvəzinə çaşbaş qalıb “Siz həmin İbrahim Hacıyevsiniz”- deyə, yenə sual etdim. Dedi, “Əlbəttə”. Dedim ki, “Siz məni necə unutmamısınız?”. Dedi ki, “Necə ki, sən unutmamısan, eləcə də mən səni unutmamışam. Necə ola bilər ki, sən məni unutmayasan, mən səni unudam?!”.
İlk görüşümüzdən 30 il keçmişdi. Hələ lap gənc ikən etdiyim seçimimdə, hissiyatımda yanılmamışdım. Mən adi bir gənc tələbəni hələ sovet illərində belə böyük bir mənsəb sahibi olan İbrahim Hacıyev xatirində saxlamışdı. O gündən yaranan əlaqələrimiz indi də davam edir. Mən çox sevinirəm ki, doğma Azərbaycanımızı uzaqlarda belə mötəbər, tərbiyəli və peşəkar, ciddi, işini bilən bir diplomat təmsil edir”.
1991-ci ildə Müstəqilliyimizi bərpa edəndən sonra təcrübəsizlik və peşəkarlığın olmaması üzündən ərazi bütövlüyümüz yenidən pozuldu. Müstəqilliyimiz bizə torpaqıarımızın itirilməsi bahasına başa gəldi. Eyni ilə 1918-ci il may ayının 28-də olduğu kimi. O zaman da Müstəqilliyimizi əldə edək deyə, böyük güclər İrəvanı bizdən alıb ermənilərə verməklə Qafqazda ömürük bir münaqişə ocağı yaratdılar. Tarix təkrar olundu. Lakin tarixin kələfinin düyünə düşdüyü məqamlarda müqəddəs və sirli Azərbaycan torpağı, Göy Tanrısı bu yerləri qorumaq üçün hər zaman kiməsə izn verir ki, ölkəyə sahib çıxsın. Həmin qarışıq və keşməkeşli zamanda Heydər Əliyevin hakimiyyətə dönüşü həm də diplomatiyamızda yeni bir dönüş yaratdı.
Heydər Əliyev Azərbaycanın xarici doktrinasını müəyyən etməklə, neft diplomatiyasını diplomatik gedişlərin lokomotivinə, təbii resurslarımızı siyasi resurslara çevirdi. Amerika, İngiltərə, Almaniya, Türkiyə, Rusiya, Çin, Yaponiya və digər siyasi gücü olan ölkələrlə eyni masa arxasında oturub, ölkəmizin təhlükəsizliyinin təminatının əsası olacaq iri miqyaslı transmilli layihələrimizin danışıqlarını apararaq, nəticə əldə etdi. Ölkəmizin maaddi maraqlarına ortaqlıq yaratdı. Mənim taleyimin 10 illik bir kəsimi ölkəmizdən kənarda diplomatlarla birlikdə işləməyə təsadüf edir. Peşəm jurnalist olduğundan Mərkəzi Asiyada işləyəndə və dünyanın başqa ölkələrində keçirilən beynəlxalq simpozium və konfranslarda diplomatlarımızı müşahidə etmişəm. Belə qənaətə gəlmişəm ki, kolxoz sədrindən diplomat olmaz. Diplomat təpədən dırnağa, bədənindəki damarları ilə Vətəni hiss etməlidir. Geyimi, danışığı, açdığı süfrəsi, ləyaqəti, keçirdiyi görüşləri, ailəsi və ətrafında cəmlədiyi kollektivi ilə Azərbaycanı təbliğ etməlidir.
Ölkənin maraqlarını təmsil etmək, gələn təhlükəni görmək, vaxtında qərar vermək həm də diplomatik intuisiya məsələsidir. Bu gün ölkəmizin xaricdə qazandığı uğurlarında ləyaqəti olan diplomatlarımızın hər birinin rolu var.
Vətənimizin başının üstünü alan qara buludlar, uzun illərdən bəri erməni hərbi birləşmələrinin etdiyi təcavüzlər, işğal olunmuş ərazilər barəsində hazırlanan hüquqi sənədlərin hər birində diplomatlarımızın dəsti-xətti var. O dəsti-xəttin gücüdür ki, BMT Qarabağ Probleminin həlli məsələsində 4 qətnamə qəbul edib.
Diplomatiyada qazandığımız uğurumuzun bir səbəbi də dünyanın ən nüfuzlu diplomatlarını yetişdirən MQİMO-nun məzunu, Heydər Əliyevin siyasi məktəbini keçmiş Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin çoxşaxəli gedişləridir. Azərbaycan dövlətinin yeni strategiyası, yeni diplomatik gedişləri prezidentimiz, Ali Baş Komandan İlham Əliyev tərəfindən müəyyənləşdirilmiş, ardıcıl, proqnozlaşdırılan və müstəqil siyasət şəklində təsbit edilir. Bir çox inkişaf etmiş ölkələrdən fərqli olaraq, bizim siyasi addımlarımız 5 il üçün deyil, uzunmüddətli bir uzaqgörənliklə, ən azı 50 il sonraya hesablanır.
Bəs bu dostluq körpüsünü yaradanlar kimlərdir? Ədəbiyyatımızı, tariximizi, mədəniyyətimizi də göz bəbəyi kimi qoruyub, böyük və kiçik dövlətlərin içərisində diplomatik fəaliyyət göstərən diplomatlarımız, FÖVQƏLADƏ VƏ SƏLAHİYYƏTLİ SƏFİRlərimiz!!!
Bu şərəfli və gərəkli, həm də ki, siyasi yüklü peşəni yerinə yetirən, 1991-ci ildən sonra Müstəqil Azərbaycanın diplomatiya tarixinə adlarını yazan bir neçə hörmətli səfirimizin adnı bu gün çəkməyim yerinə düşər.
Bu gün Azərbaycan 183 xarici ölkə ilə diplomatik əlaqələrə malikdir. Azərbaycanın 59 ölkədə səfirliyi, 9 şəhərdə baş konsulluğu, 17 ölkədə fəxri konsulluğu, 19 beynəlxalq təşkilat yanında nümayəndəliyi fəaliyyətdədir.
Həsən Həsənov. 1992-ci il aprelin 2-dən Azərbaycan Respublikasının BMT yanında daimi nümayəndəsi və fövqəladə və səlahiyyətli səfiri kimi fəaliyyətə başlayıb. Sonra səmərəli işi nəzərə alınaraq, 1993-cü ilin sentyabrında onu bu vəzifəyə təkrarən təyin ediblər. BMT-də işlədiyi müddətdə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi ilə bağlı, yuxarıda adını çəkdiyim 4 qətnaməni təsdiq etdirib. Daha sonra, 1993-1998-ci illərdə Azərbaycanın xarici işlər naziri vəzifəsində işləməklə Cümhuriyyət sələflərinin yolunu şərəflə davam etdirib. Həsən Həsənov həm də Müstəqil Azərbaycan Respublikasının ilk fövqəladə və səlahiyyətli səfiri olmaqla yanaşı, həm də ilk Baş naziri kimi tarixə düşüb.
O bu gün ölkəmizin Polşa Respublikasındakı səfiridir. Azərbaycanın gizlin tarixləri haqqında yazdığı əsərlər isə respublikamızın mənəvi sərvətinə çevrilib.
Namiq Abbasov. Azərbaycan vətəndaşları və siyasətçilərin yaddaşında daha çox eks-milli təhlükəsizlik naziri kimi qalmış general Namiq Abbasov, xidməti vəzifəsindən ayrıldıqdan sonra, 2004-2012-ci illərdə ölkəmizin Özbəkistandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri işləyib. Tale elə gətirdi ki, mən Azərbaycan Televiziyasının Mərkəzi Asiya və Qazaxıstanda xüsusi müxbir postunun rəhbəri işlədiyim zaman kəsiyində bu böyük insanla tez-tez görüşməli oldum. Vətən təəssübünü bu qədər çəkən, vətəndaşına bu qədər dəyər verən bir insanı tanıdığıma görə Tanrıya çox minnətdaram. Onun Daşkənddəki səfirliyimizdə Özbəkistan dövləti ilə qurduğu incə əlaqələr, səfirlikdə qurduğu iş üsulu, həyat tərzi, alicənablığı və toxgözlüyü komandasında çalışan hər kəs üçün nümunə oldu. Şərqin bu incə yerində incə məsələləri elə düzüb-qoşdu ki, hər iki qardaş xalq onun əməyindən qazandı. Səfirliyin binasında olan hər kəs onun öyüdlərindən, məsləhətlərindən bir işıq aldı. Azərbaycan diasporunu təmsil edən, burada yaşayan hər bir azərbaycanlıya səfirliyin qapıları doğma evi kimi açıq oldu. Abır, həya, ləyaqət timsalı kimi hər bir azərbaycanlının ürəyində özünə heykəl ucaltdı.
Eldar Həsənov. Azərbaycan Respublikasının Baş prokuroru vəzifəsindən getdikdən sonra, 2001-ci ilin mart ayında ölkəmizin Rumıniyadakı səfiri təyin edilib. Azərbaycan Respublikasının Cənub-Şərqi Avropa regionunda ilk səfirliyi onun fəaliyyəti ilə bağlıdır. Cənab Eldar Həsənovun fəaliyyəti ilə bağlı 2016-cı ilin noyabr ayında Bosnya və Hersoqovinada səfərdə olarkən aldığım müsahibədən bəzi sitatları bu yazıya da əlavə edirəm.
“Diplomatiyanın özü hüquqi sənədlərlə tənzimlənir. İstər dövlət idarəsində, istər diplomatik sahədə çalışanda gərək insan ilk növbədə dövlətçiliyə bağlı olsun. Ən vacibi isə odur ki, qanınla, canınla, varlığınla torpağını, Vətənini sevəsən. Vətənin daşı olmağı bacarasan. Vətəninin tarixini, musiqisini, incəsənətini bilməyincə, ən incə bir xalçasının naxışından xəbərin olmayınca, xarici dövlətlərdə həmsöhbətinlə ünsiyyət yarada bilməzsən...
Dövlətimizin xarici siyasət kursu mövcuddur. O kursu həyata keçirmək üçün ətrafımda olan peşəkar diplomatların köməyi ilə dövlətimiz, millətimiz adına nəyəsə nail ola bilmişik. Azərbaycan dövləti indi xarici siyasətini özü müəyyən edir. O siyasəti korrektə etmək, istiqamətləndirmək ölkəmizin Prezidentinin səlahiyyətindədir. Biz sadəcə icraçıyıq. Qalan hissəsi vicdana yönəlir. Vicdanlı icra isə məsuliyyətli və yaradıcı icradır. Bu işdə prioritet olan üstün tərəflərin həyata keçirilməsi isə xüsusi diplomatik peşəkarlıq tələb edir. Mən də bunu bu ötən illərdə oxuduğum kitablardan, tanış olduğum ölkələrin diplomatik təcrübələrindən yararlanmaqla həyata keçirməyə çalışıram. Bu işdə də payıma icraçılıq düşüb. Bu məsələdə də siyasi qərar dövlətimizə məxsusdur...
Dunay çayı sahillərində Üzeyir Hacıbəyovun adına böyük bir abidə kompleksi ucaltdıq ki, mədəniyyətimizdən xəbərləri olsun, necə olsa da, bosniyalılarla kökümüz eynidir. Türk kökənliyik. Bunun ardınca Musiqi Akademiyasında Üzeyir bəyin adına təqaüd təsis etdik. Montenoqronun Kral Parkında isə Hüseyn Cavidin heykəlini ucaltdıq…
Sarayevonın Dobrını çayı sahilində yerləşən Dostluq parkında hər iki millətin soyqırımını, Srebrennitsa və Xocalı soyqırımlarını əks etdirən baş-başa vermiş qoşa ana heykəllərinin ucaldılması… bunların hamısı bizim kimliyimizi, tariximizi, mədəniyyətimizi, müasirliyimizi, ən yaxın tariximizdə baş verən faciələrimizi və həqiqətlərimizi ortaya qoymağa imkan verir”.
Eldar Həsənov 2013-cü ildən Azərbaycan Respublikasını 3 ölkədə - Serbiya, Monteneqro və Bosniya və Herseqovinada fövqəladə və səlahiyyətli səfiri kimi təmsil edir.
Rəşad Məmmədov. Azərbaycanın Qazaxıstandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri. Cənab Məmmədovla ilk görüşümüz Aktau şəhərində baş tutmuşdu. Aktauda Baş konsulluq yaradılsa da, nə binamız, nə yerimiz var idi. Oturmağa stol da yox idi. Lakin qısa müddət ərzində gənc diplomat, baş konsulun səyləri nəticəsində diplomatik korpus üçün gözəl bir bina quruldu. Manqistau vilayəti onun işlədiyi dövrdə qeyri-neft sektoru sahəsində Azərbaycan dövlətinin əsas tərəfdaşına çevrildi. Manqistau vilayətində Azərbvaycanın investorluğu ilə gəmi təmiri, plastik-boru, poladtökmə, transfarmator zavodları quruldu. Transmilli dəmir və dəniz yollarının layihələrinin hazırlanmasında onun da imzası gələcək tarixə yadigar qalacaq. Rəşad Məmmədovun Azərbaycan adına keçirdiyi möhtəşəm tədbirlər baş konsul işlədiyi ölkədəki siyasi və dövlət xadimləri ilə yanaşı, azərbaycanlı həmyerlilərimizin də yaddaşına yazıldı. Qərbi Qazaxıstanda monolit bir diaspor yaratdı. Onun baş konsul olduğu müddətdə bütün sənədsiz azərbaycanlılar təkcə dövlət rüsümu ödəməklə Aktau şəhərində Azərbaycan pasportu ala bildilər. Azərbaycan pasportunu yaşayıb –işlədikləri ölkənin səfirlik və konsulluğunda əldə etmək kimi gözəl bir ənənənin əsasını qoydu. Azərbaycan prezidenti onun bu əzmkarlığını görüb, daha yüksəyə - Qazaxıstandakıı səfirliyimizə göndərdi. Nəticədə R.Məmmədov Azərbaycan və Qazaxıstan arasındakı dostluq və əməkdaşlıq əlaqələrinə yeni impuls gətirdi. Astanada ölkəmizin Böyük elçisi kimi fəaliyyətə başlayandan sonra, Azərbaycanın ən böyük şirkətləri qardaş ölkədə fəaliyyətə başladı, ən böyük investisiya layihələri burada reallaşdı. Bu layihələrin uğurla həyata keçirilməsi səfirliyin düzgün koordinasiyası və düzgün qəbul etdiyi qərarlarla bağlıdır. Azərbaycanın erməni qəsbkarları tərəfindən işğal olunmuş ərazilərində baş verən həqiqətləri Qazaxıstanın adlı-sanlı ali təhsil müəssiələrində tələbələr qarşısında oxuduğu mühazirələrdə dilə gətirməklə, tariximizi, mədəniyyətimizi və ədəbiyyatımızı qazaxıstanlı gənclərə tanıtdı. 2016-cı ilin aprel ayındakı Aprel döyüşləri ərəfəsində Azərbaycan səfirliyi Mərkəzi Asiya Respublikalarının kütləvi informasiya vasitələri üçün mətbuat mərkəzinə çevrildi. Qazaxıstan prezidentinin Azərbaycana uğurlu səfərlərini təşkil etdi. Hazırladığı hər bir layihə, fikirləşdiyi hər yeni ideya dostluğa, əməkdaşlığa bir yeni naxış vurdu. Azərbaycan xalqının nümayəndələrinin nüfuzunu qorudu. Bu gün də Qazaxıstanda yaşayan, doğulan, işləyən azərbaycanlı həmyerlimiz ağrılı bir işləri olanda, sevincli anları olanda yanlarında səfir Rəşad Məmmədovu görürlər. Qazaxıstanda yaşayan 300 minlik azərbaycanlı ona güvənir və inanı. O baş konsul olanda da, hazırda səfir kimi fəaliyyət göstərdiyi məqamda da günlərini kabinetdə keçirmir. Qazaxıstanın 17 vilayətini bir-bir gəzib, bu ellərdə yaşayan həmyerlilərimizlə görüşüb, dərdlərini və problemlərini dinləyir. Və hətta bəzi yerlərdə belə bir mesaj da verib ki, mənim vətəndaşıma kəm baxsanız, qarşınzda Azərbaycan dövlətini görəcəksiniz. Bu jest dövlətimizin vətəndaşına verdiyi dəyərdir.
Uzun illərdir ki, tez-tez qardaş Qazaxıstana səfərlərim olur. 2017-ci ildə Qazaxıstanın milli lideri, Elbaşı Nursultan Nazarbayevin həyatından bəhs edən “Həyat yolu” kitabını Azərbaycan dilinə tərcümə etdim. Diplomat Rəşad Məmmədov bu kitabın təqdimatının ən yüksək səviyyədə keçirilməsini təşkil etməklə iki qardaş xalqın dostluq və qardaşlığına yeni bir tövhə verdi . Onun belə diplomatik gedişləri saya gəlməz. Bu əzmkarlığın və şəxsi ləyaqət keyfiyyətlərinin nəticəsidir ki, Azərbaycanı təkcə Qazaxıstanla deyil, bu ölkədə fəaliyyət göstərən digər ölkələrin və xalqların nümayəndələri ilə də dost edib. Rəşad Məmmədov Azərbaycan diplomatiyasının uğur düsturunu özündə cəmləşdirən nümunə olacaq bir Vətən oğludur.
Bura qədər yazdıqlarım şəxsən tanıdığım dipolmatlarımız haqqında layiq olduqlarının bir neçə cümləsi idi. Yazını fəaliyyətlərini xarici və yerli mətbuatımızdan izlədiyim elçilərimizli öyməklə davam etdirirəm.
Pərviz Şahbazov. Bu sırada yeri əvvəlcə hazırda Azərbaycan Respublikasının Energetika naziri vəzifəsində çalışan Pərviz Şahbazovla başlamaq istəyirəm. Onun diplomatik fəaliyyəti gənclik illərindən başlayır. 1998-2001-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının Avstriyadakı səfirliyində müşavir olub. 2005-ci ilin avqust ayından Azərbaycanın Almaniyadakı fövqaladə və səlahiyyətli səfiri işlədi. Ötən il Energetika naziri təyin olunana kimi, onun da adı yaxşı mənada Almaniya qəzetlərindən düşmədi. Pərviz Şahbazovun fəaliyyətini izləyəndə hər zaman belə fikirləşirdim ki, sənə çörək verən kişinin çörəyi halalın olsun. Zamanında Almaniya-Azərbaycan münasibətlərini fərqli bir səviyyəyə çatdırdı. Onun diplomatik gedişləri sayəsində istər iqtisadi, istərsə də siyasət sahəsində ikitərəfli əməlkdaşlıq müqavilələri imzalandı. Almaniyada yaşayan çoxsaylı azərbaycanlılar onu özlərinə böyük bildilər, ən çətin sualların cavabını tapmaq üçün səfirliyimizin qapısını döydülər. Çünki burada onların dərdlərinə şərik ola biləcək, Vətəni təmsil edən bir etibarlı elçimiz var idi. İndiki işində də ona uğur arzu edirəm.
Məmməd Əhmədzadə. Küçələri, dalanları, hətta həyat tərzi bizimkilərə oxşayan italiyalılar onu çox sevirlər. İtaliya və Azərbaycan arasında ölkələrimiz arasında siyasi, iqtisadi və mədəni əlaqələrin daha da inkişafı və xalqlarımızın bir-birinə daha da yaxınlaşması istiqamətində bu qədər isti olması və intensivləşməsi Məmməd Əhmədzadənin əməyinin nəticəsidir. Bu gün İtaliyada təhsil alan hər bir azərbaycanlı gənc böyük elçiliyimizi özlərinin Vətəni hesab edir. Elə bir qəzet, elə bi jurnal, elə bir televiziya yoxdur ki, zəngin Azərbaycan mədəniyyətini işıqlandırmasın. İtaliyada bu gün dəyərli bir diplomat fəaliyyət göstərir.
Rəhman Mustafayev. Azərbaycanın Fransadakı fövqəladə və səlahiyyətli səfirinin bəxti bir də onda gətirib ki, burada o, Cümhuriyyət diplomatlarının məzarını tez-tez ziyarət edir. Diplomatiya tariximizin 100 ilini qeyd etdiyimiz o şərəfli insanların ruhu ona güc verir ki, bütün əzmini düşmən erməni lobbisinin çox olduğu bir ölkədə əzmlə yerinə yetirə bilsin. Tarix təzadlar, zərurət və qanunauyğunluqlardan yaranır. Diplomatiya uğurumuzun 100 illiyində Fransada Müstəqil Azərbaycanı təmsil etməyin özü böyük səadətdir.
Daşqın Şikarov. Onu Azərbaycan mətbuatı və jurnalistlər Pakistanda fövqəladə və səlahiyyətli səfiri olandan sonra tanıdı. Bir çox ilklərə imza atdı. Azərbaycanla əbədi dost olan Pakistanda Daşqın Şikarov dövlətimizi çox ləyaqətılə təmsil etdi. Pakistanın ən mötəbər orden və medallarına layiq görüldü. Müdafiə sistemimiz, Ordumuz, vətənimiz üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən ikitərəfli müqavilələrdə onun da imzası var. Daşqın Şikarov diplomatiya sahəsində fəaliyyət göstərdiyi illərdə öz sahəsinin peşəkarı olmaqla yanaşı, ölkəmiz haqqında daha dolğun və obyektiv məlumatların yayılmasında fəal iştirak etdi. Azərbaycan xalqına qarşı törədilmiş Xocalı soyqırımının Pakistanda dövlət səviyyəsində tanınmasında, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi fonunda haqlı mövqeyimizi səfir işlədiyi Birləşmiş Ərəb Əmirliyində də təbliğ etməklə müstəsna xidmətlər göstərdi. Bu xidmətləri nəzərə alınaraq, 2012-ci ildə “Vətənə xidmətə görə” ordeni ilə təltif edildi.
Tahir Tağızadə. Azərbaycanın Böyük Britaniyadakı səfiri. Müsahibələrindən birində belə deyir: “Bu gün Azərbaycanın xəritədə harada yerləşdiyini bizdən heç kim soruşmur. Bu, mənim daha öncə səfir olduğum Çexiyada da belə idi, Britaniyada da belədir. Təkcə son bir ay ərzində Azərbaycanla bağlı materiallar çəkmək üçün istər bütün dünyada, istərsə də Britaniyanın özündə kifayət qədər böyük nüfuza malik bir neçə telekanalın çəkiliş qrupu səfirliklə əlaqə saxlayıb. Bu sıraya hətta regiona səfər etmək, çəkiliş aparmaq niyyətində olan həvəskar qruplar da qoşulmaqdadır. Mənim üçün çox ruhlandırıcı haldır ki, həmin çəkilişlərin əsas mövzusu energetikaya deyil, məhz nəqliyyat, turizm, kənd təsərrüfatı, mədəniyyət, tarix və bu kimi digər sahələrə aiddir. Mənə elə gəlir ki, bizim Britaniya ilə ikitərəfli əlaqələrimiz diversifikasiya prosesindən keçdiyi kimi, eyni şəkildə də Azərbaycan anlayışı Britaniya cəmiyyəti üçün energetikadan çox daha geniş bir fenomenə çevrilməkdədir. Düzdür, öncədən də dediyim kimi, burada Azərbaycan anlayışını yaratmağa ehtiyac yoxdur. Britaniyalılar Azərbaycan haqqında məlumatlıdırlar. Sadəcə, həmin anlayışı diversifikasiya etmək, Azərbaycanın tanınmamış tərəflərini Britaniya cəmiyyətinə tanıtmaq məqsədi daşıyırıq”. Mükəmməl bir diplomatın üzərinə düşən vəzifələrindən bir neçəsini sadalayan elçimizin səyi nəticəsində Oksford Universitetində yerləşən məşhur Bodley (Bodleian) kitabxanalarının birinə Nizami Gəncəvinin adı verilib.
Adını böyük ehtiramla çəkdiyim səfirlərimizlə yanaşı, digər diplomatları - Aynurə Şükürovanı, Günel Nağıyevanı, Akif Əliyevi, Vüqar İbrahimovu, Elxan Zeynalovu təbrik edirəm. Siz uzaqlarda Vətəni təmsil etmək üçün əməyinizi əsirgəmirsiniz. Bəzən Vətən üçün, doğmalarınız üçün burnunuzun ucu göynəyir. Lakin hər biriniz “Öncə Vətəndir”- deyib, bu darıxmaqlığı unudursunuz. Uzaqları bizə yaxın və doğma edirsiniz. Hər biriniz Cümhuriyyət tariximizdən bizə dəyərli miras qalan diplomatiyamızı ümummilli lider Heydər Əliyevin cızdığı xarici siyasət xəttinin xələfi İlham Əliyevin ən yaxın yardımçılarısınız.
Dünyanın harasında olsanız, işiniz ASAN olsun, Vətənimin üzü ağ, alnıaçıq elçiləri!!! Nə xoş bəxtniz var ki, bu 100 ilin tarixinə əməlinizlə adınızı yazdınız. Məqamınız qutlu olsun!!!
Modern.az
Baxış sayı: 505
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 07-07-2019 10:51 | Bölmə: Manşet
Ölkəmin və şəxsiyyətlərinin adlarının qarşısında 100 rəqimini və ondan sonra sıralanan rəqəmləri görəndə ürəyim göy səmada dalğalan üçrəngli bayrağımız kimi pırıl-pırıl titrəyir. Ötən il Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin (AXC) və Ordumuzun yaranmasının 100 ilini qeyd etmişdik. İndi o yüzildən bizə yadigar və miras qalan şanlı günlərin tarixləri gəlir. O şanlı tarixlərimizdən biri də AXC-nin diplomatiya tarixidir.
İllərdən 100 il keçib, günlərdən həmin gündür. Türk dünyasında, müsəlman Şərqində yenicə müstəqilliyini elan etmiş Azərbaycan adlı bir ölkə, bu torpağın yetişdirdiyi vətən fədailəri – Musa bəy Rəfiyev, Əhməd bəy Ağaoğlu, Məmmədhəsən Hacınski, Əlimərdan bəy Topçubaşov, Fətəli Xan Xoyski, Nəsib bəy Yüsifbəyli, Məmməd Yusif Cəfərov, Xəlil bəy Xasməmmədov, Əbdürəhman bəy Haqverdiyev, Adil Xan Ziyadxanov, İbrahim Əbilov, Yusif Vəzir Çəmənzəminli – banisi Məhəmməd Əmin Rəsulzadə olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin həm də ilk diplomatları oldular. AXC Milli Şurasının sədri M.Ə.Rəsulzadənin və M.H.Hacinskinin ən böyük xidmətlərindən biri Batum Konfransında Azərbaycanın mənafeyini ləyaqətlə müdafiə etmələri olmuşdu. Konfransda bağlanan “Osmanlı İmperator hökuməti ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti arasındak dostluq müqaviləsi” Azərbaycan Cümhuriyyətinin ərazi bütövlüyünün və təhlükəsizliyinin təmin edilməsinin əsasını qoydu. 1919-cu ildə AXC parlamentinin sədri Ə.M.Topçubaşovun Paris Sülh Konfransında iştirakı diplomatiya tariximizin ilk qızıl səhifəsini yazdı.
1919-cu ildə Bakıda 16 xarici dövlətin, o cümlədən ABŞ, Böyük Britaniya, Fransa, İtaliya, İsveç, İsveçrə, Belçika, İran, Polşa və Ukraynanın diplomatik nümayəndəlikləri fəaliyyət göstərib. 11 yanvar 1920-ci ildə Paris Sülh Konfransında Azərbaycanın müstəqilliyi de-fakto tanınandan sonra hökumət tərəfindən Qərbi Avropa və Amerikada Azərbaycanın diplomatik nümayəndəliklərinin təsis edilməsinə dair qanun layihəsi hazırlandı. Azərbaycanın ilk xarici işlər naziri Məmmədhəsən Hacınski təyin edildi. AXC-nin 1920-ci il yanvarın 11-də qalib dövlətlərin Ali Şurası tərəfindən de-fakto tanınması, hökumətin xarici işlər naziri F.X.Xoyskinin Sovet Rusiyası ilə apardığı danışıqlar onun diplomatiya tarixinin unudulmaz məqamlarına çevrildi.
Zaman türk dünyası ilə çox zaman qəddar davranıb. Müstəqilliyimiz qaranlıqlara qərq olandan sonra, Sovet İttifaqında yaşamağa məhkum olduq. Lakin Azərbaycan torpağı, Azərbaycan anaları dövrün hər zamanında bu Vətənin, bu torpağın qədrini bilən, təəssübünü çəkən övladlar doğub. Azərbaycan SSRİ-nin tərkibində də işıqlı diplomatlar yetişə bildi. Həmin dövrün qanunlarına görə bizim diplomatiyamız aktiv-siyasi diplomatiya olmasa da, ölkəmizin mədəniyyəti, ədəbiyyatı, iqtisadiyyatı, tədris-təhsil sistemində alt qatla diplomatiyada öz dəsti-xəttimizi yaza bildik.
SSRİ Xarici İşlər Nairliyinin tərkibində işləyən azərbaycanlılar diplomat kimi dünyanın yaxın - uzaq ölkələrində çalışdılar. Harada oldularsa, bir azərbaycanlı izi qoya bildilər.
Yazımın bu məqamında, ötən il İndoneziyada qonağı olduğumuz Səid İrandostun kiçik, lakin mənaca çox ağır yükü olan bir xatirəsini yenidən xatırlamaq istəyirəm:
“1979-cu il idi. Təbrizdən İsveçin Uppsala şəhərinə ali təhsil almağa gəlmişdim. Bir gün qəzetdə elan oxudum ki, Azərbaycan Sovet Respublikasından buraya konsert verməyə böyük mahnı və rəqs ansamblı gəlir. Bizim olduğumuz şəhərdə də konsert verəcəklər. Gedib bilet aldım. Rəşid Behbudov, Zeynəb Xanlarova, Məmmədbağır Bağırzadəni üz-üzə görəcəkdim. Bu vaxta qədər onların səslərini radioda eşidib, üzlərini görməmişdim. Azərbaycan eşqli bir insan üçün bundan bötyük xoşbəxtlik ola bilməzdi. Konsert zalı ağzınacan dolu idi. İsveçlilər də gəlmişdilər tamaşaya. Arada gözüm boylu-buxunlu cavan bir kişiyə sataşdı. Bakıdan olduğunu bildim. Həvəslə ona yaxınlaşıb tanış oldum. Dedi ki, o, bu ansamblın rəhbəri kimi gəlib. Dedim ki, gəlib oteldə də sizinlə söhbət etmək istəyirəm. Razılaşdıq. Bir Allah bilir ki, səhəri dirigözlü açdım. Həyatımda ilk dəfə Şimali Azərbaycandan olan insanla üz-üzə, göz-gözə söhbət edəcəkdim. Bir qutu şokalad da alıb, səhər saat 7-8 radələrində getdim onların qaldığı otelə. Zəng vurdum. Lobiyyə düşdü, hardasa yarım saat söhbət etdik. O zamandan qəlbimdə o işıqlı insanı - İbrahim Hacıyevi bir xoş xatirə kimi hər zaman yaşatdım. 2008-2010-cu illər idi. Tailanddan İndoneziyaya rəsmi görüş üçün gəlirdim. Qardaşım mənə zəng vurub dedi ki, “Səid, Azərbaycan İndoneziyada təzə səfirlik açıb. Oradakı səfirin adı da İbrahim Hacıyevdir. Bu, bizim 1979-cu ildə gördüyümuz kişi olmaya? Bir maraqlan”. Cakartada oteldə yerləşəndən sonra Azərbaycan səfirliynə telefon açdım. Bir kişi dəstəyi qaldırdı. İngilis dilində özümü təqdim edib, səfiri soruşdum, onunla görüşmək istəyimi bildirdim. Birdən dəstəyin o üzündəki adam da ingilis dilində “İsveçdən olan Səid İrandost?”- deyə soruşdu. Özümü təsdiq etmək əvəzinə çaşbaş qalıb “Siz həmin İbrahim Hacıyevsiniz”- deyə, yenə sual etdim. Dedi, “Əlbəttə”. Dedim ki, “Siz məni necə unutmamısınız?”. Dedi ki, “Necə ki, sən unutmamısan, eləcə də mən səni unutmamışam. Necə ola bilər ki, sən məni unutmayasan, mən səni unudam?!”.
İlk görüşümüzdən 30 il keçmişdi. Hələ lap gənc ikən etdiyim seçimimdə, hissiyatımda yanılmamışdım. Mən adi bir gənc tələbəni hələ sovet illərində belə böyük bir mənsəb sahibi olan İbrahim Hacıyev xatirində saxlamışdı. O gündən yaranan əlaqələrimiz indi də davam edir. Mən çox sevinirəm ki, doğma Azərbaycanımızı uzaqlarda belə mötəbər, tərbiyəli və peşəkar, ciddi, işini bilən bir diplomat təmsil edir”.
1991-ci ildə Müstəqilliyimizi bərpa edəndən sonra təcrübəsizlik və peşəkarlığın olmaması üzündən ərazi bütövlüyümüz yenidən pozuldu. Müstəqilliyimiz bizə torpaqıarımızın itirilməsi bahasına başa gəldi. Eyni ilə 1918-ci il may ayının 28-də olduğu kimi. O zaman da Müstəqilliyimizi əldə edək deyə, böyük güclər İrəvanı bizdən alıb ermənilərə verməklə Qafqazda ömürük bir münaqişə ocağı yaratdılar. Tarix təkrar olundu. Lakin tarixin kələfinin düyünə düşdüyü məqamlarda müqəddəs və sirli Azərbaycan torpağı, Göy Tanrısı bu yerləri qorumaq üçün hər zaman kiməsə izn verir ki, ölkəyə sahib çıxsın. Həmin qarışıq və keşməkeşli zamanda Heydər Əliyevin hakimiyyətə dönüşü həm də diplomatiyamızda yeni bir dönüş yaratdı.
Heydər Əliyev Azərbaycanın xarici doktrinasını müəyyən etməklə, neft diplomatiyasını diplomatik gedişlərin lokomotivinə, təbii resurslarımızı siyasi resurslara çevirdi. Amerika, İngiltərə, Almaniya, Türkiyə, Rusiya, Çin, Yaponiya və digər siyasi gücü olan ölkələrlə eyni masa arxasında oturub, ölkəmizin təhlükəsizliyinin təminatının əsası olacaq iri miqyaslı transmilli layihələrimizin danışıqlarını apararaq, nəticə əldə etdi. Ölkəmizin maaddi maraqlarına ortaqlıq yaratdı. Mənim taleyimin 10 illik bir kəsimi ölkəmizdən kənarda diplomatlarla birlikdə işləməyə təsadüf edir. Peşəm jurnalist olduğundan Mərkəzi Asiyada işləyəndə və dünyanın başqa ölkələrində keçirilən beynəlxalq simpozium və konfranslarda diplomatlarımızı müşahidə etmişəm. Belə qənaətə gəlmişəm ki, kolxoz sədrindən diplomat olmaz. Diplomat təpədən dırnağa, bədənindəki damarları ilə Vətəni hiss etməlidir. Geyimi, danışığı, açdığı süfrəsi, ləyaqəti, keçirdiyi görüşləri, ailəsi və ətrafında cəmlədiyi kollektivi ilə Azərbaycanı təbliğ etməlidir.
Ölkənin maraqlarını təmsil etmək, gələn təhlükəni görmək, vaxtında qərar vermək həm də diplomatik intuisiya məsələsidir. Bu gün ölkəmizin xaricdə qazandığı uğurlarında ləyaqəti olan diplomatlarımızın hər birinin rolu var.
Vətənimizin başının üstünü alan qara buludlar, uzun illərdən bəri erməni hərbi birləşmələrinin etdiyi təcavüzlər, işğal olunmuş ərazilər barəsində hazırlanan hüquqi sənədlərin hər birində diplomatlarımızın dəsti-xətti var. O dəsti-xəttin gücüdür ki, BMT Qarabağ Probleminin həlli məsələsində 4 qətnamə qəbul edib.
Diplomatiyada qazandığımız uğurumuzun bir səbəbi də dünyanın ən nüfuzlu diplomatlarını yetişdirən MQİMO-nun məzunu, Heydər Əliyevin siyasi məktəbini keçmiş Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin çoxşaxəli gedişləridir. Azərbaycan dövlətinin yeni strategiyası, yeni diplomatik gedişləri prezidentimiz, Ali Baş Komandan İlham Əliyev tərəfindən müəyyənləşdirilmiş, ardıcıl, proqnozlaşdırılan və müstəqil siyasət şəklində təsbit edilir. Bir çox inkişaf etmiş ölkələrdən fərqli olaraq, bizim siyasi addımlarımız 5 il üçün deyil, uzunmüddətli bir uzaqgörənliklə, ən azı 50 il sonraya hesablanır.
Bəs bu dostluq körpüsünü yaradanlar kimlərdir? Ədəbiyyatımızı, tariximizi, mədəniyyətimizi də göz bəbəyi kimi qoruyub, böyük və kiçik dövlətlərin içərisində diplomatik fəaliyyət göstərən diplomatlarımız, FÖVQƏLADƏ VƏ SƏLAHİYYƏTLİ SƏFİRlərimiz!!!
Bu şərəfli və gərəkli, həm də ki, siyasi yüklü peşəni yerinə yetirən, 1991-ci ildən sonra Müstəqil Azərbaycanın diplomatiya tarixinə adlarını yazan bir neçə hörmətli səfirimizin adnı bu gün çəkməyim yerinə düşər.
Bu gün Azərbaycan 183 xarici ölkə ilə diplomatik əlaqələrə malikdir. Azərbaycanın 59 ölkədə səfirliyi, 9 şəhərdə baş konsulluğu, 17 ölkədə fəxri konsulluğu, 19 beynəlxalq təşkilat yanında nümayəndəliyi fəaliyyətdədir.
Həsən Həsənov. 1992-ci il aprelin 2-dən Azərbaycan Respublikasının BMT yanında daimi nümayəndəsi və fövqəladə və səlahiyyətli səfiri kimi fəaliyyətə başlayıb. Sonra səmərəli işi nəzərə alınaraq, 1993-cü ilin sentyabrında onu bu vəzifəyə təkrarən təyin ediblər. BMT-də işlədiyi müddətdə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi ilə bağlı, yuxarıda adını çəkdiyim 4 qətnaməni təsdiq etdirib. Daha sonra, 1993-1998-ci illərdə Azərbaycanın xarici işlər naziri vəzifəsində işləməklə Cümhuriyyət sələflərinin yolunu şərəflə davam etdirib. Həsən Həsənov həm də Müstəqil Azərbaycan Respublikasının ilk fövqəladə və səlahiyyətli səfiri olmaqla yanaşı, həm də ilk Baş naziri kimi tarixə düşüb.
O bu gün ölkəmizin Polşa Respublikasındakı səfiridir. Azərbaycanın gizlin tarixləri haqqında yazdığı əsərlər isə respublikamızın mənəvi sərvətinə çevrilib.
Namiq Abbasov. Azərbaycan vətəndaşları və siyasətçilərin yaddaşında daha çox eks-milli təhlükəsizlik naziri kimi qalmış general Namiq Abbasov, xidməti vəzifəsindən ayrıldıqdan sonra, 2004-2012-ci illərdə ölkəmizin Özbəkistandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri işləyib. Tale elə gətirdi ki, mən Azərbaycan Televiziyasının Mərkəzi Asiya və Qazaxıstanda xüsusi müxbir postunun rəhbəri işlədiyim zaman kəsiyində bu böyük insanla tez-tez görüşməli oldum. Vətən təəssübünü bu qədər çəkən, vətəndaşına bu qədər dəyər verən bir insanı tanıdığıma görə Tanrıya çox minnətdaram. Onun Daşkənddəki səfirliyimizdə Özbəkistan dövləti ilə qurduğu incə əlaqələr, səfirlikdə qurduğu iş üsulu, həyat tərzi, alicənablığı və toxgözlüyü komandasında çalışan hər kəs üçün nümunə oldu. Şərqin bu incə yerində incə məsələləri elə düzüb-qoşdu ki, hər iki qardaş xalq onun əməyindən qazandı. Səfirliyin binasında olan hər kəs onun öyüdlərindən, məsləhətlərindən bir işıq aldı. Azərbaycan diasporunu təmsil edən, burada yaşayan hər bir azərbaycanlıya səfirliyin qapıları doğma evi kimi açıq oldu. Abır, həya, ləyaqət timsalı kimi hər bir azərbaycanlının ürəyində özünə heykəl ucaltdı.
Eldar Həsənov. Azərbaycan Respublikasının Baş prokuroru vəzifəsindən getdikdən sonra, 2001-ci ilin mart ayında ölkəmizin Rumıniyadakı səfiri təyin edilib. Azərbaycan Respublikasının Cənub-Şərqi Avropa regionunda ilk səfirliyi onun fəaliyyəti ilə bağlıdır. Cənab Eldar Həsənovun fəaliyyəti ilə bağlı 2016-cı ilin noyabr ayında Bosnya və Hersoqovinada səfərdə olarkən aldığım müsahibədən bəzi sitatları bu yazıya da əlavə edirəm.
“Diplomatiyanın özü hüquqi sənədlərlə tənzimlənir. İstər dövlət idarəsində, istər diplomatik sahədə çalışanda gərək insan ilk növbədə dövlətçiliyə bağlı olsun. Ən vacibi isə odur ki, qanınla, canınla, varlığınla torpağını, Vətənini sevəsən. Vətənin daşı olmağı bacarasan. Vətəninin tarixini, musiqisini, incəsənətini bilməyincə, ən incə bir xalçasının naxışından xəbərin olmayınca, xarici dövlətlərdə həmsöhbətinlə ünsiyyət yarada bilməzsən...
Dövlətimizin xarici siyasət kursu mövcuddur. O kursu həyata keçirmək üçün ətrafımda olan peşəkar diplomatların köməyi ilə dövlətimiz, millətimiz adına nəyəsə nail ola bilmişik. Azərbaycan dövləti indi xarici siyasətini özü müəyyən edir. O siyasəti korrektə etmək, istiqamətləndirmək ölkəmizin Prezidentinin səlahiyyətindədir. Biz sadəcə icraçıyıq. Qalan hissəsi vicdana yönəlir. Vicdanlı icra isə məsuliyyətli və yaradıcı icradır. Bu işdə prioritet olan üstün tərəflərin həyata keçirilməsi isə xüsusi diplomatik peşəkarlıq tələb edir. Mən də bunu bu ötən illərdə oxuduğum kitablardan, tanış olduğum ölkələrin diplomatik təcrübələrindən yararlanmaqla həyata keçirməyə çalışıram. Bu işdə də payıma icraçılıq düşüb. Bu məsələdə də siyasi qərar dövlətimizə məxsusdur...
Dunay çayı sahillərində Üzeyir Hacıbəyovun adına böyük bir abidə kompleksi ucaltdıq ki, mədəniyyətimizdən xəbərləri olsun, necə olsa da, bosniyalılarla kökümüz eynidir. Türk kökənliyik. Bunun ardınca Musiqi Akademiyasında Üzeyir bəyin adına təqaüd təsis etdik. Montenoqronun Kral Parkında isə Hüseyn Cavidin heykəlini ucaltdıq…
Sarayevonın Dobrını çayı sahilində yerləşən Dostluq parkında hər iki millətin soyqırımını, Srebrennitsa və Xocalı soyqırımlarını əks etdirən baş-başa vermiş qoşa ana heykəllərinin ucaldılması… bunların hamısı bizim kimliyimizi, tariximizi, mədəniyyətimizi, müasirliyimizi, ən yaxın tariximizdə baş verən faciələrimizi və həqiqətlərimizi ortaya qoymağa imkan verir”.
Eldar Həsənov 2013-cü ildən Azərbaycan Respublikasını 3 ölkədə - Serbiya, Monteneqro və Bosniya və Herseqovinada fövqəladə və səlahiyyətli səfiri kimi təmsil edir.
Rəşad Məmmədov. Azərbaycanın Qazaxıstandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri. Cənab Məmmədovla ilk görüşümüz Aktau şəhərində baş tutmuşdu. Aktauda Baş konsulluq yaradılsa da, nə binamız, nə yerimiz var idi. Oturmağa stol da yox idi. Lakin qısa müddət ərzində gənc diplomat, baş konsulun səyləri nəticəsində diplomatik korpus üçün gözəl bir bina quruldu. Manqistau vilayəti onun işlədiyi dövrdə qeyri-neft sektoru sahəsində Azərbaycan dövlətinin əsas tərəfdaşına çevrildi. Manqistau vilayətində Azərbvaycanın investorluğu ilə gəmi təmiri, plastik-boru, poladtökmə, transfarmator zavodları quruldu. Transmilli dəmir və dəniz yollarının layihələrinin hazırlanmasında onun da imzası gələcək tarixə yadigar qalacaq. Rəşad Məmmədovun Azərbaycan adına keçirdiyi möhtəşəm tədbirlər baş konsul işlədiyi ölkədəki siyasi və dövlət xadimləri ilə yanaşı, azərbaycanlı həmyerlilərimizin də yaddaşına yazıldı. Qərbi Qazaxıstanda monolit bir diaspor yaratdı. Onun baş konsul olduğu müddətdə bütün sənədsiz azərbaycanlılar təkcə dövlət rüsümu ödəməklə Aktau şəhərində Azərbaycan pasportu ala bildilər. Azərbaycan pasportunu yaşayıb –işlədikləri ölkənin səfirlik və konsulluğunda əldə etmək kimi gözəl bir ənənənin əsasını qoydu. Azərbaycan prezidenti onun bu əzmkarlığını görüb, daha yüksəyə - Qazaxıstandakıı səfirliyimizə göndərdi. Nəticədə R.Məmmədov Azərbaycan və Qazaxıstan arasındakı dostluq və əməkdaşlıq əlaqələrinə yeni impuls gətirdi. Astanada ölkəmizin Böyük elçisi kimi fəaliyyətə başlayandan sonra, Azərbaycanın ən böyük şirkətləri qardaş ölkədə fəaliyyətə başladı, ən böyük investisiya layihələri burada reallaşdı. Bu layihələrin uğurla həyata keçirilməsi səfirliyin düzgün koordinasiyası və düzgün qəbul etdiyi qərarlarla bağlıdır. Azərbaycanın erməni qəsbkarları tərəfindən işğal olunmuş ərazilərində baş verən həqiqətləri Qazaxıstanın adlı-sanlı ali təhsil müəssiələrində tələbələr qarşısında oxuduğu mühazirələrdə dilə gətirməklə, tariximizi, mədəniyyətimizi və ədəbiyyatımızı qazaxıstanlı gənclərə tanıtdı. 2016-cı ilin aprel ayındakı Aprel döyüşləri ərəfəsində Azərbaycan səfirliyi Mərkəzi Asiya Respublikalarının kütləvi informasiya vasitələri üçün mətbuat mərkəzinə çevrildi. Qazaxıstan prezidentinin Azərbaycana uğurlu səfərlərini təşkil etdi. Hazırladığı hər bir layihə, fikirləşdiyi hər yeni ideya dostluğa, əməkdaşlığa bir yeni naxış vurdu. Azərbaycan xalqının nümayəndələrinin nüfuzunu qorudu. Bu gün də Qazaxıstanda yaşayan, doğulan, işləyən azərbaycanlı həmyerlimiz ağrılı bir işləri olanda, sevincli anları olanda yanlarında səfir Rəşad Məmmədovu görürlər. Qazaxıstanda yaşayan 300 minlik azərbaycanlı ona güvənir və inanı. O baş konsul olanda da, hazırda səfir kimi fəaliyyət göstərdiyi məqamda da günlərini kabinetdə keçirmir. Qazaxıstanın 17 vilayətini bir-bir gəzib, bu ellərdə yaşayan həmyerlilərimizlə görüşüb, dərdlərini və problemlərini dinləyir. Və hətta bəzi yerlərdə belə bir mesaj da verib ki, mənim vətəndaşıma kəm baxsanız, qarşınzda Azərbaycan dövlətini görəcəksiniz. Bu jest dövlətimizin vətəndaşına verdiyi dəyərdir.
Uzun illərdir ki, tez-tez qardaş Qazaxıstana səfərlərim olur. 2017-ci ildə Qazaxıstanın milli lideri, Elbaşı Nursultan Nazarbayevin həyatından bəhs edən “Həyat yolu” kitabını Azərbaycan dilinə tərcümə etdim. Diplomat Rəşad Məmmədov bu kitabın təqdimatının ən yüksək səviyyədə keçirilməsini təşkil etməklə iki qardaş xalqın dostluq və qardaşlığına yeni bir tövhə verdi . Onun belə diplomatik gedişləri saya gəlməz. Bu əzmkarlığın və şəxsi ləyaqət keyfiyyətlərinin nəticəsidir ki, Azərbaycanı təkcə Qazaxıstanla deyil, bu ölkədə fəaliyyət göstərən digər ölkələrin və xalqların nümayəndələri ilə də dost edib. Rəşad Məmmədov Azərbaycan diplomatiyasının uğur düsturunu özündə cəmləşdirən nümunə olacaq bir Vətən oğludur.
Bura qədər yazdıqlarım şəxsən tanıdığım dipolmatlarımız haqqında layiq olduqlarının bir neçə cümləsi idi. Yazını fəaliyyətlərini xarici və yerli mətbuatımızdan izlədiyim elçilərimizli öyməklə davam etdirirəm.
Pərviz Şahbazov. Bu sırada yeri əvvəlcə hazırda Azərbaycan Respublikasının Energetika naziri vəzifəsində çalışan Pərviz Şahbazovla başlamaq istəyirəm. Onun diplomatik fəaliyyəti gənclik illərindən başlayır. 1998-2001-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının Avstriyadakı səfirliyində müşavir olub. 2005-ci ilin avqust ayından Azərbaycanın Almaniyadakı fövqaladə və səlahiyyətli səfiri işlədi. Ötən il Energetika naziri təyin olunana kimi, onun da adı yaxşı mənada Almaniya qəzetlərindən düşmədi. Pərviz Şahbazovun fəaliyyətini izləyəndə hər zaman belə fikirləşirdim ki, sənə çörək verən kişinin çörəyi halalın olsun. Zamanında Almaniya-Azərbaycan münasibətlərini fərqli bir səviyyəyə çatdırdı. Onun diplomatik gedişləri sayəsində istər iqtisadi, istərsə də siyasət sahəsində ikitərəfli əməlkdaşlıq müqavilələri imzalandı. Almaniyada yaşayan çoxsaylı azərbaycanlılar onu özlərinə böyük bildilər, ən çətin sualların cavabını tapmaq üçün səfirliyimizin qapısını döydülər. Çünki burada onların dərdlərinə şərik ola biləcək, Vətəni təmsil edən bir etibarlı elçimiz var idi. İndiki işində də ona uğur arzu edirəm.
Məmməd Əhmədzadə. Küçələri, dalanları, hətta həyat tərzi bizimkilərə oxşayan italiyalılar onu çox sevirlər. İtaliya və Azərbaycan arasında ölkələrimiz arasında siyasi, iqtisadi və mədəni əlaqələrin daha da inkişafı və xalqlarımızın bir-birinə daha da yaxınlaşması istiqamətində bu qədər isti olması və intensivləşməsi Məmməd Əhmədzadənin əməyinin nəticəsidir. Bu gün İtaliyada təhsil alan hər bir azərbaycanlı gənc böyük elçiliyimizi özlərinin Vətəni hesab edir. Elə bir qəzet, elə bi jurnal, elə bir televiziya yoxdur ki, zəngin Azərbaycan mədəniyyətini işıqlandırmasın. İtaliyada bu gün dəyərli bir diplomat fəaliyyət göstərir.
Rəhman Mustafayev. Azərbaycanın Fransadakı fövqəladə və səlahiyyətli səfirinin bəxti bir də onda gətirib ki, burada o, Cümhuriyyət diplomatlarının məzarını tez-tez ziyarət edir. Diplomatiya tariximizin 100 ilini qeyd etdiyimiz o şərəfli insanların ruhu ona güc verir ki, bütün əzmini düşmən erməni lobbisinin çox olduğu bir ölkədə əzmlə yerinə yetirə bilsin. Tarix təzadlar, zərurət və qanunauyğunluqlardan yaranır. Diplomatiya uğurumuzun 100 illiyində Fransada Müstəqil Azərbaycanı təmsil etməyin özü böyük səadətdir.
Daşqın Şikarov. Onu Azərbaycan mətbuatı və jurnalistlər Pakistanda fövqəladə və səlahiyyətli səfiri olandan sonra tanıdı. Bir çox ilklərə imza atdı. Azərbaycanla əbədi dost olan Pakistanda Daşqın Şikarov dövlətimizi çox ləyaqətılə təmsil etdi. Pakistanın ən mötəbər orden və medallarına layiq görüldü. Müdafiə sistemimiz, Ordumuz, vətənimiz üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən ikitərəfli müqavilələrdə onun da imzası var. Daşqın Şikarov diplomatiya sahəsində fəaliyyət göstərdiyi illərdə öz sahəsinin peşəkarı olmaqla yanaşı, ölkəmiz haqqında daha dolğun və obyektiv məlumatların yayılmasında fəal iştirak etdi. Azərbaycan xalqına qarşı törədilmiş Xocalı soyqırımının Pakistanda dövlət səviyyəsində tanınmasında, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi fonunda haqlı mövqeyimizi səfir işlədiyi Birləşmiş Ərəb Əmirliyində də təbliğ etməklə müstəsna xidmətlər göstərdi. Bu xidmətləri nəzərə alınaraq, 2012-ci ildə “Vətənə xidmətə görə” ordeni ilə təltif edildi.
Tahir Tağızadə. Azərbaycanın Böyük Britaniyadakı səfiri. Müsahibələrindən birində belə deyir: “Bu gün Azərbaycanın xəritədə harada yerləşdiyini bizdən heç kim soruşmur. Bu, mənim daha öncə səfir olduğum Çexiyada da belə idi, Britaniyada da belədir. Təkcə son bir ay ərzində Azərbaycanla bağlı materiallar çəkmək üçün istər bütün dünyada, istərsə də Britaniyanın özündə kifayət qədər böyük nüfuza malik bir neçə telekanalın çəkiliş qrupu səfirliklə əlaqə saxlayıb. Bu sıraya hətta regiona səfər etmək, çəkiliş aparmaq niyyətində olan həvəskar qruplar da qoşulmaqdadır. Mənim üçün çox ruhlandırıcı haldır ki, həmin çəkilişlərin əsas mövzusu energetikaya deyil, məhz nəqliyyat, turizm, kənd təsərrüfatı, mədəniyyət, tarix və bu kimi digər sahələrə aiddir. Mənə elə gəlir ki, bizim Britaniya ilə ikitərəfli əlaqələrimiz diversifikasiya prosesindən keçdiyi kimi, eyni şəkildə də Azərbaycan anlayışı Britaniya cəmiyyəti üçün energetikadan çox daha geniş bir fenomenə çevrilməkdədir. Düzdür, öncədən də dediyim kimi, burada Azərbaycan anlayışını yaratmağa ehtiyac yoxdur. Britaniyalılar Azərbaycan haqqında məlumatlıdırlar. Sadəcə, həmin anlayışı diversifikasiya etmək, Azərbaycanın tanınmamış tərəflərini Britaniya cəmiyyətinə tanıtmaq məqsədi daşıyırıq”. Mükəmməl bir diplomatın üzərinə düşən vəzifələrindən bir neçəsini sadalayan elçimizin səyi nəticəsində Oksford Universitetində yerləşən məşhur Bodley (Bodleian) kitabxanalarının birinə Nizami Gəncəvinin adı verilib.
Adını böyük ehtiramla çəkdiyim səfirlərimizlə yanaşı, digər diplomatları - Aynurə Şükürovanı, Günel Nağıyevanı, Akif Əliyevi, Vüqar İbrahimovu, Elxan Zeynalovu təbrik edirəm. Siz uzaqlarda Vətəni təmsil etmək üçün əməyinizi əsirgəmirsiniz. Bəzən Vətən üçün, doğmalarınız üçün burnunuzun ucu göynəyir. Lakin hər biriniz “Öncə Vətəndir”- deyib, bu darıxmaqlığı unudursunuz. Uzaqları bizə yaxın və doğma edirsiniz. Hər biriniz Cümhuriyyət tariximizdən bizə dəyərli miras qalan diplomatiyamızı ümummilli lider Heydər Əliyevin cızdığı xarici siyasət xəttinin xələfi İlham Əliyevin ən yaxın yardımçılarısınız.
Dünyanın harasında olsanız, işiniz ASAN olsun, Vətənimin üzü ağ, alnıaçıq elçiləri!!! Nə xoş bəxtniz var ki, bu 100 ilin tarixinə əməlinizlə adınızı yazdınız. Məqamınız qutlu olsun!!!
Modern.az
Baxış sayı: 505
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 15:56
Qaribaşvili: "Gürcüstan Aİ-yə qəbul olunarsa, xarici agentlər haqqında qanuna yenidən baxılacaq"
Dünən, 23:05
WP: Ukrayna Silahlı Qüvvələri anlayır ki, səfərbərlik mərmi aclığı fonunda heç nəyi dəyişməyəcək
Dünən, 22:38
NATO-nun baş katibi Ukraynanın Rusiya Federasiyasındakı hərbi obyektlərə zərbələrini qanuni hesab edir
18-04-2024, 22:52
Makron: "Ukrayna üçün İsraillə eyni hava hücumundan müdafiə sistemi qurmaq mümkün deyil"
18-04-2024, 15:29
Peskov: "Oçeretnının Fransadakı villasının həbsi qanunsuzdur"
16-04-2024, 23:27
Bayden Rusiya ilə əlaqəli gəmilərin ABŞ limanlarına girməsinə qoyulan qadağanı uzadıb
16-04-2024, 22:41
"Bloomberg": Makron Putini sürprizlə tutmağa çalışmaqdan əsəbiləşib
16-04-2024, 16:54
Olaf Şolts Si Cinpindən Rusiyaya təsir göstərməsini istəyib
16-04-2024, 16:30
FA: Ukrayna İstanbul razılaşmalarından əvvəl ABŞ-la məsləhətləşmədi
14-04-2024, 14:39
Rusiyanın "Qasırğası" Ukrayna Silahlı Qüvvələrini birbaşa zərbə ilə Amerika haubitsasından məhrum etdi
13-04-2024, 22:33
Deputat Şeremet: "Ukrayna ABŞ-ın icazəsi ilə Zaporojye atom elektrik stansiyasına hücum edir"
13-04-2024, 21:09
Lavrov Əmirabdullahianla söhbətində İsrailin İranın Suriyadakı konsulluğuna zərbəsini pisləyib
13-04-2024, 20:47
"The Hill": ABŞ Konqresi tezliklə Kiyevə yardım variantlarını nəzərdən keçirməyə başlaya bilər
13-04-2024, 20:27
Volk: "Moskva polisi qırğız diplomatın həyat yoldaşının şikayətindən sonra araşdırmaya başlayıb"
11-04-2024, 22:41
Putin: "Rusiya heç vaxt Ukrayna ilə mübahisələrin sülh yolu ilə həllindən imtina etməyib"
11-04-2024, 22:00
Ukraynanın Moskvadakı səfirliyinin ərazisində Rusiya Federasiyasının bayrağı və Qələbə bayrağı asılıb
11-04-2024, 20:54
Lukaşenko qadınların orduya səfərbər edilməsi haqqında: "Onlar kosmosa uçmalıdırlar"
11-04-2024, 20:37
İrina Rodnina: "BOK-da işləri qaydaya salmağın vaxtıdır"
11-04-2024, 20:26
Lukaşenko Putinlə iqtisadi məsələləri müzakirə edəcəyini bildirib
11-04-2024, 19:34
Qrossi: "Zaporojye atom elektrik stansiyasına hücumlar nüvə qəzası riskini artırdı"
11-04-2024, 19:08
Ryabkov: "Rusiya və ABŞ kosmosda silah məsələsində təmasdadır"
10-04-2024, 22:44
Uollander: "ABŞ yaxın aylarda Ukraynaya kömək etməsə, investisiyalar nəticə verməyəcək"
9-04-2024, 23:06
Qrossi: "Zaporojye AES-in təlim mərkəzinə hücum hücumları davam etdirməyə hazır olduğunu göstərir"
8-04-2024, 23:16
Ramazanın sonuncu gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
8-04-2024, 22:49
Rusiya beynəlxalq ictimaiyyəti Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Zaporojye AES-ə hücumunu pisləməyə çağırıb
7-04-2024, 19:04
Zelenski: "Amerika dəstəyi olmadan Ukrayna uduzacaq"
7-04-2024, 12:35
MWM: Rusiyanın "Su-34" döyüş təyyarələri indi daha ölümcüldür
6-04-2024, 23:02
Zelenski Qərb tərəfdaşlarının Ukraynaya qoşun göndərməsini istəyir
4-04-2024, 23:32
Netanyahu: "İsrail İrandan gələn bütün təhlükələrə cavab verəcək"
4-04-2024, 20:25
Ramazanın 26-cı gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
4-04-2024, 14:09
Kreml: Putin maraqlı tərəflərlə dialoqa açıqdır
4-04-2024, 12:18
Olimpiya çempionu Sadulayev Parisdəki Oyunlarda iştirak etməyəcək
3-04-2024, 23:15
Ramazanın 25-ci gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
2-04-2024, 16:08
Kamran Əliyev: "Aprel döyüşlərində əldə edilən hərbi uğur xalqımızı Böyük Zəfərə apardı"
2-04-2024, 15:42
Putin: "Rusiya Federasiyasına onun tarixinə, dilinə və mədəniyyətinə hörmət edənlər gəlməlidir"
2-04-2024, 11:51
BOK rəhbəri Bax zarafatcıllara etiraf edib ki, o, ukraynalılardan ruslara göz dikməyi xahiş edib
1-04-2024, 23:43
Tasnim: "İranın Suriyadakı konsulluğuna İsrailin endirdiyi zərbə nəticəsində iki SEPAH generalı öldürülüb"